CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

AZAN mons Arcadiae, Cybelae, Deorum matri, sacer, a quo nonnulli vicinam regionem Azaniam vocatam volunt, quam tamen Stephanus ab Arcadica muliere nuncupatam mavult, quae Azano dicebatur. Stat. Theb. l. 3. v. 292.

AZANES Arcadiae populi inter Graecos vetustate praestantes, ut et Parrhasii. Strab. l. 8.

AZANIA Aethiopiae regio in ora maris Azanii, ubi Azanium promontor. in ora occidentali Xoa, teste Ortelio [orig: Orteliô]. Aliis Adel regnum. Item urbs Massiliensium. Steph.

AZANIUM mare quod inter Aethiopiam et Indiam citeriorem situm est, Archipelago di maldivar hodie, teste Bario [orig: Bariô]. Pars est Oceani Aethiopici in ora Orientali Africae, inter Aromata promontorium, et Magadoxum Urbem, in littore Azaniae regionis. Gall. la coste d'Ayan: longe ab Archieplago Maldivarum, multis Mer de Zanguebar, dictum. Baudrand.

AZANIUS fons cuius aquam gustantibus tantum vini taedium supervenit, ut ne odor quidem eius perferatr. Eudoxus.

AZANOTH Thabor,, civitas, terminus tribus [orig: tribûs] Nephthalim, Ios. c. 19. v. 34. Latine aures contritionis, vel confractionis.

AZAR [1] Dux Aragonum, cuius auspiciis, iugum Saracenicum hi excussere [orig: excussêre]. Circa A. C. 783. P. Aemyl. l. 3. etc.

AZARA Armeniae maioris urbs, iuxta Araxem fluv. et templum Dianae dicatum in Persia. Strab. Item urbs Sarmatiae Asiaticae. Ptol.

AZAREEL nomen viri, 1 Chron. c. 12. v. 6. Latine adiutorium, vel atrium Dei.

AZARIA [1] Propheta, Asae, post devictos Aethiopas, reduci obviam processit, ut Deo pro victoria tam insigni gratias ageret, hortatus. 2 Paral. c. 15. v. 1. 2. Ioseph. Iud. Antiq. l. 8. c. 6. Torniel. A. M. 3094. n. 1.

AZARIA [2] qui et Uzia XII. Iudaeorum Rex, regnavit ann. 52. Item filius Amaziae Regis Iudae. 2 Reg. c. 14. v. 21. Latine auxilium vel atrium Domini.

AZARIAS [1] Sacerdos Summus sub Roboamo. Alter dictus Isus, sub Ioramo. Tertius, cognomine Ioel, sub Ozia. Alius sub Iehoiakimo et fratribus eius.

AZARIAS [2] nomen suum immortale reddere volens, victus est cum Iosepho. l. 1. c. 5. Nomen quoque fuit unius ex tribus pueris Hebraeis, iussu Nebucadnezaris, in fornacem ardentem coniectis. Dan. c. 1. v. 6. et c. 3. v. 12.

AZARICAM vel AZRICAM, nomen viri. Nehem. c. 11. v. 14. Latine auxilium resurgentis, vel vindicantis, vel fortitudo vacua.

AZARITHIA fons Phrygiae, qui Epictetus dicitur. Strab. l. 11. Steph. Zaretum vocat.

AZATINES Iconiensium Sultanorum ultimus, a Scythis pulsus, ad Michaelem Palaeologum profugit; sed nec ipse, nec frater eius Melecus, recuperare potuit regnum, Nicephorus Gregoras l. 4. et 5. Dividunt igitur illud inter se Principes, e quibus Osman seu Otman, fundator fuit Portae Ottomannicae, Idem initio [orig: initiô] l. 7. et Ducas Histor. Byzantinae c. 2. Vide infra Osman.

AZAU Hebraice [gap: Hebrew word(s)] i. e. videns vel prophetans, fil. Nachor ex Melcha. Gen. c. 22. v. 22.

AZAZEL cuius mentio Levit. c. 16. v. 8. Iuliano Apostatae, Hebraeis, Valentinianis et Magis, daemon est. Unde Iulianus ex hoc loco Mosis conatus probare est, scripsisse hunc u(pe\r *)apotropai/wn, i. e. de Diis Averruncis, a Cyrillo docte refutatus in Iulian. l. 9. Hebraei unum ex quatuor Daemonum anresignanis Azazelem facientes, hoc [orig: hôc] die (quo [orig: quô] nempe Festum Propitiationis, de quo sermol l. c. agebatur) Satanam nihil posse atque inde esse, aiunt, quod literae numericae nominis [gap: Hebrew word(s)] , i. e. Stanae, valent CCCLXIV. quia per anm dies totidem imperium suum in homines exerceat, nec ullus excipiatur, nisi dies modo dictus. De Valentinianis veteris Poetae Christiani carmina, in Marcum, Valentini discipulum, qui discipulis suis credebatur per praestigias illudere, apud Irenaeum, citatum Epiphanio Haer. 34. sic habent:

*ei)dwlopoie\ *ma/rke kai\ teratooko/pe,
*)astrologikh=s2 e)/mpeire kai\ magikh=s2 te/xnhs2,
*di' w(n kratu/nris2 th=s2 pla/nhs2 ta\ dida/gmata,
*shmei=a deikno\s2 toi=s2 u(po/ sou planwmen/ois2,
*)aponatikh=s2 duna/mews2 e)gxeirh/mata,
*(/asoi xorhgei= so\s2 path\r *sata\n a)ei\,
*di' a)ggelikh=s2 duna/mews2 *)azazh\l poiei=n..

Idola fingens Marce, monstrorum artifex,
Fraudisque gnare Magicae et astrorum sciens,
Erroris inde dogma pestiferum struis,
Portenta caecae ficta dum turbae exhibes,
Per te rebellis qualia exsequitur manus:
Haec tu illa Satanae fretus auxilio [orig: auxiliô] patris
Azazelique mira [orig: mirâ] designas ope.

Quin hodieque in Magorum libris Azazel, inter Daemones, qui elementis praesunt. Sed haec commenta, praeter Cyrillum praedictum, Theodoretus, Isychius et Procopius merito reiciunt. Arabibus Azazel montis nomen est, et Aben-Ezrae, qui eum monti sinai admovet: Sed non videtur verisimile, per tot interiectas solitudines, quotannis hircum ab urbe Israelitas deduxisse. Adde, quod in regione toties peragrata et tam accurate descirpta nemo est, qui montis huius meminerit. Non pauci Azazelem volunt fuisse

hircum ipsum emissarium, adeo que verba Mosis sic reddunt: Aaron sortes iaciet super duos hircos, sortem unam Domini, i. e. in hircum Domino mactandum; et alteram in Azazelem, h. e. in hircum in desertum abiturum et dimittendum. Sed tum falsa [orig: falsâ] vocis originatione nititur haec interpretatio, tum verba Mosis nimium implicata reddit. Proin Bocharto, est hircus servatus pro\s2 ta\s2 a)naxwrh/seis2, quod significari voce [gap: Hebrew word(s)] ex Arabica lingua probat. Nempe hircorum unus Deo servandus erat, ut super Altare mactatus illi esset in cibum, quod de victimis legitur Levit. c. 21. v. 6. alter ad azazel, i. e. ut i locum deserti remotum et separatum deduceretur. Uterque horum Deo consecratus erat, unde est, quod uterque coram illo statuebatur, tamen in Dei sortem cedere videbatur magis speciali iure, qui super Altari mactabatur: quia victimae in illius honorem immolatae Hebraea [orig: Hebraeâ] phrasi Dei cibus vocantur, ut vidimus. Huic opponebatur alter hircus [gap: Hebrew word(s)] , i. e. pro\s2 xwrismou\s2, vel pro\s2 a)naxwrh/seis2, i. e. hircus ad id destinatus, ut ad loca remota deductus, a grege separaretur. Porro, ut hircos, ita et sortes oportuir esse pares, ne ab extrinsecus intuentibus dignoscerentur: quas ligneas olim, sed secundo [orig: secundô] Templo [orig: Templô] aureas fuisse, scribit Maimonides; qui etiam addit urnam, in qua sortes hae repositae, ad Orientem Atrii et Aquilonem Altaris fuisse sitam, eaque [orig: eâque] mota [orig: motâ], sortes in Sacerdotis manus incidisse, iuxta nomen duorum hircorum: Et si Dei sors in manum dextram incidisset, dixisse Saganem, qui a dextris adstabat, Domine mi, magne Sacerdos, tolle dexteram tuam; sin in sinistram, dixisse Principem Domus [orig: Domûs] Patrum, Domine mi, magne Sacerdos, tolle sinistram tuam, sicque Sacerdotem dexteram sortem hirco dextero et sinistram sinistro imposuisse. Postmodum hircus, in quem cecidit sors ad azazel, sistebatur vivus coram Domini, v. 10. ut per eum fieret propitiatio et dimitteretur ad azazel, h. e. ad loca remota, in desertum. Apud Rambam Sacerdos ligabat linguam coccineam (h. e. panni frustum in linguae formam cocco [orig: coccô] tinctum) ponderis duorum siclorum in capite hirci emissarii, et eum dirigebat versus locum, in quem erat dimittendus. Quam linguam lim alligabant ad ostium porticus exterioris aut etiam interioris: et, cum exalbescebat, quod passim contigisse referunt, id pro fausto omine habebatur; inde scil. coniectabant, remissa sibi esse peccata, iuxta Esai. c. 1. v. 18. Vide Gemaram in Ioma. c. 6. Desiisse vero id observari 40. annis ante Templi excidium, iidem Talmudici scribunt in Ioma c. 4. Nempe tum Christus passus est, morteque illius legalibus sacrificiis omnis vis adempta, lumen cognitionis ea in gente exstinctum, nec Templum solum, sed et caelum hactenus clausum, gentibus tum demum patere coepit, etc. Deducebatur autem hircus emissarius, postquam ei Sacerdos manum imposuisset, et confessus super eum esset omnes iniquitates filiorum Israelis, v. 20. 21. 22. per manum viri ad id parati in locum, quem Moses [gap: Hebrew word(s)] desertum, et [gap: Hebrew word(s)] azazel, i. e. secessum vocat; ubi non detrudebatur in praeceps, aut ventorum turbine abripiebatur, ut Hebraei nugantur, sed simpliciter dimittebatur, v. 26. quomodo scil. sacra quaedam animalia, quae Graeci a)/feta vocabant, quod in Dei alicuius honorem libera dimitterentur. Cael. Rhodig. l. 7. in fin. eiusdem ritus [orig: ritûs] vestigia trans Euphratem, observat, ubi pascebantur, inquit, boves Dianae Persicae sacrae, nullo [orig: nullô] custode, et a)/fetoi, Deae charagmate insignes. Et Sueton. in Iulio c. 81. memorat, equorum greges, quos in traiciendo Rubicone fluvio consecraverat (Caesar) ac vagos et sine custode dimiserat. Sic Arabes in Ethnicisino, i. e. antequam impuro Mahumeti nomen dedissent, quaedam iumenta et pecora, puta camelos feminas, oves et capras Diis suis simili ratione devovisse leguntur: Dicebanc autem istiusmodi pecudem Saibah, i. e. a)/feton et aures eius findebant, ut hac [orig: hâc] nota [orig: notâ] dignosceretur, unde et bahirah eam vocabant: quemadomodum et sarba, quod libera erat a mulctura et lac in mammis retinebat. Nec omittendum, videri Graecos ad hunc Hebraeorum ritum allusisse, cum ad capras silvestres imminentia mala amandabant. Vide Hesychium, Suidam, et ex utroque Erasmum in Prov. *kat' ai)=gas2 a)gri/as2, In capras feras; et plura hanc in rem, inprimis de collatione duorum hircorum, quorum unus mactandus erat, in Festo Propitiationis, alter in desertum emittendus; cum duobus passeribus, Levit. c. 14. v. 4. 49. quorum uno [orig: unô] iugulato [orig: iugulatô], alteri liber in agro volatus permittebatur: ac utriusque huius Typi, cum Servatoris nostri morte ac resurrectione, analogia, apud Sam. Bochart. Hieroz. Part. 1. l. 2. c. 54. toto [orig: totô], ut et infra, ubi de Expitiationis Festo, it. ubi de Hirco Emissario.

AZAZENI populi, a quibus deletis Azazenici cognomen retulit Alex. Severus Imperator.

AZBOC viri proprium. Nehem. c. 3. v. 16. Latine hircus, vel fortitudo vacuitatis, aut dissipatio.

AZECA civitas Amorraeorum, quae sorte cessit tribui Iudae. Ios. c. 15. v. 35. Inter Eleutheropolim et Aeliam sita, teste B. Hieronymo [orig: Hieronymô]. Hic [orig: Hîc] Deus grandine et lapidibus Gentes perdidit. Ios. c. 10. v. 11. Ibi Pelischtaei castra contra Israelem posuerunt. 1. Sam c. 17. v. 1. hanc reparavit Roboam Rex Iudae. 2. Paral. c. 11. v. 9. et Rex Babylonis eam debellavit. Ierem. c. 34. v. 7. Latine fortitudo sive septa.

AZELMICUS Tyri Rex, sub quo Tyrus continenti adiecta est. Arrian. l. 2. p. 42. 49.

AZENIA pars tribus [orig: tribûs] Hippothoonitidis, in Attica. Steph. Hinc oriundus erat Olus Pontius Nymphodotus, Cosmetes Epheborum, de qua dignitate vide Marmora Oxoniensia, p. 84. et 85. Floruit autem is Caio [orig: Caiô] Iulio [orig: Iuliô] Casio [orig: Casiô] Archonte, ut apparet ex pulcherima Inscr. veteris marmoris haud pridem Athenis in Angliam allati, quod basis erat statuae, a Pothino quodam in Nymphodoti huius honorem exstructae erectaeque. Initium sic habet,

*e*i*k*o*n*a *t*h*n *d*e *p*o*q*e*i*n*o*s *e*n *e*f*h*b*o*i*s*i *p*a*l*a*i*s*t*p*a
*t*e*u*e*a*s *k*o*s*m*h*t*o*u *q*h*k*a*t*o *n*u*m*f*o*d*o*t*o*u
*e*p*i *t*h*s *g*a*i*o*u *i*o*u*l*i*o*u *k*a*s*i*o*u *s*t*e*i*p*i*e*w*s *a*p*x*h*s
*k*o*s*m*h*t*h*s *e*f*h*b*w*n
*w*l*o*s *p*o*n*t*i*o*s *n*u*m*f*o*d*o*t*o*s *a*z*h*n*i*e*u*s
*k*a*i *u*p*o*k *o*s*m*h*t*a*i.

Coetera vide apud Iac. Sponium Itinerar. Graeciae p. 76. qui ex eadem Inscr. docet, Cosmetas hos seu Gymnasiarchas menstruos solum fuisse, et a Boedromione mense auspicia regiminis Scholastici duci consuevisse p. seqq.

AZER [1] nomen viri. Nehem. c. 3. v. 19. i. e. atrium, vel auxilium, fons exercitus, vel fortitudo felicitatis.

AZER [2] una ex 12. Tribubus Israel, versus Syriam et mare Syriacum. Cui ab Oriente tribus Nephthalim, et a Meridie tribus Zabulon. Aliis Aser.

AZERA urbs Armeniae maioris prope Arsaniam fluv. ab Arthemita 50. mill. pass. in Occasum.

AZEVEDO nomen familiae illustris, quae, e Lusitania orta, in Castellam transiit. In ea Didacus, Franciscam de Zuniga, Ulloa et Viedma Comitem de Monterry duxit, sicque Comites reliquos de Monterry, nominis de Azevedo et Zuniga, prosevit. Fuit autem is Didacus fil. Alfonsi de Fonseca et Azebedo; Pater vero Alfonsi de Azebedo et Zuniga, Comit. de Monterrey: qui ex Maria Pimentella genuit Hieronymum, maritum Agnetis de Velasco et Tobar; quibus natus est Casparus Prorex Mexici, cui ex Agnete de Velasco et Aragon, sunt geniti, Hieronymus, Emanuel Comes de Fuentes (cui uxor obtigit Leonora Maria filia Henrici Gusmanni Comitis Olivarii) Agnes (uxor Caspari Gusmanni Ducis et Comitis Olivarii) Maria et Catharina Monialis, qui hoc [orig: hôc] saeculo [orig: saeculô] floruere [orig: floruêre]. Vide Phil. Iac. Spenerum Theatro Nobil. Europ. Part. 2.

AZIJA nomen viri. Nehem. c. 11. v. 13. Latine fortitudo, sive hircus Domini.

AZILIS vel AZIRIS, vel AZIRUS, locus, urbs, vel fluv. Lybiae. Steph. Callimachus Hymn. in Apollinem:

Ubi Scholiast. *)/azilis2 o)/ros2 kai\ potamo\s2 *libu/hs2. Herodot. urbem in Continente fuisse refert, quam Cyrenaei tenuerunt.

AZILIUM Mansum,, oppid. Galliae in Occitania, et Fuxensi Comitatu ad Risum amnem, inter Fuxium et Cives.

AZIMA Hamathitarum olim Deus. Georg. Hornius Histor. Eccl. Vet. Testam. Period. III. Artic. i. de Samaritanis, ubi initium Geneseos apud illos sic habere, In principio creavit Deus Azima, a Iudaeis odio [orig: odiô] illorum confictum esse docet.

AZIRIS Armeniae minoris oppid. Ptol. Arzichan Nigro dicitur. longitud. 72. 00. latitud. 42. 30. Quibusdam Theodosiopolis, nunc Arsingan, ab Amasia distat 150. mill. pass. in Ortum, ab Amida 250. mill. pass. in Boream sub dominio Turcico in Anatolia, et confinio Turcomanniae. Baudrand. Vide et hic [orig: hîc] infra.

AZIRISTUS Graece *)aziristos2, (vel *)/aziris2 ) apud Herodot. l. 4. c. 156. locus Libyae, amoenissimis collibus inclusus, quem Battus I. post urbem in Plataea insul. Libyae adiacente structam, sex annis incoluit, antequam Cyrenas conderet. *pukinh\n na/pais2 vocat Callimachus Hymno [orig: Hymnô] in Apollinem, h. e. umbrosam, interprete Marshamo [orig: Marshamô] Canone Chron. Sec. XVII. Vide et Cyre et Irasa.

AZIZUS Mars. Iulianus orat. de Sole. *)/arhs2 *)/azizos2 lego/menos2 u(po\ tw=n oi)kou/ntwn th\n *)/edessan *su/rwn h(li/ou propopeu/ei. Nomen ei a robore. Syris enim et Arabibus [gap: Hebrew word(s)] aziz, unde *)/azizos2, fortem et robustum sonat. Vide et Hazael.

AZMAVETH nomen viri. 2 Sam. c. 23. v. 31. qi 1 Paral. c. 11. v. 33. Azmot vocatur, i. e. fortis mors, sive hircus, aut fortitudo mortis.

AZMOTH fil. Ioada. 1 Paral. c. 8. v. 36. Fil. item Iore. 1 Paral. c. 9. v. 42.

AZNAR vel AZNER, nepos Odonis, Comitis Aquitaniae, serviit Inigo Garziae, Navarrae Regi contra Mauros, tantumque apud ipsum valuit, ut, quidquid terrarum inter duos fluvios interiacebat, obtineret; sub Aragoniae nomine, Comitis titulo [orig: titulô]. Praefuit, ann. 15. Galinda [orig: Galindâ] fil. successore relicto [orig: relictô]. Garibay, l. 9. c. 1. et 3.

AZO [1] Atestinus seu Estensis, Ferrariae Ducum, et hodiernorum Principum Mutinensium, conditor. Secundum quosdam Hugonis M. Tusciae fil. Sigfridi vel Alberti aut Otfridi M. Tusciae nepos, Hugonis Regis Italiae pronepos, Lotharii III. Comitis Provinciae abnepos, Lotharii II. Regis Austrasiae atnepos, Lotharii I. Imperatoris trinepos, et ita e Caroli M. sanguine, fuit: Aliis a Caio Actio, vide supra in Actius Caius, eius originem, aliis aliunde arcessentibus: ut infra dicetur. Is ducta [orig: ductâ] Cunigunde, sorore Welfi III. aliis IV. in quo prior familia Welfica defecit, Welficum nomen et ius in suam genrem intulit. Familiam eius nonnulli a quodam Caio Actio derivant, ut dictum, qui ex Romanis civis Atestinus fuerit, circa A. C. 390. e cuius poteris Forestum, Aquilegiae adversus Attilam defensorem: acharium vel Fl. Acrinum, Severeni adversus Alanos Equitum Magistrum, Ferrariae conditorem: Marvellum, Valentiniani III. contra Vandalos Ducem; Sabinianum, Illyrici Praefectum aliosque enumerant. Alii, quamvis Actiam stirpem, e Romanorum reliquiis, Ateste egisse non negent, eam tamen in Caii trinepote Bonifacio ac eius filio Valeriano, qui praelio [orig: praeliô] Langobardorum in Francos ceciderit,

A. C. 590. defeciste, aliumque successisse arbitrantur, argumento [orig: argumentô] nominum, quae a Valeriano illo ad Azonem usque Germanicae originis, usi. Sunt et qui hunc, Hugonis marchionis Tusciae filium, Sigfridi vel Alberti aut Otfridi M. Tusciae nepotem, Hugonis Italiae Regis pronepotem, Lotharii III. Comitis Provinciae abnepotem atque ulterius ex Caroli M. sanguine oriundum, asserunt. Quorum quidquid sit, Azonis consanguinei in Italia, obscurae conditionis neutiquam fuere [orig: fuêre]; Gonzagas, a quibus, praeter Mantuae Duces, multi alii illustres in Italia, eiusdem fuisse originis, adseverant aliqui: Certius ex eadem prosapia deducuntur Theobaldus, et filius Bonifacius, Regii Lepidi, Parmae, Lucae, Ferrariae et Mantuae Marchiones: quorum hic filiam mathildem habuit, quae ter nupta, sed sterilis, insigni munere sedem Pontificiam locupletavit, quod Patrimonium Petri appellatur, vide de hac donatione Conringium de fin. Imp. Germ. c. 10. Ipse Azo I. secutus in Germaniam Conradum II. et Henricum III. Augg. ibi Cunigundam, Guelforum priorum, uti diximus, heredem; et post illam, secundum aliquos, Isabellam Montisferratensem, sed sterilem, ac demum Iuditham Conradi II. Imperatoris filiam duxit, exstinctus A. C. 1081. Ex hac (sunt qui etiam Cunigundam matrem fuisse volunt) genitus Azo II. Estensis seu Atestinus Marchio, a quo longa [orig: longâ] serie reliqui Marchiones, qui, praeter Atesten, Genuam, Mediolanum, Anconam, Veronam, Ferrariam, Mantuam, Mutinam, Regium et alia diversis temporibus tenuerunt, descendunt. E quibus Hercules I. Dux Ferrariae creatus, novo [orig: novô] titulo [orig: titulô] domum auxit, qui duravit usque ad pronepotem eius Alfonsum II. quo [orig: quô] A. C. 1597. sine mascuhis heredibus exstincto [orig: exstinctô], successionem praetendit sibi deberi, eiusdem Alfonsi patruelis Caesar Atestinus. Sed quod huius pater ex feminae vilis contubernio, ab Alfonso I. susceptus diceretur, a Pontifice ea [orig: eâ] exclusus, Imperialia tantum feuda, Mutinae, Regii Lepidi et Carporum, obtinuit, vide Thuan. l. 119. et ab hoc moderni Arestini ac Mutinae Duces derivantur, vide quoque supra in voce Atestina, et alibi passim. Alter ex primo matrimonio Azoni filius natus est Welfus cognomine Robustus, avunculi haeres, Altorfii Comes et ex eo Henrici IV. Imperatoris beneficio, Dux Bavariae, A. C. 1071. A quo posteriores Welfi, et hodierni Duces Brunsvicenses orti sunt. Vide Phil. Iac. Spenerum Sylloge Geneal. Histor. in Fam. Guelfica, et hic [orig: hîc] in Ateste et Mutina.

AZO [2] ICtus nobilis, Bononia [orig: Bononiâ] oriundus, Saeculo [orig: Saeculô] 12. Obiit An. 1200. Baldus eius elogium scripsit. Genebr. Chron. In patria primum interpretari Ius coepit; unde cum propter aemulorum invidiam ad Montispessulanam scholam profectus esset, ibique aliquandiu magna cum laude docuisset, tandem domum revocatus, magnam et docendo et scribendo nomini suo famam memoriamque conciliavit. Scripsit Codicis Summam, qua [orig: quâ] totius Iuris Civilis epitomen complexus est; Item, Magnum apparatum super Digesto veteri: Hodieque eius in Scholis Foroque ingens auctoritas est. Hottomannus in Praetermissis, laudatus Iohanni Calvino in Lexico Iurid.

AZOR fil. Eliacim, inter progenitores Iesu Christi, Matth. c. 1. v. 14. Latine adiutor, vel accinctus.

AZORES seu FLANDRICAE, olim Cattiterides. Ptol. vel Cassiterides insulae, Plin l. 4. c. 22. dictae, septem sunt, S. Mariae, S. Michaelis, Tertiaria seu Tercera, Gratiosa, S. Gregorii, Pici, Faial, quibus accedunt aliae geminae Florum et Corvi: quae quidem a ceteris remotiores, et ob id piratis expositae, olim inter Azores non numeratae, hodie tamen eidem dominio Lusitanorum subsunt: ita et universae iam novem statuuntur, sitae in mari Atlantico. Solum saxosum, at fertile, inprimis fructus Batatas, incolis in delitiis ferax. Boves harum Insularum, magni in Europa nominis sunt. Glasti quoque hic [orig: hîc] vis ingens. Azores ab accipitribus seu nisis, qui primo [orig: primô] inventionis tempore magno [orig: magnô] ibi numero [orig: numerô] videbantur, dicuntur. Flandricae quoque nuncupantur a Flandris Belgis, qui primi insulam Faial incoluerunt, A. C. 1449. Boter. quorum adhuc certae familiae inibi illustres sunt, Belgarum ingenium, mores et consuetudinem apprime repraesentantes, torrentique loco, quem incolunt, manet nomen Flandrorum, vulgo Ribera de Flamencos dicitur. Eius caput est Tercera, in qua Angra, urbs praecipua et Episcopalis. Metel. Hollandis de Vlaemsche Eylanden, medio [orig: mediô] inter Europam et Americam situ, e regione Portugalliae. Descriptae sunt peculiariter a Lud. Tersera, cui adde Linschotum part. 2. c. 6. p. 39. et Auctorem Anonymum Hist. Orbis Terr. Geogr. et Civ. cui Veter. Cassiterides sunt Sullingae, the Sorlinges, e regione Cornubiae promontor. Lislaei, inter insulas minores Hiberniae et M. Britanniae adiacentes, vide in voce Cassiterides vel Cattiterides.

AZOTUS [1] fuit Rex Emesianorum, maritus Drusillae, quae filia Agrippae senioris, Iunioris vero soror Iudaea religione. A Felice Proconsule Marito erepta. Quam ob causam de castitate et iudicio ultimo coram iis verba fecit, e vinculis, Apost. Paulus, Actor. c. 24. v. 25.

AZOTUS [2] Stephanus *)/azwios, po/lis2 *palaisti/nhs2, tau/thn e)/ktisen ei(=s2 tw=n e)panelqo/ntwn a)p' *)eruqra=s2 qala/sshs2 fuga/dwn, kai\ a)po\ th=s2 gunaiko\s2 au)tou= *)/azas2 *(a)/zan' w)no/masen, o(/ e)sti xi/mairan hn(/ *)/azwton mete/frasan, ubi fuga/das2 Phoenices intelligit, quos e mari Rubro venisse volunt. Sed haec mere sunt fabulosa. Neque enim Phoenicum fuit, sed Philistaeorum urbs Azotus. Capra quidem Phoenicibus [gap: Hebrew word(s)] aza dici potuit, ut [gap: Hebrew word(s)] ez Hebraeis. Sed in Hebraica scriptura, [gap: Hebrew word(s)] ez capra, et [gap: Hebrew word(s)] Asdod, i. e. Azotus nihil quicquam habent simile. Asdod autem proprie robur soant: vox est apud Arabas frequens; Inde Dei nomen [gap: Hebrew word(s)] saddai Graeci reddunt *pantokra/tora.

longitud. 65. 15. latitud. 31. 50. Primum a Iosua subiugata est, dein una quinque Satrapiarum Philistaearum fuit. Post Christum Natum ibi Episcopalis sedes. A Balduino Hierosolymor. Rege A. C. 1101. capta; seqq. temporibus, cum Oriente Christiani pellerentur, destructa est. Ios. c. 11. v. 22. et c. 15. v. 46. 1. Sam. c. 6 v. 17. Actor. c. 8. v. 40. Gvil. Tyr. belli Sacr. l. 18. Nic Lloydius etc.

AZRIEL nomen viri. 1. Paral. c. 12. v. 6. Latine atrium sive adiutorium Dei.

AZUA oppid. Americae Septentrional. in parte meridionali Insulae Hispaniolae, seu S. Dominci, 24. leucis ab Urbe Dominicopoli, in Occasum. Portu gaudet utcumque capaci.

AZUBAH mater Iosaphat. 1. Reg. c. 22. v. 43. Item uxor Caleb. 1. Paral. c. 2. v. 18.

AZUR pater Ananinae Prophetae. Ierem c. 28. v. 1. Item pater Iechoniae. Ezech. c. 11. v. 1.

AZURA insula maris Adriatici, in littore Dalmatiae, e fronte Sibenici, in ditione Venerorum.

AZYMA Hebr. [gap: Hebrew word(s)] , cuius vocis origo non liquet. Docet tamen ex Arabismo, Bochartus, [gap: Hebrew word(s)] proprie esse puros et sinceros panes et ab omni fermento expurgatos, quod corruptionis esse genus voluerunt multi Veteres. Hinc Hieronym. 1. Corinth. c. 5. v. 6. et rursus Galat. c. 5. v. 9. Modicum fermentum, inquit, totam massam corrumpit: ubi Graece est zumoi=, fermentat. Et Plut. in Quaestion. Rom. vult fermenti usum Flamini Diali fuisse prohibitum; quia h( zu/mh kai\ ge/gonen e)n fqora=s2 au)to\ kai\ fqei/rei to\ fu/rama mignumen/h, fermentum, cum ipsum sit ex corruptione natum, massae admixtum illam corrumpit. Et paulo post, kai\ o(/lws2 e)/oike sh=yis2 h( zu/mwsis2 ei)=nai, atque omnino fermentatio videtur esse putrefactio. Sincerus igitur iure vocatur panis, cui nihil est fermenti admixtum. Quo alludere videtur Paulus 1 Corinth. c. 5. v. 8. ubi festum nos celebrare iubet e)n a)zu/mois2 ei)likrinei/as2, in azymis sinceritatis. Fuisse hunc panem Iudaeis perpetuum, putavit Tacitus, l. 5. Histor. c. 4. Sed Lex illius usum non praescribit ultra septiduum, cuius initium vespera [orig: vesperâ] diei decimi quarti, finis vespera [orig: vesperâ] diei vigesimi primi mensis Nisan. Quin, si Iudaeis credimus, septem quidem illis diebus vesci fermentato [orig: fermentatô] pane fuit nefas, sed azymum edere, non nisi primo [orig: primô] neceslarium, sex reliquis liberum. Itaque pro Azymis per sex illos dies oryzam edere licuit, aut panicum, aut fruges tostas, aut fructus, ut ex Maimonide et Selomone probat Petavius in Epiphan. ad Audianorum Haer. p. 293. Semel vero Azymos panes per totum mensem comederunt Israelitae, nempe in exitu ex Aegypto, a die 15. primi mensis usque ad 15. et 16. mensis seq. quibus Deus illis largitus est mannam et coturnices, Exod. c. 16. v. 1. 13. etc. Sed necessitate id factum, quia in deserto nihil illis fuit, unde se toto [orig: totô] illo [orig: illô] mense sustentarent, praeter fu/rama, quod ex Aegypto infermentatum attulerant, Exod. c. 12. v. 39. Quod autem illo [orig: illô] anno [orig: annô] necessitate factum, id sequentibus repetierunt, ut Legi obsequerentur, in qua Deus septem dies azymos indixisse contentus, illis hoc [orig: hôc] signo [orig: signô] quotannis refricare voluit memoriam praestitae ex Aegypto liberationis. Et quidem e septem his diebus cum medii quinque fuerint e)rga/simoi, primum et ultimum pro festis haberi voluit Deus; quia, ut primo [orig: primô] ex tam dura libertate in servitutem fuerant asserti, ita septimo [orig: septimô] Pharaonem cum omnibus copiis suis mare Erythraeum absorpserat. Proinde, maximi momenti illa Lex et ad eius observationem omnes praecise adstricti fuerunt; vetirumque per illos dies non solum fermentum comedere, sed et domi habere, idue sub poena excisionis ex Israele: qua [orig: quâ] etiam tenebatur, qui Circumcisionem neglexisset; par namque Sacramenti utriusque, Paschatis ac Circumcisionis ratio. Ab hac tamen poena Maimonides excipit hominum duo genera. 1. eos, qui per errorem; 2. eos, qui minus quam quantum olivam, ex fermentato pane comederant: quorum illis imponit sacrificium offerri solitum, pro delicto per errorem commisso; hos autem caedi vult plag1a rebellionis, vide eum de Ferm. et Azym. c. 1. sect. 1. et 7. Suidas in voce *zu/mh, ab hora 6. decimi quarti diei mensis, sa/lpiggos2 fwnou=shs2, signo [orig: signô] tuba dato [orig: datô], omnem panem fermentatum, si quis apud Hebraeos fuisset reliquus, igne cremari et penitus absumi solitum fuisse, scribit, etc. Plura hanc in rem vide apud Sam. Bochart. Hieroz. Part. prior. l. 2. c. 50. ut et infra passim, inprimis ubi de Fermento et Paschate, aliquid etiam ubi de Protopaschitis.

AZYMITAE nomen quod Graeci per ludibrium Romanis imponebant, undecimo [orig: undecimô] saeculo [orig: saeculô] quasi Azymorum cultores; quod in cena Domini azymis panibus utebantur, non fermentatis. Leo ep. ad Mich. Patriarch. c. 20. Conc. tom. 3. Quapropter a tanta amentia iam resipiscite, et Latinos vere Catholicos, atque maximi Petri familiares discipulos, institutionis eius devotiores sectatores, cessate subsannando Azymitas vocare. Sigebertus in A. C. 1054. Latinos (Graeci) vocabant Azymitas, et eos minis per sequentes, eorum Ecclesias claudebant, de fermentato sacrificabant. Hinc *)azumi/tai *(ierei=s2, Latini Sacerdotes, Iohanni Episcopo Citri in Responsis ad Cabasilam. Sed et Azymitae dicti sunt populi quidam, qui Sultanis ac Saracenis parebant, cum Franci Syriam invaserunt, quamquam, nomenne gentis an sectae, incertum. Publicanis enim vulgo adiunguntur, quos eosdem fuisse cum manichaeis constat. Robertus Monach. Histor. Hierosol. l. 6. Persae et Medi, Arabes et Turci, Azymitae et Saraceni, Curti et Publicani et diversarum nationum alii multi. Simeon Dunelm. Hist. Angl. Turcos, Arabas, Saracenos, Publicanos Azymitas; Peras, Agulanos et alias multas gentes, commemorat. Sic Baldricus l. 2. p. 109. Guibertus l. 5. c. 8. aliique Rerum Hierosolymitanarum Scriptores. Imo et sua [orig: suâ] aetate Azimorum seu Azimitarum dominum Soldanum inscribit Sanutus p. 8. Soldano Araborum, Azimorum et Turcorum, apud Car. du Fresne Glossar. etc.

AZYMORUM Festum unum ex tribus anniversariis ac praecipuis Iudaeorum Festis, una cum Paschate incipiebat, et per totam Iudaeam (non Hierosolymis tantum, ut Pascha) celebrabatur. Consistebat autem, praeter agnum Paschalem, tum in peculiaris sacrificii, tum in manipuli frugum oblatione, qui XVI. mensis, qui dies septimanae primus erat, in typum resurrectionis Christi, offerri debebat. Hic enim, tamquam primitiae nostrae, hoc [orig: hôc] ipso [orig: ipsô] die a mortuis resurrexit, factus a)parxh\ tw=n kekoimhmen/wn, 1 Corinth. c. 15. v. 20. Vide Levit. c. 23. v. 6. 7. 8. Numer. c. 28. v. 19. et Levit. c. 23. v. 10. 11. Franc. Burmann. de Tribus Iudaeorum Festis Anniversar. et supra.

B . Litera muta est diversimode pronuntiatur, pro gentium linguarumque varietate. Ab Hispanis et Vasconibus sic effertur, ut vix labia tangantur, quod plurimae gentes imitari solent: ita ut sonus quidam inter B. et V. consonantem medius audiatur. Aegyptii, quibus literas vas animalium figuris notare sollemne, per Ovem, consonantem hanc B. quam etiam balatu suo [orig: suô] exprimit, repraesentant. Pierius in Hieroglyph. l. 47. c. 28. In notis antiquorum Brutus, vel Balbus, vel bonus, vel bone, etc. B. A. bonam actionem, vel bonis auspiciis, vel bonis avibus, vel bonis amabilis, etc. B. C. bonorum concessum. B. F. in praefationibus Senatusconsultorum Bonum factum, Sueton. Iul. Caes. c. 80. sicut nos in nomine Dei nostra negotia auspicamur, denotat. Vide quoque infra voce Mancipia. In Achate ingenti in carchesium exciso [orig: excisô], quo [orig: quô] Imperatoris thesaurus superbit, Inscriptionem hanc B. *x*r*i*s*t*o*s. sponte naturae, conspici, tradit Car. Patinus, au)to/pths2, qui illud B. *basileu\s2 interpretatur, Relation. Hstor. I. Constantinoplitani Imperii vel, ut alii, urbis Constantinopoleos, insigne olim Crux fuit igniariis quatuor (ut Heraldistae vocant) vel litera [orig: literâ] B. quater repetita [orig: repetitâ], omni ex parte stipata, quos denotare titulum olim Imperatorum Graecorum, *b*a*s*i*l*e*u*s *b*a*s*i*l*e*w*n *b*a*s*i*l*e*u*w*n *b*a*s*i*l*e*u*s*i. docet Brianvill. Ieu d'armes p. 90. Vide quoque Hoenping. de Iure Insignium c. 6. num. 1195. Atque hanc appellationem, una cum Imperio ad Turcarum Imperiatores, qui se omnium ter Maximos hic vocitare consueverunt, propagatam esse, ait Keuchenius ad Miltiadem Nepotis c. 7. Ne tamen id vanitati Imperatorum Graecorum attribuas, credit praefatus Brianville hoc [orig: hôc] elogio [orig: elogiô] illos Iesum Christum, cui soli hic titulus iure debetur, 1. Timoth. c. 6. v. 15. et Apocalyps. c. 17. v. 14. ac c. 19. v. 16. venerari voluisse. Interim non minora vanissimae ambitionis indicia in Imperatorib. eius aevi deprehendas, infra voce Numen it. Sanctissimi. Occurrit hodieque crux illa Constantinopolitana et B. repetitum, ut diximus, in Scuto Mantuae Ducis, ex Montisferratensium Marchionum qui ex Palaeologis oriundi, insignibus, illuc translatum, qua de re vide Phil. Iac. Spenerum Artis Herald. Parte speciali p. 135. et 136.

BAAL [1] Assyriis Iovis nomen, Nic. Lloydius renitente Genebr. in Chron. qui Orientalibus populis ante Alexandrum Magnum Iovis Saturnique numina ignota fuisse notat, l. 1. Moret. quod quam vero consonum, et sequentib. liquebit. Punice Dominum significat. inquit Augustin. Unde Baal semen, quasi Dominum caeli, dicunt. Fuit autem idolum Samaritanorum et Moabitarum: Graeci Martem putant Numer. c. 22. v. 41. quod Gideo destruxit. Iudic. c. 6. v. 25. Est et nomen loci. 1. Paral. c. 5. v. 23. Filius item Ioel, ut et Iahiel. 1. Paral. c. 9. v. 35. Saepe occurrunt (inquit Seldenus Syntagm. 2. de Diis Syris. c. 1.) in sacris literis Baal et Belus, variis Diis nomina communia, et numero [orig: numerô] secundo [orig: secundô] Baalim. Ceterum Chaldaeis seu Babyloniis propria erat vox Bel, Phoeniciis, et adiacentibus Baal. Utrumque ab Ebraeo [gap: Hebrew word(s)] Baal, i. e. Dominus, a quo excidente litera [orig: literâ] [gap: Hebrew] iuxta morem Chaldaicum fit [gap: Hebrew word(s)] Bel, cuius mentio eisdem elementis, apud Esai. c. 46. v. 1. et Hierem. c. 50. v. 2. et c. 51. v. 44. Phoeniciis autem, Ebraice locutis Baal cum Aiin retinebatur. Discrimen istud a Graecis et Latinis minus observatum. Utrique enim indistincte tam Phoenicium seu Tyrium numen, quam Babylonicum, plerumque Belum vocant, orientalium dialectorum haud curiosi. Et qui Flavio Iosepho nunc *be\l, mox *baa\l dicitur: Consulas eum Orig. Iudaic. l. 8. c. 7. et l. 9. c. 6. De Phoeniciorum Deo verba facit: Sed mirum est, quod de Baalis significatione, sive Assyriaca [orig: Assyriacâ] sive Persica [orig: Persicâ], legitur tum apud Chronici Alexandrini auctorem, tum apud Cedreum. Hic de Thuro Nini Regis successore locus: *tou/tw| tw=| *)/arei (nam Martem eum etiam nuncupatum scribit) pra/thn sth/lhn a)ne/sthsan oi( *)assu/rioi kai\ w(s2 qeo\n prookunou=ti, *baa\l o)noma/zontes2, o(/ e(rmhn eu)etai *)/arhs2, pole/mwn qeo/s2. Tantundem eisdem paene syllabis tradit alter ille p. 88. sed vocem Persicam esse dicit: Numen autem idem esse ipsum, quod in Daniele memoratur, et in trium Puerorum Historia. Sed nominis interpretatio Graeculorum commentum est. Eo [orig: Eô] primum fuisse summum et ineffabilem omnium rerum creatorem designatum merito sentias. Et quam convenire potuerit tou= Baal nomen Deo Vero, caput secundum Hoseae satis demonstrat, com. 16. Et erit in die illa, dicit Dominus, vocabis me Ishi (i. e. maritus meus) et non vocabis me, ultra Baali (nimirum Baal meus) Ego enim auferam nomina Balalim ex ore eius, et non erunt illi amplius in memoria cum nomine illorum. Populi Dei Baalem suum pie satis eum vocabant priusquam ob vocem illam ad profana Numina frequenter nimis traductam, id ipsum ipse Deus vetaret. Quin et diu est, quod Chaldaei 15. myriadum annorum commentarios apud se latere iactarent, in quibus Belum suum, uti rerum conditorem, in fabulosissima illa Omrecae dissectione, celebrabant: Auctor est Alexander Polyhistor ex Beroso Beli sacerdote. Deinde, ut fit corrputis moribus et in superstitionem pronis, Solem forte primo, quem mo/non *ou)ranou= qeo\n putabant Phoenicii (ita scribit Philo Bybliensis, Sanchoniathonis interpres,) sub hoc nomine venerabantur. Postremo autem et in simulacra alia, sive Astrorum, sive Reguni, quorum

memoria, posteris longe carissima, to\ *baa\l sive *be\l ad augendum, qua fieri potuit, seu corporis Caelestis, seu demortui honorem est impie derivatum. Quemadmodum Belum a Nino fil. sub hoc nomine cultum multi credunt. De Phoenicio Belo capienda sunt quae habes 1. Reg. c. 16. v. 31. 32. et 2. Reg. c. 10. v. 18. 19. ubi Rex Achabus, in soceri gratiam, Ithobalis, inquam, Sidoniorum Regis, fanum in Samaria Baali sacrasse [orig: sacrâsse] memoratur. Sidon autem Phoeniciae urbs maritima, unde is ipse fuerit hic Belus, qui Iuppiter Thalassius, seu marinus Sidonior um nuncupatur. Hesychius: *qala/ssios2 *zeu\s2 e)n *sidw=ni tima=tai. Belus ergo, *zeu\s2 et Iuppiter Europaeis nominabatur. Nugaces Graeculi ex Aegypto Belum hunc petunt, et Neptuni, et Libyes filium faciunt: Fabulosam Historiam vide, si vis, apud Apollodorum, peri\ qew=n l. 2. et passim ferme admittitur. Sed futilis nimium est. De eo autem intelligendum illud Virg. Aen. l. 1. v. 733.

Implevitque mero [orig: merô] pateram, quam Belus, et omnes
A Belo soliti. --- --- - --- -

Nam Carthaginenses e Phoenicia oriundi, ac de Didus [orig: Didûs] libatione loquitur Poeta. Ubi Servius, Lingua [orig: Linguâ] Punica [orig: Punicâ] Bal dicitur, apud Assyrios vero Bel dicitur, quadam [orig: quâdam] sacrorum ratione et Saturnus et Sol. Ubi Gyraldus et alii depravatis exemplaribus Hal et Hel legunt. Belo huic seu Bali Punico fanum erat in Bali, urbe Libyes. Steph. *bk/lis2, po/lis2 *libu/hs2 pro\s2 th=| *kurh/nh a)po/ tinos2 *ba/lews2, ou(= kai\ i(ero\n e)/xei. Belum Chaldaeum quod attinet, de eo auctor Chronici Alexandrini ita: Iuppiter suscepit ex Iunone filium, o(/n w)no/mase *bh=lon dia\ o)cu/taton ei)nai to\n pai=da. Ridicule. Nec omnio capio Graeculi originationem, nisi para\ to\ be/los2 deducere voluerit, quod iaculum, seu telum, quod acutum est, plerumque denotat. Verum pro o(cu/taton substituendum ibi videtur o)cuki/nhton, quod velocem notat. Firmat hanc emendationem Cedrenus, *be/los2 de\ o( ui(o\s2 dia\ to\ o)cuki/nhton ei)=nai ou(/tws2 e)klh\qh. Paulo melius ii, qui apud Didymum ad illud Homer. Il. a. v. 591.

Unde Vulcanus se deiectum queritur, interpretantur *bhlo\n to\n a)nwta/tw pa/gon kai\ pperie/xonta ta\ pa/nta a)e/ra. Sive, ut alii, th\n peri/odon tou= ai)qe/ros2 kai\ tw=n a)/strwn. Drypoum lingua [orig: linguâ] alii *bhlo\n Olympum significare volunt, et secundum Chaldaeos Caelum, uti ad eum locum refert Eustathius. Sed recte ille *bylo\n ibi a Belo, quod est nomen proprium, distinguit: *bylo\s2 enim limen est: ceterum diverso [orig: diversô] scribitur accentu to\ *bh=los2, quod Regibus et Diis tribuitur. *bh=los2 enim exaratur, idque apud vetustissimos auctores. Hesiodus in catalogo Heroinarum -- *qroni/h kou/rh *bh/loio a)/naktos2, quae prima est apud scriptores Graecos Beli mentio. Citat Strabo l. 8. Tamen et Suidas: *bhlo/s2 baqmo\s2 qu/ras2, h)\ h)/ ou)rano/s2: Ab homonymia, accentu neglecto [orig: neglectô], hallucinatus cum aliis est. Neque enim *bh=los2 male pro Caelo accipitur. Velut enim collectivum in syris numen erat [gap: Hebrew word(s)] Coltziba haschamaim, Omnis Exercitus Coeli. Cui aram in Atrio Templi exstruxit Manasses: Neque non est verisimile, etiam Belum Exercitum illum, sive Caelum dictum esse; Generale enim Deorum nomen Baal fuisse scimus: et Chaldaeis Caelum ita vocatum iam ex Eustathio, qui a veteribus haec hausit, monuimus. Omnes Exercitus Caeli, Semores 70. pa/tan du/namin tou= *ou)ranou= reddunt. Belus autem et ou)rano\s2 et *zeu/s2 *poseidw=nos2 ui(o\s2 interpretatur apud Hesychium. Distabat autem Babylonius ab altero illo Phoeniciorum, ut Iuppiter Ammon a Iove Capitolino, Cretensis ab utroque. Uti enim Europaeis Iovis, ita Asiaticis Beli seu Baalim, generale Divum [orig: Divûm] vocabulum fuit. Et Iovis stella Pharisaeis Cochab-Baal dicebatur, uti est apud Epiphanium. Signantius autem de toi=s2 Baalim Scriptura alibi non loquitur, quam in Ierem. c. 2. v. 28. Nam iuxta numerum civitatum tuarum fuerunt Dii Iehudah. Baalim tui si dixerat, idem dixerat, et B. Paulus. 1. Corinth. c. 8. v. 5. Sunt Dii multi, et Domini multi, quod interpreteris multi Beli: vel, si ad Europaeum morem respexeris multi Ioves. Selden. loc. cit. Godwyno idem videtur cum Moloch, ob nominum similitudinem, [gap: Hebrew word(s)] Baal enim Dominum, et [gap: Hebrew word(s)] Molech Regem principemque designat. Cui accedit, quod utrique eadem sacrificia fuerint oblata, nam et Baali Ierem. c. 19. v. 5. filios combusserunt Israelitae, et Molocho, extra ordinem: consuetae autem victimae vituli erant, et arieres et agni. 1. Reg. c. 18. v. 26. Imo excelsa Baalis in valle Ben-himmon, ubi filii filiaeque Idololatrarum per ignem offerebantur, leguntur exstructa Ierem c. 32. v. 35. e quo loco colligitur utrique eundem locum sacerrimi cultus fuisse, et per vocem Moloch, quae sequitur, videtur explicari vox Baal, quae praecedit. Nec obstat, quod Iovem sub Baalis, Saturnum vero sub Molochi nomine cultum Eruditi dicunt. Nihil enim novi, sic apud Auctores confundi planetas, ut Sol, quemadmodum modo Baal, modo Moloch; ita quoque modo Ipiter, modo Saturnus appelletur: Assyrios Saturnum (quem et Solem dicunt) Iunonemque coluisse constat, Servius in Aen. l. 1. Et quidem de Baale res evidens. Iuppiter enim Phoenicibus Baal-samen, quasi Iuppiter Olympius seu Dominus caeli dicitur: quod, secundum Gentilium Theologiam, non nisi in solem quadrat; qui eodem iure caeli Rex, quo [orig: quô] Luna eius Regina, dicatur. Quare et apud Eusebium Sanchoniathon Iovem, solem et Baal-samen, pro uno eodemque accipit: Vide Thom. Godwyn de Ritibus Hebraeorum l. 4. c. 2. Mos propriam cutem incidendi sanguinemque eliciendi, qui huius Idoli sacerdotibus consuetus erat, simile aliquid habuit cum consuetudine Sacerdotum Bellonae, de qua vide Tertullian. Apolog. c. 9. Lactantium etc. e quibus posterior tam clare Bellonitas hosce describit, ut Baalitae 1. Reg. c. 18. memorati iisdem verbis repraesentari videntur, Idem ibid. Quo facit, quod aliis *baa\l et *bh/l, Baal et Beel, Assyriorum lingua [orig: linguâ] *)/arhs2 est, Mars. Sic Ioannes Antiochensis, *peri\ *)arxaiologi/as2, *meta\ *ni/non e)bati/leuse *qo/ras2, o(\n *)/area w)no/masan, *)hn de\ sfo/dra deino\s2 kai\ polemiko\s2

kai\ proseku/nhsan au)tw=| *)assu/rioi w(s2 *qew=| o)noma/santes2 au)to\, *bh=lon, h=toi *)/area, pole/mwn *qeo/n. Post Ninum imperavit Thuras, quem Martem vocaverunt. eRat enim valde strenuus ac bellicosus, invocarunt [orig: invocârunt] eum Assyrii, veluti Deum, nominantes eum Belum seu Martem, bellorum Deum. Atqui alii fere omnes Belum Nini patrem fuisse volunt, hic Nino successisse Thuram, qui et Belus idemque Mars. Eadem ferme habet Suidas in voce *qou/ras2, sed *bxa\l vocat quem Antiochenfis *bh=lon. Nempe non de primo Nino Semiramidis marito, sed altero Nino id accipiendum, quem Zames, Ninyae filius, genuit; is pater fuit Thurae seu *)arei/ou, quem *)/area Ioannes vocat. Vide infra in voce Thuras et plura hanc in rem apud Salmas. ad Solin. p. 1235. adde dicenda, voce Belus.

BAAL [2] Tyri Rex post Ithobalum II. regnavit annos 10. Eum excepere [orig: excepêre] Iudices, Regum loco [orig: locô], sub clientela Monarchae Babylonii, quorum primus fuit Ecnibalus, de quo suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Vide Dium, Annalium Phoenicum Scriptorem, apud Iosephum contra Apionem p. 1046.

BAALARDUS Philosophus Peripatericus, in gallia, magni nominis, saeculo [orig: saeculô] 12. Gaultierus in Chron. Vide Petrus Abaelardus.

BAALASOR locus est iuxta Ephraim, ubi Absolon oves tondebantur, quo evocatos Regis filios fratres suos magnopere perturbavit, occiso [orig: occisô] Ammon, ob stuprum Thamar soroxis suae.

BAALATH urbs firmissima in tribu Dan. Ios. c. 19. v. 8. 44. Et civitas a Solomone condita. 1. Reg. c. 9. v. 18.

BAAL-BERITH Latine dominus foederis. Iudic. c. 9. v. 4. Beryti urbis idolum facit Bochartus, quem sis consule Geogr. p. 859. Hic [orig: Hîc] filii Israel exstruxerunt Fanum Baali, ibique iurarunt [orig: iurârunt], et foedus inierunt, cum Baal, ut esset ipsorum Deus. Est in Tribu Ephraim.

BAAL-GAD nomen montis sub monte Hermon. Ios. c. 11. v. 17. Latine dominus exercitus [orig: exercitûs].

BAAL-HAZOR locus infra Ephraim urbem Beniamin. 2. Sam. c. 13. v. 23. Latine dominantis atrium, aut soenum.

BAAL-HERMON mons circa Libanum. Iudic. c. 3. v. 3. Latine possessor destructionis. Est in tribu Manasse, trans Iordanem ad Solis ortum, e regione Pancadis et Libani, i finibus Palaestinae, situs, ad quem usque terra filiorum Israel, dimidiaeque tribus Manasse extenditur.

BAALIA nomen viri. 1. Paral. c. 12. v. 5. Latine Dominus, i. e. Deus idoli, vel subiciens, aut possidens dominus, sive in ascensu, vel in cenaculo.

BAAL-JADA filius David. 1. Paral. c. 14. v. 9. Latine possessor scientiae.

BAAL-MEON civitas Amorrhaeorum, quae sorte obtigit filiis Ruben. Ios. c. 13. v. 17. Latine idolum habitaculi, vel idolum ex peccato, aut subiciens, sive possidens habitaculum, sive dominium ex peccato.

BAAL-PEOR sive BELPHEGOR cui initiatos Israelitas scribit Moses Numer. c. 25. v. 3. 5. Constat (inquit Seldenus de Dis [orig: Dîs] Syris Syntagm. l. c. 5.) Moabitarum et Medianitarum fuisse hoc numen, atque idem quod c. eodem [orig: eôdem] v. 18. etc. c. 31. v. 16. Peor tantum vocatur, uti et Ios. c. 22. v. 17. Ebraice autem [gap: Hebrew word(s)] Peor et pro sonorum varietate Phegor dictum. Nam et 70. *beelfegw\r pronuntiabant. Quid fuerit autem, praeterquam idolum Turpitudinis, haud invenit narratum apud Hebraeos Origenes. Ita enim, in Numeror. Hom. 20. Beelphegor idoli nomen est, quod apud Madianitas praecipue a mulieribus colebatur. In huius ergo idoli mysteriis consecratus est Israel. Intrpretationem nominis ipsius cum requireremus attentius, inter Hebraea nomina, hoc tantum invenimus scriptum, quod Beelphegor sit species Turpitudinis. Noluit tamen declarare, quae vel qualis species, vel cuius esset turpitudinis, honestati credo consulens, qui interpretatus est, uti ne auditum pollueret audientium. Igitur cum multae sint turpitudinum species, una quaedam ex pluribus Beelphegor. Verum nominis causam, et Numinis cultum videtur sibi bene explicasse [orig: explicâsse] Salomon Iarchi, ad Numer. c. 25. v. 3. Eo, inquit, quod distendebant coram illo foramen podicis, et stercus offerebant; et hic erat cultus eius. Aperire enim sive distendere [gap: Hebrew] interpretatur, unde Peor. Ad hanc mentem Moses Ben Maimon in More Nevochim, a celeberrimo Buxtorfio Latine verso part. 3. c. 46. Tu vero scis, quod servitium idoli, quod vocabatur Pahor (Peor) in temporibus illis erat, ut discooperiret se homo versus eum. Et idcirco praeceptum est sacerdotibus, ut facerent Braccas, quibus cooperirent operienda in hora sacrificii: et praeterea non ascendebant per gradus ad altare, ne discooperirentur. Ab hiante idoli ore alii nomen deducunt. Philo autem Iudaeus, dumanagogice sacram interpretatur Historiam, in l. peri\ tw=n metonomkzome/nwn, ad hunc modum: ou(=toi/ te teletai=s2, ait, tai=s2 a)nie/rois2 tai=s2 *beelfegw\r telesqe/ntest, kai\ ta\ tou= sw/matos2 sto/mata pa/nta eu)ru/nantes2 pro\s2 th\n tw=n e)/cwqen e)pixeome/nwn r(euma/twn u(podoxh/n. *(e(rmhneu/etai ga\r *beelfegw\r a)nwte/ra so/ma de/rmatos' kate/klusan to\n h(gemo/na nou=n, kai\ e)ph/esan ei)s2 buqo\n e)/xaton. Belphegor vides per a)nwte/rw sto/ma de/rmatos2 explicatum. Forte autem legendum a)nw/teron. Voluit enim Philo procul dubio to\ [gap: Hebrew] quod Graecis elementis *beelfegw\r exarat, deductum a [gap: Hebrew word(s)] Baal-Piaghor, quae tria vocabula superius os pellis, seu a)nw/teron sto/ma de/rmatos2 sonare possunt. Satis consentit Philoni D. Hieronym. ad Oseae c. 9. Ipsi autem educti (ait Patrum ille doctissimus) de Aegypto fornicati sunt cum Madianitis, et ingressi sunt ad Beelphegor, idolum Moabitarum, quem nos Priapum possumus appellare. Denique interpretatur Belphegor idolum tentiginis habens in ore, i. e. in summitate pellem, ut turpitudinem membri virilis ostenderet. Idem Pater Magnus, ad Oseae c. 4. ubi de sacris Deum [orig: Deûm] matris: Istiusmodi (inquit) idololatria erat in Israel, colentibus maxime feminis, Beelphegor, ob Obsceni magnitudinem, unde et Asa Rex tulit Excelsa de populo, et huiusmodi sacerdotes; et Matrem de Augusto posuit imperio, sicut Scriptura 1. Reg. c. 15.

v. 11. 2. Paral. c. 15. v. 16. testatur diecens: Et fecit Asa rectum ante conspectum Domini, sicut David pater eius et abstulit effeminatos de terra, purgavitque omnes sordes idolorum, quae fuerant patris eius. Insuper et Maacham matrem suam amovit, ne esset princeps in sacris Priapi, et in luco eius, quem consecraverat, subvertitque specum eius, et confregit simulacrum turpissimum et combussit in torrente Cedron. Item l. 1. contra Iovin. c. 12. Phegor in lingua Hebraea Priapus appellatur. Isidor. Originum l. 8. Beelphegor interpretatur simulacrum ignominiae. Idolum enim fuit Moab cognomento [orig: cognomentô] Baal, super montem Phegor, quem Latini Priapum vocant, Deum hortorum. Verum his ut astipuler, cogi nequeo. Ruffin. l. 3. in Hoseam, caute et iuxta aliorum sententiam, Beelphegor, inquit, figuram Priapi dixerunt tenere. Sed qui utrumque idem faciunt, obscenos utrique Numini ritus placuisse, probare conantur ex Historia sacra, ubi de stupris Moabirarum et Ebraeorum; adferunt etiam c. 9. Oseae, v. 10 nec enim hoc [orig: hôc], nec illo [orig: illô] loco [orig: locô] Baal-Peor sine foeda colentium libidine memoratur. Verum, tantorum virorum pace, ego Priapum haud magis eundem cum Phegorio fuisse, quam cum alio quovis Divum [orig: Divûm] Asiaticorum autumo. Foedae enim illae libidines, quae in Historia Moabitidarum recensentur, non minus a Phegorii cultu alienae, quam Solomonis stupra a ritu Sidoniarum: Ob amorem enim Sidoniarum, quas deperibat ille, Sidoniorum Deos venerabatur. Et coepit populus (inquit Moses) fornicari cum filiabus Moab, quae et vocaverunt populum ad sacrificia Deorum suorum, comeditque populus et adoravit Deos illarum. Et iunctus est Israel Baal-Peor. Moabitides amasios suos, ut Deos patrios colerent, libidine pellexerunt; ita Sidoniae Solomonem, ita alii, uti fit, alios. Libidinem autem in sacris Phegorii fuisse non omnino constat ex Oseae verbis, qui obscenos mores ad populum non ad idolum refert. Neque vero idolorum cultum in Veteri Instrumento sub stupri et libidinis vocibus saepissime intelligi quis nescit. His itaque omissis, quod ad nomen attinet, a viro Principe inter Divos relato eumnominatum, sive a cognomine monte satis probabiliter asseri potest. Mons enim in Moabitarum regione Peor dictus erat, ubi, ni fallor, Baal hic et delubro [orig: delubrô] et sacris honorabatur. Moses Numer. c. 23. v. 28. Et assumpsit Balac Bileam in summitatem Peor, sive Phegor, qui respicit faciem deserti Iesimon. Hinc etiam dictum Beelphegor vult Theodoretus, ad Psal. 106. v. 28. Suidas, *beelfegw\r, *bee\l o( *kro/nos. *fegw\r de\ o( to/pos2 e)n w(=| e)tima=to, e)c w(=n *beelfegw/r. Uti enim Iuppiter Olympius, Mercurius Cyllenius, et Deus ille sortium Carmelus, apud Sueton. in Vespas. c. 5. a montibus appellati: ita Baal seu Belus noster, quem Iovem seu Belum Phegorium licet vocare. In Deuter. c. 34. v. 6. mentio est domus [orig: domûs] Phegor, sive Beth-Peor in terra Moab, iuxta quam vallis illa, in va sepultus Moses. Sane Beth-Peor, pro monte, ubi Templum Numinis, quod Beth Hebraice dicitur, ibi sumitur: ut Beth-Dagon, Beth-Shemesh, etc. Sic *oi)=kos2 tou= *bh\l in Apocryphis, et Semiramidem Belo fanum in arce Babylonia condidisse testatur Dionysius,

Sacrificia autem, quae, Mose teste, in Phegorii sacris comedebantur, inferiae erant in memoriam defunctorum peractae, quod docet Psalmista, Psal. 106. v. 28. Adiuncti sunt Baal-peor, et comedetunt sacrificia Mortuorum. Locum ita pangit Apollinarius,

*(oi de\ *beelfego/roio miaino/menoi teleth=|si
*nerteri/hs2 e)pa/santo katafqime/nwn *(ekato/mbhs2:

Sacrificia Mortuorum, i. e. [gap: Hebrew word(s)] Zibche methim in *nerteri/hn katafqime/nwn e(kato/mbhn vertit. Victimas autem DIS Manibus seu Iovi Stygio (qui Moth Phoenicibus dictus, i. e. Pluto, sive Mortuorum Deus ) mactabant, et rite epulantes iuxta faciebant ac si novendiales ferias agerent. Hic cultus, haec idoli sacra. Seldenus, loc. cit. Vide Voss. de Theol. Gent. l. 2. c. 7. Nic. Lloydius.

BAAL-PHARAZIM locus in terra Chanaan. 2. Sam. c. 5. v. 20. Latine idolum divisionum, aut subiciens, sive possidens divisiones.

BAAL-THAMAR vicus iuxta Gabaa, in tribu Beniamin. Latine Idolum palmae, aut subiciens, vel possidens palmam, aut idolum commutationis, sive subiciens, aut possidens commutationem. Hic [orig: Hîc] filii Israel, cum tribu Beniamin, acriter certarunt [orig: certârunt]. Iudic. c. 20. v. 33.

BAALTIS sive BELTIS Phoenicum Dea, eadem cum Dione ac Venere vel Luna: Vel si diversa est, fuerit Lucifer. Diversas facere videtur Sanchuniathon sive ex eo Philo Byblius, apud Eusebium Praep. Euangel. l. 1. ubi memoratur Astartem et Baaltidem esse sorores; ac illam esse Venerem, hanc Dionem. Utraque ibidem dicitur nupsisse Saturno, sed Astarte quidem, praeter septem Titanidas sive Dianas etiam mares peperisse narratur, Cupidinem Amoremque: ex Dione autem prognatae solae perhibentur puellae. Verum aliter de isto Graeci ac Romani. Quippe Orpheo Argonaut. dicitur *dionai=a *)afrodi/th, Dionaea Venus, et Maronis est Aen. l. 3. v. 19. Sacra Dionaeae Matri. Ubi Venerem intelligi convenit: quam a Matre Dione sic dici, ait Servius. Ac similiter in illud Eclog. 9. v. 47.

Longe, inquit, repetitum est, a matre Veneris Dione: At longe repetitum non sit si Dione est Venus: inde autem Caesar dicatur, Dionaeus, quia genus duceret ab Aenea, Anchisae et Veneris filio. Et est pro hac sententia, quod nulli melius conveniat nomen Baaltis, quam Iunoni sive Lunae: nam, ut Iuppiter, h. e. Sol cum aethere, est Baal, ita Baaltis, Iuno, h. e. Luna cum aere, quasi Dominus dixeris. Quomodo et Reginam caeli appellat Ieremias c. 7. v. 18. etc. 44. v. 17. 18. 19. 20. uti Hebr. [gap: Hebrew word(s)] Malchah, quod muliebre. Licet enim et Solem Hebraei eodem [orig: eôdem] modo [orig: modô] nuncupent, [gap: Hebrew word(s)] Semes, unde et

David Kimchi, imo et Chaldaeus Paraphrastes intelligere hic [orig: hîc] malunt Molochum, h. e. Saturnum, sive Iovem, h. e. Solem ipsum: Tamensententia haec eo minus probatur, quia Propheta loquitur de gentium idololatria; hisautem, in ipso Oriente, Solnon Dea, sed Deus habebatur. Unde dubium nonest, quin Sidoniis Baal et Astaroth distincta fuerint Numina, atquc illo [orig: illô] Solem, hoc [orig: hôc] Lunam, denotarint [orig: denotârint]: Astarte autem cum Baaltide eadem, vide Gerh. Ioh. Voss. de Orig. ac Progress. Idolol. l. 2. c. 21.

BAAL-TSEPHON creditur Scriptoribus Hebrxis fuisse Idolum ab Aegyptiis Magis concinnatum, ac in deserto collocatum, ut observaret et sufflaminaret ex Aegypto exitum parances Israelitas; Unde ei nomen Tsepbon, ab Hebraeo [gap: Hebrew word(s)] Tsapba, i. e. excubare, speculari, excubias agere: ur dictus sit, quasi Baal Speculator: qutemadmodum Romani Iovem, quod fugam suorum stetisset, Iovem Statorem dixere [orig: dixêre]. Vide P. Fagium in Exod. c. 14. v. 1. Rosinum Antiqq. Rom. l. 2. c. 5. Godwyn. de Ritibus Hebraeorum l. 4. c. 3.

BAAL-ZEBUB quasi Muscarum dominus, vel etiam princeps Musca. in reliquas dominium habere, existimatus est: *zhth/sousi mui/an qeo\n *)akkarw\n, Gregorius Nazianzecnus Orat: 2. contra Iulian. quo [orig: quô] sensu Daemonum Princeps Beel-sebub vocatur in Histor. Euangelica. Apud Cyrenios in veneratione fuit, praecipne vero apud Ekronitas, quorum regio ab immenso muscarum examine, quod illam infestaverat, liberata fuisse dicitur tum, cum huic Deastro sacra facerent. Sed et ad illum, velut Oraculum, in rebus dubiis commesre soliti sunt, ut colligere esr ex 2. Reg. c. 1.v. 2. Noninepte dicatur Iuppiter Muscarius, vel Hercules Muscarius: Nam et Elidis incolae Iovem *)apo/muion, seu Muscarum averruncum; et sub eodem nomine Romani Herculem coluerunt. Graecae quaedam versiones habent *beelze/boul, forte in vilipendium Idoli; quasi vocarent eum Iovem stercoreum, [gap: Hebrew word(s)] Zebel enim stercus denotat, Thom. Godwyn. de Ritibus Hebr. l. 4. c. 3.

BAANA fil. Remmon Berothitae ex tribu Beniamin, Isbosethum Israelis Regem cum socio in cubiculo obtruncavit, eiusque capite Davidi allato [orig: allatô], praemii loco [orig: locô], ipsemet capite luit; 2. Sam. c. 4. v. 2. Ioseph. Iud. Antiq. l. 7. c. 2. Pater item Eled. 2. Sam. c. 23. v. 29. Filius item Ahilud. 1. Reg. c. 4. v. 12. Latine in responsione, sive in afflictione, aut in cantico: vel Syriace, deprecatio.

BAANITAE Haeretici, Sectatores Baanis cuiusdam, qui Epaphroditi discipulum se esse dictitans, Manichaea deliria incrustavit, saeculo [orig: saeculô] 9. Pet. Siculus, Hist. Mamich. renascentis.

BAARAS locus, et nomen plantae mirabilis, cuius virtutes vide apud Ioseph. de Bell. Ius. l. 7. c. 25.

BAASA tertius Rex Israelis seu X. Tribuum, occiso [orig: occisô] Nadab, regnavit super Israelem ann. 24. homicidio [orig: homicidiô] regnum assecutus, homicidia iterum perpetravit: nam omnem familiam ieroboam interfecit: Fuit huic bellum cum Asa: Ascenderat enim Baasa in Iudam et Ramamuro [orig: Ramamurô] cingebat, ut ne quis a regno Iudae in regnum Israel penetrare posset: quamobrem perterrefactus Asa, missis muneribus opem Benadab, Regis Syriae imploravit. Tandem Iehu praedixit ipsi Baasae sui ipsius, suorumque ruinam ob idololatriam: sicut familiae Ieroboam. Successit Baasae Ela filius. Incepit regnare Baasa, A. M. 2992. ante Christum natum 970. Vide 1. Reg. c. 15. et 16. Ioseph. Iud. Antiq. c. 12. Latine in factura, sive in tinea, aut in compressione, vel scrutationem tollens.

BABA [1] Prophetam se dicens, in Palaestina, res mire turbavit, posta a Rege Guniae interemptus, A. C. 1239. Calvis. in Chronol.

BABA [2] quae BENITEUDA, urbecula est habitae, provinc. regni Fezzae, ad Guarguam fluv. versus limites Errifis provinc. Baudrand.

BABBA Mauritaniae oppid. Augusti colonia. Iulia Campestris appellata. Plin. l. 5. c. 1.

BABACTES et BACTES Bacchi cognomen, a)po\ tou= baba/zein, i. e. vociferavi. Bacchae enim, in Liberi Patris Orgiis, inconditos ululatus edebant. Hesrch. *baba/kths2, o)rxhsth\s2, u(mnw|do\s2 maniw/|dhs2, krau/gasos, o(/qen kai\ *ba/kxos2

BABALATHUS seu BABALATUS aut quod idem, Vabalatus, in nummis Aureliani *ou)aba/llaqos2, Zenobiae filius, mememoratur Vopisco in Vita Aureliani, c. 38. ubi vulgo Balbatus legitur: Hoc quoque ad rem pertinere arbitror, Balbati filii nomine Zenobiam, non Timolai et Herenniani, Imperium tenuisse, quod tenuit. Et quidem unicus eius filius fuisse videtur, cum Zosimus huius unius Zenobiae filii meminerit: *tou\s2 de\ a)/llous2 plh\n tou= *zhnobi/as2 paido\s2, e)n me/sw| tou= metach\ *xalkhdo/nos2 kai\ *buzantiou porqmou= katapontwqh=nai, Reliquos autem, excepto [orig: exceptô] Zenobiae filio [orig: filiô], unter Chalcedonem et Byzantium fuisse submersos. Filium autem Babalatbum potius, quam Zenobiam ipsam, in nummis effigiari voluit Aurelianus, quod feminae mentionem minus sibi gloriosam putaret. Neque vero hunc Zenobiae filium esse prohibet, quod in quibusdam nummis eiusdem Imperatoris scriptum sit, in altera patte (ou)aba/llaqos2 *)armeni/as2, Vaballatbus Armeniae, scil. Rex: Nam Armenii cum Palmyrenis faciebant et totius Orientis Imperium obtinebat Odenatus, ac post eum Zenobia, filii huius nomine. Unde et Orients Reginam se vocat epistola [orig: epistolâ] ad Aurelianum missa [orig: missâ], etc. Nomen ipsum quod attinet, videtur deductum formatumque fuisse a voce Hebr. et Syr. Babala vel Babalat, i. e. Regina seu Domina: inde Babalatus et Babalatus: ut Hel et Bel, similiaque sexcenta. Vide Casaubon. et Salmas. Notis ad Vopisc. d. l.

BABANENSES populi Hispaniae citerioris in Conventu Carthaginensi, quos inter celeberrimos stipendiariorum collocat Plin. l. 3. c. 3.

BABAS vir maxomae virtutis, cuius solius consiliis Rex Herodes Ascalonita utebatur, quod rerum publicarum non parum gnarus

esset; ac proinde Tyrannuseum suspectum habens, crudeliter ipsi odulos erui iussit. Iosepbus.

BABEL nomen civitatis. Gen. c. 11. v. 9. Ubi linguarum confusione turrim aedificantium conatus impediti, et cum una prius esset, plurimae exortae. 72. enim pro numero gentium hinc ortas communis opinio est, Gen. c. 10. v. 10. Hieronym. in c. 26. Mattb. Augustin de Civ. Dei. l. 16. c. 3. et 11. Clemens l. 1. Stromatum. Epiphan. baees. l. 1. haeresi 39. Latine confusio, seu commixtio Ioseph. Iud. Ant. l. 1. c. 5. *(ebrai=oi ga\r th\n su/gxusin *babe\l kalou=si. Vide Babylon.

BABELMANDEL Insul. et isthmus famosus, in initio maris Erythraei ten Rubri, inter Afiicam et Asiam.

BABEVVYNUS in Visitat. Thesaurariae S. Pauli Londin. A. C. 1295. Imago quaedam pulchra B. Virginis --- cum pede quadrato stante super 4. babevvynos: simiae species est, Gall. Babovin, Ital. Babbuino. Unde puerulos nebulones vulgo Babovins iidem Galli appellant, vide Car. du Fresne Glossar. et infra Tboes.

BABILIUS homo Romanus, quem Plin. l. 19. procemio scribit, a freto Siciliae sexto [orig: sextô] die, adminiculo [orig: adminiculô] herbae cuiusdam, Alexandriam pervenisse, quod et quibusdem aliis accidisse idem commemorat.

BABILUS Astrologus, a quo, cum Nero de conspecta stella crinita, quae summis potestatibus exitium portendere vulgo existimatur, didicisset, solere Reges talia ostenta caede aliqua [orig: aliquâ] illustri expiare, atque a semet in capita procerum depellere, nobilissimo cuique exitium destinavit. Sueton. in Neron. c. 36.

BABO Dominus de Abensperg, Ottonis Comitis de Scheuren (a quo Wittelspachii et ex his Comites Palatini Rheni hodierni desceudunt) frater, inter vetustissimos Abenspergae Dominos celebri fama [orig: famâ] memoratur, quorum stirpem a Ducibus Bavariae, ac per hos a Carolo Magno nonnulli derivant. Is cum triginta duos filios genuisiet (exstinctus A. C. 1030.) ex illis Wolframus seu Wolfingus Dux in Abensperg et Traun, hodiernam Comitum Abenspergensium familiam sevit. Cuius linearum duarum praecipuarum communis Pater Wolfgangus; capita earum, filii illius Ioannes et Michael fuere [orig: fuêre]. A quorum illo descendunt Ioannes Wilhelmus, et Susanna Catharina (uxor Christophori Baronis Zinzendorffii, qui decessit A. C. 1657.) ab isto reliqui, inter quos Ehrnrico, German. Ehrnreich, ex Regina Christiana Zinzendorsia, nati sunt, praeter alios, Otto Ehrnricus A. C. 1644. et Ernestus Iulius A. C. 1646. omnes Comites ab Abensperg et Traun. Vide Phil. Iac. Spenerum Theatro Nobilit. Europaeae Tom. 2. p. 92. ubi Ioannis Wilhelmi et Susannae Catharinae Maiores recenset; et p. 115. quae Ehrnriciliberis destinata est. Series horum sic habet, Michael Dn. de Abensperg et Traun, qui obiit A. C. 1515. ex Elisabetha de Aheim genuit Sebastianum, defunctum A. C. 1530. Hoc [orig: Hôc] et Magdalena [orig: Magdalenâ] de Zelchking, natzs Adamus; pater fuit, ex Apollonia Meurlin a Leonbach, Ioannis Bernardi, demortui A. C. 1583. Quo [orig: Quô] et Maria [orig: Mariâ] ab Aursperg editus Sigismundus Adamus obiit A. C. 1621. relicto [orig: relictô] ex Eva Polhemia Ehrnrico [orig: Ehrnricô] Comite ab Abensperg et Traun; qui sibi iunxit Reginam Christinam Zinzendorffiam, et ex illa suscepit Reginam Iustinam (natam 1640) Sigismundum Adamum (natum et denatum 1641.) Evam Isabellam (natam 1642.) Ottonem Ehrnricum (natum 1644.) Ernestum Iulium (natum 1646) Polycenam Maximilianam (natam 1647.) Sidoniam Elisabetham (natam et denatam 1648.) et Mariam Eleonoram (natam 1649.) Uti autem in hac linea Ehrnricus, sic in altera Ioannes Cyriacus, qui obiit A. C. 1652. primus Comitiva [orig: Comitivâ] dignitate auctus est, Iohannis Wilhelmi praefati pater, ex Susanna Maria Liber. Baron. Zinzendorffia etc.

BABRANTIUM vel BABRAS oppid. Aeolidis prope Chium, a quo Gentile Brabrantius. Steph.

BABRIUS vel BABRIAS duos libros Choliamborum, vel Mimiamborum scripsit, ex Aesopicis apologis. Suidas, Avienus, in praefat. fabul.

BABUR Rex Mauralnahariae, conditor Imperii M. Mogolis. Fuit is ex posteris Tamerlanis et pulsus regno [orig: regnô] A. C. 1500. a Schaibeko Rege Chorazanae, Usbekani Regni fundatore, in Indiam profugit, ac ibi res novas moliri compettus in Persiam se recepit tantaque ibi in paupertate aliquandiu vixit, ut rustico [orig: rusticô] opere victum sibi quaerere cogeretur. Tandem a Scha-Tamaso Persarum Rege copiis quibusdam adiutus, Indiam expugnavit, quae ab illo tempore Regnum Magni Mogolis dicta fuit, a Tataris, qui proprio [orig: propriô] nomine Mogoles appellantur. Eisnccessit filius Homaion A. C. 1530. pater Acbaris, qui Regum Indiae potentissimus evasit ac multis praeclare gestis obiit A. C. 1606. regni so. Vide Hornium Orb. Imper. p. 442. ut et in voce Mogoles.

BABYLAS Martyr praeclarissimus. Theodoret. Hist. Eccles l. 3. c. 10. Praesul fuit Antiochenus, per 12. ann. post Zebinum, vita [orig: vitâ] ac doctrina [orig: doctrinâ] praestantissimus. Obiit, durante persecutione Decii, A. C. 253. aetat. 90. una cum tribus filiis supplicio [orig: suppliciô] affectus; Ad adstantes inquiens, Ecce ego, et pueri mei, quos dedit mihi Dominus. Quo autem se et eos consolaretur addidit, Revertere anima mea in requiem, quoniam Iehovatui misertus est. Voluit cum suis eatenis sepeliri, ne mihi, dicens, in posirema mundi die ornamentis meis carendum sit. Substitutus ei Fabius. Sttigelius ex Chrysostomo, Euseb. l. 6. c. 38. et 40. Huius Martyris ossa prima fuere [orig: fuêre], quae reliquiis Sanctorum colendis occasionem praebuerunt. Iisenim Apollo Daphnaeus excantatus, cum a Iuliano Apostata ad loquendum induci non posset: tandem, denuo rogatus, cur adeo obmutuisset, a corpore Babylae, propetemplum Daphnaeum, in suburbio Antiocheno sepulti, sibi loquendi potestatem ademptam este, causatus est. Hinc posttrium primorum, a Nato Christo saeculorum, silentium,

miracula sepulchralia inctebrescere coeperunt. Vide Ios. Medum de Ap. noviss. temp. Nic. Lloydius.

BABYLO Nomen pueri delphino amati, apud Solin. c. 12. Apud Iasum urbem, Babylonem puerum delphinus adamavit, quem dum post adsueta conludia recedentem impatientius sequitur, arenis invectus haesit. Alexander Magnus amorem illum Numinis fuisse interpretatus, praefecit puerum Neptuni sacerdotio. Fuit autem Iasus urbs Cariae, ubi cum Alexander esset, Historia haec illi innotuit. Sic Babylo occurrit apud Terentium, Adelph. Actu. 5. sc. 7. v. 17.

Ubi id nomen dispensatoris est aut arcarii etc. Graece enim et *babulw\n, et *ba/bulos2 et *babula=s2 dicitur. Salmas. ad Solin. p. 185.

BABYLON [1] Beli filius, urbis cognominis conditor, secundum Herennium Philonem. Steph. de Babylone, *kti/sma *babulw=nos, a)ndro\s2 sofou=, paido\s2 *bh/lou sofwta/tou, ou)x w(s2 *(hro/dotous2 u(po\ *semira/midos. Tau/ths2 ga\r h)+n a)rxaiote/ra e)/tesi xili/ois2 du/o, w(s2 *)ere/nnios2, Opus est Babylonis, viri sapientis, Belo [orig: Belô] sapientissimo [orig: sapientissimô] geniti; non vero, ut Herodotus ait Semiramidis. Hac [orig: Hâc] enim erat mille et duobus annis anterior, utrefert Herennius. At Dorotheus Sidonius, antiquissimus Poeta [orig: Poëta], qui *)astrologika\ disertissimis versibus composuit, ab ipso Belo conditam urbem vult,

*)arxai/h *babulw\n *turi/ou *bh/loio po/lisma,
*(/ustata d' *(ar)r(abi/h gei/twn xqono\s2 *ai)gu/ptoio.

Qua de re vide in voce Babylon, urbs: et plura hanc in rem, apud Salmas. ad Solin. p. 1227.

BABYLON [2] vulgo BAGDET, urbs Babyloniae regni maxima ad Euphratem fluv. etiamnum regionis caput, et sedes Praefecti. De qua praeter Auctores sparsim hic [orig: hîc] citatos, vide Gen. c. 11. loseph. Iud. Antiq. l. 1. c. 4. Epiphan. in Panar. l. 1. n. 7. Augustin. de Civ. Dei l. 16. Plin. l. 6. c. 26. Sailian. et Torniel. A. M. 1909. et 1931. Ambitus moeniorum eius erant stad. 385. quae tam lata erant, ut quadrigae obviae sese non impedirent. Muros eius lateritios fuisse tradunt omnes summo [orig: summô] consensu. Herodot. l. 1. *(elku/santes2 de\ pli/nqous2 i(kana\s2 a)/pthsan au)ta\s2 e)n kami/noisi. Diodor. Sic. l. 2. *(uyhloi=s2 kai\ polutele/si tei/xesin w)xurwme/nhn e)c au)th=s2 pli/nqou. Dio in Traiano, *)/enqa me/n toi th/n te a)/sfalton ei)=de *trai+ano\s2 e)c h(=s2 ta\ tei/xh *babulw=nos2 w)|kodo/mhto. Iosephus, *)wkodo/mhto de\ e)n pli/nqou o)pth=s2 a)sfa/ltw| sundedeme/nhs2. Iustin. l. 1. c. 2. Haec Babylonem condidit, murumque urbis cocto [orig: coctô] latere circumdedit, arenae vice bitumine interstrato [orig: interstratô]. Qu. Curt. l. 5. c. 1. Murus instructus laterculo [orig: laterculô] coctili bitumine interlitus. Sed et praeter Historicos, qui id ex professo tractant, etiam apud Poetas res est tralatitia. Aristophanes in Avibus:

Ubi Scholiastes, *)asfa/ltw| e)/dhsen h( *semi/ramis2 to\ tei=xos2 a)nti\ phlou= Tzetzes Chil.9. Histor. 175.

*to\ *babulw=nos2 kti/sma ga\r u(ph=rxen e)n bhsa/lou,
*)anti\ d' a)sbi/stou a)/sfalton ei)=xen e)gkexrisme/nhn.

Ex besalo, i. e. exlatere cocto, ut ipse ibidem explicat. Ovid. Met. l. 4. v. 58.

Persarum statuit Babylona Semiramis urbem,
Ut solidum cocto [orig: coctô] tolleret aggere opus.

--- --- Fragilt circumdata testa [orig: testâ]
Moenia mirentur resugi Babylonia Parthi.

Nec latere cocto [orig: coctô], quo [orig: quô] Semiramis longam
Babylona cinxit. --- --- --- ---

Conditorem autem Babylonis Belum plurimi gentiles vocant, inque his Dorotheus Sidonius Poeta vetustissimus:

Et Abydenus, apud Euseb. Praep. Euang. l. 9. c. 41. ubi retulisset, ut primitus omnia aquis fuerint obruta, addit, Belum siccasse [orig: siccâsse] loca, kai\ *babulw=na tei/xei peribalei=n. Postquam enim, hominum numero [orig: numerô] post diluvium crescente, an. circiter 253. post, hi in planitie Senaar fertilissima, turrim ccelo minantem exstructuri; vel ut contra nocum diluvium tutum sibi pararent locum, ut Ioseph. vult, vel potius, ut hoc [orig: hôc] facinore nomen suum immortale redderent, linguarum confusiove essent impediti; inchoata turris Babel, i. e. confusio dicta est, et Belus in eadem planitie urbem hanc

Babylonem condidit. Allii tamen arbitrantur, non a Belo exstructam hanc urbem, sed a filio eius Babylone. Verum facile haec conciliantur. Nimrod enim seu Belus condere eam exorsus est, filius fortasse incrementum dedit. Alii Semiramidis opus putant, uti supra vidimus. Nec isti errant, inquit Vossius. si sic intelligas, quomodo Constantinus M. Constantinopolim dicitur condidisse, quae tot antea saeculis Byzantii nomine claruit. Haec enim stupendis muris, et peusilibus illis hortis, qui inter 7. mundi miracula collocari meruerunt, urbem ornacit. Cuius etiam reliqua eximia, utcentum portas aeneas, templum Beli magnificentssimum aliaque Herodotus, l. 1. prolixeexsequitur. Nic. Lloydius. Sedes fuit Imperii Assyriorum (vide Assyria ) quo [orig: quô] subverso [orig: subversô] nabonassar novam ibi Monarchiam fundavit, sub qua eo magnitudinis excrevit, (de qua paulo post prolixius) ut Nebucadnezar post Niniven Assyriae Thebas Aegypti, Hierosolymam Iudaeae, Gazam Palaestinae, Tyrum Phoeniciae, Damascum Syriae, Susas Persiae, Ecbatana Mediae, urbes visas, hanc tamen reliquis omnibus longe praetulerit. Daniel. c. 4. Capta est a Cyro, A. M. 3516. ante N. C. 537. Hodie evanuit penitus, iuxta vaticinia Prophetarum, vide infra. Nec omittendum, in S. Scriptura figuram esse Babylonem, Mundi, pexcati, et qui omnis potentiae Deo adversantis compendium est, Antichristi: inprimis apud Esaiam, et in Apocalypsi. Hieron. in Exsech. Augustinus, sent. 122. etc. De magnitudine Babylonis iam paulo pluribus dicendum restat, quae tametsi appelletur iure merito [orig: meritô] Magna urbs, Daniel. c. 4. v. 30. et Nabuchodonosori Regi Regum, ut dictum, dederit materiam superbiendi: Non tamenest, quod quis temere Graeculis fidem adhibeat, ex quorum relatione deceptus Aristoteles Babylonem sibi fingit portentosae magnitudinis, et Peloponneso pene patem: Id sibi volunt haec verba, Politic. l. 3. c. 3. quibus contendit civitatem moenibus non definiri: *ei)/h ga\r a)/n *peloponnh/sw| peribalei=n e(/n tei=xos2. *toiau/ th de\ i)/sws2 e)sti\ kai\ *babulw\n, kai\ pa=sa h)/tis2 e)/xei perigrafh\n ma=llon e)/qnous2 h)\ po/lews2. Subdit, *(=hs2 ge/ fasin e(alwkui/as2 tri/thn h(me/ran ou)k ai)sqe/sqai' ti me/ros2 th=s2 po/lews2. Quod si semel concesseris, etiam id agnoscendum, Babylonem non male cum Peloponneso conferri; e cuius uno extremo ad aliud triduano [orig: triduanô] cursu vix attingere possit expeditus eques. Forte pro tri/the/ran me/ros2 ti\ ou)k ai)sqe/sqai, scripserat aliquis, tri/ton h(meras2 me/ros2 tinas2 ou)k ai/sq e/sqai, vel voce me/ros2 bis repetita [orig: repetitâ] tri/ton h(me/ras2 me/ros, me/ros2 ti\ th=s2 po/lews2, etc. Hoc est, diei parte tertia [orig: tertiâ] aliquam partem urbis nondum sensisse, cum aliquanto ante lucem capta fuisset. Neque enim in tanta urbe, quae capta est in die festo, plerisque somno [orig: somnô], vinoque [orig: vinôque] sepultis, et pridianam crapulam adhuc evomentibus; uno [orig: unô] momento [orig: momentô] temporis res potuit ubique sciri. Vere igitur scribit Herodot. l. 1. c. 191. *(upo\ de\ mege/qeos2 th=s2 po/lios2, w(s2 le/getai u(po\ tw=n tau/th| oi)khme/nwn, tw=n peri\ ta\ e)/sxata th=s2 po/lios2 e(alwko/twn, tou\s2 to\ me)son oi)ke/ontas2 *babulwni/wn ou) manqa/nein e(alwko/tas2, a)lla\ (tuxei=n ga/r sfi e)ou=san e)orth\n' xoreu/ein te tou=ton to\n xro/ton, kai\ e)n eu)peiqei/h|si ei)nai. Sed et Xenophon Cyropaed. l. 7. praesidiariis, qui tuebantur arces, rem innotuisse, negat usque ad plenam lucem. Verba sunt, e)pei\ de\ h(me/ra e)ge/neto, kai\ h)/|sqonto oi( ta\s2 a)/kras2 e)/xontas2, e(alwkui=a/n te th\n po/lin, kai\ to\n *basile/a teqnhko/ta, etc. Itaque potuit fieri, ut qui erant in extremis, parte demum diei tertia [orig: tertiâ], urbem captam esse deprehenderint, parte tertia [orig: tertiâ], i. e. hora [orig: horâ] polt ortum solis. Sed horae nomen eo [orig: eô] sensu nondum in usu erat apud Graecos. Tantum diem per partes duodecim dividebant, idque a Babyloniis edocti, Herodot. l. 2. c. 109. *ta\ duw/deka me/rea th=s2 h(me/rhs2 para\ *babulwni/wn e)/maqon *(/ellhnes2. Hoc ipsum si fidem superat apud eos, qui Babylonem aestimant, pro modulo nostrarum urbium, sciant illi, Hygino [orig: Hyginô] excepto [orig: exceptô] Fab. 223 in quo mendum esse suspicor, veterem neminem esse, qui Babylonis mcenibus in ambitu minus assignet stadiis 360. quae faciunt mill. pass. 45. Haec est in Diodoro Cresiae definitio, quam puto secutum Hyginum; Et pro stadiis 300. (ita hodie legitur) rescribendum 360. Alii omnes quotquot viere contigit, ad hunc numerum aliquid addunt pro mantissa et auctario. Ita Clitarchus Babylonem amplexu suo [orig: suô] continere scribit stadia 365. Q. Curtius 368. Strabo 385. Dio Cassius 400. Orosius 470. Herodotus et Apollonius 480. Plinius, et Marcianus Capella, quod idem est mill. pass. 60. In hac veterum inconstantia non facile est pedem uspiam tuto figere. Nisi quod tutius credi puto Ctesiae et Clitarcho, qui fuere [orig: fuêre] oculati testes, et Babylone diu egerunt. Bochartus. Porro haec urbs, ob vestem variam, i. e. variegatem et diversis picturae coloribus intextam, et interstinctam, plurimum apud veteres olim celebrata fuit. Plin. l. 8. c. 48. Colores diversos picturae intexere [orig: intexêre] Babylon maxime celebravit, et nomen imposuit. Idem innuit Tertullian. de Habitu sceminarum, c. 1. Age nunc, inquit, si ab initio rerum et Milesii oves tonderent, et Seres arbores nerent, et Tyrii tingerent, et Phryges insuerent, et Babylonii intexerent. Martial. l. 8. Epigr. 28. v. 17.

Non ego praetulerim Babylonica picta superbe,
Texta Semiramia [orig: Semiramiâ] quae variantur acu.

Haec tibi Memphitts tellus dat munera, victa est
Pectine Niliaco [orig: Niliacô] iam Babylonis acus.

Plumato [orig: Plumatô] amictus aureo [orig: aureô] Babylonico [orig: Babylonicô].

Vide Bochart. Phaleg. l. 1. c. 6. et infra, Babylonica *peristrw/mata. Notandum etiam hic [orig: hîc] Babylonios magna [orig: magnâ] cura [orig: curâ] Astrologiam olim coluisse; unde Babylonius Tertulliano Genethliacus aut Mathematicus dicitur. Quin ibi inventam sideralem scientiam Plin. tradit. Claudian de 4. Consulatu Honorit v. 145.

Namque velut stellas Babylonia cura salubres,
Optima tum spondts mortalibus edere fata, etc.

Ubi per Babyloniam curam intelligitur Astrologorum curiositas, sive curiosa Genethliacorum ars. Hinc Horat. l. 1. Carm. Ode. 11. v. 1.

Tu ne quaesieris (acire nefas) Iuem mihi, quem tibi
Finem Dii dederint Leuconae, nec Babylonios
Tentaris numeros. --- --- --- ---

i. e. Astologorum rationes, et supputationes. Tullius l. 1. de Divinit. Contemnamus etiam (inquit) Babylonios, qui ex Caucaso caeli signa servantes, numeris et motibus stellarum cursus prosequuntur. Huc pertinet illud Lucretii l. 5. v. 726.

Ut Babylonica Chaldaeam doctrina refutans,
Astrologorum artem contra convincere tendit.

Denique, quia haec sententia etiam apud doctos diu obtinuit, Bagdas esse esse Babylonem, libet hid [orig: hîd] aperire fontes erroris istius ex Bocharto Geogr. Sacr. l. 1. c. 8. Huius sententiae primi authores de vetere Babylone nequaquam cogitabant, sed de Seleucia, cuius vicinitate [reading uncertain: page damaged] Babylonem exhaustam Plinius dicit in solitudinem red... [reading uncertain: page damaged] , l. 6. c. 26. Nec multo aliter Strabo l. 16. Babylonis partem Persae diruerunt, partem consumpsit tempus, partem Macedonum negligentia, praesertim postquam Seleucus Nicanor Seleuciam ad Tigrim condidit stadiis tantum trecentis a Babylone dissitam. Itaque in Babylonis opes et nomen successit Seleucia, quae non solum Babylonia (ut apud Plinium diakritikw=s2, quia non una fuit Seleucia) sed et Babylon appellata est. Steph. *babulw\n *persikh\ po/lis2 mhtro/polis2 *seleuki/a kaloume/nh. En Babylonis ipsum nomen Seleuciae tributum. Quo referenda haec Sidonii carm. 9.

Non coctam Babylona personabo,
Quae largum fluvio patens alumno
Inclusum bibit hinc et inde Tigrim.

Porro vel in eodem, quo [orig: quô] Seleucia loco, vel certe in proximo Bagdad conditam fuisse oportet, cum utramque ad ripam Tigridis, et fere in eadem a veteri Babylone distantia describant Geographi. Nam 300. illa stadia, quibus a Babylonia Seleuciam distare scribit Strabo, sunt miliaria prope 38. i. e. diurnum illud iter inter Bagdadam et rudera Babylonis interiectum, iuxta Teixeiram. Paulo aliter Baudrand. Bagdatum, inquit, Bagdet, urbs ampla et probe munita, ad Tigrim, quae alias Seleucia magna. so. milliaribus a Babylone antiqua in ortum distat. Sedes Amirae olim, in Dynastia Saracenica, post Iminem, filium Aaronis, cui trucidato successit Maimon, A. C. 813. Altero [orig: Alterô] Amira [orig: Amirâ] Damasci, tertio [orig: tertiô] in Africa residente. Expugnata ab Halacho Tartaro, Turcis victis, captusque Calipha fame enectus est, auro [orig: aurô] liquefacto [orig: liquefactô] infuso [orig: infusô]: Tum dituta Saracenorum Templa, et coli religio Christiana ibi coepit. A. C. 1259. Postea Eridos pomum inter Persas Turcasque, inter alia, ab Habas M. Persarum Rege circa A. C. 1625. capta, dein ab Amurathe; circa annum 1638. recepta est, a quo tempore sub Turcarum dominio est. Vide Seleucia: Et de Babylonis priscae ruderibus, urbeque Bagdato hodierna, quaere inprimis apud P. de Valle, Itinerarii tom. 2. Babylonicae Turris reliquiae hodieque in ruderibus, quae collem veluti referunt, conspicuae dicuntur esse. Perhibent namque viatores, eas in planitie quadam sitas et 2. milliar. Bagdadedo [orig: Bagdadedô] seu Nova [orig: Novâ] Babylone distare: habere autem circumferentiam 3000. passuum et ex terra caementique aliquo genere pice admista [orig: admistâ], in tantam duritiem conflatas esse, ut vix frustum aliquod inde auferre liceat. Vide Vinc. le Blanc Itiner. l. 1. c. 5. Aboriente insuper Sole diem incepere [orig: incepêre] Babylonii, sicut a media nocte Romani, ab occasu Athenienses, a meridie Umbri, Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 4. c. 3. Iidem festum inter alia habebant, cui nomen Saceas, Saturnalibus Romanorum non dissimile, in quo per quinque integros dies servis in dominos imperium erat, illorumque unus regiam induebat stolam, referente Ctesia [orig: Ctesiâ] Annal. Persic. l. 2. etc. Quod vero de vetustate urbis ex Ctesiae Commentis supra allatum, pluribus refellit Ill. Marshamus, ante saeculum a diluvio xvII. nullam Babylonis urbis, nedum Regni, occurrere mentionem vel in sacris vel in exteris Literis, observans. Itaque occasione loci Esai. c. 23. v. 13. Nabonassarem Assyrium homines skhni/tas2 eo deduxisse, urbem fundasse [orig: fundâsse], munivisse, arces excitasse [orig: excitâsse], palatia condidisse asserit. Vide eum Canone Chron. Sex. praef ubi de Babylone condita, et Assyriorum Regibus.

BABYLON [3] Nova, urbs Aegypti maxima, nunc Alcairo Sultani sedes. Sed Baudrando nunc fere dituta iacet, et tantisper distat a Cairo, urbe primaria totius Regionis. Vide Cairus, plura vero hanc in rem apud Marshamum modo laudatum d. l. Sec. 15. ubi Cambyse Aegyptum vastante, et excisa [orig: excisâ] ab eo Heliopoli, urbem hanc esse conditam, ex Iosepho docet Iud. Ant. l. 2. c. 5. contra Diodorum ad Sesostris tempora originem eius trahentem l. 1. Babylon ponitur pro Roma, ut quidam volunt. 1. Pet. c. 5. v. 13. *)\h dia\ to\ perifane\s2, uti loquitur Oecumenius, vel ob confusionem Idololatriae, quam ibi S. Petrus invenit, si tamen illic unquam fuerit. Vide Apocal. c. 18. v. 2.

BABYLONIA Regio quae nunc Yerach, pars fuit Assyriae veteris, sub qua etiam Chaldaea comprehensa erat. Nic. Lloydius. Laxe nimis a Solino extenditur, c. 56. Chaldaeae genti caput Babylonia

Semiramidi condita, tam nobilis, ut propter eam et Assyrii et Mesopotamia in Babyloniae nomen transierint; Ubi priori loco [orig: locô] Babyloniam urbem quoque vocat, contra Veterum morem, qui provinciam solam hoc [orig: hôc] nomine insignierunt [orig: insigniêrunt]. Sed diversas semper ac distinctas fuisse tres has provincias, Mesopotamiant, Babyloniam et Assyriam, certum est, et sic recensentur apud Ptolemaeum. Isidorus in provinciis Imperii Parthici enumerandis, Assyriam non nominat, sed eam sub Mesopotamia comprehendit, *mesopotami/a kai\ *babulwni/a. Sane et Babylonia etiam pars Mesopotamiae fuit. Plin. l. 6. c. 26. Mesopetamia tota Assyriorum fuit, vicatim dispersa praeter Babylonem et Ninum. Proprie vero dicta est Babylonia, regio circa Babylonem, eratque pars Assyriat. Vide Salmas. ad Solin. p. 1228.

BABYLONIA Cognomen fuit Seleuciae, cuius (in confluente Euphratis fossa [orig: fossâ] perducti atque Tigris conditae a Seleuco, haud longe a Babylone) vicinitate exhausta est Babylon et in solitudinem redacta. De ea Plin. l. 6. c. 26. quae tamen Babylonia cognominatur. libera hodie ac sui iuris Macedonumque moris. Idem ubique Babyloniam eam vocat, inter alia quoque l. 6. c. 27. Citra Seleuciam Babyloloniam CCXXV. passnum. Et paulo post, Abest a Seleucia Babylonia CCCCL. M. P. Nempe ex regione, in qua condita fuit, hoc cognominis ista Seleucia accepit, ad discrimen coeterarum Seleuciarum, ut Seleuciae Pieriae etc. Sic *kaisa/reia *kappadoki/a, Caesarea Cappadocia, quae in Cappadocia, ut distingueretur ab aliis urbibus eodem [orig: eôdem] nomine, apud Stephanum in voce *kabhsso\s2; Antiochia Syria dicta est ea Antiochia, quae in Syria sita erat; Antiochia Pisidia, in Tab. Peutingeriana. etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 1226.

BABYLONICA *peristrw/mata insternendis accubitis olim praecipue adhibita, auro [orig: aurô] et purpura [orig: purpurâ] picta aliisque coloribus intexta fuere [orig: fuêre]. Plin. l. 8. c. 48. Metellus Scipio tricliniaria Babylonica sestertium octingentis m...s [reading uncertain: page damaged] venisse iam tunc posuit, in Capitonis criminibus, quae Neroni Principi [reading uncertain: page damaged] quadragies sestertio nuper stetere [orig: stetêre]. Inde Babylonicum aureum plumatum Publio Syro dicitur. Golssae; Babylonicum, yilh\ polu/mitos2, vide Salmas. Not. ad Tertullian. de Pallio c. 3. et infra, ubi de vestibus Cataclitis. Proprie vero, quae Babylonica vocabantur, non polymito [orig: polymitô] texturae genere, sed acu fieri solebant. Martial. l. 8. Epigr. 28. v. 17.

--- --- --- --- Babylonica picta superbe
Texta, Semiramia [orig: Semiramiâ] quae variantur acu.

Nempe, diversor colores picturae intexere, Babylonem maxime celebravisse et nomen imposuisse, Plin. ait, loc. cit. etc. Vide infra, ubi de Phrygionibus vestibus Pictis et Plumandi artificio.

BABYLONICA Spina memoratur Plinio l. 13. c. 24. Non omittendum est, et quod Babylone seritur in spinis, quoniam non alibi vivit sicut et viscum in arboribus. Sed illud in spina tantum quae Regia vocatur. Mirumque, eodem [orig: eôdem] die germinat, quod iniectum est. Inicitur autem ipso Canis ortu et celerrime arborem occupat. Condiunt eo [orig: eô] vina, et ideo serunt. Nempe inter stirpes, quae in solo sedem non habent, sed in alienis arboribus et plantis crescunt semen quoddam recenset Theophrastus, unde id Plinius hausit, quod in spina satum, circa ortum Caniculae, eodem [orig: eôdem] die surgit crescitque ad tantam amplitudinem, ut spinam ipsam amplectatur totam. Vide eum de Causis l. 2. c. 22. Cuius subiti incrementi causa, quod spina eo [orig: eô] tempore turget et velut e)n o)rgasmw=| est. Sed Theophrastus Spinam Regiam, quam a)/kanqan *basilikh\n vocat, a Babylonica distinguit; quas easdem facit Plinius. Forte eum in errorem adduxit, quod Attici coeterique tum Graeci, *basiliko\n de Regibus tantum Persidis dicerent. Quidnam vero proprie nominis illius in Babylonica spina nascentis venire possit, an epithymum, an cuscuta, aliudve quiddam, vide pluribus disputantem Salmas. p. 1290.

BABYLONII qui et Chaldaei, Astricae scientiae et th=s2 *geneqliakh=s2 inventores, primi diem in XII. partes diviserunt, et Zodiacum in XII. itidem signa, horumque quodlibet in 30. iterum partes partiti sunt. Vide Salmas. ad Solin. p. 635. et seqq. ut et infra, in voce Chaldaei.

BABYLONII montes Asiae in confinio, inter Chaldaeam et Arabiam, in Babylonia regione; erantque admodum excelsi et extensi.

BABYRSA Castellum munitissimum Atropatiae regionis in Asia prope Artaxata urbem. Strabo. l. 11.

BABYS frater Marsyae, qui non veritus est ipsum Apollinem ad canendi certamen vocare, a quo cum esset victus, ab eodem de pinu suspensus excoriatus est. Deinde cum Apollo quoque Babyn perdere pararet, Pallas intercessit, admonenshunc, usque adeo infeliciter et indocte tibiis canere, ut omnino negligendus videretur, *ka/kion, inquiens, *ba/bus2 au)lei=. Quod et abiit in Proverbium, de iis quorum exercitatio semper vergit in peius.

BABYTACE urbs Assyriae, ad alveum Tugridis Septentrional. in Mesopotamiae confinio, seu in ipsa Mesopotamia Bayburt Pineto, aliis Baypurt. Item, urbs Armeniae minoris inter Trapezuntem, urbem Cappadociae et Euphratem fluv. cui propior. Steph. Huius incolae aurum spernunt. Plin. l. 6. c. 27. Vix distabat 30. mill. pass. a Ctesiphonte in Boream, et 60. fere a Babylone veteri, teste Phil. a Vico.

BACA in tribu Aser, vicus, unde Galilaea superior incipit, terramque Tyriorum dirimit. Ioseph. l. 3. de bello Iud. c. 2.

BACABASUS in societatem adscitus ab Artabano Darii I. Fratre, contra Artaxerxem I. conatus eius Regi prodidit. Iustin. l. 3. c. 1. Vide supra Artabanus.

BACALALUS Lacus Armeniae Septentrionalis in Nova Hispania et Iucatania provinc. versus oram sinus Hondurae.

BACALARIUS item BACULARIUS et BACHILARIUS qui cxpleto [orig: cxpletô] tytocinio [orig: tytociniô], in aliqua facultate, proximum limen obtinet. In Academiis notissimum. A bacillo Rhenano dicti, quod primi studii auctoritatem, quae per exhibitionem baculi concedebatur, iam

consequuti essent. Et prisci certe possessiones, libertatem, munera, dignitates, ipsumque aliquando Regnum, porrecta [orig: porrectâ] hasta [orig: hastâ], vel loco [orig: locô] eius festuca [orig: festucâ], vitga [orig: vitgâ], baculo [orig: baculô], bacillo [orig: bacillô], etc. conferebant. Vide in Festuca. Hinc et apud Anglos, in Curiis Baronum, omnia pene inter dominum et vassallos (quos Tenentes per virgam ideo appellant) peraguntur traditione baculi. Veruntamen graviter non affirmabo, inquit Spelmannus, hanc esse genuinam vocis originem, nam in gradibus Scholasticis exhibendis, nondum reperio baculi ministerium: ni ad rem faciat, quod initiati in Artibus, sub conductu argenteae, vel deauratae vitgae, a Praecone Academiae exhibentur: in Gloss. Archaeol. In castrensi militia Bacalarii dicebantur, qui peracto [orig: peractô] fortiter tyrocinio [orig: tyrociniô] cingulum militare, vel aurata calcaria accipiebant: Classes enim in militia erant Taronum, Bacalariorum et Vexillatorum. Alii sunt Buccellari, celebre olim genus equitum sub Magistro militum in Oriente, Pancirol. in Comm. ad Notit. Imp. Or. c. 47. Latins sumitur vox Bacalarii in antiquis Constitut. Admiralitatis in Anglia, ubi de ipso Admiralio usurpatur, et omnes dignitates infra Baronis comprehendit. Plura de hac voce, vide apud Spelmannum praefatum, et infra vocibus Bacchelarii, item Bacillarii.

BACAR vallis ad Septentrionales montis Libani radices porrecta, in Orientem usque Salmiram nobilem Syriae urbem sese extendit, optimo [orig: optimô] solo [orig: solô], uberrimisque pascuis, gregibus atque armentis abundat: in tribu Nephthalim.

BACARA regio Asiae, in India, sub Imperio Magni Mogolis, cis et iuxta Gangem fluv. Ubioppid. praecipuum Bicaner.

BACARACUM oppid. Germaniae, in Palatinatu inferiori ad Rhenum fluv. paulo infra Bingium, et medium fere inter Moguntiam et Confluentias. Vide Bacchi Arae.

BACARIO i. e. Aquariolus: Quibus nominibus dicebantur apud Romanos, pomodia/konoi, meretricum ministri, ut habetur in Gloss. qui iis lavantibus aquam aggerebant et bacarione, quod vasis aquarii genus erat, lonri manubrio [orig: manubriô], eam super alvantes iactabant ac effundebant. Trullam quidam appellabant, inquit Festus: *)aru/tainan Graeci dixere [orig: dixêre], Theophrastus in Ethicis character. peri\ a)naisxunti/as2, *kai\ ba/yas2 a)ru/tainan, bow=ntos2 tou= balane/ws2 a)nto\s2 au)tou kataxeasq ai kai\ ei)pei=n o(/ti le/loutai, a)piw\n, vide quoque Zenobium in explicatione Proverbii, e)moi\ balmneu/sw. Hoc idem vas aut simile, a)ru/ballon etiam dicebant, a)po\ tou= a)ru/ein kai\ ba/llein to\ u(/dwr, ab haurienda et iactanda aqua. Inde et balla/deis2 seu balli/wnes2 dicti, de quibus infra.

BACASCAMI Arabiae populi, quorum oppid. Riphearma vocatur, quo [orig: quô] nomine hordenm appellant. Plin. l. 6. c. 28.

BACAUDA vel BAGAUDA latro Gallus, a temporibus Diocletiani. Hinc Bacauda quoque, et Bagaudia latrocinium, tumultum popularem: motum agrestium, seditionem, apud Prosperum Chron. et Salvian. l. 5. denotat. Constantinopolitani, teste Scaligero [orig: Scaligerô], vocabant Bagaudam ipsam mou=lton, i. e. tumultum. In veteri Inscr. Baquates dicuntur.

BACBACAR viri nomen. I Paral. c. 9. v. 15. Latine inanis visitatio, vapulatio, aut vacca.

BACCAE proprie sunt lauri, oleae, myrti et id genus arborum fructus, ut apud Ovid. Met. l. 10. v. 98.

Salmasio Bacca. quae pomo [orig: pomô] minor, unde de minoribus pomis passim occurrit. Sic cerasa et olivae baccae sunt, et frequentiores baccae in silvestribus, a pomis sola [orig: solâ] brevitate differentes, a)kro/drua Graecis. Intus lignum, extra carnem habent etc. Vide eum ad Solin. p. 531. 598. 609. et seqq. Ad earum similitudinem etiam bacas olim margaritas dixere [orig: dixêre]. Horatius Epod. 8. v. 12.

Ita enim quaevis optima exemplaria legunt, unico c. cum gemino c. baccae efferantur, in propria significarione sumptae. Quam vis negari non possit et baccas pro unionibus dixisse alios. Ovid. Met. l. 10. fab. 8. v. 264.

Dat digitis gemmas, dat longa monilia colle,
Aure leves baccae, redimicula pectore pendent,
Cuncta decent.

Commendantur autem bacae, seu margaritae a rotunditate, unde lupra Flaccus; Rotundioribus onusta baccis, etc. Vide Casp. Bartholin. de Inaur. Veter. c. 3. Hinc Tribaca, apud Petronium Arbitrum,

Significat margaritam, tribus baccis unionibusve in auro insertis constantem: quam Homer. Il. c. v. 183. tri/glhnon, Scholiast. tri/kokkon et tri/ofqalmon vocat, vide infra in voce Tribaca, ut et ubi de Unionibus.

BACCANAE vicus Etruriae 15. mill. pass. a Roma. Antonin. Hodie Baccano. Exiguum habet lacum, vulgo Lago di Baccano; estque in ditione Pontificis, et in provinc. Patrimonii.

BACCAR Graece *ba/kkar, quod nardi silvestris nomine quidam donavere [orig: donavêre], vestibus inserebatur olim ad odorem conciliandum, teste Plinio [orig: Pliniô] l. 21. c. 19. Conditur cum diapasmate, vestibus odoris gratia [orig: gratiâ] inseritur. Ubi Salmas. legit, Tunditur utiliter ad diapasmata. Sic Dioscorides de Baccare, *kai\ ei)s2 diapa/smata xrhsimeu/ei i(kanh\n e)/xousa th\n eu)wdi/an: tusis nempe et in pulverem redactis siccis aromatibus fiebant diapasmata. Certe unguenta ex baccaris radice fieri solita, antiquos Graecos, ex Aristophane discimus. Unde quidam ex Graecis unguenta appellarunt [orig: appellârunt] *bakka/ridas2. Magnes in Lydis Comoedia,

Scholiastes Aeschyli in Persis, kai\ th\n bakka/rida e)/nioi mu/ron *ludw=n e)/fasan, Et baccaridem nonnulli unguentum Lydorum vocavere [orig: vocavêre] etc. Sed aliud esse ba/kkarin, aliud mu/ron, ostendit Plin. l. 21. c. 19. Hinc Aeschylus ea sic distinguit,

Videlicet non omne unguentum sic appellandum erat, sed certum genus tantum, quod ex baccaris radice fieri diximus. Hesychius, *ba/kkaris2, mu/ron poio\n a)po\ bota/nhs2 o(mwnu/mou. Quam in rem vide plura apud Salmas. ad Solin. p. 1061. ut et infra aliquid voce Pancharis.

BACCARACUM urbecula Galliae, in Lotharingia, ad Murtam fluv. in ditione Episcopi Metensis, 7. leuc. supra Nanceium, versus Fanum S. Desiderii. Vide Bacchi Arae.

BACCATUM Monile, apud veter. Scriptorem, margaritis consertum intelligitur, has enim baccas quoque dictas Veteribus; supra ostendimus. Unde hodieque Bagas vocitant Galli, a baccis, seu margaritis, mundum muliebrem, qui in gemmis unionibusque consistit; atque inde bagatellas, nugas et iocularia, Salmas. d. l. p. 1124.

BACCHA [2] apud Gualterum Vita [orig: Vitâ] S. Caroli Comit. Flandriae n. 20. nomen speculae, signique. quod phari instar erigi solebat in littore maris, ad commodiorem nocturno [orig: nocturnô] tempore navium appulsum, ut et, ad populum, belli meru ingruente, subiro excitandum. An a furore bellantium, ex Latino, de quo mox, ut vult Auctor praefatus: an ex Gallico Beceum, quo [orig: quô] hodieque promontoria seu terrae ligulas in mare aut fluvios procurrentes, ubi ut plurimum phari seu turres eriguntur tamquam rostra (id enim vox sonat) indigitari solent: an ex Belgico Bake specula itidem seu pharus? in cuiusmodi phari seu maritimi luminis sustentationem, quod conferri solet, Beconagium dicitur illius aevi Scriptoribus, uti Henr. Spelmann. docet et Car. du Fresne Glossaril. vide et infra Pharus.

BACCADES vulgo BACCHABEL teste Guil. Tyrio [orig: Tyriô], peramoenus admodum locus est, in finibus Zabulon, in cuius est tribu in summis montium, aquis irriguus, et fructiferarum arborum frequentia [orig: frequentiâ] consitus. Guil. Tyr.

BACCHAE vide Bacchus. Earum proprium bacchari est, sicut gallare Gallorum Cybeles. Bacchantis autem mulieris insaniam, ad exemplum Cassandrae apud Virgilium Amataeque, Lucan. sic describit l. 1. v. 674.

--- --- --- --- Nam qualis vertice Pindi
Edonis Ogygio decurrit plena Lyaeo,
Talis et attonitam rapitur matrona per urbem,
Vocibus his prodens urgentem pectora Phoebum:
Quo feror o [orig: ô] paean; qua [orig: quâ] me super aethera raptam,
Constituis terra [orig: terrâ]? Video Pangaea nivosis
Cana iugis, latosque Aemi sub rupe Philippos etc.

Vide quoque Papinium Statium Thebaid. l. 4. v. 377. Fiebat id nocte maxime. Virg. Aen. l. 4. v. 301.

Bacchatur, qualis commotis excita sacris
Thyas ubi audito [orig: auditô] stimulant Trieterica Baccho
Orgia; nocturnusque vocat clamore Cithaeron.

Ad quae verba Servius, Nocte celebratus. Unde ipsa sacra Nyctelia dicebantur, quae Popul. Romanus exclusit tur pitudinis causa [orig: causâ]. Et ad aras, papin. Statius iterum l. 1. Sylv. 2. de se et Stella, v. 258.

ubi tamen non in sensu proprio sumitur phrasis, pro inter sacra Deorum afflatu oracula fundere, ut apud eundem Theb. l. 10. v. 666. Sed versus pangere, denotat. Vide Barthium ad l. plura vero de hoc verbo, apud Iac. Ouzelium Animadversion. ad Minucium Fel. p. 157. G. Elmenhorst. Observat. ad Arnobium l. 1. p. 1. ut et hic [orig: hîc] infra, ubi de Bacchantium Indumentis, in voce Eca, it Rotare, Smilax, Ululatus, etc. Aliam notionem verbi, qua [orig: quâ] idem notat, quod cum lascivia quadam ac petulantia vagari et lasciviam suam spargere, proterve discurrere et quasi vitulari persequitur pluribus Desid. Heraldus Animadversion. ad Arnobii ista l.4. ut bacchari adolescentes solent. Coeterum Bacchae Centaurique in scyphis caelati, inter Acragantis opera, olim magni habebantur, et in Templo Liberi Patris in Insul Rhodo, asservabantur, uti testatur Plin. l. 33. c. 12.