December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

page 158, image: s0158a

ALPHANI vel ALPHINI, et ALPINI, vicus prope Thermopilas, Item metropolis Locrorum. Steph. Sed legendum Alpeni. Steph. enim *)alphnoi\ habet.

ALPHANUS Archiepiscopus Salernitanus, saeculo [orig: saeculô] 11. Possovinus; Baron.

ALPHARABUS Arabs, Philosophus et Astronomus insignis. saecul 10. Genebr. in Silvestro II. Blancanus Chronol. Mathem. sec. 10.

ALPHARACES equi Arabici, generosi. Vide infra in voce Farius equus.

ALPHATERNI vide Alfaterna.

ALPHEA Diana, ex eventu sic dicta, quod Alpheus amore Dianae percitus, Ortygiam usque eam sit insecutus, ac mox destiterit: ob id exstructo [orig: exstructô] inibi Deae templo [orig: templô], illi conciliatum est de facto cognomen. Cael. Rhodig. l. 13. c. 34.

ALPHENUS [1] ICtus memoratur Ael Lamperidio in Alexandro Scvero, c. ult. inter eos, qui in Principis huius fuere [orig: fuêre] consilio: Domitius Ulpianus Iuris peritisimus --- Iulius Paulus Iuris peritissimus --- Pomponius Legum peritissimus, Alphenus, Aphricanus, Florentinus --- qui omnes Iuris Professores discipuli fuere [orig: fuêre] splendidissimi Papiniani et Alexandri Imperatoris familiares et socii, ut scribit Acholius et Marius Maximus. Adquem locum notat Casaubon. ex Pomponio Alphenum Varum saepe legi in Pandectis, sed antiquissimum, Servii Sulpitii discipulum: huic vero cognominem alium fuisse Alexandri temporibus, aliunde non constare, adeo que iure hic [orig: hîc] id nominis esse suspectum.

ALPHENUS [2] vel ALFENUS, nomen sutoris apud Horat. l. 1. Sat. 3.

--- Ut Alphenus vafer, omni
Abiecto [orig: Abiectô] instrumento [orig: instrumentô] artis, clausaque [orig: clausâque] taberna [orig: tabernâ],
Sutor erat --- --- - --- --

ALPHES Junior nepos Rabbi Isaac Alphes, auctor Schabarim, floruit A. M. 4942. iuxta Chronologiam Rabbinorum R. Dav. Ganz.

ALPHESIBOEA Phlegii, fluv. filia, quam Alcmaeon, donato [orig: donatô] illi monili, quod Eriphyle matri detraxerat, in uxorem duxit. Propert. l. 1. Eleg. 15.

Alphesiboeae suos ulta est pro coniuge fratres,
Sanguinis et cari vincula rupit amor.

ALPHESIBOEUS pastor quidam apud Virg. Ecl. 5. v. 73.

Saltantes Satyros imitabitur Alphesiboeus.

Ab a)/lfw inenio, et bou=s2. quasi inveniens boves. Nic. Lloydius.

ALPHEUS [1] Latin. millesinus, vel doctus, vel dux, Pater Iacobi Apostoli Matth. c. 10. v. 3. Marc. c. 2. v. 14. Luc. c. 6. v. 15.

ALPHEUS [2] vir doctissimus, Iuris Professor. Lamprid. in Alexand. c. ult.

ALPHEUS [3] fluv. Elidis, Arcadiae civitatis, iuxta Pisas decurrens, qui longo [orig: longô] cursu, receptis interea aliquot maioribus et ferme 140. minoribus fluviis, in Achaia [orig: Achaiâ] demergitur, ibique terra [orig: terrâ] absorptus; et subter mare defluens, ex Graecia [orig: Graeciâ] decurrit ad Arethusam, fontem Siciliae, ubi in mare Siculum cadit. Moschus.

*)alfeio\s2 meta\ *pi/san e)ph\n kata\ po/nton o(deu/ei.
*)/erxetai ei)s2 *)are/qoisan a)/gwn kotinhfo/ron o(/dwr.

Virg. Aen. l. 3. v. 694. Alpheum fama est huc Elidis amncm

Occultas egisse vias subter mare; qui nunc
Ore Arethusa tuo [orig: tuô] Siculis cousunditur undis.

Ovid. l. 5. Met. Fab. 10. et 1. 3. Amorum. eleg. 6. v. 29.

Quid? non Alpheum diversis currere terris
Virginis Arcadiae certus adegit amor?

Lucan. l. 3. v. 176. --- Populisque per aequora mittens

Sicanias Alpheus aquas. --- --- - --- -

Stat. l. 1. Sylv. 2. Tumidae sic transfuga Pisae

Amnis in externos longe flammatus amores,
Fluminae demer so trahit intemerata canali:
Donec Sicanios tandem perlatus anbelo [orig: anbelô]
Ore bibit fontes: miratur dulcia Nais
Oscula, nec credit pelago venisse maritum.

Quod ait dulcia oscula, idem est quod innuit Virg. Ecl. ult. v. 4.

Sic tibi, cum fluctus subterlabere [orig: subterlabêre] Sicanos,
Doris amara suam non intermisceat undam.

Huc alludit Gregorius Nazianzenus, in epitaphio Basilii *kai\ ei)/tis2, inquit. e)sti\n h)/ pisteu/etai potamo\s2 di' a(/lmhs2 r(e/wn gluku/s2. Loquitur de Alpheo. Ideoque Libanius in Progymnas. *fula/ttei a)mige\s2 e)n th=| qala/ssh to\ r(ei=qron. Idem Stat. l. 1. Theb. v. 271.

--- Fluctivaga [orig: Fluctivagâ] qua praeterlabitur unda [orig: undâ]
Sicanios longe relegens Alpheus amores.

Sil. Italic. l. 14. v. 54.

Hic Arethusa suum piscoso [orig: piscosô] fonte receptat.
Alphcon, sacrae portantem signa coronae.

Claudian. l. 1. de laudib. Stilicon. --- Alpheus Geticis angustus acervis

Tardior ad Siculos etiam nunc pergit amores.

Sidon. Apollinar. carm. ad Felicem. --- Per ima ponti

Alpheus fluit, atque transmarina
In fluctus cadit unda coniugales.

Consentiunt Historici, aliique scriptores Plin. l. 2. c. 103. Arethusa fons Syracusanus, in quem redduntur iacta in Alpheum. Vide etiam l. 4. c. 5. 6. Ammian. Marcellin. l. 15. c. 4. Alpheus oriens in Arcadia, cupidine fontis Arethusae captus, scindens Ionium mare, ut fabulae ferunt, ad usque amatae confinia progreditur. et ante utrosque Mela l. 2. c. 7. Ubi de Sicilia: Ab eo ad Pachynum ora quae extenditur Ionium mare attingens, haec fert illustria, Messanam, Taurominium, Catinam, Megarida, Syracusas, et in iis mirabilem Arethusam. Fons est, in quo visuntur iacta in Alpheum amnem, ut diximus, Peloponnesiaco litori infusum: unde ille creditur non se consociare pelago sed subter


image: s0158b

maria, terrasque depressus, huc agere alveum, atque hic se rursus extollere. Quin et Strabo l. 6. ait, Alpheum sumere originem in Peloponneso, et per mare sub terra in Arethusam fontem terminari; vide etiam l. 7. 8. quamobrem finxerunt Poetae, Arethusam venatricem deamatam ab Alpheo fugisse per subterraneos cuniculos in Ortygiam, quam Alpheum fuisse insecutum Pausanias dictum existimat, quod Alphos, vitiliginis speciem, curet. Hunc fluvium Ethnici nonnulli pro Deo coluerunt, cui et statuam, et communem aram cum Diana erexerunt, eumque amicum Iovis fecerunt, ob rationes satis lepidas, quas Pausan. l. 5. refert. Consecuta fuit etiam ipsa Arethusa postmodum divinos honores, ut ait Nicanor Samius l. 5. de fluminibus. Siquidem mos fuit Aegiensium, qui populi fuerunt Achaiae, liba sumpta ex ara salutis in mare proicere, quae se mittere Arethusae Syracusas testarentur, sicut refert Melanthes l. 3. de sacrificiis. Quoniam vero non animi solum, sed etiam corporis mundities Deo gratissima existimanda est, idcirco aquam illam, quae vim haberet purgandi, sacrificiis accommodatam esse Ethnici sanxerunt, et fluvium ipsum, qui huiusmodi aquam suppeditaret, existimarunt [orig: existimârunt] esse Iovi amicissim um atque acceptissimum. Alii Mythologi divinam vim animorum nostrorum, virtutisque normam, per huiusmodi fabulam explicarunt [orig: explicârunt], quippe quod sicuti materia appetit formam, ut suum proprium bonum, (cum ipsa per se inutilis sit, et otiosa appareat) sic anima nostra virtutem, tamquam formam suam expetit. Haec causa elt, cur Alpheus fingebatur sequi Arethusam, cum a)lfo\s2 sit macula, sive imperfectio, et a)reth\ virtus a Graecis nominetur. Orfea seu Rofea, hodie dicitur, teste Saphiano [orig: Saphianô] et Carbon seu Darbon nautis vocatur. Nic. Lloydius. Plura vide apud Petrum de Valle. Itiner. tom. 4. Inde alphion, lacus vitiligines tollens. Plin. l. 31. c. 2.

ALPHINUS in latrunculorum seu Scaccorum ludo, persona, quam Galli le Fol, Itali Alsino vocant. Alavus in Parabolis,

Sic inter scachos Alphinus inutilis exstat,
Inter aves bubo etc.

Pseudo-Ovidius de Vetida l. 1. ubi de eodem ludo:

Sex species saltus [orig: saltûs] excrcent, sex quoque Scaci,
Miles et Alphinus, Roccus, Rex, Virgo, Pedesque.

Infra,

Oblique salit Alphinus etc.

Apud Car. du Fresne Glossar. Vide Hieron. Vidam, qui eleganti Poemate [orig: Poëmate] ludum hunc descripsit, et infra, ubi de Calculis, Latrunculis, Scaccorum ludo, Zatricio.

ALPHIUS [1] vel ALFIUS foenerator insignis, a quo primum profecta fertur celebris illa sententia, videl. vel optima nomina non appellando fieri mala. Eius meminit Horat. in Epod. Od. 2.

Haec ubi locutus foenerator Alphius,
Iam iam futurus rusticus:
Ommem relegit Idibus pecuniam,
Quaerit Calendis ponere.

ALPHIUS [2] Avitus, Poeta Historicus, sub Severo. Voss. de Histor. Lat. l. 3. p. 694. Diversus ab Avito Alcimo, Poeta Christiano.

ALPHONSUS [1] I. Hispaniae Rex, Catholici titulum a Iulio II. impetravit. Victoriis contra Mauros clarus. Mariana Hist. Hisp. Baron. A. C. 738. 744.

ALPHONSUS [2] II. Hispaniae Rex, cognomine Castus, 50. Virginum tributum Saracenis antea pendi solitum sustulit, illosque, Ulyssipona [orig: Ulyssiponâ] capta [orig: captâ], magna [orig: magnâ] clade affecit, A. C. 793. Ximenam Sororem, se invito [orig: invitô], Sanctio Sardiniae comiti nuptam, in monasterium detrusit, marito eius excaecato [orig: excaecatô], filium vero eorum Bernard, de Carpio, educari sollicite iussit: qui adultus, cum parentum libertatem precibus obtinere non posset, aula [orig: aulâ] et spe regni decessit. Obiit Alphonsus A. C. 824. Rodericus, Mariana, Marmol. regnavit ann. 41.

ALPHONSUS [3] III. Hispaniae Rex, cognomento [orig: cognomentô] Magnus, Abdalae et Mahometi, fortiter restitit, in Ecclesiasticos beneficus. A. Garcia filio regno [orig: regnô] se abdicare coactus est, cui feliciter praefuerat, ann. 46. A. C. 883. Obiit, an. 887.

ALPHONSUS [4] IV. Hispaniae Rex, Monachus cognomine, qui Monasterio se incluserat, e quo thronum repetiturus, excaecatus est, A. C. 927. Ambros. Moral l. 16. c. 7. 9. 10. regnavit ann. 5. mens. 7.

ALPHONSUS [5] V. Hispaniae Rex, Varamundi fil. Correxit leges Gothorum, A. C. 1020. bellum cum Mauris gessit, sagitta [orig: sagittâ] in obsidione urbis Viseo, in Lusitania interfectus, A. C. 1027. Mariana, Genebr. in Chron. regnavit ann. 29.

ALPHONSUS [6] VI. Hispaniae Rex. regnavit ann. 43. Cognomine dictus Strenuus. Plurimis urbibus Mauros exuit, Henrico Burg. primo Portugalliae Regi filiam Teresam uxorem dedit, 6. uxorum maritus. Eius tempore Cid et Rodrigo, illi adeo celebres, vixere [orig: vixêre]. Obiit A. C. 1109. aetar. 70. Marian. Rodricus.

ALPHONSUS [7] VII. Hispaniae prius iam Arragoniae et Navarrae Rex, prioris nepos, Urracam uxorem, ob mores, repudiavit, Castellano [orig: Castellanô] Regno [orig: Regnô], quod per eam adeptus erat, post. 2. ann. relicto. Bellatoris nomen ameruit, 29. praeliis inclitus. Imperator Hispaniae dici voluit, et pluribus urbibus e Maurorum potestate ereptis, obiit, in pugna. A. C. 1137. regnavit ann. 30. Vide praedictos auctores.

ALPHONSUS [8] VIII. Hispaniae Rex, Raimundi, Burg. Comit. ex Urraca fil. cognomento [orig: cognomentô] Bonus, Imperatorem se coronari iussit, per Archiepiscopum Toletanum A. C. 1135. Post obitum Alphonsi VII. cum Navarrae et Arragoniae Regibus feliciter bellavit. Obiit in expeditione contra Mauros, A. C. 1157. Castellae regno [orig: regnô], Sanctio filio, et Legionis, Ferdinando Iuniori relicto [orig: relictô], vide supra. Regnavit ann. 35.