CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

ANNULI [1] originis incertae; fabulae illorum vetustatem a rupe Caucatea repetunt et Promethei vincula eo detorquent. Troianis certe temporibus usum Annuli fuisse ignoratum, Plinius affirmat, hac [orig: hâc] ratione ductus, quod Homerus eorum nullam fecerit mentionem, cum et codicillos missitatos Epistolarum gratia indicet, Il. z. et conditas arcis vestes, ac vasa aurea argenteaque et ea colligata nodi, non Annuli, nota [orig: notâ], Odyss. q. Et quidem de Graecis haec vere dicuntur. Nam hos, et praesertim Lacones, ante inventum annuli signatorii usum, lignis a vermibus exesis res quasvis signasse [orig: signâsse], legimus in Graecorum Commentariis: quae signacula qriph/desta et qripo/brwta fuere [orig: fuêre] mmcupata. Sed apud Hebraeos et Aegyptios etiam, ante Iliaca tempora, Annulos tuisse usurpatos apparet, cum ex facto Iudae, qui Thamari pignoris loco [orig: locô] dedit annulum, Gen. c. 38. v. 18. tum ex historia sosephi, qui a Pharaone Aegypti Rege Annulo [orig: Annulô] signatorio [orig: signatoriô] donatus legitur, Gen. c. 41. v. 41. et apud Iosephum Antiqq. Fudaic. l. 2. c. 2. Unde mirum, cur Plinius neget, Aegyptios annulis usos esse, l. 33. c. 1. quorum usus ab iis, ut multa alia, ad Graecos manavit, et inde ulterius ad veteres Italiae populos. Nam Sabinos, etiam Romuli temporibus, Annulos gestasse, auctor est Dionys. Halicarnafl. l. 2. ubi de Tarpeia. A Sabinis transiit mos ad Romanos; nisi forte hi ab Hetruscis acceperint, cum inter alia Magistratuum insignia, quae Tarquinius Priscus a Tuscis debellaris sumpsit, etiam annulos ponat l. 1. c. 5. Tarde enim hanc consuetudinem Romanos amplexos, et ne Reges quidem omnes annulis fuisse delectatos constat. Hinc praeter Numae et Servii Tullii statuas, nullam aliam ex iis, quae Regibus in capitolio positae erant, annulum habuisse, auctor est Plin. loco [orig: locô] citato [orig: citatô]. Statuas vero annulis ornari solitas esse, Cicero quoque confirmat, cum ad Atticum l. 6. Ep. 1. ex flatua, amictu, Annulo, imagine, collegit eiusdem Scipionis statuam esse, et quae ad Opis, et quae ad Pollucis aedem posita esset. Fuere [orig: Fuêre] autem Annuli quidam e simplici metallo, alii e mixto: Nam vel inaurabant ferrum et argentum, vel aurum ferro [orig: ferrô] cingebant, de quorum istis vide Artemidorum *)oneirokr. l. 2. c. 5. de illis Plinium loc. cit. utriusque generis gestasse [orig: gestâsse] videtur Trimalcio, apud Petronium: quos Samothracios fuisse appellatos, indicat Plinius ibid. Sed et alii erant, quibus cum circulus totus esset aureus, sigillum tamen gemmae loco [orig: locô] erat argenteum: et contra, quibus circulus erat argenteus, sigillum vero aureum, cuiusmodi videre est apud Gorlaeum Num 95. 96. 97. 98. Rursum alii erant solidi, alii cassi ac pervii, Artemidorus l. 2. c. 2. qualibus solis uti Flaminibus Dialibus fas erat, Festus in Edera et Aul. Gellius l. 10. c. 15. Item alii sine gemma, Gracis a)/peiroi, a)/liqoi, a)yhfoi dicti, Aristot. Phys. Iul. Pollux l. 6. c. 33. tit. 7. Artemidor. l. 2. c. 5. Alii gemmam habebant, eamque vel figura [orig: figurâ] aliqua [orig: aliquâ] msignem vel nulla [orig: nullâ], Plin. loc. cit. Quid quod duas quoque gemmas (forte et plures) uni annulo insertas fuisse, videre est ex Epistola Valeriani Imperatoris, ubi annuli bigemmis uncialis fit mentio, apud Trebellium Pollionem in Claudio c. 14. Nullum vero fuit lapidis pretiosi genus, modo aut scalpro [orig: scalprô] aut caelo [orig: caelô] corrumpi posset, quod antiquis intactum sit relictum; solo [orig: solô] adamante excepto [orig: exceptô]: donec, quomdo et is vitiaretur, reperit hand pridem quidam Mediolanensis Iacob. Treccia, qui Philippi Hispaniae Regis gentilitia insignia adamanti summa [orig: summâ] arte insculpsit. Interim, cum omnes fere gemmae ad usum sigillorum inciderentur aut caelarentur, tres tamen maxime omnium ad hos usu aptabantur, achates, onyx et sarda, eo quod ceram non traherent plucherrimeque ac sine labe effigiem exprimerent. Vitreas gemmas in annulis vulgus usurpabat, Plinius l. 35. c. 6. Annulare, (color annularis) quod vocant, candidum est, quo [orig: quô] muliebres picturae illuminantur. Fit et ipsum ex creta admixtis vitreis gemmis, ex vulgi annulis. Coeterum imagines, quae gemmis incidebantur, aliae erant cavae, quae scalpro [orig: scalprô] fiebant: aliae extuberantes prominentesque, quae caelo, unde et gemmae Ectipae dictae, Senec. de Benefic. l. 3. c. 26. Sed nec modus Annulos gestandi unus idemque apud Veteres fuit. Dextra [orig: Dextrâ] quidem gestatos, evidenter ostendit Ierem. c. 22. v. 24. apud Romanos vero, ante usum gemmarum, cum sculptura adhuc annuli materiae imprimebatur, sive ex ferro foret, sive ex auro, gestabatur, ut quisque vellet, quacumque [orig: quâcumque] manu, quolibet [orig: quôlibet] digito [orig: digitô], Macrob. l. 7. c. 13. At, postquam gemmae addi coeperunt, sinistra potissimum manus huic gestamini destinata est: nisi quod interdum homines upra modum molles et luxuriae dediti, etiam dextram in subsidium vocabant, si fors sinistra ferendo oneri non esset, Lucian. Navig. De laeva vero, praeter Tertullianum de Hab. mul. cap. ult. Plin. l. 33. c. 1. Silium Italicum l. 11. ita Horat. l. 2. Sat. 7. v. 8.

--- --- - Saepe notatus
Cum tribus anellis, modo laeva [orig: laevâ] Priscus inani
Vixit inaequalis.

De digitis, ita Plinius, ubi supra: Singulis primo digitis geri mos fuerat, qui sunt minimis proximi. Sic in Numae et Servii Tullii statuis videmus. Postea pollici proximo induere [orig: induêre], etiam Deorum simulacris. Dein iuvit et minimo dare. Galliae Britanniaeque in medio dicuntur usae. Hic nunc solus excipitur, coeteri omnes onerantur. Similiter veteres Graecos annulum habuisse, in digito sinistrae manus, qui minimo est proximus, docet A. Gell. l. 10. c. 10. Sed et pollice etiam interdum fuisse gestatos, non obscure innuit Iul. Capitolin. qui c. 6. Maximinum Caesarem ait fuisse pollice ita vasto [orig: vastô], ut uxoris dextrocherio [orig: dextrocheriô] uteretur pro annulo. Usus annulorum non minus multiplex, praecipuus tamen in signando fuit. Signabantur autem primo omnes tabulae, quae pacta conventaque continebant, Senec. de Benefic. l. 3. c. 15. Et quidem detabulis Nuptialibus diserte id docet Sueron. in Claudio c. 29. de Sponsionibus, Plut. in Pompeio: de Testamentis, Appianus Alexand. l. 1. Dein Epistolae ac Diplomata: Unde Achabi Regis Samariae annulo [orig: annulô], literas, quibus Nabothus occidi iubebatur, fuisse obsignatas, exstat 1. Regum c. 21. v. 8. De more Persarum, vide Esther. c. 8. v. 10. et Xenoph.

Hellen l. 1. ad quem modum Alexander M. literas, quas in Europam mitteret, veteris annuli gemma [orig: gemmâ] obsignabat. iis, quas in asiam scriberet, Darii annulus imprimebatur, Curtius l. 6. c. 6. Idem de Caesaribus Rom. habes apud Iustinum l. 43. c. ult. quemadmodum apud veteres Persas, Trogi Pompeii Patrem sub Caio Caes. militasse [orig: militâsse], Epistolarumque et Legationum simul et Annuli curam habuisse, tradit: nempe a Caesare ipsi commissam. Ita in Imperio postea Constantinopolitano Logothetae; apud Francos, Referendario olim, nunc Cancellario dicto, custodia ac cura. Annuli Regii; in Ecclesia Graeca, annuli Patriarchalis, Chartophylaci, commissa. Porro et aliae res Annulis obsignatae reperiuntur. De Templo obsignato, exstat illustris historia, apud Danielem c. 14. In Elide quoque obsiqnatam esse illam domum, in qua tres vacui lebetes Dionysio collocabantur, qui paulo post sigillo [orig: sigillô], quod integrum manserat, revulso [orig: revulsô], ab ingressis vino [orig: vinô] pleni reperti sint, tradit Aristotel. de Miracul. aud. Sic fores Gynaeceorum sigillo [orig: sigillô] et pessulo [orig: pessulô] a maritis obfirmari, queritur mulier apud Aristophanem Thesmophor. Ad quem modum, lapidem illum, qui ponebatur super os lacus in quem Daniel demissus et bestiis obiectus erat, Rex obsignavit annulo [orig: annulô] suo [orig: suô], et annulo [orig: annulô] optimatum suorum, Daniel. c. 6. v. 18. Quemadmodum et lapis sepulchri, in quod Servator noster illatus fuit, a Pharisaeis obsignatus est, Matth. c. 27. versu ult. Praeterea supellectilem atque adeo penum universam, ab attentis Patribus familias [orig: familiâs] annulo [orig: annulô] obsignatam, testatur Plin. l. 33. c. 1. Plautina materfamilias [orig: materfamiliâs] in Casina: Actu 2. sc. 1.

Ita salinum cum sale, Plaut. Persa Actu 2. sc. 2. vini lagenam, Martial. l. 9. Epigr. 89. alia alii obsignata tradunt: Irrisusque ob hanc rem a Parthis suis fuit Vonones, Phraatis filius, quod diversus a Maiorum institutis, Graecos haberet comites, et vilem etiam supellectilem annulo [orig: annulô] obsignaret, Tacit. Annal. l. 2. c. 2. Sed et pecuniam in sacculo, vel cista conditam, si forte eam vel apud Nummularios, vel in aede sacra deponere volebant, annulo [orig: annulô] obsignavere [orig: obsignavêre] Veteres, l. 1. §. si pecun. et §. si cista sign. cuius rei illustre exemplum exstat apud Appuleiium Metam l. 10. Nec silentio [orig: silentiô] praetereundum, quod Cn. Pompeius, cum in Sicilia bellum gereret, audiretque milites flagitiose vivere, illorum gladiis sigillum impressit, quod qui amovisset, ei poena infligebatur, Plut. in Pompeio. De votorum, quae tabellis inscripta Deorum genibus plerumque affigebant, obsignatione, vide Ian. Rutgersium Var. Lect. l. 5. c. 5. etc. Signa quod attinet, seu imagines Annulorum sigillaritiorum, hae initio quidem insculpebantur caelabanturque in ipso metallo, ex quo annuli facti; augente vero luxuria [orig: luxuriâ], etiam in ipsis gemmis, Macrob. l. 7. c. 13. Etsi autem Claudii Caes. Principatu nullas admittebant gemmas in annulis caelatas sculptasque, sed auro [orig: aurô] ipso [orig: ipsô] signare tum moris erat, teste Plinio [orig: Pliniô] l. 33. c. 1. non tamen ille mos diu duravit, et paulo post tam in gemmis, quam metallo, imagines fingi celarique ius fuit: dictique sunt qui vel gemmas auro includebant, vel signa gemmis et auro incidebant insculpebantque, Graecis *daktulioglu/foi: In veteri Inscript. Flaturarii, Siglilliarii. Porro sculpturae annulorum gentilitiae olim ac familiares non erant, ut hodie, sed pro cuiusque arbitrio fiebant. Et primittis quidem, ex Numae lege, Deorum imagines in Annulis sculpi nefas fuit, postea tamen mutato [orig: mutatô] more, Romani cum aliorum, tum Aegyptiorum Numinum iconas in annulo gestarunt [orig: gestârunt], Plinius l. 2. c. 7. et l. 33. c. 3. sic Veneris armatae effigiem gestabat C. Iul. Caesar, Dio l. 43. Deae caelestis iconem, Asclepiades Philosophus, apud Marcellinum l. 22. ut de aliis taceam. Macrianorum familia Alexandri M. imagine signabat, Trebellius Pollio in Quieto c. 14. Erasmus Termino [orig: Terminô], Viglius Zuichemus IC. Belga Pallade. Post Deos, solebant plerumque effigiem alicuius ex Maioribus in annulo gestare, qui tamen illis, si degenerarent, detrahebatur, quemadmodum de Africani filio docet Val. Max. l. 3. c. 5. Ita Publius Lentulus Sura, in signando, utebatur Avi sui imagine, apud Cicer. Catil. 3. Alii amicorum, apud Ovidium Trist. l. 1. Eleg. 6. Epicuri, familiares eius, apud Cicer. de Finibus l. 5. Commodus Amazoniae (i. e. concubinae Martiae, quam pictam in Amazone diligebat) apud Capitolin. in Clodio Albino 2. c. Nec amicorum tantum ac Maiorum, sed et Regum ac Principum imagines gestabantur. Sic Aristomenes Agathoclis imaginem gestavit in annulo, apud Polybiuml. 15. Callicrates Ulyssis, apud Athen. l. 6. Augustus Alexandri M. et ipsius Augusti, Successores eius, apud Sueton. c. 50. et Dionem l. 51. qui tamen Galban excipit, et sigillo [orig: sigillô] a Maioribus accepto [orig: acceptô] usum tradit: Chersonitae Constantini M. apud Constantinum Porphyrogenn. c. 53. Antiochenses, Meletii Episcopi apud Chrysost. Orat. de laudibus Meletii, etc. Neque in auro solum, sed et ferro, Imperatorum imagines suclpi consuevilsse, discimus ex Nazianzeno Orat. de Baptism. Non autem Claudti Principatu fas fuit, imaginem Principis in annulo aureo gestare, nisi quibus admissionum Liberti illud ius dedissent, Plin. l. 33. c. 3. Sed et sua [orig: suâ] ipsorum imagine insigniisse Veteres annulos, docet Plautus Pseudolo [orig: Pseudolô] Actu 1. Sc. 1.

Ea [orig: Eâ] causa [orig: causâ] miles hic [orig: hîc] reliquit symbolum,
Expressam in cera ex Annulo suam imaginem.

Praeterea, alia quoque gemmis insculpta. Sphinghe Augustus, inter initia, signavit apud Plin. l. 33. c. 1. Maecenas ranam usurpavit, Ibid. Leonem maxairofo/ro. Pompeius M. teste Plutarcho [orig: Plutarchô]: Canem dx prora prospectantem Galba, apud Dionem l. 51. Viri apud Aegyptios bellicosi scarabaeum, Plut. de Iside: Arens Lacedaemoniorum Rex ad Oniam Pontificem Maximum scribens Aquilanm, draconem unguibus tenentem, apud Ioseph. l. 12. c. 5. Darius Persarum Rex in sigillo sculptum habuit equum, cuius hinnitu Rex factus est, apud Scholiasten Thucydidis: Sporus Proserpinae raptum, apud Suetonium Neron. c. 46. Locri Hesperii Hesperum stellam, apud Strab. l. 4. etc. Imo et rebus inanimatis interdum signabant: Quadriga [orig: Quadrigâ] Plinius Iun. Ep. 16. l. 10. Polycrates lyra [orig: lyrâ], apud Clem. Paedagog. l. 3. Seleucus ancora [orig: ancorâ], Ibid. Chariclea literis hieroglyghicis, apud Heliodor. l. 8. Summa, quod cuique in mentem veniebat, hoc [orig: hôc] vel illo [orig: illô]

aposphragismate utebatur; plerumque tamen tali, quod sibi conveniret, vel ob eventum quempiam, vel artem, vel munus. Christiani vero veteres annulos suos insignire solebant duabus literis Christi nomen exprimentibus, per primos duntaxat characteres, litera [orig: literâ] Graeca [orig: Graecâ] P. scil. decussata [orig: decussatâ] et scissa [orig: scissâ], per medium, ipso X. hoc [orig: hôc] modo [orig: modô]: [gap: Hebrew word(s)] , cuiusmodi aliquot e rudibus effoslos se vidisse ait Cardin. Baronius, ad A. C. 57. qui etiam notat, Sponsalitium Christianorum annulum Fidei signum insculptum habuille, velut mutui foederis ac concordiae symbolum. Hactenus de Annulorum in signando usu: praeterea vero etiam peculiare ornamentum et insigne fuere [orig: fuêre], quo [orig: quô] status hominum olim et ordines Romae distinguebantur. Et primis quidem eius Rei publ. temporibus, aureum gestare ne Senatori quidem ius erat, nisi qui Legatus ad exteras gentes iturus esset: et quidem hi ipsi legatione defuncti, annulo [orig: annulô] aureo [orig: aureô], quem publice acceperant, in publico tantum utebantur; intra domos vero ferreis, Plinius l. 33. c. I. quam simplicitatem prilcam retinuisse quoque triumphantes, idem ibid. tradit. Postea Senatoribus promiscue, mox et Equitibus, ius aureorum annulorum fuit: quibus tamen non licebat iis uti, nisi a Proetoribus donati fuissent, Acro ad Horatium Sat. 7. l. 2. v. 53. fitque prima mentio annulorum aureorum, quibus quidem Romani usi sint, apud Livium l. 9. c. 8. anno [orig: annô] ab Urb. Cond. 432. Ab illo tempore Annulus aureus peculiare Equitum fuit ornamentum, quo [orig: quô] a Plebe distinguebantur, Plin. l. 33. c. 2. Dio l. 48. Plut in Mario. Alii: nec domi solum sed et militiae, donec gregariis etiam militibus id a Severo concessum, Herodian. l. 3. Plebs argenteis usa videtur, Plinius l. cit. c. 12. inter servos ferrum haesit: quibus tamen annulus hic ad usum potius, quam ornatum fuit, Appulei. l. 10. Met. Interim etiam e plebe aliqui aureis subinde a Magistratu donabantur, Cicero Verrin. 3. quo [orig: quô] honore Sylla Roscium Comoedum affecit, teste Macrobio [orig: Macrobiô], Saturn. l. 2. c. 10. Balbus Quaestor Herennium Gallum histrionem, apud Cicero. l. 10. Ep. 31. Idque iuris solis ingenuis, ante Augusti tempora, indultum: hic vero primus eodem [orig: eôdem] honore ornasse [orig: ornâsse] legitur Menam et Ant. Musam libertos, Dio l. 48. et 53. donec, cum increbresceret hic usus, et cum vilibus etiam personis communicaretur, a Tiberio constitutum anno [orig: annô] Urb. Cond. 775. Ne cui ius esset id, msi cui ingenuo ipsi, Patri Avoque paterno sestertia c c c c. census fuisset, et lege Fulia [orig: Fuliâ] theatrali in XIV. ordinibus sedendi. Verum nec haec diu constitutio duravit, nam statim sub Claudio, Senatus Pallanti eius Liberto, inter alia, usum aurecrum annulorum decrevit, Plin. l. 8. Ep. 6. quod et de Icello Galbae, tradit Tacitus Histor. l. I. c. 13. et Sueton. in eo c. 14. ut de Asiatico Vitellii liberto, de servo Verginii Capitonis, de Hetrusco servo Domitiani, aliis, nil addam. Constitutione tandem Iustiniani Nov. 78. omnibus, etiam Libertinis aurei annuli concessi sunt, etc. Luxum Annulorum quod spectat, olim quidem vitio dabatur Viro, plures annulos, quam unum digitis gestare, Isidor. l. penult. c. 32. postea vero omnibus digitis gestati sunt. Martial. l. 5. Epigr. 63.

Imo vero uno [orig: unô] digito [orig: digitô] plures. Idem de Charino l. 11. Epigr. 60.

Quid quod etiam in singulis articulis et quidem in uno plures ferebant, teste eodem [orig: eôdem], l. 5. Epigr. 11. Quae mollitiei species increpita, a Seneca Natur. Quaestion. l. 7. c. 31. Quintil. Instit. Orat. l. 11. c. ult. Clem. Alexandr. Paedagog. l. 3. c. 11. Aristoph. Nubibus, etc. Sed et in varietate luxus fuit: Quosdam enim hieme sola [orig: solâ], alios aestate gerebant, hinc Semestres dictos Iuvenali Sat. 7. v. 89. et quidem aestivi fuisse videntur Heliotropii, Asteritae, Mithidacae et Irides, quarum vis ac delectatio quaedam peculiaris est, cum Soli opponuntur. Reperiuntur et quidam annuli solo [orig: solô] die Natali gestari soliti, Pers. Sat. 1. v. 16. tantaque quorundam versania fuit, ut in Annulos fere omne patrimonium profunderent, Tertullian. de Hab. Mul. At omnium luxuriam Heliogabalus superavit, qui, ut calceamentum, ita annulos numquam iteravit, Lamprid. c. 32. etc. Redeo ad Annulorum usum, qui insignis iam olim erat in dandis arrhis; ubi inprimis notabilis Annulus; quo [orig: quô] singulis annis mare sibi despondet Rei publ. Venetae Dux: in Episcoporum investitura: in inauguratione Imperatorum, in feudorum confirmatione: Imo et in praestigiis ac incantarionibus. Non enim hodie solum, sed et olim homines fuere [orig: fuêre] male feriati, qui huiusmodi annulos, stella [orig: stellâ] aliqua [orig: aliquâ] fortunata [orig: fortunatâ] ascendente, certis characteribus insigniebant, iisque herbam vel lapidem huic stellae subditum includebant: quos qui gestaret, eum non solum perpetuo victorem et ab omni veneno tutum fote; sed etiam cuiuscumque vellet, amorem sibi conciliare, malos genios pellere, morbis medeti et multa alia praestare posse, impudenter assere ant. Graeci hos Annulos farmaki/tas2 et gegohteume/nous2, Arabes Talisman appellarunt [orig: appellârunt], teste Scaligero [orig: Scaligerô] Epist. Gall. Qualis procul dubio Gygis fuit annulus, de quo Plato de Rep. l. 2 et Cicero. Offic. l. 3. Tales et illi, quos Excestus, Phocensium Tyrannus, habuit, quorum strepitu admonebatur de rebus suis, Clem. l. 1. Strom. Talis Eleasari Iudaei, quo [orig: quô], inspectante Vespasiano [orig: Vespasianô] Imperatore multos a malo genio obsessos liberasse [orig: liberâsse] dicitur Iosepho Fud. Am. l. 8. c. 2. Celebres quoque sunt septem illi annuli Iarchae, Indorum sapientissimi Principis, Apollonio Tyanaeo dono dati, per quos ille, quamvis iam centenatio [orig: centenatiô] maior iuventutis nitorem praetulit, Philostr. l. 3. Quo et annuli pertinent, quos Timolaus sibi optabat, apud Luciannum Navig. Annulus item fatidicus, quo [orig: quô] de Valentis successore quaesitum, apud Amm. Marcellin. l. 29. ut et illi, de quibus Antiphanis sonant versus, apud Athenaeum l. 3. et Aristophanes Pluto loquitur:

*ou)de\n protimw= sou. forw= ga\r pria/menos2
*to\n daktu/lion to/nde par' *eu)da/mou draxmh=s2.
Non facio te huius quando gesto hunc Annulum,
Precio [orig: Preciô] drachmae mercatus ipsum ab Eudamo.

Nec rara apud Medicos priscos Annulorum mentio est, qui morbis averruncandis inserviebant, vide Marc. Empiricum c. 29. Alex.

Trallianum de Colico aff. l. 10. et alibi. Cuius generis tuisse videtur annulus S. Eduardi Regis Anliae comitiali morbo [orig: morbô] laborantibus salutaris, Cario Chron. l. 3. Imprimis autem memorabilis est, in ore eviusdam mulierculae mortuae repettus, cuius amore ad insaniam usque captum fuisse Carolum Magnum refert Petrarcha l. 1. Ep. 3. Inter gemmas autem, quibus huiusmodi vis inesse creditur, Acha tem inprimis ac Iaspidem viridem referunt Auctores: Contra venena Annulis hausere [orig: hausêre] Demosthenes, apud Plinium l. 33. c. 1. Annibal, apud Aurel. Victorem: aedituus Iovis Capitolini, apud Plin. d. l. Heliogabalum quoque Imperat. mortis causa [orig: causâ] habuisse Annulos, Lamprid. ibi docet. Hic multiplex, cur sumerentur Annuli, fuit finis; sed et ponere illos non una suasit ratio. Ad nuntium Caudinae pacis, annulos aureos positos narrat Livius l. 9. c. 8. Quidam exsequiarum (Augusti) die ponendos aureos annulos, ferreosque sumendos censuerunt: apud Sueton c. 100. Adeo que publico [orig: publicô] luctu aureos saltem gestare nefas habitum. Sed et rei ac supplices, more lugentium, annulos posuisse, discimus ex Livio l. 43. c. 16. Val. Max. l. 8. c. 1. Aliis. Ituri quoque cubitum aut loturi eos deponebant, quorum illud non factum in Charino notat Martialis loc. cit. de hoc Terentius Heautont. Actu 4. sc. 1. Et lavatum dum it, servandum mihi dedit annulum. Vide quoque lepidam historiam de Alphonso Siculo, apud Fulgosum et Egnatium l. 4. c. 8. Morientibus iidem dettahebantur. Plin. l. 33. c. 1. Gravatis somno [orig: somnô] aut morientibus religione quadam [orig: quâdam] annuli detrahebantur. Nempe, ne in pollinctorum manus devenirent; alias enim postea redditos iterum digito, et cum cadavere combustos, non obscure indicat Propert. Eleg. 7. l. 4. v 9.

Ptolemaeum quoque Herodis mortui digito annulum detraxisse, et in contionem protulisse: eundemque postea fuisse Caesari Augusto transmissum, scribit Egesippus l. 1. c. ult. Ipsi quandoque morientes uni ex amicis annulum tradidisse leguntur: Augustus Agrippae, apud Dionem l. 53. Alexander M. Perdiccae, apud Curtium l. 10. c. 5. etc. nonnumquam in tesleram traditae potestatis. Unde Helenam, Adiabenorum Reginam grandiori natu filio Monobazo annulum patris signatorium dedisse, commissa [orig: commissâ] ipsi Rei publ. administratione, donec adveniret frater Izates, quem Pater regni heredem destinaverat, scribit Ioseph. Ant. Fud. l. 20. c. 2. Et Iohannem Comnenum, cum videret Matrem id agere, ut in sororem Annam, Nicephoro Bryennio nuptam, imperium transferretur, Patri Alexio iamiam morituro Annulum detraxisse, hoc [orig: hôc] pacto [orig: pactô] sibi imperium firmaturum, legimus apud Nicetam init. Histor. Apud Saracenos idem obtinuit: unde Annulus Chalifatus legitur, apud Elmacinum l. 2. c. 2. in caede Alamini: idque signum esse Principatus apud Agatenos, ait Constantinus Porphyrog. de administr. Imperio c. 21. etc. Vide infra, voce Morihundi. Ut nil addam de omnibus ex annulis captari solitis, de probatione per annulum candentem, de proverbiis ab Annulis desumptis, de eorum noxio monnumquam usu, aliisque: Verbum tamen adiciam de arcula seu capsula, Dactyliotheca Graecis dicta, in quam recondebantur annuli. De ea sic Plin. l. 37. c. 1. Gemmas plures, quod peregrino [orig: peregrinô] appellant nomine Dactyliothecam, primus omnium habuit Romae privignus Syllae Scaurus. Diuque nulla alia fuit, donec Pompeius Magnus eam, quae Mithridatis Regus fuerat, inter dora in Capitolio dicaret, ut M. Varro aliique eius aetatis Auctores confirmant, multum praelatam Scauri. Hoc [orig: Hôc] exemplo [orig: exemplô] Caesar Dictator sex dactyliothecas in aede Veneris Genitricis consecravit; Marcellus Octavia [orig: Octaviâ] genitus, in Palatina Apollinis aede unam. Nec omittendum, non e metallo solum, sed et e succino, et ebore, integrisque gemmis Annulos fuisse factos; Annulum enim ex Sarda integra, cum pala aurea et circulo argenteo, exhibet Gorlaeus Dactylioth. num. 101. et succineorum eburneorumque meminit Artemidorus l. 2. c. 5. succinoque multum gavisas esse mulieres, testatur Plin. l. 37. c. 2. Sed nec illud, cum constitutione Iustiniam Annulorum usus omnibus fuisset permissus, solis Clericis, nisi essent in dignitate constituti, cos gestare non licuisse, ex decreto Concilii Lateranens. sub Innocentio III. et Basiliensi sub Sigismundo Imperatore habiti, Etiam paucis mentio inicienda Legis priscae a Solone latae, *daktuliogalu/fw| mh\ e)cei=nai sfragi=da fula/ttein, tou= praqe/ntos2 daktuli/ou, Annularius expressum annuli, quem vendidit, signum apud se ne habeto: qua [orig: quâ] legislator cavit, ne poster Annularius alio [orig: aliô] facto [orig: factô] simili annulo [orig: annulô] (signatorio [orig: signatoriô], hunc enim Lex intelligit) fraudem ei facere, cui priorem vendidisset, etc. Vide eruditum tractatum Ioannis Kirchmanni Lubecensis de Annulis: de Annuli pala, infra quoque aliquid voce Obstrigillum; uti de Annulis in non uno pisce inventis, ubi de Polycrate.

ANNULI [2] Capillorum, quid sint, supra videre est. Apud Martialem vero paulo aliud quiddam Annulus comarum est, l. 2. Epigr. 66.

Unus de toto peccaverat orbe comarum
Annulus, incerta [orig: incertâ] non bene fixus acu.

Hic [orig: Hîc] enim Annulus, non significat to\n e(/lika crispati capilli, ut alias solet, unde capillus annulatus et annellatus, o( ou)lwqei\s2; sed circulum unum, ex tota crinium compage spiratim convoluta [orig: convolutâ] et per multos orbes contexta. Eadem [orig: Eâdem] autem acu, qua [orig: quâ] capillum distinguebant, et a fronte dividebant, mox comptum distinctumque, per Annulos et sertas crinium, fixa [orig: fixâ] ea [orig: eâ] et inserta [orig: insertâ] retinebant, ne tota compages dissiparetur. Salmas. ad Solm. p. 760. At error festinantis esse videtur Gronovio, quum ipse de Annulo dicit, quod Martial. de Orbe: et de orbe, quod ille de annulo.

ANNULI [3] Chirographi, apud Catullum, Epigr. 25. signatorii sunt, qui in Bithynia fiebant, et ex eo Thyni illi dicebantur:

Remitte pallium mihi meum, quod involasti,
Sudariumque setabum, chirographosque Thynos.

Hinc Thyni annuli, ex politura Bithynica celebres et nominati; de quibus leguntur versus apud Isidorum, ab omnibus fere doctis tacti tentatique, a Salmasio tandem correcti emendatique:

Lucentes mea vita nec smaragdos;
Berillos mihi, Flacce, nec nitentes:
Nec percandida margarita quaero:
Ncc quos Thynia lima perpolivit
Anellos, etc.

Idem Cirographos, h. e. cerographos mavult legi apud Catullum, h. c. ceram inprimentes, quod annuli signatoiii faciunt. Signatorios vero hos Sigillaritios vocat Vopisc. m Aureliano. c. 50.

ANNULI [5] Episcoporum, Praelatorum, Pontificum, in Communione Romana memorantur, in Chron. Mauriniacensi l. 3. Ipsos quoque annulos, in quibus ad ipsos (Episcopos) pertinens Ecclesiae desponsatio exprimitur, sine respectu misericordiae abstulit. Et in Chaerta Iohannis Archiepiscopi Capuani A. C. 1301. Item annulum unum Pntisicalem de auro magnum, apud Carolum du Fresne Glossar. Cuiusmodi annulum aureum, gemmaque [orig: gemmâque] pretiosa [orig: pretiosâ] ornatum, sed sine sculptura aliqua, vult Durandus l. 2. c. 9. Ponitur autem in Pontificali celebratione, in annulari digito: sicuti Sponsis in Nuptiali Sacro, et Galliae Regi, quando ab Episcopo Rhemensi inungitur. Protonotariis autem non participantibus et Doctoribus, in eadem Ecclesia cum annulo celebrare non licet, uti nec Cathedralium Canonicis: penes Ethnicos vero plane nemini. Ovidius Fastor. l. 4. v. 658.

Cum Pontifex novo Cardinali titulum confert, annulum digito eius sapphiro fulgentem inserit, pro quo quingenta Cardinalis scuta solvit, quae a Gregorio XII. assignata fuere [orig: fuêre] Collegio Germanico de Urbe; postea vero a [orig: â] Sixto V. abrogata: tandem Congregationi de Propaganda Fide, per specialem Bullam Gregorii XV. applicata sunt, etc. Domnic. Macer Hierolexico. Vide quoque Honor. Augustodunensem l. 1. c. 206. aliosque a Car. du Fresne citatos; de Annulo Piscatoris autem infra.

ANNULI [6] *)epi/shmoi, dicebantur qui gemmam habebant. Pollux, daktu/lion, daktuli/dion, sfragi/dion, sfragi/das2. *(ou/tw ga\r tous2 e)pish/mous2 daktnli/ous2 w)no/mazon tou=s2 ta\ sh/mantra h)\ li/qous2 e)n au)toi=s2 e)/xontas2. *sfragi\s2 namque annuli gemma est; qua [orig: quâ] qui carebant, a)/tkmoi vocabantur: sicut tunicae asemae, quae carebant purpura [orig: purpurâ], clavumque nullum habebant; contra e)pi/shmos2 e)sqh\s2 dicta est, vestis tesseris auro textis vel purpureis clavata, apud Diog. Laertium in Aristotele, Salmas. ad Lamprid. in Alexandr. Sever. c. 33.

ANNULI [7] Juncei, seu de Funco, in Constitut. ricardi Episcopi Sarisberiensis A. C. 1217. c. 55. memorati, adhibebantur olim in nuptiis eorum, qui prius illicita [orig: illicitâ] copula [orig: copulâ] sese coniunxerant: Nec quisquam annulum de iunco vel quacumque vili materia vel pretiosa, iocando manibus innectat muliercularum, ut liberius cum iis fornicentur: ne dum iocari se putat, honoribus matrimonialibus se adstringat. Quo spectat, quod scribit Brolius Antiqq. Paris. l. 1. eos qui in Foro Eccesiast. ob illicitam ante initam copulam, Officialis iudicio [orig: iudiciô] matrimonium inire coguntur, in aedem S. Matinae deduci ibique a Curione, annulo [orig: annulô] iunceo [orig: iunceô] seu ex palea confecto, desponsari: apud Car. du Fresne Glossar.

ANNULI [8] in Naribus, Hebr. Nesem, Genes. c. 24. v. 22. ornamenta narium sunt, quibus femineus inprimis sexus olim hodieque usus legitur, in Oriente. Hieronym. in Ezech. c. 16. dicit esse, Ornamenta mulierum, et quidem circulos, (h. e. annulos) in os ex fronte pendentes, et naribus imminentes. Augustin. Quaest. in Genesin: Mos, inquit, Maurorum est, ut inaures, etiam in naribus, habeant feminae, etc. Vide Thom. Battholinum libello de Annulis Narium, et Petr. de Valle Itiner. Tom. 2. ubi, ex occasione uxoris suae, Aflyriae gentis, Babylone ductae, de hoc Orientalium more prolixe et accurate disserit: His adde Licetum de Annulis antiquorum.

ANNULI [10] Pronubi, apud Hebraeos: arcessuntur nonullis ab aevo Mosaico, vel saltem Esaiae Prophetae, nixis auctoritate locorum Exodi c. 35. v. 22. et Esaiae c. 3. v. 21. sed in cultu seu mundo tantum ibi censeri annulos manifestum attentius consideranti est. Cerre nummulus seu nummuli valor, velut Sponsalitii contractus [orig: contractûs] sive arrae sive pretium, Sponsae antiquitus dari consuevit; cuius locum postea cum videtent Hebraei apud alias gentes annulum occupasse [orig: occupâsse] in nuptiis, visum etiam iis est eundem non raro adhibere et [gap: Hebrew word(s)] quo [orig: quô] Fortunam precantur bonam, in eo inscribere. Sed adhibere non qua [orig: quâ] Annulus est, verum tantummodo, qua [orig: quâ] pretii seu nummuli locum occuparet, docet Seldenus Uxor. Ebraic. l. 2. c. 14. Vide quoque infra in voce Nuptialis Annulus.

ANNULI [11] Regri, quo [orig: quô] Reges Imperatoresque utuntur, ad subsignanda sua diplomata, memorantur Agobardo de insol. Fudaeorum, Fausto in Vita S. Mauri de Theodeberto Rege Thegano de Ludovic Pio c. 19. Aliis. Unde formula vulgaris omnibus fere Regum et Imperatorum diplomatibus adscripta: Et ut inviolabilem obtineat firmitatem, manu propria [orig: propriâ] subterfirmavimus et annuli nostri impressione signari iussimus. Erant autem Annuli Regii, tum apud allos, tum apud Francos praesertim, Regum imaginibus et nominibus insigniti, cuiusmodi Childerici Regis annulus est, qui in eius sepulchro iuxtae Tornacum inventus, in Gazophylacio Galliae Regis cur ab Imperatore muneri missus est, asservatur: Ectypum eius exhibuit Ioh. Iac. Chiffletius in Anastasi, cuius haec Inscr. CHILDERICI REGIS. Praeterea alter Ludovici Pii, apud Petrum Fr. Chiffletium in Histor. Tornutiensi p. 195. cuius haec epigraphe: XPE. PROTEGE HLUDOVICUM. IMPERATOREM; apud Car. du Fresne Glossar. qui penes Referendarium Annuli Regii curam fuisse addit.

ANNULI [12] Sigillaritii, vide infra, ut et Annuli Chirographi, Cyrograhi, ubi de Obsignatoribus ac Signandi ritu.

ANNULI [13] Signatorii, Laconum inventum, qui non contenti clavibus et claustris, in conclavibus, thalamis, oecis, et coeteris interioribus domum membris muniendis, signacula etiam adhibebant. Et primo quidem hac [orig: hâc] fini ligna qriph/desta, h. e. verme corrosa usurpabant, eorumque figuram signaculis, foribus appensis,

imprimebant. Postea Annulos excogitarunt [orig: excogitârunt], qui eundem usum praestarent, et a fraudibus servorum et suppilatione res asservatas vindicaerent. Quod tamen quam nihil Lacydem Philosophum iuverit, dicemus infra ex Laertio in Lacyde. Hos Annulos signatorios, male confundit Lipsius Annal. l. 2. cum Annulis adiunctas claves habentibus, quorum duos inseruit d. l. in Batavia erutos. Sed nullum in illis impressum sigillum ad signandum aptum. meraeque claves sunt cum annulo, ut digito teneri possint, uri pluribus docet Salmas. ad Solin. p. 931. Inprimis Annulo obsignabant Veteres, quae seras et claustra non patiebantur, ut armariola, lagenas vini et coetera eiusmodi gruta/ria, Martial. l. 9. Epigr. 89.

ANNULO missô accersiri olim homines solitos, legimus in L. Baiwar tit. 2 §. 14. Si quis iussionem Ducis sui contempserit, vel signum, quale visus fuerit Dux transmittere, aut annulum aut sigillum, si neglexerit venire, etc. Vide Theophylactum Simocattam l. 8. c. 11. laudatum praefato Glossarti Auctori.

ANNULUS Piscatoris dicitur, quo [orig: quô] Romanus Pontifex in cera rubra Brevia signat; ita vocatus ab imagine S. Petri Apostoli piscanris impresla: estque unum ex tribus Papae sigillis; quorum alterum Bulla dicitur, quo [orig: quô] in Cancellaria Apostolica, ut vocant, plumbeae Bullae signantur, habens ex una parte amborum Apostolorum capita, cruce divisa; ex altera vero Pontificis viventis nomen: Tertium Signum, in quod aliqua S. Scripturae sententia inciditur. Dominic. Macer Hierolex. De eiusdem usu sic Gerh. von Mastricht: Appenditur, ait, bulla plumbea non nisi ar duis diplomatibus; Breve Apostolicum, quod est diploma vel rescriptum Papae aut Paenitentiarii M. scriptura exigua, in parvis concessa negotiis in papyro, non habet eam; sed in cera rubra imprimitur annulus Piscatoris. Histor. Fur. Eccles. §. 402. ex Gregor. Tholosano Syntagm. Fur. Univers. l. 15. c. 3. num.24. et seqq.

ANNUM Felicem votis communibus aperiri , dixere [orig: dixêre] Arcadius atque Honorius Imperatores l. un. C. de oblat. votor. more iam ab ipsis priscis Romanis petito [orig: petitô], cuius meminit Lucianus Tom. 3. p. 632. Atque hinc et at quidem Anni initium, imo vero tertia dies a Novilunio magno, quando Romani iuxta Veterem consuetudinem et ipsi preces quasdam pro toto anno faciunt et sacrificia peragunt pro eo, ac ipsis Rex Numa sacrificandi ritus hos constituit. Unde Galus l. 233. §. 1. de V. S. Post Kal. Fanuar. die tertio [orig: tertiô] pro salute Principis vota suscipiuntur: quod iam Iulii Caesaris tempore coepisse, discimus ex Dione l. 44. ubi constitutum esse refert, eu)/xesqai u(pe\r au)tou= dhmosi/a| kat' e)/tos2 e(/kaston, Ut quotannis pro ipsius salute publica supplicaretur. Quem honorem etiam Augusto, post Actiacam pugnam, habitum idem memorat. l. 59. atque id postea sollennem in morem abiisse alibi indicat, etc. Vide Tob. Pfannerum System. Theol. Gentil. purior. c. 16. §. 19. Sed de Anni ante Christum ratione, ritibusque Gentium in auspiciis eius adhiberi solitis, alibi: adferam paucis, ex Car. du Fresne, quam diversa etiam post Christum natum apud omnes fere Gentes eius ratio fuerit; ut in perlegendis Scriptoribus, quorum quique suam annos numerandi et eorum initia ducendi methodum servant, eo expeditius Studiosa Iuventus progredi queat. Digeram autem Gentes celebriores illas, quarum res gestae scribi meruerunt, literarum ordine cui maxime assuevimus omnes. Plura qui volet, adeat ipsum Auctorem, cui placuit primo tabellam a Christo nato ad annum usque 660. Glossario suo inserere, Epochas, Christi vulgarem Dionysianam, Periodi Iulianae, Graecorum, Seleucidarum, Aerae Hispanicae, Cyclos praeterea Solis et Lunae Iulianos, Indictiones, Literas Dominicales et Paschales dies, continentem: Cui subiunxit aliam, comprehendentem praeterea Chataiorum, Arabum, Persarum, ac Chowaretzmiorum Epochas, ex traditione Ulug Beigi, et ad Periodum Iulianam et Epocham Christi vulgarem Dionysianam in annis expansis, a Iohanne Gravio redactam; e quibus quidem tabulis et laterculis, Lectori statim primo intuitu percipere licebit, ad quem Christi annum eiusmodi minus protritae Epochae referendae sint.

Aegyptii Christiani Ecclesiae Alexandrinae, anni sui, quem annum Martyrum seu Epocham Diocletianam vocant, desumunt a persecutione Diocletiani, quam in A. C. 302. vel 303. vulgo coniciunt Chronologi. Eadem [orig: Eâdem] Epocha [orig: Epochâ] Abyssini quoque utuntur. Vide praeter alios, Ioh. Broeum Disquis. de initio persecut. et epochae Cirthensis Concilit: et Henschenium in Exeg. praelimin. ad Tom. III. Martii. c. 2. num. 11. Angli, tempore Guilielmi Nothi et antea, menses suos iuxta Lunae cursum computantes, annum orsi sunt ab 8. Kal. Ianuar. die, quo [orig: quô] Natale Domim celebratur. Post Guilielmi vero tempora, vix ulla in Anglicis diplomatibus annorum nota reperitur, cum Regia regni annos, coetera nullos fere praeferant. Vide infra a Nativitate Christi. Antiocheni seu Syro-Maccdones, post Iulianam Anni formam editam, Solares adsciverunt, atque ab Hyperbereteo sive Octobri Iuliano duxerunt exordium. Petav. Iidem praeterea peculiari ratione annos putantes, a mense Octobri duxere [orig: duxêre] eius initium et ab A. M. 3935. ac Periodi Iul. 4665. qua [orig: quâ] quidem aera [orig: aerâ], quam xrhmatismo\n th=s2 *)anttioxei/as2 vocat, utitur prae ceteris Evagrius: vide eundem Petavium de Doctr. Temp. l. 10. c. 62. Arabum Lunares anni, ab Hegira Muhammedis deducuntur, primusque eorum mensis Moharram, iuxta medium motum Lunae incipit: et quidem in A. C. 622. incidit eorum annus primus, a Iulio incipiens. Chataiorum Cycli anni computantur e tribus Cyclis sexagenis: inciditque cotum annus 79. in A. C. praedictum. Chowarezmios quod attinet, anni Epochae Gelalaeae Solaris ab

aequinoctio verno sive a merid. prox. seq. ingressum Solis in arietem, in horizonte Chowarezmiorum, initium capiunt: inciditque primus A. C. 1079. Cyprii, annum a Nativitate Domini, putarunt [orig: putârunt]. Charta, Anno a Nativitate 1378. Indict. 1. septimo [orig: septimô] Martis secundum cursum Regni Cypri. Franci, supputationem annorum a Christo nato ante A. C. 750. vix videntur usurpasse [orig: usurpâsse]: deinceps vero illa inval vir sub Pipino Rege et Carolo M. Auspicabantur autem olim annum a Kal. Martiis. Et quidem observat Henschenius de Regib. Dagobertinis c. 1. n. 3. Gregorium Turonensem et Fredegarium annos a Natali Domini visos inchoasse [orig: inchoâsse], aut faltem more Romano [orig: Romanô] a Kalendis Ianuar. nec dum, inquit, recepta [orig: receptâ] consuetudine, quae deinde paulatim per omnes Francorum ditiones progagata est, a Paschate ad Pascha annos computandi. Iidem tamen, aliique e veter. Scriptorbus, annos a Passione Domini interdum numerasse [orig: numerâsse] videntur. Sed et annos a Transitu seu morte S. Martini non semel computat Gregor. Turonensis quem mottuum esse A. C. 400. assetit Petr. Franc. Chiffletius Dissertet. de S. Martim temporum ratione. Sub altera, Regum Francicor. stirpe, annos a Christi nativitate ordiuntur Scriptores omnes, qui II. et III. Hist. Franc. volumin. continentur: conveniunt autem illi cum Indictionibus. At sub tertia, a Domini Incarnatione, h. e. a 25. Martii: neque tamen obstitit, quin Kalendae Ianuar. primus anni dies semper habitus sit. Labentibus postea saeculis obtinuit, ut non a 25. Martii, sed a Paschate anni numerari inceperint: quod inde manasse [orig: manâsse] existimat Car. du Fresne, quod antiquitus consuetudo esset, ut tabella Cerco Paschali appenderetur, inqua annus currens describeretur, indeque eius initium Franci inprim is putarent. Donec tandem edicto [orig: edictô] Caroli IX. A. C. 1564. cautum est, ut in Gallis, in publicis privatisque tabulis ab Kl. Ianuar. annorum exordium repeteretur. apud Germanos, perinde Nativitas Christi annum aperuit: Vide ibi. Quod tamen non semper obbtinuisse, patet ex Charta Henrici Imperatoris apud Chiffletium in Beatrice Cabilon. cum hac temporis nota: Datum --- 5. Kal.Fanuar. Indict. 13. anno Dom. Incarnat. 1224. quippe anno [orig: annô] 1224. sumpto [orig: sumptô] initio [orig: initiô] a Kal. Ian. currebat Indict. 12. Graeci aeras praecipuas habuere [orig: habuêre] tres: Antiochenam, quae a Mundo Condito ad Christi conceptionem aut natalem annos numerat 5493. Aethiopicam, quae 5501. et Alexandrinam, Scriptoribus Byzantinis familiarem, quae 5509. Iidem annos Mundi, ut et Indictiones, auspicantur a Kal. Sept. Vide Petavium in Auctario l. 8. c. 1. Hispani, vide supra in Aera. Islandi, annum a festo Natalitiorum Dom. ordiuntur, veterum more, apud Olaum Wormium Fastor. Danic. l. 1. c. 12. at apud Svenonem in LL. Castrens. c. 7. a die Circumcisioms. Itali, annos a Nativitate auspicabantur, ut observat Covarruvias Tom. II. Resol. variar. l. 1. c. 12. §. 1. Iudaei, annis Seleucidis (quos annos contractuum vocant) et quidem Lunaribus, ut plurimum usi sunt, postquam sub dominatu Graecorum esse coeperunt. Initium eorum a Seleuci Regis exordio sumitur, ante Christum Natum 312. Mahamedani, vide Hegira. Persae, annos suos dierum 365. ab enqronismw=| Yezdeierd, ordiuntur: inciditque eorum primus in A. c. 632. a mense Fervardin, Iunio respondente, incipiens. Pisani, initium Anni Incarnationis assum unt novem mensibus ante Nativitatem; sicut Florentini tribus mensibus post Nativitatem numerum annorum Incarn. incipiunt; qui usus in Curia quoque Romana servatur. SyroMacedones, vide supra Antiocheni. Trevirenses, a 25. Martii ordiuntur, etc. Vide quoque infra in voce Annus.

ANNUNTIATA vulgo ANNONCIADA, nomen aliquot Societatum et Ordinum. Primus Ordo, proprie Servitarum dictus, vel servorum Virginis A. C. 1232. a 7. mercatoribus Florentinis, institutus est. Secundus, a Iohanna filia Ludovici XI. et uxore Ludovici XII. A. C. 1498. Tertius, dictus etiam Caelestium, a Maria Victoria Fornaria, vidua Genuensi, originem accepit. Obiit autem illa A. C. 1617. Alius, a Cardinali de Turrecremata, Romae fundatus, ad elocandas pauperes virgines, A. C. 1468. Ultimus auctorem habuit Amedeum, vide Comitem Sabaud. A. c. 1355. et equestris est.

ANNUNTIATIO Deiparae, festum Eccesiae Romanae Graecis *xairetismo\s2 dictum, a xai/rw i. e. saluto, propter salutationem Angelicam B. Virgini factam, vide infra in voce Cheritismus. Item, *eu)aggelismo\s2, vide in Euangelismus. Incidit in 25. Martii, a quo Trevirenses anni initia capessere modo diximus. Armeni vero 5. mensis Ianuarii illud celebrant, tempus anticipantes, quod in Quadragesima festum celebrare religioni ducunt: Graeci tamen, reliqua quidem excludentes, hoc nihilominus, ut et Festum XL. Martyrum, intra Quadragesimale tempus, celebrant. Ambrosiani similiter in Quadragesima diem nullum festum habent: et Toletanum olim Concilium ordinavit: ut Festum Annuntiationis B. Virginis celebretur ad diem 18. Decemb. cuius rei adhuc indicia quaedam supersunt, cum in feria quarta IV. temporum Decembris Missa tota ad mysterium Incarnationis directa, in eadem Communione, legatur. Ambrosianum Breviarium Festum hoc in Dominica ultima Adventus notat. Vide Dominic. Mactum Hierolex. passim, inprimis in voce Festum. Primitus vero Christo dicatum fuit Festum Annuntiationis, eiusque mentio, quam reliquorum, antiquior est. Certe quae sub nomine Athanasii circumfertur Oratio, illo [orig: illô] die habita, hoc Festum unum esse dicit ex Dominicis Festis, atque adeo primarium et prorsus venerandum. Et in Sermonibus, qui apud Augustinum habentur, de eadem Festivitate Annunitatio Domunica

appellatur. Unde Iohannes Hartus, in Colloquio cum Rainoldo, contendit, Anminliationis et Purisicationis Festa, nequaquam propria ac peculiaria fuisse B. Mariae, sed alterum conceptionis Christi esse; alterum, quo in Templo sistebatur, c. 8. p. 178. Infertque, quia nunc in Ecclesia Anglicana utraque Festivitas adhuc celebratur, hac [orig: hâc] ratione nullius Festi sollennitate B. Virginem ibi ornari. Postea vero, ut plura alia, in B. Virginem sequens aetas Festum transtulit, etc. Rivet. Sed et Annuntiatio sacer Hebraeorum fuit ritus, in Paschatis festo adhibitus, ad quem Apostolus respicere videtur 1 Cor. c. 11. v. 26. lingua [orig: linguâ] sacra [orig: sacrâ] [gap: Hebrew word(s)] Haggada dictus, de quo vide infra, voce Pascha, it. Paschalis agnus.

ab Aegyptiis draconis ore caudam retinentis hieroglyphico [orig: hieroglyphicô] fuit repraesentatus; Sacer Iovi, sicut Iunoni menses, Plut. Problem. Rom. c. 77. Habebat is initio unius tantum mensis spatium, quem quia ad Lunae cursum metiebantur, appellarunt [orig: appellârunt] Lunatem. Alii bimestris spatio [orig: spatiô] eum terminabant, inter quos et Aegyptii: qui etiam in tres, aliquando in quatuor illum secabant, Plut. in Numa. Sex mensium spatio [orig: spatiô] annum claudebant Cares et Acarnanes: atque hi quidem pro summo Deo Lunam venerabantur, ideo ad eiusdem cursum annos suos circumscribebant. Alii vero ad Solis motum anni cursus metiti sunt, Persae, Graeci, Latini, licet aliquo [orig: aliquô] discrimme, Romulus diebus 304. mensibus decem, annum comprehendit:

Seu quia tot digiti, per quos numerare solemus,
Seu quia bis quinto [orig: quintô] femina mense parit.
Seu quod adusque decem unmero [orig: unmerô] crescente venimus,
Principium spatiis sumitur inde novis.

Ovid. Fastor. l. 3. v. 123. Numa dein duos menses addidit, eumque diebus 354. circumscripsit: quod quidam Tarquinio Prisco tribuunt. Studio [orig: Studiô] postmodum et cura [orig: curâ] Iulii Caesaris cum Fasti impensius correcti essent, Annus Fulianus furrexit, mensium itidem 12. sed dierum 365. Hic magnus quoque, ad discrimen annorum Lunarium: et vertens dictus est, quod in orbem continuo volveretur. De Anno Attico, vide Petitum Miscell. l. 8. Petavium de Doctr. Templ. l. 1. Franciscum Rossaeum Archoeol. Atticae l. 2. c. 10. etc. De Anno Eudoxi, qui ex nostris, seu Solaribus annis, octo continebat, vide Strabonem Geogr. l. 4. De Amo Hippocratis, qui dierum 360. fuisse dicitur, Marsil. Cagnatum Observat. l. 4. c. 14. De Metonico, in voce Meton: Per Novum Annum apud Scriptores Romanos quidam novum principium Magistratus initi: alii nude Veris initium intelligi volunt: de Anno Platonico, aliisque huc pertinentibus, praeter Auctores retro laudatos, vide Thom. Dempster. Antiqq. Rom. c. 4. l. 4. Addam saltem, Hebraeos ante exitum ex Aegypto, Aegyptiorum morem sequutos, incepisse annum a mense Tisri, qui partim Septembri, partim Octobri nostro respondet: post exitum, a mense Nisan, qui partim Martium, partim Aprilem nostrum refert: (aliam eorum numerandi rationem vide infra ubi de Decimis ) Romanos a Martio: Graecos ab Hecatombaeone seu Iulio nostro: Anglos a 25. die Martii, quod et in Hispania receptum: Venetos a die 1. Martii: Portugallos, et nonnullos Africae incolas a 29. Augusti, Auctor Anonymus Hist. Orbis Terr. Geogr. et Civ. c. 4. §. 25. Plura hanc in rem vide supra.

ANNUS [2] et Dies, in Chartis apponi solebant, ut vim haberent. Lex Alamann. tit. 43. Scriptura non valeat, nisi in qua Annus et Dies evidenter ostenditur. Adde L. Baiwar. tit. 15. §. 13. LL. Burgorum Scotic. c. 9. Capit. Caroli M. l. 6. c. 147. et l. 4. §. 1. ff. de Pignor. et hypoth. In L. Frederici I. Imperatoris apud Ursperg. A. C. 1187. significat annum completum, Gall. An et iour, etc. Annus vero et vastum, seu, Annus, dies et vastum, pars dicta est praerogativae regiae, qua [orig: quâ] proficua terrarum et tenementorum ad eos spectantium, qui feloniae aut minoris proditionis condemnati erant, contra Dominum Feudi, ad Annum et Diem vindicabat et praeterea vastationem tam terrarum, quam tenementorum huiusmodi, nisi Dominus Feudi eadem competenti pretio [orig: pretiô] redemisset. Ita ex Cowello, Rastallo, Wilhelmo Thorn. Monastico Angl. Tom. I. et Fleta l. 1. c. 28. Car. du Fresne Glossar.

ANNUS [4] Magnus, apud Solinum c. 33. Cum huius (phoenicis) vita, magni ann: fieri conversionem, rata fides est inter auctores, licet plurimi eorum Magnum Annum non quadraginta et quingentis, sed duodecim milibus et nongentis quinquaginta quatuor annis constare dicant: Periodus est annorum 540. quam Mamilius Senator apud Plinium, l. 10. c. 2. cuius exscriptor Solinus est, Phoenicis vitae tribuit. Sed alii, mille quadringentis sexaginta uno annis, Anni huius Magni conversionem, secundum Aegyptios, peragi putabant; et totidem annos durare phoenicem, unde opinio illorum, qui 1000. annos ei tribuunt rotundo [orig: rotundô] numero [orig: numerô]. Et hic certe numerus fuit Anni Maximi Canicularis in hac gente: quo [orig: quô] nempe caniculae ortus, a quo annum suum auspicabantur, ad idem principium revolvebatur. Ut enim Aegyptiorum annus, quem *(hliako\n et *qeou= *)eniauto\n et *kunikon et *te/tarton vocabant, trecentis sexaginta quinque diebus et diei quadrante constabat, ita Magnus Annus eorundem tot annis constabat, quot ille diebus, scil. 365. et anni quadrante, seu tribus mensibus. Maximus vero ex annis 4. magnis consistebat, qua [orig: quâ] periodo [orig: periodô] annorum 1461. a)pokata/stasin omnium Planetarum et tempestatum fieri vulgo tum Aegyptii, tum Graeci omnes, existimarunt [orig: existimârunt]. vide hanc in rem Salmas. ad Solin. p. 551. et seqq. nec non infra, voce Oenopides.

ANOBRET Nympha Phoenicia, uxor Ili, quo [orig: quô] nomine Phoenices Saturnum indigitarunt [orig: indigitârunt], ex eo suscepit filium Feud, h. e. unigenam, quem rebus Creperis pater batilikw=| kosmh/sas2 sxh/mati regio [orig: regiô] ornatum cultu, ad atam a se exstructam immolavit, Philo Byblius Sanchuniathonis interpres, Historia [orig: Historiâ] Phoenicum l. 1. apud Eusebium Praep. Euang. l. 4. c. 16. A quo tempore Phoenices in magnis periculis, clarissimorum aliquem, ad id suffragiis publicis delectum,

sacrificare Saturno conivevisse, Porphyrius habet de Abstin. l. 2. §. 56. Vide Ilus.

ANAEXIUM Graece *)anoi/cion, Balsamoni dicitur, id quod alias Dedicatio; Item Encaenia, vide ibi.

ANOMOEI Graece *)ano/moioi appellabantur olim Ariani, quod Verbum Divinum a)no/moion Patri, h. e. dissimile, item a)nomoiousion, dissumilis substantiae, appellarent: cum Semi-Ariani, quamvis consubstantialitatem negarent, consimilitudinem tamen admitterent. Vide Sozom. l. 4. c. 13. et 28. ac l. 6. c. 26. laudatum Macro in Hierolex.

ANONIUM [1] Lepontiorum urbs in Latio. *)anw/nion Ptolemmaeo; in Vaticano tamen *)anau/nion legitur.

ANONIUM [2] vulgo Anone incolis, La Roque de Non Gallis oppid. agri Alexandrini in Ducatu Mediolanensi; deformatum hoc [orig: hôc] bello [orig: bellô] et quasi Monferrato insertum. Ad Tanarum fluv. 10. milliar. ab Alexandria in Occasum.

ANOPAEA [1] Graecis quae [gap: Hebrew word(s)] Anapha Hebraeis, nomen Aquilae, ab ira factum. Meminit eius Homer. Od. a. v. 320. de Minerva loquens, quam avi huic comparat:

ob celeritatem huius avis, quam inter rapaces velocissimam esse, asunt Arabes. Forte ex Falconum genere, qui montanus. Barbaris montanarius, Alberto describitur: nulla enim avis in iram pronior. Ita autem is inter alia; Est hoc falconum genus ferum --- iracundum --- raro [orig: rarô] manu tenendum, praeterquam in Aurora, et aucupit tempore, et cum pascendus est --- Si praeda evaserit, prae coeteris indignatur, ita ut per iracundiam aliquando revocantem se invadat, et caput aut faciem falconarii, vel, cui is insidet, equi dilaniet. Et inferius, Si per ir am immoderate incaluerit, praecipitat se in mortem. Item, Cum e rupe veniens perdicem sequeretur, et aquila forte advolans ex adverso illam ei praeripuisset, nec falco illam aquilae denuo extorquere posset, --- altissime tandem conscendit et impetu deor sum facto [orig: factô], caput aquilae feriens se pariter ac aquilam interemit. Et paulo post, mire gaudet feritate sua [orig: suâ] --- adeo que interdum crudelitati suae indulget, ut, occidendis avibus occupatus, cibi obliviscatur, etc. apud Gesnerum. Sed an in Oriente iam olim nota fuerit haec avis, merito dubitatur. Alias interpretationes vocis Anapha, vide apud Bochart. Hieroz. Part. poster. l. 2. c. 30.

ANOPAEA [2] mons et via dicta prope Asepum fluv. in regione Meliensi. Herodoto *)ano/paia, quem vide l. 7. c. 216.

ANOSSIA vulgo Anossi et Carconossi, provinc. Africae, in Insula Madagascar, versus oram meridionalem. Ubi coloniae Francorum aliquot. Incolis Androbeizaha, inter Ampatres populos ad Orientem, et Ambolam vallem, ad metid. Flacurt.

ANOTHIA una ex insulis Sillinis, in Oceano, 25. circiter leucis, a Cornubia, Angliae provinc. in occasum sub Anglis.

ANOTIA vulgo Anout, Insul. parva maris Baltici in Dania, inter Iutiam Septentrionalem et Hallandiam, provinc. Sueciae; inter Syrtes posita.

ANOYPHES Rex Thebaidis in Aegypto X. dictus ui(o\s2 e)pi/koinos2, filius communis, post Marem praefuit. Regnavit annos 20. dum Binothris Thinitis, Memphitis vero Suphis imperaret. Eum excepit Sirius. Vide ibi.

ANSA oppid. Galliae, in Lugdunensi provinc. prope Ararim fluv. 40. leuc. a Lugduno, in Septentrionem Matisconem versus, ubi alias Concilia celebrata. Primum quidem A. c. 1025. Vide tom. 9. Concil. Deinde A. C. 1100. 1107. 1175. etc. Bello [orig: Bellô] cetera vastatum, non magni nominis est.

ANSAE poculorum Pocula quaedam ansulis olim carebant, alia ansas habebant, nonnulla una [orig: unâ] tantum parte erant aurita. Iulius Pollux Onom. l. 6. c. 18. Phialam vero ancipitem, inquit, et aureum poculum ( a)/mfwnon ) utrinque ansatum Homerus a forma appellat, sed unicam ansam habens nominabatur Cotyliscus. Philemon apud Athen. l. 11. poculum una [orig: unâ] patte tantum ansatum, cissibium vocavit. Macrob. Saturn. l. 5. c. 21. Carchesium ansatum mediocriter fuisse refert, etc. Ansularum harum usus, ut qui propinaret, aut porrigeret, unam earum manu teneret, alteram vero is, cui poculum tradebatur, arriperet. Ovid. Ep. 16. v. 251.

Dum stupeo visis, (nam pocula forte tenebam)
Tortilis a digitis excidit ansa meis.

Inde vasa haec calices pteroti dicuntur Plinio l. 36. c. 26. quasi pinnatos aut alatos dicas, quod ansae utrinque protensae alarum speciem referrent; etc. Vide Dempster. Antiqq. Rom. l. 5. Paralipom. ad c. 30. et infra, ubi de Poculis. De clypeorum vero ansis aliquid infra voce Crista.

ANSEGISUS Abbas, capitularium legum Caroli M. et Ludovici, filii eius, collector. Item Archiepiscopus quidam in Gallia sub Carolo Calvo, Spondan. in Epitome A. C. 775. n. 6. Trithem. Sigebert. Abbas fuit Laubiensis seu Lobiensis (quod est Benedictinorum illustre Coenoobium, ad sabim fluv. in dioecesi Cameracensi, sed sub ditione Leodiensi) postea Archiepiscopus Senonensis: cuius quanta suo [orig: suô] tempore fuerit auctoritas, ex Odoranni Monachi Senon. Chronico videre est; Anno [orig: Annô] ab incarnat. Christi 882. obiit Ansegisus vener abilis Senonum Archiepiscopus, totius Galliae et Germaniae Papa secundus feliciter --- Hic Carolum Calvum unxit in Regem et postquam primatum totius Galliae obtinuit, et suprema [orig: supremâ] moderatione secundus Papa appellari meruit, in Synodo habita in loco ---

Pontigonis -- ann. 876. Fudaeos --- et Moniales ab urbe Senonica expulit, etc. Vide ibidem Epitaphium eius octosticho [orig: octostichô] comprehensum, Hic itaque LL. Ecclesiasticas Caroli M. ut et Ludovici Pii eius filii et Lotharii nepotis collegit, et in duos, uti saeculares LL. itidem in duos libros retulit, publicavitque A. C. 827. Imperii Ludovici anno [orig: annô] 13. Indict. 5. ut ipse testatur in Praefationis initio, quam Capitulis praemisit, ubi totius operis rationem et modum digestionis exponit. Praemittitur libro primo ipsius Caroli M. praefatio, lectu dignissima; continetque is Capitula 168. Secundum incipit ipse Collector alia [orig: aliâ], sed brevi praefatione, qua [orig: quâ] monet, se in eum coniecisse Capitula Ecclesiastica, Ludovici Pii et Lotharii Imperatoris, complectitur autem eo Capitula 47. quorum primum est Imperatoris praefatio. Tertium itidem nova [orig: novâ] praefatione, ut et quartum, orditur Ansegisus, monens se tertio [orig: tertiô] illa ad mundanae augmentum Legis pertinentia, quae Dominus Karolus Imperator edidit, et quarto [orig: quartô] eiusdem argumenti, quae --- Dominus Ludovicus Aug. et Lotharius Caesar fecerunt, capitula adunavisse libello [orig: libellô]: continet vero tertius Capitula 89. quartus vero 75. Sequuntur tres appendiculae, etc. His postea 4. libris ab Ansegiso non satis diligenter, aut potius non satis plene collectis, Benedictus Levita libros tres, quintum nempe, sexum et septimum, adiecit, in quos non tantum praedictorum Imperatorum Capitula, sed et alia insuper coniecit, ut infra videbimus. Vide Gerh. von Mastricht Historia [orig: Historiâ] Fur. Eccles. num. 193. et seqq.

ANSELMUS [1] Mantua [orig: Mantuâ] oriundus, Episcopus Lucensis a Gregorio VII. factus, huius causam contra Henricum Imperatorem acriter tuitus est: Scripsit varia, obiitque A. C. 1086. Vitam eius Anonymus quidam, qui eius Paenitentiarius fuerat, et quidem ipsius verbis, scripsit ubi inter alia, Apologeticum unum ex diversis SS. Patrum sentenitis compilavit --- multos libros propriis manibus conscripsit. In Lamentationes Feremiae dulcissimam fecit Expositionem. Psalterium quoque rogatu benedictissimae Dei Mathildae exposuit luculenter, etc. E quibus Apologiam illam scripsit contra Guibertum Antipapam, ut Baronius vocat, qui ab Imperatore et Synodo abdicato Gregorio suffectus erat: Exstat illa in Henr. Canisii Antiq. Lection. Tom. VI. facitque haec Collectio Canonum utramque fere paginam, in emendatione Gratiani iussu Gregorii facta [orig: factâ], et apud Anton. Augustinum, de Emendat. Gratiani: qui eam tamen in dubium videtur revocare, l. 2. dial. 5. princ. fere. Vide quoque Blondellum Prolegom. Pseudo - Isidori c. 18. p. 98. Uti autem Anselmus post Burckardum, ita post eum Ivo Carnutensis, ad colligendos Canones, se accinxit, de quo vide infra: plura autem harc in rem, apud praefatum Mastricht Histor. Furis Eccles. num. 260. 261. et 262.

ANSELMUS [2] in Augusta Salaslorum urbe in Alpibus sita natus, Benedictinus, ex Abbate Beccensis Monasterii in Normannia Archiepiscopi Cantuariensis Lanfranci discipulus ac successor. Obiit A. C. 1109. aetat. suae 76. secundum Pareum, Londini, et in Ecclesia Cantuariensi ad caput Lanfranci iacet. Eius opera in fol. prodierunt saepius, editiones celebriores sunt Colon. Agr. 1612. et Lugdunens. 1630. Vide quoque in voce Anshelmus. Eius aequalis aut paulo iunior fuit Anselmus Laudunensis, cognomine Scholasticus Gallus: cuius exstat Glossa Interlinearis et Marginalis inter Biblia. Ingenio [orig: Ingeniô] acutus, eloquio [orig: eloquiô] pressus et Laconice cuiusdam brevitatis imitator, Sixto Senensi. Vide et Anselmus.

ANSER [1] Poeta Romanus, quem Ovid. procacem vocat, l. 2. Trist. v. 435.

Nec minor his animis, aut si minor, ore canorus
Anseris indocto [orig: indoctô] carmine cessit olor.

Scaliger legit, nec se minor, et sic exponit. Nec Virgilius propterca aliquid indignum maiestare illa [orig: illâ] sui carminis, aut seipso [orig: seipsô] fecit, cum lacessitus ab aemulo Ansere non respondit. Reprehenderat enim ille haec Virgiliana Ecl. 1. v. 1.

Dic mihi Damaeta, cuius pecus, anne Latinum;
Non, verum Aegonis, nostri sic rure loquuntur. Item,
Grandia saepe quibus mandavimus hordea sulcis.
Hordea qui dixit, superest ut tritica dicat. Item,
Nudus ara, scre nudlis, hyenis ignava colono.
Nudus ara, sere nudus, habebis frigora, febrem.

Nam neque adhuc Varo videor, nec dicere Cinna [orig: Cinnâ]
Digna, sed argutos inter strepere anser olores.

Cicero Phil. 13. Anscres Falerno depellantur. i. e. inquit Servius, Anser Poeta; cui agrum Falernum donaverat Mate. Anton. Nic. Lloydius.

ANSER [2] avis durae carnis succique mali; olim tamen altiles in pretio fuere [orig: fuêre]: quales idcirco Agesilao Lacaedaemonio, quum in Aegyptum venisset, una cum vitulis dono [orig: donô] misere [orig: misêre] Aegyptii, ut ex Theopompo refert Athen. l. 9. Fuere [orig: Fuêre] et Anseres fartiles. Nempe, ut porcellos variis implebant animalibus, ac cupediis: ita et Anseres rebus variis farciebant, *dourei/ous2 hinc dictos; eo quod equum Troianum dou/reion Poetae vocabant. Diphilus apud Athen. loc. cit.

Praecipue autem in deliciis fuit iecur anseris, cuius alimenta lacte fuissent imbuta. Plin. l. 10. c. 22. Fartilibus in magnam amplitudinem crescit: exemptum quoque lacte multo [orig: multô] augetur: Etiam iecoris causa [orig: causâ] potissimum ficis alebant Anseres; unde sukwto\n dixere [orig: dixêre]. Horat. l. 2. Sat. 8. v. 88.

Quam augendi iecoris anserini rationem nonnulli, ut ait Plin. loc. cit. tribuerunt Scipioni Metello, Viro Consulari, alii M. Seio, Equiti: qui ambo vixere [orig: vixêre], aetate Varronis, qui eorum iunctim meminit de Re Rust. l. 3. c. 10. Messalinnm vero Cottam primum docuisse torrere palmas anserinorum pedum et cum gallinaceorum cristis condire, idem Plin. docet ubi supra. Britannis autem in delitiis erant, quos Graeci xhnerwtes2, fero ansere minores, dicebant, Ibid. etc. Anserem, diebus festis adhibuit Alex. Severus apud Lamprid. c. 37. Erant decrcta (i. e. constituta in sumptum quottidianum) et carnis diversae pondo XXX. erant et gallmae ova, adhibebatur et anser diebus festis. Contra Heliogabalus, canes iecinoribus anserum pavit. Apud Eund. c. 21. Coeterum Lacydem, novae Academiae principem, Arcesilai successorem, fuisse Anseri dilectum, memoriae prodidit Athen. l. 13. quem proin non ambitiose minus, quam filium aut fratrem, Philosophus is sepulturae dedit, Aelian. de Animal. l. 7. c. 41. De Ansere, per quem iuravit Socrates, Roma [orig: Româ] item Anserum strepitu servata [orig: servatâ], alibi. In Epitaphio veteri Feminae cuiusdam, cui Myro nomen, cum sculpta essent, arcus, canis, lorum, anser et noctua, cum hac Inscr.

*mh\ qa/mbei ma/stiga, *mu/rous2 e)pi\ sh/mati leu/sswn
*glau=ka, bi/on, xaropo\n xh=na, qoa\n sku/laka:

Anser, domus custodem denotavit: sicut canis, liberorum amanrem; lorum ancillarum castigatricem etc. Vide plura de hac domestica ave, apud Gerh. Ioh. Vossium de orig. et progr. Idolol. l. 3.c. 84. et infra Auca, item Bernaclae, Consecratio, Martinalia, Pluma. Inter Insignia familiarum illustrium, Anser argenteus coronatus volans, in rubeo solo, Budliziorum ex Comitib. Mansfeldiis tessera est, qua [orig: quâ] Lotharius Imperator Gebhardum Comitem Mansfeldium, quem, iam ante Imperium praelio [orig: praeliô] ad Welfesholz captum, diu in Aula sua gratum habuerit, donavifle, una cum parte Prigniciae et regionis Vinidorum, legitur, in Chron. Querfurt. quod scutum etiam sub titulo Gans zu Budliz, in Baronum serie, refert Sibmacherus Wapenbuch Part. 1. Sed ut Anser non volet, verum telluri virenti insistat. Eiusdem metalli alius, auro [orig: aurô] coronatus, cum corona in collo, e corona aurea partis rubeae super. infer ioribus areae fasciis rub. et arg. exaratis, emergens, occurrit in scuto Comitum de Schallenberg, Corbaviae Comitum Symbolum, qui cum iis coaluere [orig: coaluêre]. Idem Anser coronatus, alia [orig: aliâ] corona [orig: coronâ] in collo superbiens, et tertiae coronae insidens, in clypeo quoque Comitum de Sintzendorf visitur, cuius causam vide apud Cl. Spenerum Artis Herald. Parte p. 531. ubi de Familia hac.

ANSES Semideus, Gothica vox; qua [orig: quâ] Proceres suos haec gens appellavit. Iornandes de Rebus Goth. c. 13. Magnaque [orig: Magnâque] potiti per loca Victoria [orig: Victoriâ], iam Proceres suos, quasi, qui fortuna [orig: fortunâ] vincebant, non puros homines, sed Semideos, k. e. Anses, vocavere [orig: vocavêre]. Unde hodieque apud Germanos, grosse Herren und Hansen istiusmodi primates viri appellantur, vide Loccenium Antiquit. Suecicar. l. 2. c. 4.

ANSHELMUS Episcopus Cantuariensis A. C. 1064. Potestate uxores ducendi Presbyteris concessa [orig: concessâ] a Vilhelmo Conquestore, Londini synodum convocavit, Sacerdotesque uxores ducere prohibuit, etsi multa testarentur, loco [orig: locô] coniugii prohibiti, in tota Anglia, illicitas commixtiones grassari. Polyd. Virg. Chemnitius in exam. de caelib. Item, Episcop. Lucensis, eruditus et probus. Scriptis defendit Gregor. 7. contra Gilbertum. Obiit A. C. 1086. Item, Episcop. Lucensis, qui postmodum Papa, vide Alexander II. Item, Episcop. Abellineus scripsit quaedam ascetica. Voss. Hist. Lat. l. 2. c. 50. Item, Abbas Gemblacensis continuator Sigeberti, obiit A. C. 1136. Item Remensis, auctor Itinerarii Leonis 9. Sigebert. in catal. c. 153. Item, Franciscanus Terrae S. descriptionem edidit. Canisius, l. 6. Ant. Lect. Vide et Anselmus.

ANSIANACTI populi Africae in Insul. Madagascar, in mediterraneis 30. circiter leucis, ab ora Occidentali versus Insulam S. Mariae.

ANSIBARII Germaniae inferioris populi proximi Frisiis, a Chaucis pulsi, Tacit. Annal. l. 13. c. 55. Quorum oppidum Ansestadt sive Amssen. Pagus apud Lochemum, a Zutpheno. 2. leuc. a Daventria [orig: Daventriâ] 3. distans. Cluverio in illa parte Westphaliae fuere [orig: fuêre], ubi nunc Mindensis Principatus et Comitatus Diepholtensis et Hoiensis.

ANSICANI populi Africae, in Aethiopia superiori ad Septentrionem regni Congi, et ad Orientem regni Loangi, in mediterraneis.

ANSIDONA nunc ANSEDONIA, prope mare Tirrhenum, ubi olim Cosae eversae; in ruinis iacet, sub magno Hetruriae Duce.

ANSLOGA Scandinaviae urbs in Norvegia Episcopalis, sub Archiepiscopo Nidrosiensi, vulgo Anslo. Aliter, Opflo. A Christiano IV, Christiana dicta.

ANSPACHIUM oppid. Germaniae cum castro, in Franconia, Brandeburgici iuris. Alias Onoltzbach. ad fluv. cognominem 6. leucis a Norimberga in occasum, 7. autem a Nortlinga, in Boream.

ANSPRANDUS Longobardorum in Italia Rex XVI. post Aripertum II. regnavit brevissime, exstinctus eo [orig: eô] ipso [orig: ipsô], quo [orig: quô] successit Ariperto, A. C. 712. successore Luitprando [orig: Luitprandô]. Vide et Asprandus.

ANT in nummis Constantini M. et Iuliani, Antiochiae, ubi moneta cusa, index est. Vide supra *a*l*e*s.

ANTA [1] in nummis Iuliani et Eudoxiae, eandem urbem designat: ubi A. annus I. Imperii vel Monetarii nota est. Car. du Fresne de infer. aevi Numismat.

ANTA [2] Amnis Galliae, in Normannia. Falaesam urbem alluit, et 3. leuc. infra in Divam fluv. cadit. Item, oppid. cum portu, in ora maritima Guineae, in Africa. Tribus leucis distat a promontor. trium Capitum, Orientem versus.