CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

ALHACA [1] vel ALHARAM Maurorum in Hispania Rex, obiit A. C. 821. regni 26. Cui Abderamus fil. II. successit. Mariana.

ALHACA [2] Rex Cordubae, obiit A. C. 976, regni 16. Hisseno [orig: Hissenô] filio [orig: filiô] successore relicto [orig: relictô], sub Mahometis Almansoris tutela.

ALHAMA urbs olim munita Hispaniae in regno Granatae, alias Artigis, quod vide.

ALHARITS Muaviae fil. primus apud Arabes aucupii per sacros auctor fuit. Est autem sacer, Gall. Sacre, vox Arabica, a verbo Sakara, quod acute videre significat, et denotat accipitrum seu falconum speciem certam, cuius aucupium supra reliquas omnes aves rapaces mirabile esse scribit Alkazuinius, cum sacri duo in capreae oculos involantes, aut eam alis diverberantes detineant, donec in venatorum manus incidat. Idem miratur, avem tantillam in gruem insilire audere etc. apud Bochart. Hieroz. Part. poster. l. 2. c 19.

ALHASOR herba e qua saccharum Tigala conficitur, ita enim petendum esse in Officinis Constantinopolitanis, ait Bellonius, Observation. l. 1. c. 76. Hoc adeo fervidum est, ut eo vulgo utantur, tamquam efficacissimo [orig: efficacissimô] psilothro [orig: psilothrô] ad coria depilanda. Manat autem id ex ipso frutice, uti diserte testatur Serapio, qui scribit ex oculis et sedibus foliorum exire. Ex genere tithymallorum vero plantam esse tradunt plerique. Vide Salmas. ad Solin. p. 1312. et 1313. ut et infra, ubi de Saccharo.

ALHAZEN Arabs, scripsit de Optica, Crepusculis, etc. circa saeculum 11. Blancanus sec. 11. Voss. de Scient. Mathem. c. 26. §. 7. c. 35. §. 15.

ALI [1] gener Mahometis, Calipha IV. Saracenorum, auctor Legis Imemiae, Persas sectatores habuit, quorum primi Caliphae ab ipso descenderunt. Post mortem Otmanni, successit per insidias, Moaviae imperio, occisus est. Ei symbolum fuit, Adoro Deum Dominum meum sincero [orig: sincerô] corde. Regnavit ann. 4. mens. 6. Obiit. A. C. 659. Marmol. l. 2. c. 2. 3. et 5. Successit Acemus.

ALI [2] Rex Cordubae, occisus ab Aliataro, cui propterea omnium Arabum odium in se concitavit. Marmol. l. 2. c. 29.

ALIACMON et HALIACMON, Plin. l. 4. c. 10. Pelecas, Sophiano; Platamona Moletio, fluv. Macedoniae, illam a Thessalia separans, ac in Aegeum mare, inter Pydnam et Dium influens. Amnis rapidissimus et praeceps. Aliagmon. Claudian.

ALIADORA seu ALIOLA, Insul. maris Aethiopici, inter Africam et Insulas Madagascaris, prope Insulas S. Spiritus et Comori.

ALIAE insulae Aethiopiae, in Adulico sinu. Plin. l. 6. c. 29. Eliae Straboni vocantur.

ALIAPTU Mahometanus factus, ut Calipha Persiae fieret. Urbem Suldaniam condidit, Damascum coercuit, obiit A. C. 1116. Texetra l. 2. c. 53.

ALIARIA Comagenae urbs. Antoninus. Item; uxor Sempronii Gracchi, ob adulterium cum Iulia, in Insul. Cercina, occisi.

ALIARTUM Boeotiae oppid. a M. Lucretio expugnatum. Liv. Dec. 5. l. 1. longitud. 51. 50. latitud. 37. 45.

ALIARTUS et HALIARTUS oppid. geminum; unum Boeotiae, ad Copaidem lacum, iuxta Permessum fluv. Alterum in Peloponneso in ora Messeniae, Neocastro teste Nigro [orig: Nigrô], Moletio autem Arcadia. Eius meminit Stat. Theb. l. 7. v. 274.

ALIATAN Rex Arabum in Hispania A. C. 801. a Carolo M. primum, dein quoque ab Alphonso II. Castellae Rege insigni clade affectus, amissa [orig: amissâ] etiam Ulyssipona [orig: Ulyssiponâ]: victus quoque a Ludovico Pio, obiit A. C. 819. Barcinonem obsesturus. Marmol. l. 2. c. 20. 21. 22.

ALIBALUCHIA Insul. maris Caspii, in littore Hircaniae, in ditione Persarum, prope Mokan desertum, et ostium Araxis fluv.

ALICA et ALICULA genus vestis vel togae, ex Graeco a)llic, ikos2, quod Graecis chlamydis fibulatoriae genus est. Hesych. *)/allika, xlamu/da e)mpo/rphma, oi de\ porpi/da xlamu/dos2 makroxei/rou: makro/xeiron autem alibi xeiridwton, i. e. manuleatam, interpretatur. Unde macrocherae tunicae Severi, in Vita Alexandri. Lamprid. c. 33. Salmas. ad Pollionem in Gallienis. c. 16. Vide et hic [orig: hîc] infra.

ALICIA SALEMI, oppid. Siciliae Occidentalis Mazaram versus, 15. milliat. Hinc fluv. cognominis.

ALICIUM Caput Capo dell'Alice, promontor. Italiae et Calabriae citerioris in mare Ionium excurrens.

ALICULA chlamys fuit et quidem puerilis, apud Romanos ac inter vestimenta puerilia ab Ulpiano D. de auro arg. legat. recensita. Infantes enim olim, ac pusiones, aut nudi, aut clamydula [orig: clamydulâ] semitecti incedebant: quam, quia velut alas haberet, Aliculam dixerunt. Hinc Martial. l. 12. Epigr. 83.

Brumae diebus, feriisque Saturni
Mittebat Umber Aliculam mihi pauper:
Nunc mittit alicam, factus est enim dives.

Ubi per Aliculam vestem, per Alicam vero potionem intelligit, quam a pauperioribus festivo illo [orig: illô] die mitti solitam fuisse, docet idem l. 13. Epigr. 6.

Nos Alicam, mulsum poterit tibi mittere dives,
Si tibi noluerit mittere dives eme.

ALIENIGENA idem cum Advena et Albano, in l. 2. Cod. Theodos. de Desertor. in Regesto Philippi Aug. Herouvalliano; in Burgundicis Perardi p. 299. et Monastico Angl. Tam. I. p. 618. Vide supra. Leguleiis Anglis vernaculis Alienes dicuntur ii, quotum pacres, atque adeo ipsi alieni extra Regni metas nati, in regnum veniunt commorandi gratia [orig: gratiâ]. Horum liberi, dummodo alienigenae ipsi non sint ex hostibus Regis, non alienigenae erunt, sed Angli: similiter, si quis Regnicola cum Regis licentia regno [orig: regnô] excedat, eius liberi alienigenae non erunt. Rastallus apud Car. du Fresne Glossar. Pro haeretico Alienigena sumitur can. cave 18. qu. 1.

ALIENUS CAECINA Galbae quaestor in Baetica, quem impigre in partes suas transgressum legioni in superiore Germania praeposuit. Mox compertum publicam pecuniam avertisse, ut peculatorem flagitari iussit. Caecina aegre passus miscere cuncta et privata vulnera Rei publ. malis operire statuit. Tacit. l. 1. Hist. c. 52. Alienum recte nominari negat Fulvius Ursinus, nam Caecina non cognomen, sed nomen familiae fuisse constat ex alio Caecina, qui C. Caecina Largus dicitur in inscriptione frattum arvalium, et alio item, qui in basi statuae Vespasiani Imperator. dicitur C. Caecina Paetus. Hic autem ipse A. Caecina habetur apud Fulvium in antiquo lapide iisdem literis inscriptus. Nomina vero familiarum apud Romanos omnibus literis scribebantur, cum praenomina unicis tantum aut ad summum tribus literis notarentur.

ALILAEI Arabiae Felicis populi quos cum Gasandis coniungit Diodor. Sic. l. 3.

ALIMENTA uxori a marito ex officio coniugali praestanda; quod si non fiebat, licuit uxori apud Hebraeos (quibus et aliae gentes in istiusmodi officiis conformes) in Foro adversus maritum eo [orig: eô] nomine agere, ubi ex sententia alimenta praestituebantur. Et quidem, si tenuioris esset maritus fortunae et alimenta in universum ex sententia ei essent im subministranda, decernebatur uxori panis quottidianus, qui diebus singulis profestis [gap: Hebrew word(s)] , binis refectionibus, seu prandio ac cenae, sufficeret, Sabbato [orig: Sabbatô] autem; tribus: isque sive hordeaceus, sive triticeus, pro loci et temporis ratione. Et pro more eorum, qui e vulgo infimo erant, in eodem loco seu regione, integrae valetudinis ac homines frugi, quantitas eiusdem panis est definita. Adiciebatur aliud edulii alicuius genus; velut legumina, oleraque, quae cum pane comederentur, praeter fructus et oleum, quod tum cibo inserviret, tum lumini. Etiam vini aliquantulum, ubi contra mores non erat, feminas vinum bibere. Quin Sabbato [orig: Sabbatô] caro sive piscium, sive quadtupedum, sive volucrium mundorum, pro more loci, ci insuper debebatur. Qualibet [orig: Quâlibet] item hebdomade, obolus argenteus ob necessaria sua, a marito ei solvendus erat, ut habetur in Misna tit. Cethuboth. c. 5. Gem. Babylon. fol. 74. seu ob rerum minutias, ut ait Iarchius Bretenorius, Angl. to buy pinnes. Quo [orig: Quô] non, ut oportuit, ei praestito [orig: praestitô], opificium eius in illius cedebat compensationem, non ut alias, in mariti commodum. Quod si adeo mops maritus esset, ut neque haec posset praestare, ex sententia forensi divortio [orig: divortiô] ab illa facto [orig: factô], dotem pro qualicumque bonorum copia refundere cogebatur. Alii autem, qui beatiores erant, ut pro opulentia, qua [orig: quâ] pollebant, alimenta uxoribus praestarent, eodem [orig: eôdem] modo [orig: modô] solebat decerni, etc. Quod si peregre profecto [orig: profectô] marito [orig: maritô], alimenta sibi a Foro peteret uxor praeberi, ante trimestre a peregrinationis initio seu mariti discessu, elapsum, sententiam secundum eam non ferebant: praesumebatur enim, neminem aedes suas rebus familiae victui per tantillum tempus necessariis vacuas relinquere. Illo [orig: Illô] autem tempore exacto [orig: exactô], involantes ex sententia Fori lictores in bona mariti, ea in alimenta uxoris vendebant; saltem, si libellum dotalem apud Acta uxor edidisset. Imo [orig: Imô] et uxori ipsi licuit bona ita absentis mariti, ob eandem causam, vendere, nec in Foro agere; puratis post rationibus pretii rei venditae atque alimentorum, sive redeunte marito [orig: maritô], sive cum exigeret ipsa, post mortem eius, ab heredibus, dotem suam. Mariti item in custodiam traditi bona, in uxoris alimenta, vendi iubebat Forum. Quod si marito [orig: maritô] peregre profecto [orig: profectô], in alimenta sua mutuo aliunde accepisset uxor; maritus vero redux praestito [orig: praestitô] sacramento [orig: sacramentô] se, cum proficisceretur, domi, quae alimentis Uxoris sufficerent, reliquisse affirmaret, mutuum ex uxoris bonis erat restituendum: alirer, ab ipso marito etc. Vide Ioh. Seldenum Uxor. Ebraic. l. 3. c. 5.

ALIMENTARIA Compendia, apud Iul. Capitolin. in Pertinace Imperatore c. 9. Alimentaria etiam compendia, quae novem annorum ex instituto Traiani debebantur, obdurata [orig: obduratâ] verecundia [orig: verecundiâ] sustulit: Graecis w)fi/leiai Gloss. Compendia, w)fe/leiai. Videtur hoc dicere Capitolinus: non omnibus alimentariis debita fuisse alimenta; sed iis solum, qui admissi sunt a Traiano primum ad perceptionem frumentariam, i. e. quinque illis milibus ingenuroum puerorum, quibus frumenta dari primus Traianus instituit, uti discimus ex Plinii Panegyr. Casaubon. ad loc. de cuius sententia, plura vide apud Lipsium Diatr. de Frumentatione, et hic [orig: hîc] infra.

ALIMENTARII Pueri et puellae, ab Imperatore Traiano primitus instituti, ab Hadriano postmodum liberalitatis aliquod merementum accepere [orig: accepêre]. Pius dein, in honorem Faustinae, novas puellas ascribi fecit, quas Faustimanas appellavit. Post quem Marcus et Verus ob coniunctionem et participationem Imperii, novorum nominum pueros et puellas adscribi praeceperunt, apud Iul. Capitolin. in Marco Antonino Philos. c. 7. Antonini mox ipse nomen recepit --- et Verum eum appellavit --- filiamque suam Lucillam fratri despondit. Ob hanc coniunctionem pueros et puellas novorum

ALIMENTORUM Cura, apud Veteres Romanos, sollicite habita. Unde de Marco Antonino Philosopho Capitolin. c. 11. de alimentis, inquit, publicis multa prudenter invenit. Ad quod caput referri potest, quod antea dictum de novorum nominum pueris puellisque ad frumentationem vocatis, lege eiusdem. Itemque sequentia haec in eod. c. verba, Rei frumentariae graviter providit; quorum illud pertinet, ad alimenta eorum, qui pane gradili alebantur, hoc ad universi Populi Romani commoda: cui soliti Imperatores summa [orig: summâ] cura [orig: curâ] procurare ex Aegypto, Africa, Sicilia, frumenti atque aliarum specierum utilitatem. Sed providit Marcus et privatorum alimentis: namque exstant l. 8. D. de transaction. Excerpta ex oratione Marci, quibus multa explicantur, quae sunt ab illo instituta circa alimenta testamento [orig: testamentô] relicta, aut mortis causa [orig: causâ] donata, Casaubon. ad locum, qui proin cogitat, an non hic [orig: hîc] legendum sit, De alimentis publicis privatisque. Hinc maximae dignitatis viris illa commissa; unde Pertinax, iuvenis, per oppida et vicos ad viam Aemiliam hinc inde sitos: aetate iam provecta [orig: provectâ], post multos et magnos honores, eam curam in Urbe sustinuisse legitur, apud Eund. c. 2. et de Didio Iuliano Ael. Spartian. c. 1. Post Germaniam inferiorem rexit. Post hoc curam alimentorum in Italia meruit. Nec boni solum, sed et mali Principes, hac de re maxime solliciti. Hinc classem Africanam, quae subsidio esset, si forte Alexandrina frumenta cessassent [orig: cessâssent], instituisse, eamque Commodianam Herculeam appellasse [orig: appellâsse], Commodus dicitur, apud Lamprid. c. 17. Quamvis enim iam ante eum frumenta, ex Africa Romam deveherentur, ille tamen hoc instituit, ut per certos homines, impensa [orig: impensâ] publica [orig: publicâ], ad instar Alexandrinae (quam Augustus instituit) Africana quoque curaretur: de quibus vide in Iusti Lipsii Electis etc. Infra quoque passim, inprimis ubi de Frumento.

ALIMUS [1] untis, pars tribus Leonitidis in Attica. Steph. Graece *)alimou=s2, castrum maritimum prope portum Phalereum; uti discimus ex Strabone et cognomine planta marina, unde illi nomen. Iac. Sponius Itinerar. tom. 3. Inde Alimuntis mysteria olim non minus celebria, ac sacra Isiaca, Bacchi orgia, sacra Sabaziorum, Cybeles Deum [orig: Deûm] Matris, Bonae Deae, Corybantia, Veneris Cypriae, alia: quae pleraque foeditate sua [orig: suâ], tenebris, et quo curatissime tegebantur, silentio [orig: silentiô] digna, ipsa [orig: ipsâ] tamen occultatione et sanctitatis qualibuscumque imitamentis venerationem adepta fuere [orig: fuêre], cum praesertim plerique arcerentur, qui publico [orig: publicô] aliquo [orig: aliquô] scelere se polluissent. Vide Athenagoram Orat. pro Christian. Clem. Alexandr. Protrep. p. 7. et seqq. Arnob. adv. Gent. l. 4. Augustin. de. C. D. l. 2. c. 4. et 5. et l. 7. c. 20. 21. et 26. ex Gentilibus Cicer. de Haruspic. Respons. et ex recentioribus Tob. Pfannerum Theolog. Gentil. purior. c. 1. § 13.

ALIMUS [2] Graece *)/alimos2, absque aspitatione, apud Solinum c. 17. ubi de Creta Insul. Herba a)/limos2 dicitur: ea admorsa diurnam famem prohibet. proinde et haec Cretica est. Itaque hinc ei nomen; quae enim sitim et famen arcent pharmaca, a)/lima et a)/diya vocant Graeci, unde a)/limos2 haec herba. Glycyrrhizam putat esse Salmas. quam a)/limon ab effectu Solinus vocat. Plin. l. 11. c. ult. Quaedam exiguo [orig: exiguô] gustufamem ac sitim sedant, conservantque vires, ut butyrum, hippace, glycyrrhiza. Idem l. 22. c. 9. de eadem, Hac [orig: Hâc] diximus sitim famemque sedari, ob id quidam adipson appellavere [orig: appellavêre] eam. Quod si adipsos dicta, quia sitim sedet, quidni et alimos, quia famem? Sed et Athenaeus meminit l. 2. th=s2 a)li/mou, quam et a)/diyon vocatam asserit. Verum a)limos2 ibi et adversus sitim valebat, cui admiscebatur malva, etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 174. et 175.

ALINCUS Alyne, lacus Hiberniae, in Connachtia provinc. inter Comitatum Letrim et Rosecomen. Eum praeterfluit Senus fluv.

ALINDA urbs Cariae Episcopalis sub Archiepiscopo Stauropolitano, mediterranea, Mylasae et Stratoniciae propinque. *xwri/on *kari/as2 o)xurw/taton vocat. Arrianus l. 1. longitud. 57. 25. latitud. 39. 00.

ALINGA ia, vicus Galliae veterrimus, in Turonibus, ad flumen Ligerim, nunc Langei: ibi post dirutum Fanum, ablutosque vicanos a Martino Episcopo Ecclesiam conditam esse, tradit Gregorius Turonens. Histor. Franc. l. 10. ubi eum vicum Alingaviensem vocat: Recentiores Lengiacum vocavere [orig: vocavêre]. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.

ALINGO oppid. Galliae, in Vasatibus, ad Garumnam fluv. unde Burdegalam secundo [orig: secundô] amne defluunt, Gall. Alengon; item truncato [orig: truncatô] capite Langon. Sidon. Apollinar. in Ep. ad Trygetium vocat Alingonem portum, docetque eum inter Cossionem Vasatium et Burdigalam Biturigum Vibiscorum positum esse et vix 12. mill. pass. Burdigala [orig: Burdigalâ] distare. Vide Alingonis portus.

ALINGONIS Portus locus circa Garumnam fluv, Sidonio Apollinari l. 8. Ep. Vulgo Langon in Vasatiensi regione. Vix 2. leucis Cadillaco castro [orig: castrô] distans.

ALIOHAR Arabibus matgaritum per excellentiam dicitur, nam omnes gemmas vocant Iohar. Quae vox plane e Latino detorta est, Iocarium et Iocale. Etenim hodieque Iocalia, Galli vocant supellectilem omnem gemmariam, qua [orig: quâ] mulieres oblectantur,

inde Iocalia et Iocaliarii gemmorii. Certe Latini veteres Ioculum dixere [orig: dixêre] id omne, ex quo aliquis voluptatem caperet, et in quo maxime acquiesceret, Graeci pai/gnion. Vitruv. l. 4. c. 1. Post sepulturam eius, quibus ea viva Ioculis delectabatur, nutrix collecta et composita in calatho pertulit ad monumentum, etc. Salmas. ad Solin. p. 1123.

ALION urbs Albionis in Cumbria, ab Eboraco 55. mill. pass. in occidentem et a Carleolo 42. in meridiem longitud. 17. 16. latitud. 55. 01. Ad ostia fluv. Lune in ora maris Hibernici. Vide Lancastria.

ALIPHANUS Scyphus parvus, habens parvam formam ad modum vitri gutturati. Breviloq. apud Cat. du Fresne Glossar. qui etiam addit dici, quasi alens infantem.

ALIPHERA urbs Arcadiae, quae (teste Polybio [orig: Polybiô] l. 4. c. 77. in summitate collis arcem et aeneam statuam Minervae, a ceteris specie ac magnitudine longe differentem, habuit. Lil. Gyraldus Syntag. l. 11.

ALIPILI inter Gymnasticos servos, memorati Senecae, Ep. 56. ad vellendos ab aliquibus corporis partibus, et praesertim alis pilos adlubebantur: nisi velimus, ut docti Viti censuerunt, pro pilicrepis ac alipilis, apud eum pedicrepos ac alipecos legere, quasi in Gymnasiis fuissent, qui a pediculis purgarent homines; quorum ramen sententiam non probat Mercurialis, cum Iuvenalis certo faciat testatum, fuisse in thermis, qui ab alis pilos avellerent, ubi servos suos describens Persico ait, Sat. 11. v. 156.

Nec pugillares defert in balnea raucus
Testiculos, nec vellendas iam praebuit alas.

atque hi modo volsellis ad id obeundum fuere [orig: fuêre] usi; modo pumices adhibuere [orig: adhibuêre] resina [orig: resinâ] dein usurpata [orig: usurpatâ] (quam in evellendis e virorum corporibus pilis maximum honorem obitnuisse, faretur Plin. l. 14. c. 20.) eo tandem ventum, ut, psilothro [orig: psilothrô] et dropace adhibitis, pilos arcerent. Plin. Valerianus l. 3. c. 52. Sunt qui vel suis pilis, vel servorum suorum in balneo offendantur, sine ulla quidem ratione, sed illorum quoque persuasionl succurrendum est, et monstrandum, quemadmodum effici possit, uti evulsi pili non renascantur. Omni autem psilothro [orig: psilothrô] sic utendum est, ut, priusquam adiciatur, resina [orig: resinâ] pili auferantur. Et Martial. l. 3. Epigr. 74.

Psilothro [orig: Psilothrô] faciemque laves et dropace calvam:
Numquid tonsorem, Gargiliane, times?

A. quo ministerio in veterib. Lexicis Alipilarius drwpakisth\s2 appellatur. Vide Hadr. Turnebum l. 27. c. 10. Quod autem axillas olim vellerent, et laevigarent cum toto corpore, id mollitiei adscribendum est. Sed inter fallacias et praestigias venditorum haec erat, quod Manciparii hoc [orig: hôc] pacto [orig: pactô] pubertatem venalium averterent. Ad quam turpitudinem praeterea institutae fuerunt in urbibus officinae, ubi molles pice obliti a vulsoribus, depiles ac glabri fiebant. Nec alio pertinebant, in Commodiana supellectili, Sammitica vasa, memorata Capitolino in Pertinace c. 8. neque male omnino Aelianus de Histor. Animal. l. 13.Tarentinos notat et Tyrrhenos, ex viris studuisse ut mulieres facerent: primi quippe Tarentini cutem corporis laevigasse [orig: laevigâsse] leguntur, apud Athenaeum l. 13. Apud Lacedaemonios vero rigidioris disciplinae tenaces, Ephoros lege et edicto [orig: edictô] cavisse, ne in balnea inferretur pix, utque omnes depilatores exploderentur, tradit Suidas in Collectan. Vide Hieronym. Mercurial. de Arte Gymnast. l. 1. c. 12. et Laur. Pignorium Commentar. de Serv.

ALIPIUS [1] Antiochenus, auctor descriptionis Veteris Orbis, sub Constantino et Constante Latine editae.

ALIPIUS [2] S. Augustini su/nergos2. Vide Augustin. ep. 8. Hieronym. ep. 82. Baron. A. C. 388. 394. 411. 419. Item, Antiochenus quidam, qui Geographica quaedam scripsit. Amm. Marcellin. l. 23. c. 1.

ALIPTA [1] inter servos olim balneares; ita enim voce Graeca [orig: Graecâ] Latio donata [orig: donatâ] dicebantur, qui dominum lavantem ungebant, alias Unctores dicti. Senec. Ep. 56. Cum in Aliptam inertem et hac [orig: hâc] plebeia [orig: plebeiâ] unctione contentum incidi, audio crepitum illisae manus humeris, quae, prout plana pervenit, aut concava, ita sonum mutat. Infra, Aliptam cogita, tenuem et stridulam vocem, quo sit notabilior, subinde exprimentem, nec unquam tacenten, nisi dum vellit alas, et alium pro se clamare cogit. Opelici unctoris meminit Martialis l. 12. Epigr. 71. Panthae, Secundionis, Erotis, antiqua monumenta: sustulitque huiusmodi minister Commodum Imperat. teste Victore: Ibi per Ministrum ungendi (nam forte is quoque in consilio erat) faucibus, quasi arte exercitii, brachiorum nodis validius pressis exspiravit. Allusit huc Horatius l. 2. Sat. 7.

--- --- - --- iusserit ad se
Moecenas serum sub lumina prima venire
Convivam, nemon' oleum feret ocius? ecquis
Audit? cum magno blateras clamore, fugisque.

Aliquando vero pro unctorum Magistro, Alipta, ut apud Mut. de tuenda [orig: tuendâ] valetudine, et Cael. Aurelianum saepius videre est: Etiam nonnumquam pro Gymnasta sumitur, quem Iulius Pollux Progymnasten, Plato vero [orig: verô] Paedotribam vocat: quamvis alii a Gymnaste Paedotribam distinguant, vide Mercurialem supra laudatum de Arte Gymnast. l. 1. c. 12. Erant autem Aliptae instrumenta, strigilis, lintea, guttus. Senec. Ep. 95 Vetemus lintea et strigiles Iovi ferve, et speculum tenere Iunoni. Non quaerit ministros Deus. Quid ni? ipse humano generi ministrat. Iuvenal. Sat. 3. v. 261.

--- Domus interea secura patellas
Iam lavat, et bucea [orig: buceâ] foculum excitat, et sonat unctis
Strigilibus, pleno [orig: plenô] componit lintea gutto [orig: guttô].
Haec inter pueros varie properantur --- -

Ampulla adhaec et lenticula, cuiusdmodi Romae nactus est fictilem lenticulari (ut Appul. Florid. ait) forma [orig: formâ], tereti ambitu, pressula [orig: pressulâ] rotunditate, Pignorius: eius exemplum, ut et antique strigilis, subiciens, Comment. de Servis. Vide ministerium Aliptae egregie

ridentem Epictetum, apud Arrianum l. 3. c. 26. et plura huc facientia infra, ubi de Ungendi ritu.

ALIPTA [2] cognomen Andreae Cretensis Archiepiscopi a Graecis ci tributum, quod composuisset magnum illum canonem, quo [orig: quô] peccatores ad paenitentiam cohortatus est, et ad superandos spitituales conflictus excitavit. Quam ob causam Feria [orig: Feriâ] 5. post Dominicam V. Quadrages. ut Rituale Graecorum habet, legebatur, et Triodium dicebatur ist canon. Vide infra in Canon. Dominica Orthodoxiae, ut et ubi de Triodio. Quasi, ad conflictum exercitator, voce ex Veterum palaestra mutuata [orig: mutuatâ]. Qua [orig: Quâ] eadem [orig: eâdem] eleganter etiam Gregorius Nazianzenus usus est, quando epitheto [orig: epithetô] hoc [orig: hôc] sanctos Confessores ornavit, qui pro fide in Christum variis tormentis excruciati vitam nihilominus retinebant et exemplo [orig: exemplô] monitisque suis coeteros ad matryrium fortiter subeundum hortabantur: Hanc Athletarum nostrorum plerique superarunt [orig: superârunt], alii ad mortem usque dimicantes ideo videl. relicti, ut victoriae suae essent superstites, nec in ipso certamine animam efflarent, sed aliis virtutis Aliptae, vivi Martyres, spirantes columnae, tacitaque praeconia relinquerentur, Orat. in laudem S. Basilii: apud Macros Fratres Hierolex.

ALIPTERIUM Graece *)aleipth/rion. Caec. Plinio l. 2. Ep. 17. Unctuarium alias Elaeothesium, quarta erat olim Gymnasiorum pars, in qua [orig: quâ] luctaturi aliasque exercitationes aut balnea inituri, ungebantur redungebanturque: de qua prolixe infra in voce Unctuarium.

ALIPTICE olim pars Medicinae; nec in Gymnasiis tantum aut Circo (nam et Circum suos habuisse Aliptas, notar ad Vopiscum in Saturnin. c. 8. Casaubon.) sed etiam in Iatrice olim Aliptae noti fuere [orig: fuêre]: qui non solum ad conservandam valetudinem, vires acquirendas, bonumque colorem conciliandum adhibebantur, sed etiam ad recuperandam sanitatem interdum. Nam et exstitisse olim nonnullos, quilongos morbos Aliptis tractandos curandosque committerent, docet compositum ex Medico et Unctore nomen, *ia)tralei/pths2. Plin. l. 29. c. 1. Prodicus Selymbriae natus, Discipulus eius, instituens quam vocant Iatralepticen, unctoribus quoque Medicorum et mediastinis vectigalia invenit. Ubi Iatraliptas Unctores Medicorum reddit; quos Aliptas contemptim vocat Hadrianus Ep. quam Saturnini vitae inseruit Flav. Vopisc. c. 8. Aegyptum --- totam didici levem --- Nemo illic Archisynagogus Iudaeorum, nemo Samarites, nemo Christianorum Presbyter, non Mathematicus, non Aruspex, non Aliptes. Quasi dicat, nullam esse in Aegypto religionem, plures autem esse, nullam artem aut professionem, quae non Sarapin colat: ab omnibus igitur eum adorari, quamvis diversae religionis hominibus; omnium etiam Artium professores eidem devotos esse. Illic, inquit, qui Sarapim colunt, Christiani sunt: et devoti sunt Sarapi, qui se Christi Episcopos dicunt: nemo illic Archisynagogus Iudaeorum nemo Samarites, nemo Christianorum Presbyter, non Mathemaricus, non Aruspex, non Aliptes, qui non Sarapin colat, quae verba hoc [orig: hôc] loco [orig: locô] subaudienda sunt. Uti autem hic [orig: hîc] Aliptas cum Aruspicibus et Mathematicis coniunxit Hadrianus, ita Medicos paulo ante Vopiscus; cuiusmodi in Aegypto, qui utramque hanc simul profiterentur, complures fuisse, eo magis verisimile est, quod hae artes et studia ibi plurimum vigerent. Vide Casaubon. et Salmas. Not. ad Vopisc. loc. cit.

ALIQUIS apud Tertullian. Apologet. c. 11. Quot tamen potiores viros apud Inferos reliquistis? aliquem de sapientia Socratem: de iustitia Aristidem. Et c. 12. o [orig: ô] impiae voces! o [orig: ô] sacrilega convicia! Infrendite, inspumate: Iidem estis qui Senecam aliquem pluribus et maioribus de vestra superstitione perorantem reprehendistis. Idem cum nescio quis Arnob. adv. Gent. l. 4. Hylam nescio quis diligit; i. e. Hercules. Sic Graeci *tina\ quandoque eleganter dicunt; quum aliquem perstringunt. Aristophanes Ranis kakon h(/kei tini\, et h\kei tw=|kakon\ etc.

Ubi a)goreu\wtini\, alicui praedico, h. e. tibi ipsi. Eadem [orig: Eâdem] Fab. h)/lghse/ tist et alibi saepius. Similiter Palutus Amphitruone Act. 1. sc. 1. Olet homo quidam malo suo etc. Desid. Heraldus Animadversionibus ad Arnobii locum.

ALISINCUM memoratum Aethico in Itiner. ab Augustoduno Lutetiam Parisiorum, inter Augustodunum et Decetiam, illinc 22. hinc 24. mill. pass. forte nunc Anisi vocatur, Hadr. Vales. Notit. Gall. in voce Alesia.

ALISO [1] oppid. Germaniae inferioris ad fluv. Ysel in Rhenum influentem, vulgo Iselburg. Hadrianus autem Iunius Wesel vocat. Vide Rhenanum Rer. Germ. l. 3. Item fluv. Alisonem oppid. (de quo supra) alluens, ac in Rhenum, seu fossam Drusianam apud Duisburgum, influens.

ALISO [2] vulgo ALME, amnis Germaniae influit in Lippam, haud procul Paderbona. Cluver. oriturque prope vicum Almen; in Westphalia.

ALISONTIA vel ALISUNTIA, vulgo Alsitz. fluv. Gall. Belgicae per ducatum Lucemburgensem in Mosellam supra Treviros una cum Sura influens; qui et Als aliis nominatur Antonin. Scalig. ad Auson. c. 2. Alfe interpretatur, et Alifontiam reponendum esse suspicatur, et sic legit Ausonii locum in Mosella, v. 371.

Ubi alii Alisuntia. Nic. Lloydius. Totus est pagi Vabrensis, et nonnullis quoque Alsat, dicitur, nomine ad Alsantiam, quo [orig: quô] in veterib. tabulis insignitur, proxime accedente. Alluit montem S. Iohannis, Luciliburgum Luxembourg, villam Crupftam Crouchten, infra Marisch; Villare Viller: inde Atarto Atart auctus, apud Etleburgum in Suram effunditur. Scaligero male Alf vel Alb explicatur; hic enim Gallis Alve dictus, ad vicum cognominem effluit in Mosellam,

paulo supra Eltz fluvioli et Mosellae confluentem, Latinisque Alba nuncupatus est. Habet ab Alisontia vel Alsontia, vallis proxima nomen, quae Alisontia [orig: Alisontiâ] irrigata, Alisontiensis sub Ottonibus dicta est: item pagus German. vocatus Elischovve, cuius mentio fit in divisione regni Lotharii, inter Basiniacum et Varasch: quod territorium Elisgaugium vocatur, in Vita S. Wandregisili Verodunensis, Abbatis Fontanellae, ubi ille Monasterium in possesione sua exstruxisse dicitur. Meminit Alisontiae Ausonius in Mosella, et Sura [orig: Surâ], in quem devolvitur, non minorem facit, hoc [orig: hôc] disticho [orig: distichô]:

Nec minor hoc, tacitum qui per sola pinguia labens,
Stringit frugiferas felix Alisontia ripas.

ALISTA Corsicae oppid. Ptol. Ista Pineto. Aliis est Porto Vecchio, portus cum oppido in sinu, qui Golfo Arsiano. In parte Meridionali Corsicae.

ALISUM urbs libera Sueviae ad Neccarum fluv. vulgo Helbrun, vel Hailbrun. i. e. salutis fons. longitud. 90. 20. latitud. 51. 30.

ALISUS urbs Germaniae in ora Boreali maris Baltici, inter Sundum et Rostochium. Ptol. Parthen Villanovano, seu potius Bart. longitud. 35. 00. latitud. 52. 35. In ducatu Pomeraniae sub Suevis, vide Bardum.

ALITERIUS Iuppiter vocatus est, et Ceres Aliteria, quod in publica fame servassent [orig: servâssent] molitores, ne farina diriperetur, quod in Aristophane notant Grammatici Plut. et Pollux.

ALITHINA melius Alethina vestis, ex Graeco *)alhsqinh\, vera, i. e. purpurea. Anstasius Bibliothecar in S. Zacharia, Simulque et vela scrica alithina quatuor: alibique passim. Ep. Michaelis Balbi et Theophili Imperatorum ad Ludovicum Pium, apud Baronium A. C. 824. Tyria duo, blattas veras duas, diarodina duo, etc. Graeca habuerunt, a)lhsqina\s2 Sic Myrepsus ait, rubiam ta\ a)lhsqina\ ba/ptein, vero [orig: verô] colore inficere; Graecique inprimis recentiores crebro hac [orig: hâc] notione vocem usurpant. Moschopulus MS. ad Agapetum c. 4. *bi/ssos, to ko/kkinon ba/mma, o(/pr le/gousini\oiwtikw=s2 to\ a)lhsqinon. Hesych. *kinna/bari, xrw=ma a)lhqinon\, etc. Trebellius Pollio in Divo Claudio c. 17. Chlamides veri luminis, i. e. coloris, reddit. Verus enim color Latinis per excellentiam purpureus dictur est; atque inde etiam, secundum Salmas. Holoverae vestes dictae, quae totae ex illo vero colore essent. h. e. totae ex purpura, seu in quibus utraque pars texturae, subtemen et trama scil. purpura [orig: purpurâ] tincta essent. L. Theodosiana, quaetincta conchylio [orig: conchyliô] nullius alterius permixtione subtexta sunt, seu, quae omni ex parte texturae conchylii colore infecta, interpretatur, etc. Verus itaque color, ut Graecis a)lhqino\n xrw=ma, de purpura. In libro de Cena Dom. qui Cypriano inscribitur, multa genera vestium cum enumerentur, quas diversis ex S. Scriptura personis tribuit Auctor, apposite et accommodate ad cuiusque vitam, aut vitae actum aliquem insignem, inter coetera sic habetur, Abiron nigram, Anna Persicinam, Isaac nativam, Paulus Tharsicam, Petrus operariam, Iosephus pseudo-alethinam, Iesus columbinam. Ubi Iosepho pseudo-alethinam vestem tribuit, eo alludens, quod falso [orig: falsô] creditus est pater Domini. Sicuti nempe alethina vestis est purpurea; sic pseudoalethina, quae, cum non sit ex purpura, purpuram tamen imitatur. Vide Salmas. Not. ad Pollionem loc. cit. et ad Solin. p. 1152. nec non infra voce Vera.

ALITROPHAGI apud Amm. Marcellin. l. 23 c. 6. corrupte pro Anthropophagi, quos vide. Salmas. ad Solin. p. 989.

ALJUBAROTA Vicus Hispaniae in Portugallia, celebris victoria [orig: victoriâ] Iohannis Regis Lusitan. contra Castellanos, A. C. 1385.

ALIX i. e. Adelais, aliis Elisabetha, uxoi Ludovici Iunioris Galliae Regis. Item. Cypri Regina, cum filia cognomine quae bellum gessit, cum Theobaldo 4. Comite Blesensi, compositum, A. C. 1229. Item, uxor Ludovici Crassi, filia Humberti Sabaudi. Item, Sponsa Richardi, Angliae Regis. Dupleix, etc. Meseray.

ALIZUBEIR Mahometis Dux fortissimus, sed mire ineptus, nec curari equum, nec vestes mundari voluit. Marmol. l. 2. c. 1.

ALKOVA Arabibus seu Alkobba, conclave est camerati operis, quo [orig: quô] lectus circumdatur, Hebr. Kubba, Numeror. c. 25. v. 8. ubi Zimri et Kosbi scortantibus, ingressus est Phinees in Kubba, et utrumque perfodit; sqk/lahos2 est seu conclave, in quo Sponsae torus. Aliter Arabibus Ommolandi i. e. mater testudinis, quia camerati erat et testudinei operis: Graecis xelwni\s2, Iudithae c. 14. v. 13. ubi truncum Holofernis Bagoas proiectum reperisse legitur, e)pi\ th=s2 xelwni/dos2, uti Boachartus legit: quam vocem male ou)do\n seu limen interpretatur Suidas; cum chelonis non fuerit prope limen ianuae, sed in intimo tabernaculo, in quo etiam ipse Imperatoris lectus, Fuit igitur thalamus Holofernis, cum Iuditha, ut purabat, concubituri, in Huiusmodi Kubba seu Alkobba, quae cur Graecis xelwni\s2 dicatur, ex dictis patet. Fortasse etiam xelwni\s2 a materia dicta est; olim enim in Magnatum lectis et spondis multum fuisse restudinis usum, notissimum est Qui luxus in Oriente primum usurpatus, tandem et Romam devenit, tempore, quod a Plinio notatum est his verbis, l. 9. c. 11. Testudinum, inquit, putamina secare in laminas, lectosque et repositoria his vestire, Carbilius Pollio instituit. Et l. 16. c. 43. Testudo in hoc secta. Nuperque portentosis ingeniis principatu Neronis inventum, ut pigmentis perderet ie, etc. Hinc Martial. l. 12. Epigr. 67.

Qualis in Oceani fluctu testudo nataret.
Clarum Troiagenis factura et nobile fulcrum, etc.

ALLA oppid. Tridentinae Dioecesis, in Italia, ad Athesim fluv. Item, fluv. Poloniae, in Prussia Ducali. Cadit in Pregelam fluv. infra Allerburgum oppid. ad castrum Velavv, alluitque Gutstatt et Hilbergam.