CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

ANNICERIS [1] Cyrenaeus, nobilis equorum agitator, qui artem Platoni ostentaturus ante Academiam currus coniunxit, saepeque eundem cursum iisdem vestigiis nihil delirando repetiit, ou(/tw a)kribw=s2 fula/ttwn tou= dro/mou to\n stoi=xon, w(s2 mh\ parabai/nein ta\s2 a(rmatotroxi/ks2; a)ll' a)ei\ kat' au)to\n i)e/nai. Verba sunt Aeliani Var. Hist. l. 2. c. 27. Lucianus, in Demosthenis Encomio: *fasi\n *)anni/kerin to\n *kurhnai=on filotimhqh=nai pro\s2 *pla/twna/ te kai\ tous2 e(tai/rous2. *to\n me\n ga\r *kurhnai=on a(rmathlasi/an e)pideiknu=nta; pollou\s2 peri\ th\n *)akadhmi/an e)celau/nein dro/mous2, e)pi\ th=s2 au)th=s2 a(rmatotroxi/as2 a(/pantas2; mhde\n paraba/nta w(/sq' e(no\s2 dro/mou shmei=a kata th=s2 gh=s2 u(polei/pesqai. Nic. Lloydius.

ANNICERIS [2] discipulus Aristippi, Hegesiae commilito, Platonem ex captivitate liberavit, et auctor exstitit unius quinque illarum sectarum, quae ex Cyrenaica suppullularunt [orig: suppullulârunt]. Diogen. Laert. in Aristippo l. 2. c. 6. et Platone l. 3.

ANNINSULA locus Galliae in Cenomanis veterrimo [orig: veterrimô] insignis Monasterio [orig: Monasteriô], cui a flumine, vel potius amniculo praeterfluente nomen. Vulgo S. Carileffi Monasterium, Saint Cales appellatur, a Carileffo Arverno Presbytero et Monacho Maximi Mitiacensis Abbatis discipulo, qui illud, regnante Childeberto [orig: Childebertô] maiore Chlodovei filio [orig: filiô], consensu Innocentii Cenomanorum Episcopi exstruxit, et quo Chilpericus Rex Meroveum filium suum Presbyterum ordinatum misit, ut Sacerdotali regula [orig: regulâ] erudiretur. Quibusdam Monasterium et locus Monasterii Anisola vocatur a fluvio, et olim Casa Caiani locus dictus esse fertur; vulgo nunc Anille, a nomine loci, nunc Saint Calais, ut dictum, a nomine Patroni, Hadr. Vales. Notit. Gall.

ANNIVERSARIUM dies est annua, qua [orig: quâ] defuncti alicuius memoria celebratur; Germanice ein Fahrtag, Anglice olim a Yeer-day, item a mind-day. Rem ab Anacleto primum, dein a Felice Pontificibus Romanis editam ferunt; qui, Martyrum dignitati consulentes, in eorum memoriam annus sacra instituisse perhibentur. Posteriores autem, sua sibi plerumque Anniversaria curabant perficienda: facultates proin et praedia Ecclesiae elargiebantur, ut pro animabus preces annue funderentur et pecuniae cibariaque inter pauperes distribuerentur; Quorum formulas perplures habes Alamannicarum Antiquit. Tom. 2. part. 2. sub tit. Alamannicae Ecclesiae anniversarii: ubi statim in exordio, Nortpertus Abbas piissimus, primus inter Abbates anniversarium suum ob servari ordinavit, largitis aliquibus bonis in usum fratribus, in sancto die Paschae ministrandis. Is etiam de suo instituit anniversarium S. Wiboradae Martyris et Virginis Christi. Postea autem a diebus demum Abbatis Manegoldi anniversarii coepti sunt in Alamannia ab omnibus utriusque sexus celebrari, circa A. C. 1262. Quod hodieque obtinet in Ecclesia Romana. Dicitur et Anniversitas, etc. De Anniversariis veterum Romanorum feriis, vide infra voce Feriae.

ANNIUS [3] Bassus, Undecimae legionis legatus, qui Poppaeum Silvanum consularem secordem bello [orig: bellô] et dies rerum verbis terentem specie obsequii regebat. Tacit. Hist. l. 3. c. 50.

ANNIUS [5] Cornicula, adulator Gallieni Imperatoris, de quo Trebell. Pollio in Gallienis, c. 17. Ubi de Valeriano patre comperit (Imperator) quod captus esset --- dixit ille, sciebam patrem meum esse mortalem. Nec defuit Annius Cornicula, qui eum quasi constantem Principem falso sua [orig: suâ] voce laudaret, peior tamen ille, qui credidit. Ubi postrema verba omnia absunt a regio; in quo locus ita conceptus, Qui eum quasi constantem Principem diceret. Casaubon. Non ad loc.

ANNIUS [6] Faustus, Equestris ordinis temporibus Neronis delationes factitavit. Tacit. Hist. l. 2. c. 10. Sed accusante Vibio [orig: Vibiô] Crispo [orig: Crispô], cuius fratrem perverterat, damnatus est sub Othone.

ANNIUS [7] Fucus, pater Pescennii Nigri Imperatoris, maritus Lampridiae, fil. curatoris Aquini. Spartian. in Pescenni c. 1.

ANNIUS [9] Libo, Consul Romanus patruus M. Antonini Philosophi, apud Capitolinum in Vita huius. c. 1. It. Consul Romanus Torquati Asprenatis collega.

ANNIUS [10] Marcus, inter Oratores Graecos, quibus idem Imperator Magistris usus est, apud Eund. c. 2. Mentio eius apud Philostratum quoque in Vitis Sophistarum, nec enim alius hic Marcus est. Nam et illis temporibus vixit, quibus potuit esse Marci Magister in Rhetoricis, et illa [orig: illâ] aetate fuit magno in pretio: *)hga/sqh au)ton, verba sunt Philostrati, kai\ *)adriano\s2 o( *au)tokra/twr, presbeu/onta u(pe\r *buzanti/wn, e)pithdeio/tatos2 tw=n pa/lai basile/wn geno/menos2 a)reta\s2 au)ch=sai. Nec obstat, quod Annius Marcus apud Capitolinum dicitur, Philostrato tantum Marcus: namque et Caninium Celerem et Ti. Atticum Herodem itidem Capitolino memoratos, non nisi Celerem Herodemque vocat idem Philostratus. Salmas. ad Capitolin. loc. cit.

ANNIUS [13] Scapula, maximae dignitatis et gratiae Provincialis homo, propter coniurationem in Cassium interfectus est. Hirtius, de Bell. Alexandr. c. 55. Alios Annios, vide in Festus, Florianus, Milo. etc.

ANNIUS [14] Severus, socer Gordiani Imperatoris, cui hic [orig: hîc] tantum detulit, ut in familiam eius quasi filium migrasse [orig: migrâsse] se crederet, ut numquam cum eo laverit, numquam illo [orig: illô] praesente sederit, ante Praeturam. Consul cum esset., aut in domo eius semper mansit, aut, si in Pompeiana domo, ad illum vel mane vel sero processit. Iul. Capitolin. in Gordianis. c. 6.

Hadriano Imperatore vocatus est. M. Antoninus Philos. cum antea patri esset cognominis: pro\s2 th\n tou= *(pwmai+kou= r(n/matos2 e)/nnoian, ad vocis Romanae sensum, inquit Dio, h. e. quod esset veritatis amantissimus ac tenacissimus. Proin Verissimu eum vocant Fustinus, Eusebius, Georgius Mon. et Lamprid. quoque. Post virilem autem togam, ad nomen quod initio habuerat, rediit. Idem Capitolin. in Marco. c. 1.

ANNIUS [18] Verus, nomen proavi, avi et patris Antonini Philos. qui primo Catilii Severi, materni proavi, nomen habuit; inde Annius Verissimus, ut modo vidimus, dictus est: tandem, ab avo paterno adoptatus et educatus, Annius itidem Verus, appellari coepit. Vide Capitolin. ubi supra.

ANNIUS [19] Viterbiensis (Johannes) Dominicanus, Linguarum et antiquitatis peritissimus; De qua 17. libros edidit, quibus Berosi, Manethonis, etc. opuscula iam dudum eruditis explosa, inseruit. Vide Leand. in descr. Italiae. Patriae suae antiquitatem lepido [orig: lepidô] commento [orig: commentô] asserere conatus, si fide Antonio Augustino, 10. dialogo, habenda. Vide Scalig. de Emendat. Tempor. l. 5. Genebr. l. 1. Chron. Perer. in Danielem. Possev. l. 16. Bibl. Volaterran. l. 16. Anthropol. Crinit. de honest. discipl. l. 24. etc.

ANNO Domini, in supputatione annorum, quando uti Christiani coeperint, vide infra, ubi de Incarnatione et Nativitate Iesu Christi ut et supra aliquid. in Anni Gratiae.

ANNOBONA Insul. Africae in littore Guineae. 10. leuc. in circuitu habet. Sic dicta, quia primo [orig: primô] Anni die a Lusitanis detecta. Distat 180. mill. pass. a promontorio Lupi Gonsalvi, in Occasum.

ANNON [1] sive HANNO, Dux exercitus Carthaginensis, coactus est vertere solum exilii causa [orig: causâ], quod in expeditionibus leonem haberet sarcinas vehen em, tamquam argumento id esset, eum ad Tyrannidem aspirare. Plut. de instit. Princ. c. 4. et Plin. l. 8. c. 16.

ANNON [2] seu HANNO Dux Carthag. a Scipione, in Hispania captus Romamque missus est. Filius illius Bomilcaris, qui ab Annibale iussus Rhodanum clam traiecit, ut Gallos funderet. Plut in Annibale. Liv. l. 26. 27. et 28. Polyb. l. 1. Item, Dux alius Carthag. qui in Sciliam venit, etc.

ANNON [3] Carthaginensis prae nimio fastu humanis terminis non contentus cupiebat maiora. Nam cum aves multas ex iis; quae modulationibus in cantu utuntur, emisisset, nutrivit eas in obscuro loco, docuitque id unum dicere, Annon Deus est. Cum autem aves unam hanc vocem auditam percepissent, aliam alio dimisit, ratus carmen illud; quod aves edocuerat, aliis in locis etiam divulgatum iri: quae tamen opinio eum fefellit: nam aves semel solutae, et ad propria, consuetaque loca profectae, priores et naturales cantus edebant, contempto [orig: contemptô] Annone, et iis disciplinis, quas captivae didicerant. Aelian. Var. Hist. l. ult. c. 30. Simile exstat exemplum de Psaphone, apud Erasmum in Adag.

ANNON [4] vel HANNO Carthaginensis, Periplum scripsit, quo [orig: quô] prosecutus est Africae ambitum, et terras in Atlantico Oceano a se inventas. Librum istum Punice scripsit, sed Graece est translatus, hodieque exstat. Quid de illo sentiant Vossius Pater et Filius, vide hunc de Hist. Graec. l. 4. p. 513. illum vero ad Melam, p. 302.

ANNONA [1] apud Romanos Dea th=s2 eu)qhni/as2 kai\ eu)eti/as2, fertilitatis et ubertatis anmtorum redituum. Unde vetus Inscr. DIVAE ANNONAE, apud Salmas. ad Solin. p. 250. Idem de Pomona factum; quae pomorum proventus, sicut Annona unius anni fetus, proprie fuit; quod de omnibus fructibus, sed inprimis de frugibus dictum, Graecis o( sithro\s2 eniauto\s2. Ad huius Deae sacra pertinet, quod legitur apud Appuleium l. 11. Met Indidem de sublimi suggestu --- renuntiat sermone rituque Graeciensi ita, laoi=s2 eu)eti/a, uti restituit locum Salmasius; qua [orig: quâ] voce feliciter ut cunctis eveniret, significatum. Unde gaudio [orig: gaudiô] delibuti populares, verbenas et corollas ferentes et exosculatis Deae vestigiis discesserunt. Salmas. ad Solin. p. cit.

ANNONA [2] ab ANNONIS, in eo differt, quod annonae sint panes, annona [orig: annonâ] vero etiam aliae species cellariae continebantur. Unde legimus apud Lamprid. in Severo c. 41. Aulicum ministerium in id contraxit, ut essent tot homines in officiis singulis, quot necessitas postularet: ita ut annonas, non dignitatem, acciperent fullones et vestitores, et Pictores, et Pincernae, omnes Castrenses Ministri, quemadmodum pestis illa instituerat, sed annonas singulas vix binas. Ad quae verba, Annona, inquit Salmas. numero [orig: numerô] singulo [orig: singulô] cum dicitur, frumentum significat et vinum et oleum et carnem et capitum et alias eiuscemodi cellarienses species, vide tit. Cod. Theod. de ergoat militar. annonae. Annonae vero multitudinis numero [orig: numerô] enuntiatae, panes tantum significant: et hoc [orig: hôc] sensu accipiendae sunt, ubi annonae singulae, binae aut ternae dari dicuntur; tot enim panes accipi debent. Apud eundem Lamprid. infra, c. 42. Medicus sub eo unus Palatinus salarium accepit; caeteri omnes, qui usque ad sex fuerunt, annonas binas aut ternas accipiebant, ita ut mun...s [reading uncertain: page damaged] singulas consequerentur, alias aliter. Ubi mundas annonas non nisi de panibus interpretari possumus. Nec enim de larido aut capito animalium dixeris mundas annonas; cum tamen laridum et capitum, etiam annonae nomine comprehenderentur: sed non annonarum quibus proprie panes denotabantur, ut vidimus. Hinc titulus Codicis Theodos. de excoctione et transtatione annonarum, solius panis vel buccellarii excoctionem intelligit, ut ex l. 1 et 2. eiusdem tituli videre est. Et in Synopsi *basilihw=n, *mhdevi pantelw=s2 a)nti\ tw=n a)nnonw=n mhde\ tw=| qei/w| si=tos2 parexe/sqw, Nulli ne divine quidem domui frumentum pro annonis praebeatur. a)nti\ tw=n a)nnonw=n, i. e. loco [orig: locô] panium, etc. Vide infra, in voce Annonae civicae. Quanta autem Annonae olim cura habita fuerit apud Romanos, tum in Urbe et provinciis, diximus supra, ubi de Alimenterum cura, tum in castris et exercitu, dicemus infra, in voce Annona militaris. Addam hic [orig: hîc] saltem locum insignem, qui occurrit apud LIV. l. 2. c. 9. ubi de Porsena Urbi Romae

minitante: Multa igitur blandimenta plebi per id tempus ab Senatu data. Annonae inprimis habita cura et ad frumentum comparandum missi, alii in Volscos, alii Cumas. Salis quoque vendendt arbitrium, quia impenso [orig: impensô] pretio [orig: pretiô] venihat in publicum omni sumptu, ademptum privatis. Portoriis quoque et tributo [orig: tributô] plebe liberata [orig: liberatâ], ut divites conserrent, qui oneri ferendo essent. Ubi quod de sale inter alia dicitur, sic intelligit Tarnebus, ut dicat datum plebi salem de publico, onere et sumptu illo [orig: illô] in Rem publicam recepto [orig: receptô]. Sed praeter durum loquendi genus, insolentissima foret haec largitio, in tanta egestate Rei publicae. Manutius impenso pretio exponit, non soluto [orig: solutô]. At id prohibent exempla tot alia, voluntque intelligi, pretio [orig: pretiô] vel maximo [orig: maximô], aut quantumvis magno [orig: magnô]. Vel eo [orig: eô] sensu, quo [orig: quô] alias etiam aut et id quidem. Si nihil aliud, introductio, de qua sequitur, dotatae Aquilliae hunc sensum affirmat. Nannius porro, venibat in publicum, sine omni sumptu ademptum privatis. Quod sit, venditum fuisse publice, detractis oneribus itinerum ac vectigalium, ut praeter pretium salis nihil sit solutum. Sed ne hoc quidem ex istis verbis potest confici Venire in publicum dicitur, quod emitur pecunia [orig: pecuniâ] aerarii: Ut contra apud cundem Liv. l. 40. c. 51. Forum Piscatorium, circumdatum tabernis, quas vendidit in privatum. Non potest autem esse causa, cur privatis adimeretur illus commercium, quod magno [orig: magnô] pretio [orig: pretiô] a Republica compararetur. Cur enim Res publica compararet? Dein, plebi consultum est hoc [orig: hôc] instituto [orig: institutô]: plebs igitur gravata erat antea, non Aerarium. Sed et postrema verba nihil habent sani. Itaque Gronovius sic censet: Salinas Ostia [orig: Ostiâ] deducta [orig: deductâ] instituerat olim Ancus. Eae, ut solent publica, haud dubie locabantur redemptoribus exercendae. Qui cum magno [orig: magnô] conducerent, atque ideo Annonam salis excandefacerent, Patres plebis demerendae causa [orig: causâ] tum non locaverunt salinas privatis vectigal pro eo pensuris, sed mandaverunt operis publicis, quae in publicum colligerent omne sal, constitueruntque Institutores, qui salubriori pretio [orig: pretiô] plebi divenderent. Sueton. Calig. c. 40. Vectigalia nova atque inaudita, primum per Publicanos; dein, quia lucrum exuberabat, per Centurions Tribunosque Praetorianos exercuit. Nempe quod hic fecit avaritia [orig: avaritiâ] et invidia [orig: invidiâ] in redemptores, id illi indulgentia [orig: indulgentiâ] in plebem. Unde verba Livii his verbis ei videntur concepta: Salis quoque vendendi arbitrium, quiae impenso pretio venibat, in publicum omne sumptum, ademptum privatis. h. e. non ad hastam locaverunt sociis, sed a se receptum Patres Actoribus publicis mandaverunt. Sumere enim in publicum, ut redigere in publicum, referre in publicum: qualia passim frequentat Cato in Oppium, vide quoque Varronem de LL. l. 4. Livium iterum l. 26. 42 et 44. In irsdem verbis aliud levamenti genus latius patens, Portoriis quoque et tributo plebe liberata [orig: liberatâ] etc. Qua de re vide plura apud Ioh. Frieder. Gronov. Not. ad Livium d. l. Sub Imperatorib. Annonam vastabant, seu cendebant, aut excandefaciebant, ut Lamprid. in Commodo c. 14. et Varro l. 3. Rei Rust. c. 2. loquuntur, qui Rem publ. gerebant, vel avaritia [orig: avaritiâ] moti; vel ut Principibus invidiam conflarent; quemadmodum sub Commodo Cleander, sicut referunt Dio et Herodianus, astu improbo [orig: improbô] id egit, ut conflata [orig: conflatâ] ex ea re invidia [orig: invidiâ] Commodum opprimeret: quem tamen haec molientem Papyrius Dionysius Annonae Praefectus astu pari, verum fine diverso [orig: diversô], vexans et ipse annonam perdidit. Nec idoneum vero semper caritatis remedium vilitas proposita, ut de Commodo Lamprid. refert: Unde Amm. Marcellin. l. 22. in elog. Iuliani: Inter praecipua tamen et serta illud agere superfluum videbatur, quod nulla [orig: nullâ] probabili ratione suscepto [orig: susceptô] popularitatis amere, vilitati studebot rerum venalium, quae nonnumquam secus, quam convenit ordinata, inopiam gignere solet et famem. Prudentissime igitur Alexander Severus, de quo Lamprid. c. 22. Cum vilitatem, ait, P. R. ab eo peteret, interrogavit per Curionem, quam specicm caram putarent: illi continuo exclamaverunt, carnem bubulam atque porcinam. Tunc ille non quidem vilitatem proposuit; sed iussit ne quis suminatam occideret etc. Adhuc melius vero Pertinax, cuius exemplo, cum ille parcius se ageret: ex omnium continentia vilitas nata est, apud Capitolin. c. 8. Vide Casaubon. et Salmas. ad h. l. ut et infra, in voce Annonarius.

ANNONA [3] Militaris, quam sollicite curata olim, indicat Lamprid. in Alexandro Severo c. 15. cum de Imperatore hoc, Annonam, inquit, militum diligenter inspexit. Pro quo verbo respexit habemus, quod proprium huic rei, apud Vulcatium Gallicunum in Avidio Cassio, c. 5. Annona militaris omnis parata est, neque quidquam deest sub bono Duce --- c. 6. Arma militum septima [orig: septimâ] die semper respexit; vestimenta etiam et calceamenta et ocreas: delicias omnes de castris submovit etc. Quas species contineret, potissimum ex Capitolino in Gordiano Tertio c. 28. discimus: Cuius viri tanta in Rep. dispositio fuit, ut nulla esset unquam civitas limitanea potior, quae non posset Exercitum Populi Rom. ac principem ferre, quaetotius anni in aceto, frumento, et larido atque hordeo et paleis condita non haberet. Servabantur illae, in urbibus munitissimis, quae fere capita suarum provinciarum erant, uti refert Marcellin. de Palaeis Isauriae, Procopius de Daris et Nisibi, ubi e)n dhmosi/w|, i. e. in Praetorio, illas conditas narrat: quemadmodum constituit Leo Imp. l. ult. C. de Offic. Rectoris prov. In limitaneis inprimis civitatibus, quae prout magnae, aut parvae essent, plurium aut paucorum mensium habebant condita: longe enim maior pars militum in limitibus constituta erat; unde tam frequens mentio in Cod. Theodos. primipilariorum ad pascendos milites ad limitem sollenniter destinatorum. Ex limitibus vero vel limitaneis urbibus ad castra deferebantur species hae, per viciniores limitis provinciales, militesque in limitaneis castris constituti, duas alimoniarum partes ibidem sumebant, tertiam ipsi vehere cogebantur, l. Fulian. Cod, Theodos. de erogat. mil, ann. etc. Cum autem per provincias, iter faciebat Imperator, totius Annonae militaris ratio coram illi exponebatur, atque etiam dei\mata oculis subiciebantur; quae posterior aetas probam appella, vit. Morem aperit Amm. Marcellin. l. 21. Ioviniano vehiculo insidenti, quod portabat reliquias Constantii, ut Principibus solet, annonae

militaris offerebantur indicia et (ut ipsi nominant) proba et animalia publica monstrabantur etc. Vide Casaubon. et Salmas. ad Spartian. in Hadriano, c. 12. ubi illum, etiam in casttis, ubi praetenturae Militum limitaneorum, species annonarias asservari solitas, contendentem, hic refellit, ut et infra in voce Condita, item in Horreum. Secundum pittacia autem militibus erogari has species consuevisse, dicemus infra in voce Pittacium. Sed et apud Wisigothos, per singulas civitates atque castella Officiales erant seu Magistratus, Annonarii dicti, qui militibus annonam sine fraude exhiberent, uti docent LL. Wisigoth. l. 9. tit. 2. §. 6. etc. Vide infra.

ANNONAE [1] Praefectus, Romae extraordinarius fuit Magistratus, ab Aedili Cereali, qui ordinarius erat, distinctus. Fuit eius munus, videre ne plebs annonae caritate ac inopia [orig: inopiâ] laboraret, verum ut panis suppeteret affatim, pondereque iusto [orig: iustô] ac munditie debita [orig: debitâ] veniret. Itaque, si quid ad annonam pertinens, commissum erat, cognoscebat. Mentio eius fit a Livio l. 4. c. 12. et alibi. Gessit hunc Magistratum Cn. Pompeius M. eo [orig: eô] anno [orig: annô], quo [orig: quô] Cicero revocatus est ab exilio, ut constat eius ex Orat. pro Domo. Fuit autem primo in urbem annona illata, ex Sicilia et Sardinia, quae proin Horrea populi Romani dici amarunt [orig: amârunt]. Aucta [orig: Auctâ] postea Republ. prolatove [orig: prolatôve] sub Consulibus Imperio [orig: Imperiô], ex Africa, domita [orig: domitâ] iam Carthagine: sub primis Imperatorib. ex Aegypto, denique declivi iam Principatu, aut potius diviso [orig: divisô], e Gallia frumenta in urbem, ad Populi annonam, convehebantur. D. Ausonius in urbib. Narbo v. 21.

Inprimis vero Alexandrinae frumentationes nobiles fuere [orig: fuêre], etiam apud Graecos, ut patet ex Athenaeo Dipnosophist. 11. cumque reliqua navigia, quae ex Africa sub Augusto in Italiam commeabant, Capreas insul. transitura, velo [orig: velô] solo [orig: solô] contentae essent, Alexandrinis etiam suppara addere fuit permissum. Sed et ex Hispania fruges petitae, Claudian. in Eutrop. l. 1. v. 406.

Teutonicus vomer, Pyrenaeique iuvenci
Sudavere [orig: Sudavêre] mihi; segetes mirantur Iberas
Horrea: nec Libyae senserunt damna rebellis,
Fam transalpina [orig: transalpinâ] contenti messe Quirites.

Ex his igitur provinciis advecta annona navibus onerariis, dein imponebatur caudicariis navibus, ut per Tiberim in urbem inferretur. Hinc Cappella de Nupt. Merc. Philolog. ad ostia, inquit, Tiberina naves onerariae appellant: dicebanturque qui istiusmodi navigiis praeerant, Codicarii, sive Caudicarit, ut ex inser. lapidis antiqui patet: Mensores Portuenses, quibus vetus fuit cum Caudicariis diuturnumque certamen. Advectam iam Mensores hi in publica horrea inferebant: quae vel pensilia erant, in editiori villae parte, vel subterranea; quorum illa Vitruvius l. 6. c. 9. sublimia, haec Plinius l. 18. c. 30. defossa vocat: quibus et ex tabulis ligneis mobilia fuisse, addendum ex Scaevola IC. l. 60. ff. de acquir. rer. dom. Itaque, nisi ex horreis publicis distribueretur frumentum, esuriebat civitas. Unde crudele illud Caligulae factum, cum nonnumquam horreis praeclusis famen populo indixit, Sueton. in eo c. 26. Inde annona efferebatur et populo dividebatur, vel per Praefectum frumenti dividendi, qui dicebatur annonam dividere et dare, et praeterea regere, vel per Aediles. Neque vero semper annona frumentum erat, sed interdum arctiore in penuria panis dividebatur. Quod si annona defecisset, ut nec in horreis publicis frumentum, nec gradibus panis suppeteret, saepe oriebantur seditiones, et ab indignante famelicaque plebe, petebantur lapidibus ii, quibus id negotii incumbebat. Lucanus Pharsal. l. 3. v. 55.

--- --- Irarum causas et summa favoris
Annonae momenta trahi; namque asserit urbes
Sola fames, emiturque metus, cum segne potentes
Vulgus alunt.

Victor in Antonino Pio, sub sin. Cum ob inopiae frumentariae suspicionem lapidibus peteretur. Ideoque cum arctissima fuit annona, ut loquitur Sueton. in Galba cap. 7. lenitate sua [orig: suâ] Imperatores subvenire solebant et commeatuum in urbem subvehendorum curam alicui permittere, Symmachus l. 10. Ep. 31. quod tunc gratuitum et sine pretio, imo interdum et sine mensura hi conferebant, ad aucupandum popularis gratiae favorem. Quemadmodum autem pecunia ad stateram pendi, non numerari, consueverat olim, ita frumentum plebi dividendum, tessera [orig: tesserâ] frumentaria [orig: frumentariâ] data [orig: datâ], non mensura [orig: mensurâ], sed pondere primitus erogabatur. Hinc in legg. Xviral. Vincto farris libra in singulos dies datur. et Horatius l. 1. Sat. 5. v. 68.

Plura supra, et apud Thom. Dempster. Antiqq. Rom. l. 7. c. 38. Vide quoque Comes annonae infra.

ANNONAE [2] Aerariae, quae adearatae in pretiis exhibebantur, l. 15. Cod. de erog. milit. annonae.

ANNONAE [3] Civicae, item Annonae Publicae, dicti sunt tit. Cod. de Annonis civ. panes, qui plebi Constantinopolit. olim Imperatoria [orig: Imperatoriâ] liberalitate quottidie distribuebantur. l. 8. eod. tit. Annonas civicas in Urbe Constantinopol. scholae scutariorum et scutariorum clibanariorum divi Constantini adseruntur liberalitate meruisse. Graeci palati/nous2 a)/otous2 et politikou/s2 dixere [orig: dixêre]. Latini insuper buccellas, ut testatur l. Valentiniani Cod. Theodos. de annonis civ. et pan. grad. Civis Romanus, qui in viginti panibus sordidis --- quinquaginta uncias comparabat, triginta et sex uncias in buccellis sex mundis sine pretio consequatur. Ubi buccellae mundae, sunt kaqaroi\ a)/rtoi, Spartiano in Aurelian. c. 35. Annonae mundae etc. Nempe olim frumentum populo dabatur, unde sub Imperatorib. qui Aurelianum antecesserunt, crebra tesserarum frumentariatum mentio: Aurelianus primus annonam Populo in pane cocto divisit; quemadmodum idem porcinam quoque primus populo distribuit. Zosimus, *)epi\ toutois2 kai\ a)/rtwn dwrea=| to\n *(pwmai=on e)ti/mhse dh=mon, Ad haec et pannum munere

Romannm honoravit populum. Bilibres primum fuisse hos paves, ex Vopisco discimus, et quidem in modum coronae seu circuli formatos; accessit dein sub eodem Aureliano aliisque Principibus incrementum, ita ut sub Theodosio sex panes quottidie darentur singulis popularibus, quorum quisque sex uncias pendebat; cum 25 tantum unciae in uno pane sub Aureliano praeberentur, vide loc. dict. Hi gradiles dicti, quod in iisdem gradibus, quibus olim congiaria Populo dabantur, aera dividebantur et missilia omne genus, tesserae item mittebantur, erogaretur, in Amphitheatri nempe gradibus sive Theatri, die quibus dicemus latius infra in Gradiles Panes. Interim, cum ex Constantini instituto, Annonae civiae Populo in Urbe Constantinopol. non minus, ac Romae, erogari coepissent, erogatio ea non in Circo aut Amphitheatri gradibus, sed in Foro fieri solita est. Sed et ibi Populus per gradus distinctus et per turmas divisus, cum in suo quisque loco ac gradu adstaret, panes illos civiles, qui de publico dabantur, accipiebat. Sicut autem olim quibus frumentum dabatur, tesserae mittebantur, sic postquam panes frumenti vice dari coeperunt, tesserae etiam datae sunt, ligneae videl. culh/fia Polybio, kalamoi Codino, sunto/mia kala/mia Chron. Alexandr. etc. Vide infra in Tesserae panariae: quarum loco [orig: locô] iussere [orig: iussêre] Imperatores valentinianus et Valens, ut titulus aeneus in gradibus figeretur, in quem et panis modus ac nomen percipientis incidi debebat, vide l. 5. Cod. Thcodos. de annon. civ. et pane grad. Tesseris itaque acceptis ad Forum ibant populares et ibi iisdem ostensis, panem quisque suum accipiebant: hinc kalamhforei=n apud Themistium dicti. Cum his autem accedebant ad e(rka/nas2, seu septa, de lignis, constructa, in medio Constantinopol. Foro, quod *goustei=on vel *)aougoustei=on vel *au)goustew=na vocabant, in quibus gradus illi, de quibus dictum; ubi locum suum quisque obtinebat a Praefecto Urbis sibi adsignatum. Corippus de Consulatu Fustim Fun. l. 4.

Iam vicina dies spectandi Consulis omnes
Urgebat turmas arcus statione replere,
Et loca, quae populis Praefectus deputat Urbis.

Sic stanti in suis arcubus et septis, ac per gradus et ordines divisae plebi, ab illis ipsis gradibus dividebantur Annonae quottidie; idque gratis, sicut et vinum et oleum, et porcina, usque ad principatum Heraclii: cuius Imperii anno [orig: annô] 8. civibus Constantinopol. tributum seu capitatio, pannm Civicorum nomine, imposita est, ut pro singulis scil. panibus, quos de publico percipiebant, tres nummulos dependerent. Quod tributum cum solvissent, eodem [orig: eôdem] illo [orig: illô] ipso [orig: ipsô] anno [orig: annô], mense Augusto [orig: Augustô], eiusmodi omnis Annonarum civicarum distributio omnino sublata est etc. Non omittendum autem, emolumenta illa civica nemini deputavisse Constantinum, nisi qui domos in urbe haberent, hinc kth/tores2 seu possessores dicti, qui ius hoc panum, propterea diaiwnizo/ntwn etiam dictorum, ad posteros suos, ut et venditis domibus, ad emptores transferebant etc. Vide Salmas. Not. ad Vopisc. in Aurelian. loc. cit. ut et infra passim, inprimis ubi de Pane.

ANNONARIA Regio apud Treb. Pollionem in Tetrico Sen. c. 24. Eum --- Correctorem totius Italiae fecit i. e. Campaniae, Samnii, Lucaniae --- omnisque annonariae regionis: dicta est omnis Italia, ab amonaria functione, quam ad exercitum comitatumque Imperatoris alendum, qui semper, aut maxima [orig: maximâ] parte aderat, conferre consueverat. Quam solam olim praestationem cum agnosceret, postea etiam tributo [orig: tributô] onerata est. Aur. Victor in Maximano Herculio: Parte Italiae invectum tributorum ingens malum: nam cum omnis eadem functione moderateque ageret, quo exercitus atque Imperator --- ali possent, pensionis inducta lex nova, quae sane illorum temporum modestia tolerabilis in perniciem processit. Ubi per functionem, intellige annonariam, per pensionem tributum. Sic in l. 4. Cod. Theodos. pensionem glebalem ab annonaria functione distinguit. Hanc autem functionem etiam urbicaria regio conferebat, ut constat ex l. 14. Cod. Theodos. tit. dict. Quod de annonariis functionibus per urbicarias regiones clementia nostra concessit, etiam in largitionalibus titulis --- custodiri mandamus. Et l. 3. tit. tributa in ipsis speciebus inferri: Quod peraeque in omni vino, quod ex Urbicaria regione confertur, observandum esse censemus. Hoc igitur differebant regiones annonariae et urbicariae, quod urbicariae utique et annonariae fuerint, i. e. annonariam functionem praestiterint: at non omnes annonariae urbicariae etiam sint appellatae. Nam omnes Italiae regiones sic dicebantur proprie, vel quod olim solae huiusmodi functioni essent obnoxiae, exemptis urbicariis: vel ut ab urbicariis, i. e. urbi vicinis ac circumiacentibus, distinguerentur hoc [orig: hôc] appellationis discerniculo [orig: discerniculô], cum utraeque tamen idem praestationis onus munusque subirent. Hinc, quia ex XVII. Italiae provinciis nulla tota aut integra intra centesimum ab Urbe milliare (quo [orig: quô] spatio [orig: spatiô] territorium Urbis finiebatur) fuisse reperitur inclusa, sed pars Piceni tantum ab uno latere et pars Tusciae ab altero: factum, ut pars illa tusciae, quae urbi propinqua et infra terminos urbicae iurisdictionis conclusa, Tuscia urbicaria, seu suburbicaria diceretur, altera vero pars, Italiae accenseretur et annonariae Tusciae nomine veniret. Idem de Piceno dicendum. Quam rationem omnino esse putat Salmas. quare nullae aliae ex Italiae regionibus, praeter duas has, apud auctores nominatim dictae inveniantur Annonariae, aut Suburbicariae. Reliquae enim, quamvis nulla non annonaria esset, istiusmodi adiectione opus non habebant, cum nulla pars eorum urbicaria esset. Illud vero animadversione dignum, ita semper distinctas et dispunctas fuisse provincias urbicarias ab annonarris, ut satis constet, duas Tuscias, urbicariam et annonariam, quamvis adeo vicinas, ut una magis, quam duae provinciae, censeri possent, numquam ab uno eodemque Iudice administratas esse, cum tamen Tuscia annonaria non sola per se administraretur, sed cum Umbria iuncta unum Rectorem acciperet. Quemadmodum Picenum quoque annonarium numquam eundem Consularem cum urbicario habuit, sed Flaminiae iunctum ab uno eodemque Praeside regebatur, etc. Cum itaque

Trebellius Tetricum totius Italiae Correctorem factum esse dicit, Italiae nomine non Urbs et urbicaariae regiones, sed annonartae regiones, quae cum Italia incedunt, et Urbi ac Urbicariis contradistinguuntur, sunt intelligendae. Qui enim totius Italiae Corrector erat, idem omnis annonariae regionis etiam fuisse Corrector censendus est: uti, qui Urbi praefectus fuit, idem et Urbicarias regiones sub se habuit. Sic Rationalis rei privatae per urbem Romam, fuit et per urbicarias regiones: alius vero erat Rationalis rei privatae per Italiam, h. e. per annonariam Regionem etc. Vide Salmas. Not. ad Trebellium loc. cit.

ANNONARIUS in LL. Wisigoth. dicitur erogator et dispenator annonae, i. e. Officialis seu Magistratus, qui in singulis civitatibus aut castellis militibus annonam sine fraude exhiberi curabat. Vide supra. In Monsteriis quoque Annonaria Praepositura occurrit, cui qui praefectus erat Monachus, annonae colligendae et in Monachorum victum erogandae, vel panis Monachis distribuendi, curam sustinebat: Car du Fresne Glossar. Vide et infra Perisscchoregia.

ANNONIACUM vulgo, ANNONAY, Oppid. Galliae Celticae ad rivum Deume 2. leuc. a Rhodano fluv. in Vivariensi provinc. superiori.

ANNONTATORES dicti sunt, qui illatarum specierum breves seu rationes conficiebant, Tabularii, in leg. 3. Cod. Theodos. de susceptor. apud Eund.

ANNOTINUM Pascha, quasi Anniversarium Pascha, Romanis dictum, quia antiquitus apud illos, qui in priori Pascha baptizati erant, in sequenti anno eodem [orig: eôdem] die convenere [orig: convenêre]; suaeque generationis anniversarium diem cum oblationibus sollenniter celebrabant, Micrologus Ecclesiast. Observat. c. 56. Agebatur autem ratione Octavae post Dominicam in Albis: unde in nonnullis Sacramentariis MSS. reperitur post dictam Dominicam, specialiter Missa assignata, cuius titul. Missa in Pascha annotinum. Macer Hierolex.

ANNUALE idem quod Annale, de quo supra. Irem, idem nonnumquam cum Annata, reditus nempe annuus Praebendae Canonici defuncti. Necrologium S. Victoris Paris. de Ludovico VII. Rege franciae: Annualia quoque regalium Abbatiarum, aliaque multa nobis donavit; precibus scil. Stephani de Garlanda Archiepiscopi Paris. ut est in eodem Necrolog. alibi. Charta Roberti Abbatis eiusdem S. Victoris in M. Pastorali Eccles. Paris. l. 20. Charta 85. Super co, quod dicti Religiosi dicebant, se percipere debere annuale in pane et vino, ubicumque decederent socii Dn. Episcopi Parisiens. etc. Charta Iohannis Ducis Castrivillani A. C. 1260. Volo, quod Prior de Marmissa --- habeat annalia Canonicorum decedentium, etc. apud Car. du Fresne Glossar. Aliud Annuitas, pensio videl. annua, Anglis Annutiu. Unde Breve annuitatis, quo creditor debitorem convenit, cum pensionem annuam constitutae pecuniae percipere non potest, apud Littletonem sect. 219. laudatum eidem.

ANNULATIM crispatae comae, indigitantur apud Iulium Capitolin. in Pertinace c. 12. Fuit autem senex venerabilis, immissa barba [orig: barbâ], restexo [orig: restexô] capillo [orig: capillô], etc. Hic [orig: Hîc] enim reflexus capillus idem est, quod flexus, i. e. ou)=los2 Graece seu ou)lwqei\s2, quem in Albino, c. 13. crispum et renodem dixit. Flectere enim capillum est torquere et vibrare, unde flexi ingenio suo capilli Petronio, qui natura [orig: naturâ] tales, non arte: Quintiliano, in annulum ponere capillos; flexi enim illi annulos et nodos quodammodo exprimunt. Unde Arnulfus de locis sacr. subannellatum Christi capillum fuisse scribit, ubi subannellatus est ou)=los2: cuiusmodi capillum imagini olim Christi affingi consuevisse, apud Suidam legimus. Alii gradibus capillum frangere dicebant. Quintilianus utrumque, gradus et annulos coniungens, l. 12. c. 10. Sed me, ait, hactenus cedentem nemo insequatur ultra. Do tempori, ne crasse toga sit, non serica: ne intonsum caput, non in gradus atque annulos totum comptum, etc. Vide infra in voce Gradus. Aliter tamen gradus dicuntur in capillorum compositione, aliter annuli. Inflexio nameque ipsa atque crispatio capillorum nexiles annulorum orbes imitabatur: Comae tamen sic annulatim crispatae, non etiam confusae ac turbatae et indiscriminatim temereque implexae habebantur, sed per graus quosdam positae et ordine digestae, ita ut unaquaeque annulorum series stationem quasi suam servaret et gradatim alveolatimque alia super aliam scanderet. In quibus exprimendis Latini, ordinem, stationem, gradus, solent usurpare: Euripides e(/dran dixit; Manilius fluctus. Nam illa crinium per annulos inflexio et per gradus digestio fluctuum modo exstantium, modo subsidentium, et se invicem propellentium undulatos intortosque motus plane refert l. 5.

Illis cura sui vultus frontisque decorae
Semper erit: tortos in fluctum ponere crines,
Aut vinclis revocare comas, aut vertice denso Fingere.

Ubi tortos crines in fluctum ponere, idem est, quod Quintiliano supra in annulos ponere; et fallitur Vir Incomparabilis, qui aliter accipit. Ovide. l. 3. Art. Am. v. 148.

Ahbi namque sinum vocat, annulum illum et modum tortilem inflexi capilli Ovid. l. 1. Amor. Eleg. 14. v. 25.

Quam se praebuerant ferro patienter et igni;
Ut fieret torto nexilis orbe sinus, etc.

Vide Salmas. ad Capitolin. d. l. et hic passim, praecipue ubi de Capillis. Addo saltem Annulis crinium seu cincinnis utrinque in cornicum formam acuminatis atque retortis, spectabiles incessisse olim Sacerdotes Lydos atque Armenos: Ab iisdem cornigerum caput Bacchi Poetis appellari: nec alia credi Mosis fuisse cornua; quae tamen alii de facie eius intelligunt, quae [gap: Hebrew word(s)] radiabat etc. Delrius ad Hippolytum Senecae v. 756.