CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

AXIEMUM Castrum Africae permunitum, in ora Guineae. 5. leuc. a promontor. Apolloniae distat; ad ostia Manci fluv. in ditione Hollandorum. Vulgo Axiem et Achiem.

AXIEROS Ceres. Apollonii Scholiastes l. 1. ex Mnasea *)aci/eros2 ou)n e)sti\n h( *dhmh/thr. Phoenicibus erat [gap: Hebrew word(s)] Achazi eres, h. e. possessio mea terra.

AXILLAS depilandi consuetudo, apud Romanos olim usitata, vide supra Alipili: obeliscis suffigendi supplicium, vide infra voce Obelus.

ex AXILLIS vocem emisisse non ex ventre, id ariolorum genus, quorum mentio Actor. c. 16. v. 16. crediti Hebraeis, qui pro Pythone, [gap: Hebrew word(s)] Pithom scribunt voce leciter inflexa [orig: inflexâ]. Talmudici in Sanhedrin, c. 7. Baal. Ob idem est, qui Pithom, seu qui loquitur ex axillis suis. Ubi Glossa, Mortuum ex terra educit, quem sub axillis et brachiis suis constituit, ut loquatur. Unde R. Selomo in Deutero. c. 18. v. 11. explicans, quid sit, [gap: Hebrew word(s)] consulens Ob (seu Pythonem) Haec est, inquit, divinatio, quae vocatur Pithom, qua loquitur quis ex axillis; mortuum ad axillarum locum evocans. De quo ritu, qui plura volet, consulat Maimonidem in Tract. de Idololatria. Vide quoque infra, in voce Python.

AXIMA [1] inter Centronum olim urbes, Ptolem. *)en tai=s2 *grai/ais2 *)/alpesin *ke/ntrwnes2: w(=n po/leis2 *fo/ros2 *klaudi/ou kai\ *)/acima, In Graiis Alpibus Centrones; quorum urbes Forum Claudii et Axima. Nunc ex urbe vicus magnus, nihil praeter priscum nomen, idque corruptum actruncum, retinens: vulgo Esma vel Aime, 4. leve. a Foro Claudii, capite quondam gentis. In tab. Theodosiana Axuna dictitur depravate. Vide Hadr. vales. Notit. Gall. in Voce Centrones.

AXIMA [2] Urbs persidis. Ptol. ad fluv. Oroatem. Quid nunc sit, ignoratur. Nic. Lloydius. Diem maximam horarum quatuordecim computat et trientis horae; quemadmodum Hispalis Baeticae Hispaniae civitas enadem habet horarum 14. et 20. scrupulorum. Sed cum Hispani, quamvis sub eodem cum Persis habitantes Parallelo (illi ad Occasum hi ad Orientem) quatuor horis serius Solem renascentem excipiant, sit ut Meridianus, sub quo Hispalis sita, a Meridiano, cui subiecta est Axima, horis totidem et scrupulis 53. distet. Salmas. ad Solin. p. 661.

AXINOMANTIA Magiae species, quae gagate securi candenti imposito [orig: impositô] fiebat, memoratur Plinio l. 30. c. 2. et l. 36. c. 19. Hoc (scil. gagate lapide) utuntur Magi, in ca, quam vocant axinomantiam et peruri negant, sieventurum sit quod aliquis optet. Sed falli Plinium, videbimus infra. ubi de Gagate.

AXIOCHUS Philosophus, cui Plato librum de Morte conscripit, eique dedicavit.

AXIOKERSOS et AXIOKERSA Pluto et Proserpina sic dicti, apud Samothraces, qui Cabiri dicuntur in illis sacris, teste Apollonii Scholiaste l. 1. ab [gap: Hebrew word(s)] Acaziportio mea et [gap: Hebrew word(s)] keres, quod pro excidio et morte sumitur, scilicet qui habet imperium in mortuos. Unde Diabolus Hebr. c. 2. v. 14. dicitur to\ kra/tos2 e)/xein tou= qana/tou.

AXIOMATICI apud Guil. Bibliothecarium in Hadriano II. Eum cum Pontificali pallio impositum praecedentibus Axiom aticis, et subsequentibus reliquis tur bis in urbem redire --- conspexerant; Anastasium item Bibliothecar. in Histor. Eccl. Cum aliis quinque, tribus quidem Comitibus, duobus vero Axiomaticis: Magnates sunt, Proceres, Magistratus. Glossarium Graeco-Latin. *)aciwmatiko\s2, Honor arius, qui honorem gerit; etc. Unde *)aciwmatiko\n, Salarium, quod Axiomaticis a Rege pensitatur, in Glossis Basilic. et apud Photium in Nomocanone tit. 8. c. 7. Car. du Fresne Glossar. et Macer in Hierolex.

AXION frater Alphesiboeae, quae Alcmaeoni nupsit, a quo Alcmaeon ipse interfectus creditur, vel, ut Ovidius, a filiis Callirrhoes.

AXIOPOLIS aliter AXIUM, Mysiae inferioris urbs Triballorum. Ptolem. cui Danubius ab hac ad Pontum usque Ister nominatur; Hodie Colanamick dici scribit Olivarius in Melam longitud. 54. 00. latitud 45. 40. Aliis est Axiopoli, nunc in regno Bulgariae, sub Turcis.

AXIOTEA Phliasia, nobilis mulier, quae una cum Lasthenia Platone praeceptoreusa, ornatuque interim virili auditorium eius ingressa est. Plut. et Laert. l. 3. c. 46.

AXIRIS Herodoto l. 4. ubi de Lalerpiciferae in Cyrenaica regionis situ, urbs est Cyrenensium, unde silfiofo/ros2 seu Laserpicifera inceperit. *)/aculin vocat Ptol. Vide Salmas. ad Solin. p. 369.

AXITES Mulieres,, et Dii, apud Festum, una agentes. Glossae, Axites, a)potelesmatikai\. Axitiosae item, seu potius axiosae, quasi actiosae, ab agendo. Plautus apud Varronem,

AXITHEUS quidam, resurrectionis possibilitatem probat egregie, apud Aen. Gazaeum de Immortal. Anim.

AXIUS [1] fluv. Paphlagonum per Mygdoniam fluens. Plin. l. 4. c. 10. Herodot. l. 6. Labitur in sinum thermaicum, efficit pecudem nigram, quae ex eo potavit, diversa [orig: diversâ] ab Haliacmone, vicino amne natura [orig: naturâ], qui velleris nitorem potae ex se pecudi affert. Hesych. *)/acios, potamo/s2 *paioni/as2. Strabo. l. 7. o( me\n *)/acios2 qolero/s2 e)stin. Quaerit ibi Geographus, uti solet, de Homeri loco, ubi est huiusce fluv. Mentio: erat enim ille locus le lectionis ancipitis, varieque a veteribus Criticis lectus, expositusque. Homer. Il. ss. v. 848.

*au)ta\r *purai/xmhs2 a)/ge *pai/onas2 a)gkuloto/cous2
*tglo/qen e)c *)amudw=nos, a)p' *)aci/ou eu)ru\ r(eontos,
*)aci/ou, ou(= ka/lliston u(/dwr e)piki/dnatai ai)a.

Quorum versuum, quum haec sit sententia, ut dicatur Axii aqua limpidissima, ac qulcherrima, veteres Critici, qui scirent aquam eius esse turbidam, voce Atae intelligi voluerunt, non terram, sed sontem quendam sic nuncupatum, qui Axium ingreditur, cuius fontis etiam Antimachus, in Thebaide, fecerat mentionem teste Stephano [orig: Stephanô], ut sit haec sententia, Amydonem urbem esse ad Axium sitam, ubi est fons Aea: atque ita Scholiasta Homeri locum illum interpretantur. Strabo vero non tantum interpretationem vulgatam reqrehendit, sed et lectionem. Nam cum vulgo legeretur.

Vide Eustath. ad locum. Nic. Lloydius hic fluv. ex Scardo monte ortus, per Pelagoniam et Mygdoniam labitur, dein auctus Erigono [orig: Erigonô], aliisque fluviis in sinum Thermaicum cadit, inter Thessalonicam et Pellam. Baudrand.

AXOMITAE memorati Fl. Vopisco in Divo Aureliano, c. 33. Praeter captivos gentium barbararum Blemyes, Axomitae, Arabes, Eudaemones etc. Axumitae Stephano, qui urbem eorum *)acoumi/thn vocat, seu *)/acoumin potius, Aegyptiacae namque urbes seu Aethiopicae plerumque in IS. et earum e)qnika\ in i/ths2 desinunt, ut *)/anusis2, *)anusi/ths2, *ti/ggis2, *tiggi/ths2. etc. Auxomitas gentem hanc vocat Theodoretus, Quaestion. in V. Testam. ubi de Regina Sabae verba faciens, *s*a*b*a, inquit, poi=o/n e)stin e)/qnos; *ai)qiopiko\n, enteu/qen kai\ au)tou\s2 kei=sqai/ fasi th=s2 qala/sshs2 *)indikh=s2, o)noma/zousi di\ au)tou\s2 *o*m*h*p*i*t*a*s. katantikru\ de/ ei)si tw=|n *a*u*e*w*m*i*t*w*n. me/sh de\ tou/twn ka)kei/nwn h( qa/lassa, tou/twn e)badi/leusen h( qaumasi/a enei/nh gonh/. SABA, qualisnam gens est? Aethiopica --- vocant autem ipsos Homeritas: e regione vero est AUXOMITARUM, medio [orig: mediô] interluente mari. His imper avit mulier illa admiranda. Plerumque tamen oppidum Axuma et pupulum Axumitas nominant Auctores. Vide Ios. Scaligerum Notis ad Computum Aethiopicum, et Salmas. Casaubonumque Notis ad Historiam Augustam.

AXONA fluv. in extremis Rhemorum. Hinc Axones, eius accolae, Lucan. l. 1. v. 423.

Vulgo le Disne. Ferrar. Oritur in confinio Ducatus Barrensis, alluitque Urbes S. Menechildin, Rerelium et Suessones; et receptis Vidula [orig: Vidulâ] fluv. aliquotque aliis, in Aeliam se exonerat, paulo supra Compendium. Vulgo Ayne dicitur Abudrand. Valesio vulgo Aisne, vel Esne. Recipit modicos amnes Turbam, Valliamque, ad Castrum Portianum effluentem sed praecipuos Rotumnam (Retourne, ) Supiam et Vidulam (Vele ) Alluit oppidum S. Manechildis, ubi Albam recipit: Novam villam ad Pontem, Viennam villam, uvi Bionnam accipit: inde infra Cervonem Turba [orig: Turbâ] augetur: attingit Altriacum, Grandem Hammum, Sindunum, Valles, Briodorum, Sabiniacum, Valesiam, Vongum Remorum (Vouzi ) Attiniacum Remense, Reiteste Remens. celebre Comitatus quondam, nunc Ducatus caput, Retel; Asciacum, Nantoilum, Castrum Porcianum Remense, Novum Castellum Suessionum, ad Rotumnae et Axonae confluentes; Condate, ad Supiae ostium, Pontem Varensem Suessionum, Velliacum, Condate ad Vidulae exitu: Augustam Suesfionum. Vicum, Attipiacum, Vernoilum, Trosleium, Ritundam; Cauciacum praeterlabitur, atque Compendium Isarae miscetur. Auxunnus dicitur Dioni: Auxuenna Aethico, sicut et locus, non procul a capite eius, Ausona Hugoni Floriacensi. Galliae fluviis famosis annu meratur a Iohanne Parisiensi. Adverso Sequana [orig: Sequanâ], Isara [orig: Isarâ] et Axona [orig: Axonâ], ad Pontem Vatensem, usque ab Oceano mercatorum naves progredi consuevere [orig: consuevêre]. In Notit Gall. edita. A. C. 1675.

AXONES et CYRBES, i. e. leges Solonis, quomodo scriptae, vide Bochart. Geogr p. 494. Quemadmodum Lycurgi leges Rhetra dicebantur: ex utrisque leges sumptuarias Romanos olim mutuasse [orig: mutuâsse], quas senescentes Paulatim reparaverit Sulla Dictator, memorat Amm. Marcelli l. 16. Vocarunt [orig: Vocârunt] autem leges Solonis Axones cives Athenarum, dia\ to\ e)ggrafh=nai au)tou\s2 e)n culi/nois2 a)/cosi, quod inscriptae essent ligneis tabulis: erant autem illae triangulares. Quidan, Cyrbes continuisse aiunt, quae ad Deorum cultum pertinebant, reliquas leges Axonibus fuisse comprehensas, atque hoc [orig: hôc] discrimine illas ab his distinguunt. Aslervabantur autem hi Solonis Axones legesque primitus in Acropoli: Postea ab Ephialte in Curiam et Forum translati sunt, sic tamen ut legum Autographa in Acropoli Manerent: cum quibus, mota [orig: motâ] in legis verbis controversia [orig: controversiâ], Antigrapha illa conferebantur. Pro Curia habet Prytaneum Pollux, item Pausanias Atticis, eratque Prytaneum in Foro. An vero per Curiam Matris Deum [orig: Deûm] aedes intelligenda venit? nam haec etiam *bouleuth\rion appellabatut, Legesque reponebantur, in hac aede, iuxta Harpocrationem, tou=s2vo/mous2 e)/qento a)nagra/yantes2 e)n tw=| *mhtrw/w|. In Regia quoque Porticu adservatas fuisse leges, habes diserte apud Aristottelem in Athen. Republ etc. Fuere [orig: Fuêre] autem leges in suis Axonibus boustrofhdo\n scriptae: sic ut primus versus scriberetur ad dextram a sinistra, secundus a dextra ad sinistram, Hebraeorum more, et ita dinceps alternis, quomodo boves actus suos peragunt cum arant. Qualiter scriptum inter Siculos nummos unum, apud Peirescium se vidisse dicit Petitus. Porro distincti

numero [orig: numerô] Axones Solonis erant, ut videre est apud Plut. in Solone; ex quo item, ut et Harpocratione, constat in Axonibus singulas leges numero [orig: numerô] notatas fuisse: ac quae in parte inferiori scriptae essent: oi( ka/tw sive ka/twqen no/moi dicebantur. In primo Axone e. g. cautum erat de non importandis alio terrae Atticae fructibus. In vicesimo primo, de liberis, etc. Reliquias harum tabularum suo [orig: suô] adhuc tempore superfuisse, memorat Plut. in Solone inquiens: *(=wn kai\ kaq' h(ma=s2 e)n *prutanei/w| lei/yana mikra\ diesw/zeto). Vide Sam. Petitum Commentar. in LL. Atticas l. 2. tit. 1. Francisc. Rossaeum Archaeologiae Atticae l. 3. c. 1. etc.

AXUNGIA Oleo [orig: Oleô] aut adipe lupino [orig: lupinô] postes mariti inungendi mos a nova Nupta apud Romanos, religiose observatus, vide infra passim inter alia voce Unxia.

AXUR in quodam Pansarum familiae denario, apud Fulv. Ursinum de Famil. Roman. ubi inscr. haec, IOVIS AXUR. C. VIBIUS. C. F. C. idem est cum eo, qui vulgo Virgilio Aeneid. l. 7. v. 799. Servioque ibid. Iuppiter Anxurus, incorrupte Axurus, ab a privativo et curo\s2, seu curo\n, novacula, ut voce hac [orig: hâc] significetur *zeu\s2 ou)k e)/xwn pw ge/neion, ut Pausan. ait Eliacis, h. e. Iuppiter imberbis, ut eum Minucius vocat Octavio. Hinc et Axur probat ad Festum Scaliger, pro antiquissimi Volscorum oppidi nomine: quod et apud Horatium l. 1. Sat. 5. v. 26. reponendum. Ubi interpres, qui vulgo Acron audit, Auxur (l. Axur) autem dicimus quia ibi imberbis Iuppiter colitur. Eadem vox et Martiali reddenda l. 5. Epigr. 1. v. 6.

Iac. Ouzelius ad Minucium p. 124. Sed quoque Anxyrus retineri posse vidimus in hac voce.

AXUS [2] vulgo AXE, fluv. Angliae meridional. in Somersettensi Comitatu. Cadit in Sabrinae aestuarium. Habetque prope Axbridge oppid. in eodem Comitatu.

AXYLUS Phryx, e civitate Arisbe, insigni erat humanitate, et benevolentia [orig: benevolentiâ] in hospites. Homer Il. 6.

AYAYA Insul. Americae Septentrional. et una ex Antillis, aliter S. Crux. Vide ibi. Parer Francis.

AYDUNUM oppid. Siciliae, in valle Neetina, in edito colle. Distat a Carana 20. milliar. in occasum, deficitque indies. Vulgo Aiduni seu Aidone.

AYEC AYEC, vox Aragonibus in usu. Michael del Molino in Repertorio Fororum Aragon. Bestiam currentem si aliquis portaverit, debet dicere, Ayec, Ayec, quod est vulgare antiquum Aragonum alias si hoc non dixerit, tenetur emendare damnum datum per bestiam.

AYMAR [1] Hannequinus,, eruditione inclitus, saeculo [orig: saeculô] ultimo [orig: ultimô], Genebrard. in Chron.

AYMAR [2] Rivallius,, ICtus Delphinas, aliis Sabaudus, Historiam Iuris Civilis 5. libris, cum libro de Iure Canonico, edidit. Aetatis anno [orig: annô] 25. etc. Voss. Hist. Lat. l. 3. c. 22.

AYMONTIA oppid. Hispan. in Andalusia provinc. ad Anae fluv. ostia, in colle, ex adverso castri Marini, inAlgarbia. leuc. 18. a Gadibus, et 22. ab Hispali in Occasum. Estque munitum contra Lusitanos.

AYNADECHIUM oppidul. Hungariae superioris inter Agriam et Fillechium, sub Austriacis. Male acceptum a Turcis.

AYNSA urbs Hispaniae, qua [orig: quâ] Saracenis erepta, A. C. 727. Garsias Gorhus, initia regni Suprarbiensis iecit. Vasaeus Chron. Hisp.

AYOTECI Montes excelsi Americae, in nova Hispania et provinc. Tlascala, versus mare Australe.

AYTIA Insul. Americae Septentrional. aliter Hispaniola, seu S. Dominici Insula. Vide Hispaniola.

AYUTLA fluv. Americae Septentrional. in nova Hispania et provinc. Guatimala. Cadit in mare Pacificum.

AZA [2] Armeniae minoris oppid. Plin. l. 6. c. 9. Aliud Cappadociae prope montes, non longe a Confinio Armeniae minoris media ferme inter Trapezuntem et Neocaesaream. Ptol. Item Palaestinae mons. Ioseph. Iud. Ant. l. 12. Item urbs Palaestinae, quae et Gaza.

AZAAMURUM Urbs Africae, in ora Oceani Atlantici, in regno Marochi, ad ostia fluv. Ommirabihi; capta A. C. 1513. a Lusitanis, sed post a Mauris recepta:Gaudet portu capaci, in Ducala provinc.

AZAEL [1] frater Ioabi, pernicitate pedum clarus, ab Abnero occisus est. Ioseph. Iud. Ant. l. 7. c. 1. Vide Asael.

AZAEL [2] Rex Syriae, Adadum seu Benadadum tertium Syriae Damascenae Regem humectato [orig: humectatô] panno [orig: pannô] necat, eique succedit, iuxta vaticinium Elisaei Prophetae. Iehu Israelitarum Regem bello [orig: bellô] aggressus, totam regionem horrendum in modum vastavit. 2. Regum c. 8. et 10. Ioseph. Iud. Ant. l. 9. c. 2. et 8. Vide Hazael.

AZASIA vulgo ZAFI, Urbs Africae, in regno Marochi, in littore, ad ostia Tensisti fluv. in Ducala provinc. cum portu et Emporio.

AZAGA provinc. Mediae in Asia, versus Armeniam maiorem et Caldaramae planitiem. P. a Vico.

AZAGARIUM Sarmatiae Europaeae oppid. Ptol. In Amaodocis. N, Sanson. forte Czernobol, nunc in Poloniae regno et Volhinia inferiori ad Uskam fluv. qui paulo post in Borysthenem cadit. 12. leuc. a Kiovia, in Septentrionem.

AZAHAD desertum Africae, in Nigritia regione forsan Acza Arabibus. Marmolio [orig: Marmoliô] teste.