CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

AURIS oboedientiae symbolum et servitutis, ut vidimus supra, ubi de Aurem perforandi ritu. Eandem Memoriae consecratam, refert Servius: quod de ima eius parte Plinius habet, unde Aures tangendi vellendique mos, de quo ibid. Sic autem is, l. 11. c. 45. Est in aure ima memoriae locus, quem tangentes attestamur. Sed et eiusdem partis contrectatio benevolentiam, qua [orig: quâ] parentes nos prosequimur, auditus [orig: auditûs] sensu animis nostris inseri monet, sicut Clemens Alexandr. l. 5. Strom. exposuit. Quanobrem olim mos fuit, ut pueri Patres oscularentur, atreptis utrinque auribus, quod osculi genus Polluci l. 10. xu/tra, i. c. olla dicitur: quia caput auribus veluti ansatum est. Tibull. l. 2. El. 5. v. 91.

More inde ad alios translato [orig: translatô]. Namque et a senibus pueros eodem [orig: eôdem] Osculi genere exceptos esse, videbim us infra, ubi de Osculo. Et inter iuvenes puellasque idem viguisse, ex Theocrito *(odoipo/rois2 discimus:

*ou)k e)/ram' *)alkippas2, o(/ti me tra\n dia\ e)fi/lase
tw=n w)tw=n kateloi=s' o(/ka oi( ta\n fa/ssan e)/dwka.
Non amo Alcippem, quoniam me non osculata est
Auribus prehensis, cum ei palumbem donassem [orig: donâssem] etc.

Vide Canterium l. 6. c. 25. Lil. Gregorium Giraldum Syntagm. 1. Deorum Gentil. Hadr. Iunium Animadversorum l. 4. c. 12. Iac. Dalechampium ad Plinium d. l. Aurium vero nota compendiaria, haec fuit e 3. Non enim Astronomi solum, sed et Medici veteres suas habuere [orig: habuêre] notas, quibus corporis membra compendiose significabant, quarum pleraeque in antiquis Graecorum libris, Hippocratis et aliorum, reperiuntur, uti docet Salmas. ad Solin. p. 1238. De earum ornamentis, dictum aliquid ubi supra, plura vero infra reperies; voce Inauris, ubi et de auris partibus. Neque vero luxui solum, sed et poenae, illae obnoxiae. Namque Aurium abscissio et incisio, olim inter poenas fuit LL. receptas. Templorum namque et rerum sacrarum direptoribus, aures findebantur LL. Saxonum. Additio ad eas tit. 12. Qui Fanum effregerit --- finduntur aures eius et castratur etc. Eadem [orig: Eâdem] poena [orig: poenâ] mulctabantur servi fugitivi. Gregorius Turonens. Histor. l. 5. c. 48. de Leudaste servo facto: Cumque bis aut tertio reductus a fugae lapsu teneri non posset, auris incisione multatur, Vide eundem l. 9. c. 38. et Aimoinum l. 3. c. 43. Sed et fures omnes poena [orig: poenâ] hac [orig: hâc] affici consuevere [orig: consuevêre], ut patet ex Stabilimentis S. Ludovici l. 1. c. 29. Illi item, qui in vineis damna faciebant, uti statuitur in Charta Communiae Bituric. A. C. 1181. et in Consuetud. Municip. Bellaci MS. ab Adelberto III. Comine Marchiae, apud Car. du Fresne. Idem fiebat Edicto [orig: Edictô] Casimiri Poloniae Regis A. C. 1368. illi, qui in curia Militis minutas quascumque res abstulisset. Neque in furtis modo, sed etiam aliis delictis, eandem poenam statutam observare est, ex Statutis Henrici V. Regis Angliae: tempore guerrae, quod exstat apud Nic. Uptonum de Militari officio l. 4. p. 140. in Edicto Philippi Pulchri de Duellis artic. 6. apud Cowellum l. 4. tit. 18. §. 47. 49 etc. Ad maiores vero Iustitiarios Aurium abscissionem pertinuisse, annotant Consuetudines Silvanectenses Art. 106. Andegav. Art. 148. et Iuliodun. c. 39. art. 12. apud eundem Glossar. Nec omittendus Aegyptiorum mos sacer, qui oculos et Aures ex pretiosa materia effictos in Templis dedicando, hoc [orig: hôc] hieroglyphico [orig: hieroglyphicô] omniscientiam Dei adumbratum ivere [orig: ivêre], ut infra dicemus, ubi de Oculis. Nec omina captantium, qui Deo [orig: Deô], quem consultum volebant, ad aurem interrogato [orig: interrogatô], dein aures manibus obturantes exiere [orig: exiêre] extra fanum, ibique manibus ab utraque aure remotis, quam primam audivere [orig: audivêre] vocem, eam pro oraculo habuere [orig: habuêre], ut videbimus voce Omen. Vide quoque Otomegali. Quo [orig: Quô] pacto [orig: pactô] vero Aures munierint luctaturi, dicemus voce Pugil.

AURISIUM tabul. Peutinger. Ros, teste Lazio [orig: Laziô], oppid. olim Vindeliciae, nunc pagus Bavariae, ad Oenum fluv. Vasserburgo proximum, inter illud, et Rosenhemium, in Austrum distans, et adverso Ried, de quo supra.

AURO Liquatô, deaurati olim pelles et vasa consuevisse, discimus ex Flavio Vopisco in Aureliano: c. 46. Habuit in animo, ut aurum neque in cameras, neque in tunicas, neque in pelles, neque in argentum mitteretur, dicens plus auri esse in rerum natura, quam argenti: sed aurum, per varios bractearum, filorum et liquationum usus perire, argentum autem in suo usu manere. Ubi singula singulis ordine suo [orig: suô] reddit; bracteas cameris (quae inter alios exornandi modos auro [orig: aurô] imbracteabantur) fila vestibus, liquationes pellibus et argento. Uti enim camerae inaurabantur per bracteas, sic vestes auro [orig: aurô] intexebantur per fila, pelles et argentea vasa deaurabantur per liquationes: sicque bracteationibus, filationibus et liquationibus aurum peribat, non autem argentum, quod ad huiusmodi usus adhibitum nuspiam legimus: Liquatione autem vel auro [orig: aurô] liquato [orig: liquatô] deaurabantur pelles, sicut et vasa. Nam ita etiam in mem branas aurum mittebatur, quum scil. literis aureis perscribebantur. D. Hieronym. ad Eustochium de custod. Virgin. Inficiuntur membranae colore purpureo [orig: purpureô], aurum liquescit in literas. Omisit Aurelianus aliud genus inaurandi pocula argentea, quod non fiebat auro [orig: aurô] liquato [orig: liquatô], sed aureis clavis immissis in argentum et insertis; quo [orig: quô] genere deaurata auro [orig: aurô] vincta et auro [orig: aurô] clusa dicebantur, de quibus infra: forte ideo, quod aurum sic missum in argentea pocula non pereat, sed integrum et in sua natura maneat: perit vero quod in bracteas extenditur, aut in fila deducitur aut liquatur, etc. Filis autem aureis et subtemine serico [orig: sericô] vestes claras ac pretiosas texi consuevisse, Spartianus docet in Pertinace, c. 8. Vestis subtemine serico filis aureis. Virg. item, l. 3. Aen. v. 483.

Ubi subtemen Poeta pro trama posuit vel filis: non enim stamen ex auro potest esse etc. Sed et obiter hic [orig: hîc] notandum, aetate Aureliani nondum inventum fuisse, argentum in fila deducere et filis eiusmodi vestimenta contexere; quod postea sub ultimis Imperatorib.

Graecis multum in usu fuisse, docebim us infra in voce Syrmatina. Vide plura hanc in rem, apud Salmas. ad Vopisc. loc. cit.

AURO Praepositi memorantur inter servos Veter. Clementi Alex. l. 3. Paed. oi( de\ xrusofulakou=sin w(s2 gru/pes2. Praepositorum Auro escario mentio exstat in veter. lapide, Romae, in hortis Iulii III. Pontific. Romani apud Pignorium.

Legitur quoque in vetere marmore, Praepositus auro gemmato, de quo Iuvenal. Sat. 5. v. 39.

--- Tibi non committitur aurum,
Vel, si quando datur, custos affixus ibidem,
Qui numeret gemmas unguesque observet acutos.

AURO Sparsum apud Plin. l. 37. c. 10. ubi de Curaliachate, Curaliachates guttis aureis saphiri modo [orig: modô] sparsa: Solino dicitur guttis illitum auro micantibus, c. 5. Graecis xruso/paston. Ut de Sapphiro Theophrastus, kai\ h( sa/pfeiros, au(/th d' e)sti\n w(/sper xruso/pastos2. Sic Pallium auro [orig: aurô] sparsum, in Ael. Lamprid. Alex. Sev. c. 41. to\ xruso/paston etc. Theophrastus, Sapphirum istiusmodi etiam xrusostigh= vocat. Alius Auctor de gemmis, *sa/pfeiros2 li/qos2 e)/xwn spila/das2 xrusi/ou w(s2 e)n sti/gmasi. Ubi sti/gmata, i. e. puncta appellat, quas alii guttas. Vide Salmas. ad Solin. p. 131. et infra passim, inprimis in voce Guttati et Stellati.

AURO Vinctum Palladium apud Ael. Lamprid. in Vita Heliogabali, c. 6. Haec quum ita essent, signum tamen, quod Palladium esse credebat, abstulit: et auro [orig: aurô] vinctum in sui Dei templo locavit: est deauratum, quod Graeci dicunt xruse/ndeton, unde vasa chrysendeta, ad verbum, auro [orig: aurô] vincta. Ex ligno enim erat, sed auro [orig: aurô] obductum. Sic pocula auro [orig: aurô] vincta, Pomponio Melae, l. 2. c. 1. pro deauratis. Eodem [orig: Eôdem] sensu cornua auro [orig: aurô] iugaia, reperimus apud Trebellium Pollionem in Gallienis, c. 8. Processerunt altrinsecus centeni boves, cornibus auro iugatis, et dorsualibus sericis discoloribus praefulgentes. Iugare enim, et iungere et vincire, prope idem significant: cum zuga\ et desmoi\ et zugo/desma de eadem re usurpentur. Sic et e)lefanto/deton, quod obore tectum est et obductum, dixit Euripides. Sed et, quod ante Salmasium nemini observatum est, auro [orig: aurô] cludere Latini dicebant, quod idem est, ac auro iugare: nam zugou=n etiam Graecis claudere est. Hesych. zugw/tw, klei/sw. Auro [orig: Aurô] cludere igitur et auro [orig: aurô] iugare et auro [orig: aurô] vincire, synonyma. Anastasius, Patenam argenteam, chrismalem, auro [orig: aurô] clausam. Treb. Pollio in D. Claudio, c. 17. Urceos duos auro inclusos argenteos librarum sex. i. e. exauratos et auro [orig: aurô] tectos. Ita enim Anstasius Bibliothecar. argentea quaedam opera vel vasa, quae deaurata sunt, solet appellare, auro [orig: aurô] fusa, vel auro [orig: aurô] perfusa, auro [orig: aurô] superinducta, vel aureo [orig: aureô] colore superinducta, auro [orig: aurô] item vestita. Graecis, xruse/ndeta, xrusembafa, et xruse/nduta. Idem spatham auro [orig: aurô] ligatam dixit, quam xruso/deton Graeci vocarent, in Benedicto III. i. e. vel totam deauratam, vel cuius capulus aureus esset deauratus, etc. Quae ut accuratius intelligantur, notandum est, phrases has, Auro [orig: Aurô] cludere, auro [orig: aurô] includere, auro [orig: aurô] vincire etc. apud Auctores nonnumquam adhiberi ad simplicem deaurationem significandam, uti de cornibus ex Trebellio, loc. cit. et Palladio ex Lampridio, loc. cit. supra diximus. Item cum Mela loc. cit. de Issedonibus ait, Issedones funera parentum, laetos victimis ac festo coitu familiarium celebrantes, corpora ipsa laniata et caesis pecorum visceribus immixta epulando consumere: capita vero, ubi fabre expolivere [orig: expolivêre], auro [orig: aurô] vincta pro poculis gerere. Quae enim hic [orig: hîc] auro [orig: aurô] vincta dicit, a)pokexruswme/na exprimit Herodot. Proprie vero denotare illud genus deaurandi, cum aurum solidum in argentum deprimitur et quasi inligatur; tessellae enim aureae alte in argentum impressae includebantur: cuiusmodi pocula e. g. Graeci xrusoko/llhta et xruse/ndeta. Auro [orig: Aurô] ferruminata diceret Petronius; nam ferruminare est kolla=|n. De annulis enim aureis, in quibus stellae ferreae erant inclusae, ferruminatos eos dicit stellis ferrels, h. e. ad verbum sidhrokollh/tous2. Ita Hesych. xrusoko/llhton sfragi=da vocat, to\n xrusodaktu/lion. Similiter geminis ligatum Latini dixere [orig: dixêre], quod Graecis est liqoko/llhton, et auro [orig: aurô] ligatum, quod est xrusoko/llhton: uti supra Anastasius, spatham cum auro purissimo ligatam dixit. Sic Epistolae Pontificum a Gretzero editae: Pro verae benedictionis causa direximus vobis apalareum unum, spatham ligatam in gemmis cum balteo suo etc. Sed et xruso/kleista hoc [orig: hôc] genere deaurata dicebantur, quod verbum de verbo Auro [orig: Aurô] clusa seu inclusa, notat; ad quam deaurandi rationem pertinent etiam Persii illa, Sat. 2. v. 52.

Sic enim legit Salmas. potius quam incusa, quod vulgo habetur, etsi incusa rectum esse possit, h. e. e)mpepaisme/na: haec namque omnia fiebant secundum Artem e)mpaistikh\n, etc. Hinc Clusores et Inclusores dicti, qui aurum argento [orig: argentô] includebant et gemmas auro [orig: aurô]. Vide Salmas. ad Historiam Augustam passim, imprimis ad Spartianum in Hadriano Caes. Trebellium in Gallienis et Claudio, loc. cit.

in AURO item sub Auro statua i. e. aurata. Multa auratarum statuarum apud Veteres mentio, et in antiquis Inscript. Auro illustris, pro aurata, dicitur in vetere saxo: AURO INLUSTREM. STATUAM. QUAM. A. DOMINIS. AUGUSTISQ. NOSTRIS. SENATUS. AMPLISSIMUS, DECRETIS. FREQUENTIBUS. IMPETRABIT. In alio lapide, auro [orig: aurô] superfusa idem notat: STATUAM. SECUNDAM. AURO. SUPERFUSAM. LOCARI. SUMTU. PUBLICO. PLACUIT. Sic perfusa auro [orig: aurô] patina, pro deaurata, h( xruse/mbafos2. Etiam sub Auro statuas decerni et

constitui dicebant, quae auratae decernerentur. Vetus saxum: STATUAM. SUB. AURO. CONSTITUI. LOCARIQUE. IUSSERUNT. Item in alia Inscript. STATUAM. SUB. AURO. IN FORO. DIVI. TRAIANI. SUMPTU. PUBLICO. LOCO. SUO. RESTITUENDAM. CENSUERUNT. Cuiusmodi loquutionis genere, hominem in armis et sub armis, i. e. armatum, vocabant. Ennius,

Pro, me armatum, armatus circumsidet, ludunt armati. Sic Manilio l. 1. Centaurus sub arcu et Centaurus in arcu, qui arcum gestat, arcu armatus:

Ennio in iaculis Acestes: Phaedro l. 5. Fab. 9. Occasio in novacula, Pindaro i(/ppoi e)n pte/roisin, equi in alis etc. Ut autem in auro et sub auro statuae, sunt auratae, sic pocula in gemmis et sub gemmis, sunt gemmata apud Anstasium Bibliothecar. Idem marmora in exemplis, dixit, exemplata, h. e. exemplis et argumentis figurisque picta. Eadem [orig: Eâdem] randem loquutione sub Auro statua dicebatur decerni, qua [orig: quâ] opus aliquod sub ascia dedicari, quod asciarum dedicabatur. Salmas. ad Trebellium Pollionem in XXX. Tyrann. c. 32.

AUROCLAVATUM seu AURICLAVUM voce hybrida [orig: hydridâ] Chrysoclavum, qua [orig: quâ] Anastasius Bibliothecar. utitur, vocabulum frequens est apud Recentiores, qui Auroclavas et Auroclavatas vestes passim dixere [orig: dixêre] ta\s2 xrusoshmous2, i. e. aureis clavis insigne. Fuit autem clavus in veste porfu/ra u(fasme/nh, purpura praetexta, dictusque Graecis est shmei=on, item para/thmon, Laconibus ta)meon, quo [orig: quô] nomine significari apud illos ait Grammaticus, ta\ e)n tai=s2 w)/ais2 tw=n i(mati/wn para/shma, h. e. praeclavia vel praetexta, quae ad oras vestium adsui solebant. Unde iidem Graeci para/shma arxh=s2 et para/shma basilika\, vocant, quae liceat appellare, Praetexta Imperii et Praetexta Regia: ut Valerius, praetextum triumphi, h. c. para/shmon tou= qria/mbou, etc. Vide Salmas. ad Vopisc. in Aureliano, c. 46. et infra passim: de pileis inprimis xrusokokki/nois2 Procerum Constantinopolit. ab Hypersebasto usque ad Stratopedarchon, infra in Umbella.

AUROLOGIUM apud Varronem, in Aurologio, quod fecit Cyrrestes, Graece au(rolo/gion: dicta est machina, ventis tantum explorandis noscendisque exocigitata, ab aura, i. e. vento. Cuiusmodi fuit octogonum mechanicum Andronici, quo [orig: quô] indicium fiebat, quibus ex locis venirent aurae ventorum. Sed et orologium, h. e. horologium, nonnulli hic [orig: hîc] legunt; quod ipsum rolerari potest, si w(rolo/gion, non ab horis, quarum singulae duodecimam diei partem constituunt, sed a)pi\ tw=n w(rw=n, quae tempora anni significant, deducant. Hinc enim h(liotro/pion Veterum exponitur w(rolo/gion; quum certum sit, in illis Heliotropiis, non horas diei, sed w(ras2 e)/tous2, i. e. Anni tempestates, signatas fuisse, cum vario signorum ortu obituque. Virg. Ecl. 3. v. 42.

Vide Salmas. ad Solin. p. 1247. infra Ventilogium, et de Aurologio Cyrrestis ac Andronici hic [orig: hîc] suo [orig: suô] loco [orig: locô].

AURORA Titanis, et Terrae filia, Luciferi et Ventorum mater, Hyperionis ac Thiae filiam facit Hesiodus, v. 371. qeogovi/as2, in his:

*qei/a d' *)he(lio/n te me/gan, lampra/n te *selh/nhn,
*)hw/ q), h(\ pa/ntessin e)pixqoni/oisi fa/einei,
*gei/naq' u(podmhqei=s' *)uperi/onos2 e)n filo/thti.

Tithonum Laomedontis fratrem rapuit, ex quo Memnonem suscepit: Tithonum autem ita adamavit, ut senem iam factum herbarum virtute et ope medica [orig: medicâ] iuventuti restituerit. Dicitur et Cephalum rapuisse, cui, cum illum videret unicam suam Procrin diligere, dissimulato [orig: dissimulatô] habitu domum venienti uxoris perfidiam manifestam fecit. Ovid. Metan. l. 7. fab. 26. Sappho apud Nasonem, Ep. 15. Heroid. v. 87.

Hunc ne pro Cephalo raperes, Aurora, timebam,
Et faceres, sed Te prima rapina tenet.

Haec ex Astraeo praeterea ventos et astra peperit; Apollodorus; *)hou=s2 de\ kai\ *)astrai/ou a)/nemoi kai\ a)/stra. Hesiod. in Theog. v. 378.

*)astrai/w| d' h)w\s2 a)ne/mous2 te/ke karteroqu/mous2
*)arge/sthn, *ze/furon, *bore/hn t' ai)yhroke/leuqon,
*kai\ *no/ton, e)n filo/rhti qew=| qea\ eu)nhqei=sa.

Huic digitos roseos tribuit Homeras, propter colorem rubicundum, aut subrubentem, quam in aurea sede vehi dixit Hymno [orig: Hymnô] in Venerem 4. v. 419.

*(ws2 d' au)+ *tiqwno\n xruso/qronos2 h(/rpasen *)hw/s2
*(umete/rhs2 geneh=s2 e)piei/kelon *)aquna/toisi.

Fabulati sunt enim Poetae, Auroram in curru a quadrigis rubentibus vehi solitam, uti testatur Virg. Aen. l. 6. v. 535.

Hac [orig: Hâc] vice sermonum roseis Aurora quadrigis
Iam medium aethereo [orig: aethereô] curru traiecerat axem.

Theocritus autem non roseos, sed albos equos Aurorae appellavit, in Hyla, hoc [orig: hôc] pacto [orig: pactô]:

Scriptum tamen reliquit Lycophron in Alexandra, Auroram a Pegaso equo vehi solitam:

*)hw\s2 me\n ai)pu\n a)/rti *fhgi/ou pa/gon
*kraipnoi=s2 u(pe\r pota\to *phga/sou pteroi=s2,
*tiqwno\n e)n koi/th|si th=s2 *ke/rnhs2 pe/las2.

Hanc ex Oceano, tamquam Solem, et reliqua astra surgere, scripsit Homerus Hymmo [orig: Hymmô] in Mercurium 3. v. 185.

*)hw\s2 d' h)rige/neia fo/ws2 qnhtoi=si fe/rousa
*(/wrnut' a)p' *)wkea/noio baqur\mo/ou --- -

Notandum hic [orig: hîc], eos qui ab Aurora rapiuntur, non amplius comparere. Tales erant, qui ante tempus et diem moriebantur, quos ab Aurora raptos esse dicebant veteres. Hinc apud eos morem permansisse, ut pueri, et qui immatura [orig: immaturâ] morte periissent, mane ante ortum Solis sepelirentur; testis est Eustathius ad Homerum. Nic. Lloydius.

AUROSA Harena, apud Ael. Lamprid in Heliogabalo, c. 31. Scobe auri porticum stravit et Argenti --- ut fit hodie de aurosa harena: quid sit, vide supra in voce Auri vena. Nempe quacumque pedibus iter faciebat Imperator, sternebatur via aurosa harena [orig: harenâ]. Quem morem et sumptus eam in rem impensos fieri solitos, aperit Synesius planissime Orat. de Dei Regno: *(umi=n, dicens, ou)de\ tou)/dafo/s2 e)stin a)nekto\n ou)d' a)/n e)mperipath/shte kata fu/sin e)xou/sh th= gh=. a)lla\ dei= th\n xrusi=tin e)piforei=n, h\n e)n tw=n pe/ran h)pei/rwn u(mi=n a)ph=nai/ te kai\ o(lka/des2 diakomi/zousi kai\ stratia/ tis2 e)/stin ou) fau/lh tw=n to\ xw=ma r(aino/ntwn, Vobus neque solum toler abile est, neque inambularetis in nativo statis constitutae telluri. Sed Aurosam insterni oportet, quam ex dissitis regionibus curus vobis navesque adferunt. Neque vilis militia est eorum, qui arenam hanc spargunt. Cuius loco [orig: locô] scobe auri argentique porticum stravit, quotiescumque iter pedibus faceret, Heliogabalus, usque ad equum vel carpentum l. cit. Eidem tamen aliquando etiam Aurosa [orig: Aurosâ] harena [orig: harenâ] terram conspersam esse, cum videl. Deo suo tensam ducens retro ambularet, tradit Herodian. l. 5. c. 6. ubi inquit: *pa=ta/n te th\n o(do\n hn)ue tre/xwn e)/mpalin e(autou=, a)forw=n te ei)s2 to\ pro/sqen tou= *qeou=, pro/s2 te to\ mh\ ptai=sai au)to\n h)\ diolisqai/nein, ou)x o(rw=n ta o(/pou bai/nei, gh= te h( xrusi/zousa pamplei/sth u(pe/strwto, Totam viam perficiebat retro currens respiciensque Numinis sui anteriora; ne vero caderet aut labaret, viam, qua [orig: quâ] ibat, non cernens, torrae aurosa quam pluriam substrata est. Casaubon. ad Lamprid. loc. cit.

AURUM post reliqua metalla demum repertum est, velut dubitante secum Natura [orig: Naturâ], an id luci permittere veller, quod homini tantopere esset nociturum. Certe iustissimum Plinii votum, l. 33. c. 1. Utinam posset e vita in totum abdicari aurum, sacra fames, ut celeberrimi Auctores dixere [orig: dixêre], proscissum conviciis ab optimis quibusque et ad pernicieni vitae repertum: quantum feliciore aevo [orig: aevô], cum res ipsae permutabantur inter se etc. Hebr. [gap: Hebrew word(s)] charuts i. e. e terra effossum, unde Graecorum xruso\s2, (cuius derivativa et composita vide infra) quod qua [orig: quâ] arte quantoque [orig: quantôque] labore fieri consueverit, infra dicemus. Pallor vero eius est [gap: Hebrew word(s)] , geminatis literis, ut significatio sit intensior. A quo proin ipso verbo sit Aethiopum Wark, pro auro. Graeci Interpretes pallorem auri recte vocant xlwro/thta xrusi/ou. Is enim vetus est auri color. Hinc Diogenes rogatus, *dia/ ti xrusi/on xlwro/n e)sti; Cur aurum palleat? respondit, o(/ti pollou\s2 e)/xei tou\s2 e)pibouleu/ontas2, Quia multos habet insidiatores. Uti est in Laertio: et Catullus Epigr. 65. v. 100.

Quando te dulci Latio [orig: Latiô] remittent
Dalmatae montes? ubi Dite viso [orig: visô]
Pallidus fossor redit, erutoque
Concolor auro etc.

Qui auri pallor cum columbis tribuatur Psalmo 68. v. 14. observant Talmudici, in iuniorum columbarum alis, postquam e nido excesserunt, plumam esse auri instar flavam; in turturibus item: atque hinc disci, quando ad sacrificia aptae vel ineptae sint, aiunt. Cum enim e columbis non nisi pullos, et e turturibus, non nisi adultas, offerri Lex iubeat, illos ad sacrificia ineptos, has vero aptas tum demum esse volunt, cum plumae in auri colorem incipiunt flavescere, in Tract. Cholin c. 1. fol. 22. Sed et colla columbarum Soli opposita aureo [orig: aureô] colore splendere, docet Philosophus de Color. *(oi tw=n peristerw=n tra/xhloi kai\ tw=n u(da/twn oi( stalagmoi\ fai/nontai xrusoeidei=s2 tou= fwto\s2 a)naxlwme/nou etc. Vide Bochart. Hieroz. Part. Poster. l. 1. c. 2. Triplex habetur apud Veteres, de quo sic Isidor. l. 15. c. 17. Tria sunt genera argenti, et auri et aeris, signatum, factum, infectum. Signatum est, quod in nummis est: factum est, quod in vasis et signis: infectum, quod in massis est, quod et grave dicitur. Et tale fuit Aurum fiscale, quod collectores in massis obryzae, non in nummis, inferre iussi sunt a Valentiniano ac Valente: ut sic non nisi purissimum perveniret ad Fiscum et decotion: deperirent, quaecumque in eo essent reliquiae sequioris venae. In quam rem tres constitutiones habet Codex Theodosii, cuius postremae

verba sunt: Si quid ex proscriptionibus vel condemnationibus deposcitur, si quid ex coeteris titulis, qui annui atque sollennes sunt, vel veteres vel recentes, aut peculiaris in singulos aut certa in paucos aut uniformis in cunctos cogit Indictio; non in materia conferatur, sed sub conditionalium oculis ac periculis diu multumque flammae eadcis examine mea obryza detineatur, quemadmodum pura videatur. Naturaliter enim, in liquefactione nummorum aureorum evenit intertrimentum, quum omni auro, ut ait Plin. l. 33. c. 3. insit argentum vario pondcre, alibi dena [orig: denâ], alibi nona, alibi octava [orig: octavâ] parte. Nonidem in Auro Coronario rigor adhibitus, ibi enim quod offerebatur, pro imminutione, quae in aestimatione solidorum aut materiae forte taxari posset, non decrescere et ideo supplere cogi non consuevisse, discimus ex l. 4. de Auro coron. ubi inter alia, ia, dicitur, quod voluntate offertur, non debet consequi necessitatis iniuria [orig: iniuriâ] i. e. non debet subiectum esse illi acerbitati, quae adhibetur in illo, quod neceslario praestatur: quae acerbitas in collatione voluntaria pro iniuria esset. Idque merito: Nam quae dono coniingunt; minus scrupulose probantur, ut ait Columella, l. 9. c. 8. Qua proin in re peccavit Nero, quum parans expeditionem adversus Vindicem, exegit ingenti fastidio [orig: fastidiô] et rigore nummum asperum, argentum pustulatum. Aurum ad obrussam, ut plerique omnem collationem aperte recusarent. Galba item, quum oblata [orig: oblatâ] ad conflandum a Tarraconensibus e vetere templo Iovis corona [orig: coronâ] aurea [orig: aureâ] librarum quindecim, tres uncias, quae ponderi deerant, iussit exigi, teste Suetonio [orig: Suetoniô] Galba [orig: Galbâ] c. 12. Vide Ioh. Frid. Gronovium de Pecunia vet. l. 4. c. 14. Apud Casandres vero (populos Sabaeis vicinos, in Arabia Felice) quamdiu rara fuit navigatio, aurum tam vile fuisse et reliqua metalla tam pretiosa, ut ferro [orig: ferrô] duplum, aeri triplum, argento [orig: argentô] decuplum auri rependerent, idem Bochart. observat, ex Agatharchide l. 5. c. 44. et Artemidoro, apud Strabonem l. 16. uti is eum restituit, in suo Phaleg. l. 2. c. 27. etc. Imo, a Susis Babytace oppidum, centum triginta quinque milibus passuum distans, memoratur Solino c. 54. in quo mortales universi odio [orig: odiô] auri coemerint hoc genus metalli et abiecerint in terrarum profunda, ne polluti usu eius avaritia [orig: avaritiâ] corrumperent aequitatem; Sicut de Satarchaeis vel Satarchis narratur, usu auri argentique abdicato [orig: abdicatô] ab avaritia publice mores vindicasse [orig: vindicâsse]. At quousque politiorum gentium luxus provectus est, apud quos pedibus quoque, quae extrema luxuriae insania, calatum est, non hominum solum, sed et equorum mulorumque, quos Nero calceari auro [orig: aurô] iussit etc. Qua de re, vide infra voce Vir; de eodem, ut et de inventore huius metalli, modo inveniendi et excoquendi; de more illud implectendi crinibus, intexendi vestibus, eo signandi literas, aliisque huc facientibus vide Plin. inprimis l. 33. c. 1. et seqq. Diodorum Sic. l. 3. et Salmas. ad Solin. locis supra cit. Addam quaedam de Auri in Sacris, apud Hebraeos, (unde quoque ad Gentiles transiit) usu. In Tabernaculo, praeter vasa ad oblationem necessaria, in Sanctuario Altare erat aureum, in quo bis de die suffitus adolebantur, vide supra: Lychnuchus, ex solido auro constans, septemque lampadas totidem brachiis sustinens, quae oleo [orig: oleô] purissimo [orig: purissimô] nutritae tota [orig: totâ] nocte in templo ardebant: Item Mensa aurea, cum sacris panibus, facta ex cedro (sicut Altare praefatum) et auro [orig: aurô] obducta; instrata veste hyacinthina [orig: hyacinthinâ]; cum 12. lancibus totidemque acerris. Vide Exod. c. 25. v. 31. et Numer. c. 4. v. 7. In ipso vero Adyto seu Sancto Sanctorum, Arca, quae e ligno Zittim seu cedro constabat, intus et extra auro [orig: aurô] erat obducta: ambiebaturque corona [orig: coronâ] seu limbo [orig: limbô] aureo [orig: aureô] ac 4. annulos ex eodem metallo ad latera habebat. Illam vero tegens Propitiatorium ex solido aureo confectum erat, sustinebatque ex eodem constantes duos Cherubinos, Exod. c. 25. v. 18 --- 20. In Templo postea Salomonico, ubi auri argentique summa ultra fidem, in Propylaeo suspensae etiam catenae erant aureae et supra eas coronae aureae et argenteae; imo et supra Templi ostium Vitis aurea, ex qua botri inusitatae magnitudinis dependebant: coetera item vasa omnia augustiora et maiori numero [orig: numerô] erant. Vide Franc. Burmannum Synops. Theol. Part. 1. c. 14. et 15. et infra quoque, ubi de Vestitu Pontificis. Argento [orig: Argentô] id metalli adulterari consueville, discimus ex Vopisco in Taciti Vita: c. 9. inde aurum ad obrusam exigebatur, in quo ignis excosisset et purgasset [orig: purgâsset], si quid erat sequioris metalli, h. e. argenti admixtum, Salmas. ad loc. Et Aurum argento [orig: argentô] mistum legimus vetari in Edicto Pistensi Caroli Calvi c. 33. cui Aurum merum opponitur, apud Car. du Fresne Glossar. Vide quoque hic [orig: hîc] passim. Addam quaedam, de ratione Auri inveniendi, ex Plinio l. 33. c. 4. Aurum invenitur --- apud nos tribus modis, fluminum ramentis --- nec ullum absolutius aurum est, cursu ipso trituque perpolitum. Alio modo puteoruni scrobibus effoditur, aut in ruina montium --- Et quidem aurum qui quaerunt, ante omnia segullum tollunt; ita vocatur indicium: alveus, ubi id est, arenaeque lavantur, atque ex eo quod resedit, coniectura capitur, ut inveniatur aliquando in summa tellure --- Alutationem vocant, si et auro ea tellus subest --- Quod puteis foditur, canalicum vocant --- marmoris glareae inhaerens --- Hi venarum canales per marmor vagantur et latera puteorum, et huc illuc, inde nomine invento [orig: inventô], tellusque ligneis columnis suspenditur. Quod effossum est, tunditur, lavatur, uritur, molitur in farinam. Nam quod ad pilas cudunt, apilascudem vocant: argentum, quod exit a fornacis sudore --- Catini fiunt ex tasconio. Haec est terra alba similis argillae --- Tertia ratio opera vicerit gigantum: Cuniculis per magna spatia actis cavantur montes ad lucernarum lumina. Eadem mensura vigiliarum est, multisque mensibus non cernitur dies. Arrugias id genus vocant: siduntque rimae subito et opprimunt operarios --- Relinquuntur itaque fornices crebri montibus sustinendis. Occursant in utroque genere silices. Hos igni et aceto [orig: acetô] rumpunt --- Si longior videtur silex, latus sequitur. Fossam ambit quiete. Tamen in silice facilius existimatur opera. Est namque terra ex quodam argillae genere --- prope inexpugnabilis. Cuneis eamferreis aggrediuntur et iisdem malleis: nihilque durius putant, nisi quod inter omnia Auri fames durissima est. Peracto opere, cervices fornicum ab ultimo caedunt, dantque signum ruinae, eamque solus intelligit in cacumine montis pervigil. Hic voce ictuve repente operarios revocari iubet, pariterque ipse devolat. Mons fractus cadit --- longo [orig: longô] fragore --- Nec tamen adhuc aurum est --- Alius par est labor --- flumina ad lavandum hanc ruinam iugis montium ducere obiter a centesimo plerumque lapide ---

repleto stagno excussis obturamentis erumpit torrens tanta [orig: tantâ] vi, ut saxa pervolvat. Alius etiamnum in plano labor. Fossae, in quas profluat, cavantur --- eae sternuntur gradatim. Frutex est ulex rori marino similis, asper aurumque retinens. Latera cluduntur tabulis ac per praerupta suspenduntur, canali ita profluente de terra in mare --- Aurum arrugia quaesitum --- statim suum est: inveniuntur ita massae. Nec non in puteis etiam denas excedentes libras. Palacras Hispani (Salmasius legit palathas) idem quod minutum est, balucem vocant. Ulex siccatus uritur et cinis eius lavatur substrato [orig: substratô] cespite herboso [orig: herbosô], ut sidat aurum. Vicena milia pondo ad hunc modum annis singulis Asturiam, atque Gallaeciam et Lusitaniam praestare quidam tradiderunt, ita ut plurinum Asturia gignat. Neque in alia parte terrarum tot saeculis haec fertilitas. Italiae parcitum est vetere interdicto [orig: interdictô] Patrum etc. Vide quoque infra Hispania. Hodie Aurum, in Africae litore Aureo divite copia [orig: copiâ] colligitur. At nullibi maior eius proventus, quam in Regno Peru eiusque provincia Montana celeberrima Potosi, sub 21. grad. latitud. Austr. de qua vide Athanasium Kircherium Mundi Subterr. l. 10. sect. 4. c. 8. quamquam alias omnis ille Americae tractus a Tropico Cancri usque ad Tropicum Capricorni, Auri coeterorumque metallorum feracissimus sit. Auctor Anonymus Histor. Orbis Terr. Geogr. ac Civ. c. 10. de Commerciis.

AURUM a)/pefqon, apud Arrianum in Indicis, id dicitur, quod absque coctione statim perfectum et purum reperiebatur, magno Veteribus in pretio. De eo sic Plin. l. 33. c. 3. Hispania strigiles vocat auri parvulas massas, quod super omnia solum in massa aut ramento capitur. Cum cetera in metallis reperta igni perficiantur, hoc statim aurum est, consummatamque materiam protinus habet, cum ita invenitur. Ubi strigiles vel stringiles has massas vocat a stringendi vel ligandi notione, quod aurum in has maslulas strictum ac per se coactum, nihil terreni admixtum habeat. Huiuscemodi auro, caput Sponsi in Cantico c. 5. v. 11. comparari, placet quibusdam, vide quoque supra Auri Adamas, et infra in Balluca.

AURUM Arabicum, apud Ottonem Frising. de Gestis Friderici l. 2. c. 22. Henricum Knyghton, et Thuroczium Histor. Hungar. part. 2. c. 3.

AURUM Arugia, Hispanis dicebatur, Plinio [orig: Pliniô] teste l. 33. c. 4. fossione quaesitum aurum; quasi o)rukto\n: cuiusmodi in Arabia cuniculis effodi, in Aegypto item, tradit Agatharchides, uti diximus supra in voce Arugia.

AURUM Callaicum, et Callaicum metallum, apud Martialem l. 14. Epigr. 96. a gente Lusitaniae nomen habet. Nam *kalla+ikei\ Graecis, quos Gallaecos Latini vocant. Salmas. ad Solin. p. 237.

AURUM Cataclistum, Graece kata/kleiston, Sexto; quo [orig: quô] nomine quidam intelligunt splendens. Salmas. vero quidquid conclusum ac conditum tuto [orig: tutô] loco [orig: locô] servatur, sic appellari tradit, ad Tertullian. de Pallio.

AURUM Coctum, quod alias obryzum in l. 1. Cod. Theodos. de Procurat. Capitula Caroli Calvi tit. 32. c. 24. Ut in omni Regno nostro non amplius vendatur libra auri purissime cocti, nisi 12. libras argenti de novis et meris denariis, etc. *)/apefsqos2 xruso\s2, Carolo du Fresne; apud Themistium Orat. 13. et Scholiasten Thucydidis l. 1. e)ca/pefsqos2 apud Simocattam Histor. Maur. l. 5. c. 13. ubi forte e(capefqos2 quis legerit, quasi aurum sexies coctum. Salmasio vero xruso\s2 a)/pefqos2 aliud est, uti vidimus.

AURUM Comparatititium, quod pro veste militari et canonica comparanda a tributariis praestabatur, in l. 3. Cod. Theodos. de Re milit.

AURUM Coronarium, hinc ortum. Victorum praemium antiquissimis temporibus laurus fuit, in cuius locum postea corona ex auro successit Festus Pomp. l. 18. Triumphales coronae sunt, quae Imperatori victori aureae praeferuntur, quae olim propter paupertatem laureae fuerunt. Neque vero una aut altera solum praeferri solebat, sed et poene infinitae, pro opulentia devictae provinciae. Unde in triumpho Aemylii Regilli, quinquaginta coronas aureas translatas fuisse, docet Livius Dec. 4. l. 7. imo triumphante L. Manlio [orig: Manliô] Alcidino [orig: Alcidinô] centumviginti quatuor, Idem eiusdem Dec. l. 10. Tandem, pro coronis certa pecuniae summa iis depensa est, Aurum coronarium hinc dicta: Servius ad Aen. l. 8. v. 721. Aurum, inquit, coronarium dicit, quod triumphantibus hodieque a victis gentibus datur: Imperatores autem hoc imponebant, propter concessam vitam; Ideo ergo dicit dona, si hoc non esset, spolia diceret. Meminit eiusdem Auri Tacitus Annal. l. 15. c. 45. Inque praedam etiam Dii cesere [orig: cesêre], spoliatis in urbe templis, egestoque [orig: egestôque] auro [orig: aurô], quod triumphis, quod votis, omnis Populi Rom. aetas prospere, aut in metu sacraverat. Postea autem non in victoriis tantum, aut superatis hostibus auri huius conferendi consuetudo invaluit, sed in quacumque pompa, aut magnificentia: Hinc apud Ael. Spartian. c. 4. Antoninus Pius Aurum coronarum, quod adoptionis suae causa [orig: causâ] oblatum fuerat, Italicis totum, Provincialibus medium, reddidisse legitur. Apud Suetonium Nero c. 32. revocavit et praemia coronarum, quae unquam sibi in certaminibus civitates detulissent. Contra veterem morem, cum lex et decerni et accipi illud vetaret, nisi decreto [orig: decretô] triumpho [orig: triumphô], Cicer. orat. in Pisonem etc. Vide Thom. Dempster. in Rosini Antiqq. Rom. l. 10. paralipom. ad c. 29. Lipsium de Magnitud. Rom. l. 2. c. 5. etc. De eodem Auro, sic Car. du Fresne: Aurum Coronarium Imperatoribus ultro conferebatur in auro, vel in coronis aureis, aliisque signis ob partas victorias, aut laetitiam aliquam a Senatoribus aliisque Magistratibus: interdum necessitate postulante indicebatur. A Satrapis etiam pro devotione, quam

Imperio debebant, sollenniter offerebatur. Dio vocat, to\ xrusi/on to\ toi=s2 stefa/nois2 prosh=kon, aurum coronis conveniens: Incertus Scriptor apud Suidam stefaniko\n te/lesma, coronarium vectigal. Strabo filikw=n leitourgiw=n appellatione id complexus est, l. 8. Remisit illud Italiae, in provinciis, minuit Adrianus Caesar apud Lamprid. c. 32. Vide et quae de Pio dicta, et praeterea Monimentum Ancyranum Augusti cum Notis Casauboni et titi. Cod. Theodos. de Auro Coronar. atque ibi Iac. Gothofredum, ut et Vales. ad Ammianum l. 25. p. 301.

AURUM Elutum, apud Iul. Capitolin. in Pertinace, c. 8. est probe purgatum. Multis namque in auro purgando lavationibus opus esse, discimus ex Strabone et Plinio. loc. cit.

AURUM Gemmatum, dicitur Veteribus aurum poculorum, kata/liqon, aureum totum, et gemmis intextum, de quo aliquid supra. Virides autem gemmas auro decorando maxime convenire credebant: unde Agatharchides de topazio, quae viridis est. *(hdei=an, inquit, e)n xrusw=| qewri/an u)podidou/s2. Et Scythicae flammae virentis auri, apud Martialem, l. 12. Epigr. 15. v. 3. ubi aurum intelligit, Scythicis Smaragdis, quibus textum erat, virens; vide Salmas. ad Solin. p. 240. et passim ad Histor. Aug. ut et supra in voce Auro Praepositi.

AURUM Glebale, quod pro possessionibus penditur, l. 2. Cod. de Praetor. et hon. Praet. l. 12.

AURUM Inclusum, Hebr. [gap: Hebrew word(s)] 1. Reg. c. 6. v. 20. 21. i. e. optimum, quod propter bonitatem suam inclusum erat et asservatum. Talmudici scribunt sic dictum, quod, cum hoc venum exponeretur, reliquae officinae essent [gap: Hebrew word(s)] clausae, propter illius praestantiam, Ioma fol. 45.

AURUM Lustrale, quod quarto [orig: quartô] quoque [orig: quôque] anno [orig: annô] pandebatur, teste Zonara [orig: Zonarâ]: idque a Negotiatoribus, hinc Aurum Negotiatorium dictum Lampridio in Alex. c. 32. item functio auraria, l. sing. Cod. Theodos. de Conlat. lustral. Vide Ioh. Calvin. Lexic. Iurid. Aliter infra, ubi de Auro poenoso. Vide quoque Lustrale aurum.

AURUM Oblatitium, quod ultro, non ex necessitate vel ordinaria collatione, Senatores Principi offerebant veluti Principatus [orig: Principatûs] initio, vel Quinquennalibus, aut Decennalibus, vel post victoriam a Principe partam; speciem tamen necessitatis quandam habuit, ubi de eo offerendo Senatus [orig: Senatûs] decretum intervenisset. Vide Iac. Gothofredum ad l. 5. Cod. Theodos. de Senator.

AURUM Obryzum, Graece o)/bruzon, quod saepius despumavit et excoctum est: ab o)bru/zein, quod idem est ac bru/zein. Eius apud Veteres nulla mentio, sed Auri ad obrussam; obrussa autem Graece o)bru/zh, a verbo praedicto. Salmas. ad Solin. p. 1050. Vide quoque hic [orig: hîc] passim, etiam in Splendoclastum.

AURUM Pallidum, prout in venis est, ostenditur in Musaeo Kircheriano, Romae. Vide Georg. de Sepibus in Collegii Romani Sccietatis Iesu Musaeo p. 41.

AURUM Poenosum, idem cum Auro Lustrali, a cuius conlatione ne pauperes quidem immunes erant: Graeci posteriores zrusa/rguron appellarunt [orig: appellârunt], a quo ne neurorafon seu Sutorem quidem fuisse immunem, refert Libanius Orat. contra Florentium p. 427. Vide de Chrysargyro Meursii Glossarium, Car. du Fresne Glossar.

AURUM Praestantissimum, Graecis xrusou= a)/nqos2, flos auri, enlekto\n, a)/puron, a)/pefqon, est quod sine ignis opera perfectum per se inveniebatur, de quo vide supra in Auri Nodus.

AURUM Primum apud Math. Westmonaster. i. e. obryzum. Vide Car. du Fresne Dissert. 20. ad Ioinvill.

AURUM Publicum, quod publico Aerario infertur, Honorius et Theodos. l. un. de auro publ. pro secut. l. 10. Cod. Vide Calvin. Lexic. Iurid. etc.

AURUM Ramentitium, Graecis surto\n et e)n yg/gmatos2, opponitur Auro Aurugiae, apud Plinium, l. 33. c. 4. quod fossione quaeritur. Strabo, massas auri puri selibres in ramentis inveniri, in Hispania refert, apud Salmas. ad Solin. p. 1075. et 1076.

AURUM Vicesimarium, apud Livium l. 27. c. 10. Cetera expedientibus quae ad bellum erant, Consulibus; Aurum Vicesimarium, quod in sanctiore Aerario ad ultimos casus servabatur, promi placuit. Prompta ad quatuor milia pondo auri: quid sit vide supra, ubi de Aerario.

AURUNCA Latii civitas, ab Ausone Ulyssis, et Calypsus [orig: Calypsûs] filio condita: a qua Aurunci vetustissimi Latii populi. Ubi nunc pars terrae Laboris, a Tarracina ad Litim fluv. extensa in regno Neapolitan. Brietius. Virg. Aen. l. 7. v. 727.

--- Et quos de collibus altis
Aurunci misere [orig: misêre] patres. --- -

Eosdem hos esse cum Laestrygonibus, probat Vir Magnus de Phoen. Colon. p. 652. Deducit autem ab Ebraeo [gap: Hebrew word(s)] Or, h. e. aluce, quia in ea perpetuo versabantur, et brevissima ibi fuere [orig: fuêre] noctis tempora. Sic enim de illis Poeta [orig: Poëta]:

AURUNCULEIA Via Leodii apud portam, quae in publicum montem ducit, super Mosam flumen; et a Petrosidio aquilifero Petrosius vocatur: nomen traxit a casu Aurunculeii Cottae, de quo Caesarem vide Bell. Gall. c. 32. l. 5.

AURUNCULEJUS Cornelianus, in catalogo Nobilium Romanorum, quos sine causae dictione, occidi iussit Severus Imperator Ael. Spartian. in Vita eius c. 13.

AURUNCUM vulgo AURONZO, oppidul. Italiae, in Cadorina agro, ditionis Venetae versus Alpes, ad amnem Ansiam, in limite Comitatus [orig: Comitatûs] Tirolensis. 8. milliar. ab oppid. Paroecia Cadorini dicto, in Boream.

AURUPINI populi Iapodum. Strab. quorum oppid. Aurupinum, vulgo Aursperg. Vide Arupenum.

AUSA civitas Hispan. Ptol. Vich hodie dicitur. Non procul a Tera fluv. in plano. Deficit indies.

AUSANA Legio VIII, vicus Germaniae inferioris vulgo Palleschied, Cluver. quibusdam Ausacia.

AUSCHITAE vel AUSCHISAE populi Libyae. Herodot. l. 4. Stephan. *au)xi/tai e)/sqnos2 *libu/hs2 u(perba/khs2, ubi u(pe\r *ba/rkhs2 legendum esse spra diximus, idque ex Herodoti praedicto loco. *au)xi/sai u(pe\r *barkhs2 oi)ke/ousi. Nic. Lloydius.

AUSCI gens Aquitaniae, Garites inter et Garumnos, Caes. l. 3. Comm. bell. Gall. c. 27. inter Consorannos et Elusates, Plin. l. 4. c. 19. Aquitanorum clarissimi, Pomp. Melae, qui urbem opulentissimam in Auscis Elusaberrim indigitat. Aquitaniam autem ille, exemplo [orig: exemplô] I. Caesaris, Garumna [orig: Garumnâ] flum. et Pyrenaeis terminat l. 3. c. 2. Auscii Ptolem. quorum praecipua urbs Augusta, cui ab Augusto nomen: postea Gentis etiam, cuius caput erat, appellationem suscepit, et Ausci nuncupata est. Postrema inter Novempopulanae provinc. civitates XII. Vasatica vero civitas nono [orig: nonô] loco [orig: locô] in Notit. Provinc. ac Civit. Gall. sub Honorio concinnata [orig: concinnatâ], collocatur, sed Ammianus Marcell. l. 15. Novempopulos, inquit, Ausci commendant et Vasatae. Postea, ut Elusa ex Novempopulanae civitatum Metropoli ultima facta est, sic Augusta Auscorum vice versa [orig: versâ] ex ultima prima evasit. Recentiores quoque Notitiae Vasconiae Metropolitam seu Archiepiscopum Auscitanum faciunt, cui X. suffragantur, Elusa [orig: Elusâ] ex civitatum catalogo demum erasa [orig: erasâ], cum prius Auscorum civitas sub Elusa Metropoli Episcopalis esset: qua [orig: quâ] diruta [orig: dirutâ] ei Augusta haec successit, circa A. C. 800. Sita est autem ad amnem Aegirtium, Gers, et vulgo Ausch dicitur. Eadem olim Climberris videtur dicta, quod pro Elusaberris, apud Melam legi debere, Is. Vossius contendit. Arnaldus Oihenartus, in Fidentiacensi pago atque Comitatu, qui olim Armaniacensem continebat, urbes primarias fuisse Augustam Auscorum ait et Fidentiacum, Vic Fensesac, bellis civilibus eversum. Et Fidentiaci Comitatus meminit Vita Ludovici Pii Imperat. A. C. 802. Territorii Fridentiaci mentio fit in translatione Faustae Virgin. et Martyr. A. C. 864. Ptolem. parum exacte sub Ausciis Velaunos, sub Vasatibus Gabalos, sub Gabalis Ossidates collocat, magnis locorum intervallis divisos. Hadr. Vales. Notit. Gall.

AUSCULTARE Monachi dicuntur, qui priusquam in Ecclesia, quod sibi iniunctum est, legant, recitent vel canant, coram eo, cui id curae incumbit, Lectiones suas recitant et ab ipso non seriem modo Lectionis accipiunt, sed etiam, quo [orig: quô] illa vocis tono [orig: tonô] recitanda sit, docentur. Idem et ascultare. Liber Ordinus S. Victoris Paris.MS. c. 34. Fratres, qui in Ecclesia, sive ad Missam, sive ad Matutinas, aliquid legere habent, debent ab Armario ascultare. Abbas autem et Prior ascultare non coguntur --- quod ad Missam legendum est auscultetur in spatio, quod est inter Capitulum et Tertiam --- Fratres, qui officiis deputati sunt, si id, quod habent legere, horis constitutis ascultare non possunt; postmodum, cum eis vacat, auscultent --- Frater vero, qui primam Lectionem habet legere, debet hora [orig: horâ] auscultandi Lectionem, librum, in quo legendum est, in Claustrum referre, et postquam omnes auscultaverint, in locum suum referre, apud Car. du Fresne Glossar. qui etiam hanc in rem ex Lanfranco in Decretis pro Ordine S. Benedicit c. 5. ista adfert: Quicumque lecturus, vel cantaturus est aliquid in Monasterio si necesse habeat, ab eo (Cantore) priusquam incipiat, debet auscultare etc. Alia notio Auscultatorum, quos Auriculares vocat apud Eundem Chronicon Novalic. l. 5. c. 3. hi enim iidem cum *)wtakoustai=s2, quos Galli Espions dicunt, de quibus hic [orig: hîc] infra.

AUSCULTATORES seu Delatores publici, invisissimum hominum genus, primum a Dario minori. Persarum Rege adhibiti sunt, cum ipse sibi non credens, omnes haberet suspectos ac metueret: Dionysius dein Senior suos Prosagogidas, ita enim Graecis vocantur, Syracusanis civibus miscuit: sed et iam ante utrumque Midas Phrygum Rex, cui proin asininas aures affinxit Poetarum licentia, iisdem usus videtur. Apud Romanos eorum iam antiqua mentio in rebus Tarquinii Superbi apud Dionysium Halicarn. l. 4. verum inprimis publica haec grassandi rabies sub Caesaribus desaeviit. De quorum origine sic loquitur Ammian. Marcellinus l. 14. c. 1. Excogitatum est super his, ut homines quidam ignoti, vilitate ipsa [orig: ipsâ] parum cavendi, ad colligendos rumores per Antiochiae latera cuncta destinarentur, relaturi quae audirent. Hi peragranter et dissimulanter honoratorum circulis assistendo, pervadendoque divitum domos egentium habitu, quidquid noscere poterant vel audire, latenter intromissi per posticas, in regiam, nuntiabant. Id observantes conspiratione concordi, ut fingerent quaedam et cognita duplicarent in peius, laudes vero supprimerent Caesaris, quas invitis compluribus formido malorum impendentium exprimebat, etc. Simile

quiddam habet Ael. Lamprid. in Alexandro Severo, et ante istos de Tiberio Xiphilinus p. 233. Qua de re vide plura infra ubi de Delatoribus.

AUSEN Duces, per quos victoriae, spoliaque comparata essent, a Gothis dictos esse, Iornandes l. de reb. Get. c. 13. refert, i. e. Semideos et plusquam homines; Sed Anses legendum monet Spelmannus in Glossario Archaeol. Vide Hansa.

AUSENSES populi apud Herodotum, qui de iis memorat, quod Mela de Garamantibus: Nulli certa uxor, ex bis qui tam confuso [orig: confusô] Parentum coitu passim incertisque nascuntur, quos pro suis colant, formae similitudine agnoscunt. Et Solinus c. 30. Garamantici Aethiopes matrimonia privatim nesciunt --- Inde est, quod filios matres tantum recognoscunt: paterni nominis nulla reverentia est. Vide Salmas. ad Solin. p. 284.

AUSER vel AUSERIS, quibusdam ANSER, Italiae fluv. prope Lucam, cuius olim pars rivus ille, qui iuxta Pisas nunc labitur, fuit. Straboni dicitur Aesarus, hodie Osari, Leandro autem Serchio. Vide Cluver. Ital. Ant. l. 2. p. 461. Oritur prope Minucianum oppidul. dein per Grafinianam decurrit; ubi auctus multis rivis, et rigatis Castro [orig: Castrô] novo [orig: novô] Barca [orig: Barcâ], aliisque locis, in mare Tyrrhenum labitur, 12. milliar. infra Lucam.

AUSES Africae populi capronas e fronte demisisse gaudent; Virgines quotannis in honorem Minervae certamen edunt; Arma sunt lapides et fustes. Si qua ex ictu decesserit, falsa censetur virgo. Quae omnium praestantissime depraeliata est, a ceteris, armis decorata, subvehitur curru per ambitum Tritonidis paludis. Miscuus illis cum mulieribus congressus. Herodot. Mela. Stephan.

AUSETANI populi non longe a Tarraconensibus, Caesar l. 1. de bello Civili. c. 60.

AUSITIS Mauritaniae Caesariensis oppid. Ptol. Item regio in qua natus Iob. Hebraeis Hus.

AUSOBA Ptol. The bay of Galway, teste Camdeno [orig: Camdenô], fluv. Hiberniae per Cannaciam regionem in occidentem apud Galveium urbem fluens. Aliis est Gyll, in Oceanum influens apud Slegum oppidum. A multis Logh nunc dictus, per Lacum Carble labitur, dein rigata [orig: rigatâ] Galliva [orig: Gallivâ] civitate paulo infra in Oceanum Occidentalem se exonerat, eiusque ostium Sinus Gallivensis, vulgo Bay of Gallway dicitur. Speedus.

AUSON vel AUSONIUS, Ulyssis et Calypsus [orig: Calypsûs] fil. Inde, ut quidam volunt, Ausones, antiquissimi Italiae populi, iidem qui et Aurunci. Servius in l. 7. Aen. v. 727. Aurunci Graecis Ausones nominan ur. Dio Cocceianus apud Isac. In Lycophronem: *au)soni/a kuri/ws2 h( tw=n *au)rou/gkwn gh= mo/nh le/getai, me/sw| *kamtanw=n kai\ *ou)o/lokwn, para\ sqa/lassan keime/nh. Tzetzes in Chiliad.

Nempe, ut in Festo habetur, R pro S (imo et S pro R) litera [orig: literâ] saepe antiqui posuerunt, ut maiosibus, meliosibus, Lasibus, fesiis: pro maioribus, melioribus, Laribus, feriis. Et, eodem [orig: eôdem] auctore, Aurum Sabini Ausum dicebant. Sic variante dialecto [orig: dialectô], idem erat Auson et Auron, ex quo Auronci, vel Aurunci, syllabica [orig: syllabicâ] adiectione, quali in Etruscorum nomine ex Etruria, et Hernicorum a saxis, quae Marsi herna dicunt; et Opicorum ab Ope, i. e. terra. Opici enim sunt *au)to/kqones2. Bochart. l. 1. Chanaan, c. 33. Hi Ausones primum extrema Italiae litora coluisse dicuntur, quae a Lacinio promontorio usque ad Salentinos extenduntur; unde et eius loci mare Ausonium dicitur. Plin. l. 3. c. 5. Poetae tamen, suo [orig: suô] more, Ausoniae nomen universae communicant Italiae. Vide Cluver. Ital. Ant. l. 3. c. 9. Dionys. Perieg. v. 77.

*)enq' *)italw=n ui)pei/roio ne/montai,
*)ek *dio\s2 *au)sonih=es2 a)ei\ me/ga koirane/ontes2.

*me/ssh d' a)mouote/rwn parape/ptatai *au)soni\s2 ai)+a
*poulutenh/s2. --- --- - --- --- -

AUSONIUM Mare pars est maris Ionii, a promontor. Iapygio in meridiem porrecta, versus Siciliam.

AUSONIUS [1] seu DECIMUS MAGNUS AUSONIUS, Gallus Burdigalensis, patre natus Ausonio [orig: Ausoniô] Medico [orig: Medicô], Rhetor, Poeta et Gratiani Imperatoris Praeceptor fuit, a quo, cum ipsi simul et patri Quaestor fuisset, ad Praefecturam duplicem et Consulatum evectus est, A. C. 379. cui in eo Magistratu eleganti oratione gratias egit, quae oratio inter cetera eius opuscula etiamnum exstat. Ex liberis Hesperium filium vidit Consulem; Filiam Phalesio Consulari viro iunxit, unde natum sibi nepotem cognominem et Genethliaco [orig: Genethliacô] celebravit, et Protreptico [orig: Protrepticô] ad studia literarum hortatus est. Habuit et fratres duos, quorum maior ad summum culmen pervenit honorum, ut ipse scribit, Praefectus Gallis et Libyae, et Latio. Epigrammata eius doctis unice probantur. Mosellam uro ipsius ita praedicat Symmachus orator, ut libris Maronis adiungendum putet. Christianum fuisse quidam contendunt, alii carmina illa, quae hoc probare videntur, pro supposititiis habent. Crinit. l. 5. Voss. de Poet. Lat. c. 4. Ballarmin. de Script. Eccl.

AUSONIUS [3] Sophista, scripsit epistolas et alia quaedam ad Nonnum. Suidas.