CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

BANAJA i. e. filius intelligentiae, aut aedificatio Domini, nomen viri. 2. Sam. c. 23. v. 20. Item princeps. 1. Paral. c. 4. v. 36. Pater Phelthiae, Ezech. c. 11. v. 1. Filius Iehoiada. Unus ex fortibus Davidis, cui Salomonem inaugurandi et Ioabum occidendi cura commissa; hoc [orig: hôc] sublato [orig: sublatô] Dux exercitus factus. 2. Sam. c. 8. v. 22. 23. et 1. Reg. c. 1. v. 8. 10. 1. Paralip. c. 4. v. 36. etc. Ioseph. Iud. Ant. l. 7. c. 10. et 11. l. 8. c. 1.

BANARA urbs Asiae, in India, in regno Bengalae, iuxta Gangem fluv. sub ditione M. Mogolis, 40. mill. pass. a Gouro, urbe, in Septentrionem, et 100. fere ab Halobassa in meridiem.

BANASA quae BANASSA Antonino et Ptolemaeo, Plinio Valentia, l. 5. c. 1. urbs Mauritaniae Tingitanae a Lixo 40. mill. pass. Fanfara Moletio.

BANATIA Bansey, teste Camdeno [orig: Camdenô], oppid. Britanniae in Angliae Scotiaeque confinio, Tuesi finitimum, in Boream recedens. Ita Ferrarius. Atqui Camdenus ponit eam, ubi iam Bean Castrum, in Moravia regione Scotiae longissime a Tuesi fluv. distans.

BANATTIA urbs erat Vacomagum, nunc castrum Ban, in Scotia Sptenrionali ad amnem Findorn, in Moraviae Comitatu versus Badenacham. Vix 10. milliar. a Tuesi seu Spea fluv. Sanson.

BANAUSI servorum genus, manuum opera [orig: operâ] utentium. Cael. Rhodigin. l. 25. c. 18. Est autem *ba/nausos2 proprie fornicarius, h. e. qui circa fornaces, et caminos exercetur. Hesychius. *bknausi/a, pa=sate/xnh dia\ puro\s2, kuri/ws2 de\ k( peri\ ta\s2 kami/nous2. *kai\ pa=s2 texni/ths2 xalkeu\s2, h)\ xrusoxo/os, ba/nansos2. Porro bau=non Peloponnesii ignis locum vocant caminum, et au)/ein est incendere. Unde proprie dicitur de artificibus, qui igne opera sua conficiunt. Sed translata vox est postea ad omnes artes: quae manuum officio [orig: officiô] peraguntur, id quod et B. Hieronym. annotat, l. 1. adversus Pelagium, Ut taceam, inquit, de iis, quos Graeci *banau/sous2 vocant, nos ad opera manuum pertinentes dicere possumus. Inde *ba/nausos2 te/xnh, apud Aristot. ars sordida et illiberalis, et ba/nausos2 filo/ths2, apud Platonem, amicitia trivialis. Nic. Lloydius.

BANBURIA oppid. Angliae, in Comitatu Oxoniensi, ad Chervelum amnem, 15. milliar. ab oxonio in Septentrionem, 12. a Varvico in Austrum.

BANCA Insul. Asiae in longum porrecta, in mari Indico prope Sumatram Insul. in ora Orientali cum oppid. et ex adverso Palimbani oppidul. Hinc fretum inter eam et Sumatram Fretum Bancae.

BANCONA Germaniae superioris oppid. vulgo Oppenheim, Georg. Fabricius, longitud. 27. 20. latitud. 49. 50. Vide Oppenhemium.

BANCUS vox medii aevi, pro Tribunali: quo [orig: quô] nomine duo apud Anglos notissima, teste Spelmanno [orig: Spelmannô]: Bancus Regius, qui post Parlamentum, supremum est totius Regni tribunal, utpote quod de causis cognoscit capitalibus, criminalibus, aliisque ad coronam et Regni Hospitium pertinentibus. In eo praesidebat olim Capitalis Angliae Iustitiarius, et interdum ipse Rex: hodie vero Capitalis Iustitiarius Banci Regii, cum tribus vel quatuor assessoribus. Et Bancus Communis, ubi placita communia, i. e. lites civiles ex iure inter subditos oriundae tractantur: cui praeest similiter cum 3. vel 4. assessoribus, suus itemque Capitalis Iustitiarius. Pertinet autem ius Banci, proprie ad Regios Iudices, et qui summam administrant iustitiam. Infimarum enim Curiarum, puta Baronum et Hundredorum plano, ut aiunt, pede censentur iudicare, in Iure Civ. pedanei Iudices; Graecis xamaidikastai\; Gallis Iuges dessous l'orme, quod prope aedes dominicas, sub ulmo, vel alia arbore, solerent considere, dicti. Huc facit illud ex Querolo, antiqua comoedia, De robore sententias dicunt. Maiorum autem Iudicum sedes, Graecis *bh/mata, Romanis sellae vel tribunalia: Minorum, illis *ba/qra, his subsellia vocantur. Sed et antiquissimi moris fuit, e tribunalibus aggesto [orig: aggestô] cespite constructis, ius dicere. Glossar. Archaeol. Sed et in Italia, pro Foro aut Tribunali Iudicum, vox obtinuit, Ital. Banco, Seggia del Guidice. Hinc plures exstant sententiae, seu Iudicata aliquot Iudicum Cumarum et aliarum urbium Italiae, quae in haec verba clauduntur: Lecta, lata --- et pronuntiata fuit haec sententia --- -- per D. Potestatem sedentem in Banco, pro Tribunali, etc Sic legitur in Charta Rogerii Sicliae Comitis apud Ughellum Italiae Sacr. Tom. 2. p. 1029. *kai\ di/do men au)tw=| a)/deian tou= e)/xein ba/gkon tou= kratei=n *krita\s2 kai\ kri/nein a)ntou\s2, oi( *)epi/skopoi th=s2 enklhsi/as2 au)tou=, Et concedimus ei potestatem tenendi Bancum etc. Academicis Cruscanis Bancus proprie est mensa illa, cui assident Iudices et Magistratus, cum rationes reddunt, Mercatores, cum pecuniam numerant, cum tabulas accepti et expensi conficiunt. Vide Ioh. Villaneum l. 11. c. 93. Sed et haec legas in Statutis Communiae Mechliniensis MSS. Villa Mechliniensis de coetero habeat plenum banchum, sive sedem 12. Scabinorum Est etiam Bancus, stallum ubi Mercatores merces suas exponunt, in Charta A. C. 1152. apud Catellum Histor. Com. Tolos. l. 2. p. 218. etc. Origo vocis quibusdam ex Abacus; aliis ex Scamnum; nonnullis ex German. Banc subsellium, sedile ligneum longius, quod una plures capitsessores. Quo [orig: Quô] significatu legimus, apud Udalricum in Consuetudinibus Cluniac. Monast. l. 2. c. 36. Duo Sedilia, quae vulgo bancos vocant. Hinc Bancale, apud Durandum Ration. l. 2. c. 3. num. 23. alibique banci seu subsellii sustragulum; tapes, quo [orig: quô] scamnum seu bancus insternitur etc. Vide Car. du Fresne Glossar.

BAND Persis fascia est, ex Graeco *ba/ndon postremi Imperii, quod a Latino factum Pandum, parape/tasma. Unde Bandum, pro vexillo. Glossae, Bandon, si/gnon, vide infra. Et Franco-celtae Bandam pro fascia hodieque dicunt, ac bandare, pro fasciare: quod a Graecis itidem hausere [orig: hausêre], unde et Persae, in quorum linguam infinita prope vocabula de Graeco irrepsisse, docet Salmas. ad Solin. p. 1130.

BANDA [1] insula satis nota in mari Indico, sub Hollandorum dominio vicinaeque aliquot insulae, totius orbis terrarum solae sponte lautiores in epulas et medicamenta mortalium, ex una

eademque arbore macim et nucem myristicam fundunt. Arbor ad pyri similitudinem accedit, fructus mala persica quadantenus imitatur: floret quo [orig: quô] tempore ibidem aliae quoque plantae, et herbae varii generis: e quibus universis mirificus odor, incomparabilis cuiusdam suavitatis exsistit: ubi defloruit, maturescens pomum paulatim e viridi, tum caeruleas luteasque, tum purpureas et igneas transit in maculas, qualis in arcu caelesti cum voluptate cernitur. Sita est ab Amboina, versus Euronotum, in Archipelago S. Lazari, veniuntque eo [orig: eô] nomine parvae sex insulae, ab interlabente Oceano a se invicem distinctae, nempe Lontor, reliquarum maxima, eaque fortalitio [orig: fortalitiô] munita: Nera, Poleway, Pooleroon, Rosegain, et Goonongapy, quae omnes imperio Belgarum subsunt. Ex his Pooleroon una fuit e rebus inter eos et Anglos controversis, qua [orig: quâ] Angli pace facta [orig: factâ] A. C. 1667. demum cesserunt. Auctor Anonymus Hist. Orbis Terr. Georgr. et Civ.

BANDA [3] Ordo militaris in Hispania A. C. 1332. ab Alphonso Castellano institutus, cuius ipsemet Rex semper caput. Fasciam gerebant rubram sub brachio sinistro nodo [orig: nodô] constrictam. Honor non nisi iuvenibus, et quidem iis, qui 10. annos in bello egregie se gessissent, aut in Aula serviissent, concessus. Equites S. Iacobi his successisse videntur Marian l. 16. c. 2.

BANDANAE parvae insulae Indiae Orientalis, numero [orig: numerô] circiter septem, a meridie Sindarum Insularum ac Moluccarum sitae sunt, gradu circiter septimo [orig: septimô] latitudinis australis, alii eas ultra gradus 6. cum triente ponunt. Harum nomina sunt Bandan maior coeteris, ac iisdem nomen communicans, Mira, Rosolargtum, Ay, Rom, Neira, et Gunuape omnium minima, quae continuo ardet, atque ob id deserta est. Hae insulae nuces myristicas et mastichem ex eadem arbore ministrant.

BANDERA alias Manora, Castrum Indiae, intra Gangem, in ditione Lusitanorum.

BANDERASIUS seu BRANDERASIUS vexillarius, signifer est: quo [orig: quô] nomine insigniti sunt olim Romae regionarii Primates, qui hodie Caporiom appellantur. Blondus Dec. 2. 1. 10. in Gregorio IX. Nam Romae datus singulo [orig: singulô] semestri a Pontifice, Senatorius dicebatur, et urbis custodiae totiusque administrationis Banderasii gerebant curam --- dicti a Vexillis, Gallico [orig: Gallicô], vel potius Germanico [orig: Germanicô] verbo [orig: verbô], Bandis, longe prius in Italia appellatis ab Urbano III. Platina in eod. Gregor. Totamque Rei publ administrationem et curam Banderasii tunc gerebant. In Collect. Anastas. Biblioth. per Sirmondum edita p. 188. Misit ad eum Primores Bandorum, Presbyterosque ac Diaconos et Reverendos signorum Custodes: quo [orig: quô] nomine itidem Vexillarii indigitantur; hodieque in Melita Vexillarius Equestris Bandoliero dicitur. Vide Macros Fratres in Hierolex. Italis Banderaio et Banderese, vide Ioh. Villaneum l. 7. c. 14. *bkndofo/ros2 Procopio Vandalic. l. 2. c. 10. *to\ shmei=on tou=' strathgou= e)n tai=s2 parata/cesin ei)pqw\s2 fe/rein, o(\n dh\ bandofo/e|on kalou=si *r(w(mai=oi, Signum Ducis in acie solitus gestare, quem Bandophoron vocant Romani. Ita etiam Leo Imperator in Tacticis. Occurrunt etiam Banderarii Milites in Historia Cortusiorum l. 5. c. 3. et l. 7. c. 4. et 15. sed hi iidem cum Banneretis sunt, ut alii illos vocant. Car. du Fresne Glossar. Vide quoque infra in voce Bandorenses, ut et Bandum.

BANDOBENA oppid. Indiae, quod Cophes et Coaspes fluv. praeterfluunt. Strabo.

BANDONINIA vel BLANDONIA nutrix Radegondis, Reginae Gall. uxoris Clotharii I. quae dein Abbatissa S. Crucis Pictavii facta. Vitam eius scripsit, iam prius a Fortuna to Pictavorum Episcopo literis quoque consignatam, Surius tom. 4. d. 13. Aug. Voss. de Hist. Lat. l. 2. c. 22. et Philoi. c. 2. §. 3.

BANDORENSES appellati Regionum Capitanei, Romae, ut est in Vita Gregorii XI. Pontif. apud Bosquetum p. 225. Romani, seu eorum Officiales et Rectores, suo [orig: suô] vocabulo [orig: vocabulô] Bandarenses et duodecim capita Regionum nuncupati, coadunatis sibi aliis quamplurimis tam in civibus, quam in foraneis natione Italicis, adhuc vivente Gregorio [orig: Gregoriô], damen infirmante, deliberaverunt. Galli Chefs de bannieres vulgo appellant: Banderesios vocat Platina in Gregorio II. Banderasios in Gregorio IX. a quo Romae institutos esse Blondus innuit loco [orig: locô] supra cit. in voce Banderasius.

BANDUM [1] vulgo BANDO, urbs Asiae, in India et Imperio M. Mogolis, cum regione cognomine 15. leuc. German. ab Asmeera in septentionem, 70. ab Agra in ortum.

BANDUM [2] Ugutioni parvum vexillum; Paulo Varnefrido de Gestis Langob. l. 1. c. 20. simpliciter vexillum, passim hac [orig: hâc] notione occurrit, apud citimae aetatis Scriptores. A Persico Germanicoque band, i. e. fascia, uti Salmas. vult, quod in fasciae modum effictum. Aliis a Camoro-Britannico Bamnar, quod itidem vexillum notat, quodque effictum volunt a Bann i. e. elevatione: est enim bann, altum, excelsum, apud Boxhornium. Car. du fresne mavult a voce bannum vocis originem deducere, quod qui beannum in rem aliquam mittebant, seu in praedium aut domum, velum eidem appendebant, eoque [orig: eôque] ipso [orig: ipsô] rem superioris Domini esse innuebant. Et certe bandum iiro bannum, et vicissim bannum pro bandum, promiscue usurpatur haud raro. A Latinis, *bk/ndon eodem [orig: côdem] significatu Graeci sunt mutuati, uti supra ex Procopio vidimus. Hinc Scholiastes Gregorii Nazianzeni 1. in in Iulian. *ta\ kalou/mena, inquit, para\ *(pwmai/ois2 si/gna kai\ ba/nda, tau=ta o( *)attiki/zwn sunqh/mata kai\ shmei=a kalei=. Vide Rigalcium, Meursium in Glossar. et Fabrottum ad Cedrenum. Atque hinc est, quod Byzantini Scriptores, per tralationem *ba/ndon saepe pro turma usurpant, uti Galli hodieque, ut Ducas c. 5. Tactici Graeci passim; Gloss. Basilic. *koustwdi/a, stratiwtiko\n sti/fos. o(\ ba/ndon *r(wmai=oi kalou=si, Custodia, militaris turma, quam Bandum Romani

appellant, etc. Vide Car. du Fresne praefatum in Glossario, et supra, in voce Band.

BANGORIUM urbs Albionis in Wallia in ora contra Monam insulam, vulgo Bangor. longitud. 15. 37. latitud. 53. 05. ad fretum, Menay, in comitatu Arvoniae. Baudrand.

BANIALUCUM urbs regni Bosniae primaria aliis Vammelucha, versus montes et confinia Dalmatiae, prope lacum cognominem et Cetinam fluv. sub Turcis. Quibusdam est Blanona.

BANLEUCA seu BANNILEUCA Gall. Banlieue, vox in Consuetudinibus Municipalib. Galliae frequens, modus est agri, cuius finibus loci, se Oppidi, seu Monasterii alicuius immunitas vel iurisdictio terminatur; siec dictus, quod utplurimum intra leucae spatrium plus minus quaquaversum porrigatur. Bannum enim, iurisdictio Recentioribus est, seu districtus, intra quem ius ponendi bannum protenditur, ut infra videbimus. Latini istiusmodi modum agri, intra quem Coloniae vel Municipii iurisdictio coercitioque esset, Territorium vocavere [orig: vocavêre]. Nulla enim fere Colonia olim in Italia fuit, aut Municipium, nulla item Praefectura, quae non certum agri modum adseriptum adsignatumque haberet, cuius intra fines, eius, ad quem pertineret Magistratui, ius dicendi, coercendique libera potestas esset. Graecis enori/a, quod Galli Finage appellant. Sic fines pro regionibus apud Veteres regiones etiam pro territoriis. Siculus Flaccus de Condition. agror. Compluribus locis certos dederunt fines, intra quos iurisdictionem habere deberent. Mox, Fines lege dati etc. *pa/gon th=s2 po/lews2, vocat Eusebius in Epist. Sabim: unde Praepositi pagorum, in Cod. Theodos. de erog. mil. ann. seu Magistri Pagorum, uti Saeculus vocat; singuli enim quique pagi eius Urbis, intra cuius territorium erant positi, iurisdictioni subiacebant, etc. Quibusdam tamen Coloniis ac Municipiis nullam fuisse extra muros urbis iurisdictionem, docet nos Hyginus de Limit. agr. Sunt nihilominus quaedam municipia, quibus extra murum nulla sit iurisdictio. Quod igitur Urbibus hodie Banleuca, olim Territorium seu Fines seu oi( a)mfi\ po/lin a)groi\, id Urbi Romae Urbicariae Regiones fuere [orig: fuêre] vel Suburbicariae, seu etiam singularitatis numero [orig: numerô], Urbicaria Regio, Graece a)mfi\ th\n po/lin xw=rai seu h( peri\ po/lin xw/ra, aut etiam voce unica [orig: unicâ], h( peri/xwros2: intra quam scil. Urbico Magistratui, h. e. Urbis Praefecto, ius dicendi coercendique potestas esset. Non enim intra muros rubica iurisdictio fuit cohibita; sed nec libera et indefinita iuris passim exercendi licentia totam Italiam pervagata est, verum certa habuit regionum spatia, vice terrirorii, quatenus procurreret et extenderetur, ad centesimum ab urbe lapidem, ut inter Auctores convenit. Romana regio hic agri modus dicitur, in autiquo lapid.

Vide Salmas. ad Trebellium Pollionem in XXX. Tyrannis, c. 24. ut et infra passim.

BANNA apud Italiotas Rex dicitur, aut maximus magistratus, Cael. Rhodig. l. 15. c. 17. Apud Boeotos mulier. Hexychius, Item fluv. Hiberniae in Borealem Oceanum decurrens.

BANNERETTUS a BANNERIO, quod idem cum Bando, apud Suidam, ac Procop. de bel. Vandal. l. 2. Sect. I. et German. Paner: dictus, quasi Vexillarius minor, medium tenens inter Baronem, cui proprie competit ius vexilli scil. quadrati, et equites reliquos. Apud Anglos proin Baronettus quoque vocatur. Fuit haec signi seu vexilli gestatio inter homines militares adeo glorisa olim, ut antiquos Suprarbiensium Reges nihil aliud, quam signiferos ductores fuisse contendat Hier. Blancas in Hist. rer. Hisp. Oportet autem Banerettum ad minimum, decem habere foedales milites: quo respexisse videtur Virg. Aen. l. 5. v. 560.

Tres equitum numero turmae, terniqne vagantur
Ductores: pueri bis seni quemque secuti.

Creatos Banerettos ferunt non nisi in exercitu Regio, erecto [orig: erectô] iam regni Labaro [orig: Labarô]: tunc Regi, bellive Imperatori loco [orig: locô] gramineo [orig: gramineô] constituto, candidatum efferri volunt a duobus Equitibus, vexillum, praecinentibus buccinis, penitum (i. e. caudatum, instar Draconis, unde et Draconarium dictum) gestantem suis armis insigne et complicatum: factaque [orig: factâque] ab ipso protestatione satis sibi esse in patrimonio. quo [orig: quô] tantam tueatur dignitatem, Rex vel belli Imperator velum explicat, praecisoque [orig: praecisôque] eiusdem cono [orig: conô] seu acumine, candidato tradit, iubens, ut erectum ferat auspicate. Vide Froissard. in obsidione Trecensi, Ioh. Gregorium Tholos. Syntagm. l. 6. c. 9. n. 9. Percipit in militia Banerettus, cui in dignitate est, ut suo se sistat vexillo, dum Bachilarius alienum sequitur, duplex stipendium, quod Bachilarius, etc. Spelmann. Glossar. Archaeol. qui addit, de penitis illis seu draconariis vexillis aut flamulis, de quibus aliquid retro: Placuisse olim, belloque visa esse aptiora, ob terrorem, utpote quod dracones exprimerent, caudarum volumina relinquentes in ventum, Ammian. Dacis et Scythis in usu, quae, prioribus devictis, inter signa Imperii constituisse Traianus, suscipique inde videri in Ecclesiam: forma [orig: formâ] plerumque bilingui. Et certe Auriflamba, Gallorum celebre ac antiquum vexillum, formam draconariam exhibuit: hodie quadrata vexilla maioris fiunt, etc. Milites vexilla ferentes, et Vexilliferi dicuntur, apud Matth. Paris. p. 396. 403. 516. Bannerarii seu Vexillarii, in Charta A. C. 1274. Tom. V. Histor. Franc. et in Charta Philippi Pulchri

Regis, alibique: Rici homines de Sennera appellantur, apud Hispanos. Vide quae pluribus de Bannerettis congessit Ioh. Seldenus de Titulis Honorar. part. 2. c. 1. §. 26. ut et Caroli du Fresne Dissertationem IX. ad Ioinvillam.

BANNIRE publicô bannô seu edicto [orig: edictô], statuere ac iubere. Decretio Childeberti Regis c. 8. Similiter Kal. Mart. Coloniae convenit, et ista bannivimus, ut unusquisque Iudex etc. Capitulare Caroli M. primum A. C. 802. c. 39. Iterum bannimus firmiter, ut nemo amplius faciat, etc. Hinc citare, submonere, banno [orig: bannô] seu edicto [orig: edictô] publico [orig: publicô] evocare: locis congruis congregare, in Formula Lindenbrog. 39. In exercitum vel hostem bannire, in L. Ripuar. c. 65. quod populum in hostem convocare, ait Flodoardus Histor. Rem. l. 3. c. 18. sollenni more indictam expeditionem, vocat Lamb. Schaffnaburgensis A. C. 1074. Sic bannire ad molendinum, Domini dicuntur, cum tenentes suos cogunt ad molendinum suum, frumenta sua molenda deferre, apud Fulbertum Carnot. Ep. 14. Cuiusmodi molendina Dominica vocant, bannalia, passim Consuetudines municipales. Atque inde bannire, in bannum mittere, h. e. edicto [orig: edictô] publico [orig: publicô] proscribere, relegare, Gall. bannir. Et Banditi seu Banniti, h. e. proscripti, vox hodieque in Italia inprimis frequens. Alia vero notio vocis est, in Speculo Saxon. l. 1. artic. 2. §. 2. 3. 4. et art. 3. §. 2. ubi Banniti dicuntur liberi homines, qui iura sua ac lites disceptant, in Episcoporum Synodis et in Comitum Iudiciis. Libertas, inquit illius Auctor, est etiam tripertita, quorum primi Episcoporum Synodum quaerere solent, et hi Banniti dicuntur. Et mox, Simili modo [orig: modô] et saecularia iudicia quaerere solent, scilicet Banniti Comitum. Et quidem de horum criminibus Iudex, non nisi in legitimo loco iudiciali, sub Imperii banno, cognoscere poterat, l. 1. artic. 59. §. 1. Adde artic. 63. §. 1. art. 67. §. 3. l. 2. artic. 3. §. 2. art. 12. §. 1. 4. et l. 3. art. 45. §. 73. ubi de Bannitorum praerogativa. Ibidem Banniti, i. e. digni Scabinatu, l. 2. artic. 12. §. 1. Banniti seu Scabini l. 3. artic. 26. §. 2. Banniti seu loco Scabinali idonei, artic. 45. §. 3. etc. Vide Car. du fresne Glossar.

BANNUM neotericum et nuper inventum vocabulum, apud Scriptores, multiplici notione occurrit: potissimum vero tria notat, I. Edictum publicum, proclamationem seu Statuti publicationem, quo de significatu iam aliquid diximus, in voce Bannire. Sic Bannum mittere super rem aut personam aliquam, dicebantur Principes. cum eam publicato [orig: publicatô] banno [orig: bannô] seu edicto [orig: edictô], in suam protectionem suscipiebant. Quod quomodo fuerit peractum, docet verus Notitia Iudicati A. C. 981. in Tabular. Casaur. apud Car. du Fresne, In eadem hora sic prendiderunt Missi sacri Palatii unum fustem in manus suas, et bandum miserunt Praeposito etc. Alia item Notitia A. C. 1068. apud Franc. Mariam in Mathilde Com. l. 3. p. 140. Petivit --- ut pro Deo et anima domini Regis suorumque mercede mitteret bandum super iam dictas res et praedictum Advocatum, in Byzantios bonos aureos duo milia, ut nullus quistibet homo magna parvaque persona, praedictam Ecclesiam de iam dictis rebus, sine legati iudicio, disvestire praesumat. Cumque ipse taliter quaesisset, tunc praefata D. Beatrix et Flaibertus Iudex D. Regis ambo simul per fustem, quem in suis detinebant manibus, miserunt bannum super easdem res et iam dictum Advocatum, ut nullus quilibet homo praefatam Ecclesiam de supradictis rebus disvestire praesumat, sine legali iudicio. Qui vero fecerit, duo milia bonos Byzantios aureos compositurum se agnoscat, medietatem parti Camerae D. Imperatoris et medietatem parti praefatae Ecclesiae, etc. Eodem [orig: Eôdem] sensu, Bannum ponere super caput alicuius, usurpatur in Not. Iudicati A. C. 1028. in eod. Tabular. praef. At in Bannum mittere, confiscare est, seu in fisci potestatem edicto [orig: edictô] publico [orig: publicô] redigere, apud Hincmarum Remensem in Quatern. ad Regem Carolum p. 381. etc. Vide quoque infra Pennones. II. Districtum, iurisdictionem, iustitiam: ambitum, intra quem potestas porrigitur, mulctam et proscriptionem bonorum indicendi, vel bannum promulgandi. Auctor Vitae S. Ludani peregrini num. 4. Tandem ad quandam ulumum seu arborem pervenit, in dioecesi Argentinensium, in banno villae Northus, secus fluvium; ut alios omittam. Versus antiqui de Vicelino, Episcopo Bremensi

Et dotes auxit et honores accumulavit,
Villam cum decimis, bannum cum Parochianis,
Pastori primo condonavit Vicelino.

Unde Bannalis, qui intra bannum, seu districtum alicuius iurisdictionis, iustitiae vel dominii habitat: Homines banni, in veteri Stylo Parlamenti Paris. Cives qui sub banno sunt, apud Ivonem Carnot. Ep. 133. et Banleuca, de qua voce retro actum, etc. III. Poenam et mulctam, qua [orig: quâ] quis banni seu legis infractor punitur. Unde Bannum mittere, i. e. mulctam imponere, in Capitular. Caroli M. de partibus Saxoniae c. 30. et contra, Bannum componere; item solvere, in Capitular. Caroli C. tit. 9. c. 9. et in L. Saxon. tit. 2. §. 9. i. e. mulctam exsolvere, pro neglecto vel vilato banno, Gall. Payer l'amende. Item Exilium et Proscriptionem, quae fit, cum quis extra bannum seu banleucam eicitur. Quo [orig: Quô] sensu Bannum definitur, quo [orig: quô] omnia humanitatis iura, vicissitudinesque officiorum et commercia negantur rebellibus; a Caesare: cui soli Bannum indicere, German. in die Acht erklaren licet; cum coeteri Magistratus relegationibus aliisque poenis utantur. Origo a Romanis, qui Draconis Atheniensium Legislatoris duram imitati legem, istiusmodi hominibus aqua [orig: aquâ] et igni interdicere solebant. Sic C. de Episc. et Cler. in Constitut. Friderici II. Imperatoris Banno subiaceant Imperiali: intelligens proscriptionem, quae exilii species est et aequiparatur deportationi: uti rursus excommunicatio habet similitudinem cum banno, gl. in §. relegari, Institut. quib. mod. ius patr. pot. solv. Doctores in l. 1. de haer. instit. Sublata [orig: Sublatâ] autem deportatione, cum provinciarum numerus sub Imperio Romano in angustum redigeretur, perventum est ad proscriptionem, quam Bannum dicimus seu excommunicationem Imperialem, cuius meminit idem Fridericus Imperator in Constitut. de

Statut. et Consuetud. §. item nulla potestas. Quamprimum autem novissima haec proscriptionis poena introdci coepit, observata est, ut Oldendorpius tradit, differetitia inter Consiuram et Bannum: quarum illa, German. die Keyserliche acht, intra annum habebat hanc appellationem; quia Imperium censet, utrum in eam declarandus sit, an non? adimebatque securitatem et pacem publicatis personis et rebus: Istud vero, German. der Bann id efficiebat, ut sic bannitus apprehendi quidem postet in quolibet iudicio, sed non passim occidi. Post annuim autem ista censura et proscrtptio iterabatur, confirmata gravioribus poenis, inde dicta die Oberacht, quasi aggravatio excommunicationis et censurae Imperialis etc. A'Bando vocem detivant Eruditi, h. e. signo Ducis seu Imperatoris, de quo diximus supra. Banno [orig: Bannô] enim primitus feriebantur, qui a bando descivissent, militiamque Domini sui sequuri non essent etc. Vide Ioh. Calvin. Lexic. Iurid. Car. du Fresne Glossar. Limnaeum de Iure Publ. etc. ut et infra, ubi de Deportatione, Excommunicatione, Proscriptione,

Variae Banni, secundum triplex eius significatum, species.

BANNUM Augusti occurrit in Charta, apud Paradinum, in Histor. Lugdun.l. 2. c. 73. et apud Cognatum Histor. Tornac. l. 4.

BANNUM Bestiarum in Charta Henrici I. Imperatoris A. C. 1008. apud Chapeavillum et Barth. Fisenum in Hist. Leod.

BANNUM Capitis mulcta quae in pecoribus exsolvitur, in Charta Ottonis Imperatoris A. C. 937. in Privileg. Ecclesiae Hamburg.

BANNUM Christianitatis in Concilio Agathensi ubi Glossae Decr. Sub poena Fidei suae.

BANNUS Dei in Capitulis Caroli C. 26. apud Sim. Dunelmensem, de Gestis Reg. Angl. A. C. 1074. et Flodoardum Hist. Rem. l. 3. c. 28.

BANNUM Dominicum mulcta quae Domino exsolvebatur, pro infracto eius banno; erat autem illa solidorum 60. Capitul. Caroli M. l.6. c. 96.

BANNUS Francilis franci seu liberi hominis multa, quae Francorum compositio dicitur in L. Ripuar.

BANNUM Grossa , et Minuta, maiores aut minores mulctae pecuniariae apud Guichenonem in Episcopts Bellic. p. 57.

BANNUM Pacis quo [orig: quô] pax indicta est publico [orig: publicô] edicto [orig: edictô], apud Ekkehardum Iun. de Casibus S. Galli c. 1.

BANNUM Plenum idem cum Dominico, in Capitulis Caroli C. tit. 31. c. 22. Vide quoque Heribannum.

BANNUM Regis eadem [orig: eâdem] notione, in Charta Balduini Comitis Flandriae A. C. 1066. apud Buzelinum. Aliud est Bannus Domini Imperatoris vel Regis, quem per semetipsum consuetus est banvire, i. e. de mundeburgio Ecclesiarum, Viduarum, Orphanorum etc. in Capitulari 7. Caroli M. A. C. 803. c. 1. Aliud rem Bannum Regale vel Bannus Imperii, in Spec. Saxon. passim: hic [orig: hîc] enim iurisdictionem Regiam, Imperialem, iudicium, quod auctoritate Regia [orig: Regiâ] exercetur, notat.

BANNUS Rescissus est armorum depositio, vide Car. du Fresue infr a in voce Scastlegi.

BANNUM Scabinatus in Speculo Saxon. l. 3. artic. 29. i. e. locus ubi natus est, Scabino [orig: Scabinô] dignus.

BANNUM Synodale apud Walthramum Episcopum Naumburgens. de Investitura Episcopor.

BANNUM Viae regiae iurisdictio, quae in viis maioribus, quas regias vocant, ad dominum superiorem spectat, in Charta Adalberonis Episcopi Mettensis apud Meurissium p. 307. et 308.

BANNUM Vindemiarum edictum, quo [orig: quô] interdicitur vindemias peragere, ante statutum a domino loci tempus, in Charta Roberti Ducis Burgundiae A. C. 1232. et passim in Consuetudinibus Galliae.

BANNUM Vini ius quod domino Feudi competit, cui licet vinum suum particulatim vendere, certo [orig: certô] dierum spatio [orig: spatiô], v. g. 40. tenentibus seu hominibus suis a vini proprii venditione cessantibus. Gall. Ban a vin, et ban-vin, in Consuetudin. Turon. Andegavens. Cenoman. Marchensi et Iuliodun. apud Car. du Fresne. Item in Charta Philippi Aug. A. C. 1185. apud Morinum Histor. Vastin. l. 5. in Charta Ebonis Dom. Castrimeliandi de Immunitatibus dicti Castri, in Charta Henrici Ducis Solliaci pro Libertatibus d'Aiz es Berry A. C. 301, alibique passim. Vide hanc in rem Auctores magno [orig: magnô] numero [orig: numerô] laudatos, a Car. du Fresne Glossar Interdum vero vox Gallica Ban-vin, latius extenditur, sic ut non tantum vini dominici venum exponendi ius spectet, sed carnis quoque distraheudae, uti docet Idem ex Charta Philipp. II. Regis Rom. A. C. 1208. descripta [orig: descriptâ] in Magno Record. Leodiensi p. 11. et Thomasserio in Consuetudinibus localib. Bituric. c. 31. 46. 59.

BANNUM Usuale interdictum consuetum. Charta Caroli M. apud Crantzium in Metrop. l. 1. c.2. cum --- omni venatione, quae sub Banno usuali ad Forestum deputatur. Vide Car. du Fresne ubi supra.

BANNUM seu DIFFIDATIO, in Ecclesia Romana inter Haereticorum poenas, est sententia, qua [orig: quâ] quis e Republ. eicitur, ut gaudere non possit auxilio [orig: auxiliô] publico [orig: publicô], nec fungi publicis offictis, nec aliquo [orig: aliquô] iuris beneficio [orig: beneficiô] iuvari. Itaque Difficatione, Haeretici hostes patriae et imperii declarantur, illosque quivis propria [orig: propriâ] auctoritate capere, spoliare imo et interficere potest, Innocentius IV. reser. Ad exestirpanda. Etiam tota civitas seu Communitas hoc [orig: hôc] modo [orig: modô] bannita ac diffidata hostis imperii fit, omnesque cives eius impune a quolibet offendi, ac tota civitas vel aratri inductione, vel incendio [orig: incendiô] puniri potest, quod probare conantur ex Deuter. c. 13.

id autem non ante fieri posse, quam per sententiam declararoriam eas huius criminis reas esse fuerit declaratum, adicientes, vide Nic. Eymericum Directorio Inquis. Part. 3. Colum. 36. et Conr. Brunum de Haeret. et Schismat. l. 5. c. 14.

BANNUS , seu BANUS Turcis et Hungaris praeses alicuius Regni, Proprie tamen his, Banni sunt peculiares gubernatores Reguorum, ad Ungariae coronam, antiquirus spectantium, ut Dalmatiae, Croatiae vel Slavoniae. Propterea solent Turci, Banos Hungaricos suis cum Beglerbegis tum comparare, tum exaequare, quoniam hi quoque integris Regnis praeficiuntur. Leunclav. in Onomastic. Turcico-Arab. etc.

BANSALMORA seu BANSULUSMORA Hungaris marturinarum pensionem notat, vel ipsam marturinam pellem. Decretum Ludovici Regis Hungar. A. C. 1351. c. 12. Nec ratione collectae marturinarum, bansulusmora vocatarum amodo et in posterum inso lescerem, etc. Instituisse pensionem hanc Calomannus Rex legitur, in Decretis Andreae Regis A. C.1222. c. 22. Matutinae iuxta consuetudinem a Clomana Rege constitutam solvantur, apud Car. du. Fresne in Glossar.

BANTAMUM urbs ampla et emporium celebre Asiae, in Insul. Iava, caput regni cognominis. Portu gaudet commodo [orig: commodô], eoque quottidie Europaei mereatores confluunt. 15. leuc. a Batavia urbe in Occasum prope fretum Suudae, ex adverso Sumatrae. Rex Insulae dictus Madaran, in tota Iava potentissimius est. Georg. Hornius Orb. Imper.

BANTIA urbs Italiae. Steph. meminit eius Liv. l. 27. c. 25. ubi de Marcello Consule; Inter Venusiam, Bantiamque minus 3. mill. pass. intervalla [orig: intervallâ] Consules binis castris consederunt. Idem legas apud Plut. in eodem Marcello, *)ech=lqe meta\ tou= suna/rxontos2 e)pi\ to\n po(lemon, kai\ polla\ metacn\ *banti\as2 po/liws2 kai\ *benousi/as2 kaqh/mwos2 h)re/tisi to\n *)anni/ban. Hinc saltus Bantini, apud Horatium . 3. Od. 4. v. 15. Ubi vulgo Batinos, sed male legitur. Nic. Lloydius.

BANTISUS fluv. Asiae, in Serica regione quibusdam Pulisanga, in Cathaya. Sed nihil certi.

L. BANTIUS Nolanus, iuvenis acer et sociorum ea [orig: eâ] tempestate prope nobilissimus eques, quod seminecem eum ad Cannas in acervo caesorum corporum inventum curatumque benigne, etiam cum donis Annibal domum remiserat, in huius gratiam meriti rem Nolanam in ius ditionemque dare proposuit Poeno. Quod sentiens Marcellus Romanorum Dux, quum aut poena [orig: poenâ] cohibendus cstet, aut amicitia [orig: amicitiâ] conciliandus, sibi assumpsisse, quam hosti ademisse fortem ac strenuum malavit socium, accitumque ad se ac benigne appellatum, ita mollivit, ut nemo inde sociorum Romanam rem fortius ac fidelius iuverit, uti pluribus narrat Liv. l. 23. c. 15. et seqq.

BANUS dignitas, in Dalmatia, Croatia et Hungaria, maximi nominis, qua [orig: quâ] qui pollent, totius provinciae administrationem humeris librant suis: hinc Regum Plerumque fratribus, aut liberis committi solita. Ipsis Hungaris hodie Ispan. *boa/nos2 Constantino de Administr. Imper. c. 30. et 31. *mpa/nos2 Cinnamo. Nec desunt, qui ad hanc dignitatem putent referenda Hesychii illa, *ba/nnas2 *basileu\s2 para\ *)italiw/tais2, oi( de\, me/gistos2 a)/rxwn, Bannas Rex apud Italos; alii vero, maximus Princeps. Certe a ban seu bando vel bamo, quo [orig: quô] vexillum denotari retro diximus, Bani appellati videntur, quod sub eorum vexillis ac signis provinciales militarent. Vide in voce Hispanus infra, et plura hanc in rem, apud Iohannem Seldenum de Titulis Honorar. Part. 2. c. 2. num. 5. Ioh. Lucium. de Regno Dalmatiae l. 6. c. 1. Raynaldum A. C. 1200. num. 46. in Decretis Andereae Regis Hungar. A. C. 1222. c. 25. et Car. du Fresne in Glossar. Item Notis ad Alexiadem p. 347. et ad Cinnamum p. 449. Eius Vicarius Vicebanus dicitur, apud Macrum in Hierolex. Inde Banatus, dignitas et munus Bani, vel Comitatus ac Principatus, Hungaris Bansag. Thvuroczius in Carolo R. Hungariae c. 97. Dionysio tradidit omnia, cum dignitate Banatus. Idem in Maria Rege c. 1. Stephanum --- ad altum Banatus Regni Dalmatiae elevans apicem. Adde dicta, in Bannus.

BANZA oppid. Africae et regni Congi, ad Bengum fluv. inter oram Oceanui et lacum Aquilundam.

BAPALMA oppid. permunitum Belgii, in Artsiae Comitatu sub Francis, ab. A. C. 1641. medium fere inter Peronam et Atrebatum, in limite Picardiae et in regione sicciori. Aliquibus Balma. Vulgo Bapaume.

BAPHLUM seu BAFIUM locus in quo fucabatur vel tingebatur olim purpura. Ugutio; Bapbium, genus purpurae, unde Baphius vel Baphiarius, purpureus vel textor talis purpurae, vel venditor vel mercator huius purpurae, et invenitur simpliciter pra Mercatore, et hoc Baphium loeus, ubi talis purpura efficitur, vel ltexitur vel venditur. Seu taberna tinctotia ac officina infectorum, qui vestibus purpura [orig: purpurâ] et cocco [orig: coccô] tingendis operam dabant, l. 2. et 1. penult. Cod. de murileg. l. 11. et 1. ult. Cod. de vestibus olob. l. 11. quae excerpta est ex l. ult. Cod. Theodos. de murileg. A verbo *ba/ptw, tingo, intingo. Huiusmodi Baphia complura habebant et in Orientis et in Occidentis partibus Imperatores, quae sub dispositione Comitis Sacr. Largit. in Notit. Imper. collocantur. Praeponebantur autem Baphiis Procuratores, ut eadem docet Notitia; meminitque Eorum AEl. Lamprid. in Alexandro Severo, c. 40. Purpurae clarissimae --- gravissimus exactor fuit: ita ut Alexandrina purpura hodieque dicatur, quae vulgo Probiana dicitur, ideirco quod Aurelius Probus Baphiis Praepositus, id genus muricis reperisset. Ex iisdem Dorotheus fuit Eunuchus, qui in civitate Tyri istiusmodi officinae prae sidebbat, inde antiochenus sacerdos ordinatus, ac tandem, imperante Iuliano [orig: Iulianô] Apostata [orig: Apostatâ], matryrio [orig: matryriô] coronatus, ad diem 5. Iulii, quo [orig: quô] tempore sericum purpura [orig: purpurâ] tingendum, non per aquam ferventem, quod modo fit, sed pectinis ac fusi opificio [orig: opificiô] extrahi

consuevisse, aiunt Macri Fratres in Hierolex. Pretiosissima vero purpura apud Phoenices tingebatur, quorum tincturam seu *bafh\n Suidas oxon appellavit, o)/cos2 e)pi\ tw=n foini/kwn. Vide supra in voce Acutum. Hinc Oxybapta in l. 6. quae res alien. non poss. etc. Ioh. Calvin. Lexic. Iurid. Origo nempe vocis a *bafh\, i. e. tinctura, est, quod unum ex tribus quae Chemici Graeci in rebus tingendis regquiri sanxerunt. Sunt autem illa, h( *)arai/wsis2, qua [orig: quâ] corpora rarefcienda, ut colorem recipiant et imbilbant; *bafh\, tinctura ipsa; et *katoxh\, coloris alligatio, pro quo alii stu/yin ponunt, sicut pro a)raiw/sei ei)/skrisin. Quae tria multi diversis zwmoi=s2, h. e. iuribus seu tinctoriis decoctis consiciebaut, ut videl. uno [orig: unô] iure praepararent species ad reciprendum colorem, quod proba/fion etiam dixerunt et u(postufh\n; altero [orig: alterô] tingerent eos colore cupito [orig: cupitô]; tertio [orig: tertiô] colorem alligarent: quidam vero una [orig: unâ] decoctione expediebant. Atque hoc non in lapidum solum tinctura, sed et in purpura tingenda obtinebat; quae cum non iure decocti, sed frigida [orig: frigidâ] tantum aqua [orig: aquâ], intingeretur, yukrobafh\s2 dicta est: Cui opposita vellera Tyrios incoctarubores, apud Poetam etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 1146. et hic [orig: hîc] passim.

BAPTAE [1] Athenis sacerdotes erant Cotyttus [orig: Cotyttûs] impudicitiae Deae, cui nocturna sacra peragebant saltationibus et omni voluptatum generi indulgentes. Dicti l)po\ tou= *baptein, quod, qui sacris illis initiabantur, aqua [orig: aquâ]. calida [orig: calidâ] tingerentur. Suidas. Angelus Politian. c. 10. Miscell. Iuvenalis Sat. 2. v. 92.

Talia secreta [orig: secretâ] coluerunt Orgia taeda [orig: taedâ],
Cecropiam soliiti Baptae lassare Cotytto.

In horum impudicitiam Eupolis fabulam Baptas inscripsit, ob quam ab ipsis Baptizatus et mari immersus fuit.

BAPTAE [2] Graece *ba/ptai, nomen fabulae, a Cratino editae, a qua illi interitus contigit. Cum enim, in veter. Comoedia, Chori praecipue hae viderentur esse partes, ut potissimum, quos liberet, laederent; postmodum vero attritis Populi opibus et invalescente paucorum quorumdam tyrannide, Poetas metus potentiorum in officio benedicendi contineret: sublatus Chorus est, eiusque loco [orig: locô] parekba/seis2 quaedam fiebant, in quibus aliorum Poetarum dicta scriptaque, sine maleficii crimine aut poenae suspicione, itridebantur. Sed Cratinus, ad pristinam licentiam reverti ausus, *ba/ptas2, h. e. immersores, fabulam edidit, eo [orig: eô] eventu, ut ab illis, in quos fuerat invectus, captus ac vinctus et in mare proiectus, ea [orig: eâ] mersione fabulae suae nomen imitaretur. Iul. Scaliger Poetices l. 1. c. 8. ubi de Comoediae speciebus.

BAPTISMUS [1] Christianis Iuitiationis Sacramentum est, Auctorem Christum habet: Administros eos, quibus praecipua Ecclesiae cura et sacrorum mysteriorum custodia commissa est: Materiam, aquam puram Matth. c. 3. v. 6. Actor. c. 8. v. 38. et c. 10. v. 47. Actio seu ritus circa hoc elementum, vel mersio, vel aspersio, indeque consequens ablutio. Et quidem mersione utebantur Iudaei, Apostoli ac primitiva Ecclesia, praesertim in regionibus calidioribus. In Occidente autem, ac plaga Mundi frigidiore, aspersio invaluit. Uti vero hic ritus, ita et numerus mersionum ac aspersionum fere indifferens; ut qui nullo [orig: nullô] praecepto [orig: praeceptô] definitus est. Unde variatum in Ecclesiis, aliis unicam, aliis trinam mersiongem praeferentibus: sive unitati Essentiae divinae, sive Trinitati Personarum, aut triduanae Christi in sepulchro morae, significandae. Quamquam et Haeretici olim hunc illumque ritum erroribus suis obtentui sumpserunt; atque isto [orig: istô] velo [orig: velô] sententias suas, in dividenda Trinitate, vel eadem neganda, obtexere [orig: obtexêre]. Constat autem, unicam mersionem antiquitus apud Iudaeos Christianosque primaevos usitatissimam fuisse. Mersionem comitabatur Trinunius Nominis appellatio, tamquam trium testium caelestium, 1. Iohann. c. 5. v. 7. quemadmodum Iudaeotum baptismum tres testes terrestres requisivisse legimus: idque iuxta mandatum Christi Matth. c. 28. v. 19. Baptizantes eos in nomen Patris et Filit et Spiritus S. Non quod totidem verbis ac syllabis Ecclesia adstringeretur: quae Latinorum superstitio est, Graecorum formulam, Baptizetur servus Christi etc. damnantiam. Sufficit enim rem ipsam tenere atque in Baptismo SS. Trinitatis invocationem ac publicam Fidei illius professionem edere: cuius autiquissima formula, ac sequentium Symbolorum rudimentum, haec ipsa verba exstiterunt. Unde nec Apostolos ulla [orig: ullâ] formula [orig: formulâ] videmus usos, qui plerumque in nomen Iesu baptizasse [orig: baptizâsse] leguntur, Actor. c. 2. v. 38. c. 10. v. 48. c. 19. v. 5. Quamquam vero unus forer Baptismus ac una fides, diversa tamen erant inaugurationis verba, pro vario baptizandorum statu ac respectu. Apostoli, ubi Iudaeos tingeraent, in fidem Domini Iesu eos adigebant Actor. c. 8. v. 16. 38. ubi Gentiles, in Triunius Dei fidem illos imbuebant. Atque haec antiquissima et vera Baptismi administratio fuit, iuxta Christi institutum: quae tamen non ultra alrerum saeculum in Ecclesia, in simplicitate sua, perseveravit; accedentibus sensim ritibus variis, ab institutione primaeva alienis. Quod hisce gradibus factum: Prima quoad Ministrum facta mutatio et iam tertio [orig: tertiô] saeculo [orig: saeculô] Laicis quoque tingere est permissum: Dein Tempus, quod hactenus liberum erat, definirt et celebrioribus anni tem pestatibus, uti infra videbimus, adstringi coepit. Quamquam iste rigor non usque tenuit ac paulatim de eo remissum; et ablata [orig: ablatâ] dierum superstitione, Baptismo libertas reddita est. Porro, quoad Locum, cum prius ad obvium flumen deducerentur novi Fideles: Constantini aetate erecta in Templis *baptisth/ria et sacri fontes; cumque praeterea privata in Fidelium aedibus essent Oratoria, ubi docebatur nonnumquam et baptisabatur, id quoque est prohibitum. Denique variis ritibus Baptismus obrutus est, uti cuivis obvium. Praecipui autem Veter. ritus hi erant, Sponsores, Nomen ab suis impositum, Abrenuntiatio sollennis Satanae, Fidei professio, invocatio Spiritus S. Pompa festa ac Psalmcrum cantus. Descensus in aquam, Lactis mellisque promulsis, Vestis candida et S. quoque Cenae Participatio. Quorum nonnullis postea omissis, vel mutatis, accessere [orig: accessêre], Consecratio aquae, Salis et Sputi aliorumque, quae partim

ori ingeri, partim auribus naribusque allini mos, usus, cum vocabulo Ephatab; Crucis signum, Exorcismus, aliaeque ceremoniae, qurum numerus ad viginti duas excrevit, plusquam in ullo Vet. Testamenti ritu unquam contigit. Baptizandi autem Foederati omnes et soli: nec probandi Veteres e Matcionis Schola, Haeretici, qui, vel ipsis mortuis, veleorum loco [orig: locô], aliis viventibus vicarium Baptismum dicuntur largiti. Nedum, ut baptisari debent res inanimae; quales bestiae, naves bellicae, urbium propugnacula, vexilla ipsumque aes campanarum: quae sollennioribus ritibus in Com munione Romana quam ipsi Christianorum infantes, inaugurantur, etc. Plura hanc in rem vide apud Theologos, Burmannum inprimis Synopsi Theol. Part. 2. l. 7. c. 6. 7. 8. De Latinorum vero Baptismo, inter alios Macros Fratres consule in Hierolex. ut et vide infra, ubi de Campanarum et Crucis Baptismo. De utroque vero consule Io. Casp. Suicerum Thesauro Ecclesiast. Saltem de tempore ut aliquid addam: Baptizandi tempora sollenniora olim, Pascha erant et Pentecoste Haec namque duo potissimum Festa ad Baptismum Carechumenorum delecta leguntur, apud Tertullian. de Baptismo, Siricium in Epistolis c. 2. Gelasium I. Ep. 9. Leonem Ep. 4. et 8. Gregorium M. Alios passim: praeter Concilia ac Synodos, in quibus Baptismus celebrari vetatur aliis diebus, nisi mortis periculum immineat. Rationes vide apud Leonem Pontif. Ep. 4. ad Siciliae Episcopos c. 3. Tertullian. loc. cit. etc. Quam tamen consuetudinem suo [orig: suô] aevo [orig: aevô] abrogatam esse, circa A. C. 1100. scilicet, fuse testatur Theophylactus Comment. ad Luc. c. 10. eo quod, cum Christianitas crevisset, periculosum erat, verba sunt Ruperti de Divin. Offic. l. 4. c. 18. tantam multitudinem differri, propter occasiones mortis, ac maxime, propter turbam infantium e fidelibus parentibus nascentium, quorum tenera adhuc vita persaepe levi occasione succiditier. Verum pristinum celebrandi Baptismum modum, in Paschate seu Die Resurrectionis Domin. ac Pentecoste, etiam longe post annum 1200. extremis saeculis, obtinuisse, ex Synodis variis colligitur. Legimas tamen. in aliis etiam festivitatibus celebratum Initiationis hoc Sacramentum. Nam Siculi et Galli in Epiphania baptizabant, quod tandem prohibuit Leo M. Ep. 80. Concilium Matiseon. II. can. 3. et Rotomag. A. C. 1072. Idem in usu fuiste, in Africa, Victor Uticensis de Persecut. Vandal. l. 2. in Hibernia, Canones S. Patricii c. 19. spud Graecos, Ratherius Veron. Serm. I. de Quadrages. c. 5. apud Aethiopas et Coptos, Iosephus Scaliger der Emendat. Temp. l. 7. testantur. Vide quoque supra in voce Balneatio. Chlodovaeum M. Galliae Regem in Natali Domini baptisatum, auctor est Avitus Viennensis Episcopus Ep. 41. licet Fredegarius, Hincmarus, alii, Paschali id festivitate actum fuisse adnotent; ut plura ornittam. De aliis praeter supra memoratos circa Sacramentum hoc etroribus variorum, hic [orig: hîc] passim, inprimis voce Catabaptistae, it. Praxeas, Spado; uti de Baptismo Uxorum, quae Latinae originis erant, ab Imperatorib. Constantinopolit. iterato, vide aliquid infra, voce Nomen, et de Baptizatorum die anniversario in Ecclesia Romana ubi de Paschate Annotino: de superfundendi item titu, voce Superfusi, nec non ubi de Clinicis, aliquid etiam voce Undulata, it. ubi de Ungendi ritu.

BAPTISMUS [2] Iudaeorum, deuplex erat: alter pollntorum [gap: Hebrew] : qui antequam Sacrorum participes redderentur, lotionibus quibusdam ac piamentis uti debebant; alter Proselytorum, [gap: Hebrew] , per quem alienigenae in Iudaeorum Rem publ. ac Religionem initabantur: Hi enim, praeter Circumcisionem et Sacrificium, Baptismo [orig: Baptismô] praeterea in Iudaeorum sacra transibant. Cum hodie, cessautibus sacrificiis, sola [orig: solâ] Circumcisione et Baptismo [orig: Baptismô] id fiat. Ortum Baptismi huius quidam ascribunt Iacobo familiam suam lustranti, Genes. c. 35. v. 2. aliis verosimilius ad Mosen in Deserto, illius initium referentibus, Exodi c. 13. v. 21. et c. 14. v. 22. qui fuerit Baptismus in nube et mari memoratus, 1 Corinth. c. 10 v. 2. Hoc certum, sive ista [orig: istâ] occasione coeperit, sive postquam Samaritae Circumcisionem acceperunt, sive denique post Templi excidium, aut serius, Baptismum, illum, ad sacrarum lotionum, aut apud Veteres, aut in Templo deinceps usitatatum, exemplum primum usurpatum fuisse. Peragebatur lustratio haec statim a Circumcisione, mox ubi dolores eius interquieverant. Praemittebatur autem examen sollenne: dumque novus Fidei candidatus abluebatur, Religionis articuli praelegebantur: interimque ipse mergebatur, adstante Sapientum Trium viratu. Eodem [orig: Eôdem] ritu et liberi eius lustrabantur, atque universa utriusque sexus familia. Quod si parentes praemortui Forent, locum eorum tres isti e Sapientium Collegio implebant, atque initiationis huius testes erant. Qui vero sic expiati erant, in Iudaicae gentis nomen ac decus veniebant; atque, exuta [orig: exutâ] peregrinitate et pristina [orig: pristinâ] consanguinitate obliterata [orig: obliteratâ], novorum quasi natalium ius accipiebant, ac deinceps pro Iudaeis ac Dei domesticis habebantur. Unde Posteros eorum rursum tingi et novo [orig: novô] baptismo [orig: baptismô] inaugur ari fas non fuit, cum pro veris Israelitis [orig: Israëlitis] censerentur etc. Atque hunc Iudaeorum Baptismum, qui humanus ac Ecclesiastcus duntaxat ritus erat, Dominus noster, ex eorum sententia, qui iam tum illum obtinuisse volunt, consercravi, et Circumcisione abolita [orig: abolitâ], novae Ecclesiae Sacramentum esse iussit; Ita ut, srcut olim per Circumcisionem et Baptismum, ita nunc per Baptismum solum, Deo liberi nascantur. Franc. Burmaunus Loc. 31. c. 6. de Baptismi istiutione. Sed de Baptismo Christianorum modo plura diximus. De Lotionibus vero Aspersionibusque Iudaeorum vide quoque supra, ubi de Aspergendi ritu; ubi etiam aliquid de Gentilium lotionibus, quibus tum ad peccatorum labem expiandam, tum ad celebriora mystetia peragenda, leguntur usi: ut et infra, voce Lotio.

BAPTISMUS [3] Saturni, vide infra Saturni Baptismus, it. voce Mysterium, ubi ad similitudinem Baptismi, aquam in variis Gentilium Sacris, adhiberi solitam, videbimus. Adde quae dicemus ubi de Taurobolio.

BAPTISTA [1] prima Galeatii Pisauriensis Principis filia, et Guidonis Comitis Urbinatis uxor, quae cum doctissimis viris plerumque magna [orig: magnâ] sui laude disputavit, libros quoque de humana fragilitate scripsit, ac de vera religione.