December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised

image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.


image: as0006

[gap: praeliminaria]
image: s0124b

ALASARNA Coorum gens apud Hesychium.

ALASI oppid. Africae interioris a Corn. Balbo expugnatum.

ALASIA metropolis, in sanctio...s [reading uncertain: page damaged] Patriarcharum Oriental. forte Alazia Strab.

ALASTIGI vel Hispaniae populi Plin. l. 3. c. 1.

ALASTOR Plutonis equorum unus, quorum nomina ponit Claudian. l. 1. de Rapt. Proserp. circa fin.

Orphnaeus crudele micans, Aethonque sagitta [orig: sagittā]
Ocior, et Stygii crudelis gloria Nycteus
Armenti, Ditisque nota [orig: notā] signatus Alastor,

Item unus sociorum Sarpedonis ad Troiam ab Ulysse occisi. Ovid. Mel. l. 14.

Quid referam Lycii Sarpedonis agmina ferro
Devastata meo [orig: meō]? cum multo sanguine fudi
Caeranon Iphitiden, et Alastoraque Chromiumque

Item Nelei fil. Nestoris frater, auctore. Asclepiade apud Parrhasium.

ALASTORES Daemones quidam, qui calamitates, pestes, et famem in terra [orig: terrā] disseminant. Vide Telchines Alastoras apud Plut. malos Genios exponit Tho. Morus.

ALATA civitas Arab. Felicis. Item alia Arabiae Desertae. Ptol.

ALATA Castra urbs Scotiae, quae et Castrum vuellarum vulgo Edingburg vel Edenburg. Vide Agneda. Olim Edinodumum dicta putatur, teste Buchanano [orig: Buchananō]. Graece *pterwto\n strato/pedon. longitud. 17. 12. latitud. 57. 10. Castra exploratorum Antonini hic [orig: hīc] statuit Talbotius.

ALATI Dracones, apud Poetas passim occurrunt. Lucan. l. 9. v. 729.

--- --- - ducitis altum
Aera cum pennis --- --- -

Hinc currum Cereris alatis draconibus vehi finxere [orig: finxźre]: Orpheus in Hymno Cereris,

*(/arma drakontei/osin u(po/zeu/casa xalinoi=s,
Currui (volucrium) draconum Frena subiungenss.

Ovid. Met. l. 5. Fab. 11.

--- --- - gemines Dea fertilis angues
Curribus admovit frenisque coercuit ora.
Et medium caeli terraeque per aera vecta est.

Et Fastor. l. 4.

--- --- - --- inque dracones
Transit et aligero [orig: aligerō] tollitur axe Ceres, etc.

Quo [orig: Quō] ipso [orig: ipsō] curru Triptolemus in Scythiam vectus, Lynco Scythiae Regi dixit apud Ovid. d. l.

--- --- - veni ncc puppe per undas,
Nec pede per terras; patuit mihi pervius aether.

Nempe Cereris,

*di/fron e)xidnhe/nta di' he/ros2 h(nioxeu/wn,
*stikta\ ferestaxu/wn e)pema/stie vw=ta draxo/ntwn.
Currum per aerem agitans serpentinum,
Varia spicigerorum draconum dorsa flagellabat.

Ita Nonnus Dionysiac. l. 13. Em enim alatis draconibus vectum, per totum terrarum orbem, misit Ceres, ut frumenti usum hominibus indicaret, uti docent Hyginus Fab. 147. et Astronom. l. 3. c. 13. in Ophiucho, Servius in Georgic. l. 1. Alii, Similiter Medeam, huiusmodi currum a patre Sole accepisse, tradunt Euripides in Medea, Apollodorus Biblioth. l. 1. Ovid. Met. l. 7. Fab. 2. 5. 20. 21. etc. Neque mirum, hoc [orig: hōc] eodem curru quandoque Circen vehi, cum illa Solis quoque filia et Medeae soror fuerit. Hinc, in Apollonio Argonautic. l. 3. illa in Italiam venit,

--- --- - *patro\s2 e)n a(/rmasin heli/oio.

Et Val. Flacci l. 7. v. 120.

--- --- Ut aligeri Circen rapuere [orig: rapuźre] dracones, etc.

A Poetis Mythologisque transiit opinio ad alios. Hieron. certe [orig: certź] in Esai. c. 13. Cristati sunt, inquit, et volantes. Augustin. de Genesi ad lit. l. 3. c. 9. Dracones autem-in aere sustolli perhibentur. Alii. Quibus ex recentioribus accedunt, Iovius l. 18. Asserunt Georgiani Regni incolae, his in vallibus dracones gigni alatos. Scaliger quoque, Quaedam genera draconum alas habent, ut alios omittam. Sed alis iisque cartilagineis tam vastam molem attolli, nemo facile in animum sibi induxerit: Maxime cum nihil tale Philosophi tradant, nec Historici fideles. Nam, quod aiunt, Strabonis l. 16. Indicis ac Libycis draconibus alas tribui, habetur quidem in Xylandri versione, at in Graeco textu longe aliud est: Neque iis ptera/, alae, sed to/a e)pifuxe/nai le/getai, herba innasci dicitur. Quod ex Iphicrate videtur sumptum, qui eiusdem Strabonis l. 17. in occidua Aethiopia dra/kontas2 le/gei mega/lous2, w(/ste kai\ po/an e)pifuke/nai. Nec a mystico dracone, qui in caelo, i. e. in summo aere, cum Michaele pugnasse [orig: pugnāsse] dicitur, Apocalypseos c. 12. v. 7. ad naturalem valet argumentatio. Quamvis ille ipse draco mysticus alas habere nusquam legatur. Quin a)/pteron esse, ex eo colligas, quod mulierem aquilinis alis avolantem non insequitur, sed, quod unum potest, aquarum vim in eam evomit, v. 14. 15. Ut in aquilae cum dracone pugna apud Nicandrum in Theriacis, cum aquila volatu ex periculo se eripit,

--- *(ipta/menon de\ pe/ric a)te/lesta diw/kei
*speirhqei\s, kai\ loco\n u(podra\c o)/mmasi leu/ssan.
--- Volantem circumcirca frustra insequitur (draco)
In spiras convolutus, obliquis et torvis oculis illum intuens.

Elatam enim in sublime non potest attingere, Etc. Poetarum ergo id commentum est. Sed draconum nomine naves illis indigitari docent illi ipsi Veteres ut in Eusebii Chron. Philochorus, cum sub Eleusinis Rege Celeo, Triptolemum tradit, longa [orig: longā] navi delatum urbibus frumentum distribuisse, et per alatum serpentem, navem significari, cum figura sit aliqua ex parte similis. Adde, si lubet Draconis nomine potuisse insigniri navem, quae pro insigni draconem habuit: ut, apud Plut. de Virt. mulier. pirata Chimarrus a Bellerophonre

image: s0125a

oceisus, e)/plei ploi/w| le/onta me\n e)/xonti pro/ raqen e)pi/shmon, e)n de\ pru/mnhs2 dra/konta, vehebatur navi, quae in prora leonem, et in puppe draconem habuit pro insigni. Et apud Euripidem in Iphigenia, in Aulide, Boeoticis navibus pro signo fuit Cadmus

*xru/seon dra/kont' e)/xwn *)amfi\ naw=n ko/rumba.
Aureum draconem habens, In navium rostris.

Quo pertinet, quod in Fabulis, qui draconibus vehuntur, non nisi e maritimis, nec nisi ad maritima loca proficiscuntur. Sic Ceres, Proserpinam quaerens, cum totam Siciliam absque draconibus peragrasset [orig: peragrāsset], etiam insulae littora tandem adiit,

Quo simul ac venit, frenatos curribus angues
Iunxit, et aequoreas sicca pererrat aquas;

Apud Ovid Fastor. l. 4. Et Circe ex Colchide draconum curru vehitur in promontor. Italiae Circeium: Medea, liberis caesis, Corintho [orig: Corinthō] Athenas: Triptolemus Athenis Patras, achaiae maritimam urbem, ubi Eumeli filius Antheas, exemplo [orig: exemplō] Triptolemi, dracones iungere ausus, de curru excussus periit, i. e. naufragium fecit, cum navigandi imperitus mare attentasset [orig: attentāsset], uti legimus apud Pausaniam in Achaicis, etc. Vide Bochart. Hieroz. Part. post. l. 3. c. 14.

ALATIUM oppid. in Hierapoli, iuxta Ernesam, quod et Elatum dicitur. Hermol. in Plin. l. 5. c. 23.

ALATRIUM urbs Hernicorum, quod et Aletrium et Alatrum Frontino. l. de Coloniis, ubi tamen Keuchenius Alatrium reponit, vel Aletrium- Straboni certe Aletrium dicitur. Plautus in Capt. Actu 4. sc. 2. HEG. Certone? ERG. *nh\ to\n frousinw=na. HEG Vide sis. ERG *nh\ to\ *)ala/trion. HEG. Quid tu per barbaricas urbes iuras? Populi Alatrinates Livio l. 9. c. 42. 43. et Aletrinates Plin. l. 3. c. 5. Vulgo Alatri longitud. 37. latitud. 41. 40.

ALAVA [1] Urbs antiqua Stotiae meridionalis prope fontes Tinnae. Teste Ortelio [orig: Orteliō].

ALAVA [2] provinc. Hispaniae, alias Navarrae; nunc autem Castellae annexa a multis annis, prope Iberum fluv. Cuius praecipua urbs Victoria, est inter Navarram, Ipscoam et Iberum fluv. Ibi alias Varduli populi.

ALAUDAE dicuntur Suetonio, in Iulio, c. 24. Galli Legionarii; cui Legioni nomen ab alauda, qua [orig: quā] Galli galeritam avem indigitarunt [orig: indigitārunt]. Vide Salmas. ad Solin. p. 547. ut et infra voce Alode. Priscorum certe Gallorum insigne Alaudam fuisse, vel ex Thuano discas. Ita enim ille l. 56. A curiosis observatum, dum verba faceret, Monlucius, toto [orig: totō] eo [orig: eō] tempore, Alaudam veterum Gallorum insigne, in summo malo, cui tentorium innitebatur, immotam constitisse, et modulato [orig: modulatō] cantu Monlucii Orationem veluti prosecutam fuisse tum eo [orig: eō] perorante evolasse [orig: evolāsse]. Hodie Alaudae tres aureae, in area caerulea expansae, inter insignia Comitum Turzoniorum, in Austria, conspiciendae, dono [orig: donō] Ferdinandi I. At Alaudae (an aquilae) aureae quinque, cum fascia argentea in rubeo solo expansae, in scuto Gabrielis Comitis Optenburgii visuntur. Totidem volantes, in scuto cueruleo, vetus Austriae tessere fuit; cuius originem refert Cl. Spenerus haud absurde ad LEG. X. ALAUDARUM, quod cognomen illius legionis fuit, quam defendendo flumini ad Danubium contra Decebalum hostem collocavit Traianus. Rationem cognomenti legionis hanc reddit. Oesterreichischer Spiegel der Ehren l. 2. c. 1. Von den aufgespitzten Sturmhuten welche den Hauben der Lerchen gleich sahen, oder weil sie Lerchen auf den Panier fuhrten, dahero nachmahls die Marggrafen von Oesterreich funf guldene Lerchen in blavem Feld zum Wapen behalten. Unde Sig. Betul.

Romulidum e belli signis volitarat [orig: volitārat] alauda
In scutum, bellis Austria clara, tuum.

Unde et apex vetus Austriacae galeae erat Alauda scutaria, sed coronata. Vide praefatum Spenerum Oper. Herald. Parte 2. l. 1. c. 9. ubi de domo Austriaca etc.

ALAVINUS Barbarorum, qui a Valente Imperatore ripam Danubii incolendam impetravere [orig: impetravźre], Dux. Hi, saevita [orig: saevitā] praefectorum, irritati, armis arreptis Lupicinum primo, dein ipsum Imperatorem vicerunt. Hist. Tripart. l. 8. c. 14. Paul. Diacon l. 1. c. 11. Continuat. Eutrop.

ALAUNE oppid. Britanniae Ptol. Vide Laudunum. Dicitur etiam Alauna Camdeno, vulgo Allavvay, in Daniorum finibus, inter Galavam 12. et Galacum 19. mill. pas. Mediolanum versus, a Clanoventa 30. (Cenuleno Whitlie, inter Cumbriam et Northumbriam.)

ALAUNI Norica gens, ubi nunc pars Stiriae et Archiepiscopatus Salzburgensis. Olim etiam Ambisontii teste Sansonc. Ptol. Alia Sarmatiae. Idem. Horum regio Volhinia, teste Lud. Decio [orig: Deciō], putatur in regno Polonico, inter Ploniam ad occasum, Lithuaniam ad ortum; et Russiam ad meridiem sita, cuius urbs primaria Luceoria. Vide Alani.

ALAUNIUM Galliae Narbonensis urbs. Antonin.

ALAUNIUS fluv. inter Isacam et Trisantonem, per agrum Durotrigum iuxta Christchurch fluens. Avon Ortelio. Halaenus Ptol.

ALAUNUS vulgo Alne, seu Northtyne ex Tabulario fluv. Albionis in Northumbria per Alnewik in mare fluens. Item, Mons Sarmatiae Europaeae Ptol.

ALAVONA Vasconum oppid. in Hispania. Ptol. vulgo Alagon. longitud. 20. 00. latitud 42. 35. iuxta Salonem flux. qui paulo infra cadit in Iberum.

ALAZIA oppidi nomen. Strabo l. 12. Apud quem sic Hecataeus: *)epi\ d' *)alazi/a po/lei potamo\s2 o( *p(u=mos2 r(e/wn dia\ *mugdo/nhs2 pesi/ou a)po\ du/sews2 e)n th=s2 *datkuli/tidos2 e)s2 *p(und\ako\n e)sballei, e)/rnmon de' ei)/nai nu=n tu=n *)alazi/an le/gei. Nic. Lloidius.

ALAZON gens finitima Scythis. Steph. Item flux. ex Caucaseis montibus in Cyrum amnem defluens, Albaniamque ab Iberia dirunens. Val. Flac. l. 6. Argonaut. v. 100.

Hiberni qui terga Noae, gelidumque securi
Eruit, et tota [orig: totā] non audit Alazona ripa [orig: ripā].