December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

page 232, image: s0232a

ANTACAE Sarmatiae Asiaticae populi. Plin. l. 6. c. 7.

ANTACHARAE urbs Indiae intra Gangem. Ptol.

ANTACITES amnis in Asiae latere ad Tyramben oppid. a quo pisces Antacei, salsamentum Athenaeo, ceterisque nobile: Nam et in hodiernum diem in Maeotide lacu praestautissimi quotannis invehuntur. Amnem hunc apud Ptol. corrupte legas Attacum pro Antacite. Nic. Lloydius.

ANTAE [1] populi trans Istrum. Procopius. Congeneres Sclavinis, quos in Romanas Provincias irruentes Iustinianus Imperator per Childibium Ducem repulit, et misso [orig: missô] post aliquot annos Germano [orig: Germanô], sororis suae filio [orig: filiô], ad internecionem fere delevit, ut merito ab illis nomen Antici adeptus sit, quam vocem Haloander recte in tit. Iustiniani, pro Attico, restituit. Vide Alciatum Parerg. l. 5. c. 3.

ANTAE [2] seu ANTES et ANTERIDES, nonnullis pro synonymis habentur, sed perperam. Amae, enim sunt parasta/des2, coluinnae quadrae vel pilae, quae ad latera ostiorum utrinque ponuntur; nec enim quaelibet columma quadrata Anta dicta est, sed eae tantum, quae in lateribus ostiorum, a)po\ tou= a)nth=sai. Atque hae antepagmentis ligneis operiebantur, ornamenti gratia [orig: gratiâ]. Antes, ordines sunt seu sti/xoi cuiuscumque rei anteriores et qui frontem spectant: unde et dicti: Ut Antes vinearum sti/xoi a)mpe/lwn Virg. l. 2. Georg. v. 417.

Iam canit extremos effetus vinitor Antes.

i. e. Lassus et effetus vinitor, in extremis Antibus; qui inprimis adhuc integer, utpote laborare tum incipiens, quum in extremis vineae ordinibus labore iam fractus sit; ut enim extremi sunt Antes in vineis, ita et primi ac medii. Sic Cato de re Milit. apud Servium: Equites quatuor agminibus, pedites duobus Antibus ducas, i. e. duobus ordinibus. Anterides tandem, sunt columnae vel lapides eminentiores, qui interponuntur ad sustinendam structuram, a)po\ tou= a)nterei/dein, Vitruvio l. 6. c. 11. Erismae: seu pilae lapideae muris obiectae et obnixae, ad fulciendam structuram. Vide Salmal. ad Solin. p. 1216. et hic [orig: hîc] infra in Antis, it. Parastades.

ANTAEA Dea quaedam. Eandem cum Rhea fuisse tradit Apollonii interpres ad illud:

*(h de/pou eu)age/essin e)pi\ fre/na qh=ke quhlai=s2
*)antai/h dai/mwn. --- --- -

Ubi Scholiast. *(h *p(e/a ou(/tw le/getai, dio/ti enanti/a toi=s2 *telxi=sin e)ge/neto. *)antai/an, autem eandem esse cum th=| tu/xh| tum alii, tum Horat. l. 1. Carm. Od. 35. v. 1. ostendit in his,

O Diva gratum quae Regis Antium
Praesens, vel imo tollere de gradu
Mortale corpus, vel superbos
Vertere funeribus triumphos.

Ita dicebant Deam illam, quae Antii colebatur, para\ to\ e)pipe/mpein ta\ a\nta, pro quo male apud Hesychium tk\ au)ta/. Nic. Lloydius.

ANTAEAS Scitharum Rex, Ismeniam tibicinem bello [orig: bellô] captum iussit ad cenam canere. Omnibus autem admirantibus, et prae voluptate plaudentibus, iureiurando [orig: iureiurandô] affirmavit, Suavius se interdum equum hinnientem audisse: Usque adeo aures habebat a Musica abhorrentes. Plut. in l. de Alexandri fortuna.

ANTAEOPOLIS civitas in Aegypto. Steph.

ANTAEUS [1] Gigas Libycus, Neptuni et Terrae fil. magno [orig: magnô] ac procero [orig: procerô] corpore; qui, quoties membra labore essent defessa, tactu terrae recreabatur. Hic Neptuno fanum ex craniis humanis exstructurus, obvios quosque occidit, tandem ab Hercule, qui eum in altum sublatum suffocavit, superatus est. Lucan. l. 4. v. 598.

Hoc quoque tam vastas cumulavit munere vires
Terra sui fetus, quod, cum tetigere [orig: tetigêre] parentem,
Iam defecta vigent renovato [orig: renovatô] robore membra.

Stat. Theb. l. 6. v. 893.

--- -- Herculeis pressum sic fama lacertis
Terrigenam sudasse [orig: sudâsse] Libyn, cum fraude reperta
Raptus in excelsum, nec iam spes ulla cadendi,
Nec licet extrema [orig: extremâ] matrem contingere planta [orig: plantâ].

Iuvenal. Sat. 3. v. 88.

--- Cervicibus aequat
Herculis, Antaeum procul a tellure tenentis.

Seneca Tragoedus in Herc. Oetaeo Actu 1. v. 24.

--- Nullus Antaeus Libys
Animam resumit.

Tingi, vel Tingin oppidum in Africa condidisse fertur. Solinus c. 27. Tingi excipit, Mauritaniae nunc colonia, cuius primus auctor Antaeus est. Plin. l. 5. c. 1. Tingi quondam ab Antaeo conditum. Et paulo post, ubi de vicinis oppidis Zili, et Lixo: Ibi regia Antaei, certamenque cum Hercule, et Hesperidum horti. Inde Plutarchus in Sertorio, ubi de Tingi ab illo capta [orig: captâ], *)entau=qa to\n *)antai=on oi( *li/bues2 i(storou=si kei=sqai. *kai\ to\n ta/fon au/tou= *sertw/rios2 die/skayen, toi=s2 barba/zois2 a)pistw=n dia\ to\ me/geqos: e)ntuxw\n de\ tw=| sw/mati, mh=kos2 (w(/s2 fasi' phxw=n e(chkonta katepla/gh. Hospitum capita postibus affigere solitum fuisse, innuit Lucanus l. 2. v. 161.

--- --- - Cognoscitur illic
Quicquid ubique latet scelerum. Non Thracia tantum
Vidit Bistonii stabulis pendere tyranni,
Postibus Antaei Libye: Nec Graecia maerens
Tot laceros artus Pisaea flevit in aula.

Mythologiam Antaei, vide apud Natal. Comit. l. 7. c. 1. et Alex. Rostaeum in Mystagogo Poetico. Nic. Lloydius.

ANTAEUS [2] alter Maximinus a militibus cognominatus est, apud Capitolin. in Maximin. c. 6.

ANTAEUS [3] unus e librariis T. Pomponii Attici, quorum meminit. Cicer. l. 13. ep. 44.

ANTAEUS [4] Medicus, Plin. l. 28. c. 1. Statuarius, l 34. c. 8.

ANTAGORAS Cous, vir, cuius meminit Pausau. l. 1.


image: s0232b

Item Rhodius, Poeta non ignobilis, cuius festivissimum fertur responsum. Hic enim gulae nonnihil impertiendum ratus, congrum intentius coquebat; Admonitus super ea re Antigonus, illique assistens retro, leniter retractum interrogavit, Putasne, inquit, o [orig: ô] Antagora, Homerum Agamemonis et Graecorum rebus carmine celebrandis distentum, quo [orig: quô] pacto [orig: pactô] congri melius saperent, pensitasse [orig: pensitâsse]? Cui ille, An opinaris, inquit, o [orig: ô] Rex, Agamemononem, *(=w laoi/ t' e)pitetra/fatai, kai\ to/ssa me/mhle, cui tantarum rerum onus incumberet, perscrutaturum, Ecquis in exercitu congrum coqueret? Cael. Rhodig. Antiqu. Lection l. 7. c. 8. Nic. Lloydius.

ANTALCIDAS Lacedaemonius, fil. Leonis, missus in Persiam, cum Patriae damno, pacem cum Artaxcrxe conclusit. Plut. in Pelopida, et Artaxerxc. Xenoph. l. 1. Diodor. Sic. l. 14. Pausan. l.4.

ANTANDER Messeniae Dux contra incursiones Lacedaemoniorum. Pausan. l. 4.

ANTANDROS nunc S. Dimitri, teste Sophiano [orig: Sophianô], Phrygiae urbs ad meridiem posita, quam habitavere [orig: habitavêre] Leleges finitimi Cilicibus. Edonis prius vocabatur, deinde Cimmeris, et Assos, et Apollonia Virg. l. 3. Aen. v. 5.

--- --- Classemque sub ipsa [orig: ipsâ]
Antandro, et Phrygiae molimur montibus Idae.

Nomen eius quod attinet, audi Melam. l. 1. c. 18. Duplex causa nominis iactatur. Alii Ascanium Aeneae filium, cum ibi regnaret, captum a Pelasgis, ea [orig: ] se redemisse commemorant: Alii ab iis putant conditam, quos ex Andro insula vis et seditio exegerat. Hi Antandrum, quasi pro Andro, illi quasi pro viro accipi volunt. Vide de la Cerda, et Servium, ad praedictum Virgilii locum. longitud. 54. 30. latitud. 41. 00. Nic. Lloydius.

ANTANII Cariae geus. Porphyrogenneta.

ANTAPODIA vide Anaxyrides.

ANTAPRISTENA Mysiae urbs. Nicephorus.

ANTARADUS Syriae urbs. Ptol. Constantiam aliquando nominatam a Constantio Imperatore scribit Cedrenus. Hodie Tortosa dicitur. Sed in ruinis, et fere deserta iacet.

ANTARCTICAE Regionis partes orbis, quae versus Plum Antarcticum sitae. Aliis Terra Australis. Sed vix ab Europaeis lustratae sunt aliquot partes, versus oram littoralem; suntque Regio Petri Nuitii, Terra Concordiae seu Nova Hollandia, Carpentaria, Regio Antonii Diemeni, Nova Zeclandia, et regio Ferdinandi a Quiro. Vide Terra Australis.

ANTARCTICUS polus Australis, Arctico oppositus, qui terrae obiectus a nobis cerni non poetst. A nostris Meridionalis vulgo dicitur. Virg. Georg. l. 1. v. 240.

Mundus, ut ad Scythiam, Riphaeasque arduus arces
Consurgit, premitur Libyae devexus in Austros.
Hic vertex nobis semper sublimis: at illum
Sub pedibus, Styx atra videt, manesque profundi.

Hausit ex Arato, cuius haec sunt:

*kai/ min peirai/nousi du/w po/loi a)mfote/rwqen.
*)all' o( me\n ouk e)pioptos, o( d' a)nti/os2 e)n bore/ao
*(uyo/qen *)qkeanoi=o.

Auctor libelli, de Mundo *tw=n d' a)kinh/twn po/lwn tou/twn, o( me\n a)ei\ fanero/s2 e)stin u(pe\r kornfh\n w)/n kata ro/ bo/reion kli/ma, *)arktiko\s2 kalou/menos: o( de\ u(po\ gh=n a)ei\ katake/kruptai kata ro\ no/tion, *)antarktiko\s2 kalou/menos. Dionys. Halicarn. l. 2, *metewri/zetai ga\r a)po\ tw=n borei/an merw=n o( tou= a)/conos2 po/los, tapeinou=tai de\ a)po\ tw=n noti/wn o( kalou/menos2 *)antarktiko\s2 ku/klos. Nic. Lloydius.

ANTARIANII populi. Plin. l. 6. c. 17.

ANTARTA Graece a)nta/rths2, rebellis et tyrannus vel apostata a verbo a)ntai/resqai, quod est contra surgere, cui contrarium est sinai/resqai. Glossae, Delliones, a)nta/rtai, a)kaqosiwtoi, ru/rannoi kai\ tnranni/des2, qui locus in Glossis hodie corruptissimus circumfertur. Aliae Glossae, *)anta/rths2, rebellio, perduellio. a)ntarsi/a, rebellatio. Unde a)ntarmo\s2, bellum ab antarta excitatum. Optimae Glossae, Antarium a)ntarmo\s2. Pro Antarta, recentiores Intarta dixerunt, hocque [orig: hôcque] nomine appellarunt [orig: appellâtunt] Tyrannos, seu rebelles Duces, qui sola [orig: solâ] eorum, quibus praeerant, auctoritate ac consensu Imperium sumebant: cuiusmodi inter alios fuere [orig: fuêre] Tyranni illi XXX. quorum res Trebellius Pollio succincte, exposuit. Vox frequens apud Anastasium Bibliothec. in Vitis Pontificum etc. Vide Salmas. Notis ad Trebellium in Gallienis c. 15. et XXX. Tyr. c. 1. item infra, in Indevoti.

ANTAVARES populi Africae, in Insula Madagascaria versus oram et partem Orientalem ad Septentrionem regionis Matatanae. Fluvio [orig: Fluviô] Mananzaro [orig: Mananzarô] tractus eorum rigatur.

ANTB. In nummis Honorii et Heraclii, Antiochiam designat: ubi B. annus est Imperii Secundus, vel etiam nota Monetarii. Vide Car. du Fresne Dissert. de infer. aevi Numismatibus.

ANTE [1] in nummo Valentiani eandem urbem, E. vero, annus est quintus Imperii ac Monetarii nota. Idem ibid

ANTE [2] coenam in cenarum conviviis lautioribus erant primi ferculorum missus, qui et interdum iterabantur: cum secunda fercula, ipsumque velut solidum cenae, cena dicerentur, Turnebus Adversar. l. 17. c. 10. Casaubono Antecena sive Antecenia dicebantur, qui Martiali l. 11. Epigr. 52. gustus, Graecis prapo/mata, vide eum ad Lamprid. in Heliogab. c. 19. ut et ad Athenaeum. Sumebantur autem in antecoena ostrea, echini, pelorides, sphondyli et similia. Apud Macrob. l. 3. c. 13. Antecoena echinos, ostreas crudas, quantum vellent, peloridas, sphondylos, etc. Lactuca item, de qua Martial. l. 3. Epigr. 50. v. 3.

-- --- adfertur protinus ingens
Inter lactucas oxygarumque liber.

Ubi antccoenam intelligit, etc. Salmas. ad Capitolin. in Gordiano Iun. c. 21. Vide infra, Frigidae mensae.