CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

AJATH Latin. hora, sive coacervatio, urbs quae Hebraeis vocatur Hai, Esai. c. 10. v. 28.

AJAX [1] Telamonis fil. ex Hesione filia Laomedontis, fortissimus Graecorum post Achillem; cum Hectore congressus est, a quo discedente, gladio [orig: gladiô] donatus est. Achille postea mortuo [orig: mortuô], cum Aiax sibi donata arma tamquam legitimus haeres repeteret, quod ea Ulysses sua [orig: suâ] eloquentia [orig: eloquentiâ] a iudicibus accepisset, prae nimia ira insaniens, permulta pecora, ac imprimis arietem corpore praestantem occidit, credens se Atridas et Ulyssem interemisse. Verum ad mentis sanitatem rediens, cum se falsum comperisset, acri dolore compulsus, gladio [orig: gladiô], quem Hector ei dederat, in loco deserto se transfodit; cuius cruor in hyacinthum florem, vel, ut aliis placet, in florem sui nominis transmutatus fuit. Quod eleganter Ovid. expressit, Mutationum l. 13. Fab. 1. extr. in bis:

Dixit: et in pectus, tum denique vulnera passum,
Qua patuit ferro, letalem condidit ensem:
Nec valuere [orig: valuêre] manus infixum caucere telum.
Expulit ipse cruor, Rubefactaque sanguine tellus
Purpureum viridi genuit de cespite florem,
Qui prius Oebalio fuerat de vulnere natus.
Littera communis mediis pueroque viroque
Inscripta est foliis: haec nominis, illa querclae.

Flos autem qui dicitur Consolida regalis, ostendit has litteras A I A I. Becman. Graeci fabulantur, totum fuisse invulnerabilem, praeterquam in cervice. Huius sepulchtum una cum Achillis, ivisse visum Alexandrum M. refert, Diodor. Sic. l. 17. c. 17. Vide Plut. in Dipnos. l. 9. q. 5. Dictus est autem, a)po\ tou= ai)a/zein, h. e. lamentari. Vide Sophocl. in Aiace Flagellifero. Item Aiax Tragoediae nomen, quam Aesopus non saepe agere solebat Cicer. l. 1. Offic. c. 31. Item alia Tragoedia, quam magno [orig: magnô] impetu aggressus Augustus, non succedente stylo [orig: stylô], abolevit; quaerentibusque amicis, quidnam Aiax ageret? Resp. Aiacem suum in spongiam incubnisse. Sueton. in Augusto. c. 85. Nic. Lloydius.

AJAX [2] Oilei fil. Rex Locrensium, velox pedibus, hastae vibrandae peritus; capta [orig: captâ] Troia [orig: Troiâ], Cassandram virginem et vatem in templo Palladis vitiavit: Quam ob causam domum repetens fulmine a Pallade occisus est. Virg. Aen. l. 1. v. 43.

--- --- Pallasne exurere classem
Argivum, atque ipsos potuit submergere ponto,
Unius ob noxam, et furias Aiacis Oilei?
Ipsa Iovis rapidum iaculata e nubibus ignem
Dis iecitque rates, evertitque aequora ventis:
Illum exspirantem transfixo pectore flammas
Turbine corripuit, scopuloque infixit acuto.

Vides ut hic Aiax pereat fulmine transfixus, et scopulo [orig: scopulô], idque ope Palladis, infixus. Alii vero censent illum naufragium evitasse [orig: evitâsse], in his Timaeus Locrus Hist. 1. 2. *meta\ th=s2 *troi/as2 a(/lwsin polloi\ tw=n *dokr|w=n peri\ ta\s2 *ghre/as2 nauhghsa/ntwn a)nh|re/qhsan: oi( de\ loipoi\ su\n *ai)/anti mo/lis2 e)s2 *lokri/da diesw/qhsan. Sed Virgilius suo argumento serviens, et Homerum secutus, illum naufragio obruit. Adeundus Graecus vates. Od. 4. et Seneca in Agamemnone; Sed omnes dissident. Nam Homerus interitum eius Neptuno tantum tribuit, Virgilius tantum Palladi, Seneca utrique. quod autem supra, Aiacem pedibus velocem fuisse scribit huiusce Dictionarii compilator, Homerum habet auctorem, apud quem Il. v. v. 66. Aiax hic non semel vocatur

Unde Horat. l. 1. Od. 15. Celerem sequi Aiacem. Longe minorem Aiace Telamonio [orig: Telamoniô] fuisse indicat Homer. Il. ss. v. 527. in his.

*lokrw=n d' h(gemo/nden *oi)lh=os2 taxu\s2 ui(o\s2
*mei/wn, ou)/ti to/sos2 ge o(/sos2 *telamw/nios2 *ai)/as2,
*)alla\ polu\ mei/wn.

AJAX [3] alter Maximinus, qui postea Imperator, a militibus ob fortitudinem cognominatus est. Iul. Capitolin. in Maximinis, c. 4. Tum ille - a militia discessit et tamen retentus est per amicos Heliogabali, ne hoc quoque illius famae accederet, quod virum temporis sui fortissimum, et quem alii Herculem, alii Achillem, alii Aiacem vocabant, ab exercitu suo dimoveret.

AJAX [4] nomen elephantis Alexandri M. Iovi sacri. Vide Inauris. Item unius ex elephantibus Antiochi, Plin. l. 8. c. 5.

AJAX [5] fluv. a Lycophrone sic dictus, hodie Pilaca, teste Gabr. Barrio [orig: Barriô]. Est autem in Magna Graecia et per fines Crotoniatarum fluit ac mare apud Lacinium promontor. subit. Sed scribendum videtur Aeas. Nic. Lloydius.

AJAZZO Urbs Episcopalis cum portu, in ora Occidentali Corsicae Insulae. Item urbs Ciliciae, Veteribus Isus. Item sinus maris, in Syria, in cuius littore Alexandretta sita est.

AIDAN Guntrani fil. 49. Rex Scotiae. Vicit Saxones et Pictos, magnaque [orig: magnâque] prudentia [orig: prudentiâ] regno praefuit, ann. 27. Obiit A. C. 606. Bedae, in Hist. Angl. l. 3. Item Episcopus Scotiae, qui Osualdum Angliae Regem exulem baptizavit, Obiit A. C. 65 1. Idem l. 3. c. 1. et 14.

AIDONEUS Pluto appellatus, regnavit tempore Lycei Regis Argivorum, atque Erechthei Regis Atheniensium, Euseb. Item Molossorum Rex, qui Theseum carceri tradidit, eo quod filiam suam Proserpinam una cum Pirithoo rapere voluerit, non procul ab Acheronte fluv. unde factus est fabulae locus, Theseum ad inferos descendifle, et Proserpinam Ditis uxorem rapere voluisse. Plut. in Theseo. Item fluv. circa Troiam. Pausan. l. 10.

AJELLO Ducatus regni Neapolitani in Calabria citeriori sub dominio Principis de Masso. Du Val.

v. 22. Vide Aelanum. Graecis enim varie scribitur, *ai)/la, *ai)/lana, *lai/ana, *)/elana. *)/alan vocat Glauco in Arabicis et Strabo. l. 16. Hinc sinus *ai)lani/ths2, et *)/ai+la quoque: qui *)elani/ths2 aliis, et populi *)elani/tai. Avicnus de sinu Arabico,

Et tamen Eoos paulum inclinatur ad axes,
Usque in belligeri confinio flexus Elani:

Quem sinum inter Syriam et Arabiam Felicem intimum fundi scribit Dionysius; Syriae nomine Arabiam Petraeam intelligens, quae Syriae sive Iudaeae contermina est. Episcopi Ailensis Petri, in Concilio Nicaeno mentio fit. Vide plura de Urbe ac sinu inde denominato, apud Salmas. ad Solin. p. 482.

AILAM Latin. occultus, aut iuvenis, vel Saeculum, fil. Sesac. 1 Paral. c. 8. v. 24.

AILATH sive AILOTA, Latin. illices, vel quercus, aut cervae, vel fortitudines, civitas regni Edom ad mare Rubrum, quam Ozias aedificavit. 2 Paral. c. 26. v. 2. Vide et Aila.

AILZA Insul. Scotiae, seu verius scopulus, prope Gallovidiam provinc. et in Glottae aestuario, 4. milliar. Scoticis distat ab ora Gallovidiae.

AIMILUS alter Ascanii fil. unde volunt quidam Aimilios, gentem Romanam Patriciam maiorum gentium, Pontificatu [orig: Pontificatû] maximo [orig: maximô], duobus Principatibus Senatus [orig: Senatûs], Dictaturis quinque, magisteriis Equitum quatuor, consulatibus supra quadraginta, censuris triumphisque XV. tribunatibus militum consulari potestate duodecim decoratam. Vide Aemilius et Aemylius.

AIMOINUS sub Carolo M. Ludovico Pio, et Lothario, scripsit historiam Franciae, magna cum cura, ut et Ascetica quaedam. Praetulit secessum aulae tumultibus, et dignitates Ecclesiasticas magno [orig: magnô] animo [orig: animô] sprevit. Obiit circa A. C. 846. vel, ut alii paulo post, cum Lutetia a Normannis obsideretur. Du Brueil, in praefat. operum Aimonii. Voss. de Hist. Lat. l. 2. c. 34.

AIMON vel HAIMO, Episcopus Halberstadiensis Alcuini discipulus scripsit Ascetica quaedam. Bellarm. de Script. Eccles.

AIN [1] idem cum Carolo. Flor. Wigorniensis p. 590. de Ludovico Balbo Rege Franciae: Pater sibi uxorem Adelheidam coniunxit, quae post mortem Viri genuit filium nomine Ain, i. e. Carolum. Quo forte et ista Alcuini pertinent, de quodam Anglo-Saxonum Rege Poem. 3.

Tertius accepit sceptrum regnator opimum,
Quem clamant IN incerto cognomine gentes,
Qui nunc Imperium Saxonum iure gubernat.

Vide Car. du Fresne in Glossar. et Appendice. An vox primogenitum sonat? Ainescia certe pars hereditatis, quae ad primogenitum, aetatis privilegio [orig: privilegiô], pertinet, dicitur, apud mediae aetatis Scriptores: et Gallis Aisne, primogenitus est. Vide infra de Primogenitis.

AIN [2] Latin. oculus, sive fons, civitas est in termino Iudae versus Orientem. Num. c. 34. v. 11. Quae deinceps Levitis data fuit. Ios. c. 21. v. 16. Iuxta hanc Saul produxit exercitum contra Philistiim. 1 Sam. c. 29. v. 1. Hieronymo Bethemim dicitur.

AINAON vel ADINAON, Insul. Asiae, in ora Meridionalis Sinensium, cum urbe cognomine. Du Val.

AINZA vel INSA, Urbecula Hispaniae in regno Arrogoniae. Olim caput parvi regni de Sobrarbe, ad fluv. Cingam, ubi recipit Aram fluv. ad radices Pyrenaeorum.

AINZIA regiuncula Scotiae Septentrionalis in Buquania provinc. versus oram et ostia Speiae fluv. ubi Finlaterum castrum.

AJON Monachus Anglus, sub Othone II. scripsit memorabilia sui coenobii. Voss. de Hist. Lat. l. 3. c. 5. Item, fil. Archiae, Dux Beneventi, cui Rotarius Longobardor. Rex, ad se a Parente misso, venenum propinavit. Paul. Aemil.

AIRE alias Vicus Iuliensis, Gregor. Turonens. l. 9. c. 7. Urbs Vasconum. Vide Aturensium. Item, urbs Artesiae, vide Aeria. Item, Urbs Scotiae, in Comitatu Kylensi.

AIRIACUM Vicus Burgundiae in dioecesi Antissiodorensi. Ubi Concilium sub Benedicto VIII.

AIRUS vulgo Airu, fluv. Scotiae Septentrionalis. Cadit in speiam fluv. in Buquania provinc. et ortum habet in Marria provinc. ex monte Grampio.

AISTULPHUS Rex Longobard. in Italia XX. post Rachisium fratrem, Exarchatum invasit, Romam obsedit, territorio [orig: territoriô] longe lateque vastato, sed a Pepino, quem Stephanus Papa contra ipsum acciverat, ad pacem adactus est. Obiit in venatione. A. C. 736. successore Desiderio [orig: Desideriô] ultimo [orig: ultimô], Rege, quem vide. P. Aemil. Anastas. in Zacharia, Sigonius Regn. Ital. l. 3. Baron. A. C. 750. etc.

AITO seu ATO vel HAITO, Episcopus Basileensis a Carolo M. ad Nicephorum Imperatorem missus, A. C. 811. Iter hoc descripsit, redux, obiitque A. C. 836. in monasterio Augiae, German. Reichenaw. Hermann. Contracti Chron.

AITONUS vel HAITONUS, nepos Aitani, Armeniae Regis communiter Antonius Curchin, in aulam Clementis V. se contulit, ubi de Tartaris librum Gallice Nicolao Salconio dictavit, A. C. 1307. voss. de Hist. Lat. l. 2. c. 62. Leunclav. Hist. Turc. c. 3.

AJULLIUS Larinas, homo nequam, Cicer. pro Cluentio. Editio Gruteriana legit Avillius, unde Ianus Guilielmus A. Villius fecit.

AJUS Deus Romanorum dictus, ab eo quod aiebat. Nam olim Romae audita vox ex silentio noctis clarior humana [orig: humanâ] voce, quae iuberet magistratibus nuntiari, Gallos adventare, et ut providerent, ne Roma a Gallis caperetur. De Cultu eius, vide A. Gell.

l. 16. c. 17. et alio memorabili casu, vide Augustin. l. 4. c. 21. C. D. Val. Max. l. 1. c. 7. ex. 1. et 2. Plut. in Camillo. Cicer. l. 2. c. 69. de divinat. Livio l. 5. c. 50. Locutius dicitur. Nic. Lloydius.

AIZAR Rex Aethiop. saeculo [orig: saeculô] 9. deceptus, a Sabata, quae, postquam pluribus iam Regibus illusisset, ipsa thronum occupavit. Genebr.

AIZUA provinc. Insulae Iaponiae, in Asia. Oppid. habet cognomine, in ora Orientali.

AKETON apud Thom. Walsinghamum in Eduardo III. Indutus autem fuit Episcopus quadam [orig: quâdam] armatura [orig: armaturâ], quam Aketon vulgariter appellamus: Sagum militare est, quod alias Gambezonem vocabant; ex Gall. Hoqueton aut Hauqueton; seu potius ex Cambrico-Britannico Aciwm, lorica, dupla, duploides; apud Boxhornium in Lexico antiquae Linguae Britannicae. Hoqueton, ex Graeco *xiqwn dictum vult Perionius. Eadem [orig: Eâdem] notione Acton occurrit, in Statutis primis Roberti I. Scotiae Regis apud Car. du Fresne Gloss.

AKIBAS celebris Rabbinus, saeculi 2. Genebr. Chron. Hieronym. in c. 8. Esai. et in c. 3. ac 4. Zachar, Baron. A. C. 137. Fuit illustris prodromus Pseudochristi bar Chocbae; inter Doctores Misnicos clarissimus, atque acertimus Christianorum hostis. Floruit autem circa tempora Adriani Imperatoris. Guil. Henr. Vorstius Observation. ad Chronologiam R. Davidis Ganz, ad ann. 760. ubi et duorum recentiorum eiusdem nominis Rabbinorum, quorum unus circumferatur auctor libri Ietzira, alter Othiot Rabbi Ahibae, meminit.

AKLE Rex Aethiopiae saeculo [orig: saeculô] 1. otio vitiisque deditus, Chronol. Aethiop. Genebr.

AKROCZIM urbs Palatinatus Massov. in Polonia, cum arce satis firma. A Varsovia dependet, Ortel.

ALA [1] oppid. Ciliciae, quod a)lh/ios2 Iohanni Tzetzae est Chil. 7. num. 149. inde Aleius Campus, iuxta Mallum, inter Cydnum et Sinarum fluvios, testibus Strabone, Arriano [orig: Arrianô], Plinio [orig: Pliniô], l. 5. c. 27. et Eustathio [orig: Eustathiô] in Homer. ubi de Bellerophontis fabula. Vide Haylam.

ALA [3] tabella, in qua iuxta Graecorum ritum erat forma ordinationum scripta, quae incipit, Divina gratia, etc. Patriarcha vero manu sinistra [orig: sinistrâ] alam accipiens, legit, in Archierat. part. 7. apud Macrum Hierolex. Alia vocis notio est, in Teloneo Monasterii S. Bertini. Omnis tonnellus sive vini, sive cerevisiae, sive alae --- dabit 2. den. Hic [orig: Hîc] enim cerevisiam notat, Danis, ut auctor est Pontanus, Oel, et Anglis Ael vocatam: Unde Godale Teutonum, quasi Goed ael, proba cerevisia, in Regesto Camerae Comput. sign. 123. fol. 10. Foragia Godalarum seu cerevisiarum, quae nos Episcopus habebamus in villa Tornacensi, una [orig: unâ] cum iure ad nos Episcopum ratione dictarum godalarum spectante, etc. apud Car. du Fresne Glossar. in voce Celia.

ALAB vel AHALAB, urbs Palaestinae, de qua cultores pristinos tribus Aser primis annis ex pellere non potuit: Iudic. c. 1. v. 31. Hieronym. in locis Hebr. litera [orig: literâ] C.

ALABA civitas Hispaniae citerioris Plinio. l. 3. c. 3. Nunc vicus tantum Arragoniae. Ad fluvium Xilocam. Item Regio Hispaniae, hodie Alava. Populi Alabenses. Vide Marian. l. 8. c. 1. Item, insula ante Taprobanam, Ptol. Vide Alava.

ALABANDA civitas Cariae mediterranea Episcopalis sub Archiepiscopo Stauropolitano, inter Amyzonem ad occidentem et Stratonicen ad ortum. Eius meminit Iuvenal. Sat. 3. v. 70.

Hic Andro, ille Samo, hic Trallibus aut Alabandis
Esquilias, dictumque petunt a Vimine collem.

Item urbs eiusdem regionis numero [orig: numerô] singulari Stephano, prope Maeandrum fluv. Adeo opulenta, ut in proverbium abierit, *)ala/banda *karw=n eu)tuxesta/th. Hinc Menacles et Hierocles, fratres, ut et Apollonius Molo, Oratores insignes oriundi. Nomen habet ab equo, quem Alam Cares vocant, et Banda, quae victoriam apud eosdem denotat. Graeci Alabandicos libellos pro barbaris capiunt, et Alabandicum opus pro re inepta. Longitud. 57. 40. latitud. 39. 15. Nic. Lloydius.

ALABANDUS Caris fil. a quo Alabanda dicta. Item Deus Alabandensium. Cicer. de Nat. Deor. l. 3. c. 15. Alabandenses, inquit, quidem sanctius Alabandum colunt, a quo est urbs illa condita, quam quemquam nobilium Decorum, apud quos non inurbane Stratonicus, ut multa, cum quidam ei molestus, Alabandum Deum esse confirmaret, Herculem negaret, Ergo, inquit, mihi Alabandus, tibi Hercules sit iratus.

ALABASTER apud Plinium de rosa l. 21. c. 4. Quo [orig: Quô] mox intumescente et in virides alabaitros fastigato [orig: fastigatô], paulatim rubescens dehiscit ac sese pandit in calices, medio sui stantes amplexa luteos apices; Floro pyramis est, qui etiam calathos, quos ille calices, vocat:

prima dies ostendit spicula florum,
Altera Pyramidas nodo [orig: nodô] maiore tumentes,
Tertia iam calathos.

Nempe rosa primum in alabastros fastigatur, dein in calices se pandit. Salmas. ad Solin. p. 102.

ALABASTRA [1] Graece *)ala/bastra et *)alaba/strwn po/lis2, oppid. Aegypti, in Arabica et Orientali eius parte; Alabastrum quoque: quod in eo alabastri formarentur ex lapide, qui vicinis in montibus caedebatur. Fuere [orig: Fuêre] autem alabastri unguentaria vasa, ex onyche lapide, quem a)labastri/thn etiam inde appellarunt [orig: appellârunt], quod in alabastros cavaretur, facta. Salmas. ad Solin. p. 558. ubi Phrygiae urbem falso a quibusdam hoc [orig: hôc] nomine insignem adstrui, addit. Hinc Alabastris regio apud Epiphanium. Vide hic [orig: hîc] infra.