CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

AQUILA [10] Alba, Ordo Equestris in Polonia, ab Vladissao 5. cognomine Loktero, institutus, in nuptiis filii Casimiti M. cum Anna, Ducis Lithuamaesilia A. C. 1325. Occasio insignibus, a nido aquilarum, ab uno primorum Regum invento, cum urbis Genlnae fundamenta iacerentur. Hist. Polon.

AQUILA [11] Alis expansis, ad extremos clypei margines, e)pi/qhma insigne fuit scuti Aristomenis Messenii, apud Pausan. l. 4.

AQUILA [12] Biceps, imperii hodie symbolum est, uti pluribus supra vidimus. Ad cuius imitationem Moscorum Tyrannus, Ioannes Basilus, qui ab Impera oribus Romanis ottus videri volebat, itidem Aquilam Bicipitem, eamque duplici corona [orig: coronâ] insignem, sed non in caelum, uti Germanorum, verum terram versus alas protendeutem, Moscovitici quoque Im perii insigne esse iussit, uti legimus apud Olearium Itmerar. Pers. l. 3. c. 10. Ioachim. Fellerum Animadversion. ad Georg. Hornii Orbem Imper. p. 379. Seb. Feschium Dissertat. de Insignibus, Alios. at in veteri nummo, Aquila Biceps, duarum Legionum in unam colitarum signum est etc. Vide supra.

AQUILA [13] Consularis, signum fuit Rei publicae. Sueton. in August. c. 94. Somniavit Iovem Optimum Maximum pr aetextatis compluribus circa aram ludentibus unum sercrevisse, atque in eius sinum signum Rei publicae, quod manus gestaret, reposuisse. Insindebat illa Consulis scipioni aut sceptro eburneo, quod mavu tenebat, quoties in Curia Ius diceret. Iuvenalis Sat. 10. v. 43.

Da nunc et volucrem sceptro [orig: sceptrô] quae surgit eburno [orig: eburnô].

Unde est. quod Augustus Caesar triumphali quadriga [orig: quadrigâ] vectus, manu gerens sceptrum, in cuius apice Aquila est, cernitur in nummo, apud Petrum Seguinum in Numism. p. 102. Quod item Domitianus, in equo considens, manuque sceptrum, velut Consulatus insigne, gestans, repaesentatur in nummis; apud Iac. Biaeum Tab 31. num. 3 etc. A quibus autem ad Romanos hoc symbolum devenerit, diximus supra.

AQUILA [15] Militaris Romanorum, quam illi an a Thuscis, uti diximus; an ab Epirotis, quos etiam hoc [orig: hôc] insigni in bello usos fuisie, nummi loquuntur, accepertunt: erat vel autea, vel argentea, summae hastae praepilatae suffixa expansisque alis, interdum fulmen unguibus tenebat, quasi iaculature. Servabatur Romae in Aeratio, quod in Saturni Templo erat, indeque deprompta educebatur in bellum. Defigebatur autem in terram, cum in pugna, tum in castris: ande si, cum opus esset, aegre avelleretur, ut Crasso Euphratem transituro contigit, pessimi ominis loco [orig: locô] habehatut. Vide inprimis Dionem Histor l. 40. Huic porro signo sacellum seu fanulum im ponebatur quadtatum venerationis causa [orig: causâ]: Signa namque militaria Deorum tum instar coluisse Romanos, locuples testis est Dionys. Halicarn. l. 6. ideoque Tacitus, Romanas aves propria Legionum Numina, appellat, Annal. l. 2. c. 17. et exstant nummi Augusti, eum ara accensa intra tria signa militatia; Aquilam, Legionis insigne et advo signa cohortium. saepus quoque serto [orig: sertô] hae Aquilae cingebantur; et suppositis hastis clypei sive orbes aurei affigebantur, ut videre est in columna Traiani, continentes imagines Caesatum humerotenus expressas: quas qui gestabant, dicebantur Imaginiferi. Ex hac vero castrensi religione ortus est signorum amor et deserendi nefas, hincque maximum ad pugnam incitamentum fuit, signa in hostes aut vallum obsessum iccille, quo alacrius repeterentur. Aquilas namque amisfsas Romanos aegerrime tulisse, ex historia Varianae cladis patet etc. Vide Feschium supra laudatum Dissertat. de Insignibus, et plura retro in voce Aquila.

AQUILA [16] Sepulchralis, apud Graecos ad Romanos, *)apoqew/sews2 seu Consecrationis virorum; sicut pavo, feminarum, signum fuit. Credebant enim Principum Regumque desunctorum animas o)xei=sqai, Subvebi, Aquilarum alis, ad beatas sedes: unde imagines eorum Aquilis adiectis ornarunt [orig: ornârunt], uti legimus apud Artemidorum l. 2. c. 20. Quo alludens forte Lycopbron, Achillem in curru secum Hectoris occisi corpus auferentem, *)aeto\n, i. e. Aquilam vocat. Franc. Rossaeus, Archaeol. Atticae l. 5. c. 33. Vide supra, ubi de Apotheosi, in voce Aquila, sub initium, et alibi passim, ubi de Consecratione, Exsequiis etc.

AQUILA Versa apud Ditmarum l. 3. p. 29. Post haec autem Imperator omni studio [orig: studiô] ordinavit expeditionem suam, adversus Lotharum Regem Karolingorum, qui in Aquisgrani palatium et sedem regiam, nostrum semper respicientem dominium, valido exercitu praesumpsit invadere, sibique versa [orig: versâ] Aquila [orig: Aquilâ], designare: Hac stat in Orientali parte domus, morisque fuit omnium hunc locum possidentium ad sua vertere Regna.

AQUILAE Lignum odoriferum, ac purpurei coloris, in montibus prope Kiuncheu, quae Metropolis est Insul. Haninan in Sinis, reperitur; quo [orig: quô] utuntur Sinenses ad pannos sericos tingendos. Hispani Liaccam vocant. Auctor Anonymus Sine et Europae c. 34.

AQUILAM in dorso figurandi, cruentus ritus Saxoni Grammatico sic describitur l. 9. Interea Stvardus ac Biarnus cum 400. navium classe supervenientes bellum Regi manifest1a provocatione significant: idque statuto [orig: statutô] tempore exsequuti, comprebensi ipsius dorsum plaga [orig: plagâ] aquilam figurante affici iubent, saevissimum bostem atrocissimi alitis signo [orig: signô] prostigare gaudentes, nec vulnus impressisse contenti, laceratam salivere [orig: salivêre] carnem. Ubi Saxonis interpres Stephanus Stephanius cum viguisse morem scribit, apud Anglos, Danos aliasque gentes Boreales, ut victor, ignominia [orig: ignominiâ] summa [orig: summâ] debellatum ad versatium afflicturus, gladium circa scapulas ad spinam dorsi adigeret costasque amplissimo [orig: amplissimô] per corporis longitudinem facto [orig: factô] vulnere, utrimque a spina separaret, quae ad latera deductae alas repraesentarent aquilinas, cuiusmodi vulnus in Glossar. Islandico Bloderne sive Bladugle et Blodrisit appellari addit, apud Eund, in Addition.

AQUILAS Iudaeus, e Ponto, tentoriotum consiciendorum artifex, hospitio [orig: hospitiô] a S. Panlo Cotinthi est exceptus, et cum uxote sua Priscilla conversus. Postmodum ambo hi Apollo, qui saltem

baptismum Iohannis hactenus noverat, in Christiam religione, plenius instruxerunt. Actor. c. 18. v. 2.

AQUILEBURGIUM vulgo Arnsburg, arx Daniae, prope Goldingam, Urbem Iutiae Septentrionalis. Vide Coldinga.

AQUILEIA seu AQUILEGIA, Herodiano l. 8. c. 2. Roma seu Romania dicta, quia florente Imperio [orig: Imperiô] secundum semper locum obtinuit, urbs Carnotum ad Narisonem fluv. Romanorum colonia, primitus contra Barbarorum excursiones exstructa: 12. mill. pass. distat a mari, iuxta quam Timavum amnem nonnulli locarunt [orig: locârunt]. Martialis, l. 4. Epigr. 25. v. 5.

--- *to/qi su/retai *)adria\s2 a(/lmh
*po/nton e)s2 a)gxi/poron *)akulhi/+on. ---

Mala. l. 2. c. 3. Natiso nonlonge a mari ditem attingit Aquileiam. Ubi doctissimus Is Vossius. Aquilegiam habent libri veteres, quemadmodum etiam passim, apud auctores alios, feribi notissimum est. Existimant plerique, verum nomen esse Aquileia, dictamque fuisse ab Aquila, quae dextra, cum urbs conderetur, advolavit; ut ait Iulianus Imperat. or atione de gesus Constantii, hinc aliqui vocarunt [orig: vocârunt] Aquilim. Ego aliter puto, nempe Aquilegiam antiquum fuisse nomen, sicque appellatam esse a fontium, et rivorum copia [orig: copiâ]. Nam et fluvialibus aquis et putealibus urbs haec abundabat, uti docet Strabo l. 5. Vide et Plin. l 3. c. 19. P. Diac. et Leand. deser. Italiae, Ex hac orti sunt Chtomatius, ad quem Hieronymus saepe scripsit, itemque Rusfinus Graece Itatineque eruditus. Aglar vulgo dicitur. Ausonius in Catalogo Clarar. Urb. Epigr. 7. v. 2.

Nic. Lloydius. Olim pertampla; insigni virtute, Maximini Thracis Imperatoris acerrimos obsidionis impetus repressit, cum mulieres ex propriis crinibus funiculos patarent, postquam nervi ad sagittas emittendas defecissent, A. C. 240. sed ab Attila, auspicio [orig: auspiciô] ciconiae, A. C. 452. post triennii obsidionem, Procop. l. 3. de bello Vandal. dein a Longobardis, A. C. 590. incensa et devastata fuit, postea a Papone Patriarcha reaedificata. Ad hanc Constantinus, fratti Copnstanti Occidentem erepturus, praelio [orig: praeliô] victus est, A. C. 340. Eutrop. l. 10. Aur. Victor. Maximus Tyt. quoque a Theodosio ibidem victus, captus et obtruncatus est, A. C. 387. Oros. l. 7. c. 20, 21. Antiquitus fuit, sub ditione tempotali Pattiatchae, postea ab Archiducibus Austriae occupata, usque in hunc diem; sed muris caret, et ob aeris inclementiam a paucis habitatur. Vix 9. milliar. ab ora littorali maris Adriatici, media inter Palmam, et Gradum. Baudrand. Patriarchatus primo Gradumm, nunc Venetias translatus est. Concilium ibi habitum primo A. C. 381. contra reliquias Arianotum, Tomo [orig: Tomô] 1. Concil. Secundo, A. C. 400. contra Origenistas, etc. Vide Sigebert, A. C. 698. Bed. 6. aetate, Paul. Diaconum, l. 5. c. 14. Ibidem sub Imperarotib. monetam olim cusam, pater ex notis AQ. AQOB. AQPS. AQS. AQT. in nummis occuttentibus. Vide hic [orig: hîc] passim, ut et in notis PAQ Qa, SMAQ. SMRQ. Certe ad Aquileiensem Monctam referendam putant Constitutionem Gratiani, Valentiniani et Theodosii Imperator. qua [orig: quâ] in monetarum opifices, extraneis se matrimonio [orig: matrimoniô] iungentes, poena statutir. Plura apud Cluverum de Italia Ant. l. 1. c. 20. longitud. 36. 10. latitud. 45. 45. Coeterum Aquileiensis Pattiatchatus orgio ad A. C. 570. teferttur a Macro, quo [orig: quô] Episcopi Veneti, Stiriae item ac Liguriae, Episcopo Romavo subici renuentes, et Paulinum urbis huius Episcopum, Primatem suum eligentes, eum Patriarcbae nomine acque dignitate insignivere [orig: insignivêre], quod nomen tunc primum in Occidente auditum: confirmataque est, rebus compositis, a Pontifice Romano continuatio huius tituli Aquileiensium Praesulibus, et sancitum, ut prima haec sedes, post Romam, in Italia esset, Ravennas vero tertium locum obtineret. Postea quoque multa privilegia certatim in hunc Patriarchatum ab Impertoribus congesta sunt, iusque cudenae monetae et titulus Foroiuliensis Ducis, Istriae Marchionis ac S. Romani Imperii Principis, concessus. Dum autem lites, de quibus supra, durarent, Pontifices Patriarcbatus titulum Gradensi tribuerunt, eumque Aquileiensi opposuerunt, unde inter duos hos Praesules maximae contentiones ortae sunt, Longobardis Aquileiensem; Papa [orig: Papâ] vero et Exarcho Ravennate Gradensem tuentibus: Sed dignitas haec tandem in Venetorum Episcopum translata est, a Nicolao V. qua de re vide suo [orig: suô] loco [orig: locô].

AQUILEX Graece *(udrofa/nths2, qui aquas opertas et sub tertis latentes, inducit terris et in apertum evocat elicitque. Ars ipsa Graecis dicta *(udrofantikh\, a)po\ tou= fai/nein u(/dwr, ab aqua elicienda et producenda. Cuiusmodi Artifices, sub Aquario, nasci, canit Manilius Astronomic. l. 4.

Ille quoque inflexa [orig: inflexâ] fontes qui proicit urna [orig: urnâ],
Cognatas tribuit iuvenilis Aquarius artes
Cernere: sub terris undas, inducere terris,
Ipsaque conversis aspergere sluctibus astra.

Eorum signa ex atundinibus, quae aquae latentis indicium faciunt etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 738. et 1300.

AQUILI Dii quidam, quos in aere ponit Capella una cum Manibus et Heroibus: dicti quasi nigri. Glossa. Aquilum, me/lan. Ceterum de Diis Aquilis Arnob. l. 3. Crinitos effingitis, alios senes, iuvenes, pueros, Aquilos, caesios, etc. Male est in Goss. Papiae: Aquili, species Daemonum, qui in similitudine aquatum appatent, Nic. Lloydius.

AQUILIA [2] adulterii delata cum Vario Ligure, quamquam eam Lent. Getulicus lege Iulia [orig: Iuliâ] damnasset [orig: damnâsset], exilio [orig: exiliô] punita est a Tiberio, Tacit. l. 4. Annal c. 42.