CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

AMBIATINUM Vicus German. apud Confluentes ad Rhenum, ubi C. Caligula natus. Nunc Capelle. Aliis Ambitarinus vicus.

AMBIBARETI populi in quos Caesar hiemandi causa [orig: causâ] C. Antistium Rheginum cum legione una [orig: unâ]. l. 7. Bell. Gall. c. 90. misisse se commemorat. Et forte erant Ambianenfes, vel aliqui his proximi, ut eos, Atrebatesque, et Morinos finitimos in fide contineret. Nunc Vivarienses dicuntur, et urbs Vivarium. Vulgo Viviers, regio veco Vivaretz. Aliis tamen Helvii fuisse dicuntur, ubi nunc Vivariensis provinc.

AMBIBARII populi Celtarum, inter Aremoricas civitates, Oceanum attingentes, finitimi rhedonibus, et Lemovicibus, circa Britanniam citeriorem, et Normanniam, in regno Francorum siti. Ambie eo [orig: eô] loco [orig: locô] ponitur a Vigenereo. prope montem S. Michaelis.

AMBIGATUS Celtarum Rex, tempore Tarquinii Prisci, qui ubi maiorem vidit suorum multitudinem, quam ut commode ab ea regione ali possent, Bellovesum, et Sigovesum, sororis suae filios, cum magna Senonum parte ad quaerendas novas sedes, alterum in Italiam, alterum ad saltus Hercynios misit. Liv. l. 5. c. 34. Dupleix memor. Gall. l. 2. c. 36. Vide Nellovesa et Segovesa.

AMBILIATES populi Galliae Celticae, quorum oppid. l'Amballes, non obscurum nominatur in Britannia minori, ubi charta pergamena copiose conficitur. Nic Lloydius. logitud. 17. 50. latitud. 48. 20. Hos unus memorat Caesar l. 3. Bell. Gall. c. 9. cum ait: Socios sibi ad id bellum Osismios, Lexobios, Namnetes, Ambiliates, Diablintes adsciscunt. De Venetis, Unellis ac Curiosolitibus loquitur. Positi sunt inter Briocenses Macloviensesque, Hadr. Vales. Notit. Gall.

AMBIORIX Rex dimidiae partis Eburonum, Caesar de Bell. Gall. l. 5. c. 26. l. 6. c. 30. Imperia erant eiusmodi, ut non minus haberet in se iuris multitudo, quam ipse in multitudinem, l. 5. d. 27. Germanicum nomen videtur esse Hainrich. Hic plurimos Romanorum in insidias pertractos occidit. Dein Legionem Q. Ciceronis aggressus, a Caesare occisus est, cum 60000. Gallis. Caes. l. 5. Bell. Gall. Dion. l. 40. Oros. l. 6. c. 9. Dupleix, memor. Gall. l. 4. c. 35. 36.

AMBIRKELETUS Eugenii V. Scotiae Regis fil. ante regnum optimus, illo [orig: illô] potitus pessimus. Bello [orig: Bellô] contra Pictos obiit, noctu sagitta [orig: sagittâ], incertum qua [orig: quâ] missa [orig: missâ] manu, confixus. A. C. 697. Lesl. l. 4.

AMBISONTII populi Norici, ubi nunc Carinthia provinc. in German. iuxta Dravum fluv.

AMBITIO apud Solin. c. 25. ubi de Britannia, Navig aut autem vimineis alveis, quos circumdant ambitione tergorum bubulorum: est h( peribolh\. Uti apud Tertullianum de Pallio, Cum latioris purpurae ambitro et Galatici ruboris superiectio Saturnum commendat: Ubi ambitio latioris purpurae, est laticlavi tunica, qua [orig: quâ] corpus ambitur; ut Galatici ruboris superiectio, pallium coccineum, humeris inici solitum. Idem nempe quod a)mfiasmo\s2. Alias quid Ambitio significet, notum. Cum gratia saepe iungitur. Sic Tacitus initio Agricolae, Ita celeberrimus quisque ingenio [orig: ingeniô], ad prodendam virtutis memoriam sine gratia aut ambitione, bonae tantum conscientiae pretio [orig: pretiô] ducebatur. h. e. uti Heraldus interpretatur, ou)deni\ xarizo/menos2 kai\ mhdimi/kn au)to\s2 ka/rin mnw/menos2. Qui et ad hae Arnobii l. 7. Et ambitionis et gratiae nullus locus in Diis est; Ambitio, ait. dicitur nimia a)re/skeia qua [orig: quâ] aurae populari velisicamur, et apud omnes ordines gratiosi esse volumus. Adfertque hanc in rem Livii locum l. 43. c. 11. Exercitum Consulis infrequentem commeatibus vulgo datis per ambitionem esse. Unde, pergit, Ambitiosi, qui hac ambitione ad favorem grassantur. Sic ambitiosus Consul, ibid. c. 14 ambitiosus et indulgens Dux, alibi: decreta ambitiosa, i. e. gratiosa, l. 3. ff. de Minor. Ab ambiendo, seu circumeundo, quod inter servilis adulationis notas reperimus, apud Arrianum Dissertat. Epicteti. l. 4. c. 7. *qe/lei oun)= pa/nta tau=ta qauma/zw kai\ proskunw=, kai\ dou=los2 pa/ntwn perie/rxwmai; mh\ gen/oito. Atque hinc porro Ambitiosum, quod idem Solinus alibi necessario contradistinguit et pretiosum ac carum intelligit. Quae enim pretiosa ac magis rata sunt, ea ambitio consectari solet. Graeci tamen medii aevi to\ a)nagkai=on, i. e. necessarium, pro caro et pretioso usurparunt [orig: usurpârunt], ut a)nagkai=oi li/qoi, lapides pretiosi, et a)nagkai=os2 sma\ragdos2, pretiosus smaragdus. Eo quod, quae nibis necessaria sunt et sine quibus esse non possumus, merito magni habenda etc. Salmas. ad Solin. p. 246. et 259.

AMBITUTI populi Phrygiae de quibus Solin. c. 43. Galatiam primis saeculis priscae Gallorum gentes occupaverunt Tolistobogi, Veturi et Ambituti: quae vocabula adhuc permanent; quamvis Galatia unde dicta sit, ipso sonat nomine. Ubi notat Salmas. negligentiam Auctoris, quod in populis Gallorum ex Plinio recensendis, a quibus appellata Galatia est, eos tantum numerat, qui partem Phrygiae occuparunt [orig: occupârunt]. Nam Trocmi Maeoniae et Paphlagoniae regionem insederunt; Tectosages, partem Cappadociae uberrimam tenuerunt; ac Tolistobogi, cum Veturis et Ambitutis Phrygiam. Alii tamen Auctores fere omnes tres tantum veluti praecipuas gentes Gallorum nominant, quae in Asiam transmigraverint, Tolistobogos, Trocmos et Tectosages. Vide eum ad Solin. p. 877. et infra in Galatia.

AMBIVARITI populi Belgarum inter Rhenum et Mosam. Putantur eam ducatus [orig: ducatûs] Brabantiae partem incoluisse, in qua Buscum-Ducis, Breda, et Antwerpia.

AMBLA Gall. Amble, Vegetio Ambulatura, vox Latina et ex Latinorum consuetudine facta est: uti resona, pro resonatione, a resono; cura, pro curatione vel curatura, a curo etc. Vegetius l. 4. c. 6. Inter colatorios enim et eos, quos guttonarios vulgus appellat; ambulatura enim eorum media est. Mollem significat ac delicatum asturconum gressum, Graecis ka/lpan dictum; quae vox non tantum illam

cursus speciem notat, quem Galli trotum vocant: Sed et mollem illam et ad delicias compositam vecturam, qualem exhibent, cum magna sedentium commoditate ac voluptate, tolurarii vel Asturcones. Hesych. hinc, ka/lphn interpreratur, badisth\n i(/ppon kai\ ei)=dos dro/mou; nam Graeci badi/zein per excellentiam dixere [orig: dixêre] de hoc molli asturconum gressu. Quemadmodnur ambulare Latini. Unde praedictus Vegetius alibi de iisdem, Non enim circklis, inquit, aut ponderibus praegravant, ut soluti ambulare condiscant. Plautus tolutim badissare dixit: Suidas kalpa/zein, a(brw=s2 badi/zein. Sed et badi/zein ut dictum, simpliciter et absolute. Ad hunc tolutariorum gressum, quod proxime accederer cursus tripedariorum equorum, ideo ka/lph et kalpa/zein etiam illum designabat. Quam vis enim tripedarius et ipse tolutim incedeus, cum tortura et succussatione sessoris id faciat, sensim tamen ad levitatem et mollitiem vecturae, qualis in asturconibus est, edomabatur. Qua in re Parthi olim exercitati, qui huiusmodi trepidiarios seu tripedarios sumere solebant, quos condocefacerent asturconum modo [orig: modô] blande molliterque vehere, gressuque spisso [orig: spissô] et minuto [orig: minutô] sedentem erigere et mollicula [orig: molliculâ] grataque [orig: gratâque] succussione commovere: qua [orig: quâ] arte postquam edocti erant, mediam quandam ambulaturam nacti sunt, inter asturcones et trepidantes, atque tum Tricenarii dicti sunt, etc. Vide infra passim, et in hanc rem plura, apud Salmas. ad Capitolin. in Maximinis duobus. c. 3.

AMBLADA urbs Pisidiae. Steph. Straboni l. 12. *)/amblada. Inde vinum Ambladense eidem Straboni quod ibi pro\s2 dai=tas2 i)atrika\s2 e)pith/deion vocat.

AMBLAVA et AMBLAVIA, fluv. in ducatu Lucemburg. apud Stabulum monasterium, in Agrippinensium confinio vulgo Ambleve. Aliis ubi sit, non constat, sed Rechte fluv. alluit Stabulum Monasterium, Nic. Lloydius: Nomen est quoqueloci, inTungrorum finibus, qui non procul a Monasterio Stabulensi, a fluvio cognomine dictus est. Fuit olim Villa publica, in silva Arduenna ac subiecta colli planitie posita, Caroli Austrasirorum Ducis, de Neustrasiis victoria [orig: victoriâ], ac Regis Chilperici Ragenfredique Praefecti Palatii fuga [orig: fugâ], nobilis. Fluv. vulgo Amblef vocatur, vicus autem an eodem [orig: eôdem] hodie nomine appelletur, sibi incompertum esse ait Hadr. Vales. Notit. Gall.

AMBLIDUM castrum Galliae, Frodoardo memoratum,in rebus A. C. 943. ubi id a Rotnerto et Rodulfo fratribus Remis explusis derentum, ab Hugone vero, Praesule Remensi, captum atque combustum dicit. Vulgo Ambly, adiacet flumini Baro Bar, apud Doncherium in Mosam effluenti et Vindenissae villae Vendenesse, Idem.

AMBO Walafrido Straboni ab ambiendo, aliis melius a Graeco a)nabai/nein, i. e. ascendere, pulpitum est seu tribunal aedis sacrae, ad quod gradibus ascenditur. Paulus Warnefridus in Episcopis Mett. in Chrodegango: Construxit etiam ambonem auro [orig: aurô] argentoque [orig: argentôque] condecoratum, et arcus per gyrum throni ante ipsum altare. Arabes Mambar voncant. praeponendo [orig: praeponendô] more suo [orig: suô] literam M. et in illo Euangelii loco, Marth. c. 23. v. 2. ubi Vulgatus Interpres legit, Super catbedra Moysi sederunt, habent illi, super Mambar etc. Aliter Latinis Analogium quoque, quod in eo Verbum Dei legatur ac annuntietur: Graeci ramen recentes *)analo/gion pluteum illum et repositorium vocant, in quo ponitur liber sustentandus, dum legitur, Ital. Legio: Porto Bema, Lectorium, Lectricium, Pulpitum, Pyrgus, Suggestus, Lamprum item, ut videre est, apud Macors Fratres in Hieroles. Patebat ad Ambonem duplex olim ascensus, ut ex Silentiario probavit Car. du Fresne in Descript, aedis Sophiaenum. 75. et firmatur insuper ex Durando Ration. l. 4. c. 24. num 17. Dicitur autem Ambo --- quia gradibus ambitur. Sunt enim in quibusdam Ecclesiis duo par la graduu, styve duo ascensus in illum per medium chori, unus a sinistis, videl. versus Orientem quo sit ascensus: alter a dextris, videl. versus Occidentem, quo sit dexcensus. Anastasius gradum ascensiois et gradum descensionis vocat, in Silvestro Pontis. In Ambone autem legebantur Lectiones, Epistolae. et Euangelia, in sacris Liturgiis; et quidem, eum in Ambonis parte superiore duo essent gradus, altior unus, inferior alter: in illo Euangelium legebatur, in isto Epistola. Ordo Rom. Subdiaconus vero, qui lecturus est, ascondit in ambonem, ut legat, non tamen in superiorem gradum, quem solet ascendere, qui Euangelium lecturus est. Neque vero Lectiones tantum et Euaugelia, sed etiam contiones, aliaque quae ad Populum recitanda vel exhibenda erant, in ambonibus recitabantur et exhibebantur. Martinus I. PP. in Synodo Lateran. Capitula nunuro [orig: nunurô] novem in ambone praedicans etc. Annales Francorum ad A. C. 800. Ipse Pontifex coram omni Populo, in B. Petri Basilica Euangelium portans, ambonem conscendit, invocatoque [orig: invocatôque] Trinitatis nominc, de obiectis se criminibus iureiur ando [orig: andô] purgavit. De orationibus sermonibusque in Ambonibus ad populum habiris, loquitur Epiphanius Histor. Tripartit. l. 10. c. 4. Episcopus vero, Eutropio [orig: Eutropiô] sub altari iacente, nimioque [orig: nimiôque] reper cusso [orig: cussô] timore residens super ambonem; ubi solebat prius facere consuetum sermonem. Iso item Magister de Miraculis S. Otbmari Abbatis c. 4. Quendam Archipresbyterum ambonem conscendere, ac vice sui sermonem ad populum facere iussit. Sic Socr. l. 6. c. 5. *kaqesqei\s2 e)pi\ tou= a)/mbwnos, o(/qen ei)w/qei kai\ pro/teron o(milei=n, xa/rin tou= e)cakou/ssqai, Residens in ambone, e quo solitus erat prius ad Ppulum verba facere, cu fine ut exaudiretur. Unde Prudentius Peristeph. Hymn. 4. de S. Hyppol. v. 225.

Fronte sub adversa gradibus sublime tribunal
Tollitur, Antistes praedicat unde Deum.

Sed et coronatos in Ambone Imperatores testatur Theophanes p. 405. 418. 419. 426. et Aucot incertus post eundem Theophanem p. 431. Imo et e loco hoc sublimi, fervente seditione, a Sacerdotibus deteriori parti faventibus, Populum non raro ad prava consilia et quietem publicam turbandam, incitari, docet Iac. Aug. Thuanus Hist. Gallicarum Rer. maxime ubi de Liga, sub Henrico III. Regi Regnoque infesta, etc. Coeterum, extare adhuc Romae veteris Ambonis formam, in Aedibus S. Clementis, S. Pancratii et S. Laurentiiextra muros, testatur Car. du Fresine Glosfar. Vide quae de Ambone Aedis Sophianae idem congessit in eiusdem Descript. num. 74. et 75. Salmasio Ambo Proprie fuit, lapideus suggestus rotundus, in medio Templi, ad instar turris: unde ei nomen. Ventrem enim

ampullarum a)/mbwna Graeci vocant, a tumore umbilicato. Pollux, tou= de\ kw/qwnos2 e(katerw/qen pleurai\ w(/sper tw=n xutrw=n a)/mbwnes2 kalou=ntai. Unde a)/mbic, olla, quod ventrem habet praetumidum et a)/mbwn quoque montium ascensus, pars seu gradus eminentior. Vide etiam infra in Umbo, Suggostum vero istinsmodi sacrae lectioni et Contionibus in Templis Christianorum destivatum, sic describit Paulus Sitentiarius:

*)/esti tis2 eu)rupo/rio kai\ e)/ndia me/ssa mela/qrou
*(abros2 i)dei=n kai\ ma=llon e)s2 a)ntoli/hn ti neneukw\s2,
*pu/rgos2 a)khrasi/oisin a)po/kritos2 h)/qesi bi/blwn
*)orqa/dios2 ba/qrois2 diduma/otin a)/mbatos2 o)/mois2,
*(wn mi/a ms\n poti\ nukta titai/netai, h(de\ pro\s2 h)w/.
*ei)ti\ ga\r a)llh/|lhsin e)nanti/ai, a)mfote/rai de\
*)eis2 e(/na xw=ron a)/gousin i)/son perih/gei+ ku/klw|.

AMBOGLANNA oppid. Angliae, ubi nunc Cambecum, vulgo Camby, apud Glocestriam Bristoliam versus. Verum Camdenus putat esse Ambleside, in comitatu Westmariae.

AMBOHITIMENI populi Africae in Insul Madagascar, versus Orientem. Ubi etiam montes altissimi sic dicti, quasi montes rubei. Flacurt.

AMBOINA Insul, maris Indici in Asia non procul a Moluccis, parva, sed dives aromatum proventu et fertilis, ubi colonia Batavorum. Eius oppid. praecipuum Isou, ubi Ecclesia florentissima est, 30000. Indorum partim ex Gentilismo, partim ex Mahomertisino, conversorum, uti scribit M. Corn. vander Sluys Ultrai. Pastor eius, d. 10. Iun. A. C. 1686. Detecta fuit a Lusitanis, A. C. 1515. ad meridiem insulae Ceram sita 24. leucis a Banda.

AMBOLA vulgo Amboule, provinc. et vallis fertilissima Africae, in Insula Madagascar, versus Meridiem. Eam bifariam secat fluv. Mananpani, ad Septentrionem provinc. Carcanossiae.

AMBON Inlul. Indiae Orientalis asperrima ac sterilis vicinis aliquot insulis nomen dat. Peridromus eius 500. milliar. Incolas habet amhropophagos et piratas.

AMBOTA oppid. Poloniae, in Samogitia provinc. ad Wardanam fluv. qui paulo post cadit in Uvetam.

AMBRA [1] Vindeliciae urbs, Brag Simlero, ad lacum eiusdem nominis, ex quo Ambra fluv, eiusdem nominis exit.

AMBRACIA civitas nobilis Thesprotiae, Epiri, iuxta Acherontem fluv. ab Ambraceo Thesproti filio dicta, prius Epuia, et Paralia, Larta vulgo vel Ambrachia: longitud. 46. 40. latirud. 39. 29. Pyrrhi regia finit, quam Alexander M. liberam esse iussit, Macedonico praesidio [orig: praesidiô] inde avocaro [orig: avocarô], Freinshem. Supplem. Curt. l. 1. c. 10. Augustus Nicopolin, a victoria, nominavit, eum vicisset Antonium. Inde Ambracita, sive Ambractias incola, et Ambracius sinus, pars Adriatici maris Epiro adiacens. Mela l. 2. c. 3. In Epiro nihil Ambracio [orig: Ambraciô] sinu nobilius est. Facie sinus, qui angustis saucibus. et quae nunus mille passibus pateant, grande pelagus admittunt. Plin. l. 4. c. 1. hoc spatium tribuit, non ostio sinus Ambracii, sed faucibus sinus Corinthiaci. Itaque Pintianus omnia haec verba alio transposuit, eum et ex Strabone et Polybio manifestum sit, fauces sinus Ambracii plus 4. minus vero 5. stadiis patere. Sed Mela antiquiores fere secutus est auctore. Fieri vero potuir, ut cornua istius ostil utrinque pene concurrentia, cura [orig: curâ] Regum Epiroticorum excreverint, fretumque augustarint [orig: augustârint]. Quod si quis existimet potius errasse [orig: errâsse] hic [orig: hîc] Melam, et hoc quoque per me licet. Louge certte ignoscibilior est hic error, quam is quem committit Strab. l. 10. eum dicit, ambitum sinus [orig: sinûs] Ambracii esse 300. stadiorum, Polybius enim l. 4. c. 63. certissimus testis, prodit tamtam esse Iongitudinem eius, latitudienem vero stadiorum 100. Polybium secutus esse videtur Plinius, cuius verba, opelibri veteris, ita sunt restituenda: Ambracius sinus DCC. pasinum faucibus, longitudinis XXXVIII milia passuum, latitudims XII. milia. Nisi itaque nos fallat lectio vulgata, quod tamen vix poro, valde exiguum fecithunc sinum Strabo, quod optime colligere possunt, qui non sunt plane a)gewme/trhtoi. Voss. in Mela loc. cir. Hodie hic Sinus le Golfe de larta, seu de Prevesa dicicur: celebrits Actiaca [orig: Actiacâ] Augusti Victoria [orig: Victoriâ]. Vocatur etiam Anactorius sinus, et recipit fluv. Inachum et Arachthum.

AMBRETA Gall. Ambrette, flos est, cardui et cinarae repraesentans florem, sed mole haud paulo minore. Priusquam dehiscat, seseque pandat, sphaerulae exhiber speciem, squamoso [orig: squamosô] scabroque [orig: scabrôque] cortice, colore viridi dilutiore. Tum superne hiascens molliter, tenuiore capillo [orig: capillô] depromit diffundirque per ambitum fila, coloris amethystini inferne subalbidi, et velut in cidarim componit et explieat. Denique florem hunc non form commendat, sed oder adminrandus, tam accedens prope ad odorem Ambari, ut sortius inde sit Ambretae nomen. Fr. Pomy in Descript. Var.

AMBRISIUS fluv. Asiae, in regno Congi, Cadit in mare Aethiopioum inter flumina Lelunda et Lose. Oritur autem ex montibus prope oppid. Tinda.

AMBRO [1] fluv. Germa. in Bavaria oritur 2. leucis a Fassena urbe, in limite, Comitatus Tirolensis, vide Amber.

AMBRO [2] devorator, in Gloss. Isidori. Aldhelmus de Laude Virg. c. 5. Quum Protoplastus, recentis Paradisi colonus et totius terrestris creaturaae, quamteres vertigo caeli, in modumvotanits fundibuli circumgurat, rudis possessor, buccis ambronibus ( uti restituit Gronov. eum antea legeretur, lucis ambrombus ) et labris lurconibus vetitam degustans alimoniam, in gastrimargiae voraginem crudeliter incidisset. Idem de 8. Vitiis, de eodem Adamo loquens,

Et rursus loc. cit. crebra [orig: crebrâ] internecionis strage ambronis Orci faucibus tradidit: ubi bis iam editum, ambionis. Confirmat emendationem Viri Cl. coniunctio earundem vocum, quae infra: ut iusultatores Catholicae sidei balbis buccarum labiis obmutesant. Similiter in Carm.

Aspidis ut morsum sperncbat basia buccis,
Dulcia sed Christi compressit labra labellis.

Et superi potius Sponsi lentescere labris,
Suavia compressis inipendens oscula buccis.

Ubi per varias similitudines colligit, nuptias non contemptim conteri, etsi virginitati postpurentur. Vide Ioh. Frid. Gronov. Observat. in Eccles. c. 4. ac Auctores laudatos Car. du Fresne Glossar. Ab Ambrombus Galliae populis vocem hanc notionemque deducunt Macri Fratres in Hierolex.

AMBROCIUS pagus fuit Hispaniae Lusitanae ubi nunc Placentia Urbs, teste Io. Mariana [orig: Marianâ].

AMBRONES gentes Galliae, quae subita [orig: subitâ] inundatione maris quum sedes suas amisissent, rapinis se alere coeperunt. Hinc factum est, ut turpis vitae homines Ambrones Dicerentut. Festus et Erasmus in Chil. Cluverio aliisque erant populi Helveriorum, ubi nunc pagi Bernensis, Lucerniensis et Friburgensis. Ab iis etiam aliis Ambronicus pagus, sub quo magna pars Helveriorum. Quibusdam Tigurim sunt. Hi a Mario, in Provincia, magna [orig: magnâ] clade affecti. Cuius victoriae monumentum adhuc exstat prope Aquas Sext. Plut in Mario. Flor. l. 3. c. 3. Eutrop. l. 5. Ooros. l. 5. c. 15. Strabo l. 4.

AMBRONIACUM vel us, Ambournay, Monasterium est non ignobile Galliae, apud Bugesios, in dioecesi Lugdunensi, ad radicem collis situm, in planitie, qua [orig: quâ] itur Lugduno [orig: Lugdunô] Genevam: quod appido muris cincto originem dedit. Ab Ambronibus forte dictum: Fundator Monasterii Bernardus fuit, qui locum ab Abbate Luxoviensi sibi comparavit, ibique templum a paganis eversum reparavit, Abbatiamque construxit. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.

AMBROSIA [1] Dionysii festum apud Iones, quae Lenaea et Choa dicebantur. Cael. Rhodig. l. 28. c. 25. Iis apud Romanos respouderunt Brumalia, mense Decembri celebrari solita, de quibus in voceBrumalia.

AMBROSIA [2] seu AMBROSII VICUS, seu Ambresburia, Urbs Angliae, ad Avennam fluv. in Viltonia provinc. vulgo Ambresbury. Hinc Ambrosii mons, 2. milliar. ab Ambresburia, Britannorum heroum, qui regnante Vortigero [orig: Vortigerô] A. C. 475. Saxonum dolo [orig: dolô] illic caesi humatique sunt, clade nobilitatus, hodie Sonebenge nominatur, nbi stupendae maguitudinis Saxa, ab Autelio Ambrosio Britanniae Rege erecta, conspiciuntur, modo [orig: modô] tam incredibili constructa, ut omnes in admirarionem tantae structurae converterint. Historiam eius post Ignatium Iones conscripist Gualterus Charlton Medicinae Doctor. Horum quae hodie restant, spatium 300. pedes continet. Hic Aurelius Rex ut et Uterpesldrago et Constans sepulti. Plura Ioh. Speedus suggeret. Nic. Lloydius.

AMBROSIANI seu PNEUMATICI, enthusiasmos, scriptura [orig: scripturâ] spreta [orig: spretâ], iactabant. Prateol. Gautierus, saecul 16.

AMBROSIANUM in Regula S. Benedicti, ubi sermo de Matutino est. Inde sequatur Ambrosianum: Hymnum significat Te Deum, a D. Ambrosio compositum; cuius etiam mentio in Vita S. Caroli Comit. Hymnum Ambrosianum, Te Deum laudamus, eum ipso antiphonatim decantare coepit. Vide infra in voce Hymni Ambrosiani. Ab eodem Officium Ambrosianum nomen habet, quo [orig: quô] Ecclesia Mediolanensis utitur. Item Ritus Ambrosianus, de quo Macri Fratres passim in Hierolexico.

AMBROSINI Carolo du Fresine in Gloss. dicuntur nummi Dominorum ac Ducum Mediolani, S. Ambrosii equo [orig: equô] insidentis et flagellum dextra [orig: dextrâ] tenentis imagine insignes, cuiusmodi passim videre est. Cudi coepere [orig: coepêre], postquam Luchinus Vicecomes, Mediolanensium copiarum ductor a patruele suo Azone colstirutus, victoriam insignem de Leodrisio Vicecomite Azonis patruo, reportavit A. C. 1339. d. 21. Februar. quo in praelio fernut Ambrosium ab omnibus conspectum, scuitca [orig: scuitcâ] hostes caedentem, ideoque ei Mediolanenses victoriam ascripsisse. Ab eo itaque tempore, in rei memoriam, celeberrimum hunc Antistitem, hac [orig: hâc] specie, in nummis suis, effingi curarunt [orig: curârunt] Mediolant Urbis Domini. Narrant historiam Bosius, Corius, Iovius, alii. Antiquior vero memoria est vexilli Mediolanensis, eiusdem Praesulis nomine insignis, nempe iam sub A. C. 1160. in Hist. Archiepiscopor. Bremens. 104.

D. AMBROSIUS cui in cunis iacenti apicularum agmen in os ingredi, egredique visum, Mediolanensis Episcopus ex Praeside electus priusquam sacri Baptismatis donum, et gratiam suscepisset. Hieron. de Script. Eccles. Vir disertus, et valde eruditus in Philosophia. Hunc falso accusat Porphyrius, quod ex Christiano Ethnicus suerit, cum consiet eum, usque ad extremam vitam, Christianum perseverasse [orig: perseverâsse]. Laudes eius ita quoque celebrat Trithemius: Ambrosius Episcopus Mediolancnsis, in divinis scripturis, atque in saecularibus literis, omnium facite doctissimus, Graeco [orig: Graecô] atque Latino sermone ad perfeclum instructus, cuius meritum totus orbis personat. Qui in exponendis, declarandisque divinis scripturis, omnes Doctores vicit, cuius fidem nulla unquam potestas terrena infringere petuit: ita ut multis Episcopis pro fide exulantibus, Ambrosium nullus unquam auderet attingere. Fuit enim velut malleu, haereticorum, constantisimus impugnator, cuius linguae in fide Christi loquenti nulla potuit unquam auctoritas humana imponere silentium. Iustinae Imperatrici, quae Arianis favebat, fortiter restitit, ut et Valentiniano, Idolatriae cultum Symmacho concedere volenti; vasa sacra vendidit, ut captivos Christianos redimerer, sub Maximi tyrannide, etc.

Quanta [orig: Quantâ] porro loquendi libertate apud Theodosium Imperatorem sit usus, ipsum divino [orig: divinô] vinculo [orig: vinculô] ligans, vide in dictione Theodosius. Et Hist. Tripars. l. 9. c. 40. Obiit A. C. 397 Vide Bellarm de Auth. Eccl. Augustin. l. 6. Consess. Hieronym. in Catal. et Chron. Sigebertum, A. C. 481 484. Onuphr. A. C. 369 Genebr. in Syricio. Paulinum in Vita Ambrosii. Nic. Lloydius: Ambrosii fuit filius, quem Pater Patricius Romanus, Symmachus nomine, Galliarum Praefectus in Gallis genuit e Frangipanorum familia, ut placet Lnaudino, inquit Possevinus. Is e Praefectura Liguriae atque Aemyliae factus est Episcopus Mediolanensis: su/gxronos2 fuit S. Basilio et Nazianzeno; carus quinque laudatissimis Imperaroribus, Valentiniano maiori, Gratiano, Valentiniano iun. Theodosio M. et Honorio, Pareus. Opera eius 3. Vol. fol. prodierunt Basileae A. C. 1592. et alibi saepius; ultimo tomis 50 fol. Coloniae Agrippinae A. C. 1616. De illo sic inter alia Erasmus: Sit linguarum ac scripturarum peritior Hieronymus, sit clabor atioris phraseos Hilarius, sit in quaestionibus nodisque explicandis argutior Augustinus; aliis item dotibus excefluerint alii. Sed quem mihi dabis, qui pari sinceritate tractet S. Literas, qui cautius vitaverit suspecta dogmata, qui sic nbique gerat Christiamum Episcopum, sic spiret paterna viscera, qui summem Praesulis auctoritatem eum summa mansuetudine coniunxerit, Est quem non sine causa Doctorem Mellifluum vocart. Hegesippi auctorem fuisse, sunt qui asserant; inner quos Ludov. Vives ad. Augustin de Civit. Dei l. 21. c. s. Certe hoc duae praeferunt editiones, ut et MS. Glossarium Scriverianum. Sed Erasmo vix credibile videtur: Scaligero Auctor est infimae vetustatis: Barthius. increpat Monachorum insuper impudentiam, qui Ambrosium interpretem affinxerint. Gronov. non valde repugnat, si quis aetate adolescentiori aut in exordiis Pontificatus suiopus hoc lusisse disertum Antistitem contendat: Ita multa apud utrumque gemina germana reperiuntur, quibus bene exactis vix possis pati, quin unum esse et professorum nomen auctoris sui et huius dissimulantis illud scripti auctorem exclames, inquiens, vide eum Observat. in Eccles. c. 1. Anacephaloeoses tamen, quae Hegesippo adicitur, non idem est Auctor. Haec enim 5. Libris de Hierosolym. Excidio constans, cento quidam verius est, quam, quod vocatur, Anacephalaeosis, ex superioris operis partieulis hinc inde depromptis consutus, vide eundem Gronov. Gronov. cap. 24.

AMBROSIUS [1] Cyzicenus, a Peleo in nocturno conflictu occisus, Val. Flacc. l. 3. v. 138.

AMBROSIUS [2] vir quidam et genere, et literis, satis clarus; cum Valentini dogmatis sectator exstitisset, secundum veritatem Catholicae fidei ab Origene convictus, ac tamquam veri luminis splendore radiatus, relictis errorum tenebris, ad Ecclesiae Catholicae lucem splendoremque conversus est. Euseb l. 6. c. 12. 13. 15. 17. Hieronym. de Script. Eccl. Baron. A. C. 217.

AMBROSIUS [3] nobilis Aurelianensis, sumpsit in Anglia purpuram, sub Zenone Imperatorte et Barbaris restitit magna [orig: magnâ] eum laude, Ecclesiastica [orig: Ecclesiasticâ] disciplina [orig: disciplinâ] ibi restituta [orig: restitutâ]. Gildas Sap. Beda, l. de 6. aetatibus, in Zenone, et l. 1. hist. Angl. c. 16. Adon. in Chron.

AMBROSIUS [4] Ansbertus, saecul. 9. Item de Camaldoli, doctrina [orig: doctrinâ] inclitus. Ab Eugenio IV. ad Concil. Basileense missus, coram Emanuele Imperatore Graece peroravie Ferrariae. Constantiae mortuus. A. C. 1490. De cuius scriptis vide Bellarm. de Script, Eccl. Voss. l. 3. de hist. Lat. c. 5. Volateran. l. 31. Sie Ambros. Contarenus, a Venetis ad Ussuncassanem Persarum Regem missus, iter hoc descripsit. Obiit. A. C. 1477. Alios Ambrofios vide apud Bellarm. Spondan. Genebr. Vossium, etc.

AMBROSIUS [5] Calepinus, Bergomensis, Ordinis D. Augustini, quo [orig: quô] tempore Ludovicus Sfortia Mediolanensibus dux praeerat, floruit. De quo vide Io. Trithemium Abbatem de Eccles. Script.

AMBROSIUS [6] Catharinus, Politus, natione Hetruscus, patria [orig: patriâ] Senensis, Sixti Senensis Praeceptor; Dominicanus, primum Minorensis Episcopus, dein Archiepiscopus Compsanus in regno Neapolitiano. Eius exstant Clavis S. Scripturae, Enarrationes in 5. priora capita Geneseos, in Epist. S. Pauli, in Epistolas Canoncas, Comm. in Apacalypsin etc. Sixto Senensi, vir ingenii viribus valens, disciplinarum opibus excellens, et eloquii tam Hetrusci quam Latini, facundia [orig: facundiâ] praepotens. Possevino, vir acris ingenii ac iudicii, aliqua tamen eius non probantur. Proin et Bellarminus caute esus opera legenda monet. Obiit senex A. C. 1552. Neapoli, Labbaeus.

AMBRUARETI populi Galliae Lugdunensis inter Ligerim et Icaunam fluv. ubi nunc pars provinc. Nivernensis. Vide et Ambuareti.

AMBRUSSUM Aethico memoratum in Itiner. vulgo Ambers, 15. milliar. a Nemausio, Galliae lacus est, in Volcis Arecomicis. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.

AMBRYON Theocriti Chii vitam scripsit, ut Laertius in Aristotelis vita auctor est: ubi ex eo refert maledicum hoc Theocriti eiusce epigramma in naturae promum-condum Aristotelem:

*(ermei/ou *eu)nou/xou h)d' *eu)bou/lou a(/ma dou/lou.
*sh=ma keno\n keno/frwn teucen *)aristote/lks2.

Hermiae Eunuchi, et servi monumenta Eubuli,
Mentis inanis inane exstruxit Aristoteles.

Apud Etymologum in o(moklh/sasken citatur o( *)/abrwn. Fortassis idem est. Voss. de Hist. Graec. l. 3. p. 320.

AMBRYSUS nomen duarum urbium, quarum unam Strabo locat in Phocide, alteram in Boeotia. Quidam Amphrysum recte dici affirmant. Pausan. l. 10. Ambroson quandoque vocavit, ab heroe sumpto [orig: sumptô] nomine.

AMBUARETI Galliae Lugdunensis populi, inter Ligerim et Icaunam fluv. Caesar. Bell. Gall. l. 7. c. 75. Glareanus legendum putat, qui alibi Ambulatri dicuntur Ambarri. Quos videl. vulgo Ambrun, et le pays d'al'environ. Aliis Ambruareti, quod vide.