CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

ASTACUS [2] Asiae urbs, in Bithynia; in eodem Proponitidis sinu, eodemque [orig: eôdemque] loco [orig: locô] aut prope eum, in quo postea Nicomedia condita fuit: sinum a se cognominat Astacensem, ab Astaco, Neptuni et Olbiae Nymphae filio. Arrianus in Bithynicis. Strabo Megarensium coloniam esse ait, l. 12. anno [orig: annô] 3. Olymp. 17. deductam, Eusebius num. 1307. Est et civitas Acarnaniae. Plin. l. 5. c. 32. Priorem, quae in Bichynia, Lysimachus evertit, contemporaneus Zypoetae, Nichmedis patris, a quo Nicomedia ferme sub idem tempus condita est incolis Astaci eo traductis, uti auctor est Strabo l. 12. *kateoka/fh (loquitur autem de Astaco ) d' u(po\ *lusima/xou tou\s2 d' oi)kh/toras2 meth/gagen ei)s2 *nikomhdeiun o( kti/sas2 au)th\n. Atque hinc forte factum, ut quidam Auctores scripserint, Nicomediam prius Astacum fuisse dictam, quorum opinionem, et illud adiuvisse videtur, quod non longe ab es loco, ubi erat Astacus sita, condendam curavit Nicomedes Nicomediam. Strabo Astacum, peri\ *nikomh/deian, circa Nicomediam, collocat: Memnon Nicomediam a)ntikru\ th=s2 *)asta/kou conditam fuisse scribit etc. Salmas. ad Trebellium Pollionem in Gallienis, c. 4. Vide eundem ad Solin. p. 879.

ASTAGOA urbs Africae in Aethiopia Inferiori, et imperio Monaemugi, versus limites Zanguebariae et Mozambiae.

ASTALICIS Ptol. vel Astacilicis ex alio codice Tefezara, Marmol. oppid. Mauritaniae Caesariensis mediterraneum apud Timici urbem regiam, quae Tremesin appellatur.

ASTANDAE Suidas: *)asta/ndai, oi( e)n diadoxh=s2 grammatofa/roi, oi( de\ au)toi\ kai\ *)/aggaroi, ta\ de\ o)no/mata *persika/. Vide Asgandae.

ASTAPA Hispaniae Baeticae urbs Livio, quam Navagierus putat Steppa dici, aliis Estepa. In clivo, paucisque constat incolis. Baudrand.

ASTAPAEI e)/qnos2 *libu/hs2 Stephano; sed insigniter errat, cum sit gens ista in Hispania. Meminit Astapae urbis Appianus, in Ibericis, itemque Astapaeorum, aitque eos Carthaginensibus paruisse. Hinc error Stephani. Nic. Lloydius.

ASTAPUS Aethopiae fluv. qui cum Nilo et Astabora insulam Meroen facit. Abanbi Baudrand. vide Plin. l. 5. c. 9. Oritur prope montem Amaram, et in Nilum cadit.

ASTARACENSIS Tractus vel Comitatus, regiuncula Galliae in Vasconia, supra Ausicos, inter Comitatus Bigerrensem et Convenarum. Eius caput Miranda.

ASTAROTH Latine greges, sive divitiae, aut faciens explorationem, seu tinea legis, antiqua civitas Og Regis Basan, in qua primum habitavere [orig: habitavêre] Gigantes; postea cecidit in sortem tribus [orig: tribûs] Manassis. Sunt autem duo castella in Berhania hoc [orig: hôc] nomine 9. mill. pass. inter se sepatata inter Adaram et Abilam urbes. Fuit et Philistaeorum idolum, teste Iosepho [orig: Iosephô], Iud. Ant. l. 6. c. 14. quem sustulerunt Iudaei Samuelis iussu. Est et alius Deus Sidoniorum, quem adoravit Salomon. Vide de hisce porro, Gen. c. 14. v. 5. Ios c. 9. v. 10. c. 12. v. 4. et c. 13. v. 12. Iudic. c. 2. v. 13. 1. Sam. c. 7. v. 3. 1. Reg. c. 11. v. 5. Addam hoc solum, quod sicut Sol. ira et Luna, sub variis nominibus culta fut ab Ethnicis. Haec enim aliquando Urania, respectu luminis sui: nonnumquam *)astre/arxa, respectu minorum siderum. seu Planetarum Regina, aliquando Ammonia dicta est, et sub ovis imagine adorata, ut alia taceam. Ita ergo suv Astaroth nomine culta est a Sidoniis, in cuius templo Philistaei defuncti Saulis arma suspendisse leguntur, 1. Sam. c. 31. v. 10. Hinc Lucian. de Syria Dea, *)asta/rthn, inquit, e)gw\ doke/w selhnai/an e)/mmenai, Astarten Lunam esse opinor. Nec obstat, quod quidam Astarten Iunonem interpretentur, notum enim haec Numina non raro confundi, et elogium, quod Iunoni tribuitur a Virgilio, l. 1. Aen. v. 50.

Caeli Reginae, cuius meminit Ieremias c. 7. v. 18. c. 44. v. 17. apprime quadrat: Ut omittam Kalendas seu mensis cuiuslibet primitias Iunoni sacras fuisse. Imo quemadmodum Iuppiter Ammon Sol erat, sub Arietis schemate: ist Iuno Ammonia Luna, sub ovis figura culta. Et certe Astaroth idolum hoc [orig: hôc] plane modo [orig: modô] figurant Hebraei Scriptores, ipsaque vox gregem ovium denotat. Vide Thom. Godwyn de ritibus Hebraeor. l. 4. c. 6. et supra in voce Ammonia.

ASTARTE Sytorum momen et Sidoniorum Dea, cui Salomon, uni concubinarum suarum obsequi volens, alteria condidit. 1. Reg. c. 11. v. 5. *)asta/rthn e)gw\ doke/w *selhnai/hn e)/mmenai, inquit Lucian. de Dea Syria. Falso. Nam *)asta/rth h( para\ *(/ellhsin *)afrodi/th legomi/nh, inquit Suidas, hn(\ e)la/treusen o( *solomw\n. Vide Masium in Ios. c. 12. et Capellum ad A. M. 3013. et Seldenum de Diis Syris, Syntagm. 2. c. 2 et Bochartum Geogr. Sacr. p. 781. Nic. Lloydius. Fuit et civitatis momen, et insula in Aethiopia. Steph.

ASTARTUS Tyri Rex, Delaeastarti fil. post Nutricis filium, de quo vide voce Abdastartus, vixit annos 54. regnavit ann. 12. successore fratre Aserymo [orig: Aserymô], quem vide. Eius tempore Abiam et Asa in Iuda Reges fuere [orig: fuêre]. Vide Menandrum Ephesium apud Iusephum contra Apionem l. 1.

ASTASOBAS Graece *)astaso/bas2, brachium Nili est, sicut et Astaboras. Plin. l. 5. c. 9. Astaboras laevo alveo [orig: alveô] dictus, h. e. ramus aquae venientis e tenebris; dextero [orig: dexterô] vero Astasobas, quod lateris significationem

adicit. Alii utrumque amnem in Nilum influentern faciunt: Cingunt autem ambo Meroen urbem. Salmas. ad Solin. p. 418 et 419.

ASTATHYII Haeretici, Sergii cumusdam, qui sub initium saecli 9. imposturas Manichaeorum incrustabat, sectatores. A Michaele Curopalate, severissimis edictis, coerciti, cum prius sub Nicephoro immensum crevissent. Theophanes et Petrus Siculus.

ASTATUM oppidul. insul. Islandicae, in parte septentrionali in mari Deucaledonio, prope sinum Skagam. Sub Rege Daniae, cum tota Insula.

ASTELEPHOS Colchidis fluv. Arrian. Atelpos Plinio, l. 6. c. 4. quem inter Terson et Chrysorrhoan ponit.

ASTELFUS fluv. Colchidis, in Asia, incolis Engur. In Pontum Euxinum se exonerat. Oriturque ex monte Caucaso versus Alanos populos et Cipuriam Anatghiamque rigat. Baudrand.

ASTENIDUM inter villas regias, ob silvaum propinquitatem, venatui aptas, memoratur in Capitulis Caroli Calvi. Vulgo Stenai. Gerberto ep. 103. dicitur Satanaca. Fiscalis fuit, ad ripam Mosae fluv. Mosomagum inter et villam Francam Hinc pagus Stadinisus, inter Vongensem et Pertensem collocatur: in iisdem Capitulis. Stadonensis Frodoardo dictus Hist. Rem. l. 3. c. 18. inter Castricensem et Catalaunensem. Hadr. Vales. Notit. Gall.

ASTER [1] puer quidam, Platonis carminibus celebratus, in quem exstant Epigrammata, l. 3. Antholog.

ASTER [2] Graece *)asth\r, nomen stellis, floribus, gemis, aliis commune. *)asth\r enim *)attiko\s2, flos est, cuius folia stellae imaginem referunt; unde et a)ste/rion et a)steri/okos2 dictus. Et a)ste/res2, nec non a)stres2, dicuntur gemmae, ad speciem sideris aut stellae relucentes; a quibus diversae Asteriae, quae variis guttis stellatae sunt. Uti a)/strion, lapis instar plenae Lunae refulgens, quasi parvum astrum. Sunt tamen qui a)ste/rion et a)/strion confuderunt. Sed proprie *)aste/rios, a)steri/as2, a)stero/eis2 et a)sterwto\s2, non stellae similiter resplendens, sed multis maculis, velut stellis sparsum, stellisque compunctum ac variatum, notaut. Sic Avienus a)ste/rion li/qon interpretatus est, de Iaspide;

Et Sandastrum gemmam Plin. l. 37. c. 7. memorat, stellarum Hyadum numero [orig: numerô] ac dispositione stellatam, quae intus habebat aureas guttas stellantes in tralucido etc. Phalangii quoque genus, a)ste/rion, de quo infra in voce Stellio: plura vero hanc in rem apud Salmas. ad Solin passim.

ASTER [3] Samius, genus terrae candidissimae; quam quidam cum koufoli/qs| et a)froselh/nw| confundunt: Avicenna putat esse Talk Arabicum, quod hodieque Talch dicitur. Vide qraefatum Auctorem ubi supra p. 1098.

ASTERABATIA regio Persidis, non longe a mari Caspio, in provinc. Tabarestan. oppid. habet cognomine versus monres. Olear.

ASTERIA [1] filia Coei Titanis filii, quae, teste Fulgentio [orig: Fulgentiô], post vitiatam Latonam, a Iove dilecta est, a quo in Aquilam verso oppressa fuit, eique ex eo concubitu Herculem peperit. Haec tandem Iovi adversa, eiusque iras fugiens, Deorum miseratione in coturnicem versa est, quae o(/rtuc Graece dicitur, nomenque dedit insulae, in quam aufugerat, ubi a Iove in lapidem mutata est, undisque demersa, et ab iisdem huc illuc agitata; sed tandem, ob susceptam Latonam, supernatavit, et Neptuno ac Doridi consecrata; postea Delos dicta est.

ASTERIA [2] Hydei filia, ex Bellorophonte Hydim, seu Hydissum peperit, a quo Hydissus, urbs Cariae, Steph.

ASTERIA [3] Hesychius *)asteri/h, h( *krh/th, kai\ h( *dh=los2 ou(/tws2 enalou=nto.

ASTERIA [4] gemma candida et contra Solem radios regerens, unde ei nomen. Plin. l. 37. c. 9. Proxima candic antium est Asteria, principatum habens proprietate naturae, quod inclusam lucem pupillae nodo [orig: nodô] quandam continet, ac transfundit cum inclinatione, velnt intus ambulantem ex alio atque alio loco reddens, cademque contraria Soli regerens candicantes radios, unde et nomen invenit, difficilis ad caelandum. Subintellige autem gemma; sicut eadem *)aste/rios2, Asterius dicitur, subintellige li/qos2, lapis. Nasci eam prodit Dionysius in montibus Pallenes,

*)/enqa melissobo/toio kata skopia\s2 *pallh/nhs2
*fu/etai *)aste/rios2 kalo\s2 li/qos, oi/=a/ tis2 a)sth\r
*marmai/rwn.

Quod de Astrio scribit Plin. loc. cit. quam gemmam nonmulli *selhni=thn etiam videntur vocasse [orig: vocâsse], quod fulgore luceat Lunae plenae. Sed cum ista vocabula mire confundant Auctores, docet Salmas. lapidis huius nomen non esse a)ste/oios2 adiectium sed to\ a)ste/nton diminutiv. quod parvum a)ste/ra significat. Unde recentioribus Graecis, omnia fere nomina per diminutiones enuntiantibus, ste/rion dicitur, h. e. stella. Hoc [orig: Hôc] autem nomine indigitari gemmas, quae stellarum inster reluceant; sicut a)steri/ous2 dici, quae guttis stellatae sunt, supra vidimus. Vide eum ad Solin. p. 756. et seqq. ut et p. 1093. ubi Asterion et Astrion, inter candidas gemmas et crystallo cognatas, referri addit.

ASTERION [1] Cometae fil. unus ex Argonautis. Orpheus in Argonauticis, v. 161

*)asteri/wn d' e)pe/rhse pai\s2 kleinoi=o *komh/tou,
*peiresi/hn o(/s2 e)/nasen e)p' *)apidanoi=o r(ee/qrois2.

*)/hluqe d' *)asteri/wn au)toxedo\n, o(/n r(a *komh/ths2
*tei/nato dinh/entos2 e)f' u(/dasin *)apidanoi=o
*peiresi/as2, o(/reos2 *fullhi\+ou a)gxo/qi nai/wn.

--- Celer Asterion, quem matre carentem
Crethaeus gemino [orig: geminô] fovit pater amne Cometes.

ASTERION [2] Achaiae fluv. in Nemea insula vel silva placide fluens, fructuum iuxta ripam abundantissimus. Stat. l. 4. Theb. v. 713.

Est etiam mons in Argolico sinu. Plin. l. 4. c. 5. Item Thessaliae civitas. Homer. Il. b. v. 735.

*)aste/r' o)pwrinw=| enali/gkion, o(/ste ma/lista
*lampro\n pamfai/nh|si leloume/nos2 *wkeanoi=o.

*)/este de/ tis2 nh=sos2 me/ssh a(li\ petrh\essa,
*messhgu\s2 *)iqa/khs2 te *sa/moio/ te paipaloe/sshs2
*)asteri\s2, ou) mega/lh, lime/nes2 d' eni\ nau/loxoi au)th=|
*)amfi/dumoi. --- -- --- --

ASTERISCUS Graece a)steri/skos2, ex auro vel es alio metallo stellula, quae in Ecclesia Graeca ponitur super patenam, ad sacra dona tegenda, cum pusilla cruce in vertice; ut velum, quo [orig: quô] patena cooperitur, sustentetur, ne Eucharisticum panem in patena positum tangat. Denotari hac [orig: hâc] ceremonia [orig: ceremoniâ] autem volunt stellam felicis ominis, quae Magos ad Dominum nostrum deduxit superstetitque, ubi ille erat; unde Sacerdos, hanc stellam patinae imponens, ait: Et veniens stella astitit super, ubi erat puer positus. Dominic. Macer in Hierolex. ubi Isacium Haubertum, qui Observation. ad Eucholog. Asteriscum, quo [orig: quô] sacra cooperiuntur, velum fuisse stella [orig: stellâ] ornatum, asserit, refutat.

ASTERIUS [1] Patriarcha Alexandrinus, ab Imperatore Iustino constitutus, contra Timotheum, Haereticorum praesulem, cui hi Theodosium surrogarunt [orig: surrogârunt], a Theodora Imperat. adiuti, et postea Gaianum, vivente adhuc Asterio [orig: Asteriô]. Baron. A. C. 521.

ASTERIUS [2] Episcopus Amasiae, homiliarum auctor, e quibus excerpsit quaedam Photius; Imaginum cultum improbasse [orig: improbâsse] videtur. Vixit saeculo [orig: saeculô] 5.

ASTERIUS [3] Episcopus Arianus, Sophista celeberrimus, haereseos post Concilium Nicenum defensor acerrimus. Iesum Christum dixit esse Virtutem Patris, aliaque deliravit plurima. Obiit repentina [orig: repentinâ] morte. Hieron. in Catal. ait, illum composuisse Commentarium in Psalmos, Euangelia, Epistolas D. Pauli, aliaque, quae Sectatores eius sollicite evolvebant. Socrat. l. 1. c. 24. Onuphr. A. C. 339. Prateclus, in voce Asterius. Baron A. C. 325. 336. 370.

ASTERIUS [4] a Leone Episcopo Romano Constantinopolim missus, sub initium imperii Marciani, ut Orientalem Ecclesiam cum Occidentali uniret, et Episcopos in haeresim prolapsos ad fidem reduceret. A. C. 450.

ASTERIUS [5] praefectus Orientis, qui Gregorium, Patriarcham Antiochenum, durius tractavit; cum uxore recens ducta [orig: ductâ], ruina [orig: ruinâ] domus oppressus, durante terrae motu, quo [orig: quô] sexaginta hominum milia Antiochiae sublata. A. C. 687. Euagr. l. 6. c. 8. et 9.

ASTERIUS [6] nomen patris Minois. Fuit is fil. Tectami (de quo suo [orig: suô] loco [orig: locô] ) Cretae Rex ex Crethei filia, et ex Europa, quam Iuppiter ex Phoenicia transvexit, sulcepit Minaem Regem Rhadamanthum Legislatorem et Sarpedonem, qui Lyciam occupavit, Diodor. Sic. l. 4. Item, locus in Tenedo. Plut. Hesych. *)aste/rioi, oi( prw=toi th\n *te/nedon katoikh/santes2. Vide Bochart. Geogr. p. 517.

ASTEROPOEUS Pelagonii fil. cum Paeoniis venit in auxilium Troianis, Achilli, ob occisum Patroclum, irato occurrere ausus, ab eo misere caesus interiit. Item Spartanus nobilis, qui Lycurgum in formanda Republ. iuvit.

ASTERUSIUS mons Cretae ad meridiem mare spectans, cuius coloni civitatem eiusdem nominis ad Caucasum aedificaverunt. Steph. Item urbs Aradiae Felicis. Diodor. Sic. l. 5.

ASTESANUS Astensis, vixit saecul. 14. Scripsit Summam conscientiae 8. libris comprehensam. Bellarm de Scriptorib. Eccles.

ASTETLANIA provinc. novi regni Mexicani in America Septentrionali in Boream provinc. Cinaloae, non longe a mari Purpureo. A paucis annis ab Hispanis lustrata, quibus tamen nullae Coloniae ibi.

ASTIAE promontor. Thraciae ad Bosporum, vulgo Cecrium, teste Gyllio [orig: Gylliô], Asti populi Straboni.

ASTICA Regio *)astikh\ strathgi/a, Ptol. cuius incolae Astae, populi Thraciae. In ea Bizye erat, sedes Regum. Stephanus, *bizu/h, po/lis2 *qra/khs2, to\ tw=n *)astw=n basi/leion, apud Salmas. ad Solin. p. 166.