CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

ARGENTOLIUM vulgo ARGENTEUIL, oppidul. Galliae, ad Sequanam, 3. leuc. infra Lutetiam in ortum.

ARGENTOMUM vulgo ARGENTAN, castrum Galliae, ad Olinam flumen in Saiorum Dioecesi, nobile. Vide Argentomagus.

ARGENTONUM quod ARGENTOMAGUS Antonini putatur, oppid. in Ducatu Bituricensi, turrem habet, quae dicitur Eraclz, in qua Tauri effigies cernitur, cui insculpta Caesaris illa, Veni, Vidi, Vici. Metel. Merula.

ARGENTORATUM sic dictum ab argento, quia ibi tempore Romanorum aerarium, vulgo Strasburg, a platea, quod olim Attila, Hunnorum Rex destructa [orig: destructâ] civitate, amplam per eandem dederit plateam, unde et Stratopolis quandoque, urbs Germaniae superioris ampla, dives, munita, ex Germaniae praecipuis ad Rhenum qui ponte ibi iungitur. Alsatiae caput, libera usque ad 17. Sept. A. C. 1681. id infra videbimus, et Episcopalis sub Archiepiscopo Moguntino, inter Basileam ad Austrum et Spiram ad Septentrionem. Eius administratio olim apud Nobiles fuit, sed postquam dissidiis familiarum de Mullenheim et Zorn, in caedes itum, Res publicaque turbata esset, occasione captata [orig: captatâ] plebeii A. C. 1332. rerum summa [orig: summâ] ad se pertracta [orig: pertractâ], novum sibi ex sui ordinis viris Senatum constituerunt. Qui licet septenas per vices variis constitutionibus fuerit immutatus, numquam tamen ad primam faciem rediit. Amplissimis gaudebat privilegiis, Homagium non praestabat Imperatori, a tempore Ottonis III. Vexillum eius, Imperii vexillo proximum erat: a Lotharii II. tempore sub ar ctiori Imperii protectione fuit, quod renovatum sub Ferdin. II. A. C. 1628. Cudit monetam, habet ius nundinarum, etc. Insignia urbs habet, plateam rubram in campo albo. Ditionis adiacentis caput est. Vide Limnaum Enucleat. l. 4. c. 3. Hic Alemanni a Iuliano primum A. C. 356. postea a Gratiano Augusto ad 30. milia caesi. Adempta est Romanis, a Childerico, A. C. 478. cum tota ad Rhenum regione. Dein sub Imperium rediit. Argentina posterioribus dicitur, Armamentario, Turri Ecclesiae Cathedralis, et horologio [orig: horologiô] mira [orig: mirâ] arte fabricato [orig: fabricatô] insignis, Tacito de mor. German. c. 28. et Caesari l. 1. Bell. Gall. c. 51.dicitur Tribocorum et Tribocum. Primus urbis Doctor Maternus fuit, petri discipulus, qui idem Coloniae Agrippinae docuit circa A. C. 68. Espencaeus in c. 4. ad Timoth. 2. etc. Inter Episcopos, sic peculiariter vocatos, Sanctus Amandus primus censetur circa A. C. 643. Inter cuius successores, viderolphus a muribus ob im pietatem devoratus scribitur, circa A. C. 998. Munster. Cosmogr. Sequenti tempore A. C. 1230. cum in Alsatia nobiles quidem Papam damnarent, quod Sacerdotibus uxores, et carnis esum adimeret, acriter in illos saevitum: quorum quidam in hac urbe combusti, fassi sunt, tantum esse numerum suorum, ut si quis e Colonia ire mediolanum statueret, omni nocte hospitium apud suos habere possit: in professione supra omnem fidem conftantes, vitae prodigi, et necis improvidi sectatores, ut quidam de illis scribit. Vide Huldric. Mutium l. 19. Iohan. Baleum l. 5. Mornaeum in Myster. p. 869. Munster. Geogr. l. 3. Trithem. in Chron. Circa A. C. 1529. Euangelii doctrinam amplexa est, postquam Matthias Cellius Caesarispergius, primus Euangelizare ibi coepisset, A. C. 1522. Lite dein inter Lutherum et Carolostadium circa sensum verborum S. Cenae oborta [orig: obortâ], cum illi Saxones, Suevi, Dani, etc. adhaererent, huic Argentinenses, Helvetici, Sabaudici, et postea Palatini Theologi adstipulati sunt, A. C. 1524. Laetus Histor. Cum Tigurinis, Bernatibus et Basileensibus, A. C. 1520. foedus iniit urbs, ad mutuam defensionem, contra vim iniustam, quae propter Euangelium inferretur. Bucholc. in Chron. Eodem [orig: Eôdem] anno [orig: annô] Confessionem fidei, cum urbibus Constantia, Memminga et Lindavia, Caesari exhibuit, per Casparum hedionem, Ecclesiae suae Doctorem, quae publice audita non fuit. Post haec Calvinum, Bucerum, Martyrem, Zanchium, etc. docentes audivit. A. C. 1538. Academia ibidem, impulsu Iacobi Sturmii fundata a Senatu, quae a maximiliano II. A. C. 1566. privilegia accepit. Cum Fratribus Bohemis, misso [orig: missô] Matthia [orig: Matthiâ] Ozewenka [orig: Ozewenkâ] ad Bucerum, unionem iniit, A. C. 1542. eademque ex urbe monuit Hieron. Zanchius Stanislaum Ostrorogium Polonum, nenimis iis in locis a Luthero dependerent, Laetus Bistor. p. 410. Condemnationem Stancari a minoris Poloniae Theologis factam cum Wittebergensibus et Genevensibus iidem Argentinenses approbarunt [orig: approbârunt]. Exin a Reformatis secessio facta est, quibus nihilominus Wolfshemiu, in ditione hannoviensi, sacrorum causa [orig: causâ] excurrendi libertas permisia. De Episcopatu huius urbis acerrima contentio a Rodolpho II. Imperatore sopita est. Vide Thuani Historiam. Postmodum A. C. 1608. in Congregatione sacri foederis, Romae instituta, decretum, ut eodem [orig: eôdem] tempore Geneva et Argentoratum impeteretur, ad distrahendos Euangelicos. Idem. Eiusdem saeculi An. 17. iubileum hic [orig: hîc], ut et Spirae, in Electoratu Saxonico, Palatino et Brandeburgico celebratum, Deoque pro accensa luce Euangelii gratiae actae sunt. Tigurinorum et Bernatum bello [orig: bellô] nupero [orig: nuperô] praesidium urbem tuitum est, quo [orig: quô] post pacem Neomagensem dimisso [orig: dimissô] in Gallorum ea potestatem venit, A. C. 1681. Vide insuper Bertium rer. Germ. l. 3. c. 2.Francisc. Guillimannum, de Argent. Episcopis, Wimpheling. Henschenium, etc. Professorum Argentinensium Catalogum Melch. Sebizius edidit, de quo vide Paul. Freherum Theatro Virorum eruditione claror. Episcopi sedes nunc Taberna est. longitud. 29. 26. latitud. 48. 25. Sita est proxime ad fluv. Hellelum, Ill, ubi in fluv. Breusch cadit, non longe a Rheno. Nec omittendum, quod dicatur haec urbs barbaricis cladibus nota, Ammiano Marcellino, ob fusos ibi, ut dictum, a Iuliano Alamannos et Chnodomarium, nobilem eorum Regem, captum. Quodque ibi, praeter duas alias vias publicas sive militares, tres sint celeberrimae, una per Alpes Graias Mediolanum ducens, altera Lugdunum Batavorum, tertia Augustam Trevirorum: A quibus quinque viis nonnulli Scriptores eam

Strataeburgum dixere [orig: dixêre], h. e. Burgum, sive oppidum ripense, positum in via militari, quam praeter coeteros Eutropius Stratam a re appellat, in Aureliano, Gall. l'Estrade, vel l'Estree, Vide Strataeburgum: et adde Auctoribus praefatis B. Rhenanum Rerum German. Nov-Antiqq.. l. 3. cum Notis Iac. Ottonis ICti.

ARGENTUARIA et ARGENTARIA Aurelio, Victori, c. 72. hodie, teste B. Rhenano [orig: Rhenanô] Horburg dicitur, oppid. Germaniae superioris ad Ellum fluv. Rhenum versus, iam excisum, ex quo Colmariam illi successisse ferunt, Argentuariamque novam dici. Vide praefatum Rhenanum ubi supia, cum Notis Clariss. Viri praefati, nec non voce Argantovaria.

ARGENTUM [1] repertum ab Erichthonio; monetae aptatum primum, a Lydis; primo, tricliniis additum, a Carvilio Pollione: eo [orig: eô] calceatos homines et iumenta, dicemus infra, Usus in sacris non exiguus: In Atrio enim Tabernaculi, iuxta Altare holocausti duplex hinc inde mensarum lapidearum ordo, quibus vasa aurea et argentea, ad oblationem necesiaria, im ponebantur, fuisse legitur Ezech. c. 40. v. 42. In Templo inprimis Salomonico auri Argentique summa ultra fidem erat: Ex Argento quoque tubae fuere [orig: fuêre], de quibus infra. Ad usum ut transeam profanum, Romani primo aere, dein Argento [orig: Argentô] tandem auro [orig: aurô] nummos signarunt [orig: signârunt]. Et quidem aere illecti, facile ad Argentum traduci potuere [orig: potuêre]: puriori paulatim metallo [orig: metallô] avatitia digna erat et in compendium opes fuere [orig: fuêre] deducendae, quia creverant. Ad plebem asses et onera; noluit ultra nisi argento [orig: argentô] manus nobilior inquinati: quod quando factum, dicat Plin. l. 33. c. 3. Pop. Romanus, ne argento [orig: argentô] quidem signato [orig: signatô], ante Pyrrhum Regem usus est. Et distinctius: Argentum signatum est anno [orig: annô] Urbis CCCC. LXXXV. Q. Ogulnio [orig: Ogulniô] et C. Fabio [orig: Fabiô] Coss. quinque annis ante primum bellum Punicum. Varro vero, apud Carisium Institut. l. 1. nummum argenteum conflatum primo a Servio Tullio, tradit. Quorum utrum sit, nummus ex argento fuit triplex Denarius, cuius nota, ut Volusius tradit, X. et partes Denarii Quinarius V. Sestertius HS. Libella, Sembella, Teruncius: e quibus Denarius Argentum simpliciter quoque dictus est. Plin. loc. cit. Nota argenti fuere [orig: fuêre] bigae atque quadrigae, et inde Bigati. Quadrigatique, vide infra ubi de Moneta. Sed et Argento [orig: Argentô] literas signasse [orig: signâsse] olim Clerum, docet Phrantzes l. 2. c. 10. Ego cum literis bullo [orig: bullô] argenteo [orig: argenteô] insignitis, et iureiurando [orig: iureiurandô] sirmatis, et multo [orig: multô] milite missus sum, ut Athenas et Thebas in potestatem reciperem. Luitprandus item in Legat. Tulerunt autem et alias literas argento [orig: argentô] signatas, atque dixdrunt Papam vestrum etc. Annulos argenteos Libertinos gestasse [orig: gestâsse], vult Isidor. sed apud probatae fidei Auctores nihil simile legitur. Si tamen coniecturis agendum, iis plebs videtur usa: Plin. enim feminas plebeias sibi ex atgento compedes (ita annulos appellat) fecisse ait, l. 33. c. 12. Argentum succedit et auro, luxu feminarum plebis compides sibi ex eo facientium, quas induere aureas mos tristior vetat. Cum aurum penes Optimates, ferrum inter servos haeserit, vide Ioh. Kirchmann. de Annulis c. 15. uti de argentea urna, in quam Athletarum sortes coniectae infra ubi de Homogrammis Scabellis duobus, quibus Athenis olim insidebant litigantes, ubi de Homicidio: de Argenteis Dianae templis, aliisque alibi. Addam saltem, cum vasa escaria vinariaque apud Romanos ex auro argentoque fuerint, ministrum fuisse peculiatem Argento praepositum, cuius meminit Africanus ICtus: item alium ab Argento potorio: quo [orig: quô] munere apud Liviam Augustam functa est Vibia Succesla, cuius meminit vetus Inscript. Praeterea viatorii argenti, ut et balnearis, miminisse ICtum, lege 40. ff. de auro et arg. leg. Scoenici quoque mentionem extare Romae in hortis Carpensibus, ubi ista legitur Inscr. T. ARLIUS. AUGUSTORUM. LlB. A. MEMPTUS. AB. ARGENTO SCARNICO etc. de quibus omnibus vide Pignorium Comm. de Servis, uti de Argenti fodina olim celebri, infra yoce Hispania. Hodie nullibi Auri Argentique maior proventus est, quam in Regno Peruviano, eiusque provinc. celeberrima [orig: celeberrimâ] Potosi, de qua vide Ath. Kircherium Mundi Subterranei l. 10. sect. 4. c. 8. Quamquam alias omnis ille tractus Americae, a Tropico Cancri usque ad Tropicum Capricorni, metallorum feracissimus sit. Sed et in Germania ac Suecia Argentum eruitur etc. Auctor Anonymus Histor. Orbis Terr. Geogr. et Civ. c. 10. de Commerciis. Plura de Argento, apud Plin. l. 33. c. 16. et seqq.

Argenti varia epitheta.

ARGENTUM [2] Capillare, in pilorum modum condensatum, ostenditur in Musaeo Kircheriano Romae, vide Georg. de Sepibus in Collegii Romani Societ. Iesu Musaeo p. 41.

ARGENTUM [3] Factum, h. e. signatum, tw=| a)sh/mw| opponitur, et pecuniam denotat, Manilius. l. 4.

i. e. argenti vel aeris, quod utrinque signatum est. Graeci enim veteres a)/rguron dixere [orig: dixêre] argentum non signatum, quod in nummis non est, sed in vasis ac poculis. Inde vero postmodum recentiores a)/shmon simpliciter de argento usurparunt [orig: usurpârunt]; quod primum fecisse Ptolemeum in descr. Indiae ulter. supra diximus, ubi de Argentea Regione: ex Salmasio. Curtius vero Argentum factum a signato diserte separat, l. 3. c. 13. §. 16. Nempe Factum argentum est, quod neque in massa neque in lamina, neque in signato, neque in supellectili, neque in mundo, neque in ronamentis insit, Ulpianus l. 34. p. leg. 27. §. ult. tit. 2.

ARGENTUM [4] Mensale, ministeriis conviviorum, quae in Templis fierent, dedicatum a Tacito Imperat. apud Vopisc. c. 10.

ARGENTUM [6] Pusulatum, h. e. candidissimum, quod aeris admixtione non ruberet; Ut enim aurum argento [orig: argentô], aes plumbo [orig: plumbô]: sic argentum aere adulterabatur. Martialis, l. 14. Epigr. 5. de priori, Et niveum candens pusula vincit ebur. Iuvenal. Sat. 9. v. 31. vero, de

argento aere mixto, --- Tenue argentum venaeque secundeae. Contra cuiusmodi adulteratores, cavit Tacitus Imperator, ut si quis argento publice privatimque aes miscuisset, siquis auro argentum si quis aeri plumbum, capitale esset cum bonorum proscriptione, apud Flav.Vopisc. loc. cit. c. 9.

ARGENTUM [7] Regis, Gall. Argent le Roy, vel Argent sin, in veter. Galliae Regum de Monetarum fabrica et fusione Statutis, intelligitur de ea materia argen ea, quae est undecim denariorum et 12. granorum puri argenti, h. e. in qua est pars vicesima quarta aerea: Namque argentum purum seu sinum illud est, quod constat 12. denariis purae seu finae materiae argenteae, quamquam adeo [orig: adeô] purum vix reperitur. Vide Car. du Fresne in Glossario.

ARGENTUM [8] in fila deducendi artificium, Aureliani Imperatoris aetate recentius esse, patet ex Fl. Vopisco in Vita eius, c. 46. Habuit in animo, ut aurum neque in cameras, neque in tunicas --- mitteriur, dicens plus auri esse in rerum natura quam argenti: sed aurum per varios --- filorum et liquationum usus perire, argentum autem in suo usu manere. Ubi per fila intelligit fila aurea, quibus, et subtemine seric o [orig: ô], vestes texebantur clarae ac pretiosae. Spartian. in Pertinace, c. 8. Vestis subtemine serico [orig: sericô] filis aureis. Virg. l. 3. Aen. v. 483.

Ubi subtemen posuit Poeta, pro trama et filis, ut ad Pertinacem Spartiani ostendit Salmas. Non enim stamen ex auro potest esse. Nondum igitur aetate Aureliani inventum erat argentum in fila deducere, et filis argenteis contexere vestimenta, quod sub ultimis Imperatorib. apud Graecos multum in usu fuit: quae Syrmatina dicebantur, a syrmate, h. e. filo argenteo, sic enim vocabant. Vide infra in voce Syrma; et plura hanc in rem apud Salmas. ad Vopisc. loc. cit.

ARGENUS vulgo ARGUENON, fluv. Gallicae Celticcae per Britanniam minorem fluens, alluit Iugonem oppid. et in mare Britannicum cadit.

ARGES Cyclopum unus, Apollodorus: *meta\ tou=tous2 de\ au' tw=| texoni= *gh=, *ku/klwpas2, *)/arhn (lege *)/arghn ) *stero/phn, *bro/nthn, w(=n e(/kastos2 ei)=xen e(/na o)fsqalmo\n e)pi\ metw/pou. Callimachus Hymn. in Dianam.

*mh/thr me\n *ku/klwpas2 e(h=| e)pi\ paidi\ kalistrei=
*)/arghn, h)\ *stero/phn.

ARGESTES Graece *)argesth\s2, venti Noti seu Austri species. Eustath. in Odys. f. tradit, quod a)rge/sths2 barytone ut plurimum sit venti nomen, oxytone autem no/tou e)pi/qeton, ut Homer. Il. leuko\n. v. 306. *)arge/stao no/toio, hoc est, leukou=, ab argo\n quod est leuko\n. Ibidem tradit esse, qui argesth\n dicant vo/ton e)c *)/argous2 ei)s2 *troi/an pne/onta, quos ait ou)k eu)diano/hta dicere, Aristot. Meteor. l. 2. c. 6. ait Euro contrarium esse a)rge/sthn. Strabo. l. 1. citat ex Iliad. l. hos versus.

--- *(ws2 d' o(po/te *ze/furos2 ve/fea stufeli/zei
*)arge/stao vo/toio basqei/h| lai/lapi tu/ptwn.

Vide ibi Casaubon. Vitruvius l. 1. c. 6. Circa Favonium Argestes, et certis temporibus Etesiae. Plin. l. 2. c. 47. ab occasu solstitiali flare scribit. Hesych. *)arge/stai, o( e)th/sioi. Nic. Lloydius. Adde et dicenda infra, voce Sciron, it. Thrascias.

ARGESTRATUS tertius Lacedaemoniorum Rex, regnavit ann. 35. Vide Echestr atus.

ARGEUS [1] quintus Macedonum Rew, Perdiccae fil. pacate regnavit ann. 38. Euseb. Iustin. l. 7. c. 2. Item decimus septimus Macedonum Rex, regnavit annum unum. Vide infra.

ARGEUS [2] secundum quosdam regnum Macedoniae, eiecto [orig: eiectô] ab Illyriis Amynta [orig: Amyntâ], biennium tenuisse coepit, circa Olymp. XCVI. an. quartum. Diodor. Sic. l. 14. f. 444. Occiso [orig: Occisô] ab Illyriis Amynta [orig: Amyntâ] Athenienses eum, per Mantiam Ducem, Regno Macedoniae restituere allaborarunt [orig: allaborârunt]. Olympiad. CV. anno [orig: annô] primo [orig: primô]. In codicibus Polyaeni impressis, nescio quam bene scribitur *a*r*g*a*i*o*s. Nic. Lloydius.

ARGI urbs Italiae, apud Servium; Non una est Argos: fuit enim et in Italia, quam Diomedes condidit: quae primo Argi, post Argyrippa, post Arpi dicta est. Nempe primo *)/argos2 *(/ippion est appellata; sed Aeoles pro *)/argos2 dicebant *)/arbos2 unde Arpos Latini pronuntiavere [orig: pronuntiavêre], pro Arbis, Salmas. ad Solin. p. 64. Vide in voce Arpi ut et in Argyripa.

ARGIA [1] Adrasti Argivorum Regis filia Polynicis uxor, tanta [orig: tantâ] in vitum pietate, ut cadaver eius inter maximos caesorum acervos, nocturno [orig: nocturnô] tempore, conquirere non dubitarit [orig: dubitârit], et contra edictum Creontis, funeris iusta ei persolvere, ab una adiuta Antigone Polynicis sorore, et quae ipsa noctu, deceptis custodibus, Thebis egressa erat, ut idem fratribus suis officium praestaret; quamobrem utraque a Creonte interfecta est; cuius rei ultionem, enecato [orig: enecatô] Creonte, Theseus fecit. Stat. l. 12. Theb. Vide Antigone, et Adrastus.

ARGIA [2] Peloponnesi regio. Ptol. Hodie Romania dici putatur. Suidas, *)argei/a, h( *(/hra, kai\ h( tw=n *)argei/wn gh=. Nunc plerisque Saconia, Item Romania Moreae, Turcis subest. Baudrand.