December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

image: s0103a

AGAI locus, a quo Bethel non multum distat. Hebraice Ai scribitur, cuius parvas tantum ruinas extare scripsit suo [orig: suô] tempore D. Hieron. in loc. Hebr.

AGALASSES Indiae populi, circa Indi fluminis partes superiores. Diodor. Sic. l. 17. quos ab Alexandro Magno expugnatos tradit.

AGALLA Arabum urbs, in Palaestina, Ioseph. Iud. Ant. l. 14. c. 2.

AGALLIS Corcyrea femina, in arte Grammatica perita, cui inventionem pilae nonnulli ascribunt. Vide Cael. Rhodig. l. 8. c. 1. Meursium, de ludis Gr. p. 5. Voss. de Philol. c. 2. §. 3

AGALLOCHUM Graecis a)lo/h vel culalo/h, aloe est aromatica, ab excellenti odore Arbor Paradisi vulgo dicta: unde thymiamatum vice adoleri, scribit Dioscorides. Pro citro arbore Atlantica, ex qua fiebant mensae citreae, a Graecis quibusdam acceptum fuisse, discimus ex Auctore Anonymo *peri o(ri/wn th=s2 gh=s2. Forte quod agallochum maculas similes habet ligno citri: und Dio- scorides qui+(nws2 e)s2igme/non esse dicit etc. qui etiam lignum eius pro diapasmate Veteribus fuisse addit. Vide Salmas. ad Solin. p. 1054. et seqq. ut et infra ubi de Aloe aromatica.

AGALMA vox Graeca, *)/agalma, para\ tou= a)ga/llesqai, simulacrum est, gratum exemplar, res afferens gaudium, uti monet Spelman. in Gloss. In 2. Concil. Niceno, statuam animalis alicuius denotat, ad differentiam imaginis, quae creaturam rationalem repraesentat, ac icon dicitur; secundum Macrum Hierolex. Cornmuniter statua quaecumque, signum, simulacrum, quae velut templorum apud Gentiles ornamenta erant. Hesych. agalma, cu/anon, a)fomo/gwma ei)dw/lion, ei)ko/nion h)\ a)ndria/ntion. Et ornamenta quidem vocat Liv. l. 4. Ornamenta urbis, statuae et tabulae pictae, et quidquid pretiosae fuit praedae, ad naves delatum. Vide quoque eum l. 32. et 38. Unde Theatrum ornari dicebant, quum festis diebus in eo simulacra collocarentur. Ovid. de Arte l. 3.

Aurea quae pendent ornato [orig: ornatô] signa theatro [orig: theatrô],
Inspice quam tenuis bractea ligna tegat.

Ubi ornatum est h)glai+sme/non, uti contra templa his ornamentis destituta a)phglai+sme/na vocat Agathias l. 5. Vide Desid. Heraldum ad Arnobium l. 6. ubi, Simulacrum Dei, cui conditum erat templum, Numen templi proprium habitum, cetera ad ornatum pertinuisse tantum, addit, ex Servio ad illud Georgic. l. 3.

In medio mihi Caesar erit --- --- -

In Gloss. MS. Agalma dicitur aposphragisma vel imago sigilli, a)/galma simulacrum. Martianus Capella de Pallade l. 6.

Quam docto [orig: doctô] assimllant habitu, qui agalmata fingunt.

Charta Edgari Regis pro Westmonasteriensi Ecclesia A. C. 68. Ego Dunstanus hanc libertatem crucis agalmate signavi. Dudo Dec. S. Quintini Praefat. ad Acta Normannorum,

Alloquio [orig: Alloquiô] celebris, virtutum agalmate pinguis, etc.

Aliud quid videtur vox sonare, apud Ragnerum Monachum Cellensem in Mirac. S. Gisleni. Corpus sindone munda [orig: mundâ] diligentissime circumvolutum et sub agalmatis clave firmissime obseratum, in eadem urna, deponitur. Ubi Agalma clavis forte est sigillum clavi impressum, cuiusmodi passim habent Antiquariorum scrinia, Car. du Fresne Gloss. Sic paulo ante, crucis agalma, etc. Vide quoque infra, ubi de Clavibus signandi ritu, alibique. Inde Agalmatothecae, quas in atrio una cum Pinacothecis aliisque elegantiarum receptaculis asservare consuevisse Romanos veteres docet Laur. Pignorius comm. de Servis.

AGAMANA Mesopotamiae oppid. Ptol. Idem forte cum Agabana Marcellini.

AGAMEA vel AGAMIA, promontor. et portus circa Troiam. Steph.

AGAMEDE oppid. Lesbi insulae. Steph.

AGAMEDES et TROPHONIUS, adytum Delphicum ex quinque lapidibus [correction of the transcriber; in the print lapibus] construxerunt, cuius meriti nomine quum ab Apolline praemium postulassent [orig: postulâssent], quod ille optimum homini duceret, post diem tertium in lecto mortui reperti sunt. Vide Cicer. l, 1. Tusc. c. 114. Plut. in Consol. ad Appoll. Pausan. l. 8. et 9.

AGAMEMNON Atrei ex Aerope fil. ut Homer. Il. a. ait, Plisthenis vero, ut Hesiod. in qeogon. et frater Menelai, Mycenarum et Argivorum Rex a Perseo IX. ab Atreo (sub quo Pelopidae Perseidas regno [orig: regnô] summoverunt) IV. quasi a)/gan me/nwn h. c. perseverans, qui omnium Graecorum consensu Imperator delectus, ad expeditionem Troianam profectus est, ubi plurimos labores, et maximas Principum simultates pertulit. Illo [orig: Illô] capto [orig: captô], inter alia, Cassandra Priami filia ei in sortem cessit, quae etiam mortem ei praedixit; sed ille verbis eius minime fidem habens, ad uxorem Clytaemnestram, cui domi cum quibuscam liberis relictae imperii curam crediderat, reversus, ab Aegisto Thyestis filio, qui omnia prius tacite occupaverat, imo et uxorem stupraverat, simulata [orig: simulatâ] amicitia [orig: amicitiâ], et Clytaemnestrae consensu, in litore, seu ut aliis placet, in convivio, quod ingens ei uxor paraverat, interfectus est, postquam ann. 18. regnasset [orig: regnâsset]. Quod facinus Orestes Agamemnonis et Clytaemnestrae fil. aegre ferens, Aegisthum et matrem in vindictam patris occidit, ac patri in regno successit. Quae omnia elegantissime prosecutus est Sophocles in Electra, Euripides in Oreste, et Seneca in Agamemnone. Agamemnonis hostia, in duros et persuasu difficiles dicitur, inde natum, quod Agamemnonem rem divinam in Troia facturum bos effugerit, vixque multo [orig: multô] negotio [orig: negotiô] comprehensus, reductus est. Quadrabit etiam in eos, qui nolentes et coacti quidpiam, agunt. Olim in sacris spectabatur, ut hostia lenis, ac volens adstaret, quod si refracto [orig: refractô] fune praefugisset, infaustum omen habebatur. Videtur et huc posse referri, quod Agamemnon in Aulide filiam Iphigeniam sacrificavit, sed admodum invitus. Zenodot. Quam fabulam quidam ex historia filiae Iephthae ortum traxisse volunt. Petav. Hinc Agamemnonius. Virg. Aen. l. 6. v. 838.

Eruit ille Argos Agamemnoniasque Mycenas.



page 103, image: s0103b

Erat vero Agamemnon non Mycenaeorum solum et Argivorum, sed et Sicyniorum, Corinthiorum, aliarumque urbium Rex, adeo que omnibus reliquis Graeciae Principibus maior et potentior. Certe Homero toties krei/wn *)agame/mnwn, et Il. b. v. 108.

*pollh=|si vk/so si, kai\ *)argei panti a)na/sswn,
Insulis multis et Peloponneso toti imperans:

interprete illustri Marshamo [orig: Marshamô] Canone Chron. Sec. XII. ubi de Bello Troiano. Hinc *)agamemno/neia fre/ata, Agamemnonii putei, proverbialiter de admirandis operibus dicebantur. Aiunt enim, illum et circa Aulidem et passim in Graecia puteos effodisse, ne per aestum aquarum inopia [orig: inopiâ] laborari posset. Auctor Zenodot. Item Agamemnonii fontes, fontes quidam tepidi Ioniae apud Smurnam urbern ab ea [orig: ] 5. mill. pass. distantes. Philostratus.

AGAMEMNONIA in Attica, Graecorum classis in Troiam coniurantium statio. Pompon. Mela l. 2. c. 3.

AGAMESTOR Archon Athenis tw=n dia\ bi/ou seu perpetuorum XI. post Thespeum praefuit, ann. 24. Illi successit Aeschylus: circa tempora, quibus Aegyptus, post Thuorum ultimum Thebanorum Regem, in varios minutos dominatus est divisa. Ioh. Matshamus Canone Chron. pag. 412.

AGAMIA promontor. et portus Troadis, apud Suid. et Steph. ex Hellanico. Dicta etiam Agame.

AGAMIDIDES fil. Ctesippi, Herculis nepotis. Rex partis alicuius Graeciae, Pausan. l. 3. de Laced. Rep.

AGAMIUM oppid. agri Novariensis apud Sessitem fluv, a Novaria 16. mill. pass. Incolae Agamini, ex marmorea antiqua Inscriptione. Hic B. Panacea Virgo et Martyr praecipuo [orig: praecipuô] honore colitur. Vulgo Aghem seu Ghem.

AGAMNESTOR [1] XI. Atheniensium princeps, qui regnavit ann. 20. Vide supra.

AGAMNESTOR [2] vel AGANESTOR, Academicus quidam, de quo lepidam historiam lege apud Plut. in Dipnos. quaest. 4. §. 4.

AGAMUS Urbs circa Heracleam Ponticam, Steph.

AGAMZUA Mediae oppid. Plin. l. 6. c. 14. An Aganzagava? Ptol.

AGANA it. AGAN seu PAGAN, una ex Insulis Latronum, in Asia et Oceano Orientali, inter Insul. Chemochoan et Guaam.

AGANAGARA Indiae intra Gangem urbs. Ptol. Mercatori Agonara.

AGANGINAE Libyae interioris populi. Ptol.

AGANICE vide Aglaonice.

AGANIPPE fons Boeotiae celebris ad Heliconem montem, haud procul a Thebis in Permessum fluv. labens, Musis sacer, a poetis maxime celebratus. Claudian. in Paneg. Mallii Theod. v. 272.

Concinuit felix Helicon, fluxitque Agannippe
Largior. --- --- -

Hinc Aganippeus, Propert. l. 2. Eleg. 3.

Et quantum Aeolio [orig: Aeoliô] quum tentat carmina plectro [orig: plectrô],
Par Aganippea [orig: Aganippeâ] ludere docta lyra [orig: lyrâ].

Itemque Aganippis. Ovid l. 5. Fast. v. 7.

Dicite quae fontes Agamppidos Hippocrenes
Grata Medusaei signa tenetis equi.

Nomen quod attinet, Agamppe, inquit Vir maximus, Bochart. in Chanaan l. 1. c. 16. est Aganibba, i. e. ad verbum, crater viroris, h. e. viridis, quia fontis crater est,

Margine graminco patulos succinctus hiatus.

Agan autem proprie est crater. Ita reddunt Graeci Interpretes Exod. c. 24. v. 6. et Cant. c. 7. v. 3. Sed qua [orig: quâ] metaphora [orig: metaphorâ] Graece krath=res2, eadem [orig: eâdem] Syriace aganaia dicuntur in fossis ac fontibus aquarum conceptacula. Sic in Chaldaeo Paraphraste, Iudic. c. 4. v. 11. vallis craterum, interprete Kimchio [orig: Kimchiô] ager est, in quo sunt lacunae craterum instar, aquis plenae. Aganippe etiam Enippe dicta est, i. e. en-ibbe, h. e. fons viroris. Vibius Sequester qui perperam in montibus recenset: Aganippe Boeotiae, ante Enippe dicta. Nic. Lloydius.

AGANTINUS vide Agathyrion.

AGANUS urbs Ponti circa Heracleam. Steph. *)agamo\s2 dicitur.

AGANZAGAVA vide Agamzua.

AGANZIAE vide Bergio.

AGAOSI populi Aethiopiae superioris in regno Bagamedri, inter fluv. Nilum et Tagazzam.

AGAPAE convivia, quae in Ecclesia primitiva post sacram Synaxin, inter Christianos, celebrabantur; in ipsis templis, charitatis mutuae, unde illis nomen, contestandae et confirmandae ergo. Sed iam S. Pauli tempore abusus irrepsit, 1 Corinth. c. 11. v. 17. Unde postmodum abolita. Tertullian. Apol. c. 39. Minutius Felix, in Octavio. Clem. Alex. Paedag l. 12. etc. Haberi autem solebant imprimis, tempore natalitio [orig: natalitiô], exsequiali, et nuptiali, secundum Greg. Nazianz. Spelmanno Agapae, convivia erant fraterna Ecclesiastici coetus priscis temporibus, ex collatis donis, instructa, ad Christianam charitatem fovendam, et pauperes recreandos, quod utrumque ipsa vox, quae Graeca est, notat. Earum mentio Ep. Iudae v. 12. *outoi/ei)sin, e)n tai=s2 a)ga/pais2 u(mw=n spila/des2, Hi sunt in Agapis vestris maculae: ubi alii reddunt, in epulis. Erasmus, inter charitates vestras. Illas pulchre describit Tertullian. in Apolog c. 39. ubi, inter alia, Cena, inquit, nostra de nomine rationem sui ostendit, vocatur enim a)ga/ph, id quod dilectio penes Graecos est. Sublatae sunt ob abusus Concilio [orig: Conciliô] Laodiceno [orig: Laodicenô] A. C. 364. Vide eius can. 25. Conc. 5. et 6. Constant. A. C. 69. can. 74. Quod non oportet in Dominicis locis vel Ecclesiis, eas quae dicuntur, Agapas, i. e. charitates facere: et intus in aede comedere et accubitus sternere. Et Distinct. 42. c. 1. Qui fideliter Agapas, i. e. convivia pauperibus exhilbent. In eadem Distinct. occurrit quoque Agape, non


page 104, image: s0104a

semel. Quandoque etiam pro Cena Domini vox usurpata reperitut. Vide Spelmannum Gloss. Secundum alios Agape seu convivium sacrum, non unius generis apud Veteres fuit. Instituebant enim hi Agapas, trium imprimis rerum gratia [orig: gratiâ], Nuptiarum videl. in quibus invitabatur ipsemet Episcopus, dicebanturque Agapae Nuptiates seu connubiales; Festivitatum sanctorum Martyrum, quae appellabantur Agapae Natalitiae, et fiebant in templis, et Funerum seu Exsequiarum tandem, quae Agapae Funerales nominabantur; de quibus ultimis Clemens l. 8. Const. (ut dicuntur) Apostolic. C. 44. qui in exsequiis mortuorum ad convivium funebre invitati estis, ordine et timore Dei epulamini, ut nossitis preces pro defunctis exhidere Deo. Earum magnificentia a S. Paulino, de Aletio, qui pro Rufina uxore, in Basilica Vaticana, eas celebrarat [orig: celebrârat], scribente, his commendatur: Patronos animarum nostrarum pauperes, qui tota [orig: totâ] Roma [orig: Româ] stipem meritant, multitudinem in Autam Apostolicam congregasti [orig: congregâsti] (pauperes enim, inter alios his conviviis fuisse adhibitos, docet Origenes in Hiob. l. 10.) Pulchro [orig: Pulchrô] equidem tanto [orig: tantô] operis tui spectaculo [orig: spectaculô] pascor. Videre enim nubi videor tota illd religiosa miserandae plebis examina, illos pietatis divinae alumnos tanti influere penitus agminibus, in amplissimam gloriosi Petri Basilicam, ut pro ianuis atrii, et pro gradibus campi spatia coarctentur, Ep. 81. etc. Postea, ut dictum, abusu invalescente et haec et illa convivia, omnesque Agapae desierunt, Conciliorum interdicto [orig: interdictô]; Remanet tamen simile quiddam hodieque in Orientali Ecclesia [orig: Ecclesiâ], ubi Festivitatum et Funeralium tempore, convivia sacra publice exhibentur, quamvis non intra Templa, sed penes ipsa sub dio, vel in privatis quoque aedibus, iuxta id, quod Gregorius l. 9. Ep. 71. Anglis noviter ad fidem conversis perscripserat; permittendo eis scil. ut non longe a templis, in tuguriis virentibus, frondlibus fabricatis, talia convivia recolerentur. Cuiusmodi convivium sumptuosissimum Montis Libani, cui ipsemer interfuit, Dominie. Macer describit, habitum A. C. 1624. cum Papae nomine ad Patriarcham accessisset. Celebratum id fuit in Basilica Patriarchali Deiparae Assumptionis, praesentibus Episcopis, magna [orig: magnâ] Clericorum caterva [orig: catervâ] et innumerabili Populi confluxu: cum solo [orig: solô] hoc [orig: hôc] die in Coenobio isto manducandae carnis et animalium mactandorum facultas concedatur. At Patriarcha cum ceteris Monachis et Episcopis eiusdem Ordninis, seorsim comederunt; Antonii enim Abbatis Regulam secuti etiam tum a carne, adeo que in perpetuum indispensabili lege abstinent, etc. Etiam vero in ruralibus Insulae Melitensis Ecclesiis, quum festum aliquod celebratur, solent, post Vesperarum sollennitatem, buccellas una cum fructibus populo distribuere: Graeci autem placentas et subcinericeos panes distribuunt; at in exsequiis dant frumenti granum coctum et benedictum, quod condimentis variis edulacare solent, et *ko/luba vocant, quo [orig: quô] de ritu vide infra in voce Coccia, et plura hanc in rem apud Macros Fratres in Hierolexico: Addo saltem, quod et in aliquibus Galliae Hispaniaeque locis Agapas adhuc in usu esse, refert Casalius, et videtur tale aliquid colligi posse, ex lapide S. Ildefonsi Altaris in Aede sacra Hispanorum S. Iacobi Romae, ex lisd. etc. Quia vero communibus illis conviviis, de quibus supra, pauperes adhibebantur, eorumque quodammodo causa [orig: causâ] illa peragebantur; hinc factum, ut postmodum Agape, pro eleemosyna sumeretur. Unde B. Augustinus Fausto Manichaeo respondens, qui Christianos sacrificia vertisse in Agapes et idola in martyres etc. calumniabatur, Agapes nostrae, inquit, panperes pascunt, sive frugibus, sive carnibus. l. 20. contra eum, c. 4. et 20. Et veteres Glossae ad can. 7. Concilii Laodiceni, convivium pauperum Agapen vocant. Herigerus Lobiensis in Vita S. Ursmari:

Indicens Agapen simul et Ieiunia crebra,

Inde Agapen ad ostium petere, in Vita Vodali Benedicti num. 5. per singielos dies Agapen facere pauperibus, in Vita Alberti Abbatis Cambronensis num. 13. ut alia omittam. Vide Car. du Fresne Glossat. et Auctores illi magno [orig: magnô] numero [orig: numerô] hanc in rem laudatos, Salmas. inprimis de Iure Attico et Rom. c. 3. et 4. Apud eundem discimus ex Marculfo l. 1. Form. 51. vocem Agape, i. c. Latine Charitas, titulum etiam fuisse olim honorarium: Ita enim hic, Uberem strenuitatis vestrae Agapen ergo nos potissimo [orig: potissimô] iure flagrantem literarum serie non omittimus excitare. Vide Ionam Praefat. in Vitam S. Columbani. Ita et Graeci *)aga/phn non semel usurpant, docente Meursio [orig: Meursiô], etc. Plura hanc in rem vide apud virum Cl. Ioh. Casp. Suicerum Thesaur. Eccles. in hac voce: adde infra dicenda, voce Charitas, item Diaconia.

AGAPENOR praefectus classis Agamemnonis. Homer. Il. b. Item Ancaei fil. Lycurgi nepos, qui capro [orig: caprô] Illo [orig: Illô], in Cyprum tempestate delatus est, ubi Paphum urbem condidit, et fanuin in urbe opulentissimum. Pausan. in Arcad.

AGAPETA vel AGAPETES Graec. *)agaphto\s2, nomen, quo [orig: quô] Clerici olim notati, quod cum mulieribus ac virginibus, quas domi suae sub Agapetarum seu Dilectarum appellatione illi detinebant, prava commercia habere dicerentur. Papias, Agapeta, Lenocinator et qui cum feminis illicite conversatur porcacius Clericus. Nempe erant Agapetae virgines seu viduae, quae sub specie caelibatus ac virginitatis, nuptiis nuntio [orig: nuntiô] misso [orig: missô], cum Clericis in eadem domo habitabant, ac, ne quae pravi commercii suspicio esset, sese invicem Dilectos et Dilectas appellabant, vel etiam Fratres ac Sorores. Avapeta nempe Ugutiom, Ancilla dicitur, quae Christo nubere vovit: Graeci eas suneisa/ktous2 vocant. Hieronymo dicuntur Agopitivae Sorores, Ep. 27. ad Eustoch. Sorores devotae aliis, etc. Hi Constantinopoli imprimis, charitatis Christianae praetextu, sub eodem tecto habitabant: quod non tantum a Viris sanctis reprehensum acriter, sed et aliquot in Conciliis damnatum est. Hinc S. Hieronym. Ep. 22. ad eandem. Unde in Ecclesiam Agapetarum pestis introiit? unde sine nuptiis aliud nomen uxorum? imo unde novum concubinarum gemus? Idem ad Oceanum, de Vita Clericorum, de Clericis agit, qui Agapetas amplius quaerunt, quam Christum. Nuntium itaque tandem Clerici hi Sororibus hice dilectis mittere coacti funt, D. Chrysostomo [orig: Chrysostomô] initio [orig: initiô]


image: s0104b

muneris sui, ex Imperatoria sede, ilios magno cum zelo exigente. Neque vero solum viri istiusmodi Agapetas secum habuere [orig: habuêre], sed et feminae domi suae suos Agapetos, quod itidem illis prohibitum. Iulianus Antecessor Constit. 3. ex Novell 6. Nulla autem facultas Diaconissis tributa est, habere secum quosdam volut fratres sive cognatos, seu quos dicere solent, *)agaphtou\s2. Vide Epiphanium Haer. 63. et 79. Chrysostomum Serm. contra Concubinarios, et quae notarunt [orig: notârunt] Pithoeus ad Iulianum Antecessorem, ac Iacobus Gothofredus ad leg. 44. Cod. Theodos. de Episcop. laudati Car. du Fresne Glossar. ut et Macer Hierolex. Vide et Agapetae.

AGAPETAE Virginum societas, de qua Hieronym. Ep. 2. de cuius abusu vide Pallad. Dialog. de vita Chrys. abolitione, Baron. A. C. 398. et 1139. Item, secta Haereticorum, cui quaedam Hispana mulier Agape nomen dedit. Prateol. in voce Agapeti.

AGAPETUS [1] de Duro Cornu, Abbas Campidonensis, qui collegit insignem Bibliothecam, quae ex negligentia per candelam accensa conflagravit: ille maerore animi exstinctus est, A. C. 817. Bruschius in Monasterits.

AGAPETUS [2] huius nominis primus circa A. C. 535. Ioanni II. in Pontificatu succedit, et cum eruditorum virorum copia non esset, de publicis scholis consilium proponit, sed non auditur, quum bellum ingrueret; Hactenus enim tantum privatae scholae fuerant. Obiit. 11. mense Pontificatus, Nicephorus. l. 17. c. 9. Item alius, huius nominis secundus, A C. 949. successit Matrino Papae; Othonem contra Berengarium accivit, et sedit ann. 9. mens. 7. Leo Hostiens. l. 1. et 2. Flodonardus. Baron. A. C. 946. 955.

AGAPETUS [3] Synadorum urbis Phrygiae Pacatianae Episcopus sectae Macedonianae, ad Orthodoxam fidem postea conversus. Socrates l. 7. c. 3.

AGAPETUS [4] Imperatoris Anastasri in Consulatu collega. An. Urb. Cond. 1117.

AGAPETUS [5] apud Praeneste puer 13. annorum, sub Aureliano Principe martyrium passus est.

AGAPIS Alexandrinus Philosophus, in eloquentiae studiis educatus, in medicinam commentarios edidit, Byzantii ludum aperuit, magna [orig: magnâ] doctrinae fama [orig: famâ], ingeniique sollertia [orig: sollertiâ]. Voss. de Philolog. c. 13. Alius, Philosophus Atheniensis, post Proclum Marini Neapolitani discipulus, Suidas. Tertius, Caesareae Palaestinae Episcopus.

AGAR virgo Aegyptiaca, Abrahae ancilla, ex qua Ismaelem habuit, permittente Sara [orig: Sarâ] uxore. Vide Gen. c. 16. v. 1. Advenam significat, teste Come store. Item nomen oppidi. A. Hirtius l. r. de Bello Afric. c. 76.

AGARA Indiae intra Gangem urbs, Ptol. Vide Barad.

AGARACES ager Armeniae, in quo bolus Armenius reperitur. Aetius.

AGARENI Arabiae populis ab Agar praedicta denominati, nunc Saraceni, ut vulgo volunt, dicti; in quos profectus Traianus Caesar cum exercitu, eorum oppid. Agarum, moenibus nudavit, eost tamen numquam potuit in acie superare, tempestate caeli, tamquam divinitus, diremptus. Dio Cassius. Strab. l. 16.

AGARIA [1] provinc. Caftellae novae continer Ducatus de Pastrano; et de L'Infantado, ut et Marchionatum de Monte maiore. Davitiv tom. 1. de Europa.

AGARIA [2] vide Agria.

AGARISTA Clisthenis filia, adeo formosa, ut ad habendas eius nuprias celebrata sint procorum spectacula et certamina, quo speciosissimi quique Graeciae adolescentes confluxerunt. Herodot. l. 6. et Aelian. Var. hist l. 12. c. 24.

AGARISTIA vel AGARISTE, Hippocratis filia, quae Xantippo nupsit, visa sibi est in somniis parere leonem, et paucos post dies peperit Periclem. Plut. in Pericle. Herodot. l. 6. et Suidas.

AGARLAVAE Africae Propriae locus Amonino.

AGARRHA Susianae urbs apud Ptol.

AGARUM promontor, in Sarmatia Europaea. Ptol.

AGARUS Sarmatiae Europaeae fluv. Ptol. quem Sagarim Ovid. l. 4. Ep. 10. ex Ponto v. 47. vocat, in Bosphorum se exonerat, Ptol. Shtret hodie Mercatori. Urbis etiam nomen, ibid. a qua et fluvio nomen Agarico radici datum creditur. Cael. Rhodig. l. 18. c. 8. Plin. l. 25. c. 9.

AGASIA Britonum Regis filia, Dursto, Scotorum tyranno nupta, postea repudiata, H. Baeth. l. 2.

AGASIAS vir fortis et bello [orig: bellô] clarus, ex Stymphalo Arcadiae oppido, de quo Xenophon *)anaba/t. l. 6.

AGASICLES fil. Archidami II. Spartanorum Rex clarissimus, ex Proclidarum Familia XIII. cuius exstat aureum illud apud Plut. Apophthegma; Nullum esse firmius stabiliendi regni praesidium, quam si Rex ita subditis imperet, ut parentes liberis. Vide Plut. in dict. Lacon. c. 48. Eum excepit Ariston fil. quem vide.

AGASO nomen servi. Horat. l. 2. Serm. Sat. ult.

- - - - Si patinam pede lapsus frangat Agaso.

Agasonem equidem nomen servi esse fateor, sed appellativum hoc [orig: hôc] loco [orig: locô], non proprium. Festus: Agasones, equos agentes, i. e. ducenter, Sumitur autem loco [orig: locô] praedicto [orig: praedictô] pro hippocomo, seu equisone, uti apud Persium. Sat. 5. v. 76.

- - - - Hic Dama est non tressis agaso.

Ita vetus Scholiastes: Agaso proprie dicitur servus qui iumenta curat. Casaubon. ab a)/gw deducit, unde a)ga/zw, ac inde a)ga/zwn. Sed et Agaso, domesticus, adsecla, buccellarius, seurra, sunw/numa sunt. Glossae veteres *batilikw=n, *boukkella/rios2 o( parame/nwn stratiw/ths2; ubi parame/nwn Graecis dicitur, quem Latini statorem vocant, qui semper stat ad domini iussa pararus, nec ab eius latere desistit: Hinc parame/nwn et parme/nwn, servi nomen, in Comoediis Graecis et apud Latinos Comicos Parmeno, idem cum agasone seu scurra, quem posterior aetas buccellarium vocavit. Sed et pro


image: s0105a

quolibet servo Agasonem usurpatum esse, docent optimae Glossae, apud quas ita legimus, Agaso, ou=los2 kth/nesi parame/nwn, servus, in iumentorum cura [orig: curâ] occupatus. Hinc Ioh. de Ianna, Agaso proprie dicitur, qui curat iumenta: sed ridiculum, quod addit, quasi agens somarium. Maxime vero specialiter, Ugutioni sic vocatus minister domesticus asinorum. Unde Graecisinus,

Est Asinorum Pastor Agaso boumque bubulcus.

In leg. 2. Cod. Theodos. de Cohortalib. Agasones dicuntur Servi ministri Stationariorum. Vide Salmas. ad Ael. Lamprid. in Heliogabalo c. 33. et Severo, c. 61. ac Car. du Fresne Glossar. uti de Agasonis filio Dionysio Siciliae tyranno, Freinshemium ad Curtium l. 9. c. 2.

AGASSAE Thessaliae, aut saltem Macedoniae Urbs, Liv. l. 45. c. 27. Pagausa Turnebus legit. Ortelius, cx Athenaeo Tagasae.

AGASTHENES Rex Eleensium, pater Polyxeni, qui navibus suae gentis praefuit in expeditione Troiana. Homer. in Catal.

*tw=n de\ teta/rtwn h)rxe *polu/ceinos2 qeoesdh\s2,
*u(io\s2 *)agasqe/neos2 *au)ghi+a/dao a)naktos2.

AGASTROPUS Paeonis fil. inter primos Troianourm bellatores, a Diomede vulneratus in coxa mortem obiit. Homer. Il. l. v. 338.

*)/h toi\ *tude/os2 gi(o\s2 *)aga/strofon ou)/tate douri\
*paioni/dhn h(/rwa kat' i)sxi/on.

AGASTHUS Atheniensium Archon 2. regnavit ann. 36. legitur *)/akastos2. Acastus.

AGASUS portus. Plin. l. 3. c 11. vulgo Porto Graeco. Locus in ora Apuliae Dauniae in Italia, prope montem Garganum, in provinc. Capitanata.

AGASYLLIS Hammoniaci arbor, dicta est apud Dioscoridem; *kalei=tai de\ au)tou= o(/los2 o( qa/mnos2 a)ga/sullis2: quam falso Metopon vocat Plin. l. 12. c. 23. Ergo Aethiopiae subiecta Africa Hammoniaci lacrimam stillat in arenis suis, inde et nomine etiam ab Hammonis oraculo, iuxta quod gignitur arbor, quam Metopon vocant, resinae modo [orig: modô] aut gummi. Vide Salmas. ad Solin. p. 35.

AGATHA [1] Catinensis virgo (Volaterranus habet, Carthaginensis) sub Quintiano Siciliae proconsule, fidiculis eculeoque [orig: eculeôque] vexata, quod Diis tura dare nollet: mamillis deinde torta, cui et una adempta est, nec non super prunas testis permistas aliquandiu volutata: tandem plurimis aliis tormentis vexata, martyrio [orig: martyriô] decorata est. Marulus l. 5. c. 6. Fulgosus l. 3. c. 3. et Sabellicus l. 5. c. 8.

AGATHA [2] Ptol. Strab. l. 4. Plin. l. 3. c. 4. et Steph. urbs est et insula provinciae Narbonensis, quondam Massiliensium. Agde Morerio. Ayde Io. Poldo, qui scribit hanc a nonnullis Historiographis quoque Civitas Nigra appellari. Agachetyche, i. e. Bona Fortuna a Timosthene dici tradit Steph. longitud. 24. 50. latitud. 42. 40. Item urbs Campaniae Episcopalis sub Archiepiscopo Beneventano, inde 16. mill. pass. Capuam versus. Est et insula Lyciae, et urbs Phocidis, quam aliqui Agatheam vocant. Steph.

AGATHA [3] Urbs Occitaniae, 7. leucis distat Narbone, Montempessulanum versus 10. in ora maris Mediterranaei et sinus Leonini, prope ostia Arauraris fluv. Dicta autem Bona Fortuna videtur a Massiliensibus, quorum kti/sma illam Strabo l. 4. vocat, cum in agro Volcarum Tectosagum cap0to conderetur, ob alicuius praelii felicem eventum: sicut iidem Nicaeam vocavere [orig: vocavêre], ob victoriam ex Liguribus relatam. Sed iam Plinii aetate, conditoribus suis non amplius paruit. Nimirum Massiliensibus dedentibus sese Caius Caesar abstulerat omnia, praeter libertatem, et suis eos agris oppidisque spoliaverat. In veteri Notit. inter provinc. Narbonensis primae civitates octo, nunc quinto loco [orig: locô], nunc et saepius quarto [orig: quartô] loco [orig: locô] ponitur civitas Agathensium, post Narbonem videl. Tolosam et Bererras. Notitia autem Galliae veterrima, quae Honorii principatu composita videtur, eius non meminit, quod forsan tum civitas aut sedes Episcopatus nondem erat. Certe non ante Messallae V. Cl. Consulatum, seu A. C. 506. quo [orig: quô] in hac urbe Concilium habitum es in S. Andreae basilica, quae hodieque maior urbis est Ecclesta, Episcopatus Agathensis quisquam meminit. Huic autem Synodo interfuit atque subscripsit Sophronius Episcopus civitatis Agathensis anno [orig: annô] 22. regni Alarici Regis. In Gothorum enim regno, i. e. in Septimania vel Gothia, sitam, memorat Gregor. Turonens. Histor. Franc. l. 6. c. 2. et Appendix Chronici Fredegarii, inter regionis Gothicae urbes famosissimas, illam ponit: quam cum Nemauso et Biterris Carolus Dux et Princeps Francorum Saracenis ademit. Vulgo Agde dicitur. Bibius Sequester l. de Flum. meminit Cyrtae fluvii Massiliensium, iuxta Agatham, in mare Gallicum effluentis, quem Galli lingua [orig: linguâ] patria [orig: patriâ] Araurarim vocabant, incolaeque nunc Erau appellant. Forte [orig: Fortê] enim Massilienses, cum urbem conderent, flumini Agathensi Graecum dedere [orig: dedêre] nomen, et a flexuosis recursibus, quasi kurto\n vel incurvum, illud Cyrtam dixere [orig: dixêre]. Insulam urbi proximam cognominem Ptolemaeus habet, sed nulla est nunc ei adiacens, praeter Blasconem, vulgo Briscou, nisi forte haec ipsa a Massiliensibus lingua [orig: linguâ] sua [orig: suâ] Agatha quoque vocata fuit: Hodie vero Blasco insul. continenti iuncta, iniecta [orig: iniectâ] mari mole, et urbi pro portu est, Hadr. Vales.

Loca Dioecesi Agathensi comenta.

Agatha, Agde Araura sive Cesero ad Araurarim fluvium a Monasterio S. Tiberii, S. Tiberi, et corrupte S. Tuberi dicta. Florentiacum, Florensac. Lupianum, Loupian. Marcellianum, Marceilban. Mesva, Meze. Montaniacum, Montignac. Pinetum, Pinet. Piscenae, Pezenas. Villa-magna, Ville-maigue, Monasterio [orig: Monasteriô] veteri ilhistris, etc.

AGATHA [4] nomen gemmae, vide supra Achates

AGATHA [5] Gothorum, seu Agathopolis, urbs Principatus ulterioris in regno Neapolitano Episcopalis sub Archiepiscopo Beneventano.