CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

ALPINUS [1] Scotiae Rex post Dongalum, felix contra hostes, tandem tamen, a Brudo Pictorum Rege captus et occisus est, A. C. 834. regni 4. Buchanan et Lest. hist. Scot.

ALPINUS [2] Cornel. Poeta, Memnonis Aurorae filii bella descripsit, sed adeo male, ut ab Horatio dicatur eum carminibus suis iugulare. Serm. l. 1. Sat. 10.

ALPINUS [3] nomine Iulius, e principibus Helvetiorum, in quem ut concitorem belli Caecina animadvertit. Tacit. Hist. l. 1. c. 68.

ALPINUS [4] Montanus, Trevir, praefectus cohortis Vitellianae, nuntius victoriae in Germaniam a Vespasiano missus. Tacit. Hist. l. 3. c. 35.

ALPINUS [6] vulgo Alponvecchio, fluv. territorii Veronensis, cadit in Athesim, in ditione Veneta.

ALPINUS [7] Caseus, in deliciis Antonino Pio, apud. Iul. Capitolin. in Vita huius Imperat. c. 12. Quum Alpinum caseum in cenae edidisset avidius, nocte reiectavit, atque alia [orig: aliâ] die febre commotus est. Tertia [orig: Tertiâ] die, quum se gravari videret, M. Antonino Remp. et filiam, praesentibus Praefectis commendavit. Dictus ab Alpibus, unde mittebatur. Plin. l. 11. c. 42. Duobus Alpes generibus caseorum pabula sua approbant, Dalmaticae Docleatem mittunt, Ceutrontcae Vatusicum. Sed scribunt heic membranae Transalpinum. Plin. ibid. Laus caseo Romae, e provinciis Nemausiensi praecipua. Casaubon. Not. ad Capitolin. loc. cit.

ALPONACUM vulgo Alpenach, vicus German. in Helvetiis, in pago Undervaldiensi, notus alias clade Austriacorum.

ALPONOS civitas et mons Macedoniae. Alii Thessaliae civitatem faciunt; et alii Locrorum Epicnemidiorum. Steph.

ALPUXARAE vulgo les Alpuiares, montes Hispan. in regno Granatensi. Alias montes Solis, inter Granatam et Almeriam.

ALREDUS Saxonum Occidentalium in Anglia Rex, regni an. 10. deposuit sponte coronam, ob ditiones bellis civilibus misere vastatas maestus. Polyd. Virgil. l. 4. Item Historicus Baronio saepe laudatus, obiit A. C. 1166. Trithem. Sixtus Sen. in Catalogo. Dicitur etiam Athelredus vel Ethelredus.

ALRICUS fluv. Scotiae meridionalis in Tivedaelia provinc. cadit in Tuedam fluv. prope Sclaricum oppid.

ALSA fluv. Fori Iulii, Aquileiam praeterfluens. Plin. l. 3. c. 8. Hodie Ausa dicitur, vel Ansa; vulgo Limino, et Lizonzio Alsuavus ego eum apud Cassiodorum dici suspicor, ubi Constantinus iunior a Constantino fratre caesus fuit. Est et Alsa alter fluv. qui Ellus potius Latine dicitur, vulgo Ill. Vide Helellus. Ab hoc Alsatia Germaniae regio, quae ab Hungaris, per Alemanniam et Lotharingiam descendentibus, vastata est. Aemilius.

ALSATIA vulgo Elsatz, Germaniae superiorisregio, quam quidam quasi Edelsatz, i. e. nobilem et praeclaram sessionem: alii ab Illa fluvio, a in i mutato [orig: mutatô], quasi sessionem ad Illam fluvium dictam autumant: Unde et quidam regionem Illesas et non Alsass appellatam asserunt: regio nobilissima est, cui ob insignem felicitatem nulla alia in toto illo Rheni tractu comparari potest. 24. longitud. 48. latitud. Sept. Ad Orientem Helvetiam, a qua Rheno [orig: Rhenô] disterminatur: ab Occasu Lotaringiam, Vosago [orig: Vosagô] monte limitem inter Lotharingiam et Germaniam constituente, respicit: qua [orig: quâ] Meridies est, Helvetiae parte et Burgundia [orig: Burgundiâ]: qua [orig: quâ] Septentrio, Wirtenbergensi Ducatu terminatur: longitudo milliariorum Germanicorum IX. a Rheno ad montes latitudo trium mill. Germanic. Nisi quod apud Haganoam sit planities amplior, montibus scilicet magis ac magis a Rheni alveo recedentibus. Olim sub dominio Regum Franciae fuit, usque ad Othonem I. ac pars regni Austriaci: cum antea 500. fere annis sub Romanorum potestate fuisset. Postmodum ab Austriaca familia diu possessa est: donec ad Gallos partim pace Monaster. partim bello [orig: bellô] haud pridem, rediit. Primum autem Ducatus fuit Alsatia sub Hilderico Francorum Rege: dein in Landgraviatum fuit erecta ab Ottone III. Ceterum duplex est. Inferior et Superior: Inferioris urbs primaria est Argentina: Superioris vero nuper bello [orig: bellô] mire vastata, Einshemium. Mercator. Metel. Munsterl. Chron. l. 3. de Alsatia. Cluverius. Plenior regionis historia sic habet. Eam a Theodorico Francorum Rege Ethiconem quendam ex Maioribus Habspurgi Comitum saeculo [orig: saeculô] VII. accepisse referunt; licet alii Gunthrami demum vel Gonzelini, qui saeculo [orig: saeculô] X. vixere [orig: vixêre], temporibus, eam genti huic, exstinctis prioribus Landgraviis obvenisse putent. Landgravii titulo [orig: titulô] Adelbertus seu Albertus I. cognomine Dives, Rodolphi I. Imperatoris proavus, primum usus est. Maiorem tamen eius partem egeshemii Comites, eiusdem, cum Habspurgiis, ut videtur, prosapiae, tenuere [orig: tenuêre]; quibus deficientibus, cum Albertus Hohenbergius; Ludovicus Oetingensis, qui postea portionem suam Episcopo Argentinensi, cui inde titulus, vendidit, et Albertus Habspurgius, Rodolsi pater, hereditatem eam quoque sibi vendicarent; Albertus Habspurgius, pacta [orig: pactâ] filio Hohenbergii filia [orig: filiâ] Anna [orig: Annâ], ut hic iure suo [orig: suô] cederet, impetravit, atque ita meliorem Alsatiae partem sibi gentique acquisivit. Ita per multa saecula possessam Galli nuperis Germaniae bellis, tamquam armorum lege captam, et postea pactionis iure concessam, Regno adiecere [orig: adiecêre]. De titulo tamen aliquandiu litigatum etc. Vide Tob. Pfannerum de praecip. Germaniae Principum Gentibus c. 1. et supra in voce Alesatia: adde dicenda infra in Elsatia.

Alsatiae urbes clariores.
Argentina, Strasburg.
Benefeldia, Benfeld.
Colmaria, Colmar.
Enshemium, Ensisheim.
Hagvenoa, Hagenau.
Molsemum, Molsheim.
Rubeacum, Rufach.
Selestadium, Schletstad.
Tabernae, Zabern.
Turchimum, Turcheim.

Ex quibus quaedam praesato [orig: praesatô] bello [orig: bellô] muris nudatae, Selestadium autem de novo munitum est.

ALSHEICH seu XEQUE, h. e. Senior vel Presbyter, titulus honorarius, apud Arabas, non quidem Sanctis, ut quidam volunt, aut ut alii, illustribus mediae conditionis, sed tum scientioribus ac doctioribus moraliter, tum Viris in Republ. principibus civiliter tribui solitus. Sic Eben Sina seu Avicenna, Medicus ille celeberrimus nominatus est, Alsheich, i. e. Senior Princeps, seu Senior et Princeps ob singularein, qua [orig: quâ] pollebat, scientiam; atque in Synopsi propositorum Sapientiae Arabum, edita [orig: editâ] Parisiis A. C. 1614. citatur aliquoties nomine Alsheich, i. e. Senioris et Principis Aben-Sinae, Mahumedes quoque ille Ben David, in Giarumae fronte vocatur Alsheich, i. e. Senior conspicuus seu spectabilis. Et inter auctores Chymicos habetur Senior Zadith, fil. Hamuelis ex Arabico olim traductus, qui et simpliciter Senioris nomine indigitari solet. Liber eius inscribitur, Senior de Chemia, in quo etiam Ordinis Seniorum mentio etc. Notio vero vocis huius civilis non raro in Arabum scriptis occurrit, quo spectat Tyriorum ille supremus magistratus, quem Senem tantum--appellitatum esse, ait Antoninus Histor. Part. 2. tit. 17. c. 9. §. 7. Alibique legimus in Phoenicia quosdam praesicere sibi Capitaneum --- quem ipsi (Alsheich, h. e.) Veterem seu senem vocent, in Fortalitio Fidei l. 4. c. de Diversit. paganor. etc. Vide Ioh. Seldenum de Synedriis l. 1. c. 14. et in voce Senior.

ALSENA Insul. Daniae, in mari Baltico, ad littus Orientale Slesvicensis Ducatus a quo exiguo [orig: exiguô] dissita est freto [orig: fretô]. Ibi magnifica arx Sunderburgum Ducum Holsatiae, et castrum Nordeburgum.

ALSIATUM pagus non obscurus agri Mediolanensis, hodie Alzia, Andreae Alciati ICti clarissimi patria. Ferrarius.

ALSIETINA Aqua, et Alsietinus fons , aquae ductus via [orig: viâ] Claudia [orig: Claudiâ] ab urbe Roma 14. mill. pass. distans, Romam usque perductus.

ALSIUM [1] ultra Pyrgos ad ostia Tiberina euntibus fuit oppid. cuius antiquam originem indicare voluit Sil. Italicus his versibus, l. 8.

Nec non Argolico dilectum litus Aleso
Alsium, et obsessae campo [orig: campô] squalente Fregenae.

Ita legendum, non Fregellae. Strabo l. 5. poli/xnion, i. e. oppidulum sua [orig: suâ] aetate vocat. *)apo\ de\ *kossw\n, inquit, *)/wstia paraple/ousi poli/xnia/ e)sti *graoui/+skion, kai\ *pu/rgoi, kai\ *)/alsion, kai\ *freghni/a. Vide Plin. l. 3. c. 5. Rutilii tempore villam tantum fuisse patet ex hoc disticho:

Alsia praelegitur tellus, Pyrgique recedunt,
Nunc villae grandes, oppida parva prius.

ALSIUM [2] vulgo creditur Palo, castrum gentis Ursinae, in Ducatu Braciani, ad mare Tyrrhenum.

ALSONA oppid. Galliae Narbonensis in Occitania provinc. ad fluv. Fresques, inter Carcassonam et Fanum S. Pauli. in Arvernia inferiori Auzon, Vales. Notit. Gall.

ALSUS [1] Achaiae in Peloponneso fluv. qui e Sipylo monte in Hermum fluit. Pausan. l. 7. in sine.

Sic rigido [orig: rigidô] latus ense ferit; Podalirius Alsum
Pastorem, etc.

ALTA [1] fluviolus Angliae, in Lancastrensi Comitatu. Cadit in mare Hibernicum, prope Almutham oppidulum.

ALTA [2] it. ALTEN, et ALTEBOTTEN, fluv. et aestuarium Norvegiae, in Finmarchia provinc. versus Boreale Promontor. in Vardhusiana praefectura.

ALTA [3] Petra, Abbatia illustris est Galliae, in alto monte posita quae la Haute-Pierre vulgo, in Lothariensium finibus, inter Medianum Monasterium et Senonias, nisi potius est Monstier Haute-Pierre, cella Cluniacensis, ad fluvium Lupam in Scquanis, Hadr. Vales. in voce Iustina.

ALTA [4] Rhaetia, arx Rhaetiae in altissimo monte sita, prope pagum Tuscanum, ubi fluv. Abella ab ortu labitur.

ALTA [5] Ripa, oppid. German. superioris ad Rhenum, in Palatinatu. vulgo Alt-rip: vicus est Valentiniani Augusti ad Olybrium P. V. rescripto nobilis, Valentiniano N. P. et Victore Consulib. Vales. Notit. Gall.

ALTADAS vel ALTHADAS Africano Sethos, XI. Assyriorum Rex, otium, et vitae tranquillitatem secutus fertur, eo quod stultum esse duceret multis laboribus defatigari, amplificandi regni causa [orig: causâ], quoniam ea res ad nullam hominum salutem et utilitatem, sed ad detrimentum potius, atque servitutem pertineret. Berosus. A. M. 2354. Euseb. Chron.

ALTAHAIM vetus Rhaetorum urbs, ubi Synodus habita, A. C. 917. Tom. 9. Conciliorum.

ALTAI et ALTHAI montes Asiae in Tartaria vera seu Septentrionali, ubi sepulchra Regum Tartariae, versus urbem Caracoran et regnum Mongul. Quibusdam Belgian.

ALTANUS in Glossar. Saxon. Aelfrici, Vodanum seu Mercurium sonat. Vide infra Wodan.

ALTAO urbs Mauritianiae Caesariensis. Ptol. Aliis Atao, quod Calao hodie dici ferunt.