December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

image: s0101a

AFRANIA Licinii cuiusdam uxor, apud Val. Max. l. 8. c. 3. ex. 2. quae muliebris verecundiae oblita, suas per se causas agebat, et importunis clamoribus iudicibus obstrepebat. Hinc factum est, ut mulieres perfrictae Frontis, et matronalis pudoris oblitae, Afraniae per contumeliam dicerentur.

AFRANIUS [1] poeta Comicus, teste Cicer. in Bruto. homo peracutus in fabulis ac disertus, quod in Togatis excelluit, inquit Quintilian. l. 10. c. 1. utinamque non inquinasset [orig: inquinâsset] argumenta puerorum foedis amoribus, mores suos fassus. Suet. in Ner c. 11. Voss. de Poet. Lat. c. 1. Et de Hist. Lat. l. 3. c. 11. Horat. Ad Pisones, l. 2. Ep. 1.

Dictur Afrani toga convenisse Menandro.

Ausonius epigr. 71.

Quam toga facundi scenis agitavit Afrani.

Item Pompeii dux, qui Arabas iuxta Amanum subegit; cum Petreio, a I. Caesare in Hispania devictus, Suet. in Caes. c. 34. Vide Plut. in vita Pompeii. et de gubern. Rep. c. 24. Sttab. l. 3. Item Consul. Romanus Asclepiodori collega. Item alius Burrhus cognomine, de quo vide Tacit. Annal. l. 12. c. 42. et infra voce Lucius.

AFRANIUS [2] Potitus, homo plebeius, cum ad aegrotantem C. Caligulam dixisset, se moriturum libenter, si Caesar inde convalesceret: Caius hoc iuramento [orig: iuramentô] confirmari voluit, et posteaquam convaluisset, hominem occidi iussit, ne peierasse [orig: peierâsse] vidertur. Dion.

AFRANIUS [3] Quinctianus, Senatorii ordinis, mollitie corporis infamis, et a Nerone probroso carmine diffamatus, ut contumelias ulcisceretur in Neronem, Principe C. Pisone coniuravit. Tacit. l. 15. Annal. c. 49.

AFRICA [1] quae et Libye; Graece dicitur, ab a privativo, et fri/kh horror, quasi sine frigore (ita enim veteres Grammatici nugari amant) una ex tribus orbis terrae partibus, in meridiem vergens, mari Mediterraneo ad arctos, Oceano ad occasum, meridiem, et ortum, ac sinu Arabico [orig: Arabicô] perstricta. Dionysius de situ orbis.

*)all' h)/toi *libu/h me\n a)p' *eu/rw/phs2 e)/xei ou)ron
*lotro\n e)pi\ grammh=|si *ga/deira/ te kai\ sto/ma *nei/lou.
*)/enqa boreio/tatos2 pe/letai mu/xos2 *ai)gu/ptoio,
*kai\ te/menos2 peri\puston *)amuklai/oio *kanw/bou.

Mela l. 1. c. 4. Africa ab Orientis parte Nilo [orig: Nilô] terminatur, pelago [orig: pelagô] a ceteris. Silius Italicus l. 1. ubi de Libya:

Terminus huic roseos amnis Lagaeus ad ortus,
Septeno [orig: Septenô] impellens tumefactum gurgite pontum.
At qua [orig: quâ] diversas clementior aspicit Arctos,
Herculeo [orig: Herculeô] dirimente freto [orig: fretô] diducta propinquis
Europes videt arva iugis: ultra obsidet aequor;
Nec patitur nomen proferri longius Atlas etc.

Morerio, in magno Dicton. [perhaps: Diction.] histor. terrae continenti Asiae per Isthmun 35. milliar. germanic. committitur, quam proin Peninsulam totius Orbis maximam dicit. In Aegyptum, Marmaricam, Africam proprie dictam, Mauritaniam, Libyam interiorem, Aethiopiam et Aegysimbam veteribus ignotam, ultra Aequatorem divisa. Sciendum vero, Africam seu Libyam multis accipi modis; tribus tamen potissimum. Vocabulum istud cum latissime patet, tum tertiam olim habitati orbis partem complectitur; Augustissime vero patet, cum pro Carthaginensi ditione, aut pro illo saltem Africae tractu litorali accipitur, qui ab Ampsaga [orig: Ampsagâ] fluv. usque ad Phycuntem extenditur. Tertio vero, Africa aut Libya vocatur, quidquid Afri aut Libyes tenent. Itaque tum praeter Africam proprie dictam (quicquid autem inter Mauritaniam et Cyrenaicam iacet, id Africae proprie dictae tribuitur) totam quoque comprehendit Libyam interiorem usque ad Aethiopas, et Aegyptios. Excipitur enim, ut plurimum, Cyrenaica Pentapolis, Numida vetus, et Mauritania. Nam et Mauri et Numidae pro adventitiis habebantur. Longitudo Africae inter promont. Viride, quod maxime occidentale est. et Cap. Guardafuy, quod orientalissimum, est 80. circiter graduum: Latitudo inter promont. Hermeticum et Caput Bonae Spei est fere graduum 70. In Africa mediterranea, apud Vett. Numidiae, Libyae, Aethiopiae, Garamantum audiebantur nomina, ac hodienum describuntur Biledulgeridia, Nigritarum regio, Abyssinia, et si quem specialiora capiunt nomina, Borno, Barnagasso, Medra, Ambiancantiva, Tigemahon, Vangue, Beleguanze, Agag, Xoa et Goyam. Sed mera in hisce adhuc obscuritas est. Cuius causa, quia pleraque ista loca a mari eoque commerciorum usu remotiora sunt, ac proinde a nostris minus frequentantur; Accedunt deserta maxima, praecipitia ingentia, Solis fervor, animalium noxiorum vis prodigiosa, aliaque quae accessum peregrinantibus difficilem praebent. Ne dicam ipsos incolas impedimento [orig: impedimentô] advenis esse, tum ne inopia, cum qua plerique illorum conflictantur, aliis innotescat, tum, ut urbes, quae maximam partem solo [orig: solô] situ munitae sunt, maneant inexploratae, Commendantur ex Africae linguis, Coptica, Aethiopica et Songaica. Quarum prima, ex antiqua Aegyptiaca et Graeca conflata est: altera Abyssinis, in meditullio regionis, usitata, duplex, una vulgaris est, altera Chaldaicae affinis, qua [orig: quâ] in sacris utuntur et historias scribunt. Tertia, nempe Songaica in usu est apud Astomos olim dictos, incolas nempe regionum Scombayae, Musmundae, Zenetae, Gumeae, Guzulae, Heae et Sus. Ad litora vero maris Rubri et Mediterranei Arabica viget, Auctor anonymus Historiae Orbis terrarum Geogr et civ. Africa vero ut aliquibus placet, dicta est lingua [orig: linguâ] Arabica [orig: Arabicâ] Ifrik, a verbo faraka, divisit. Cur autem sic dicatur, duae sunt opiniones, quarum prior haec est, quod ea terrae pars sit ab Europa mari Mediterraneo [orig: Mediterraneô], ab Asia vero flumine Nilo [orig: Nilô] separata. Altera quod hoc nomen ab Ifrico quodam Africae rege deductum videatur. Mutthaeus Regius, ab Ebraeo Aphar, quae vox pulverem significat, deducit. Est enim Africa regio calidissima. Hinc Silius Italicus. l. 1.



page 101, image: s0101b

Aestifero [orig: Aestiferô] Libye torquetur subdita Cancro [orig: Cancrô].

Et Virg. Ecl. 1. v. 65.

At nos hinc alii sitientes ibimus Afros.

Quin et Oppian l. 4. Cyneg. Libyam vocat diya/da gai=an, eandem iterum a)nudro/taton xw=ran, supra poludi/yion ai)=an. Eumenius Rhetor. Libyae arva sitientia. Manil. Astronomicon [note of the transcriber: in the print with a Greek letter: Astronomic w= n] l. 4.

Poenus arenosis Afrorum pulvere terris
Exsiccat populos. - - - - - - - - - - -

Synesius Ep. 67. diyhra=s2 *libu/hs2, quod a Dionysio procul dubio desumptum v. 182.

*(h ga\r diyhrh/te kai\ au)xmh/essa te/tuktai.

Africam Ioseph. Iud. Ant. l. 1. c. 16. ab Ophre filio Madanes, Abrahami nepotis deducit. Sic enim ille, *ae/getai de\ w(s2 ou(=tos2 o( *)/wfrhs2 srateu\sas2 e)pi\ th\n *aibu/hn, kate/xen au)th\n, kai\ oi( ui(wnoi\ au)tou= katoikh/santes2 e)n aw)th= th\n gh=n a)po\ tou= r)nei/nou o)no/matos2 *)/afrikan proshgo/rensan. Sed vulgatas has Africae etymolgias merito reicit Bochartus o( me/gas2, et a fertilitate sua [orig: suâ] nomen traxisse summopere contendit. in Chanaan l. 1. c. 25. p. 536. Pharaca inquit Arabice fricare significat, et, spica. Hinc a Poenis Afirca factum, et terra Africae ad verbum est terra spicae, vel spicarum, phrasi mere Punica [orig: Punicâ]; Qualem esse Africam proprie dictam, i. e. Libyae partem Carthagini vicinam, neminem latet, qui non sit harum literatum plane rudis. Baudrandus de Africa sic loquitur: Africa a Gallis l'Afrique, ab Hispanis et Italis Africa, ab Arabibus Alkebulan, et ab Indis Besecath dicitur: estque una ex tribus terrae partibus antiquis cognitis. Sed Lusitani hisce ultimis temporibus detexerunt meridionalem eius partem nondeum Europaeis notam, praesertim versus oram littoralem meridionalem et insulas. Regio tota siccior in Mediterraneis, ubi sterilis et pene deserta multis in locis, vel arenis sterilibus obducta, vel multo [orig: multô] ac malefico [orig: maleficô] animalium genere infesta, vel inopia [orig: inopiâ] aquarum. Olim Romanorum tempore divisa fuit in sex provincias et Ptol. eam distribuit in 12. regiones. Sed haec divisio intelligenda est de ea tantum parte, quae Romanis paruit. Tunc enim ultra Lunae montes Meridiem versus incognita erat. Nunc sic dividitur:

Africae regiones.

Aegyptus

Aethiopia

Aethiopia sub Aegypto

Africa proprie dicta

Agisymba

Byzacena

Cyrenaica

Delta pars Aegypti

Getulia

Libya

Marmarica

Mauritania Caesariensis

Mauritania Tingitana

Meroe

Nigritarum terra

Nubia

Numidia

Tripolitana

Troglodytica.

Africae regiones praecipuae huius temporis.

Aegyptus, l'Egypte.

Aethiopia inferior sub qua regna Monomotapae, et Monemugi, la Basse Ethiopie.

Aethiopia superior, seu Abyssinia, la haute Ethiopie ou l'Abyssinie.

Barbaria, la Barbarie.

Biledulgerid, le Biledulgerid.

Cafrorum ora, la Caste de Cafres.

Congi Regnum, le Congo.

Guinea, la Guinee.

Nigritia, le pays des Negres.

Nubia, la Nubie.

Zaara, seu desertum, olim Libya interior, le Zaara, ou desert.

Zanguebaria, le Zanguebar, et insul. Madagascaris, seu S. Laurentii, quae etiam insula Delfina dicitur, l'Isle Dauphine, et aliae versus oram.

Africae urbes clariores huius temporis, secundum Baudrand.

Adea, Adea.

Adrumentum, Hamamethe.

Alexandria. Alexandrie.

Amara, Amara.

Aphrodisium, Africa.

Barva, Barva.

Beninum, Benin.

Bugia, Bugie.

Butua, Butua.

Cairus, le Caire.

Chaxumum, Chaxumo.

Constantina, Constantine.

Dambea, Dambea.

Damiata, Damiete.

Fezzae, Fez.

Loanda, S. Paul de Loanda.

Magadoxa, Magadoxo.

Marochium, Maroc.

Melinda, Melinde.

Mina, Saint George, de la Mine.

Monomotapa, Monomotapa.

Mozambicum, Mozambique

Quiloa, Quiloa.

Rusucurum, quae Algira aliis, Alger.

Septa, Ceuta.

S. Salvator, in regn. Congi, S. Saulvatore.

Siene, Assuan,

Sofala, Sofala.

Thebae, Minio.

Tingis, Tanger.

Tripolis, Tripoli.

Tunetum, Tunis,

Utica, Biserte.

Africa proprie dicta, Ferrario, Zeugitana Plin. l. 5. c. 1. regio et pars Africae mari Mediterraneo, quod Africum dicitur, exposita inter Mauritaniam ad occasum et Cyrenaicam ad ortum: in qua Tunetanum regnum, cuius olim caput erat Carthago. Urbes illius olim clarae, praeter Carthaginem, Utica, Thabraca, Hadrumetum, Leptis magna; et intus, Cirta, Sicca Veneria, Thysdrus, Bulla regia, Utina. Nunc clarent Tunes, Utica, Hippon regius, Tripolis. Africa haec leones plurimos gignit et serpentes, teste Plin. loc. cit. ac Solino [orig: Solinô] c. 30. Ea nunc una cum Mauritania Barbaria nominatur. Africae huius meminit Martinit. l. 1. ad Germanicum Epigr. 2..

Creta dedit magnum, maius dedit Africa nomen.

De eadem Claudian. l. 1 de laudibus Stiliconis: v. 18.

Quod floret Latium, Latio quod reddita servit
Africa, vicinum quod nescit Iberia Maurum.

Romanorum tempore a Proconsule regebatur, nec sub dispositione Vicarii, sed ne sub Praefecto quidem Praetorio Africae fuit: cum reliquae provinciae Africae late dictae, Consulares Byzacii,


page 102, image: s0102a

Numidiae Praesidiae Tripolitanae, Mauritaniae Sisitensis, Mauritaniae Caesariensis, sub dispositione Viri spectabilis Vicarii Africae suerint,
ut habet Notit. vetus provinciar. Romanar. Nempe sub dispositione Vicariorum Provinciae Consulares et Praesidiales fere omnes, quarum etiam Rectores iidem suberant; nullae vero Proconsulares erant: quum Proconsules longe supra Consulares ac ceteros Rectores essent. Habuit solum annonae praefectum, eius sub dispositione etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 806.

Africae proprie dictae urbes maritimae clariores.

Thabraca

Hippon regius

Utica

Chartago

Tunes

Clupea

Neapolis

Aphrodisium

Hadrumetum

Ruspae

Ruspina

Tacape

Leptis magna

Neapolis, et Tripolis.

Urbes Mediterraneae

Cirta

Lambesia

Asiurus

Madaura

Tagalta

Lares

Thysdrus

Suffetula

Tebesca

Sicca Veneria

Munsti

Tuburbis

Aquae regiae

Byzacium.

Vide sis porro doctiss. Auth. Geogr. Sac. Bochart. loc. cit. Cluv. Ortel. Marmol. l. 1. c. 5. Diego de Torres, Iohan Leonem, etc. Inde Afer, ut Armentarius Afer. Virg. Georg. l. 3. v. 344. Vagus Afer. Lucan. l. 4. v. 677. et 684. Afra avis. Horat. in Epod. Od. 2. Item Africanus adiectiv. et Scipionis cognomentum.

AFRICA [2] quae olim Adrumetum, Urbs regni Tunetani. A Calipha Mehedy de Carvan capta et munita, post in Siculorum quorundam piratarum manus devenit, qui Africae illi indidere [orig: indidêre] nomen. Qua [orig: Quâ] cum sequenti tempore Rex quidam Maroci potitus esset, tandem a Carolo V. devicta, et destructa est. Marmol. l. 6. c. 28.

AFRICANAE pro pantheris apud Plinium l. 8. c. 17. de Pantheris, ubi, postquam docuit illud genus in Africa Syriaque esse creberrimum, addit: Senatusconsultum fuit vetus, ne liceret Africanas in Italiam advehere; ubi per Africanas solas intelligit pantheras. Quo modo capiendus Servius ad illud Virgilii, l. 5. Aen. v. 37.

--- --- - In pelle Libystidis ursae:

Aut revera ursae, inquiens, aut ferae Africanae, pardi nempe aut pantherae; non leonis, ut putabat Lipsius: Inde Libycae pelles pretiosae, Pantherarum scil. et pardorum, quas sola macularum varietas commendabat. Salmas. av Vopiscum in Aureliano. c. 34. Vide quoque infra Libycae ferae, it. Panther.

AFRICANAE Gallinae apud Varronem de R. R. l. 3. c. 9. sunt grandes variae, gibberae, quas Meleagridas appellant Graeci. Hae novissimae triclinium genianum introierunt e culina, propter fastidium hominum. Veneunt propter penuriam magno [orig: magnô]. Ubi cum Meleagridibus easdem facit; quod etc Plinio l. 10. c. 26. tantum non vilum est. Cerre magnam cum illis similitudinem habuerunt. Columella l. 8. c. 2. Africana est, quam plerique Numidicum dicunt, Meleagridi similis, nisi quod rutilam galeam et cristam capite gerit, quae utraque sunt in Meleagride carulea. In capite scil. tuber habent, sive gibbam rutilam, unde gibberas eas esse Auctores aiunt: at in Meleagridibus Graecorum insigne corporeum, velut clavus rotundus e capite exit, quod [orig: quôd] maribus ultra rostrum propendet, dum in venerem incitantur et feminas ambiunt. Sed et patria [orig: patriâ] differunt, Meleagrides enim e Boeotia, Africanae, e Numidia: porro, virus ingratum, Africanarum proprium est, de quo vide Plinium. loc. cit. Interim, cum Graeci Numidicas gallinas parum videantur novisse, magis notas propioribus Romanis, si qui Graecorum veter. fama [orig: famâ] ad se perlatas memoraverunt, meleagri/das2 eas nominarunt [orig: nominârunt], ob similitudinem praefatam. Hodie Galli Indicas vocant gallinas illas, quas Veter. Meleagridas, non quod ex India primum advectae, sed quia quidquid ex transmarinis locis affertur, Indicum vulgo solet appellari: Africanas vero Gallinas Guineae vocitant. Vide Salmas. ad Solin. p. 871. et 872. ut et infra, ubi de gallinis Numidicis.

AFRICANI Maj. Castra vide Castra.

AFRICANUS [1] Alexandri Caesaris Consiliarius, doctissimus Iuris professor, Papiniani discipulus. Lamprid. in Alexand. Sever. c. ult. Idem in sacris literis doctus. Eutrop. l. 6.

AFRICANUS [2] Poeta Ennio laudatus, cuius caecitatem deplorat Lactantius, l. 1. Instit. c. 18.

AFRICANUS [3] Julius, primus Christianorum Chronologus. Vide Iulius Africanus.

AFRICANUS [4] Sextius, nobilis Iuvenis a nuptiis Silanae deterritus ab Agrippina, impudicam et vergentem annis dictitante; non ut Africanum sibi seponeret; sed ne opibus et orbitate Silanae maritus potiretur. Pro Sextius legit Lipsius Sex. ut sit praenomen, repetitque eius nobilitatem a Iulo Antonio Marcellae marito, cui cognomen Africano. Ei fil. L. Antonius in l. 5. Annal. et hic nepos. ad l. 13. c. 19. Taciti: In censu per Gallias agendo conflictatus est aemulatione cum Q. Volusio Tacit. l. 14. Annal. c. 46.

AFRICANUS [5] Victor, vide Victor.

AFRICANUS [6] Cognomine Scipionum. Vide Scipio.

AFRICERONES vide Gamphasantes.

AFRICUM Pelagus Ptol. quod Africam propriam a Septentrione alluit. Punicum mare Floro, l. 2. c. 2. Maurus Oceanus, Iuvenal. Sat. 10. v. 148. 149. Thuscum, Dionys. Afro, cuius inundatione interdum Syrtim maiorem attolli dicit.

AFRICUS venti nomen ab Africa spirantis, inter Austrum et Zephyrum. Virg. Aen. l. 1. v. 89.



image: s0102b

--- --- - --- Creberque procellis
Africus. --- --- - --- --- -

Horat. Carm. l. 1. Od. 1.

Luctantem Icariis fluclibus Africum.

Idem Carm. l. 3. Od. 23.

Nec pestilentem sentiet Africum Fecunda vitis.

Senec. Nat. Quaest. l. 5. c. 16. Africus furibundus ac ruens ab Occidente hiberno.

AFRODISIUS fluv. qui steriles reddit mulieres.

AFRODITO pro Afroditopolis, in veteri Itinerario: quo [orig: quô] modo [orig: modô] recentiores saepe loquutos deprehendimus, Sic enim Antino, Graece *)antinw\, pro Antinopolis, Pano pro Panopolis, Lato pro Latopolis, Heracleo pro Heracleopolis, passim habent. Hieronym. advers. Iovinianum l. 2. Unde et urbes quoque apud eos ex animalium vocabulis nuncupantur: Leonto, Cyno, Iyco, Busiris, Thmuis, quod interpretatur hircus. Salmas. ad Spartian. in Adriano Caes. c. 20.

AFRUM Palaestinae Urbs. Liber. Notitiar.

AFUFENIENSIS Africae loci Episcopalis nomen in fragm. Vict. Uric.

AGA [1] provinc. regni Abyssinorum. Idem nomen Capitanei generalis Ianitzerorum, in Turcia. Chalcondylas.

AGA [2] mons e quo Araxes et Euphrates oriuntur, quem Strabo et Ptol. Abam vocant. Hermol. in Plin. l. 6. c. 9.

AGABA Palaestinae urbs Iosepho Iud. Ant. l. 13. c. 24.

AGABANA circa Persidem castellum. Amm. Marcellin. l. 27. c. 12. Vide Agamana.

AGABO Rex Aethiopiae fratricida; de quo mira fabulantur huius gentis historici.

AGABRA Turdetanorum in Hispan. oppid. Vasaeo [orig: Vasaeô] auctore; qui hodie Cabra dici ait. longitud. 16. 20. latitud. 37. 40.

AGABUS nomen Prophetae, qui praedixit famem illam, quae sub Caesaris Claudii imperio accidit. Actorum c. 11. v. 28. Idem Caesareae arrepto [orig: arreptô] Pauli Apostoli cingulo [orig: cingulô], et colligatis suis manibus ac pedibus sic te Hierosolymis Iudaei colligabunt, dixit, Actorum c. 21. v. 10.

AGALYTUS Olympiadas consignavit. Suidas in *kuyeli/dwn.

AGACLYTUS libertus Veri, auctoritate et potentia [orig: potentiâ] pollens. Iul. Capitolin. in Marco Antonino Philos. c. 15. Multum sane potuerunt liberti sub Marco et Vero, Geminas et Agaclytus: cui Patronus dedit, invito [orig: invitô] Marco [orig: Marcô], Libonis uxorem. Idem Capitolin. in Vero. c. 9.

AGACTURI populi quidam, alias Agacturi. Plin. l. 6. c. 28.

AGAD civitas in tribu Isachar, sita ad radices montis Hermon. Hieronym. in loc. Hebr.

AGADES regnum Africae, cum Urbe cognomine muris praecincta, in Nigritia regione, versus lacum Guardae. Est etiam alter locus Agades, iuxta fluv. Ghir, in meditullio Africae.

AGADEZ provincia Aethiopiae, Libyae proxima, cum urbe cognomine. Hic [orig: Hîc] magna mannae copia, et ingentes e mercibus extraneis reditus Principis, qui tributarius est Regis Tombutensis. Marmol. l. 9. c. 9.

AGADOTH seu MIDRASCHIM, Rabbinis dicuntur; qui Graecis lo/goi diecodikoi\, explicationes uberiores et prolixiores: Caninius vocem vertit, Extensio: Dicitur autem Extensio, inter varias Scripturarum interpretationes, homiliarum id genus, cum Scripturarum mysteria auditoribus explicantur. Et quidem Elias quoque in Thisbi sic est interpretatus; est dictio extensionis. Casaubono tamen magis probatur; quod idem Elias alibi adnotat, vocem esse deductam ab Hebr. indicavit, explicuit. Nam et res et vox originem videntur habuisse, a praecepto Dei, apud Mosen Exodi c. 13. v. 8. cuius versiculi prima vox est vehig gadtha, i. c. et annuntiabis. Cui voci respondet apud Paulum, in explicatione Sacramenti antitypi, katagge/llete, annuntiate, 1 Cor. c. 11. v. 26. Vide Isaac. Casaubonum Exercitat. XIV. ad Annales Ecclesiast Baronii §. 7.

AGAETUS Scitharum Rex.

AGAG [1] Rex Amlaechitarum. Circa A. M. 2962. Eius historiam vide 1 Reg. c. 15. Tormel.

AGAG [2] Regnum et Urbs Aethiopiae superioris versus lacum Zaire, inter Nilum fluv. et provinc. Ambiam et Novam.

AGAGAMMATAE populi circa Maeotim. Plin. l. 6. c. 7. Aliis Agamantes, et Agacimates.

AGAGES seu IACCHAE, populus interioris Africae ferocissimus, regnum Congo, circa A. C. 1560. aggressi, illud ingenti caede exhaustum tandem occuparunt [orig: occupârunt], sub Rege Congi Alvaro I. qui cum suis, qui cladi superstites erant, in exiguam insulam Zaire fluminis compulsus, extremas ibi sustinuit ac ineffabiles miserias, barbaris interea toto [orig: totô] regno [orig: regnô] atrocissime grassantibus. Qui rumor cum petvenisset ad Sebastianum Portugalliae Regem miflo [orig: miflô] cum copiis Francisco [orig: Franciscô] de Govia, bellum intulit Iacchis tam felici successu, ut paulo post tota [orig: totâ] Congo [orig: Congô] expellerentur. Sic restitutus Alvarus, obiit circa A. C. 1580. Causam regni tam misere vastari referunt Congenses, in susceptam sub Iohanne II. Lusitaniae Rege religionem Christianam; Lusitani potiori iure, in eandem contemptam ac neglectui habitam. Georg. Hornius Orb. Imp. p. 467. Plura vide infra passim, inprimis ubi de Congensi Regno.

AGAGRIANAE Portae Syracusis: erat hic [orig: hîc] magna frequentia sepulchrorum, ut ait Cicer. l. 5. Tuseul. Archadinae forte legendum, ut digito [orig: digitô] monstravit ursinus. Nic. Lloydius.

AGAGULA in Gloss. Isidori, Lenocinator, pantomimus; idem forte cum Aculo, in iisdem, ubi Ministerialis domus Regiae definitur. Car. du Fresne Glossar. vide infra in voce Ministelli. Eiusdem forte notionis Agaga est, in Fragm. Petronii de Cena Trimalcionis, Non omnia artificia servi nequam narras, agaga est, ac curabo, stigma habeat.