December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

image: s0441b

BACCHANAL vel BACCHANALE *dionu/sion, locus in quo Bacchi sacra celebrabantur. Plautus in Aulul. Actu. 3. sc. 1. v. 3.

Ad Bacchas veni in Bacchanal.

BACCHANALIA Bacchi festa, in quibus viri per noctem feminis, et tenerae aetati turpiter per dolum admiscebantur. Iuvenal. Sat. 2. v. 3.

Qui Curios simulant et Bacchanalia vivunt.

Eorum pompam, et festivitatem breviter describit Plut. peri\ filoploutei/as2. De foeditate eorum, quae tanta fuit, ut an. Urb. Cond. 568. publico [orig: publicô] edicto [orig: edictô] fuerint inhibita, severissime punitis, qui obsequium recusarent, Livius. l. 39. Augustin. de Civ. Dei. l. 7. c. 21. Tertullian. Apol. c. 37. Vide et Dionysia.

BACCHANTIA Indumenta, apud Tertullian. de Pallio c. 4. ubi de Empedocle, Si Philosophus in purpura, cur non et in baxea Tyria calcinare! nisi aurum minime Graecatos decet: at quin alius et sericatus et crepidam aeratus incessit: digne quidem, ut bacchantibus indumentis aliquid subtinmret cymbalo [orig: cymbalô] incessit: Serica sunt et purpurea vestis, qua [orig: quâ] Bacchus olim et omnes eius qiasw=tai usi. Hinc notum, cum Dionysius Siciliae Tyrannus Platonem invitaster [orig: invitâster], ad saltandum e)n porfura= e)sqh=ti, recusasseeum [orig: recusâsseeum] cum hoc dicto,

*ou)k a)/n dunai/mhn qh=lum e)ndu=nai stolh/n,
Non possem muliebrem induere stolam.

Aristippum autem ea [orig: ] accepta [orig: acceptâ] saltaturum, apposite dixisse.

--- --- *kai\ ga\r e)n *bakxeu/masin
*(h g' ou)=sa sw/frwn ou) diafqarh/setai.
--- --- Namque in Bacchi festo,
Quae casta est, neutiquam corrumpetur.

Purpurea itaque vestis est et mulierum et bacchantium propria. Et certe Bacchantes, Gallantes et huiusmodi coeteros mhtragurtou=ntas2, in purpureis et sericis aureisque vestibus et incessisse et saltasse [orig: saltâsse], Clemens quoque observat Paedagog. l. 2. c. 10. *ei' de\ kai\ a)llo ti de/oi xrw=ma zhtei=n, to\ autofue\s2 th=s2 a)lhqei/as2 a)po/xrh ba/mma. ai' de\ toi=o a)/nqesin e)oikui=ai e)sqh=tes2, bakxikoi=s2 kai\ telestikoi=s2 leipte/ai xoroi=s2, Quod si et alium quendam colorem opus quaerers, nativus Veritatis color sufficit: quae floribus vero similes sunt vestes, Bacchicis et festivis relinquendae sunt choreis. Sic Bacchici Chort et purpureis et coloriis vestibus induti. Vetus Epigr. peri\ *mhtragurtou=,

*xrusofo/ros2 r(h/sswn kala\ tu/mpana.
Auriger frangens pulchra tympana.

Bacchus ipse apud Veteres semper in purpureo sericeoque amictu muliebrem in modum producitur. Lucianus de Baccho: *)en porfuri/di kai\ xrush=| e)/mbadi. *krokwto\n proin ipsi quasi peculiarem attribuebant, quae tenuis erat ex auro vestis. Unde ille apud Comicum versus,

*(orw=n leonth=n e)pi\ krokwtw=| keime/nhn.
Videns Leoninam super crocoto iacentem:

Ubi vetus Scholiastes krokwto\n interpretatur, a)po\ ph/nhs2 e)/duma, sericum indumentum Latini crocotam vocarunt. Vide infra in hac voce, et plura hanc in rem, apud Salmas. Notis ad Tertullian. ubieosdem o)rgia/zontas2 sine cymbalo numquam incessisse, addit.

BACCHEBACCHUS Gaece *bakke/bakxos2 cognom entum Bacchi in sacrificiis usurpatum, vide Lagena infra.

BACCHEMON Persei et Andromedae fil. Lactant

BACCHI [1] mons Thraciae circa Philippos, Appianus.

BACCHI [2] , et ANTIBACCHI, insul. duae in sinu Arabico. Ptol. Steph.

BACCHI Arae ex antiqua loci traditione Baccharach, superioris Germaniae oppid. ad Rhenum in Palatinatu, inter Bingium et Vesauliam sup. 2. leuc. dissitum, quod et Bachrach dicitur. Vinum eius his carminibus olim celebravit Henr. Steph.

Haec mihi pocula sint, contemnam, Gallica quotquot,
Graecia quotquot habet, quaecumque dat Itala telius.
Nec sitiam varios mihi quos lautissima Roma
Saepe ministravit latices, me iudice, quamvis
Romanae Bacchi sint maxima gloria mensae.
Nam varia ob varios passim cclebrantur honores
Vina, sibi propriam poscentia singula laudem.
At tua cunctorum cumulata videmus honore,
Cunctorumque simul titnlos, laudesque merere [orig: merêre].
Bacchi igitur merito tribuit tibi nomen ab ara
Bacchara, quicumque est primus tibi nominis auctor.

BACCHI Theatrum cuius mentio in L. memorata Demostheni in Midiana, *(/otmn h( pomph( tw=| *dionu/sw| e)n *peiraiei= kai\ oi( *kwmw|doi\ kai\ e)pi\ *lhnai/w| pomph\ kai\ oi( *tragw|doi\ kai\ oi( *kwmw|doi kai\ toi=s2 e)n a)/stei *dionusi/ois2 h( pomph\ kai\ oi( pai=des2 kai\ o( *kw=mos2 kai\ oi( *kwmw|doi\ kai\ oi( *tragw|doi\ kai\ *qargyli/wn th=| pomph=| kai\ tw=| a)gw=n, mh/te e)cei=nai mh/te e)nexura/sai ---- e)n tau/tais2 tai=s2 h(me/rais2. *)ea\n de/ ti tou/twn tis2 parabai/nh|, upo/dikos2 e)/stw tw=| paqo/nti kai\ probolai\ kat' au)tou= e)/stwsan e)n th=| *)ekklhsi/a| th=| e)n *dionu/sou w)s2 a/dikou=ntos2 kaq' a(\ peri\ tw=n a)/llwn a)dikou/ntwn ge/graptai. Cum Pompa Libero ducitur in Piraeeo, agunt Comoedi et Tragoedi; item Lenaea pompa, et agentibus Tragoedis atque Comoedis. Astycorum quoque Liberalium pompa, saltante puerorum Choro [orig: Chorô] dum fit Comus aguntque Comoedi et Tragoedi: Thargeliorum item pompa [orig: pompâ] et certamine: neque pignus capito --- istis diebus. Qui secus faxit, accusator a loeso et parabolae adversus eum dantor apud populum pro contione in Bacchi, sirempse lege, qua [orig: quâ] adversus alios, qui Festi religionem temerarint [orig: temerârint]: locus erat Athenis, Philone Architecto [orig: Architectô], Tragoedorum olim Comicorumque Poetarum commissionibus destinatus; infra Acropolim, cui muro [orig: murô], ut Pausan. l. 1. vocat, Australi, iunctus erat. Ibi hodieque specus visitur, ubi tripus olim Apollinis, cum huius sororisque eius Dianae statuis, qui Niobes familiae internecinam stragem


page 442, image: s0442a

inferentes repraesentabantur. Sed et conspicuae olim ibidem erant Tragicorum Poetarum [orig: Poëtarum] illustrium, Aeschyli inprimis, Euripidis, Sophoclisque; et inter Comicos, Menandri praecipue im agines. Quae tamen omnia edaci aevo [orig: aevô] destructa, excepta [orig: exceptâ] muri parte, in qua tres etiamnum fenestrarum ordines videntur: ur et inscriptiones quaedam, inter quas una, quae Artemidori meminit, filii Apollophanis Acarnanis, qui forte inter Comicos illos locum quoque habuit. Certe Apollophanem Comicum quinque dramata composuisse, Suidas auctro est. Prope erat porticus Eumenici, praeparationi Actorum, et deambulationi ac confabulationi virorum Eruditorum quondam dedicata. Quam in rem vide plura apud Iac. Sponium Itinerar. Graeciae Tom. 2. Quod de porticu modo dictum, meminit et porticuum Octaviae Scholaeque in illis Plin. l. 35. c. 13. ubi Dalechampius, in porticibus huiusmodi locum et stationem quandam Ludi Literarii, in quem Philosophi et reliquis doctrinis exculti homines convenire foliti sint, ut publicis disputationibus ac colloquiis exercerentur, fuisse, notat. Vide quoque infra Lemaeon; hic [orig: hîc] enim ante Theatrum exstructum certamina Athenienses celebraverant etc.

BACCHIA Albaniae urbs. Ptol.

BACCHIADAE Corinthii, a Bacchia Dionysii filia oriundi, qui cum Actaeonem, Melissi filium, in nocturnis Orgiis discerpsissent, eius necem tam impotenter tulit Melissus, ut, observato [orig: observatô] Isthmiorum tempore, stans ante aram, diras Corinthiis imprecatus sit, nisi filii sui necem ulciscerentur; carmineque peracto [orig: peractô] protinus se praecipitem dedit. Corinthii itaque, ut se religione solverent, Bacchiadas ex urbe eiecerunt; qui conscensa [orig: conscensâ] navi in Siciliam delati, inter Pachynum et Pelorum consederunt. Ovid. Met. l. 3. v. 407.

Et qua Bacchiadae, bimari gens crta Corimho [orig: Corimhô]:
Inter in cquales posuerunt maenia portus.

Hinc Baccheis Corinthus dicta. Stat. l. 2. Silv. 2. v. 34.

Qualis, si subeas Ephyres Baccheidos altum
Culmen, ab Inoo fert sentita tecta Lechaeo.

Vide Strab. l. 8. Nic. Lloydius. Vide quoque infra Bacchis.

BACCHIARIUS vel BACCHINES tempore D. Augustini, scripsit quaedam, Bibliothecae Patrum inserta Tom. 3. edit. 1624.

BACCHIDES Mesopotamiae Praefectus, tempore Demetrii Soteris X. Syriae Regis, missus est, ut Alcimum Sacerdotem Summum Iudaeorum constitueret. Dein rediit in Iudaeam cum 20000. peditum, et 2000. equitum, sed fusus est a Iuda Maccabaeo, 800. solum militibus stipato, qui tamen in hoc praelio, post incredibilis fortitudinis edita specimina letale vulnus accepit. Cui mortuo sustectus Ionathan frater, non minus fortiter Bacchidi restitit, huius insidiis frustra tentatus, eumque pacem inire, et Iudaea [orig: Iudaeâ] excedere coegit. Hinc ergo Antiochiam rediit. 1. Maccab. c. 7. 8. 9. Ioseph. Iud. Antiq. l. 12. c. 18. 19. et l. 13. c. 1. et 2. item Dux, qui Sinopen urbem Lucullo prodidit. Strabo l. 12.

BACCHIMONES populi Orientales Boccacio, qui postea ab Achaemene, Bacchemonis filio, Achaemenides dicti. Hi Apollinis ritus se invenisse asserunt.

BACCHIS Rex Corinthi Heraclidarum ab Alethe V. successit Prumnidi patri, omnium eorum qui praecesserunt, maxime illustris; quo [orig: quô] factum, ut qui sequuti sunt, non amplius Heraclidae, sed Bacchidae, nominati fuerint, seu Bacchiadae: qui cum progressu temporis ita multiplicarentur, ut plures ducentis evaderent, post Automenem, communi iure praesidere urbi, et ex numero suo Prytanim unum, qui loco [orig: locô] Regis esset, eligere coeperunt, per annos XC. Donec a Cypselo tyranno eiecti sunt, Diodor. Sic. apud Syncellum p. 179. paulo aliter Pausan. l. 2. de qua amborum discrepantia, adi si visum est Illustr. Marshamum Canone Chron. ad Sec. xvII. ubi de Corinthi Regibus agens, inter alia ante Bacchidem, Regem, qui regnaverit annos 30. apud Diodorum desiderari conicit. Regnavit autem Bacchis ann. 35. cui Agelas successit.

BACCHIUM Plin. l. 5. c. 31. Bacchina, Insul. parva maris Aegaei, ante Smyrnam, urbs Ioniae.

BACCHIUS et BITHUS gladiatores nobilissimi, qui pares aetate, et audacia [orig: audaciâ] fuere [orig: fuêre]. Hinc natum proverbium: Bithus contra Bacchium. Erasm. Adag. Sueton. in Augusto. Horat. l. 1. Sat. 7. v. 20.

--- --- Uti non
Compositus melius cum Bitho Bacchius --- -

Hi cum multos interfecissent, tandem congressi mutuis vulneribus se confoderunt.

BACCHUS [1] Iovis ex Semele filius. Orpheus in Hymnis.

*kissoko/mhn *dio/nuson e)ri/bromon a)/rxom' a)ei/dein.
*zhno\s2 kai\ *seme/lhs2 e)rikude/os2 a)glao\nui(=on.

Idem alio [orig: aliô] Hymno [orig: Hymnô] Iovis et proserpinae filium putavit.

*eu)/boul' eu)polu/boule *dio\s2 kai\ *persefonei/as2.

Hunc Deum bimatrem appellarunt [orig: appellârunt], non quia duas habuerit matres, sed quod, cum Semele mater arsisset, ex igne surreptus Iovis femori assutus fuerit, qui matris munere functus fuit, teste Ovid. Met. l. 3. v. 310.

Impersectus adhuc infans genetricis ab alvo
Eripitur, patrioque tener, si credere dignum est,
Insuitur femori, maternaque tempora complet.

Manilius l. 2.

Atque iterum patrio [orig: patriô] nascentem corpore Bacchum.

Orpheus, Hymno [orig: Hymnô] in Sabaxium, Dionysium inquit, a Sabazio Iovis femori assutum fuisse: cum tamen alii Sabazium fuisse filium


image: s0442b

Bacchi inquiant, alii Bacchum ipsum, alii alium daemonem. Sic enim ille.

*klu=qi pa/ter, *kro/nou ui(e\, *saba/zie, ku/dime dai=mon,
*(\os2 *ba/kxon *dio/nuson, e)ri/bromon, *ei)rafiw/thn
*mhrw=| e)gkate/rayas, o(/pws2 tetelesme/nos2 e)/lqh|
*tmw=lon e)s2 h)ga/qeon. --- ---

Theocritus Idyll. 26.

*xai/roi me\n *dio/nusos, o(/n e)n *draka/nw| nifo/enti
*zeu\s2 u(/patos2 mega/lan e)pigouni/da qh/kato lu/sas2.

Nonnus, Bassaricon [orig: Bassaricôn] initio [orig: initiô].

--- --- --- --- *ei)pe\ de\ fu/tlhn
*ba/kxou dissoto/koio, to\n e)n puro\s2 u(gro\n a)ei/ras2
*zeu\s2 bre/fos2 h(mite/leston a)maieu/toio tekou/shs2,
*feidome/nais2 pala/mh|si tomh\n mhroi=o xara/cas2,
*)/arseni gastri\ lo/xeue path|r kai\ po/tnia mh/thr.

Hunc primum matertera eius Ino clam nutrivit, postmadum Nymphis tradidit, quae etiam ein alimenta dederunt. Ovid. ubi supra, v. 313.

Furtim illum primis Ino matertera cunis
Educat, inde datum Nymphae Nyseides antris
Occuluere [orig: Occuluêre] suis, lactisque alimenta dedere [orig: dedêre].

Et sane Meleager, non assutum fuisse fem ori Ioyis arbitratus est, sed ab ipsis Nymphis e cineribus maternis statim ereptum et educatum, cum ita scribat,

*(ai *nu/mfai to\n *ba/kxon, o(/t' e)n puro\s2 h(/laq' o( kou=ros2
*ni/yan u(pe\r te/frhs2 a)/rti kulio/menon.
*tou)/neka su\n *nu/mfais2 *bro/mios2 fi/los, h)\n de/ nin ei)/rghs2
*mi/sgesqai, de/ch| pu=r e)/ti kaio/menon.

A qua sententia videntur non magnopere dissentire carmina illa, quae sunt in l. 9. Dionysiacorum, apud Demarchum, qui scribit Dionysum ab Horis fuisse educatum, ut est in his:

*to\n me\n u(perku/yanta qehgene/os2 soketoi=o,
*ste/mmati kissh/enti lexw/ides2 e)/stefon *(=wrai.

Memoriae prodidit Lucian. in Dialogis, Deorum Dionysum statim natum fuisse deportatum a Mercurio in Nysam, Arabiae urbem, Aegypto finitimam ad Nymphas educandum. At Orpheus in Hymnis illum educatum fuisse, in Aegypto, significat in his.

*ai)gu/ptou para\ xeu=ma su\n a)mfipo/loisi tiqh/nais2.

Alii Hyadas fuisse Bacchi nutrices putarunt [orig: putârunt], ut ait in l. 2. de Diu Apollodorus Cyrenaieus, et Ovid. l. 5. Fast. v. 165. in bis.

Ora micant Tauri septem radiantia flammis,
Navita quas Hyadas Graius ab imbre vocat.
Pars Bacchum nutrisse putat, pars credidit esse
Tethyos has neptes Oceanique senis.

Pausan. scribit in Achaicis, fuisse sermonem Patrensium, quod Bacchus fuerit apud se educatus intra Mesatim oppid. quodque Panum insidiis prope fuerit circumventus. Alii in Naxo nutritum fuisse inquiunt. At Antipater Sidonius hunc, sicut Herculem, Thebanum fuisse memorat in his carminibus.

*)amfo/teroi *qh/bhqe, kai\ a)mfo/teroi polemistai\.
*kh)/k *zhno\s2. qu/rsw| deino\s2, o( de\ r(opa/lw|.

Lucianus addit, matrem eius Syrophoenicem fuisse. Verum haec locorum, nutricumque differentia inde exorta est, quod varii fuerunt Bacchi, de quibus ita scripsit Cicer. l. 3. de Nat. Deor. Dionysos multos habemus, primum e Iove et Proserpina [orig: Proserpinâ] natum: Secundum Nilo [orig: Nilô], qui Nysam dicitur interemisse: Tertium Caprio [orig: Capriô] patre, eumque Regem Asiae praefuisse dicunt, cuius Abazea sunt instituta. Quartum Iove et Luna [orig: Lunâ], cui sacra Orphica putantur consici. Quintum Niso [orig: Nisô] natum et Thione, a quo trieterides constitutae putantur. At de nullo horum prope fit mentio a Poetis, nisi de Iovis et Semeles filio. Fuerunt qui dixere [orig: dixêre], statim natum Dionysum fuisse a Mercurio Iovis mandato [orig: mandatô] in Euboeam ad Macrim Aristaei filiam portatum, quae labra melle illi primum perunxit, eumque educandum cepit. Id vero cum sensisset Iuno, Macrim Euboea [orig: Euboeâ] relegavit, ne pellicis fil. etiam in insula sibi sacra [orig: sacrâ] educaretur; quae in Phaeacum regionem profugit, atque in antro duas portas habente illum educavit. Apollonius Argon. 4.

*au)tonuxi\ kou/rh| qalamh/i+on e)/ntunon eu)nh\n
*)/antrw| e)n h)gaqe/w, to/qi dh/ pote *ma/kris2 e)/naien
*kou/rh *)aristai/oio meli/fronos, o(/s2 r(a melisse/wn
*)/erga, polukmh/toio t' a)neu/rato pi=ar e)lai/h|s2.
*kei/nh dh\ pa/mprwta *dio\s2 *nushi/+on ui(=a
*eu)boi/hs2 e)/ntosqen *)abanti/dos, w(=| eni\ ko/lpw|
*de/cato, kai\ me/liti chro\n peri\ xei=los2 e)/deusen.
*au)=te/ min *(ermei/hs2 fe/ren e)n puro\s2, e)/drake d' *(/hrh|
*kai\ e(\ xolwsame/nh pa/shs2 e)ch/lato nh/sou,
*(/h d' a)/ra *faih/kwn i(erw=| eni\ thlo/qen a)/ntrw|
*na/ssato kai\ po/ren o)/lboi a)qe/sfaton ennae/thsin.

Orpheus in Hymnis, Hippam Bacchi nutricem fuisse perhibet hoc [orig: hôc] versu,

*(/ippan kiklh/skw *ba/kxou tro/fon, eu)a/da kou/rhn.

Idem tamen, Hymno [orig: Hymnô] in Nymphas, illas Bacchi nutrices nominat, ut sensit etiam Homer. Hymn. in Dionys.

*(/on tre/fon hu)/komoi *nu/mfai, para\ pmtro\s2 a)/naktos2


page 443, image: s0443a

*deca/menai ko/lpoisti, kai\ e)nduke/ws2 a)ti/tallon.

Vide Oppian. *kunhg. l. 4. Porro Bacchum Orpheus vocat,

*)ar)r(ena kai\ qh=lun, difuh=. --- --- -

Et Ovid. Met. l. 4. v. 17. eum semper iuvenem esse scribit,

Tibi enim incomsumpta iuventa est,
Tu puer aeternus, tu formosissimus alto [orig: altô]
Conspiceris Caelo [orig: Caelô]. --- --- --

Olim simulacrum eius rudis erat lapis; unde Bacchi Thebani stu/lon habeat ex veterib. Poetis Clem. l. 1. Strom. Vide infra voce Baetylus. Postmodum fingebatur iuvenili specie, corpore tenero [orig: tenerô] et delicato [orig: delicatô], ut Virginem referret. Unde Poeta Phallicus,

Trahitque Bacchus Virginis tener forman.

Quam ob causam inter Deos formosos eidem connumeratur carmine alio [orig: aliô],

Formosus quoque pingitur Lyaeus.

Quae ad hodiernam Bacchi picturam male respondent: nisi abdomen et ventrem inter pulchritudinis pattes censere velimus. Vide Diodor. Sic. l. 4. ubi totam Bacchi Historiam habes, et Nonnum in Dionysiacis, ubi res gestas eius describit: Peregrinationibus enim ad remotissima orbis loca confectis, Indias vicit, homines vineas plantare, segeres demetere, negotiationes exercere docuit. Sic dictum volunt a Bacchis, quae illum *bakxeu/ousai h. e. insanientes, et immodeste se gerentes in Indiam secutae sunt; sive ut Eustathto placet, a)pi\ tou= ba/kxein h. e. a vociferando, ac ululando; unde ipse Bacchus (inquit D. Heinsius) non est dubitandum, quin a [gap: Hebrew word(s)] Baccha, quod est, ululare aut lamentari dictus sit. Aliter Bochartus o( me/gas2, cui Bacchus quasi [gap: Hebrew word(s)] bar-chus; i. e. Chusi filius. Vide doctissimum Virum Phaleg. l. 1. c. 2. Mythologiam eius habes apud Nat. Com. l. 5. c. 13. Alex. Rossaeum, in mystagogo Poetico, etc. quos sis consule. *)erebi/nsios2 *dio/nusos2, h. e. Cicernus Bacchus, de re vehementer contempta; sumptum adagium, a potu ex leguminibus confecto, qui vinum imitatur. *ou)de\n pro\s2 *dto/nuson, Nihil ad Bacchum; ubi quis ea nugatur, quae ad rem praesentem nihil spectant, quae eleganter dicimus a)prosdio/nusa;

*polloi/ toi narqhkofo/roi, pau=roi de/te *ba/kxoi.
Multi thyrsigeri, pauci viri.

Proverbium, quo [orig: quô] significatur complurimis mortalium adesse virtutis insignia, aut etiam famam, qui tamen vera [orig: verâ] virtute vacent. Hinc Bacchae, Bacchi sacrificulae, quae et Maenades, Bassarides et Thyades, etc. quae noctu ei sacrificabant alternis annis, in Parnasso monte Boeotiae; Item anno [orig: annô] quoque [orig: quôque] tertio [orig: tertiô] ad Cithaeronem montem catervatim cum thyrsis convenire solebant; ut ibi Bacchi orgia magno cum ululatu celebrarent. Ovid. Met. l. 9. v. 640.

Utque tuo motae proles Semeleia thyrso,
Ismariae celebrant repetita triennia Bacchae.

Dixi cum thyrsis, qui Baccho, et Baccchis passim ab auctoribus tribuuntur. Suidas, *qu/rsos2 *bakxikh\ r(a/bdos, h' \ lampa\s2 h(\n e)ba/stazon ei)s2 timh\n tou= *dionu/sou. Thyrsum itaque esse Bacchi certum est. Hinc a Sidonio Antipatro Bacchus dicitur qu/rsw| deino\s2: Et Statius l. 5. Sylv. 1. v. 115.

--- --- Cui ius venerabile Thyrsi
Bacchus. --- --- --- ---

Fandem rem firmat insania Antigoni et Antonii. Prior apud Herodotum Bacchum repraesentaturus, tum hederam capiti circumponebat pro diademate, tum maxime ferebat qu/rson a)nti\ tou= skh/ptrou. Posterior apud Velleium, l. 2. c. 2. cum Liberum Patrem appellati se iussisset, cum redimitus hedera [orig: hederâ], coronaque [orig: coronâque] velatu saurea [orig: saureâ], et thyrsum tenens, cothurnisque succinctus, curru velut Liber Pater vectus esset Alexandriae. Hinc Bacchus thyrsiger est, apud Senecam in Medea, Actu. 1. v. 110.

Candida thyrsigeri proles generosa Lyaei.

Fuit vero thyrsus non Bacchi solum, sed et Baccharum, cuius virtute nixas illas, atque illudente Daemone, mira quaepiam prodigia fecisse antiqui prodidere [orig: prodidêre]. Apud Euripidem Baccharum una, cum petram thyrso [orig: thyrsô] percussisset, drosw/dhs2 u(/datos2 e)kphda= noti\s2, fons exiliit aquae rorulentus. Alia ut in terram iecit, remisit Bacchus krh/nhn oi)/nou vinifontem, et fere statim e)k de\ kissi/nwn qu/rswn glukei=as2 me/litos2 e)/stazon r(oai/. Nonnus Dionysiacon [orig: Dionysiacôn], l. 48.

*qu/rsw| gai=an a)/rasse, dixazome/nhs2 de\ kolw/nhs2,
*au)toma/thn w)/dine me/qhn eu)w/dini mazw=|
*xeu\mati porfu/ronti.

Si quis vero descriptionem thyrsi petat, addam ex Virgilio, qui talem eius adhiber periphrasin, Eciog. 5. v. 31.

Et foliis lentas intexere mollibus hastas.

Nimirum nihil aliud thyrsus denotat, quam hastam, sive virgam frondibus vestitam, aut etiam pampinis ac foliis hederae obtectam, in cuius extremitate cuspis erat, aut mucro forma [orig: formâ] coni pinei. Plin. l. 16. c. 34. Hedera Liberi Patris adornat thyrsos. Euripides, in Bacchis, Thyrsum vocat ki/ssinon be/los2, et Ovidius in Ep. 13. Heroid. v. 33. hastam pampineam eo [orig: ] versu:

Ut quas pampinea [orig: pampineâ] tetigisse bicorniger hasta [orig: hastâ] Creditur. --- --- --- ---

Iustinus M. w(/sper ai( *ba/kxai dia\ xh/matos2 ei)rhnikou= ta\s2 lo/gxas2 e)n toi=s2 qu/rsois2 perife/rousin. Addit Macrob. l. 1. c. 19. mucronem


image: s0443b

quoque ipsum tegi iambente hedera [orig: hederâ]. Seneca elare, in Hercule Insano, Act. 4. v. 35.

Tectam Viventi cuspidem thyrso [orig: thyrsô] gerens.

Nonnus Dionys. l. 9. hunc thyrsum dicit, keuqo/menon peta/loisi, occultatum foliis, et alibi kata/skion umbrosum, vel inumbratum. De la Cerda. Hinc Bacchanalia, quae, ex festis in Bacchi honorem celebrari solitis, praecipua erant. E quibus patuit, hominem vino [orig: vinô] largius, quam decet, hausto [orig: haustô], mentem perdere et in vitia horrenda despumare. Vide ibi, et Ovid. Met. l. 3. Euripid. Diodorum l. 4. 5. etc. Nic. Lloydius. Addam; quod Macrob. Saturn. l. 1. c. 19. Liberi patris, inquit, simulacra, partim puerili aetate, partim iuvenili fingebantur: praeterea barbata [orig: barbatâ] specie, senili quoque. Coronabarur pampineis, hedera [orig: hederâ], et ficulneis frondibus: pampino [orig: pampinô] quidem et ficu, ex memoria Nympharum Staphylae et Sycae; hedera [orig: hederâ] vero, in memoriam Cissi pueri, in hanc plantam conversi. Effictus est aliquando in curru pampineo; qui pantheris modo, modo tigribus ac lyncibus vehebatur triumphans. Silenus, a quo educatus dicitur, pando asello propter astans Bacchis et Satyris thyrsos ac ferulas vibrantibus, coeteroque Bacchantium comitatu, tum praeeunte, tum subsequente. Vide Andr. alciatum in Emblematis, et Claud. Minaem [orig: Minoêm] Comm. in eum. Eius templum Romae erat in region. 2. de quo ita Georg. Fabricius: Bacchi templum nunc S. Constantiae, extra portani Viminalem in via Numentana, circulare et vermiculato [orig: vermiculatô] opere usque et aries villosus. Aediculam quoque habuit in region. 6. Cum Proserpina communis ei ara fuit. Apud Athenienses quoque, et alios magno fuit in pretio, utpote unus ex Diis Consentibus et celebris admodum, sed Schytae sacra eius non admiserunt, quod nefas ducerent Deum Colere, qui ad insaniam adigeret, Herodot. l. 4. Principium cultus ab indis fuisse, docet Fr. Laziardus Hist. Univers. Epist. c. 16. Primus ei simulacrum constituisse et quemadmodum coli deberet, ostendisse Eleuther dicitur, apud Hyginum Fabul. c. 225. Trigridem ei sacrarunt [orig: sacrârunt] Poetae, quod ferocissima quaeque pectora eius invento [orig: inventô], vino [orig: vinô] videl. domentur: Silius Punicor. l. 17. v. 652.

Qualis odorati descendens Liber ab Indis,
Egit pampineos frenata [orig: fraenatâ] tigride currus, etc.

Nec omittendum, quod Bacchus praecipue ad imitandum placuerit multis. Quamvis enim alios quoque Deos aemulatus Alexander sit Ammonem, Dianam, Mercurium, Herculem; inprimis tamen Bacchi fuit imitator, cuius proin triumphum pluribus exponit Curtius l. 9. c. extr. Vide quoque in Vario xiphilinum, ubi Genium quendam, Alexandrum se ferentem, atque ex Istri locis profectum, Asiam et Thraciam cum 400. hominibus, bacchantium more similiter pertransiisse, tandemque in regione Chalcedonensi disparuisse, refert. Idem de Mithridate Antigono, C. Mario, M. Antonio, docet Schottus Observat. Histor. l. 3. c. 3. ubi ex Val. Maximo l. 3. c. 6. et Plinio l. 33. c. 11. notat, Marium, post Cimbricam victoriam, Cantharis potasse [orig: potâsse], quod in inclito suo per Asiam triumpho eo [orig: ] poculi genere fuerit usus: apud Freinshemium Not. ad Curtium d. l. Bacchum recemis uviferis coronatum in iaspide Viri Cl. videbimus infra voce Iaspis: plura vide apud Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 2. c. 11. Dempsterum Paralipom. ad illud, Casp. Barthium Animadversion. ad Statium passim et infra in voce Liber.

Cognomina varia Bacchi.

Aedoneus dictus est, inter mortuos, apud Arabes. Bacchus, inter vivos. Bicornis. Bromius. Brontinus. Corniger, vide infra Mitra. Dionysius, apud Indos. Eleus. Eleutherius. Evan, Evius, Evoe, quod in sacris eius receptissimum. Vide infra. Hians, Graece *kexhnw\s2, in Samo cultus est, vide Plin. l. 8. c. 17. Iacchus. Ignigena. Legislator. Lenaeus. Liber, apud Roman. Lyaeus. Nyctelius, quod sacra eius naetu peragerentur. Omphacita. Osiris, apud Aegyptios. Pantheus, apud Lucanos. Phanaces, a Mystis suis appellatus. Phleo. Staphylita. Thyoneus. Titanicida vitisator. etc.

BACCHUS [2] Martyr, una cum Sergio sub Diocletiano ad Euphratem passus est. Uterque ordinem in exercitu Caesaris ducebat. Volaterranus.

BACCHYLIDES [1] Ceus, Poeta Lyricus, Simonidis, e fratre nepos. Natus Iulide, in Insul. Cea. Circa Olymp. 82. Auctor hymnorum, Odarum et Epigrammatum, quorum fragmenta supersunt. Iuliano Apostatae in delitiis, unde plurima egregia, inprimis illud de Castitate, praecipuo hominis ornamento, decerpsit. Amm. Marcellin. Vide Voss. Poet [orig: Poët]. Graec. c. 5. ad Olymp. 82. Eusebium, Chron. Nic. Lloydius.

BACCHYLIDES [2] Tibicen Opuntius, cuius meminit Plato Comicus.

BACCI ubi Longobardos a Francis victos acie caesosque esse tradit Marius, Episc. Aventicenis in Chron. locus aut vicus est in valle Pennina, non multum a Monasterio Acauno, vulgo Bex. Hadr. Vales. Notit. Gall. in voce Veragri.

BACELUS vir quidam effeminatus, totusque luxuriae deditus. Unde Proverb. Bacelo similis. Hesych. *ba/khlos, o( me/gas2 kai\ a)no/htos, h' \ o( a)po/kopos, o( u(p' e)ni/wn *ga/llos. *oi' de\ a)ndro/gunos, a)/lloi pareime/nos, gunaskw/dhs2 para\ *mena/ndrw| *umnidi. Nic. Lloydius.

BACEMUM vulgo BACAIM, urbs Asiae, in India, non procul ab ora Oceani et sinus Cambaiae, in ditione Lusitanorum, cum arce munita; estque media fere inter Goam et Amedebatum,


page 444, image: s0444a

urbes celebres. 60. mill. pass. ab Emporio Surata in Austrum.

BACENIS Silva eadem cum Hercynia. Volaterranus l. 7. Geograph. diversam putat: tamen ex eius lectione (nam Barcenis legit) colligi potest, eandem gemino [orig: geminô], sed idem significanti nomine appellari. Ut enim Hercynia sive (ur Eratosthenes habet) Orcynia in vernacula Germanorum, Hartz: ita et Barcenis, unica [orig: unicâ] litera [orig: literâ] immutata [orig: immutatâ] dicitur bartz pro Hartz. Nam sicuti Taurus mons Asiam, Atlas Mauritaniam et Apenninus Italiam mediam intersecant et dubio procul varia a variis accolis nomina sortiuntur: ita et Hercynium nemus totam Germaniam ad Riphaeos usque montes et paludes Moeotidis permeat: sed ab aliis confinibus aliter et Latine et Germanice vocatur. Latini namque partim et Graeci eandem Silvam Bacenim, Martianam, Gadretam, Semanam et Hercyniam nominant. Germani vero iuxta Friburgum Brisgoiae eam Nigram Silvani a pinorum haud dubie opacitate: Heidelbergensis tractus ab Othone Othonis silvam. Prope Herbipolim autem et Papebergam Ardua Silva, Germanice Steigervvald (unde nimirum vox Gabreta apud Strabonem l. 7. nata est) ab iisdem vocatur. A. Moeno etiam ad Loriam amnem, prope Confluentiam, der Westervvald, h. e. Occidentalis silva. Non procul autem a Moeni ripa, ubi Francofurtum, Asciburgium et Moguntium attingit, Spiisshartz, h. e. picearia Silva. In Sazoniae faucibus, ubi Comitis Mansfeldii ditionem pertingit, a pice rursus nomen sortitur, Germanice auf dem hartz. A Thuringis adiacentibus Thuringica (de qua Caesar. l. 6. c. 9. Comment. loqui videtur; et a Bohemis Bohemica appellatur silva.

BACHARIUS Massaeus, Anglus, S. Patricii discipulus de Horoscopo librum edidit, primis Iuventae annis. Circa annum 460. sub regno Vortigeri. Vossius, de Scient. Mathem. c. 63. §. 1.

BACHELARII vel BACCALARII in Usaticis Barcinonensibus c. 46. rustici sunt, qui mansum excolunt; seu potius, qui rusticis mansorum cultoribus longe honoratiores, rusticis tamen accensebantur, ad quorum imitationem, si non operis servilibus, aliis tamen, v. g. censui, erant obnoxii. A voce Baccalaria, praedii rustici specie, quae decem interdum mansos (mansuautem 12. erat iugerum) complectebatur. Unde Baccalarii Ecclesiae, in Catalogo Abbatum Lerinensium, apud Vinc. Barrallium Tom. II. p. 151. ubinarratur, Gaucelinum Foroiuliensem Episcopum sub A. C. 1038. una cum consilio et consensu omnium Canonicorum suorum et Baccalariorum (qui nempe istusmodi Baccalarias tenebant, possidebant et colebant): et aliorum quamplurium utriusque sexus donationem quandam fecisse Monasterio Lerinensi etc. Alii vero sunt recentioribus Scriptoribus Baccalarii, qui videl. Militarem ordinem consecuti, non erant satis divites, vel quibus idoneus haud erat vassallorum numerus, ut vexillum in praeliis educere possent: vel, si eiusce essent ordinis, qui Banneretorum dicitur, nondum tamen prae aetate illud eduxerant, et, ut Galli loquuntur, quin' avoient pas encore leve banniere. Atque ii vulgo iisdem Baccheliers appellantur, quos, ut adolescentes, ideo repraesentant, Albertus Aquensis l. 3. c. 26. Glaber Rodulfus l. 5. c. 1. Froissardus Volum. l. c. 29. etc. Unde etiamnum in Picardia adolescentes ac adolescentulas Baccheliers et Baccheletes appellari, annotavit Fauchetus. Eosdem, ut minime [orig: minimê] divites, passim, Scriptores indigitant, interim ordinem eorum, licer Comitibus, Vicecomitibus, Baronibus et Castellanis hos postponant, satis commendantes. Inde appellatio ad Baccalarios seu Baccalaureos Academicos transiit, qui in eo gradu sunt, ut ad Doctoratum adspirare possint, quemadmodum Baccalarii Milites adolescentes, qui ad Banneretorum gradum perinde adspirabant. Hos a Iustiniano in Prooem. Lytas, Hispanice Licentiados, aliis Subdoctores dictos fuisse, legas apud Macrum in Hierolex. Patisiis Theologiae Facultas duplicis generis Baccalarios habet, Formatos et Cursores; in 4. nempe hos ordines, observante Filesaco [orig: Filesacô] divisa, Magistrorum, Licentiatorum, Baccalariorum Formatorum et Baccalariorum Cursorum: E quibus ultimi hi sunt Theologiae Candidati primi generis, qui ad Cursum Theologicum explicandum admittuntur, Bibliorum videl. postea libri Sententiatum Petri Lombardi. Unde nata illa distinctio Baccalariorum, ut alii Biblici, alii Sententiarii, nuncupentur. Vetus Statutum Academiae Paris. Quilibet Cursor (Baccalarius) in Theologia, inter primum Cursum et Sententias, tenebitur respondere in Theologia, ad minus semel de Disputatione Tentativa, sub Magistro. Alibi, Nisi talis volens admitti, tempus suum probaverit per schedulas Sententiariorum aut etiam Biblicorum etc. Vide Historiam Academ. Paris. Tom. IV. p. 391. et Lambecium Commentar. de Bibl. Caesar. l. 2. p. 128. 129. 131. 134. In Anglicis vero Academiis Baccalariatus vel Doctoratus gradus non obtinent, ut refert Ioh. Fortescutus de Laudibus LL. Angl. c. 50. etc. De origine vocis variant Eruditi: Cuiacius ad l. 2. de Feud. tit. 17. a Buccellartis veterum dictos vult Baccalarios; Alciatus a Bacca Laurea, ad l. 5. de verbor. signif. Rhenanus a Bacillis. Vide infra ubi de Bacillariis; Loiseus de Ordinib. c. 6. num. 49. et 50. Baccellarios, a vocibus Gallicis, bas eschelon dictos scripsit, quod Militaris eiusmodi ordo infimus esset. Quod etymon quamvis paucis atrideat: certum tamen, hactenus fere receptam fuisse Claudii Falceti, Viri in Antiqq. Gall. versatissimi, sententiam Baccellarios nempe, seu les Baccheliers, appellatos quasi bas Chevaliers, quod Militibus Banneretis dignitate inferiores essent, iisque ultro cederent, adeo ut in consessibus publicis vel in conviviorum accubitis post eos sederent. Nam Baccalariis cum Banneretis seders fas erat, quod non licebat Scutiferis, quamtumlibet natalium splendore conspicivis, quod eximie docet Continuator Nangii Gallicus MS. ad A. C. 1378. ubi narrat, ut Carolus V. Franciae Rex Carolum IV. Imperatorem et Regem Rom. filium eius, in aula sua convivio [orig: conviviô] exceperit, apud Car. du Fresne. Ita apud Longobardos consuetudinem fuisse, scribit Paulus Warnefridus l. 1. c. 23. ut Regis cum patre filius non pranderet, nisi prius a Rege gentis externae arma sumpsisset: quod etiam in more fuisse apud Aragonios, testatur Eximinus Petri Salanova Iustitia Aragonum l. de Privilegiis Baronum et Ricorum hominum. Accedit Falceti sententiae, prae aliis, Andr. Favinus: quam, ut


image: s0444b

reliquas quoque, pluribus expendit eruditus Seldenus Tract. de Titulis Honorarius Part. 2. c. 3. §. 24. quem vide, ut et, de Baccalariis inprimis Academicis, Caes. Egassium Bulaeum Tom. 1. de Acad. Paris. p. 670. de quo honoris gradu, Sigismundus Baro Herberstenius quid senserit, ex tabula liquet promotionem eius in Baccalaureum repraesentante, cui haec verba sua [orig: suâ] inscripsit manu: sunt qui abhorrent et verecundantur nomine Baccalaureatos appellari. Ego vero [orig: verô] gaudeo et glorior. Promotus sum Viennae 1502. apud Cl. Spenerum, qui addit: Quam optandum esset, multis Illustribus eundem de studiis et in Doctores suos sensum esse ac animum! forie melius cum publicis commodis ageretur, Artis Herald. Parte 2. l. 1. c. 37. §. 19. Fuit autem Sigismundus is Legatione ad M. Moscoviae Ducem, quam ipse in literas retulit, celeberrimus, et Maximiliano I. Carolo V. ac Ferdinando I. Imperatorib. magni habitus. Car. du Fresne Baccellariorum originem non absque ratione, a priscis illis Baccellariis deducit, de quibus primo [orig: primô] loco [orig: locô] egimus: qui, cum Baccellarias, praedia sic nuncupata, tenerent et excolerent, liberae quidem ac ingenuae conditionis homines, Baronibus tamen inferiores erant, vide ipsum in Glossar. hac de re erudite disserentem; ut et de Baccellariis Militaribus, quos ad Academicorum discrimen Bacelieri d'arme vocat Ioh. Villaneus l. 6. c. 91. et l. 7. c. 85. Dissertationem eius ad Ioinvillam, ubi de Bannerettis. Adde, quae diximus in voce Bacalarius, ut et infra aliquid voce Pennones.

BACHELARIUS Sorbonae, dicitur in Academisa Parisiensi, qui postquam Philosophiae partim, partim Theologiae aliquandiu operam navavit, examini subiectus publicum profectuum suorum specimen edidit, Richelietus in Dictionar. Gall. nuper edito. Vide supra.

BACHETUS vide Claudius Gaspar.

BACHIANUM Insula Asiae, in mari Indico, et una ex Moluccis, parva sed abundans et mire [orig: mirê] fertilis, in ditione Hollandorum, 30. mill. pass. distat a Machiano in Austrum et paulo minus ab ora occidentali Giloli Insul. fere sub linea aequinoctiali. Olim seke dicta. Hic [orig: Hîc] caelum ut percoquendis aptum frugibus, ita corporibus humanis grave, ob vapores, quos Sol adeo imminens haurit; quippe positis sub Aequatore terris, quarum et visceribus incensis flammant iuga. Sinenses circa A. C. 1013. has insulas tenuere [orig: tenuêre]. Post hos Persae, Arabes, Lusitani, Batavi. Vide Hug. Grotium Hist. Belg. et in voce Moluccae.

BACHIENSIS Comitatus provinc. regni Hungariae iuxta Danubium fluv. prope Coloczam urbem. Vide quoque in voce Bathanatii.

BACHILIO fluv. Italiae, olim Meduacus minor dictus, quod vide, Agros Vicentinum et Patavinum rigat, et in mare Adriaticum se exonerat. Bachilione Ital.

BACHINA vide Bacchium.

BACHOVIA vulgo BACHOVV, urbs Walachiae, Episcopalis sub Archiepiscopo Coloczensi, ad Missovo fluv. Miraeo [orig: Miraeô] teste, et aliis. 30. mill. pass. a Targovisco in Septentrionem.

BACHOVIUS Reinerus, Coloniensis, Gallice [orig: Gallicê], Latine, Graece, et Hebraice, fere sine Magistro, doctus, Lipsiae sub Christiano I. Electore ad Scabinatum prinio, inde et Consulatum ascendit. Illo [orig: Illô] defuncto [orig: defunctô], turbisque ob religionem Lipsiae exsortis, A. C. 1593. Servestam primo, inde Heidelbergam concessit, ubi Fisci Electoralis cura ei commissa est. Obiit A. C. 1614. aetat. 70. pater inter alies filii cognominis, Politices primo, dein Iuris ibidem Professoris. Edidit Catechesin Palatinam, testimoniis S. Scripturae ac sententiis Patrum illustratam, it. Locos Communes, ex Patribus, collectos. P. Freherus Theatro [orig: Theatrô] Viror. claror.

BACHYLLUS Ecclesiae Corinthi Moderator. Sub finem saecul. 2. de celebratione Paschatis, egregium opus edidit, controversia [orig: controversiâ] sub Victore Episcopo Romano exorta [orig: exortâ], Hier, in Catal. Euseb. l. 5. c. 21. 22. A. C. 198.

BACIDES tres exstiterunt unus ex Attica isque Vates, alter Locris oriundus, tertius Boeotius. Vide Auctorem Schol. in Aristoph. Equites p. 294. G. Vide Bacis.

BACILLARII apud Pancirollum de clar. Legg. Interpr. l. 3. c. 2. ubi de Gratiano, Voluminis Decretorum celebri Collectore, Tantae postea auctoritatis fuit, ut vulgo Magister vocatus --- Itaque qui eius opus ita edidicisset, ut aliis praelegere posse videretur, baculo [orig: baculô], velut pro arrha doctrinae, more Longobardorum, accepto [orig: acceptô], Doctoris titulo [orig: titulô] honestabatur et a bacillo Bacillarius vocabatur, qui mos tum demum Bonomae institutus a Parisiensibus, ubi tum Decreta et summulae docebantur, fluxisse fertur, in quorum vetustis Constitutionibus, Bacillarii nominantur. Iidem sunt, qui supra Bacchelarii vel Baccalarii dicti: quod nomen etiam Rhenanum a baoculo derivasse [orig: derivâsse] innuimus. Nec abludit Watsius, qui perinde Baccalarios militares a baculo vocatos opinatur, quod, ut ait, iuvenes Milites, postquam in equestribus decursionibus hastas fregissent, linea tantum armati, non gladtis, sed sudibus baculisque sese mutuo non surdis ictibus, in torneamentis, fortissime battuerent. Verum Nobiles viros vel adolescentes baculis in arena decertasse [orig: decertâsse], nuspiam reperimus, inquit Car. du Fresne: cui nec eorum opinio multum probabilis videtur, qui a baculis, quibus investiebantur feudatarii; aut Gregorii Tolosani in Syntagm. et Antonii Gosselini in Hist. veterum Gallor. c. 62. qui a vassis deducunt, ut Baccellarii dicti sint, quasi Vassallarii i. e. minores vassi. Vide Car. du Fresne Glossar. et Gerh. von Mastricht Histor. Iuris Eccl. num. 303.

BACINUS Italis Bacino Gallis Bacin, pelvis, pollubrum, malluvium. Concilium Roman. A. C. 1099. c. 18. Pictavense A. C. 1109. c. 13. etc. Ut nullus Primatum, Archiepiscoporum et Episcossorum, in ordinatione et consecratione Episcoporum vel Abbatum, cappas, tapetia, bacinos et manutergia, qualibet [orig: quâlibet] exactione requirat vel suscipiat. Bernardus de Vita et Morib. Religios. c. 10. Gestari iubentur mappulae, scyphi, bacini, candelabra etc. Herbertus de Mirac. l. 2. c. 29. Vidit in spiritu se transpositum in Claravalle, idque gerentem officii, ut cum duobus bacinis -- Fratrum manibus abluendis aquam infunderet, etc. a Bacca, unde Baccharium, Bacchonica, Baccale, Bacar, quae voces, apud


page 445, image: s0445a

citeriotis aetatis Scriptores, vas vel urceum denotant. Pro bacino, etiam Baccinum, Baccile et Bacile, occurrit, apud Auctores laudatos Carolo du Fresne in Glossar. Istiusmodi vero pelve ferrea [orig: ferreâ] vel aerea [orig: aereâ] candente olim hodieque, usos fuisse in hominibus excaecandis non paucos, diximus supra, in verbo hincorto, Abacinare. Vide quoque infra, ubi de Excaecatione. Hinc Bacinetum, in Statutis secundis Roberti I. Scotiae Regis. c. 27. cassis, galea, in bacini modum confecta, helmo levior. Gallis Bacinet.

BACIS [1] Nomen variis divinandi scientia [orig: scientiâ] praeditis Viris, apud Veter. commune, a Bacide quodam, qui ea [orig: ] primum inclaruisse legitur. Sicut Sibylla, nomen proprium primo fuit (diminutivae formae a principali *si/bh ) primae mulieris vaticinatricis: quod postea coeteris quoque mulieribus, vaticinandi arteitidem claris, ob parilem scientian. attributum est. Plin. l. 7. c. 33. Divinitas, et quaedam Caelitum societas nobilissima ex feminis in Sibylla fuit: ex viris in Melampode, apud Graecos; apud Romanos, in Martio. Occurrunt autem tres Bacides, in Veter. monumentis, uti videre est, apud Desid. Heraldum Animadversionib. ad Arnob. adv. Gent. l. 1. et Salmas. ad Solin. p. 80. Coniungit autem Arnobius d. l. Bacidem, Helenum Martium.

BACIS [2] quidam Baeotus, eius meminit Cicer. l. 1. de Divinat. c. 18. Item luctatoris nomen apud Pausan. 1. 6. Item quintus Corinthiorum Rex. a quo Reges Bacidae dicti. Tres autem huius nominis enumerat Aelian. Var. Hist. l. 12. c. 35. Vide supra, item voce Bacchis.

BACIUM villa aliis Abacivum nonnullis Bacivum Palatium, villa fuit regia [orig: regiâ] aula [orig: aulâ] insignis, inter Novigentum, villam publicam pagi Laudunensis; et Crisciacum villam quoque dominicam pagi Pontini. Hodie Beri seu bac a Beri, vel le bac a Berry quibusdam, i. e. Transitus ad Betium, quod ad Berium vicum, inter Noviomagum et Compendium postum, Isara nave strata transiri possit: Back enim Germanis vas quodlibet, adeo que et navem designat. Hadr. vero Vales. Bacivum seu Bacium existimat esse Bais, Monasterium ad Suminam Perronae adversum, cum titul. Abbatiae: vel vicum Buissi, ad rivulum in Suminam influentem, inter Corbeiam et Ambianos: quae loca utraque a villa Novigento Crisciacum petentibus occurrunt, Notit. Gall.

BACONUS [1] Franciscus, Anglus vix 16. adhuc annos natus, de nova Philosophandi methodo, quod Aristotelica non placeret, cogitare cepit; Iuris dein Angliae Municipalis studio et prosessioni se addixit: a Iacobo I. M. Britanniae Rege ter honoribus, sexies Officiis cumulatus. Primo enim Eques Auratus, dein Baro Verulamius, postremo. Vice-Comes S. Albani factus est: ac per varios Officiorum gradus ad Cancellariatum Angliae emersit. Quinque ante obitum annis, sibi studiisque vixit, atque in hoc secessu, librorum suorum, tum vernaculo [orig: vernaculô], tum Latino [orig: Latinô] sermone conscriptorum, maximam partem exaravit, quorum seriem exhiber Paul. Freherus mox laudandus. Obiit A. C. 1626. aetat. 66. Inter opera eius, Tract. de Dignitate et Augmentis Scientiarum, it. Sermones fideles, praecipue aestimantur. Paul. Freherus Theatro Viror. Erudit. Claror. Pater ei fuerat Nicolaus, Custos magnia Angliae sigilli et Elisabethae Reginae a consiliis secretioribus, alterum secundum Caecilium Senatus Regii columen. Auctor Hwroologiae Anglic.

BACONUS [2] Iohannes,vide Iohannes.

BACONUS [3] Nicolaus, vide supra.

BACONUS [4] Robertus, vide Robertus.

BACONUS [5] Rogerius, vide Rogerius.

BACTES et *baba/kths2 Bacchi nomina, a)po\ tou= ba/zein, ab inclamando seu vociferando. Solent enim Baccho [orig: Bacchô], h. e. vino [orig: vinô] madidi, et mulieres Liberi Patris Orgia celebrantes, omnia tumultuario [orig: tumultuariô] quodam [orig: quôdam] et incondito [orig: inconditô] clamore replere.

BACTRA trorum, Bactrum etiam Plinio, l. 6. c. 16. Bagdasan, teste Castaldo [orig: Castaldô], urbs Bactrianae regionis caput, ad Bactrum fluv. Horum Virg. meminit Georg. l. 2. v. 136.

Sed neque Medorum silvae, ditissimaterra,
Nec pulcher Ganges, atque auro [orig: aurô] turbidus Hermus
Laudibus Italiae certent, non Bactra, neque Indi
Totaque thuriferis Panchata dives arenis.

Ex quibus Poetae verbis apparet Bactrorum terram fuisse fecundissimam; Hinc Dionys. v. 734.

--- --- *)afneiw=n po/ma *ba/ktrwn.

Ideoque Strab. l. 2. *panfo/ron eam vocat, et Plin. l. 18. c. 7. Tradunt in Bactris grana tantae magnitudinis fieri, ut singula spicas nostras aequent. Et Qu. Curtius l. 7. c. 4. solum pingue vocat. Haec urbs, nunc a multis Termend dicitur; estque parvi momenti, prope montem Caucasum, 360. mill. pass. ab Alexandria Ariae, et 630. ab Antiochia Margianae in Ortum, Sanson. Urbs vero Badascian multis est Matacanda antiquorum, 300. mill. pass. a Bactris, in Occasum distans. Eadem Zuriaspa alias, quas perperam duas fecit urbes Ptolemaeus, nempe vetus illud nomen, hoc recens. Salmas. ubi supra, p. 1175. Sed de Bactro amne altum, apud Veteres silentium. Inter flumina certe, quae Bactrianam intersecant vel adluunt, nullum hoc [orig: hôc] nomine eidem Ptolemaeo recenletur. Zariaspen vocat fluvium illum. *zari/asuom; aliis *zaria/sphn: a quo urbi postea nomen datum. Idem ibid. ubi, ex Plinio haud recte interpuncto, errorem ortum ostendit p. 985.

BACTRI seu BACTRIANI Straboni Bactri Melae, l. 1. c. 2. Bactrianae regionis populi qui, teste Qu. Curtio [orig: Curtiô], senio [orig: seniô] morbove [orig: morbôve] confectos canibus ad hoc nutritis devorandos obiciebant. Sponsas etiam eorum, quae in publicum maximo [orig: maximô] ornatu prodeunt, etiam servis et advenis impune commisceri tradit. Ab Alexandro M. subacti, vide Curt. legatos miserunt ad Antoninum Pium an. 142. Plin. l. 6. c. 23. Sunt autem Bactriani inter illas gentes promptissimi, horridis ingeniis, multumgue a Persarum lexu abhorrentibus: situ haud procul Scythatum bellicosissimo [orig: bellicosissimô] gente, et rapto [orig: raptô] vivere assueta: semperque in armis errant.


image: s0445b

Verba sunt Qu. Curtii l. 4. c. 6. Horum Rex fuit Zoroaster. Vide in Bactriana.

BACTRIANA regio asiae maioris pars, olim Imperii Persarum, inter Ariam ad occasum, Paropamisum, ac partem Sogdianae ad ortum, Carassan hodie Castaldo, Corasan aliis, Batter Ramusio. Cuius urbes quondam clarae Bactra, Charra, vel Chatracharta, Zarispa, et Maracanda. Haec olim mille urbes continebat. Iosephus. Vide Bochart. Phaleg, l. 2. c. 10. Regio totam hodie illam regionem complectitur, quae Maulrenahar seu Usbek dicitur, cum minuta parte Chorasani Septentrionalis; et arctior nunc, Oxo [orig: Oxô] fluv. dividitur; estque inter Persiam, Tartariam desertam, Imperium M. Mogolis et regnum Thibeti. Sed tamen sub Tartaria late sumpta comprehenditur. Ibi urbs praecipua, Samaracanda. Baudrand. Eius Rex antiquissimus Zoroaster, seu ut alii malunt, Astrotheates, a Nino victus, qui Magicam artem et Astrologiam invenisse creditur. Diodor. Sic. l. 3. Iustin. l. 1. c. 1.

BACTROPERATAE Per convitium Philosophi olim dicti, quod baculum ba/ktron et peram ph=ran, deferrent. Hieronym. in c. 10. Matthaei, Ex hoc praecepto arguit Philosophos, qui vulgo apellantur Bactroperatae, quod contemptores saeculi et omnia pro nihilo ducentes, cellarium suum vehebant. Ubi Car. du Fresne legi vult Bactroperetae, et per peram intelligi utres vinarios, quos secum peregrini deferebant. Hunc enim locum indubie, inquit, respexit Papias, cum ait, Bactroperitas esse, qui portant vinum in utribus. Eiusdem habitus meminit Herodian. l. 1. *)anh\r filoso/fou fe/rwn xh=ma, ba/ktron ga\r h)+n meta\ xei=ras2, h(migu/mnw| de\ e)kkremh\s2 ph/ra, Vir Philosophi gerens habitum, baculus enim in manibus erat, et seminudus suspensam gestabat peram. Martial. l. 4. Epigr. 53. v. 1. s.

Hunc, quem saepe vides inter penetralia nostrae
Pallados, et templi limina, Cosme, novi.
Cum baculo peraque senem, cui cana putrisque
Stat coma, et in pectus sordida barba cadit.

Mox, v. 7.

Esse putas Cynicum, deceptus imagine falsa [orig: falsâ] etc.

Vide quae de baculo vel clava Philosophorum commentari sunt Savate et Sirmondus ad Sidomum Ep. 11. l. 4. et Ep. 9. l. 9. Adde in Proem. Laertium. Hos vero, ut in austeritate victus, et pallii gestatione, (vide supra ubi de Ascesi et Ascetis ) aliisque, Christiani Philosphi, Monachi inprimis Aegyptii, et in hoc, imitati sunt, ut videre est, apud Cassiodorum Institution. l. 1. c. 8. et 9. Collat. 11. c. 3. et Ioh. Baptistam Notis ad Hermae Pastorem p. 50. Canones S. Patricii Hibern. eiusdem ritus meminere [orig: meminêre] c. 17. Monachi sunt, qui solitarii sine terrenis opibus habitant, sub potestate Episcopi vel Abbatis: non sunt autem Monachi sed Vactroperiti (V. pro B. posito [orig: positô] ) h. e. contemptores solliciti ad vitam persectam in aetate perfecta. Vide Car. du Fresne Glossar. atque infra, ubi de Philosophorum Pera.

BACTROS fluv. in finibus Scythiae Asiaticae, a quo Bactra regio, et urbs nomen sumpsit. Herodot. l. 7. Eius meminit Lucan. l. 3. v. 267.

Errantes Scythiae populi, quos gurgite Bactros
Includit gelido. --- --- --- ---

Hodie Bacchora Nigro dicitur. Nic. Lloydius. Sed nullum, hoc nomine fluvium apud Veteres occurrere, docet Salmas. ad Solin. p. 985. Vide supra in voce Bactra.

BACUCEI vel BACUCI apud Cassianum Collat. 7. c. 32. Alios ita eorum corda, quo [orig: quô] coeperant, inani quodam [orig: quôdam] tumore vidimus insecisse, quos etiam baccucos vulgus appellat, ut se ipsos ultra sui proceritatem corporis erigentes: Dominico Macro Fanatici sunt insani, bacchantum more immoderatis gestibus agentes, in Hierolex. Carolo vero du Fresne, homines certo [orig: certô] quodam [orig: quôdam] daemonum genere correpti, vel potius daemones ipsi, in Glossar.

BACULARI in Speculo Saxon. l. 1. artic. 68. §. 1. et l. 3. artic. 37. apud Matth. Paris. ad A. C. 1251. alibique dicebantur in genere, qui baculis fustibusque caedebantur: quod Graecis recentioribus bakli/zesqai est. In specie vero tirones, qui in torneamentis aut hastiludiis non probe se gesserant. Idem Matth. Paris. A. C. 1248. Die vero Cinerum coeptum est torneamentum magnum apud Neubritiam --- ibique profecto [orig: profectô] Wilhelmus, frater domim Regis uterinus, cognomento [orig: cognomentô] de Valentia, tyro novellus, ut titulos Militiae sibi famosos acquireret se animosa [orig: animosâ] praesumptione --- ingessit sed astate tener et viribus imperfectus impetus Militum durorum et Martiorum sustinere non praevalens --- mansit prostratus et egregie, ut introductiones Milittae initiales addisceret, baculatus. Eindem morem memorat quoque sub A. C. 1226. ut et Matthaeus Westmonaster. p. 352. Ibi multi Nobiles, dum conarentur laudem Militiae promereri, prostrati, verberati, et contriti conculcabantur, apud Car. du Fresine Glossar.

BACULARIUS in Constitutionibus Petri Episcopi Ruthenensis Legati (ut vocant) Apostolici in Regno Cypri A. C. 1312. c. 42. Item quod Bacularii nostri et etiam Ecclesiae, omnes illos, qui contra dictas Constitutiones facerent, vel aliquam praedictarum, exiunt aperte potestatem habeant citandi eos personaliter coram nobis, etc. Apparitorem Ecclesiasticum seu Bedellum notat, quo Baculum, in suae functionis signum, manu gestat, Car. du Fresine Glossar. Vide quoque infra Urgarius.

BACULI et Annuli controversi inter Regnum et Sacerdotium seu de investituris Ecclesiarum, apud Wilh. Tyrium l. 12. c. 15. Vide in voce Investitura.

BACULOS Abiciendi ritus olim ad Lectionem Euangelii usitatus in Ecclesia, vide supra in voce Abiectio.

BACULUM Consulens Hebr. [gap: Hebrew] qui dictus in Sacris, vide infra ubi de Divinatione, item voce Rhabdomantia.

BACULUS [1] nomen Primipili, apud Caesarem, Com. l. 2. c. 25. qui in conflictu cum Nerviis, multis gravibusque vulneribus erat confectus, ut iam se sustinere non posset. Ubi Glandorpius et Fr.


page 446, image: s0446a

Hotomannus legunt Bibaculus; quod quarundam familiarum, ut Turiae et Sextiae, id cognomentum fuisse veterum monumenta testentur. Integrum ergo nomen P. Sextuis Bibaculus. Eius iterum facit mentionem l. 6. Comm. c. 37. Nic. Lloydius.

BACULUS [2] Graece bakthri/h, non tam sceptrum, quam Virga Regum, Regiminis insigne et th=s2 a)rxh=s2 su/mbolon, etiam extrema [orig: extremâ] Graecia [orig: Graeciâ], fuit, teste Pachymere, quam *dikaniki/ou appellatione, in Magistratibus, non semel donat Codinus de Officiis Aulae Constantinopol. Apud Francos vero nota praecipua Imperii fuit, adeo ut eius traditione regia dignitas una traderetur. Ita enim Guntrannus childebertum nepotem sibi successorem declaravit, apud Gregor. Turonens. l. 7. c. 73. Ludovicus item et Carolus in Annalibus Bertin. A. C. 849. germana [orig: germanâ] charitate convenientes tanto [orig: tantô] amoris vinculo [orig: vinculô] devincti paruerunt, ut alter alteri baculos publice tribuendo Regum uxores et liberos superstiti commendarent. Qua [orig: Quâ] baculi traditione mutua [orig: mutuâ] foedus invicem sancientes ac firmantes, uterque Regna sua sibi invicem commendabant: baculi quippe traditio symbolum investiturae fuit, quod a prisco illo Regum Francicorum ritu profluxisse videtur. Fuit autem Regius iste baculus ex auro, uti docet Theganus de Gestis Ludovici Pii c. 19. et in iisdem Annalibus Bertin A. C. 876. Sic de eodem Ludovico Annales Mettenses A. C. 837. Coronam auream in capite gestans et baculum aureum in manu tenens. Anonymus baculum flaventis auri vocat lib. de Transsat. S. Sebastiani num. 88. Neque forte [orig: fortê] aliud fuit sceptrum Regale, quod in l. 1. de fundatione Monasterii S. Clementis in Piscaria, dicitur datum abeodem Imperatore eidem Monasterio, quod gestabat in dextra, ut illud Abbas portaret in sollennibus festis, in loco baculi pastoralis. Fuit namque baculi Regii eiusmodi forma, ut baculi pastoralis formam quodammodo referret, atque adeo hastae cum longior esset et staturae Principis par: quomodo ab Antoninis Caesaribus et Ottone III. Imperatore gestatos baculos observat Marquardus Freherus et a Regibus Francorum tertiae stirpis testantur, praeter Scriptores, nummieorum aurei in quibus et sceptrum et virgam gestant. Monachus Sangall. de Gestis Caroli M. l. 1. c. 36. Tunc baculus de arbore malo, nodis paribus admirabilis, rigidus et terribilis, cuspide manuali ex auro vel argento, cum caelaturis insignibus praefixo, protabatur in dextra, etc. Aliud tamen fuisse septrum a baculo, discimus ex Ordine ad coronandum Regem, edito a Menardo, ubi non modo sceptrum Regi porrigitur, sed et virga seu baculus: quamvis etiam haec duo distinguat Codex MS Senonensis Eccl. ubi virga cum sceptro confunditur. Sic in Ordine ad consecrandum Regem, edito a Renato Benedicto, Virga appellatur, quae Gallis manus Iustitiae dicitur: virga virtutis atque aequitatis, in oratione, quam dicit Archiepiscopus, cum Regi porrigitur sinistra [orig: sinistrâ] manu gestanda, ut est apud Menardum p. 282. In eodem Cod. Senonensis Eccles. Benedictio ad ordinandum Regem, cum ei sceptrum porrigitur, sic habet: Accipe sceptrum, insigne regnantis, quo [orig: quô] significatur regula divinae aequitatis quae bonos regit et malos conterit. In hac virga Regni disce amare iustitiam et odisse iniquitatem. At vero cum baculus: Sub hoc baculo commendamus tibi gubernaculum Regni Francorum, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti, ut populos regas et Ecclesias Sanctorum bene disponas. Describitur Baculi, cuiusmodi a Regibus alterius stirpis delatus est, forma in iis Tabellis, quas delineari curavit Steph. Baluzius Not. ad Capitularia Regum Franc. Tom. II. p. 1279. ubi Lotharius Imperator et p. 1276. ubi Carolus Calvus Rex effinguntur: Sceptri vero p. 1278. in eiusdem Caroli imagine, quod quidem desinere in lilii figuram, uti representari solet in Regiis Armorum insignibus, observat Car. du Fresne. Sed et Imperatores sceptro [orig: sceptrô] ac virga [orig: virgâ] simul donatos esse, in suis coronationibus, Witikindus refert de Coronat. Othonis M. l. 2. Anglicos item Reges, Bromptonus, ubi de coronatione Richardi I. Regis Angl. Willhelmus Marescallus portans sceptrum Regale, in cuius summitate signum aureum Crucis erat: et alter, scil. Willhelmus Comes Saresberiensis, portans virgam Regalem habentem columbam in summitate. Et mox: Deinde tradidit ei Archiepiscopus Cantuariensis in manu dextra sceptrum et virgam regalem in sinistra, etc. Virgam Alfonsi Regis Aragonum describit Raim. Montanerius c. 297. ubi de eius Coronatione disserens, Virgam eius auream fuisse et in apice rubinum habnisse inusitatae magnitudinis, inter alia, narrat. Etiam vero Lotharingiae Duces manum Iustitiae, perinde ac Reges Francorum gestare, scribit Ruellius in Pompa Fun. Caroli III. Lotharingiae Ducis p. 161. etc. Vide Car. du Fresne Glossar. et infra virga. Claudian. in Ruffin. l. 2. v. 161. hastam et sceptrum confundit hisce versibus.

Deferat Illyricos fines, Eoa remittat
Agmina, fraternas ex aequo dividat hastas.
Nec sceptri tantum fueris, sed militis haeres.

BACULUS Bombardicus inventus a Georg. Hartmanno Mathematico A. C. 1540. G. Ioh. Vossius de Scient. Mathem. c. 71. §. 19.

BACULUS Episcopalis seu Pastoralis pedum, cambuta, Episcoporum et Abbatum in Communione Romana gestamen est. Ferula dicitur, apud Luithprandum Histor. l. 6. c. 11. et Auctorem Appendicus Reginonis ad A. C. 964. Virga Pastoralis atque Crocea, h. e. baculus subalaris, in quadam Bulla Mattini V. in favorem Ecclesiae Maceratensis. Ital. Crozzia et Stampella etc. Cuius institutum ab ipsis Ecclesiae primordiis repetitum eunt, aiuntque Petrum misisse baculum suum Euchario sive Frontoni primo Trevirorum Episcopo, qui adhuc in Ecclesia hacce magna cum veneratione conservetur. Iidem baculum S. Saturnini, Apostolorum Discipuli, tolosae etiamnum asservari, cum hac Inscr.

Curva trahit, quos virga regit, pars ultima pungit:

S. Augustini eburneum baculum, an Valentiae in Hispania, ut Gavantus vult; an in Sardinia, ut Baronius ad A. C. 504. S. Isidori Bononiae; S. Hermagorae, in Patriarch. Aquileiensi Eccl. etc. ostendi, inter se ipsi parum consentientes, contendunt, etc. Et quidem Baculi huiusmodi e ligno primitus erant, unde in Vita S. Burchardi Episcopi Wirtziburg. c. 1. virgae eius sambuceae mentio fit. Postmodum


image: s0446b

ex auro. Monachus Sangall. de Gestis Caroli M. l. 1. c. 19. de quodam Episcopo: In tantam progressus est proterviam, ut virgam aurcam incomparabilis Caroli --- feriatis diebus vice baculi ferendam pro Episcopali ferula, improvidus ambiret. Quo [orig: Quô] loco [orig: locô] Carolus sceptrum eandem virgam vocans, Quidam, inquit, ex Episcopis non contentus Episcopatu --- -- sceptrum nostrum, quod pro regiminis nostri significatione aureum ferre solemus, pro pastorali baculo nobis ignor antibus vindicare voluit. Inde apud Gallos vulgati versus, qui a Coquillio in Hist. Nivernensi habentur,

Au temps passe du siecle d'or
Crosse de bois, Evesque d'or,
Maintenant changent les loix,
Crosse d'or, Evesque de bois.

Id est,

Cum tempus esset aureum,
Pedum gerebant ligneum
Aurei Ministri: iam pedum
Tenent superlum lignei.

Formam Baculorum pastoralium, sic describit Hugo a S. Victore in Speculo Eccl. c. 6. Baculus Pastoralis rectitudine sui rectum regimen significat. Quod autem una pars curva est, et altera acuta, monsirat praeesse subiectis et dabellare superbos. Et W. Malmesbur. de Gestis Pontif. l. 1. Liberque I. Miracul. S. Dionys. c. 3. vident introire senem Clericum Pontificalibus vestibus exornatum, ferentemque in manu baculum a capite arcuatum, in imo refiexum, qualibus antiquiores Pontifices usos fuisse ad Memorias eorum sulpensi declarant. Sic Silvester Giraldus Topogr. Hiberniae c. 33. Baculos Sanctorum in superiore parte recurvos auro [orig: aurô], argento [orig: argentô] vel aere contectos --- in magna reverentia habere --- solent Hiberni, etc. Vide quoque infra. At aliam Celasii II. Gregorii item M. baculum formam habuisse, docent Macri Fratres in Hierolex. ubi utriusque effigiem habes in vocibus, Baculus et Mitra. Graeci vero Abbates baculo [orig: baculô] utentes ab Episcopali diverso [orig: diversô], illo [orig: illô] T. Figuram exprimunt. Maronitatum autem Episcopi, in summitate baculi, globum aliquando crystallinum et saepe gemmatum, cum cruce ferunt superposita: quam formam Latinis olim non ignotam fuisse, iidem Macri tradunt. Certe Isidor. hic baculus; inquit, ex ligno et esse conficitur, chrystallina [orig: chrystallinâ] vel deaurata [orig: deauratâ] sphaerula [orig: sphaerulâ] coniungitur, in supremo capite insignitur, in extremo serro [orig: serrô] acuitur. Talisque Gregorii M. Fuisse legitur, apud Eosd. etc. Finem ac usum istiusmodi Baculi multiplicem esse aiunt, qui hisce versiculis apud Hugonem praefatum comprehenduntur:

Curva trahit mites, pars pungit acuta rebelles.

Et,

Curva trahit; quos curva regit pars ultima pungit.

Et,

attrahe per curvum, medio [orig: mediô] rege, punge per imum, etc.

Gerunt illum in Ecclesia Romana non Episcopi modo, sed et Abbates, quos per baculum investiri quoque solitos, docet Ordericus Vitalis l. 8. Nisi quod Abbates, ad distinctionem, baculo [orig: baculô] cum velo seu pendente velo [orig: velô], utuntur. Abbas tamen Monasterii S. Victoris Paris. Baculo [orig: Baculô] Caret: unde nec ad eum pertinet Conciliasive Curias Regum vel Principum frequentare, ut habetur in libro Ord. huius MS. apud Car. du Fresne. Porro Eremitani Ordinis S. Augustini, ad exemplum Monachorum Aegyptiorum Eliseum Prophetam imitari se dicentium, baculum etiam gesserunt ad formam literae T. qui iuxta constitutionem Gregorii IX. palmorum esse quinque debebat, sed Innocentius postea VII. et Alexander IV. eos ab hoc onere immunes esse iusserunt. In Conventuali quoque Melitensium Eccesia 4. Cantores, in diebus sollennibus, pluvialibus induti, assistunt in Choro cum baculis argenteis, quales peregrinantium esse solent, sed crafsioribus: quod idem obtinet in Gallia. Sed et in Siciliae ac Melitae Cathedralibus dignitas Canonicalis est. Ciantar dicta, a Latino Cantor, cuius est ferre baculum seu virgam argenteam. Quod a Stephano IV. institutum, Macri tradunt. Solus Pontifex Roman. baculum non gestat, ferulam tamen ei tribuunt Scriptores, ait Car. du Fresne in Glossar. ubi de Baculo Pastorali. Vide quoque eum in voce Degradatio. In Oriente, antiquitus Episcopis aliisque Sacerdotibus baculi usum, quin et mitram ac annulum communem fuisse, refert Philostratus l. 3. Sed et apud Maronitas, tam Ecclesiastici, quam saeculares, eo quod stantes in Ecclesia orant, subaxillari baculo [orig: baculô] sustentantur etc. Plura hanc in rem vide apud Macros Fratres l. cir. qui de Pontifice addunt, nullibi eum, nisi in Trevirensi dioecesi, baculo [orig: baculô] uti, ob rationem quam videsis apud illos: adde quae retro, voce Bactroperatae et.

Baculorum alia quaedam genera, quae apud Scriptores occurrunt.

BACULUS [3] Aduncus sine nodo lituus dictus est, Augurum apud Romanos insigne. Liv. l. 1. c. 18. Augur ad laevameius (Numae) capite velato [orig: velatô] sedem cepit, dextra manu baculum sine nodo aduncum tenens, quem lituum appellaverunt. Vide infra Lituus.

BACULUS Augurum vide modo dicta.

BACULI Campionum vide in hac voce.

BACULI Cantorum memorantur Honorio Augustodun. l. 1. c. 24. Ex Legis praecepto baculos manibus tenebant, qui Paschalem agnum edentes ad patriam tendebant. Secundum hunc morem Cantores in officio Missae baculos tenere noscuntur, dum verus Paschalis agnus benedicitur. Adde c. 74. Hinc nempe manasse [orig: manâsse] videtur, ut Cantores et Praeceptores, in Communione Romana in Templis, dum sacrum peragitur officium, baculos argenteos teneant, Car. du Fresne Glossar. Fuisse autem Israelitas, cum Agnum Paschalem comederent; uti lumbis succinctis et pedibus calceatis, ita baculis instructos, legimus Exod. c. 12. v. 11. qui viatorum habitus. Namque et Iacob cum


page 447, image: s0447a

baculo transiit Iordanem, Gen c. 32. v. 10. et Iuda, Timnam se conferens, baculum habuit in manu, Gen. c. 38. v. 18. Neque aliud fuit virga Mosis tam decantata, quam iter facientis bacuius, Exod. c. 4. v. 2. Unde est, quod Christus profecturis Discipulis praecepit, ut nihil ad iter sumerent, nisi baculum solum, Marci c. 6. v. 8. Vide Bochart. Hieroz. part. prior. l. 2. c. 50. ubi de Agno Paschali.

BACULUS Choralis quem defert Abbas in Choro, seu cambuta, in Vitis Abbatum S. Albani et Tom. II. Concil. Angl. de modo constituendi Abbatis exempti sub A. C. 1235. c. ult. apud Car. du Fresne.

BACULI Cimeliarcharum vide infra.

BACULI cum Crucibus vide infra Crucifer.

BACULUM Iacob organum dioptricum, sicut et Quadrans Geometricus et similia, quibus propugnaculorum turriumque altitudo, explorari solet. Vide Salmas. ad Solin. p. 672. Appellationis occasio desumpta a baculo, cum quo Iacob Patriarcha Iordanem transiisse legitur, cum peregre abiret, Genes. c. 32. v. 10. Non enim hastas vel enses, sed baculos tantum gestare tunc soliti erant viatores, uti supra diximus. Quod vero Auctor Quaest. ad Antiochum et Leontius Dial. 5. contra Iudaeos, habent de adoratione baculi, a Iacobo facta, cum ei cum Iosepho res esset, Genes. c. 47. v. ult. suaviter hallucinantur, uti pluribus ostendit Rivetus Exercit. 173.

BACULUS Iesu summae apud Hibernos venerationis, per quem vulgari opinione S. Patricius venenatos ex Insula vermes eiecit: Car. du Fresne, ex Silv. Giraldo Topogr. Hibern. dist. 3. c. 34. et de Hibern. Expugn. l. 2. c. 18.

BACULUS Pastoralis vide supra Baculus Episcopalis.

BACULUS Peregrinatorius in Philosophorum olim supellectile, ut vidimus retro in voce Bactroperatae. Vide quoque ubi de Baculis Cantorum et de Baculo Iacob. Hosinter Christianos Monachi imitati sunt, iique qui Hierosolymam, peregrinationis sacrae, ut vocant, ergo proficisci soliti, quorum baculi longiusculi burdones dicti, a burdonibus seu asinis aut semimulis, quos inequitabant et insidebant; qui peregre proficiscebantur. His enim equitaturae quodammodo loco [orig: locô] hi baculierant. Hubertus Sipuntinus apud Vinc. Belvacensein l. 26. c. 27. Burdonem habebat pro lancea. Vide infra in voce Burdo.

BACULI Paenitentium occurrunt apud Honorium Augustodun. l. 3. c. 77. quibus peregrinationem eorum innui ait; quia se a Regno Dei alienant: Unde eos deponebant, cum Ecclesiae reconciliabantur, apud Car. du Fresne Glossar.

BACULI Rhapsodorum cum Iliadem profiterentur, rubri, cum Odysseam, crocei coloris, vide infra Rhapsodi.

BACULI Regii in signum salvae guardiae appositi, memorantur in Aresto Patlam. Paris. A. C. 1321. apud eund.

BACULUS , seu FUSTIS ROTUNDUS, quo [orig: quô] rei ad necem a Carnifice percuti solebant, vide infra Tympanum, it. Virga: uti de alio Baculi excruciantis genere, Lemmate Uncae manus.

BACULI Sortilegorum vide infra in voce Teni.

BACULUS Subaxillaris quo [orig: quô] apud Maronitas in Ecclesia tam Ecclesiastici, quam Saeculares, utpote stando [orig: standô] orantes, sustentantur, vide supra.

BACULUS Viatorius vide paulo supra Baculus peregrinatorius, it. ubi de Abiectione baculorum.

BACUNTIUS Pannoniae fluv. in Savum fluens. Plin. l. 3. c. 25. Bazuncha Lazio vocatur.

BACURIUS vel BATURIUS Rex Iberorum, prope Caucasum, in ora maris Caspii habitantium, fidem Christianam, cum subditis suis, suscepit, tempore Constantini, a quo Comes domesticorum et Palaestinae praefectus constitutus est. Cum enim serva quaedam Christiana, quae in ula huius Regis degebat, uxorem filiumque eius a gravi morbo sanasset [orig: sanâsset], neque munera oblata accepisset, virtutem eius admirari coepit. Mox in venatione subita [orig: subitâ] tempestate spissaque [orig: spissâque] caligine attonitus, eandem rogavit, ut Dei sui opem imploraret, pollicitus sehinc liberatum ei soli adhaesurum. Quod utrumque mox factum est, ipseque qui non nisi Catechumenus erat, erga populos sibi subiectos Apostoli munere functus est. Ruffin. l. 1. c. 10. Socr. l. 2. c. 6. Amm. Marcellin. l. 13. A. C. 327.

BADA Urbecul. German. in Ducatu Sueviae, caput Marchionatus Badeusis. Ab Argentina 5. leuc. in Orient. aestiv. una [orig: unâ] a Rheno fluv. et 8. a Spira in Austrum; Aquis calidis celebris. Vulgo Marggraven Baden. Sub Marchione cognomine. Origo illustrissimae huius Familiae, est a Zeringiis Ducibus. Bertholdus enim I. Dex Zeriniae per fil. Bertholdum II. rami Zeringio-Teccii, per Hermannum autem, Hochbergio-Badensis auctor fuit. Huius ex posteris Philippus, pater fuit Bernhardi et Ernesti, qui novarum linearum exstitere [orig: exstitêre] satores. Ille quidem Badensis, obiit A. C. 1537. relicto [orig: relictô] Philiberto [orig: Philibertô] successore: quem fil. Philippus primo excepit, dein Christophorus, pater Eduardi Fortunati, qui religionem Pontificiam in suam domum intulit: Iste vero Durlacensis, religionis Euangelicae cultor, quam ad posteros cum ditione transmisit, e quibus Fridericus; A. C. 1616. natus, pater fuit ex Christiana Magdalena Sueco-Palatina Friderici Magni, qui hodie imperat, et Caroli Gustavi. Vide Philippum Iacobum Spenerum Syllog. Geneal. Histor. nec non infra, ubi de Fam. Badensi.

BADACANA Urbecula fuit A siae minoris in Bithynia, cuius vix nunc supersunt rudera, 30. milliar. ab Heraclea, in Austrum, 60. autem a Nicaea, in Boream.

BADACE oppidum Persiae, ad Eulaeum amnem, quo Antigonus, ad huncamnem victus ab Eumene, recessit et perfugium habuit. salmas. ad Solin. p. 702.