CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

AULUS [30] Serenus, vetus Lyricus, Latinus. Voss. de Poet. Lat. c. 8. Quo [orig: Quô] tempore vixerit, incertum.

AULUS [31] Virginius Coelimontauus, Consul, collega Sp. Servilii Prisci. An. Urb. Cond. 278.

AULUS [33] Vitellius, Consul, collega L. Vipsanii Publicolae. An. Urb. Cond. 800.

AUMONIUS vel AMMONIUS Monachus Gallus, tempore Ottonis III. Circa A. C. 990 Scripsit opuscula quaedam historica. Trithem. in Catal. Sigebert. in Chron.

AUNA vulgo EMELY, et AWN, urbs Hiberniae Episcopalis in Comitatu Triperariensi, nunc fere deserta. Speedus.

AUNEDONACUM vulgo AUNAY, urbs Pictaviae, circa Santones in Gallia, Antonin.

AUNUS vulgo AUNEAU, urbecul. Galliae, in Belsia provinc. Nota Germanorum calde, sub Carolo. IX.

AVO [1] vel AVUS Ptol. Hispaniae citerioris fluv. vulgo Rio d'Avia. Est autem in finibus Bracarum. Item alius in Callaicis.

AVO [2] vulgo AVEN, fluv. Scotiae meridionalis. Cadit in Forthae aestuarium, prope Lindum urbem, in Lothiana provinc. Aliis est Avenna.

AVO [3] vulgo AVON, fluv. Angliae, in Wallia et Comitatu Monumethensi. In Uscam se exonerat, prope Iscam urbem. Vide Alaunius fluv.

AVOCARE apud Arnobium, Pueros crepitacillis avocari, idem est quod Graecis dia/gein; et Virgilio l. 1. Aen. v. 468. animum pictura [orig: picturâ] pascere, i. e. oblectare, vide infra in voce Passetemps.

AVOGASIA provinc. Asiae, inter Georgiam, mare nigrum et Comaniam, ubi alias pars Colchidis. Ibi locus praecipuus S. Sophia.

AVONA [1] fluv. Angliae meridionalis in Ultonia provinc. ortus. Bristoliam urbem alluit, et postea in Sabrinae aestuarium cadit. Vide Abonis.

AVONA [2] fluv. Angliae Warvvicensem Comitatum praeterfluit, Warvvicoque [orig: Warvvicôque] rigato [orig: rigatô], in Sabrinam se exonerat, in Glocestria provinc. iuxta Teocicuriam.

AUPS in nummo Victoris Imperat. denotat Augustae Vindelicorum pecunia signata, interprete M. Velsero [orig: Velserô] Rerum Vindelic. l. 7. p. 159.

AURA [1] vulgo EURE, fluv. Gall. in Belsia oritur; Carnutoque [orig: Carnutôque] et Droco [orig: Drocô] rigato [orig: rigatô], in Sequanam cadit, supra Rothomagum. Alias Ebura.

AURA [2] in Tabulario Ecclesiae Baiocassinae, Aurea, nuncupatus, vulgo Aure, fluvius Galliae est, qui Druma [orig: Drumâ] Drome augetur. Hadr. Vales. in voce Druma.

AURA [3] flatus est matutinus, qui cum Sole oritur, sed non semper a Sole fertur, i. e. secundo [orig: secundô] Sole, vel ex ea parte unde Sol oritur. Seneca l. 5. Natural. Quaest. c. 9. Et ideo quibusdam videtur inde flatus esse, unde Sol. Hoc falsum esse, ex eo apparet, quod aura in omnem partem vebit et contra Ortum plenis velis navigatur. Nec obstat, quod Etesias cum Sole oriente incipere, cadente ponere scribit Theophrastus; quod idem de Austris in genere refert. Hoc enim non satis est, ut dicantur secundo [orig: secundô] Sole flare, nisi etiam ex ea parte surgant, unde oritur Sol: quod Etesiae non faciunt; qui adverso [orig: adversô] potius Sole flant, quam secundo [orig: secundô]. Eo [orig: Eô] tempore quippe regnant, quo [orig: quô] Sol ab exortu Solstitiali procedit; ipsi vero prodeunt ex contraria parte, ab Occasu nempe Solstitiali, nam Argestae sunt. Nonnumquam vero Aura, pro aere fumitur; aliquando metaphorice pro vulgi favore: ut in voce Aurarii dicemus. Vide Salmas. ad Solin. p. 1260. et 1335. ut et infra in voce Aurologium.

AURAICUM oppid. Galliae, in Britannia provinc. ad aestuarium le Morbihan: praelio [orig: praeliô], ubi de Britannia certabatur, notum.

AURANA Arabiae Desertae urbs. Ptol. Item, oppid. Dalmatiae recentioris, Wrana Slave.

AURANTIA pro Auratis, et Aurans, pro Aurato, infimae Latinitati; quod vere aurei coloris sint. Ut frustra sint, qui ab Arantia urbe id nomen deducunt, in quam primum volunt mala aurea ab Hercule inlata, quum ab hesperidibus rediret. Nomen einem Aurantium malorum vel Arantiorum, fero admodum auditem est, cum nulla amplius Arantia aut Philus, uti postmodum urbs illa dicta, superesset. Pro Auratis ergo primum aurantia, dein Arantta, et Inarantia dicta sunt; unde Italicum Nerancio, et recentiorum Graecorum *nerantzion. Quod Scholiastes Nicandri *mhdiko\n mh=lon, Medicum Malum interpretatur. sed cum Aurantia no stra vere sint aurei coloris, citrea vero vel citrones, flavi dilutioris; si sequimur differentiam, quae vulgari et hodierna [orig: hodiernâ] horum vocabulotum notione signatur, Aurantia hodierna fuerit Veterum *(esperi\s2, Hesperium malum; citro vero noster, Medicum malum antiquorum. Adde, quod in citro longa facies, et ovata; in aurantio forma orbicularis: spinae multae et robustae et acutae in illo, quae breves admodum tenuesque in isto. Arbor quoque citri parva est, aurantii magna et culilibet alii malo non cedens: unde domaos decorare dicta Plinio l. 13. c. 16. Iam einem tum in Italia plantari intra domos consuevit, umbrae et ornamenti gratia [orig: gratiâ]. Verum ibi citrum vocat, diversam tamen, ab Assyria seu Media. nempe postquam Medica mala in Graeciam importata fuerunt, et e Graecia in Italiam invecta, ob similitudinem cum aureis et Hesperiis malis, citrea etiam dici coeperunt: quo [orig: quô] nomine Hesperidum mala apud Romanos ante veniebant. Donec usu invalescente factum, ut citreorum nomen Medicis et Assyriis pomis veluti proprium maneret, Hesperidum eutem mala, Aurea, Aurantia et Inaurantia vocari inciperent.

Prius vero Hespetidum mala, (ex Africa, ubi Hesperidum horti, allata) nota fuisse et Graecis, quam Medica vel Citrae, hinc patet, quod inter symbola et initia Dionysii mysteriorum Orpheo iamrecensentur, apud Clementem,

*kwnos2 kai\ r(o/mbos2 kai\ pai/gnia kampesi/guia;
*mh=la/ te xruse/a kala\ par' *(esperi/dwn ligufw/nwn.

Et *(esperi/das2, h. e. Hesperidum mala, apud Laconas Diis apponi solita, Timachidas et Aristocrares in Laconicis scripserunt. At Medicum malum e Petside vel Media in Graeciam sero admodum allatum est, nec nisi mediae Comoediae Poetarum aevo [orig: aevô], ut ex Antiphanis Boeotia liquet. Interim non esitatum Graecis pomum Aurantium, unde illi *(esperi/das2 interpretantur a)brwta mh=la kai\ eu)/osma non apta ad esum, fragrantia tamen. Quod et Plin. confirmat d. l. pomum in arcis condi et vestibus interici, ut odorem inde caperent, apud Romanos consuevisse, referens. Plura vide apud Salmas. ad Solin. p. 954. et seqq. ut et infra, ubi de Citreis et Hesperidum malis. Idem Salmas. Gallis Aurantium pastellum, vulgo Orange pastel, eum colorem vocari, qui corceus est, in rubrum vel coccinum vergens quique recentioribus Graecis foinikopa/stellon, quasi punicoum pastellum dicitur, p. 1331. De Aurantiis malis, sic Auctor Anonymus Sinae et Europae c. 36. Maxime colorem auri fulvi referunt, cortice aromata mire redolent, subamaro [orig: subamarô] sapore linguam et palatum vellicante, unde colligimus, plus iis inesse caloris, quam citriis. Dulciarii corticem exsiccatum saccharo [orig: saccharô] obducunt, frigescenti ac languido ventriculo remedium optimum: succosa vero eius pars, acido [orig: acidô], dulci, aut mixto [orig: mixtô] sapore distinguitur, qui vires obtinent diver sas pro qualitatis suae ratione; ut dulciora ceteris magis calefaciant, alia magis minusque refrigerent, prout magis ad dulcedinem accedunt. Quocirca febricitantibus, ad sitim exstinguendam, optime exhibentur acida, vel mixti saporis, quorum etiant sucus, pro intinctu suavissimo in delicis passim. Vide quoque infra Aurea poma.

AURARII in Glossis MSS. Laudatores vel fautores vel adulatores; qui auram captant, i. e. favorem; vox Latinis hac [orig: hâc] notine satis frequens. Servius in l. 6. Aen. v. 816. Virg.

Auris, ait, favoribus: unde et Aurarii dicuntur fautores, Item ad illud, l. 2. Aen. v. 385.

Aspirat, inquit, favet. ut, Adspirant aurae in noctem, unde et favor, aura dicitur. Idem auram splendorem interpretatur, ad id, l. 6. Aen. v. 204.

Auri aura, Splendor auri, imo aurum ipsum, ab aura, h. e. splendore, dedueit, quod splendeat hoc metallum; unde Aurarii, quod favore suo [orig: suô] spelendidos homines reddant, Salmas. ad d. l. Casaubonus vero Aurarios dictos vult quasi Orariarios, ab orariis, quibus in theatris ab favorem significandum utebantur. Cum enim ptius iactatione togae, nec sine incommodo aliquo, favorem testarentur spectatores, iuxta illud Ovid. Amor. l. 3. El. 2. v. 74.

Aurelianus Imperat. institas illis vel fascias, quas manu tenerent et ad favorem in Ludis moverent, dedit, quae Oraria dicta, ut videbimus infra in hac voce. Vopisc. in Aureliano, c. 48. Ipse primum donavit oraria popul Romano quibus unteretur populus ad favorem, etc. Idem, quemadmodum Aurarii hi, in ludis favoris signum orariis dederunt, sic alios iactatione sudarii dare signum solitos, observavit, vide infra, ubi de Favore, Circi voce et Sudario.

AURARIUM Vetus Inscr. Korosbania dein, vulgo Kereswannya, et Abruckbanga, oppid. Deciae, in Transylvania, apud Stotnam, ab Alba Iulia 5. leuc. in occasum. Wolf. Lazius.

AURARIUS Canon, et Autaria pensitatio, sive praestatio, in Constitut. Imperator. idem cem Auro negotiatorio, fuisse videtur, de quo Ael. Lamprid. in Alexandro Severo, c. 32. Aurum negotiatorium et coronartum romae remisit. Onus erat negotiationibus impositum, praeter quod et aliae exactiones sub diversis temporibus inventae sunt, cuiusmodi in Cod. praestatio monopolii, siliquatici, Casaubon. ad loc.

AURASIUS Mauritaniae mons. Procopius. Hodie Auraz dicitur, teste Leone Africano [orig: Africanô].

AURATA [1] sive ORATA, quae Graecis *xruso/frus2, Athenaeo l. 7. etiam *)iwni/skos2, mire celebratur ibidem ab Hicesio et Matrone parodo: utpote piscis carnis candidae, solidae, densae, succi boni, digestu facilis, bene nutriens, nec excretu difficilis; ut est apud Xenocratem. Ephesiam oratam commendat, apud praefatum Athenaeum, Archestratus: illam Lucrini Lucrini lacus Martial. l. 13. Epigr. 90.

Non omnis laudem, pretiumque Aurata meretur,
Sed cui solus erit concha Lucrina cibus.

Contra venenatum mel, in cibis auxilio Auratam esse, alt Plin. l. 32. c. 5. Vide Gerh. Ioh. Vossium de orig. et progress. Idolol. l. 4. c. 25. et 37. In Sinis magna Aureolorum piscium fama est, quorum magna vis in lacu 200. iugerum, in Chekiang sub Hangcheo (Quinsai ) in monte Cienkingo, prope Changhoma. Fulvi sunt coloris et per certa inter valla aureis quodammodo lineis intersecta micat cutis, totumque dorsum aureo [orig: aureô] veluti pulvere inspersum cernitur. Magnitudo digitum non excedit, et tamen trifurcata, bifurcata, subinde etiam simplici ac latiori cauda [orig: caudâ] armati sunt, unde iucundi amoenique aspectu; magno apud Sinenses in pretio, quos studiose domi aut in viridariis alunt, pulcherrimis ad id vasis adornatis. Solent tis subinde sua [orig: suâ] manu Magnates cibum porrigere; tum, quasi

nossent, cui domino serviant, quamque suo [orig: suô] aspectu voluptatem illi consilient, saepe cum adest, colludunt. Cum ex omnibus partibus, quas incolae expetunt, sint perfecti, unius pretium ad duos tresve aureos non raro ascendit. Adam Preyelius Sinae et Europae c. 42. Alii ab his sunt piscens Sinensibus Xiyu, Lusitanis Savel dicti, qui ineunte Aprili ac Maio [orig: Maiô], ad Nankingam, et fluvio [orig: fluviô] Kiango [orig: Kiangô] capiuntur et glacie sepulti ad Imperatorem mittuntur, navibus, quibus nihil pulchrius invenire est: cum sint undiquaque deauratae rubroque [orig: rubrôque] colore depictae, adeo que miram ostendant elegantiam, ut iis omnes aliae naves, si forte occurrerint, cedant. Idem c. 25.

AURATA [2] Domus, xrusofo/ros2 oi)=kos2 Graece, apud Lucianum in Philopatride, ubi Critias accessum suum ad Christianorum (sub Traiano) coetum quendam enarans, Multis, inquit, superatis scalis in domum auratam ascendimus, qualem Homerus Menelai fingit esse. cenaculum est seu superior pars domus, cultui Divino destinata. Antequam enim permissum esset, sub Imperatorib. Gentilibus, Templa Aedesque sacras publice exstruere, non cessavere [orig: cessavêre] tamen ad Sacra exercenda, convenire, in cryptis, eremis, cenaculis, aliissque locis idoneis. Et quidem cenaculum seu u(perw=on memoratur, Actor. c. 1. v. 13. in quod Apostoli Sacrorum gratia [orig: gratiâ] afcendebant, etc. Cuiusmodi Cenaculum hoc fuit, quod quia ob sacrum usum splendidius haberetur, Aurata Domus dicta est Critiae. Quae loca, cum indies augescenti Christianorum numero non sufficierent, iam ante Diocletianum legimus proseukth/ria, Oratoria et Aedes sacras, magno [orig: magnô] numero [orig: numerô] exstrui ab iis coepisse, apud Eusebium Hest. Eccl. l. 8. c. 1, 2. Imo, iam sub Alex. Sev. Quum Christiani quendam locum, qui publicus fuerat, occupassent [orig: occupâssent], contra Popinarii dicerent, sibi eum deberi, rescripsit, melus esse, ut quomodocumque illic Deus colatur, quam Popinariis dedatur, teste Lamprid. in Vita Alexandri. c. 49. Vide Ioh. Seldenum de Synedriis veterum Ebraeorum l. 3. c. 15. §. 2. Alii fuere [orig: fuêre] xruseo/stilboi do/moi, apud Aeschylum in Persis, de quibus vide infra aliquid voce Perla, Gentilium vero templa, non aureis solum laquearibus renidebant, sed et auro [orig: aurô] utplurimum undique ornata erant, sic ut ianuas quoque auratas haberent. Unde qurw=sai templa xrusai=si qu/rais2, apud Aristophanem legimus in Avibus. Ob quem templorum ornatum, aurea illa Ovidio dicuntur, l. 1. Fast. v. 223.

Nos quoque templa iuvant, quamvis antiqua probemus,
Aurea, maiestas convenit ipsa Deo.

Ipsique Gentiles, externa haec magis, quam interiores cordis recessus, aestimantes, occasionem hinc insultandi Christianis sumpsere [orig: sumpsêre], quasi irreligiosis atque a)qe/ois2, quod istiusmodi magnifica delubra non haberent, humilibus plerumque oi)/kois2 seu conventiculis contenti. Vide Desid. Heraldum ad Arnob. l. 6. et infra voce Conventicula.

AURATA [3] Statua, in Italia primum posita, ab Acilio Glabrione Duumviro, patri Glabrioni, cum Pietatis aedem in Foro Olitorio dedicaret, legitur apud Livium l. 40. c. 34. Cum Aurea, in Templo Anaitidis, primum posita esset; hominum vero primus statuam Auream ac solidam sibi Delphis posuisset, ex Oratoriae Artis quaestu, Gorgias leontinus, ut videre est apud Plin. l. 33. c. 4. Vide quoque de Auratis statuis infra, et in Auro.

AURATA Vestis propria olim Augustae, Salmas. ad Capitolin. in Antonino. c. 17. Lampridius quoque Ministris Aulicis tribuit in Alexandro Sev. c. 34. Auratam vestem ministrorum nullus vel in publicio convivio habuit. Sed vestem sic vocat qualem Regii Ministri gerebant, tunicam albam, auro [orig: aurô] distinctam: qua [orig: quâ] apud priores Im peratores illos indui solitaos, Alesander albatos tantum, non etiam auratos, esse voluit. Tunicae autem illae non per totum auro [orig: aurô] sparsae et intextae, sed paragaudis, h. e. loris auratis, praetextae erant. Cod. de vestibus holoveris l. 11. Nome vir auratas in tunicis aut in lineis habeat paragaudas: nisi hi tantummodo, quibus hoc propter Imperiale ministerium concessum est. Salmas. Notis ad Lamprid. De Auratis calceis Consulum sub Imperatorib. vide infra voce Zanchae.

AURAVANNUS vulgo RIAN, teste Camdeno [orig: Camdenô], fluv. Albionis in Scotiae confinio apud Cokermouthum oppid. fluens. Ita Ferrarius. Camdenus vero habet in Gallividia Scotiae regione ad ipsum fere promontorium, additque positum esse pro Aber Ruanus. i. e. Ostium Runai.

AUREA [1] vox Hymno de Apostolis, in Eccles. Roman. praeponi solita, musicum videtur denotare tonum, quibus hymnus is decantari deberet; Sic Hypodiaconissa, quae Hymno, qui canitur in Natali S. Stephani; Romana, in Natali S. Iohannis. Euang. Fridgora, quae in Hymnos S. diei Paschatis, praeponitur, etc. Vide Car. du Fresne in voce Friedgorae.

AUREA [2] apud Ael. Lamprid. in Antonino Heliogabalo. c. 21. Exhibuit et sumina aprugna per dies decem tricena quottidie cum suis bulbis: pisum cum aureis, lentem cum cerauniis, fabam cum electris et orizam cum alhis exhibens: Casaubono sunt globuli aurei vel sphaerulae aureae, quae pisis sic assimilabantur et aequabantur, quo facilius insanissimus iuvenis fallere posset; unde vult subintelligi substantiv. granis. Nempe persuasit sibi vir eruditissimus, perditum heliogabali ingenium hoc [orig: hôc] facto [orig: factô] assimilationem quandam excogitasse [orig: excogitâsse] pretiosarum rerum, quas cum edulibus miscebat, ut sic quodammodo responderent pisa aureis, lentes cerauniis etc. At Salmasio Aurea hic [orig: hîc] sunt xru/sinoi, i e. aurei, vel solidi, ut posterior aetas appellavit, vide eum not. ad Histor. Augustae h. l.

AUREA Barba apud Persium Sat. 2. v. 58. videtur Turnebo Advers. l. 1. c. 16. denotare Iovis ac Neptuni insignia et ornamenta: Apud Horatium, l. 2. Od. 10. v. 5. eidem auream mediocritatem. l. 9. c. 27. Vide infra in voce Barba Aurea.

AUREA Chersonesus , Samotra, teste Ortelio [orig: Orteliô], maxima Indiae extra Gangem peninsula, in plura regna divisa, sub Aequatoris

Circulo, hoc [orig: hôc] tempore ab India ulteriore avulsa, insula effecta, Iabadio insulae etiam maximae propinqua. Mercatori est Iapan inful. longe hinc in ortum distans, Castaldo et Aliis peninsula Gangis. Item, regio Malacae, ab urbe primaria. Ab insul. Sumatra disiungitur freto [orig: fretô] Malacensi seu Sincapurano [orig: Sincapuranô], et longe Iabadio [orig: Iabadiô] distat: est autem Malaca, regio Indiae praedictae australis, in qua Malaca urbs regia a Lusitanis olim possessa, nunc sub Hollandis, ab A. C. 1641.

AUREA Insul. Botero Zacynthus olim dicta est, quod illa nomen hodie potiori iure meretur, postquam Corinthiacae uvae cultura [orig: culturâ] inclarescere coepit; Iac. Sponius Itiner. Graeciae Tom. I. p. 124.

AUREA Mala Graece xrusa' mh=la, dicta sunt Veteribus mala Hesperia seu Hesperidum, quod aureo [orig: aureô] colore essent. Auctor Orphaicorum, quem quidam Onomacritum esse volunt et floruisse circa Olymp. 50. ubi de symbolis Mysteriourm Dionysiacorum, apud Clement.

memorat, uti supra vidimus in Aurantia. Iuba th\n i)de/an xrusa= vocat: quomodo aurata potius dicenda essent, quam aurea; unde infima Latinitas eadem Aurantia dixit. Cum autem Aureorum Cogonomen etiam aliis quibusdam pomorum generibus commune esset, sicut et citreorum, ab illo tempore Aurea Mala peculiariter dici coepere [orig: coepêre] poma Hesperidum, a quo citrei mali nomen Medico pimo promprium esse coepit. Salmas. ad Solin. p. 957. et seqq. Istiusmodi malis, ut et citreis, ac Punicis, Hollandi hodie in Hispania naves suas onerant, aliarum mercium defectu. Optimae autem notae Aurea Mala, iuxta Caietam in Regno Neapol. reperiuntur quae Mirangole vocant: Auctor Anonymus Hist. Orb. Terr. Geogr. ac Civ. c. de Commerciis. In inis Aurea Mala nobilissima, in Kokien provinc. per territoria Chivencheu et Changcheu urbium, uberrime proveniunt, mole ac magnitudine Europaeios maioribus paria, odore vero, suavitate ac amoenitate longe superiora, Arboris quoque figura ac modus a nostratibus parum discrepat. fructus vero in eo differt, quae comestus uvam omnino referat, quam moschatam vocant; adeo ut suavius quidquam in hoc genere nec Italia hactenus, nec Hispania viderit. Ita autem hic fructus a natura comparatus est, ut aureum suum densioremque corticem facile dimittat, pulpa quoque intra pellicula, quibus vestitur ac distinguitur, eadem [orig: eâdem] facilitate in particulas suas dividatur. Eundem fructum simul cum cortice, inter asseres pressum, saccharo [orig: saccharô] condiunt totoque [orig: totôque] anno [orig: annô] asservant; neque indigenas solum, sed et exteros, his suis delitiis pascunt ac recreant. Auctor Anonymus Sinae et Europae c. 36. et supra, ubi de Malis Aurantus, infra quoque voce Vencu.

AUREA Marcasita ex venis auri cum frustis auri ramescentis, in Musaeo Kircheriano Romae. Vide Descript. eius p. 42.

AUREA Pocula gemmis ornabantur olim, sicut pocula argentea aureis caelaturis decorari solebant. Quae utraque emblemata vocabantur. e)mblh/mata Graecis; Publio Syro Insertae, ut infra videbimus. De illis Silius Italicus l. 14. v. 662.

--- fulgentia pocula, mixta [orig: mixtâ]
Queis [orig: Quêis] gemma [orig: gemmâ] quaesitus honos.

De istis dictum supra, ubi de Argento. Sed et argentea emblemata ac sigilla Aureis scyphis nonumquam includi consuevisse, docet Cicero de Verre Actione in cum VI. Cuiusmodi signa aut sigilla qui vasculis aureis argenteisque includenda caelabant, Caelatores dicit sunt. Item Toreutae; sicut qui vascula ex utroque puro faciebant, Vascularii. Vide Salmas. ad Solin. p. 1046. et infra passim.

--- --- - --- Inde fluenta
Tenduntur Scythici longe maris in facis orium
Eoae, qua Cyaneis erepit ab undis
Insula, quae prisci signatur nominis usu
Aurea:

Dionysio, cuius verba is vertit, xrusei/h dicitur; estque regio in India extra Gangem, haud procul ab *)argurh=|, h. e. Argentea regione: quae ambae sic appellatae sunt, non quod aureum et argempteum illarum solum esset, ut quidam Veteres nugati sunt, sed quod horum metallorum feraces. Ptolemaeus in Deseript. ulter. Indiae, *th=s2 de\ *)argura=s2 xw/ras2, e)n h(=plei=sta ei)=nai le/getai me/talla a)sh/mou, u(pe/rxeitai plhsia/zousa toi=s2 *bhsutgi/tais2 h( xrush= xw)ra kai\ au(/th plei=sta me/talla e)/xousa xrusi/ou, Supra Argenteam regionem autem --- sita est vicina Besyngitis Aurea Regio, quae et ipsa plurimo [orig: plurimô] quri metallo [orig: metallô] abundat. Ubi cum xw/ran utramque nominet Ptolemaeus, et quidem metallorum horum feracem, patet, perperam inde aurei argenteique soli Insulas condidisse Pomponium et Plinium, ubi de his regionibus. Sed et Auctor Peripli Rubri Maris, *xrushn= continentem etiam circa Gangem agnoscit; a qua diversa est Aurea Peninsula, h( *xrush= xer)r(o/nhsos2, apud eundem Auctorem et Ptolemaeum: nisi dicamus, sequutam aetatem peninsulam deprehendisse, quam Veteres pro insula habuerint. In eodem certe sinu Oceani Orientalis sub ipsum Solis ortum, contra fluvium Gangem, ultimo [orig: ultimô] Orbis ad Orientem loco [orig: locô], metatur Auream Chersonesum Marcianus Heracleota; quo [orig: quô] Auream Insulam censet Auctor Peripli. Hic enim statim post insul. Chrysen, h. e. Auream, sequi facit, versus Septentriones, mare illud cui praetenta est Sinarum regio, ubi et desinit. Unde et Auram quidam dictam volunt, quod sita sit, u(p' an(to\n a)ne/xonta to\n h(/lion, sub ipsum orientem Solem. Dionysius,

AUREA Testudo apud Auctorem Peripli, Rubri maris occurrit, in hisce eius verbis: *kat' au)to\n de\ to\n potamo\n nh=so/s2 e)stin *)wkea/nios2 e)xa/th tw=n pra\s2 a)natolth\ merw=n th=s2 oi)koume/nhs2 u(p' au)to\n a)ne/xonta to\n h(/lion kleio me/nh xrush=n e)/xousa xelw/nhn, Iuxta ipsum vero fluvium Insula est Oceania, ultima Orientem versus, sub ipsum ortum Solis celebris admodum, auream habens testudinem. Sed de illa testudine nugas esse, docet Salmas. qui locum istum sic repurgat, u(p' au)to\n a)ne)xonta to\n h(/lion, kaloume/nh xrush=, xelw/nhm e)/xousa pa/ntwn tw=n kata\ th\n e)ruqra\n to/pwn a)ri/sthn, sub ipsum orientem Solem, dicta Aurea, testudinem habens omnium in Rubro Mari locorum opitmam. Nempe loquitur de Aurea Insula, de qua supra dictum; e qua testudo veniens dicebatur xrusonhsiwtikh\ xelw/nh, e Chryse insula advecta testudo. Salmas. ibidem.

AUREA Vetula ad Obium fluvium ab accolis, divinis honoribus olim affecta est: sed difficile dictu, num ea symbolum fuerit Evae, omnium noxtrum [orig: noxtrûm] Matris; an Telluris, quae et ipsa antiqua omnium Mater. De ea sic Paulus Oderbornius in Vita Iohannis Basilidis Magni ducis Moscov. Obdorii ab Obbo amne nominantur, qui ex lacu Citaisco ortus ab Oriente in Septentrionem labitur. His Vogulict et Hugini vicini ac Moschis subiecti sunt; a quibus Aureae Anus [orig: Anûs] idolum sancte colitur: quod, Oraculi Delphici instar, futura quaerentibus responduere solet. Item Adam Clemens Angl. Navigat. ad Philippum Angliae Regem et Hispaniae Princ. Tartarorum confinia tenent Moscovitae Idololatrae. Percelebre est illis idolum Aurea Vetula dictum. Si qua gravior calamitas gentem premit, velut famas, bellum, vel pestis: idolum suum statim consulunt, quod hoc [orig: hôc] faciunt modo [orig: modô]. Coram simulacro prostrati preces fundunt, mox tympanum in medio statuunt. Hac [orig: Hâc] sorte lecti circumstant, argenteum bufonem tympano imponunt, dein bacillo [orig: bacillô] concutiunt tympanum. Ac cui circumiacentium circumstat bufo, protinus mterficitur. Statim, nescio quibus idoli praestigiis, vitae restitutus malorum causas exponit. Itaque placato [orig: placatô] Idoli Numine, non ita multo post publica [orig: publicâ] calamitate liberantur. Vide et Gaguinum Veronensem Sarmat. Europ. c. de obdoria.

AUREATUM Germaniae oppid. hodie Aichstadt. longitud. 33. 00. latitud. 48. 51. In Palatinatu superiore ad Alemannum fluv. paretque proprio Episcopo. Lazio est vicus Nassavels, ad Scuterum amnem, in viciniis.

AUREI Calcei vide infra Calceus: tui de aureis corrigiis, in calceis eorum, qui Curulem Magistratum cepissent, apud Roman. item de aquilis aureis nummisque iisdem ab Imperatorib. Constantinopolit. aliisque appinigi solitis, ibid. nec non voce Zancha.

AUREI et AUREOLI Homines, pro praestantibus et auro contra aestimandis. Unde bonis propugnatoribus hoc saepius nomen appositum, tradit Trebellius in ludo gladiatorio. Sic Graecis xru/seoi a)/ndres2: et exstat Graecum Epigramma Galliae, in quendam Polycritum; qui, cum semper antea visus esset aureus et optimus, repente, vino [orig: vinô] malitiam et improbitatem eius detegente, pessimus apparuit,

*ai)ei\ xrusi/on h)=sqa *polu/krite, nun= de\ pepwkw\s2
*)ecapi/nhs2 e)gen/ou lussomane/s2 ti kako/n.
*ai)ei/ moi doke/eis2 kako\s2 e)/mmenai. oi)=os2 e)le/gxei
*to\n tro/pon. ouk e)gen/ou nun= kako\s2, a)ll' e)fa/nhs2.

Ubi *xrusi/on, h. e. aurum ipsum, homo dicitur, pro aureo, et utrumque pro homine quantivis pretii. Salmas. ad Pollion. in Claudio. c. 5. Vide quoque infra, in voce Aureoli.

AURELIA [1] familia Romanorum ex Sabinis oriunda, a Sole ( )he/lion Graeci vocant) dicta, quod ei publice a Populo Romano datus sit locus, in quo sacra faceret Soli. Festus. Fuit et mater Caesaris.

AURELIA [2] Messalina, mater ex Ceionio Postumo Clodii Albini, Iul. Capitolin. in Vita huius, c. 4.

AURELIA [3] Galliae Celticae nobilissima civitas et probe culta, in regione perferaci, A. C. 276. condita, ac denominata ab Aurelio Imperatore ad ripam Ligeris amnis. Hanc Cenomannorum urbem vetustam fuisse volunt, non minus opibus quam munitione, populoque [orig: populôque] praestantem. Eam Caesar Catnutensium emporium vocavit, ipsamque incendio [orig: incendiô] vastavit, ut ipse l. 7. c. 3. 11. scripsit, et Genabum olim vocatam fuisse, quidam ab ipso Caesare voklunt. Aliis Gennabum est Gien, oppid. vicin. ad Ligerim. Gallice Orlenas. longitud. 22. 00. latitud, 47. 30. Caput est regiunculae, cum titulo Ducatus, Academia [orig: Academiâ] a Philippo Pulchro instituta [orig: institutâ], Curia [orig: Curiâ] Praesidiali, et Episopali sede sub Archiepiscopo Patisiensi. Orto Frisingensis l. 4. c. 41. ab Aurelio, ut dictum, urbem vult denominatam: Glaber vero Rodolphus l. 2. c. 6. quasi ore Ligerianam appellatam scribit. Portum habet insignem. Ab Attila Obsessa, A. C. 450. Lupum Episcopum habuit, qui ad Attilam: Salvum te advenisse gaudeo, quem iudico, flagellum esse Domini et Dei mei, missum ad castigandos populos. Dein ab Anglis, A. C. 1417. a Iohanna Darcia, hinc puella Aurelianensi dicta, liberata est. Praeterito [orig: Praeteritô] saeculo [orig: saeculô] capta, receptaque. Post Romanos olim, sub Gallis fuit, et Clodomirum fil. Clodovei, Clotarium, Gontranum et Sigebertum, Reges proprios habuit: sub prima stirpe Franciae Regum. Sub tertia stirpe, data est fratri Philippo, a Iohanne, et filio Ludovico a Carolo V. Regibus. Hodie apennagium est Philippi, fratris Ludov. XIV. Vices eius, quas saeculo [orig: saeculô] praeterito [orig: praeteritô] subiit, flagrante bello [orig: bellô] intestino [orig: intestinô], quo [orig: quô] capta a Principe Condaeo, Reformatis aliquandiu asylum praebuit, vide apud Thuan.

Histor. Primus eius Episcopus S. Altinus dicitur. Caesar in Comm. loc. cit. Sidonius Apollin. in Epist. Gregor. Turonens. Hist. Franc. etc. Concilium hic [orig: hîc] celebratum, A. C. 511. a Clodoveo Rege A. C. 533. 538. 541. 549. contra Eutychem et Dioscorum. A. C. 645. contra Monotheletas. A. C. 766. A. C. 1022. a Roberto Rege contra quosdam, Manis errores incrustatum euntes, etc.

AURELIA [4] cognomine Carisa, Hispaniae Baeticae urbs. Plin. l. 3. c. 1. Caroza Taraphae, Cazocla Moletio, videtur Carissa Ptolemaei, quam Carixa vocat Moralis: sed locus est hodie desertus.

AURELIA [5] porta urbis Romae Procopio. Pancratiana vocatur Marliano, Nunc Porta S. Petri. Prope molem Adriani erat, et diruta iacer. Baudrand.

AURELIACUM vulgo ORILLAC, urbs Galliae in Alvernia superiori, ad amnem Iordanum, intra montes, satis culta. Aliis Auriliacum. et Meriolacum. Baudrand.

AURELIANI [1] Argentei, apud Fl. Vopiscum in Probo, c. 4. aureos Antomnianos centum, argenteos Aurelianos mille, aereos Philippeos etc. Casaubonus mavult Aurelianeos, sed nihil mutandum censet Salmas. ut qui observavit, his nominibus, quae formam primitivam habent, etiam usos esse Veteres pro derivativis. Sic sodales Antoninos et Mensem Antoninum, sic Maximinos milites, apud Historiae Aug. Scriptores legimus.

AURELIANI [2] Sodales, memorantur Iul. Capitolino in M. Antonino Philos. c. 7. ubi Marcus et Verus Imperator. dicuntur ambo Antoninum Pium Patrem laudavisse pro Rostris, Flaminemque ei ex affinibus et sodales et amicissimis Aurelianos creavisse: Servatque memoriam vetus lapis, SODALI. MARCIANO. AURELIANO. Vide Casaubon. ad Capitolin. cit. loc.

AURELIANUM Austriae superioris oppid. Lazio, hodie Lintz dictum, cum eximio castro Archiducum, prope ubi Travus fluv. in Danubium cadit.

AURELIANUS [1] Luc. Domitius, Hungarus, aliis Dacus vel Moesus, de plebe, Imperator salutatus est a Legionibus, postquam per omnes militiae gradus cum laude emersisset. Pepulit Pannonia [orig: Pannoniâ] Scythas, et acie victos, pacem petere coegit. Prope Placentiam Marcomannos superavit. Quibus victoriis partis Romam reversus, severior erga omnes esse coepit, bonus Medicus, nisi quod nimium sanguinis mitteret. Contra Christianos nonam, ut August. octavam, ut alii, persecutionem excitavit: vel potins sibi proposuit, ut Orosius et Sulpic. Sev. scribunt: Porro Zenobiam, quae, mortuo [orig: mortuô] marito [orig: maritô] Odenato [orig: Odenatô], Otientem retinebat, praelio [orig: praeliô] superatam in triumpho duxit. Huius tanden libertus Mnestheus aliique Principis iram timentes, catalogum proscriptorum mentiti sunt, sicque in Imperatoris necem illos, quorum nomnia in catalogo scripserant, incitarunt [orig: incitârunt]. Ita occisus est in loco, qui Caenophrurium dictus, inter Heracleam et Byzantium, cum in eo esset, ut Persas bello [orig: bellô] adoriretur. A. C. 257. imperii 6. Vopiscus in Aureliano, Eutrop. l. 9. Cassiodor. et Euseb. in Chron. qui addit, Paulum Samosatenum, Epicopum sede deturbatum frustra ab Imperatore auxilium petiisse. Vide etiam Balsam. Zonaram. Huius tanta fuit liberalitas, ut tunicas viritim per populum dederit, item frumentum et oleum cum vino; crudelis tamen, ut qui sororis suae filium interfecit. Sext. Aurel. c. 49. 50.

AURELIANUS [2] Proconsul Ciliciae, nepos filiae Aureliani Imperatoris memoratur Fl. Vopisco in Aureliano, c. 42. Aurelianus filiam solam reliquit, cuius posteri etiam nunc Romae sunt. Aurelianus namque fuit consul Ciliciae, Senator optimus, sui vere iuris vitaeque vener abilis, qui nunc in Sicilia vitam agit, eius est nepos.

AURELIANUS [3] Archiepiscopus Arelatensis, vicarius Romanae sedis a Vigilio creatus, A. C. 546. subscripsit Concilio 5. Aurelianensi, A. C. 549. et ab eodem Episcopo anno post Childebertum rogare iussus est, ut Totilam ad mitiora consilia inflecteret. Tom. 5. Concil. Usuardus, Sirmondus, San Marthani fratres, in Gallia Christ. tom. 1. p. 41.

AURELIANUS [4] Clericus Ecclesiae Remensis, Musicus excellens, scripsit Tonarium Regularem, aliaque. Trithemius in Catal. Barthius, Advers. l. 45. c. 7.

AURELIANUS [5] cognomento [orig: cognomentô] militari Manu ad ferrum, quod gladii exserendi cupidus esset. Vide Aurelianus Imperat. Alius eodem [orig: eôdem] tempore in exercitu Tribunus fuit, cum Valeriano Imperatore a Persis captus, apud Fl. Vopisc. in Aureliano. c. 41.

AURELIANUS [6] Festus, corrupte Festivus, ex Vopisco: ubi et Aurelius Palatin. codex habet. Gruterus. Fuit autem libertus Aureliani Imperatoris et Firmi Vitam scripsit. Vospiscus in Firmo. c. 6.

AURELIANUS [7] Pescennius, inter nobiles Romanos, sine causae dictione, iussu Severi Imperatoris occisos, apud Ael. Spartian. in Severo Imper. c. 13.

AURELIANUS [8] Tacitus, primae sententiae Senator, memoratur Fl. Vopisco in Aureliano, c. 41.

AURELII quamquam plebeii, a Sabinis Romam venerunt; de quibus Festus: Aureliam Familiam ex Sabinis oriundam a Sole dictam putant, quod ei publice a Populo Romano datus sit locus, in quo facra faceret Soli. Haec gens cognomina Cottae, Orestis et Scauti tulit, quae consularis, censotia et triumphalis fuit. Nic. Lloydius. Idem nomen varii Imperatores sibi ascivere [orig: ascivêre]. Plerique enim novi homines, qui ad Imperium conscenderunt, nomina et praenomina nobilium Romanorum libenter et licenter assumpsere [orig: assumpsêre]; atque inter hos non pauci Aurelii inprimis nomen amplexi sunt. Sic Claudius II. secundum quosdam Aurelius Claudius dictus est: Sic Aurelius Carus, Aurelius Carinus, Aurelius Numerianus, Aurelius Diocletinaus, Aurelius Maximianus. Imo in mediis illis Imperatoribus plures Aurelios et Valerios reperias appellatos, quam alio [orig: aliô] quovis [orig: quôvis] nomine: sed et utrumque aliquando nomen iunctum, Aurelii Valerii. Salmas. ad Vopisc. in Probo, c. 1.