AGMONIS Galliae fluv. circa Sithiense monasterium, Vita S. Audomari.
AGMUNDESHAMUM opid. Angliae in Bukingamia provinvia.
AGNA Mauritaniae Tingitanae fluv. Ptol.
AGNANUS Episcopus Aurelianensis tempore Attilae, sanctitate clarus. Prosper, Cassiod. Isidor. Chron. Greg. Turonens. l. 2. c. 7. Circa A. C. 451.
AGNEDA Scotiae Metropolis, vulgo Edimburgh. ad Fortheam fluv. Alata Castra Ptolemaeo, Castra Exploratorum Antonino, et Castra Puellarum posterioribus. Vide [Alata] Castra.
AGNELINUM vulgo Agnelin, oppid. Transylvaniae, iuxta fluv. Harbach. 5. milliar. Germanic. a Cibinio.
AGNENSIS Pagi, mentio fit in Vita S. Pauli, sicut et Leonis pagi i. e. d' Ack et de Leon: in Britannia minori. Vide Hadr. Vales. in voce Batha.
AGNES [1] fil. Guilielmi, Pictonum Reguli, uxor Henrici III. Imperatoris, qui Niger dictus. Mater Henrici IV, quo adhuc minorenni, administravit Imperium per 5. annos, magna prudentiae fama. Obiit, A. C. 1077. Abbas Ursperg. Bertold. Lamberti Chron. Baron. A. C. 1056. 1074. 1077.
AGNES [2] filia Alberti I. Imperatoris, uxor Andreae, Hungariae Regis post Patris obitum, in Helvertia plerumque commorata, saepe militibus fratris Alberti cum Helvetiis pacis arbitram egit, hisque specie sanctitatis imponere conata est. Ut enim versuta erat, quoties fratres imparatos videbat, inducias aut pacem conciliavit, ut interea illi militem comparare, et se commode adversus Helvetios instruere possent, cum interea prae se ferret, non alio nisi pacis studio et Helvetiorum commiseratione, ista a se fieri. Vide Simlerum Descr. Helvet. Spenerum Syll. Geneal. etc.
AGNES [3] Petro Courtenaeo in uxorem tradita, a Philippo Augusto A. C. 1184. Robert. San-Mart. Item, uxor Guilielmi, Scotiae Regis. Obiit A. C. 1201. Item, filia Ottocari, Bohemiae Regis Friderici Imperatoris Uxor, Spond. A. C. 1234. Item, filia Ludovici S. uxor Roberti, Burgundiae Ducis.
AGNES [4] Carolo VII. Galliae Regi grata. Monstrelet, Dupleix, Spond. A. C. 1456 n. 12. et 13.
AGNES [5] Virgo et Martyr, tempore Diocletiani, Ambros. Prudentius in hymnis.
AGNESLUS seu AGNELLUS X. Archiepiscopus Ravennensis, Rubeus l. 5. Hist. Ravenn. Item Episcopus Christianorum, in regno Fezzae et Maroci, sub Miramolino, A. C. 1233.
AGNI Cornu, promontor. prope Bolbiticum Nili ostium. Strabo l. 17. Hesych. *)agnou= ke/ras2, h( *kni/dos2 pro/teron, si( de\ a)krwth/rion au)th=s2, tine\s2 de\ th=s2 *ai)gu/ptou.
AGNIADELLUM vicus Ducatus Mediolanensis celebris victoria Ludovici 12. adversus Vene os, A. C. 1509. Distat Crema 2. mill. pass. estque in tractu Addua Glarea dicto.
AGNICES vel AGNICIS fluv. in Tigridem influens. Plin. l. 6. c. 27.
AGNIFER cognomen Praecursoris Domini. Praefat. Missalis Hierosolymitanor. Equitum Argentorati impressi A. C. 1505. qui liber in Cardin. Brancatii Bibliotheca Romae asservatur. In honorem et gloriam Omnipotentis Dei et gloriosae Semper-virginis Mariae, nec non Agniferi Praecursoris D. Iohannis Baptistae. Sic autem is dictus est, quod in pictura Agnum fert, in signum immaculati illius, quem digito monstravit, exserta manu, quam antiquitus Antiochiae asservata, posteaque Rhodiis Equitibus, a Baiazete Turcarum Imperatore muneri missam esse, hodie vero in Conventuali Ecclesia Melitae, inter cimelia sacra, servari, dicunt quibus talia scribere credereque volupe est. Vide Macros Fratres in Hierolexico, ut et infra in Agnus Dei.
AGNINA in Gloss. Graeco-Lat. a)/rneion kre/as2, apud Annam Comnenam Alexiad. l. 8. p. 230. a)ll: h(li/ou a)nate/llontos2 lu/kou h)\a)rni/ou kre/as2 e)o/meqa. Sed Sole oriente lupinam seu agninam comedimus; laudatam Car. du Fresne Glossar. Agnina pellis una cum lana, in vestium usum maxime commendata Medicorum filiis, ut quales vestes, rh/nikas2 seu a)rnaki/das2 Graeci dixere, non solum plus caloris quam ovillae conferant, sed et dorso renibusque plurimum prosint. Cuiusmodi vestimentum rheno est, si vocis origo servatur; nam Graece rh\n agnus est. Et imra Chaldaeis non solum agnum, sed et vetis limbum, cui a)rnaki\s2 assuebatur, significat. Sic Psalm. 133. v. 2. in Chaldaea paraphrasi: Sicut unguentum bonum, quod effusum super caput, descendit super barbam --- quod descendit super agnum vestis eius, i. e. super oram vestis eius agnina pelle suffultam. Graeci habent, e)pi\ thn( w)=an tou= s)ndu/matos2, quod fere idem est. Nam w)=a, w)/a, oi)/a, primo mhlwth\n, vellus significavit, seu ovis pellem cum lana. Secundo sic dicta est ora vestis cum huiusmodi pelle assuta; hoc enim moris fuisse prisci, docent Etymologus et Cyrillus in Lexico nondum edito. Hinc Eustathius in Il. r. *(oi palaioi\ kai\ tau/tais2 oi)o\s2 de/rma prose/r)rapton, i(/na h(/kista tri/bointo ta\ ka/tw tw=n i(mati/wn, Prisci etiam talibus ovillam pellem adsuebant, ut quam minime inferiora vestium attererentur, etc. Vide quoque infra voce Vetula. Sed lanae potior in vestibus usus fuit. Unde Salomon Proverb. c. 27. v. 26. Agni in vestitum tuum: ubi agnorum nomine non twdi/ai vel a)cnaki/des2, i. e. agninae pelles, intelliguntur, ut loc. cit. alias hircis hic eos non opponeret Rex Sapiens, quo modo opponit, cum addit, et hirci sunt in prtium agri. Pelles enim caprinae, aeque ac ovillae in vestium usum adhibentur et utrisque commune nomen melotae. Agni igitur in vestitum tuum i. e. agnorum lana, vel ovilla. Quamvis enim alicubi etiam e pilis caprinis panni texi consueverint, tamen id infrequentius est, neque in Iudea receptum fuit. Et quidem agni nomen Chaldaeum immar a lana deductum est, quae in matribus quidem villosior est. Theocritus Idyll. 12.
--- -- *(/osson oi)/s2 sfete/rks2 latiwte/rh a)rno\s2,, ----- Quanto ovis agno suo villosior est.
Sed in agnis est tenuior et tactu mollior, atque eo ipso plus in pretio. Proinde Martial. l. 5. Epigr. 38.
Puella senibus dulcior mihi cycnis, Agna Galesi mollior Phalanini.
Aut Phalantini potius, quia ad Galesum amnem Tarentum condidit Phalantus, etc. Sam. Bochatt. Hieroz. Part. prior. l. 2. c. 43. Vide quoque infra in Pallium, et Pescia: uti de Agno, hostia Deo gratissima, et infra aliquid Maxima hostia: praemio cantorum voce Scolium; ad homines vox translata, uti et ovis, simplices scil. minimeque malos, et parum callidos, apud Graecos praesertim, quibus pro/bata et a)mnoi tales passim significat. Aristophanes Pace,
*(ws2 e)sso/meq' a)llh/loisin a)mnoi\ tou\s2 tro/pous2. *kai toi=si summa/xonsi prao/teroi polu/.
Cui proin a)mnokw=n in Equitibus, qui proba w/dhs2 et probatognw/mwn Aeschylo. Hinc et batare de iisdem usurpatum, ut videbimus.
AGNIO vulgo Aa, fluv. Belgii. Oritur in Bononiensi Comitatu supra vicum Rumilly le Comte, dein Audomaropolim rigat, et infra Gravelingam, Flandriae urbem in mare evolvitur.
AGNITA vel AGNITAS, Aesculapii cognomen apud Spartanos, apud quos eius Dei simulacrum ex agno, quae planta est, erat exsculptum. Cael. Rhodig. l. 18. c. 5.
AGNO [1] seu HAGNO, una ex nymphis, quae Iovem educarunt, a qua et in Lycaeo fons appellatur, cuius ea olim fuit vis, ut re divina ibi a Lycaei Iovis sacerdote curiosius peracta, et fusis precibus, quernoque ramo aqua leviter commota mox densior surgerer vapor nebulae assimilis, qui non multo post nubes effectus, largos imbres demittebar. Pausan. in Arcad. et inde Cael. Rhodig. l. 13. c. 17.
AGNO [2] monetam auream signavere Franci, iam inde a Ludovici IX. temporibus. Et quidem Denarii aurei cum Agno, Gall. Denier d'or a l'Aignel, typum exhibet Car. du Fresne in Gloss. ubi de Moneta. Philippus dein Rex, ceteris monetis prohibitis, praeter Turonenses, Parisienses et Burgenses, Florenos ad Agnum cudi iussit, A. C. 1313. Similiter sub Ludovico Hutino, omnis moneta praeter auream cum Agno vetita est, A. C. 1314. sub Philippo postea Magno et Carolo Pulchro, ididem Denarius cum Agno, in usu fuit cum inserip. KLS REX, sub Agno, circa A. C. 1312. Exin Iohannis Regis principatu iterum cusi sunt denarii, in quibus effictus Agnus, quem Dei dicunt, sub cuius pedibus scriptum, IOH. REX, cum Inscr. AGNUS. DEI. QUI. TOLLIT. PECCATA. MUNDI. MiSERERE. NOBIS. in aversa parte cruce florigera expresa, cum 4. liliis, uno scil. in angulo quolibet, Gall. Deniers a Aignel d'or fin. Sub eodem Semisses Denariorum ad Agnum, vulgo Demi-Deniers a l'Agnel: Post quem, sub Carolo VI. Agni aut parvi Agni, Gall. Moutons ou petits Moutons, veterib. Agnis similes prodiere, praeterquam quod sub Agno scriptum est, K. F. RX. De quorum omnium valore aliisque huc pertinentibus vide Car. du Fresne loc. cit. ut et infra in voce Multo, item Kesita.
AGNODICE virgo medicinam discere cupiens, abscissa coma, habitu virili sumpto; se Hierophilo cuidam tradidit in disciplinam, a quo probe edocta parturientium mulierum morbis medebatur, quas sexus sui clam certas faciebat. Tandem a medicis dolentibus, se ad feminas non amplus admissos, in iudicium pertracta, quod dicerent hunc esse illarum corruptorem, coram Areopagitis tunica allevata, se feminam esse ostendit. Tunc Athenienses legem emendantes, artem medicam discere mulieribus ingenuis permiserunt. Hyginus. Fab. 174.
AGNOITAE [1] Haeretici, Theophronii Cappadocis, qui se Eunomio iunxerat, sectatores. Dei omniscientiam in dubium vocarunt, circa A. C. 370. Niceph. l. 12. c. 30.
AGNOITAE [2] Haeretici, ab ignorantia sic dicti, quod novissimam horam Christo, etiam quoad Deitatem, ignotam esse arbitrarentur. Cael. Rhodig. l. 1. c. 14. Baron. A. C. 535. et 563. Georg. Hornius Histor. Eccl. Novi Test. Period. 1. Artic. 3. Idem et Themistiani, vide ibi.
AGNOMEN vide [Nomen].
AGNON [1] Niciae fil. Samio bello, quando a Pericle insul. devicta est, dux fuit. Bello Peloponnesiaco contra Potidaeam cum validis copiis profectus, morbi vi inde, irrito incepto, abscedere coactus est. Hic Amphipolin condidit. Sed cum postea in bello ad Brasidarn Amphipolitani defecissent, illi, quoniam ad urbem ipsorum victor in acie ceciderat, coloniam ceu conditori adscripserunt, deiectisque Agnonis monumentis ad Brasidam honorem transtulerunt. Thucyd.
AGNON [2] auctoris nomen. Quintil. l. 2. Instit. c. 17.
AGNON [3] municeps Steriae tribus Pandionidis, Pater Thetamenis.
AGNON [4] fil. Niciae, fame cum exercitu se dedere coactus, in bello Potid. Thucyd. l. 2.
AGNON [5] Teius, Alexandri M. praefectus. Plin. l. 33. c. 3.
AGNONIA oppid. Thraeiae iuxta Amphipolim. Steph.
AGNONIDES Rhetor, vel potius Sycophanta Atheniensis, qui accusavit Phocionem apud Polyperchontem, quod Piraeeum Nicanori prodidisset. Damnato et cicuta exstincto Phocione cum desiisset esse, quem odisset Populus, rebusque ipsis perspexisset, qualem magistrum custodemque temperantiae ac iustitiae amisisset, statuam ei aeneam posuit: hunc Agnonidem vero communi omnium suffragio damnatum necavit. Plut. et Corn. Nepos, in Phocione.
AGNORUM juge sacrificium in V. T. celebre fuit, quo videl. agni duo in dies offerebantur, unus mane, alter vesperi Exod. c. 29. v. 38. donec id morte sua CHRISTUS, cuius victimam aeternae virtutis pro nobis offerendam id sacrificii Israelitis significaverat, abolevit, iuxta praedictionem Dan. c. 9. v. 26. 27. Erat autem agnus sacrificio aptus, iam ab octavo die. Ita namque statutum in Lege Exod. c. 22. v. 30. Septem diebus sit cum matre sua et die octavo reddes illum mihi. Vide quoque Levit. c. 22. v. 27. Quibus Mosis legibus confer haec Plin. l. 8. c. 51. Suis fetus sacrificio die quinto purus est, pecoris die octavo. Itaque, cum in lege toties agnum anniculum Deus sibi postulat offerri, non significatur agnus praecise
dwdeka/mhnos2, sed agnus ab octavo die usque ad annum completum Bochart. Ibid. c. 46. Anno vero secundo tales hostias ideo non accepit Deus, quia tum demum purae et intactae esse desinunt, cum libido tum accendi in iis soleat, Aristotel. l. 5. c. 14. Ut igitur non aberrarent hic Iudaei, pecorum natalia ephemeridibus suis inscripsisse, credibile iudicat idem Bochart. Ibid. c. 50. quem de Agnis in genere, Agno inprimis Paschali fuse agentem, vide libro dicto. c. 43. et seqq.
AGNOS [1] vide [Agno].
AGNOS [2] vel AGNUS, pars Demetriadis tribus in Attica. Phrynichus, referente Stephano, ad Attalidem tribum refert; quam sententiam confirmat Inscr. XIII. Tribuum, cuius meminit Sponius. Sed, cum Attalis una fuerit ex recentioribus Tribubus, facile fieri potuit, ut Demus hic vel Acamanitidi, vel Demetriadi, quae postea Ptolemais appellata est, dempta fuerit ut Attalidi tribueretur. Nomen ei ab arbore Agnus castus, cuius magna ibi copia. Hinc ortus, Agnusius dictus est. Inscr. Athenis,
*l*u*s*i*k*l*h*s *b*i*o*t*t*o*u *o*h
*q*e*n *e*x*o*r*h*g*e*i *o*i*n*h*i*s
*f*u*l*h *p*a*i*d*w*n *e*n*i*k*a
*p*a*m*f*i*l*o*s *a*g*n*o*u*s*i*o*s
*e*d*i*d*a*s*k*e*n *k*h*f*i*s*o*d*w
*r*o*s *h*r*x*e*n.
LYSICLES FILIVS BIOTTIOE
ENSIS EDIDIT LVDOS OENEIDIS
TRIBVS IUVENTVS VICIT
PAMPHILVS AGNVSIVS
COMPOSVIT CEPHISODO
RO ARCHONTE.
Uti interpretatur Iac. Sponius Itinerar. Graeciae Tom. III.
AGNOS [3] Aeolidis tribus gens. Hesych. *)agnw\s2, th=s2 *ai\oli/dos2 fulh=s2 dh=mos2. Lego th=s2 *a/ttali/dos2. nulla enim fuit *ai)oli/s2 fulh/. Tum legendum est *)/agnous2, ut pridem emendavit Meursius, De Pop. Att. p. 2.
AGNOTES populi Celticae iuxta Occanum. Steph. Vide Anagnutes.
AGNUS Graecis vocatur calicis in Eucharistia velum, fortasse quia in eo Agnus pingebatur. Idem et Aer dictum, ut vidimus. Hinc Germanus Patriarcha Constantinopol. in Theor. Velum, Aer sive Agnus est, et dicitur esse vice lapidis, quo munivit Ioseph munimentum, quod obsignavit. Eodem velo antiquitus apud Latinos Graecosque Sacerdotis faciem moribundi cooperiri fuisse solitam, refert Gregorius Pontifex cognomine Magnus, in Euangel. Homil. 37. Domin. et Car. Macri Hierolex. in Velum.
AGNUS Aureus inter ornamenta Ecclesiarum recensetur, apud Anastas. in Vitis Pontif.
AGNUS Dei [1] in Communione Romana precatio dicitur in Missa a Sergio Papa ordinata: quam tamen aliqui antiquiorem faciunt, id solum Sergio tribuentes, quod ter Agnus Dei in Missa proferri voluerit, cum antea semel tantum diceretur. In huius prolatione, omnes, qui sunt in Choro, genua flectunt, etc. Vide Macros Fratres Hierolex. in hac voce, ut et in Genuflexio. Sed et numismata sacra ex cera confecta, in eadem Communione, Agnus Dei vocantur, eo quod Agni figuram, in sumbolum Christi patientis, habent impressam; cuius rei historiam verbis Sirmondi ad Ennodium, sic tradit Car. du Fresne: Mos erat, ut ex cereo Paschali, qui Sabbato Sancto conceptis precibus sacratus fuerat, particulae decerperentur, ac populo die Dominica post Albas, post S. Communionem distribuerentur, unde suffitum in aedibus suis facerent; vel agros vineasque munirent adversus Daemonum praestigias, aut contra fulgura ac tonitrua. Qui quidem mos olim extra Urbem duntaxat: Romae enim cerei Paschalis vice ceram oleo perfusam benedicebat Archidiaconus, inde particulas in Agnorum effigiem expressas asservabat, populo similiter, die qua dictum, dividendas. Unde origo postmodum data cereis Agni caelestis imaginibus, quae a Pontificibus ipsis augustiore ritu consecrari coeperunt; ut passim Ordo Rom. Alcuinus de Officiis div. Durandus Ration. l. 6. c. 79. Amalarius, Alii. Chron. Dolense editum a Labeo, A. C. 1306. Clemens PP. V. --- Agnus Dei magnam copiam consecravit. Et narrat Zucchius in Histor. Mogunt. Gregorium M. Theodelindae Agilulfi Regis uxori bina istiusmodi numismata --- misisse auro alligata, quae adhuc in ea civitate conserventur etc. Cum vero antiquitus distribui consueverint, ut Amalarius scribit, infra Octavam Paschae et varie variis temporibus consecrari: hodie Papa primo Pontificatus sui anno illa benedicit, deinde quolibet septennio eodem ritu defungitur, ad Octavam Paschae. Sacrista tamen, auxilio Clericorum et Religiosorum ea ante annum praeparat ac Pontifex feria tertia Paschae indutus amictu, alba, cingulo, stola et mitra, aquam benedicit, infundens balsamum et chrisma, dicitque aliquas preces in Ceremoniali descriptas; dein linteo praecinctus, cum Cardinalibus similiter assistentibus, immergit illa in aqua benedicta, ac extracta extendit supra munda mantilia, ut exsiccentur; ubi Papa illis denuo benedicit. Postea in capsis reponuntur et conservantur, usque ad Sabbatum in Albis; quo die, dicto in Missa Agnus Dei, et peracta communione, Subdiaconus accedit ad ferendum pollubrum his numismatibus refertum, praecedente cruce et ad portam sacelli Pontificii perveniens, alta voce haec verba intonat: Pater sancte, isti sunt Agni novelli, qui annuntiaverunt vobis Alleluia; modo veniunt ad sontes, repleti sunt charitate, Alleluia. Eadem verba repetit in medio Sacelli et tertio tandem ante solium Pontificis: quae postmodum Papa Cardinalibus primo distribuit, qui intra suas mitras ea recipiunt: Inde donantur Episcopis aliisque Praelatis: quas ceremonias Gregorium M. instituisse narrat Walfridus c. 22. exponit Albinus Flaccus de divin. Offic. Virtutes, quas praefata Ecclesia Romana hisce numismatis cereis tribuit, ea plane sunt, quas Agno illi immaculato, qui tollit peccata Mundi, soli adscribunt sacrae Pandectae; ut ex versibus videre est, quos una cum
tribus Agnus Dei, Graecorum Imperatori dono misit Urbanus V. ita sonantes:
Balsamus et munda cera cum chrismatis unda Conficiunt Agnum; quod munus do tibi magnum. Peccatum frangit, ut Christi sanguis, et angit, Praegnans servatur simul et partus liberatur. Dona defert dignis, virtutem destruit ignis, Portatus munde, de fluctibus eripit undae.
Hinc in sacris solummodo constituti possunt ea tangere, ut habet Azor c. 9. quaest. 31. caque coloribus ornare sub poena excommunicationis, ex Constitut. Gregorii XIII. de anno 1572. prohibetur: uti nec vendere illa licet, Ricciull. Lucubr. Eceles. l. 1. c. 9. etc. Vide Fratres Macros in Hierolex. ut et Car. du Fresne Glossar. Bullis Ethnicorum successisse Baron. ait ad A. C. 58. num. 76. Cum infantibus suis Gentiles bullas ad avertendas faseinationes re turpicula consignatas, vel aliis superstitionibus auctas collo suspenderent, ad eas abolendas --- placuit, superstitione in Religionem mutata, ex eiusmodi sacris ceris bullas confici, quas, Agui Christum reserentis imagine insignitas, geniti in Christo gestarent. Patres vero VI. Concilii Constantinopolitani, Christi imaginem in Agnis sculptam improbarunt, dicentes: Quod sint figurae et umbrae Legis veteris, iubentque ut Agnus Dei humana tantum figura repraesentetur. Ubi Caranza, Prohibuerunt Spiritum Sanctum in columba figurari et Magos sub stella et Christum sub veteri agno, sed humana forma. Adiciam hoc unum de vocis priori significatu, quod Alcuinus habet: Sergius PP. instituit, ut tempore confractionis Dominici Corporis, Agnus Dei a Clero et Populo decantetur. Et quod Baronius, postquam ter ut proferretur, institutum esset, ter quoque Miserere mei in fine fuisse additum; donec ob continua schismata et calamitates ediceretur a Iohanne XXII. ut tertia et ultima vice subiungeretur, dona nobis pacem: veterem tamen in Basilica Lateranensi morem hodieque retineri, in Annalib. Eccles. ad A. C. 701. ex Auctoribus citatis.
AGNUS Dei [2] effictus in moneta Ioannis Franciae Regis vide supra. Cuiusmodi monetae, Galliae Regibus olim usitatae, originem arcessit Peirescius, ab insigni hoc vexillorum praecipuo, quo cruce signati contra Albigenses in bello usi. Namque inde Agnus Dei, pro insignibus, toti etiam Franciae Clero, et compluribus Ecclesiis Cathedralibus, ipsique urbi Tolosanae mansit. Sed et Hispaniam suos habuisse Agnos Dei, memorant Covarruvias de Veterum numismatum collatione c. 5. num. 9. et Mariana l. de Ponderibus et Mensuris c. 22.
AGNUS Paschalis [1] illustris CHRISTI venturi, in Vereri Testamento typus, vide infra [Paschalis] Agnus. Hic illud solum indigito, quo pacto Agnus ille in furno accenso assatus DOMINI nostri crucifixionem repraesentaverit. Non enim solum assandus erat Agnus, ut figuraret ardorem irae divinae in impios, quo Messiam torreri oportuit, ad expianda electorum delicta, quorum se vadem stiterat, unde graves illae querelae, Psalm. 22. v. 15, 16. Sed et ipse assationis modus magnum hic momentum habuit, qui in Maimonide sic describitur, l. de Paschate c. 8. sect. 10. Cum eum assant, a medio ore usque ad pudenda transfigunt eum veru ligneo et subiecto igne in medio furno suspendunt. Illum igitur ut assarent, non versabant in veru ferreo, more nostro, sed veru ligneo transsixum suspendebant, quod Christum in cruce pendentem utcumque referebat. Maxime si haec Iustini vera sunt, Dial. cum Tryphone, *to\ ga\r o)ptw/menon pro/baton, xhmatizo/menon o(moi/ws2 tw=n | xh/mati tou= staurou= o)pta=tai, ei(=s2 ga\r o)/rqios2 o)be/liskos2 diaperona=tai a)po\ tw=n katwta/tw| merw=n me/xri th=s2 kefalh=s2 kai\ ei(=s2 pa/lin kata\ to\ meta/frenon, w(=| prosartw=ntai kai\ ai(xei=res2 tou= proba/tou. Agnus enim assus, in figuram cruci similem conformatus, ad ignem torretur. Nam veru unum ab infimis partibus ad caput usque adactum perfigitur et aliud rursus ad interscapilium, cui appenduntur agni manus (seu pedes anteriores.) Quidni vero illi hac in parte credamus, viro non solum sancto, sed et rerum Iudaicarum peritissimo, ut qui Sichemis, Patre Samaritano, natus est, Sam. Bochart. Hieroz. Part. prior. l. 2. c. 50. Similem plane assandi agnum seu ovem ritum hodieque, apud Tartaros quosdam, sollenni in festivitate, perdurare, memorat Ioh. Baptista Tavernier Itinerar. Pers. et Ind. Part. 1. reique iconem operi suo inseruit, quam quis credat ex ipsis Iustini verbis expressam.
AGNUS Paschalis [2] in Ecclesia Romana hodie dicitur, qui iuxta Romanam auctoritatem in Pascha benedicitur, non ad altare, sed ad communem mensam, ut est in Micrologo c. 54. Benedictionis formulam exhibet Ordo Romanus. Car. du Fresne Glossar.
AGNUS Pascualis vide infra [Pascua].
AGOBARDUS Archiepiscopus Lugdunensis Carolo M. familiaris. Imaginum cultum reiecit, et cum Ludovici Pii filiis favere diceretur, depositus est. Sed restitutus, obiit, A. C. 840. Baron A. C. 823. etc.
AGOBEL olim Victoria, urbs regni Tremesini in Africa, Marmol. l. 5. c. 16. Item urbs provinciae Hea, in regno Maroci, Idem l. 3. c. 4.
AGOCE Aethiopiae sub Aegypto urbs. Plin. l. 6. c. 29.
AGOGAE fossae Hispanis dictae, in quibus aurum eruebatur apud Plin. l. 33. c. 4. vox Graeca: Graecis enim nominibus adeo concepta erant omnia aurariae metallei/as2 in Hispania vocabula, ut fossas etiam vocaverint agogas. Aurum vero ipsum fossione sic quaesitum dixerunt aurugiam, pro origam, quod itidem ex Graeco o)rugh\; et distinguitur a ramentitio, quod surto\n dicebant et e)k yh/gmatos2, vide quae hanc in rem affert Salmas. ad Solin. p. 1076. At *)agw/gima, Epiphanio in Carpocratis Haeresi, Philtra sunt, ut et Irenaeo l. 1. c. 20. ubi Latio vocem donatam habes, Exorcismis et incantationibus utuntur. Amatoria quoque et agogima, et qui dicuntur Paredii et Oniropompi, et quaecumque sunt alia parerga, apud eos studiose exercentur. Eadem Charitesia aliis. Vide Desid. Heraldum Animadversion. ad Arnobium adv. Gentes l. 1. et de his plura infra, voce Philtra.
AGOLA urbs Africae, in Aethiopia superiore prope Amaram montem.
AGON locus est certaminis Romae, qui Circus Flaminius dicebatur; ponitur pro ipso certamine. Est quoque nomen
proprium apud Plut. Item Aethiopiae fluv. Dicitur autem Agon ab a privativo et gwni/a angulus, quod in loco non anguloso, sed rotundo Agon haberi soleat. Ride si sapis, Lector.
AGON Androgei quem statuerat Minos, praemium pueros Atticos largiens. Ceterum Taurus (vir crudelis, et Minoi a consiliis) in agone fortissimus, universos in contentione superavit. Tandem vero factum est, ut a Theseo in palaestra vinceretur, ob quod Athenienses pueri tributaria poena liberati sunt. Plut.
AGON Capitolinus a Diocletiano institutus, ad imitationem Agonis Olympici. Circa A. C. 88. Censorin. c. 18. Vide infra Agones Capitolini.
AGON Gymnicus quem Panathenaeon voncant; Athenis actus.
AGON Nemeacus primum ab Argivis actus post eum qui sub Archaemoro fuit. Olymp. 53. Nemea autem celebrabantur post Tlepolemia, quae agebantur die 24. mensis Gorpiaei.
AGON Olympius ab Hercule institutus, a quo usque ad primam Olympiadem supputantur anni 430. Euseb.
AGON Solis ab Aureliano celebrari iussus, A. C. 275. Euseb. Chron.
AGONALES Ludi Servio, quos Augustns Actiacis litoribus, devicto Antonio, statuit, ad quod respexit Virg. l. 3. Aen. v. 280.
Actiaque Iliacis celebramus litora ludis.
AGONALES Salii dicti sunt duodecim Sacerdotes, quos Numa Pompilius Marti cognomine Gradivo consecravit: Iidem Palatini, a monte cognomine, item Quirinales appellati sunt, vide in voce Salii. Quemadmodum et montem Quirinalem Agonalem quoque vocatum legimus.
AGONALIA festa erant apud Romanos, in honorem Iani mense Ianuario quotannis celebrari solita, ut est apud Ovid. Fast. l. 1. Aut certe in honorem Agonii Dei, ut Festus tradit, qui rebus agendis praeesse putabatur. Eo die Rex sacrorum arietem immolavit, ut tradit Varro l. 5. de LL. Nominis multiplex reperitur notio; aut enim ex ritu sacrorum, in quibus minister tenens strictum gladium ad iugulandum arietem, rogabat Agon'? Quam opinionem sequitur Ovid. loc. cit. v. 319. his versibus.
Nominis esse potest succinctus causa magister, Hostia caelitibus, quo feriente, cadit. Qui calido strictos tincturus sanguine cultros, Semper Agatne? rogat; nec nisi iussus agit.
Alii ad Agonem montem, in quo illa sacra fieri solebant, qui postea Quirinalis dictus est, referunt, Alii a certamine Curuli dictum putant, quod hisce feriis antiquitus solerer celebrari. Nam Graeci certamina et ludos a)gw=nas2 appellabant. Huius sententiae fuisse videtur Ovid. loc. cit. v. 329. in his:
Pars etiam, fieri solitis atate priorum Nomina de ludis Graeca tulisse diem. Et pecus antiquus dicebat Agonia sermo, Veraque iudicio est ultima causa meo.
Inde *)agw/nioi qeoi\, oi( tw=n a)gw/nwn praestw=tes2. Hesych. *)agw\n xalkei=os, ta\ e)n *)/argei *(ekato/mboia. Idem. Vide [Agonius].
AGONALIS Circus alias, nunc piazza Navona, platea pulchra, et ampla Romae, splendidissimis ornata aedificiis, fontibusque et Obelisco, in meditullio urbis, ab Innocentio X.
AGONAX Zoroastris praeceptor in arte Magica. Quem Plin. l. 30. c. 1. Azonacem vocat.
AGONENSIS Porta quae et Collina, et Quirinalis. Hodie Porta Salari.
AGONES [1] qui percutiebant victimam apud Romanos, quod ex more priusquam ferirent, populum rogabant Agon'? i. e. Agone?
AGONES [2] populi Insubriae, quorum regio La Val di Gogna hodie dicitur, teste Gaudentio Merula, in agro Ticinensi. Sed Polybius eos inter Apenninum mont. et Padum describit, ac post eos Boios, deinde Senones recenset. Ex quo Merula et Leander (qui eos inter Ferrariam et Ravennam describunt) errare deprehendunter, nisi hi populi murata sede in ea loca migrarunt.
AGONES Capitolini a Domitiano Imperatore primum instituti sunt, die 22. eius et Sergii Cornelii Dolabellae Consulatu, exemplo ludorum Olympicorum. Celebrabantur proin similiter quinto semper anno, certabantque in iis omne genus Artificum. In illis et Statius Post incredibilem totius urbis exspectationem, tandem Thebaidem suam recitavit: Sed coronam non impetravit. Unde Iuvenal. Sat. 7. v. 86.
--- --- - Sed cum fregit sub sellia versu, Esurit, intactam Paridi nisi vendat Agaven.
Hunc agonem cavesis confundas cum agone Albano, ab eodem Imperatore instituto. Nobilior enim Capitolinus, adeo ut Romae non per lustra, ficut antea magnum annum, ut vocabant, sed per Capitolinos agonas supputarent: quod usque ad tempora sua obtinuisse, memorat Capitolin. in Maximo et Balbino c. 14. Ceterum semper agon ipse Romae mansit, ut in eo poetae, Rhetores aliique ab ipso Imperatore coronam capesserent: Unde forte laurearorum Poetarum mos manavit. Donabantur autem, qui in agonibus Capitolinis vicerant, corona et ramo lemniscatis aut torque in volutis: Secundorum vero coronae et palmae sine lemniscis erant: ut ex Ausonio Ep. 20. v. 5. liquet,
Et quae iamdudum tibi palma Poetica pollet, Lenmisco ornata est, quo mea palma caret.
Sed et distinguendi sunt Agones hi tum a ludis Capitolinis, qui, annitente Camillo, in honorem Iovis Capitolini, pro Capitolio a Gallorum furore servato, a Senatu Romano instituti leguntur apud Liv. l. 5. c. 31. tum a ludis Quinquennalibus, quos Augustus instituit, in memoriam victi apud Actium Antonii, qui proin Actiaci quoque appellati sunt, vide Thom. Dempster. Antiqq. Rom. l. 5. c. 18. etc.
AGONES Iselastici Periodici etc. Vide infra.
AGONIA fluv. Insubrum per Laumellinam regionem agri
Ticinensis in Padum fluens. Vulgo la Gogna.
AGONICLITAE Haeretici, 8. saeculi quod precantes ingeniculare nollent, sic dicti. Iohann. Damascen.
AGONIDA Insul. Hispanicam habet Sex. Avienus.
AGONIDES Phocionis accusator, ipsemet capite damnatus. Plut.
AGONIS liberta Veneris Erycinae. Cicer. Ver. 1.
AGONISTARCHA in veterib. Gymnasiis, is fuisse videtur, qui certaminum publicorum Praefectus erat, quive in Amphitheatris et Gymnasiis, ubi Athletae, in publico, ludos prodituri, prius exercebantur, munus suum obibat. Eius habetur mentio in hac vetusta inscriptione, apud Ligorium: APOLLINI. INVICTO. SACRUM. M. AURELIUS. M. AUG. LIB. APOLLONIUS. AGONISTARCHA. COM MODIANUS. Diversus certe erat a Gymnasiarcho, et Xystarcho, quorum ille inter Gymnasiorum Ministros primum, hic secundum obtinebar locum, ut et a Praefecto ludi, Gymnaste, Progymanste, Paedotriba, de quibus omnibus vide accurate disserentem Hieron. Mercurialem de Arte Gymn. l. 1. c. 12.
AGONISTICI Donatistarum sectae in Africa ramus, qui pervagati ad castella oppidapue tempore nundinarum, fingendo se iustitiae ministros esse, varia scelera committebaent. Horum meminit Optatus Milev. l. 3. Proecones per vicina loca et per omnes nundinas misit Circumcelliones, Agonisticos nuncupans. Iidem Montenses, Romae praecipue, nuncupati sunt, eo quod in montibus coetus suos habebant. Circuitores quoque, Circelliones, Catropitae, Coropitae etc. dicti sunt. Vide Macros Fratres in Hierolex.
AGONIUS Deus rebus agendis praesidens, eiusque festa Agonalia dicebantur: quam vis aliqui eius sacrificia sic dicta velint, quod in montibus fiebant quos Agonales vocabant. Inde Agonius dies, quo Agoniam hostiam immolare solebant. Ovid. l. 1. Fast.
Nomen Agonalem credit haberc diem. Vide [Agonalia].
AGONOTHETA Graece *)agwnoqe/ths2, agonum moderator, praeses ac iudex: apud Ael. Spartian. in Adriano Caes. c. 13. Multa in Athenienses contulit et pro Agonotheta resedit; in Ludis nempe Liberalibus, seu Dionysiis, quae ille celebraverat iure Magistratus, quem olim maximum apud Athenienses gesserat, i. e. Archontis. Scribit enim Pollux to\n *arxonta praesidere Liberalibus solitum: *(o de\ *)/arxw diati/qhsi me\n *dionu/sia kai\ *qargh/lia meta tw=n *)epimelhtw=n, Archon celebrat Dionysia seu Liberalia et Thargelia, cum Curatoribus. Addit Dion, de eodem Adriani iam Caesaris facto, verba faciens, e)n th=| e)pixwri/w|, scil. e)sqh=ti, i. e. in veste, quam de more gestare Archontes consueverant, quoties Dionysiis praesiderent. Cuiusmodi vestem Sueton. in Domitiano c. 4. vocat Graecanicam togam *)analo/gws2 et eodem plane modo ac Tertullian. Togam Romanam vocat Pallium teres: quia Toga Romanis, quod Graecis Pallium. Suetonii verba sunt, Certamini praesedit crepidatus, purpureaque amictus toga Graecanica, capite gestans coronam auream. Sed apud Graecos, pro genere ludorum, diversa Agonothetae vestis fuit; Nam in alia Musicis praesidebant, in alia Gymnicis, ut alibi Dioni notatum. Neque vero ubique Agonothetae proukaqe/sthsan seu praesidebant: nam in Ludis sacris universae Graeciae communibus seu Panelleniis, Hellanodicis praesidentibus, ad laevam sedebant Athlothetae. Casaubon. et Salmas. Not. ad Spartian, loc. cit. in Gloss. Graeco Lat. *)agwnoqe/ths2, Munerarius dicitur, de qua voce multa habet P. Faber Agon. l. 1. c. 18. Apud recentiores vero Scriptores, pro Agonista, bellatore seu pugile, vocem sumi, docet Car. du Fresne Glossar.
AGONUS *)/agwnos, potamo\s2 peri\ th\n *ai)qiopi/an Hesych. Vide [Collina] et Quirinalis.
AGOPIER Aniacae regionis oppid. Curopalati. Ampterum Cedreno.
AGORA [1] seu AGORUM, oppid. Italiae, Venetae ditionis, in Bellumensi agro, ad Cordevo fluv.
AGORA [2] oppid. in Chersoneso. Steph hodie Malgara Agororum moenia, Europae, oppid. in Hellesponto, Steph. Thraciae, putat Ortel. Idem forte cum Agora.
AGORACRITUS Parius statuarius, Phidiae discipulus. Plin. l. 36. c. 5. Hic creditur Veneris Rhamnusiae signum effinxisse. Nam cum de facienda Venere cum Alcamene discipulo conrenderer, suffragio imperiti populi, non arte superatus, usque adeo rei indignitare commotus est, ut signum illud Nemesin appellaverit, eaque lege vendiderit, ne Athenis esser. Id ponebatur in Rhamnunte pago Atticae, quod M. Varro omnibus signis praetulisse dicitur.
AGORANOMI apud Athenienses quinque in Piraeeo, et totidem in urbe erant magistratus, qui in foro venalia inspectabant, et curabant, ut ibi omnia modeste agerentur; ac ne vendentes aut ementes mendacium dicerent. Vide infra in Foro, it. Voce. Sitophylaces.
AGORANIS Indiae fluv. in Gangem effluens. Arrian. de Ind. Per v in secunda legit quidam codex.
AGOREA vel AGORAEA, Minerva, i. e. Forensis, a Lacedaemoniis culra. Pausan. et Cael. Rhodig. l. 18. c. 5.
AGOREI fluminis meminit Historia Miscellanea l. 16. in quo pontem scribit aedificasse Iustinianum Imperatorem; in Thracia videtur, iuxta Agoram forte.
AGORESUS Cariae civitas, apud Steph.
AGOREUS Mercurius dictus, quod eius starva in medio foro poneretur. Iuppiter item sic dictus eadem de causa.
AGORITAE Gens in Sarmatia Asiatica. Ptol.
AGOTUS vulog l'Agout, amnis Galiae, in Aquitania, alluit Vaurum la Vaur, multosque amnes defert in Tarnem, qui
in Garumnam cadit, vide Hadr. Vales. Notit. Gall. in voce Apamiae.
AGOULTIUS Guilelmus, vide [Guilielmus].
AGRA [1] locus Boeotiae, ex quo Ilissus fluv. oritur; et ubi Diana venata esse fertur, unde Agraea dicta. Item Susianae urbs Ptolemaeo, et Arcadiae Plinio. l. 4. c. 6. ubi legitur plurali mumero Agrae. Item regia Leani arum in Arabia. Plin. l. 6. v. 28. Incolae Agraei. Steph. Agrees dicuntur Dionysio, uti videre est in his:
*)all' htoi prw=toi me\n u(pe\r klitu\n *liba/noio *)afneioi\ nai/ousin e)pwnumi/hn *nabatai=oi. *)/agxi de\ *xabla/tioi' te kai\ *)agre/es2. oi/=s2 e)pi\ gai=a *xatrami\; ennai/ei, kagenanti/a *persi/dos2 ai)/hs2.
AGRA [2] urbs Asiae, in imperio M. Mogolis, ad fluv. Gemini et in provinc. Agra. Ibi persaepe commoratur Magnus Mogol; estque civitas perampla, dives, elegans. 150. leucis distat a Civitate Lahor 35. ab urbe Delli, 70. ab urbe Ameere.
AGRA [3] vel AGIRIA, variat enim lectio, Africae urbs in Concilio Carthaginensi sub D. Cypriano habito.
AGRABAT vide [Acrabatena].
AGRADARUS Rex Persarum, postea Cyrus dictus, a Cyro Persidis fluvio. Strab. l. 15.
AGRADATUS fluv. vide [Cyrus].
AGRADIESIS Militis meminit lapis antiquus, in Smetii Volumme, fol. 90. num. 7. Italiae videtur.
AGRAE oppid. est mediterraneum Arcadiae Plin.l. 4. c. 6. Item Atticae regiuncula, Dianae a(grote/ras2 templo insignis. Cael. Rhodig. l. 20. c. 7.
AGRAEA vide [Agraei].
AGRAEI et AGRENSES, sunt Plinio, l. 6. c. 28. Dionysio et Stephano, Arabiae Felicis populi: in Arabia deserta sunt Agraei apud Ptol. Alii sunt quoque ab his in Aetolia Livio l. 32. c. 34. et Straboni: qui ibidem eciam locum Agraeam dictum haber, cuius incolas Ephyros vocat; Thcyd. l. 5. Agraim regionem. Vide [Agriae] et Arabia.
AGRAGALLIDAE vide [Acragallidae].
AGRAGAS vel ACRAGAS, Siciliae fluv. circa Agrigentum urbem a qua nomen accepit. Draco hodie Fazello et Aretio. Item mons Siciliae non longe a Gela, muro quondam cinctus, habens in summitate oppid. eiusdem nominis. alio nomine Agrigentum; unde Empedocles Philosophus, et Phalaris Tyrannus originem duxerunt. Maro a Nigro hodie nominatur, ab Anonymo quodam Gergenti. Quatuor praeterea huius nominis urbes commemorat Steph. quarum primam in Thracia locat, secundam in Euboea, tertiam in Cypro, quartam in Aetolia. Nobis im praesentiarum de Agrigento Siciliensi agendum. Ubi veteres optimos equos alere, et exinde in Graeciam ad Agones transmittere consueverant. Virg. Aen. l. 3. v. 703.
Arduus inde Agragas ostendit maxima longe Moenia, magnanimum quondam generator equorum.
Graeci optime *)/akragas2 legunt. Post Himerae ostia (inquit Bochart. l. 1. Phaleg. c. 29.) statim se offert Agrigentum, urbs olim celeberrima, quaeque secundum Syracusas, Siciliae fuit amplissima. In qua, si Laertio credimus, l. 8. in vita Empedoclis c. 63. *muria/|des2 katw/|koun o)gdoh/konta. h. e. habitabant hominum octingenta milia. Octingenta, inquam, non Octoginta, ut perperam habet Cluverius. Sed cum res plane superet sidem, adeo que sit falsissima, aio mendum esse in numeris, qui cum per literas numerales compendiose scriberentur, facile potuerunt p. et k. permutari: qua ratione factum, ut pro viginti myriadibus, octingenta scriberentur. Neque enim habuisse Agrigentum supra 20. myriades, h. e. 200. incolarum milia, his verbis docet Diodor. sic. l. 13. p. 376. *)akraganti=noi me\n h)=skn plei/ous2 tw=n dekakismuri/wn, sun de\ toi=s2 katoikou=si tre/nois2 ou)n e)la/ttous2 tw=n ei)/kosi muria/dwn. Agrigentum autem annis post Gelam conditam centum et octo, i. e. 600. annis circiter ante Christum, Gelenses condiderunt, )po\ tou= *)akra/gantos2 potamou= o)noma/tantes2, Thucydidis verba sunt, l. 6. Neque aliter stephanus, et Pindar. Scholiastes, Olymp. 2. Urbis autem tyrannidem invasit Phalaris, An. 183. Urb. Cond. per ann. 16. Dein Poeni ea potiti. Unde autem fluv. hic derivetur, iam disquirendeum. Quod ut intelligatur, notandum est, Agrigenti duas fuisse partes, quarum una Graecis *)/akra, sive arx appellabatur, et a Polybio, l. 8. sic describitur. *(h d' a)/kra th=s2 po/lews2 u(pe/rkeitai kat' au)ta\s2 qerina\s2 a)natola\s2, kata me\n th\n e)/trwqen e)pifa/neian a)proni/tw| fa/raggi periexome/nh, kata de\ th\n ento\s2 mi/an e)/xousa pro/sodon e)n th=s2 po/lews2. Hanc Acran, ipsa Agrigento volunt esse multo vetustiorem. Itaque antiqua haec Acra quaecumque tandem fuerit, Punice Crac dicebatur, et atticulo praesixo Haccrac. i. e. h(a)/kra, et proximus fluv. Nahar Haccrac, fluv. Acrae, seu Acris. longitud. 37. 38. latitud. 36. 10. De sale Agrigentino, vide Plin. l. 31. c. 7. Nic. Lloydius.
AGRAGIENSIS Classis meminit marmor inscriptum, Romae.
AGRAMMES vide [Aggrammes].
AGRAMONTIUM Oppid. Hispaniae, in Catalonia provinc. ad amnem Sio, inter Solsonam et Ilerdam Urbes, in planitie Urgellensi.
AGRANI [1] Populi Arabiae Felicis
AGRANI [2] oppid. Babylonicae regionis. Plin. l. 6. c. 26.
AGRANTOMAGUM Galliae urbs, Antonino: circa Rhedones viderur. Vide [Argantomagum].
AGRARIA LEX quae ferebatur de agris populo dividendis Liv. l. 2. c. 41. Seditionum, et eversae sub I. Caesare Rei publ. occasio. Vide Cicer. pro Lege Agraria. Florum l. 3. c. 3. et 13. Appian. l. 1. Bell. Civ. Primum a Sp. Cassio tertium Consule an. Urb. Cond. 277. promulgata proferri non potuit. neque unquam sine maximis Rei publ. motibus fuit agitata. Eius varia fuere capita, sed praecipuum id; quod possesscres vetere agrorum
possessione exturbabat: ut illa Licinia Tribunicia, ne quis plus D. iugera agri possideret, coetera plebi divideret; eam pertulit, an. Urb. Cond. 385. atque mox, quod filium emancipando, mille iugerum possideret et legi fraudem fecisset, sua lege X. mill. aeris damnatus est Auctor. Ab hac deinceps quieta civitas fuit usque ad T. Gracchi Tribunatum, qui legem Liciniam, quantumvis nobilitate, quae per eam sedibus patriis movebatur, refragante, pertulit, an. Urb. Cond. 620. etc. Plura vide apud Thom. Dempster Antiqq. Rom. l. 8. c. 8. Leges Agrariae praecipuae. Appuleia, lata an. Urb. Cond. 653. Baebia. Cassia an. Urb. Cond. 267. Cornelia an. Urb. Cond. 673. Flaminia an. Urb. Cond. 525. Flavia. Iulia an. Urb. Cond. 691. Licinia an. Urb. Cond. 377. Aelia Licinia. Livia. Martia. Rubria, Postcaptam Carthaginem. Sempronia dupex an. Urb. Cond. 620. Servilia an. Urb. Cond. 690. Toria. Titia etc.
AGRARIAE [1] vigiliae seu excubiae. Modestus de Vocabulis Militar. Sive ad vigilias vel agrarias faciendas, sive ad opus aliquod, vel ad cursionem campi exeunt milites etc scriptor Tacticus, post Notit. Imper. c. penult. Vigiliis et agrariis exercendis. Hinc vigilias et Agrarias iungit quoque Vegetius l. 2. c. 22. et l. 3. c. 8. facitque mentionem Stationum agrariarum, Amm. Marcellin. l. 14. 16. 25. 31. A verbo agrare, quod idem ac compositum, peragrare, perinostei=n perie/rxesqai, et apud recentiores Graecos a)grareu\ein: circuire. Hesycb. a)grareu\eis2, perie/rxh|, etc, Inde Agrariensesin in l. un. Cod. Theodos. de Lusoriis Danubii, navigii species: sic dictae, quod agrarias, i. e. vigilias et excubias exercerent. Quomodo Byzantini quoque a)gra/ria vocabant naviculas aut lembos; quibus Imperatores fretum Constantinopol. emetiebantur, cum peregre ibant et in suburbana palatia secedebant, de quibus non semel Constantinus Porphyrog. de Administr. Imperii c.51. et Anna Comnena l. 6. et. 7. Sed et erant Agraria, naves piscatoriae, a(lieutika\ a)lra/ria apud Theophanem; eadem quae Nicetae, ta\ pro\s2 i)xqu/wn a)/gran, piscium capturae inservientes, in Isaacio Angelo l. 1. num. 6. Car. du Fresne Clossar. Vide quoque Henr. Vales. de vocis etymo, et Salmas. ad Spartian. c. 13. nec non infra aliquid, ubi de Lusoriis navibus.
AGRARIAE [2] Viae, quae et Vicinales: vide infra, Publicae viae.
AGRARIUS Mergus, vide supra Aerarius.
AGRAS vide Agrae.
AGRAULE tribus quaedam Athenis Steph. et Plut. in Alcib. Est et Atheniensium locus, in Sardinia, Steph. Vide [Agriaule] et Aryle.
AGRAULOS filia Cecropis (forsan Aglauros) et Minervae cognomen. Harpocration.
AGRAUONITAE Illyrici populi, Liv. l. 45. c. 26.
AGRE oppid. Lydiae, Steph.
AGREABLE Insul. Regni Fessani. Marmol. l. 4. c. 49.
AGREDA urbs Americae Meridional. in regno Popaiani, parva ad montium radicem, sub Hispanis.
AGREDICUM vide [Agendicum].
AGREI populi Plin. l. 6. c. 28.
AGRESPHON peri\o(mwno/mwn, h. e. de eiusdem nominis viris illustribus scripsit, teste Suida in *)apollw/nios2.
AGRESTES indocti et literarum rudes Christiani olim a Gentilibus habiti. Apud Minucium in Octavio, Indignandum (ait Caecilius) audere quosdam, et hoc studiorum rudes, literarum profanoscertum aliquid de rerum summa staturer: de Christianis loquens. Qui proin a)/nqrwpoi i)diw=tai Luciano Peregr. a)gra/mmatoi kai\ i)diw=tai, in Actis c. 4. v. 13. turba imperita et illiterata frequentia Asclepiadi apud Prudentium dicuntur in Romano Mart. v. 81.
Populare quiddam sub colore gloriae Illiterata credidit frequentia.
Nempe quia Christiani literas saeculares phalerasque verborum, Apostolos imitati minus colerent, imperitiae postulabantur ac ruditatis, scriptaque eorum ob styli simplicitatem spernebantur quasi ab indoctis profecta. Arnob. l. 1. Sed ad indctis hominibus et rudibus scripta sunt. Vide quoque Lactantium l. 3. c. 1. l. 5. c. 1. l. 6. c. 21. Chrysostomum 1. ad Cor. c. 1. Homil. l. 3. Nazianzenum Or. 2. in Iulian. Isidorum Pelus. l. 4. Ep. 27. 28. 30. Theodoret. ad Graecos Serm. 5. peri\ fu/s2 a)nqr. Theophilum ad Autolycum l. 1. Tatianum contra Graecos initio, Iustinum Apol. 1. Clementem Recognit. l. 1. Alios. E quibus discas, ad ipsos scriptores sacros id convitii et vilipendii fuisse extensum. Verum uti sermonis stribiliginem et verborum vitia Gentes obiciebant Christianis, illosque propterea rudes, ac agrestes vocitabant: ita Christiani contra, per irrisum eos politos, doctos et eloquentes appellabant. Arnob. l. 2. Vos soli sapientia conditi, atque inteligentiae vi mera; nescio quid aliud videtis et profundum-Dicite o festivi meraco sapientiae tincti et saturi potu. Prudentius ubi supra.
Vos eruditos miror et doctos viros Perpensa vitae quos gubernat regula Nescire vel divina vel mortalia etc.
Vide Desid. Heraldum ad Arnobium, eundem aliosque ad Minucium.
AGRESTINUS Monachus Gallicanae Ecclesiae quietem turbat, sub Clothario Rege Baron. A. C. 617.
AGRESTIS nomen proprium Panis in libro de Agror. Fin. Nam omnis possessio tres silvanos habet, unus dicitur Domesticus, possessioni consecratus: alter dicitur Agrestis, Pastoribus consecratus: tertius
dicitur Orientalis, cui est in confinio lucus positus, a quo inter dor pluresve fines oriuntur. Sunt enim qui Panem eundem cum Silvano faciant; sed Domestici epitheton nil ad Panem, qui touts erat rusticus Deus. Agrestis vero pastoralem significat et proprium Panis est, qui ovium custos Poetae dicitur et curare oves oviumque Magistros. Apud Athenienses certe *)agreu\s2 vocabatur, i. e. Agrestis vel Pastoralis: Sed et Aristaei apud Arcades idem epitheton, fuit, ubi, *)agreu\s2 et *nomios2 *)apo/llwn, Agrestis vel Pastoralis Apollo cognominatus est, ut interpretatur servius. Hunc vero Faunum Agrestem Appellatum Ovidio Vir eruditus ex istis autumat, l. 4. Fast.
--- Nec, dum degrandinat, obsit Agresti Fauno supposuisse pecus.
Sed recta ibi lectio, Agresti Fano etc. Salmas. ad Solin. p. 414. qui interim Silvanum et Pana diversos esse, pluribus ibidem probat.
AGRIA sive AGARIA, regio Sarmatiae. Ubi agaricus nascitur. Item urbs Iazygum, in Hungaria superiore. Incolis, Erla seu Eger, a Solymanno frustra obsessa, sed tandem a Mahomete III. A. C. 1596. subacta, Turcis nunc paret; parva sed munita. Ad amnem Agriam, qui tribus ab hinc leucis cadit in Tibiscum fluv. Nic. Lloydius. Recepta est bello Hungarico hodieque durante.
AGRIAE popul. Paeoniae, inter Aemum et Rhodopen Steph. Ab Agriange fluv.
AGRIANE oppid. Asiae minoris, in Cappadocia, prope Irim fluv.
AGRIANES Herodoto fluv. circa Thraciam. Vide [Agriae].
AGRIASPE vide [Arimaspi].
AGRIAULAE gens Attica. Hesych. Agraulae forte Steph.
AGRICOLA [1] socer Cornelii Taciti, cuius vitam Tacitus ipse conscripsit. Item Consul Romanus Clementini collega. Item alius, Eustathii collega, quorum aetate Constantinus Imperator obiit. Cassiodor. Paul. Aemil. l. 1.
AGRICOLA [2] Georgius, vide [Georgius].
AGRICOLA [3] Iohannes, vide [Iohannes].
AGRICOLA [4] Julius, vide [Iulius].
AGRICOLA [5] Rodolph, natus prope Groningam, Imperatori Maximiliano carus: trium LL. Philosophiae, Theologiae, Antiquitatis, Poeseos, Musicae, Graphices etc. peritia celebris. Epitomen historiae conscripsit, in gratiam Philippi Electoris Palatini, ut et alia, quorum catalogum apud Trithemium habes. Obiit A. C. 1485. Heidelbergae, ubi Philosophiam docuit. Bembus, Erasmus, etc. Vide etiam Rodolphus.
AGRICULTURAE Princeps, Varroni, qui aliis Vicedominus, it. Villicus, quas voces infra vide.
AGRIGENTUM vide [Agragas].
AGRII [1] populi quidam, qui et Cynomolgi. Strab. l. 10.
AGRII [2] Titanes sic dicti. Hesych. *)/agrioi qeoi\, oi( *tita=nes2. Idem *)/agrioi lime/nes2, to/pos2 e)n *(/ermwni. Forte leg. e)n *(ermiw/nh|, vel *)armeni/a.
AGRILLIUM oppid. Asiae minoris, in Bithynia 5. mill. Pass. distat Nicea urbe.
AGRIMELISSA Hesych. *)agrime/lissa, *(hgesi/as2 ou(/tws2 enalei=to. Forte leg. Hegesippus, vel Hegesianax.
AGRINAGRA Indiae intra Gangem urbs, Ptol.
AGRINIUM Acarnaniae urbs, Polyb. l. 6. et Diodor. Sic l. 19.
AGRIODOS ab Ovid. inter canes Actaeonis numeratur, et ab agresti seu feroci dente nomen habet Ovid. Met. l. 3. Fab. 2.
Labros, et Agriodos, et acutae vocis Hylactor.
AGRIOLEONTES legit apud Capitolin. in Gordiano III. c. 33. Scaliger, ubi alii habent Archoleontes; intelligitque hoc nomine Leones feros, qui mansuetis opponuntur; et certe videtur locus favere, qui sic habet: Fuerunt sub Gordiano Romae --- leones mansueti 60. --- agrioleontes (ut Scaliger legit) 10. Sed non probat viri lectionem Salmas. cum Veteres codies habeant, arcoleontes; Unde is, mutata una litera, scribit, Argoleontes, h. e. albi leones: quorum meminit Alexander Ep. ad Aristotelem. Vide [insra].
AGRIONIA festa erant apud Boestios, quae in honorem Bacchi quotannis celebrabantur. Varia autem Baccho cognomenta veteres tribuerunt; atque, ut omittam quae nihil ad institutum praesens faciunt, eorum duo sunt, benignitatis; *meili/xios2 i. e. Mitis, et *xarido/ths2, quod explicat Virg. l. 1. Aen. v. 738. cum laetitiae datorem appellat. His adversantur ista Crudelitatis, *)agriw/nios2 et *)wmhsth/s2; eaque plut. inter se componit in Antonio. Nam cum Antonius vellet se Lieberum Patrem dici, habitu quoque et comitatu Lieberi veniret Athenad, *po/lis2, inquit, hn)= ple/a *dio/nuson au)to\n a)naxaloume/nwn, *xarido/thn, kai\ *meili/xion hn' ga\r a)me/lei e)ni/ois2 toioui=os, toi=s2 de\ polloi=s2 *)wmhsth\s2 ka\ *)agriw/nios2. Civitas erat plena Bacchum iusum reclamantium, Laetitiae datorem, et Mitem; talisque forte nonnullis erat, pluribus autem Crudelis, et Ferus. Idque ommnino geminum est dicterio Romanorum, in Antonii collegam Caesar. Augustum, Apollinis ornatur se iactantem; Caesarem plane esse Apollinem, sed et Tortorem, quo cognomine is Deus, quadam in parte urbis colebatur. Sueton. in Aug. c. 70. Baccho igitur Agrionio dicatum est festum AgrioniorumDe quibus nihil habeo quod in medium proferam, praeter duo Plutarchi loca: quorum alter est, l. 8. Sympos. quaest. 1. ubi tradit apud suos, in Agrioniis, Bacchum, ceu fugitivum a mulieribus investigari; easque facto quaerendi fine, dicere, apud Musas illum occultari. *ou' fau/lws2 ou)=n kai\ par' h(mi=n e)n toi=s2 *)agriwii/ois2 to\n *dio/nuson ai( gunai=kes2 w(s2 a)pdedrako/ta zhtou=sin. *ei)=ta pau/ontai, kai\ le/gousin o(/te pro\s2 ta)s2 *mou/sas2 katape/seu\ge, kai\ ke/krnptai par' enei/nais2. *met\o)li/gon de\ tou= dei/pnou te/los2 e)/xontos, ai)nigmata, kai\ gri/fous2 a)llh/lois2 proba/llousi. Non itaque inepte apud nos in Agrioniis mulieres Bacchum quaerunt, tamquam fugitivum; deinde finem quaerendi faciunt; dicuntque eum ad Mulas confugisse, atque apud eas latcre occultatum: paulo post, finita coena, sibi invicem aenigmata et griphos proponunt. Qua ceremonia nihil aliud significari puto, quam depravatos hominum mores, animosque ferocia temulentos, ad
rationis statum Musarum commercio revocari. Alter locus est in Quaest. Graecis; ubi refert Minyae filias furore correptas, esum humanarum carnium appetivisse, Leucippamque missa sorte, filium Hippasum praebuisse dilaniandum; Quae causa fuit, cur Minyae posteros ab Agrioniis stricto gladio Bacchi sacerdos arceret. *kai gi/ne taipar' eniauto\n e)n toi=s2 *)agriwni/ois2 fugh\, kai\ diwtris2 au)tw=n u)po\ tou= i(ere/ws2 tou= *dionu/sou tri/fos2 e)/xontos. *)/etresti de\ th\n katalhfqei=san a)nelei=n, kai\ a)nei=len e)f' h(mw=n *zw)i\los2 o( i(ereu/s2. Et quotannis fugantur in Agrioniis a sacerdote Bacchi stricto gladio; licetque deprehensam intersicere: Et quidem necavit aetate nostra Zoilus sacerdos. Nic. Lloydius. Vide etiam Maenolius, it. Omadius.
AGRIOPAS *)olumpionikw=n Historiam texuit. Plin. l. 8. c. 21. Item Cynarae illius pater, qui tegulas et metalla, forcipem, item marculum, vectem et incudem invenit. Plin. l. 7. c. 56.
AGRIOPE Agenotis uxor Lactantio 2. l. Theb. Statii, et Hygino Fab. 6. quae tamen Telephassa, seu Telephaessa Apollodoro et Moscho vorcatur. Fuit alia eiusdem nominis, quam Mimnermus Orphei uxorem fuisse vult, quam tamen ceteri omnes Eurydicen vocant.
AGRIOPHAGI atque Moschophagi populi Aethiopum occidentem versus, qui, teste Solino, c. 33. sohim Pantherarum, et leonum carnibus vescuntur, Regem habentes unoculum. Agriophagos, habet Ptol. in India intra Gangem. Vide [Cyclopes].
AGRIPPA [1] Latinum vocabulum est, dictum ab eo, quod aegros, i. e. difficiles partus faciat; Cui malo quo pacto obviam itum a Romanis, vide Plin. l. 7. c. 8. vel dicitur ille Agrippa, qui in nascendo prius emittit pedes. Gellius. l. 16. c. 16. Nonius c. 9. Plin. l. 7. c. 8. In pedes procedere nascentem contra naturam est, quo argumento appellavere Agrippas; ut aegre partos. At Salmas. summus, ac eruditissimus vir, et usu et orgine Graecum esse nomen, a)po\ tou= a)grei=n kai\ i(/ppos2, Exercitationibus Plinianis ostendit. cum prius praenomen esset, quo priscis temporibus Regem Albanorum Agrippam Silvium primum; deinde Menenios et Furios usos esse constat; Sequentibus temporibus in cognomen transiit apud Romanos in Vipsaniorum, Asiniorum et Hateriorum familiis.
AGRIPPA [2] Augusti gener, navali victoria contra Sextum Pompeium insignis. Virg. Aen. l. 8. v. 682.
Parte alia ventis, et Diis Agrippa secundis Arduus. --- --- --- ---
Horat. l. 1. Od. 6.
Scriberis Vario fortis, et hostium Victor, Maeonii carminis alite, Quam rem cumque ferox, navibus, aut equis Miles te duce gesserit. Nos, Agrippa, neque haec dicere, etc.
AGRIPPA [3] fil. Posthumus M. Vipsanii Agrippae, ab avo Augusto, in Planasiam Insulam relegatus, ibi Tiberii iussu, sublatus est, Tacit. l. 1. Annal. c. 3. Unus ex servis eius, herum se simulans, parum abfuit, quin ingentes turbas daret. Idem l. 2. c. 39.
AGRIPPA [4] cognomento Castoris, vir apprime doctus, contra 24. Basilidis haeretici volumina, quae contra Euangelia ille scripserat, acerrime disseruit. Hieronym.
AGRIPPA [5] vide [Iulius].
AGRIPPA [6] Mathematicus sub Domitiano, in Bithynia, Lunam Pleiadibus iunctam observavit, 29. Nov. A. C. 92. Ptol. l. 7. c. 3. D. Haterius Agrippa, Consul cum Sulpitio Galba, A. C. 22. M. Asinius Agrippa Consul, cum C. Corn. Lentulo, A. C. 25. Vide et Marcus.
AGRIPPA [7] Philosophus Scepticus. Laert. l. 9.
AGRIPPA [8] Furius Medullinus, ac Titus Quin. Capitolinus Barbatus Consules Romani; Aequos, Volscosque vicerunt.
AGRIPPA [9] Furius Philo, Tribunus militum.
AGRIPPA [10] M fil. Aristobuli, magni Herodis filii, a Tiberio Caesare coniectus in vincula, sed a Caio liberatus, Rex Iudaeae factus est, regnavitque ann. 7. Postea Claudius Caesar regnum eius confirmavit, omne Herodis imperium et Lysaniae adiciens; tetrachiam quoque Philippi Bethaniam Trachonitidem etc. Ioseph. Iud. Ant. l. 5. c. 4. Is Iacobum Apostolum gladio interfecit, et Petrum in carcerem detrusit. Act. c. 12. v. 1. 2. Item Herodes Agrippa, secundus Galilaeorum tetrarcha, Herodis, primi Iudaeorum Regis, fil. qui CHRISTUM illusum remisit ad Pilatum Fil. defuncto Herode, Chalcidis Rex designatus est a Cl. Tiberio, A. M. 4011. Christi, 49. Vir prudens, Hebraee Latineque doctus. Berenices maritus, de quo in Actis Apostolorum. c. 26. v. 30. Vide infra, et Iuvenal. Sat. 6. v. 156.
--- Deinde adamas notissimus. et Berenices In digito factus pretiosior: hunc dedit olim Barbarus incestae, dedit hunc Agrippa sorori; Observavant ubi festa mero pede sabbata reges, Et vetus indulget senibus clementia porcis. Nie. Lloydius.
Accuratius ita: Agrippa I. Magnus, cognomine Herodes, fil. Aristobuli ex Berenice, Romam missus, paulo ante mortem Herodis Antipae, patrui sui, ingenio et manu liberali, plurimorum in Tiberiana aula, Antoniae inprimis, quae Drusi uxor erat, animos sibi conciliavit. Sed quia supra sortem largus erat, sumptibus impar Roma discessit; quo cum postea reversus esset, quod amicitiam cum iis, qui Tiberio suspecti erant, contraxisset; in vincula coniectus est. Inde a Caio Caligula liberatus, auream pro ferrea catenam accepit; quam, ut se gratum testaretur, in Templo Hierosolymitano appendit, et ditiones Philippi, concessu Imperatoris, occupavit. Accessere postea, quae Herodes Antipas possederat, quibus Claudius Imperator Samariam Iudaeamque superaddidit, Ioseph. Ant. Iud. l. 18. et 19. Ut rem genti faceret gratam, S. Iacobum Apost. gladio interfecit, et Petrum in carcerem detrusit, Act. c. 12. v. 1. 2. 3. Tandem,
cum bellum meditaretur contra Sidonios Tyriosque, Caesareae, ab adulatore populo, honoribus divinis mactatus, cum minime refragaretur, neque gloriam Deo cederet, ab Angelo percussus, vermibus esca vivus factus est, A. C. 40.
AGRIPPA [11] hic ultimus Iudaeorum Rex a Vespasiano missus Romam, sententiam novi Principis de bello Iudaeorum sciscitatum. Postea creato a legionibus Imperatore Vespasiano, per occultos suorum nuntios excitus ab urbe, ignaro adhuc Vitellio, celeri navigatione properavit. Sub hoc Hierosolyma excisa, ille Tito et Vespasiano honoratus, Romae obiit. A. C. 100. Egesipp.. 4. c. 21. Tacit. l. 2. Hist. c. 81. Ioseph. Iud. Antiq. l. 20. de Bello l. 2. et 3. Nic. Lloydius. Latins ita: Agrippa II. fil. Herodis Agrippae, ultimus Iudaeorum Rex successit Patti anno aetat. 17. sub cutela Cuspii Fadii, ei a Claudio Imperatore additi, a quo Chalcidem quoque nactus est, A. M. 4011. A. C. 49. cui postea alias quatuor urbes Nero adiecit. Vir fuit prudens, Hebraee Latineque doctus, maritus Berenices, de qua Iuvenal. sat. 6. v. 156. Cum hac Caesaream venit, ut S. Paulum Apost. qui ibi captivus detinebatur, videret audiretque, Actor. c. 25. v. 13. Postea, ob lenitatem suam, in tantum suae gentis pervenit odium, ut lapidibus in eum coniectis illum pellerent, postquam futuras calamitates praesaga mente illis praenuntiasset. Romam itaque delatus cum uxore, Vespasiani consilio, sententiam novi Principis de bello Iudaeorum sciscitatus est. Postea, creato a legionibus Imperatore Vespasiano, per occultos suorum nuntios excitus ex urbe, ignaro adhuc Vitellio, celeri navigatione ad Vespasianum se recepit. Sub eo Hierosolyma excisa; ipse Tito et Vespasiano honoratus, Romae obiit; post excidium Urbis an. 30. A. C. 100. Vide Ioseph. Ant. Iud. l. 20. Belli Iud. l. 2. et 3. Egesippum l. 4. c. 21. Tacit. Histor. l. 2. c. 81. Dion. etc.
AGRIPPA [12] Menenius, cognomento Lanatus, dux a Romanis electus adversus Sabinos, de iis triumphavit. Et cum plebs a patribus secessisset in Aventinum, quod tributum et militiam toleraret, nec revocari posset, Agrippa apud eam verba faciens, Humani artus, inquit, cum ventrem otiosum viderent, ab illo discor darunt, et suum illi ministerium negaverunt. Cum autem eo pacto et ipsi quoque desicerent, intellexerunt, ventrem cibos acceptos per omnia membra dividere, et sic cum eo in gratiam redierunt: Sic Senatus et Populus, quasi unum corpus, discordia pereunt; concordta valent. Liv. l. 2. c. 32. Dionys. Halicarnass. l. 6. Florus, l. 1. c. 23. Plut. in Coriol.
AGRIPPA [13] Sylvius, Tiberine Sylvii fil. duodecimus Latinorum Rex, summerso patri in regno successit, et cum ann. 41. regnasset, moriens Romulum Sulvium reliquit heredem. Dionys. Halicarnass. l. 1. c. 8.
AGRIPPA [14] Vipsanius. Vide [Vipsanius].
M. AGRIPPA Consularis, patruus Severi Imperatoris apud Ael. Spartianum in Vita huius. c. 1.
AGRIPPA [15] Cor, Colonia est in Thesauro Goltzii, ex nummo Agrippa Patricia, ibidem: Agrippae Stagnum, Romae, est apud Tacit. Annal. l. 15. c. 37. etc.
AGRIPPA [16] Henricus Cornelius, a Nettesheim dictus, Iuris Utriusque et Medicinae Doctor, armatae insuper militiae Eques auratus, C. S. E. scripsit plurima, inter quae eminet de vanitate scientiarum liber. Reliqua enim, quae de Magia edidit, dubiae auctorem famae reddunt. De cane nigro, qui ad moribundi pedes se visendum praebuit, vide alios. Obiit A. C. 1534. aetat 48. Gratianopoli. In hunc Agrippam, Poeta quidam sequente disticho lusit:
Sint vana haec humana, licet: Sed vanius illud, Haec a latranti te didicisse Sopho.
Vide Anton. Teilssier Eloges des Hommes sçavans, Volum. 2.
AGRIPPENSES Bithyniae populi Plin. l. 5. c. 32.
AGRIPPIANA Septa, locus R mae, apud Ael. Lamprid. in Alexandro seu. c. 26. Basilicam Alexandrinam instituerat, inter Campum Martium et Septa Agrippiana, in latum pedum centum, in longum pedum mille, ita ut tota columnis penderet.
AGRIPPIAS vide [Anthedon].
AGRIPPINA [1] cognomine Vipsania, filia Agrippae, neptis Cecilii Attici, cui Cicero Epistolas inscripsit. Uxor Tiberii, sed ab eo repudiata, ut Iuliam duceret, Augusti filiam. Sueton. in Tiberio, c. 7. Susceperat autem ex Tiberio Drusum. Vide Tacit. l. 1. Annal. c. 6. Dion. Sueton. loc. cit.
AGRIPPINA [2] M. Agrippae filia, neptis Augusti, et uxor Germanici, quem etiam in Syriam comitata est: ubi quum ille, misso a Cn. Pisone veneno, interiisset, cineres eius in Italiam reportavit et Iuliae familiae monumento intulit, Pisonemque iudicio persequuta ad spontaneam necem adegit. Postremo apud Tiberium Caesarem, nullo suo merito in invidiam adducta, inedia sibi mortem conscivit. Vide Tacit. l. 1. 2. 3. 5. Sueton. in Tiberio, c. 52. Eius icon asservatur in Musaeo Kircheriano, Romae, uti legitur in Musaeo Collegii Romani Soc. Iesu, edito Amstelodami, A. C. 1678. Item Iulia Agrippina, Germanici, et superioris Agrippinae filia fuit, quae primum C. Domitio Aenobarbo nupsit, cui Neronem peperit, mortuoque Domitio, novo quodam exemplo cum Claudio Caesare patruo suo secundas nuptias contraxit; quem, ut Neroni filio suo expeditam ad Imperium viam sterneret, venenato boleto sustulit. Tandem infinitis nobilissimorum virorum caedibus grassata, immissis Neronis iussu percussoribus, multis vulneribus confossa est, illud identidem clamans, Feri ventrem, qui monstrum tam ferum tulit. Utriusque vitam vide latius apud Tacit. l. 4. Annal. c. 75. l. 12. Annal. c. 7. 22. 25. etc.
AGRIPPINA [3] sive potius Agrippinensis Colonia urbs est celeberrima ad Rhenum fluv. sui pene iuris, et omnium urbium Germanicar. maxima cultissimaque, Ubiorum metropolis, nomen habens ab Agrippina Neronis matre, quae, ut patriam (ibi enim nata erat) splendidiorem redderet, sociisque etiam nationibus potentiam suam ostentaret, Veteranorum coloniam eo deduci
imperavit. Vide Tacit. l. 12. Annal. c. 27. Ibi Academia antiqua, quae A. C. 1388. publice renovata est, ornataque privilegiis, Parisinae similibus. Ex adverso urbis fuit olim Divitense munimentum, nunc Duitsch, cum ponte Rheni, exstructum a Constantino M. sed a Brunone Episcopo destructum est, A. C. 955. Vide [Colonia] et Ubii.
AGRIPPINUS vide [Paconius].
AGRIPPUS Histrio, cuius meminit Iul. Capitolin. in Vero, c. 8. Habuit et Agrippum histrionem, cui cognomentum et at Memphi, quem et ipsum e Syria, velut tropaeum Parthicum adduxerat, quem Apolaustum nominavit: aliis scribitur Agrippas seu Agrippinus. Sed nomina haec pure Romana sunt; hic vero histrio de gente Syrorum: Unde et Memphis illi cognomentum, et Agrippus nomen. *)/agrippos2 autem nomen Graecum; sed et *)agri/ppas2 potuit dici, aliter tamen libri omnes. An vero Agrippus hic idem sit cum Apolausto, cuius mentio in Inscr. veteri Romani lapidis, vide infra.
AGRIS Ptol. Carmaniae urbs. Steph. a)gri/sa est.
AGRISIUS 14. Argivorum Rex, regnavit ann. 13. Vide [Acrisius].
AGRIUS [1] Parthaonis, Martis filii, fil. Thersitis pater; cuius nihil praeter nudum nomen ad nos pervenit. Boccatius. Item frater Oenei Diomedis avi. Homer. Il. c. v. 115.
*porqei= ga\r trei=s2 pai=des2 a)mu/mones2 e)trege/nonto, *)/wkeon d' e)n *pleurw=ni, kai\ ai)peinh=| *kaluo\w=ni, *)/agrios2 h)de\ *me/las2, tri/tatos2 d' h)=n i(ppo/ta *oi)neu\s2 *patro\s2 e)mei=o path/r. --- -
Fuit et Agrius Ulyssis ex Circe fil. cum Latino fratre. Hesiod. in Theog. v. 1013. Nic. Lolydius.
AGRIUS [2] fluv. regni Neapolitani in Basilicata provinc. Cadit in sinum Tarentinum. Oritur supra Marsicum novum, ex Apennino monte.
AGRIZANA vide [Aspuna] et Argizala.
AGROELA vide [Agraule].
AGROETAS rerum Scythicarium scriptor, cuius meminit Apollonii Scholiastes in l. 2. Idem in 3. rerum Libycarum citatur ab eodem in l. 4. Meminit eiusdem Steph. in *)/ampelos2.
AGROIRA vide [Attalia] apud Steph.
AGROLAS una cum Hyberbio ad arcis Atheniensis radices domicilia habureunt, omnemque ambitum murorum arcis fecerunt, praeter eam particulam, quam Cimon Miltiadae fil. construxit. Pausan. in Att.
AGRON primus qui inter Heraclidas Sardis regnavit. Herodot. l. 1. Melius Argon, quod vide. Item Rex Illyriorum, qui cum Aetolos superbissimos populos bello superasset, tanta sese prae gaudio vini copia obruit, ut pleuritide correptus subito exstinctus fuerit. Polyb. l. 2. c. 4. Item Medicus insignis, qui accensis in proximo ignibus, Atheniensibus magna vi pestilentiae graviter infestatis, salutarem opem tulit. Cael. Rhodig. l. 24. c. 22. Item Nini fil. quod in agris natus esset, sic dictus. Idem l. 23. c. 5.
pro AGRORUM fructibus preces ad Deos Ethnici saniores fudisse passim leguntur; quam eandem in rem sacrorum Sollennia publice instituta, Romae Feriae Sementinae, Arvalia (quae qui curabant, Fratres Arvales dicti) alia, ut Rodolph. Hospinianus pluribus docet de orig. Festor. c. 8. fol. 52. et seqq. Vide quoque Car. Sigonium de antiq. Iure Civ. Rom. l. 1. c. 19. et Iac. Gotofredum Dissertat. de interd. Christian. cum Gentil. num. 1. p. 9. Sed et messes opimas feracesque vindemias eos a Diis suis petiisse, Arnob. auctor est adv. Gent. l. 6. Istiusmodi precum formula illustris occurrit, apud Ovid. Fast. l. 1. v. 677. s. ubi curam agrorum Diis, qui (ut isti putabant) iis erant praefecti, commendans, precatur:
Frugibus immensis avidos satiate colonos, Ut capiant cultus praemia digna sui. Vos date Perpetuos teneris sementibus auctus, Nec nova per gelidas usta sit herba nives. Cum serimus; caelum ventis aperite serenis; Cum latet; aetherea spargite semen aqua. Neve graves cultis, Cerealia dona, cavete, Agmine laesuro depopulentur aves. --- --- - Crescat Scabrae rubiginis expers, Nec vitio caeli palleat aegra seges. Et neque deficiat macie, neque pinguior aequo Divitiis pereat luxuriosa suis. Et careant loliis oculos vitiantibus Agri; Nec sterilis culto surgat avena solo. Triticeos fetus, passuraque farra bis ignem, Hordeaque ingenti foenore reddat ager etc.
Vide Tob. Pfannerum System. Thcol. Gentil. purior. c. 16. §. 14.
AGROS Regionis nomen, Steph. Loci nomen circa Propontidem, Cedreno.
AGROSPI oppid. ad Nili ripam, in Aethiopia, sub Aegypto. Plin. l. 6. c. 30.
AGROSUS mons ubi nunc Roma; ad quem Faunus ab Evandro ex Arcadia pulsus concessit, quem ipse postmodum Palatinum appellavit.
AGROTERA Dianae cognomen. Cael. Rhodig. l. 20. c. 7.
AGRYLE vel AGRAULE, pars tribus Erechtheidis Athenis, et oppid. in Sardinia Atheniensium colonia. Steph.
AGUBENI Arabiae desertae gens. Ptol.
AGUENSIS plebs in Africa. Collat. Carth. an pro Agnensis, ab Agna. Vel potius Aquensis, ab Aqua?
AGUILARA nomen dominii in Castellano Regno, sub proprio Comite ex familia Arellanorum. In hac enim Ioann.
Ramirus de Arellano, gratissimus Henrico II. Regi, ab ipso, dominus de los Cameros, Agvilar etc. donatus est: in cuius posteris Alfonsus Ramirus Comes I. de Aguilar creari meruit; pater Alfonsi Ramiri, qui Dominos de Claviio et Mirasiores genuit; ac maioris natu Caroli de Arellano Comitis de Aguilar; qui ex Ioanna de Zuniga Petrum Ramirum suscepit. Quo et Anna cognata natus Philippus Ramirus I. pater fuit ex Maria de Zuniga Philippi Ramiri II. qui sibi iunxit Ioannam Manriciam, atque ex ea Pater fuit Ioannis Ramiri, Ioannae et Mariae, Phil. Iac. Spenerus Theatr. Nobil. Europ. Part. 2. p. 57. et infra in Familia Arellana.
AGUILLONIUM Gall. Aiguillon, Urbecula lepida Galliae, ad Garumanm fluv. ubi recipit Lotium, in Aquitania, Ducatus titulo clara. In Aginnensi agro et regione feraci sita est. Aginno 4. leucis, Nero 3. distans.
AGULA vel AGALA moneta in Gloss. Arab. Lat. apud Car. du Frcsne Gloss.
AGULANI recensentur passim a Scriptoribus Rerum Hierosolymitanarum, inter populos, qui Saracenis vel Turcis parebant tum, cum Franci Syriam sunt ingressi; Sed an haec appellatio gentis sit an sectae, incertum; cum illi Publicanis ac Azymitis iungantur, quae indubie sectariorum sunt nomina. De Agulanis id unice prodit Guibertus Gestorum Dei l. 5. c. 8. Eorum siquidem, quos Agulanos appellant, tria numero milia exstitisse feruntur, qui neque gladios, neque lanceas aut sagittas, nulla penitus arma formidant, quia omni ex parte cum ipsi, tum equi eorum, ferro adoperiuntur. Hin nihil armorumprorsus in bellis, praeter enses, usui habent. Quibus consona refert Robertus Mon. l. 6. et Baldricus l. 5. apud Eund.
AGULHAE Caput Cap. des Aiguilles, in Africa. Vide [Acuum caput].
AGUNTUM oppid. siciliae. Ptol. Norici item oppid. vulgo Inneken. longitud. 33. 52. latitud. 46. 37. Etiam Gurkthal alibi Lazio. Aliis est Doblach, oppid. Brixinensis tractus, in Tyrolis Comitatu ad montium radices, iuxta amnem Rienz, 9. mill. pass. ab oppido Innekcn. Cluv.
AGURIUM Siciliae urbs, Ptol. Agyrinos populos habet Plin. l. 3. c. 8. Simlerus scribit, Augurium Antonini esse, et hodie S. Philippo in Agirone appellari, cui assentitur Leander. Agyrena legit Steph. Agyrinenses apud Cicer. Or. 2. in Verr. c. 65. sunt. Diodor. Sic. geminato gg scribit, et idem alio in loco a)rgu/rion per r in prima. l. 4. 14. et 16.
AGUSTA in librisante 600. annos scriptis, corrupte pro Augusta. Unde oppid. Famagosta Hispaniae, quae olim Fama Augusta. Sic Arantia, pro Aurantiis etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 45. et infra passim.
AGUSTRUS fluv. Galliae, l'Agout. Vide [Acutus].
AGUTI vel AGITA, Insul. inter Siciliam et Africam: Antoninus.
AGUZII vide [Ogyzii].
AGYAMARIA Episcopalis locus, sede Sergiopoleos Guil. Tyrius.
AGYLAEUS Henricus, Nomocanonem Photii Latine vertit, post Gentianum Hervetum: quae ambae versiones Latine primo prodierunt, sine textu Graeco; Sed posterior illa Agylaei duplici nomine prae illa Herveti commendatur. Namque et plenior est, utpote ex pleniroi exemplari Graeco facta; et magis accedit ad stylum Iurisconsutorum. Unde quamvis Graece et Latine editus Nomocanon Parisiis primum est, cum interpretatione Gentiani praefati et Commentariis Balsamonis, ex Typographia Regia: Henricus tamen postea Iustellus in Biblioth. Iuris Canon. Vet. accuratius eundem, Graece itidem et Latine; ex Interpretatione Agylaei, edidit, una cum iisdem Balsamonis Commentariis, additis diu desideratis Photii Prolegomenis, ab Usserio Archiepisc. Armachano et aliis ex MSS. citatis: ita tamen ut quae in ea desicerent, versione nova supplerentur, quae cum Graeco non omnimode congruerent, emendarentur; mutatis etiam nonnullis, quae minus proprie in rebus Theologicis viderentur expressa, ut ipse Iustellus ait in Praefat. Vide Gerhardum von Mastricht Histor. iuris Eccl. num. 244.
AGYLEUS sive ut Macrob. l. 1. Saturn. c. 9. et rectius Agyeus, Apollo ab Atheniensibus dictus, quod ei in viis publicis suae urbis ex rsponso statutis altaribus sacrificarent. *)aguia\s2 enim illi vias dicunt, quae sunt contra pomoeria. Horat. l. 4. Carm. Od. 6.
Dauniae defende decus Camenae --- --- - Levis Agyeu.
AGYLINAVADA vide [Thrasumenus].
AGYLLA Tusciae civitas, a conditore appellata. Servius. Vide [Caere]. Virg. Aen. l. 8. v. 478.
Haud procul hinc saxo incolitur fundata vetusto Urbis Agyllinae sedes: ubi Lydia quondam Gens, bello praelara iugis insedit Etruseis.
Dionys. Halicarn. l. 3. *)epi\ th\n *kairhtanw=n po/lin h)=ge th\n du/namin, h(\ pro teron me\n *)/agulla enalei=to, *pelasgw=n au' th\n katoikou/ntwn. Strabo l. 5. *)/agulla e)logizeto to\ wro/teron h( nun= *kai=re, kai\ le/ge tai *pelasgw=n kti/sma tw=n e)n *qettali/as2 a)figme/nwn. Divitem fuisse civitatem innuit Lycophron in Cassandra, ubi *)agu/llhs2 memorat polur\r)h/nous2 na/pas2, i. e. pecorosus Agyllae saltus. Quin et Liv. l. 1. opulentum oppid. expresse vocat. Unde Dionys. Halicarn. loc. cit. *eu)dai/mwn kai\ polua/nqrwpos2 dicitur. Nic. Lloydius.
AGYLLEUS luctator Cleonaeus, staturae praegrandis, nec minor Hercule. Stat. Theb. l. 6. v. 836.
--- Levat ardua contra Membra, Cleoneae Stirpis iactator Agylleus, Herculea non mole minor. --- --- -
AGYNNII Haeretici, circa A. C. 694. A carne et coniugio abstinebant, Deum utriusque anthorem esse inficiati.
AGYRANIS vide [Agoranis].
AGYRENIA et AGYRINI vide [Agarium].