December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

image: s0504b

BELIDES nomen patronymicum, quo [orig: quô] significatur filius, sive aliquis de genere Beli. Unde pro Palamede accipitur Nauplii filio, et Beli abnepote. Virg. Aen. l. 2. v. 81.

Fando aliquid, si forte tuas pervenit ad aures
Belidae nomen Palamedis, et inclita sama [orig: samâ]
Gloria. --- --- - --- -

BELINGENSE Castrum Bononiensis agri, in Picardia Galliae provinc. inter Ardram et Guinam, in paludibus.

BELINZONA vide Belintio.

BELION fluv. ex Celtibetis, ac Vaccaeis labens, Callaicam regionem irrigat. Strabo.

BELIPPO Hispaniae Baeticae oppid. in conventu Gaditano. Plin. l. 3. c. 1.

BELIS LIDIS patronymicum femininum, quo [orig: quô] significatur filia, vel neptis Beli, unde Belides dictae sunt 50. filiae Danai, Beli filii, quas cum Aegisthus Danai frater totidem filiis suis peteret uxores, Danaus respondere recusavit. Didicerat enim, ex oraculo se a genero interfectum iri, sed postea coactus a fratre promisit, se eius petitioni satisfacturum. In nuptiarum autem nocte filis subornavit, ut clam se cultris armarent, et viros iam vino [orig: vinô] luxuriaque [orig: luxuriâque] sopitos iugularent. Virgines itaque patri morem gerentes, captato [orig: captatô] tempore, viros necarunt [orig: necârunt] unaquaeque suum, excepta [orig: exceptâ] solum Hypermnestra [orig: Hypermnestrâ], quae Lynceo viro suo pepercit, qui postea, occiso [orig: occisô] Da nao [orig: naô], regnum apud Argos invasit. Hae Danaides a patre vocantur. Unde proverbium, Danaidum dolium, pro barathro quodam inexplebili, et insatiabilis cupiditatis homine. Finguntur enim a Poetis Danai filiae apud Inferos eo [orig: ] supplicii genere perpetuo [orig: perpetuô] damnatielse, ut dolium qoddam pertusum aqua [orig: aquâ] concentur implere, unde tantum effluat, quantum illae possint infundere. Ovid. Met. l. 4. v. 461.

Molirique suis letum patruelibus ausae
Assidue repetunt, quas perdunt Belides undas.

Belides quidam annos esse dixerunt, qui assiduis fructibu videntur nos velle locupletare, cum tamen tantundem absumatur, quantum producitur. Sic autem Lucretius l. 3. v. 1017. id explicat,

Deinde animi ingratam natur am pascere semper;
Atque explere bonis rebus, satiareque numquam,
Quod faciunt nobis annorum tempora circum
Cum redeunt, fetusque ferunt, variosque lepores,
Nec tamen explemur vitai fructious unquam:
Hoc, ut opinor, id est, aevo [orig: aevô] florente puellas
Quod memorant, laticem pertusum congerere in vas,
Quod tamen expleri nulla [orig: nullâ] ratione potestur.

Nonnulli arbitrati sunt. omnem mortalium vitam in hac fabula contineri, cum omnia, quae agimus, frustra a nobis fiant in terris, cum nulla humana roboris vestigia diu permanere possint, sed omniae rursus confundantur. Alii beneficia, quae in ingratos conferuntur, per hanc fabulam intelligunt. His utnis et huic dolio Plato in Gorgia assimilat animum incontinentem, qui estusis in omni intemperantia libidinibus agitatur. Eisdem etiam similes sunt homines futiles, qui, ut Parmeno Terentianus, Eun. Actu 1. sc. 2. v. 25. pleni sunt rimarum, et hac [orig: hâc] et illac [orig: illâc] perflunt. Ebrios quoque perstringit, in quos lepido [orig: lepidô] admodum epigrammate doctissimus poeta allusit. Is autem est Theodorus Beza Emblem. 34.

Belidas fingunt, pertusa in dolia, vates
Mox effundendas fundere semper aquas.
Nomine mutato [orig: mutatô], narratur fabula de te
Ebrie, qui meias quae sine fine bibis.
Quin etiam hoc in te quadrat, turba ebria, quod sint
Corpora quae fuerant dolia facta tibi.

Nic. Lloydius. Vide et ubi de Danao.

BELISAMA vulgo Ribet, Cambden, aeltuatium Albionis, in ora Angliae Occidentalis apud Prestonum oppid. in comitatu Lancastrensi.

BELISARIUS [1] Iustiniani Imperatoris Dux, Graecus; Persas sub Mithridate Rege in Oriente vicit, Vandalos in Africa, ducto [orig: ductô] in triumpho Gilismere, sicque Africam a 170. an. ab Imperio revulsam, ei iterum adiunxit. Gotthos in Italia, capto [orig: captô] Vitige Rege eoque [orig: eôque] cum uxore, et Magnatibus suis Constantinopolim misso [orig: missô], superavit. Victor Romam reversus, crucem auream, ubi res eius gestae caselatae fuerant, Petri Basilicae obtulit, Sylveriumque Papam Vigilio [orig: Vigiliô] substituto [orig: substitutô], deposuit. Postmodum rursus contra Persas missus, indeque denuo in Italiam reversus, Totilam, qui captam a se Romam funditus destruere cogitabat, literis ad eum datis absterruit, illamque receptam contra eundem fortiter defendit. Redux Constantinopolim, Hunnos pepulit, sed vel ob conspirationem A. C. 561. contra Iustinianum, cui immixtus, initam, vel ob res feliciter gestas, in affectati regni suspicionem venit, apud Iustinianum, a quo uterque ei oculus erutus fuit. Quare cum Principis ingratitudinem aliter ulcisci non posset, exiguum extra urbem tuguriolum exstruxit, ubi per vitam reliquam a praetereuntibus stipem emendica vit, illud identidem referens, Da obolum Belisariaoe, Viator. quem invidia, non culpa excaecavit. Crinitus et Volaterranus. Auctor tamen Histor. Miscell. cum sequenti anno [orig: annô] in dignitatem suam restitutum, Cedrenus in pace Constantinopoli obiisse, refert. Quam sententiam Alciatu, in sui Iustiniani gratiam, acriter tuetur. Vide de hoc porro Procop. bell. Goth. l. 3. c. 1. et 2. de bello Vandal. et Pers. Agathiam, Glycam, Zonaram, etc. Suidas, *belisa/rios, o( strathgo\s2 hn)= me\n to\ sw=ma kalo/s2 te kai\ me/gas2, kai\


page 505, image: s0505a

eu)pro/swpos pa/ntwn ma/lista. *(ou/tw de\ pra=o/n te kai\ eu)pro/sodon e(auto\n parei=xe toi=s2 entugxa/nousin, w(/ste a)ngrw/pw| pe/nhti/ te li/an kai\ a)do/cw| e)mferh\s2 ei)+nai. *)/erws2 de\ au)tou= th=s ar)xh=s2 pro/s2 te stratiwtw=n ai)ei\ kai\ a)groi/kwn a)/maxo/s2 tis2 e)ge/neto, o(/ti de\ e)s2 me\n tou\s2 stratiw/tas2 filodwro/tatos2 e)gego/nei a)nqrw/pwn a(ha/ntwn. *tw=n de\ ga\r en cumbolh+| h)tuxhko/twn, xrh/masi mega/lois2 paremuqei=to ta\ trau/mata; kai\ toi=s2 eu)dokimh/sasi, yelia/ te kai\ stceptou\s2 a)+qla parei/xeto. *(/ippou de\ h)\ to/cou, h)\ a)/llou o(touou=n stratiw/tou en th=| ma/xh| a)polwlo/tos, e(/teros a)nt( au)tou= pro\s2 *belisari/ou au)ti/ka u(ph=rxen. *(es2 de\ tou\s2 a)gro/ikous2: o(/ti dh\ tosau/th| feidoi= te kai\ pronoi/a| e)xrh=to, w(/ste biasqh=nai me\n au)tou\s2 ou)de\n pw/pote strathgou=ntos *belisari/ou tetu/xhken, a)pedi/donto ga\r au)toi=s2 kata gna/mgn ta\ w)/nia pa/nta, kai\ a(ni/ka a)kma/zoi ta\ lhi/+a e)s2 to\ a)kribe\s2 diefu/lasse; uh/ tini pariou=sa h)/ i(/ppos lumh/|netai, tw=n de\ w(rai/wn en toi=s2 de/ndrois2 o)/ntwn a(/yasqai au)tw=n ou)deni\ to\ para/pan e(ch=n. *)=hn de\ kai\ sw/frwn kai\ li/an enaretos. Primus legitur fuisse inventor molendinorum in Tiberi, Cum enim illa in Ianiculo prius esseunt, uti patet ex Edicto Claudii Iulii Aedesii Dynamii Viri Clar. et Iul. Praef. Urb. apud Gruterum p. 426. num. 6. Belisarius dein in Tiberim illa transtulit, occasione Blondo pluribus indicata [orig: indicatâ], Decad. 1. l. 4. Imago eius in nummis quibusdam Iustiniani, cuiusmodi unum Petrus Cyllius sic describit: In eius uno latere sculptus erat Iustinianus, Belisarium excipiens triumphantem: in altero Belisarii imago, cum hoc elogio; GLORIA ROMANORUM BELISARIUS. Effictus scil. fuit in eo numismate Iustinianus, quomodo fere tessellato [orig: tessellatô] seu musivo [orig: musivô] opere, in Chalces, quae Palatii Constantionpolitani vestibulum fuit, camera [orig: camerâ] ac fornice, ut auctor est Procopius. Ibi enim, ut hic Scriptor memorat, Belisarius ad Imperatorem redux, cum exercitu integro, exuvias ei offerebat, Reges ac Regna, et quidquid excellebat inter homines. In medio stabant Imperator et Theodora Augusta, ea [orig: ] uterque specie, ut summam laetitiam prae se ferrent et festo [orig: festô] victoriam celebrarent, captis suppliciterque accedentibus Vandalorum Gothorumque Regibus insignem, cirumstantibus Senatoribus festumque agentibus. Ita autem Belisarium in Circo Iustinianus excepit, ut idem Auctor refert. In istis porro Iustiniani numismatibus aureis perinde ac argenteis effictum Belisarium volunt Cedrenus, Glycas et Constantinus Manasses, o(pli/thn r(omfai/an e)spasme/non, armatum cum gladio stricto. Car. du Fresue Dissertatione de Inferioris aevi numismat.

BELISARIUS [2] Ludovicus, vide Ludovicus.

BELISIA oppid. Belgii, in Hasbania regione, Episcopo Leodicensi subiectum; quod vulgo Bilsen aut Wilsen dicitur. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall. in voce Hasbania.

BELITAE sive BELLITAE Gentes Asiaticae in exercitu, qui ad Arbela caesus est, Darii contra Alexandrum Magnum. Curt. l. 4. c. 12.

BELITANI iidem qui Lusitani. Steph.

BELITIO aliter BELITIONIU Moppid. Insubriae ad Ticinum, caput praefecturae cognominis, sub Helvetiis ab A. c. 1422. Gemina [orig: Geminâ] arce praemunitum. Bellentz German. Castrum Bilincionis Gregor. Turonens. Berinzona et Bellizona, vel Breunizona, tamquam Breuni agri Zona, Bonav. Castilioneo, l. de Gallor. Insubrum sedibus. Vide Bilitionium.

BELITRA oppid. Italiae. Steph. Vide Velitra.

BELIUS vide Belus.

BELKIS Regina Sabae, inter maiores suos daemonem numeravit, si impruo Mahometi credendum. Sam. Bochart. Hieroz. Part. prior. l. 3. c. 3.

BELLA [1] oppid. Campaniae, vide Abella.

BELLA [2] Pertica Petrus vide Petrus.

BELLACUM urbs Galliae in provinc. Marchiae ad Uniconium fluv. 7. leuc. a Lemovico in Boream.

BELLAGINES pro BILAGINES Iura municipalia Gothorum. Iornandes de reb. Got. l. 1. c. 11. Diceneus, Gothis Physicam tradens, natur aliter propriis legibus vivere fecit, quas usque nunc conscriptas Bellagines nuncupavit. Est autem By Saxonice, habitati: Inde pagus, et oppidum, Gothis antiquis By o dictum: Lagen autem iisdem Lex est. Anglis Bilaws hodieque vocantur leges, quas villarum incolae sibi constituerint observandas. Scotis Birlaws et burlaws. Et certe Baur Germanis rusticus est, Law, vero lex: Unde forte Bellagines, pro Birlagines dictae. Plura de hac voce vide apud Spelmann. in Glossar. Archaeol.

BELLAJUS Ioh, Cardinalis, Episcopus Paris. a Francisco I. in Angliam missus; Marcelli II. in Pontificatu aemulus. Obiit A. c. 1560. P. Iovius, Sadoletus, Thuanus, San Marthan. aliique eius scripsere [orig: scripsêre] elogia. Eius fratres Guilielmus et Martinus, armis literisque inclaruere [orig: inclaruêre]. Prior, a Franciso I. Taurini Praefectus constitutus A. c. 1537. atque negotiis plurimis adhibitus, scripsit Historiam de rebus Gall. Posterior, Locum-tenens Regis in Normannia, Francisci I. Historiae auctor. Ex eadem familia Renatus, Cardinalis frater, Episcopus Cenomanensis, obiit Parisiis, A. C. 1546. Iohannes Episcopus Foroiuliensis, dein Pictaviensis, obiit A. C. 1479. Reinoldus, Archiepiscopus Remensis, obiit A. C. 1096. Eustachius in Archiepiscopat. Parisin. successit Cardinali A. C. 1551. et Concilio Tridentino interfuit, A. C. 1563. nepos Ioachimi Canoniei Parisin. et Poetae celebris, etc. Vide et Guilielmus et Ioachimus: plura vero de Bellaio Cardinali, apud Scaevolam Sammarthanum Gallia [orig: Galliâ] Christiana [orig: Christianâ], Continuat. Sleidani per Michael. Lunpord. l. 2. ubi Annam Burgium inter primos ad ignem condemnasse [orig: condemnâsse], ac quadragesimo [orig: quadragesimô] post die obiisse: Lilium Giraldum de Poetis sui temp. Mich. Hospitalium Epist. l. 1. ubi Ciceronem in prosa, Virgilium versu superasse [orig: superâsse], dicitur. De illo Buchananus,

Esse credunt homines caelo mortalia curae,
Quod curae videant credita sacra tuae,

apud Anton. Teissier Elogus vol. 1.

BELLAQUA Remigius, Latinus et Gallus Poeta eximius,


image: s0505b

praeceptor fuit Caroli Lotharingi Ellebovii Marchion secundus a Ronsardo, an tertius (post Ioachimum Bellagium) habitus, cui utrique surditate par erat. Stripsit complura de quibus vide les Eloges Anton. Teissier Vol. 1. Vide et hic [orig: hîc] infra Belleau.

BELLARIA vide infra Cena, Convivia, Decem nummi, Epidipnides, Mensae secundae, Mora, Parenthetica, Quei, Sporta, uti de vitilibus, quibus illa ferebantur Tragema.

BELLARMINUS Robertus, Marcelli II. ex sorore nepos, e Thuscia, Iesuita primum, dein Cardinalis, scripsit librum de Scriptoribus Eccl. in quo de 400. illorum iudicium fert: et vastum opus Controversiarum; quod antequam prodiisser; a Witakero, Theologo, Anglo, refutatum est; Obiit A. C. 1621. aetat. 80. eleemosynis in pauperes tantum non prodige erogatis inclitus. Guilielm. Barclaium, ex Communione Romana acerrimum sensit, circa potestatem Pontific. in saecularibus, antagonistam, imo ipsam supremam Galliae Curiam, quae librum eius de hac materia scriptum, condemnavit Lutetiae, A. C. 1610. die 26. Novembris. Bucholcer. Ind. Chron.

BELLATOR cognomen Othonis Episcopi Monasteriens. ex Hoiensium Comitum stirpe, apud Hamelmannum de Fam. Emort. l. 1.

BELLEAU Remigius, Perchiensis, unus ex Pleiade Poetarum in Gallia Opera Anacreontis Gallice vertit. Obiit A. C. 1577. Vide Bellaqua.

BELLEFORESTUS Franciscus, Convenanus, Auctor Historiae Gall. commentarii de IX. Carolis Galliae Regibus, plutiumque versionum. Obiit A. C. 1583. Spondan. A. C. 1574. Gualter. Chron.

BELLELAGIUM vulgo BELLELAY, coenobium Benedictinorum, ordinis Praemonstrantium, 12. saeculo [orig: saeculô] ortum, non procul a petraea porta, in agro Raurico. Hic Ortliebus Episcopus Basiliens. A. C. 1170. Abbatiam erexit, inultisque iuribus donavit. Nomen habet a speciosa sue: qua [orig: quâ] occasione id factum, vide apud Urstis. Epit. Hist. Bas. c. 4.

BELLEROPHON Glauci, Regis Ephyrae, fil. cuius forma [orig: formâ] capta Sthenoboea, Proeti, Argivorum Regis uxor, de stupro eum interpellavit, cumque se praeter opinionem repulsam videret, aegre id ferens, innocentem hospitem apud vitum detulit, tamquam sibi vim inferre voluisset. Cuius delationi fidem adhibens Proetus, hospitii iuris memor, domi illum suae interficere non sustinuit, sed in Lyciam ad Iobatem socerum suum cum codicillis misit: qui cum et ipse tam strenui adolescentis sanguine domum suam polluere nollet, eum adversus Solymos, quibuscum bellum gerebat, modico cum praesidio misit, sperans futurum, ut iuvenis cupidissimus, a gente ferocissima, facile interimeretur. Verum cum et Solymos facile vicitor Bellerophontes, et aliis plerisque periculis obiectus semper victor rediisset, postremo ad interimendam chimaeram missus est; quem etiam laborem, nactus, Neptuni beneficio [orig: beneficiô], Pegasum equum, sumina cum laude superavit. Quapropter Iobates, iuvenis virtutem admiratus, alteram illi ex filiabus, cum regni parte, uxorem dedit, ex qua Isandrum, Hippolochum, et Laodamiam suscepit, uti l. 6. Il. refert Homer. Quod cum audivisset Sthenoboea, sibi mortem conscivit. Bellerophon autem felici rerum successu elatus, cum in caelum volare cum Pegaso conaretur, immisso [orig: immissô] a Iove oestro [orig: oestrô], equo [orig: equô] excussus est. Hic primum Hipponomus dictus est, Postea Bellerophontes a Bellero quodam Corinthiorum Principe, quem adhuc adolescentulus de medio sustulit. Hanc fabulam alii, ad Historiam, alii ad Physicam, alii ad Ethicam explicationem traduxerunt. Vide Mythologos. Primus omnium equo [orig: equô] vehi docuisse fertur. Plin. l. 7. c. 56. Horat. Carm. l. 4. Od. 11. v. 26.

--- - Et exemplum grave praebet ales
Pegasus, terrenum equitem gravatus
Bellerophontem.

Idem l. 3. Od. 12. v. 11.

Eques ipso melior Bellerophonte.

Idem l. 3. Od. 7. v. 13.

Ut Praetum mulier perfida credulum
Falsis impulerit criminibus, nimis
Casto Bellerophonti.

Dionys. v. 869.

--- - *(/oqi dh/pote *ph/gasos2 i(/ppos2
*tarso\n a)fei\s2 xw/rw| li/pen ou)/noma, th=mos2 a)f' i(/ppou
*)es2 *dio\s2 i(e/menos2 pe/sen h(/rws2 *bellerofo/nths2.

Hinc proverb. *bellerofo/nths2 ta\ gra/mmata, cum quis literas velut commendatitias perfert, quae contra ipsum sunt descriptae; vulgo Literas Uriae vocant, cuius non prorsus absimilis Historia exstat in S. Scripturae 2. Sam. c. 11. v. 14. Hinc Bellerophonteus. Propert. l. 3. El. 2. v. 1.

Visus eram molli recubans Heliconis in umbra,
Pellerophontei qua [orig: quâ] fluit humor equi.

Vide Homer. Il. 6. Nat. Com. l. 9. c. 4. Erasm. Adagia. Item in voce Pegasus. Nic. Lloydius. Nomen ex Hebr. [gap: Hebrew word(s)] Baal-harovin, h. e. Magister, vel Praefectus iaculatorum. Vide Bochart. Hieroz. part. prior. l. 2. c. 6.

BELLERUS Corinthiorum Dux, a quo interfecto Belleorophontes dictus est, qui antea Hipponomus. Cael. Rhodig. l. 13. c. 9.

BELLETHANI populi Edetaniae regionis citerioris Hispaniae ad Iberum fluv. Plin. l. 3. c. 3.

BELLEURAEUS Pomponius, fil. Claudii primarii Praesidis Parlamenti Gratianopolitani, Cancellarius Galliae sub Henrico IV. et Custos Sigilli Regii creatus, gravissima negotia, nuptias imprimis Regis cum Maria Medicaea feliciter expediit: defunctus A. C. 1607. aetat. 88. Scaevola Sammarth. Elog.

BELLI [1] indicendi ac gerendi ritus Romani, ut inquit Varro bella et tarde, et nulla [orig: nullâ] licentia [orig: licentiâ] suscipiebant, et quod bellum nullum nisi pium putabant geri oportere, prinsquam indicerent


page 506, image: s0506a

bellum iis, a quibus iniurias factas seiebant, Faeciales legatos res repetitum mittebant quatuor, qui, si postulata, impertrasient [orig: impertrâsient], foedus cum iis feriebant: sin minus, re deliberata [orig: deliberatâ] bellum indicebant; qui ritus Clarigatio vocabatur, et a Dinoysio Halicarn. l. 2 sic describitur: Faecialium, inquit, unus quispiam electus a Collegio, veste augustiore, suisque in signis verendus, ad infestorum hominum agrum profectus, cum primum fines eorum attigit, Iovem coeterosque Deos invocans, testatur a Romanis se venire, iusque suum petere. Deinde iuratus ire se ad iniustam civitarem, et si quid mentiretur, seque suosque cives exsecratus, intra fines ingreditur, et quem primum obvium nactus est, eum testatur, et repetitis eisdem precibus etque exsecrationibus, ad urbem pergit. Quam prinsquam ingrediatur, vel portae custodem, vel primum quemque in porta obvium similiter testatus, ad forum procedit, ibique stans Magistratibus adventus sui causam indicat, semper iusiurandum et imprecationes adiciens. Tum si damnatos auctores iniuriae acceperit, abducens cos amicus, ipse ab amicis discedit. Quod si tempus ad deliberandum peterent, post decem dies revertebatur, idque aliquando tertio. Elapsis autem triginta diebus, si non impetraret ius suum, obtestatus Superos atque Inseros discedebat, hoc tantum praefatus, super ea re populum Romanum per otium deliberaturum. Deinde assumptis coeteris Faecialibus Senatui renuntiabat, omnia se rite exsequutum et si velint bellum decernere, licere id illis per Deos, etc. Liv. l. 1. c. 32. hunc morem ab Aequicolis desumptum, ab Anco Martio Romae primum institutum, atque a posteris etiam religiose observatum fuisse, refert. Additque Legatum (Faecialem intelligit) ubi ad fines eorum venit, unde res repetuntur, capite velato [orig: velatô] (filo [orig: filô] lanae) Audi Iuppiter, precatum esse, audite fines, audiat fas. Ego sum publicus nuntius populi Rom. iuste pieque legatus venio, verbisque meis fides sit. Deinde pergendo, Iovem testem fecisse, si ego iniuste, impieque illos homines illasque res dedi et Populo Romano mihique exposco, tum Patriae compotem me numquam sinas esse: sic fines supra scandisse [orig: scandîsse], etc. Porro idem diebus tribus et triginta (tot enim sollemnes) peractis, bellum ita a Faeciali indictum esse, ibid. narrat: Audi Iuppiter, et tu Iuno, Quirine, Diique omnes caelestes, vasque terrestres, vosque inferni avilite. Ego vos testor, Populum illum iniustum esse, neque ius persolvere, sed de istis rebus in Patria maiores natu consutemus, quo [orig: quô] pacto [orig: pactô] ius nostrum adipiscamur: Quum dein bellum decretum, hastam in fives hostium Faecialis immisisse, apud eundem memoratur, ut et Aul. Gellium l. 16. c. 4. his fere verbis: Quod populus Hermundulus, hominesque populi Hermunduli adversus Populum Romanum bellum fecere [orig: fecêre], deliquere [orig: deliquêre], quodque populus Rom. cum populo Hermundulo, hominibusque Hermundulis bellum iussit: ob eam rem ego populusque Rom. populo Hermundulo hominibusque Hermundulis bellum indico facioque. Alii a Faeciali, bellum denuntiante, arietem in hosticum emissum esse scribunt; quo [orig: quô] indicare voluisse Romanos, hostilem agrum brevi gregibus Rom. populi in pascua esse cessurum, unde Proverb. Arietem emisit, etc. Idem fere de Atheniensibus legimus, a quibus per Legatum vel telo [orig: telô], vel ariete in agrum hostilem, ut ipsam potius civitatem inimicam emisso [orig: emissô], significatum esse mhlo/boton au)tw=n th\n ou)si/an e)/sesqai kai\ th\n po/lin, non agrum modo, sed civitatem, ubi homines prius habitabant, in gregum suorum pascua convertendam esse, legimus apud Diogenianum. Bello [orig: Bellô] dein decreto [orig: decretô] superstitiosa [orig: superstitiosâ] admodum sollicitudine, ad illud se praepararunt [orig: praeparârunt]; sacrificando Diis, quo de ritu vide Keuchenium ad Annibalem Nepotis c. 2. Vates consulendo, et antiqua quoque Oracula, quae civitati suae, diversis tem potibus, contigere [orig: contigêre], evolvendo. Postea ad Iudaeorum, Latinorum, Persarum, aliarumque gentium morem, Diis suis insigne quiddam devoverunt, si victoriam essent consecuti; hostium nempe decimas Apollini, vel aliud quiddam non minoris pretii, tanto [orig: tantô] aliquando excessu, ut Iovis Ammonii oraculo [orig: oraculô] a ritu hoc desistere, et Lacedaemoniorum frugalitatem imitari fuerint moniti. Propterea quemadmodum Lacones plenilunium expeditionibus suis pro infausto habuerunt, similiter Athenienses ante diem 7. mensis quiescere, neque antenovilunium belli Duces eligere, consultum duxere [orig: duxêre]. In acie, dextrum semper cornu tuebatur Dux ipse, novitii milites, oi(o(plo/teroi, incedebant e)n toi=s2 me/resi toi=s2 a)kindu/nois2, in partibus ubi minus periculi, unde horum militia modo stratei/a e)n toi=s2 me/resi, modo terqrei/a dicta est. Cum ad flumen perventum, sacrificiis demum oblatis, illud traiciebant, quod qu/ein ta\ dia bath/ria vocavere [orig: vocavêre]: quod idem a Romanis factitatum cum ad Petroniam, fluvium in Tiberim se exonerantem, accesserunt, tumque dicti sunt perenne auspicari. Proelium aggressuri, post caesam victimam inspectaque exta, milites quosdam facibus instructos, dictos purfo/rous2 praemiserunt, qui in medio inter utramque aciem constituti, pugnae signum dedere [orig: dedêre]. Statius Theb. l. 4. v. 5.

Prima manu rutilam de vertice Larissaeo
Obtrudit Bellona facem.

Quo alludere quoque videtur Lycophron, cum e)xqra=s2 purso\n, et Pindarus, cum [orig: cûm] u(/mnwn purso\n dicit. Defungebantur autem hoc [orig: hôc] munere tuto, et extra omnis periculi metum, Marti sacri: Unde Scholiast. in Euripid. Phoeniss. e)sw/zonto, inquit, oi( purfo/roi, ei' kai\ pa/ntes2 a)pw/lonto: et totalis exercitus internecio Proverbio [orig: Proverbiô], ou)de\ o( purfo/ros2 e)sw/qh, Ne faciser quidem incolumis evasit, indigitatur, etc. Et haec ante tubarum usum, quibus inventis, a Tyrrhenorum gente, ut quidam volunt, usuque earum ab Archida quodam, qui Heraclidis auxilio venerant, in Graeciam illato, tw=n purfo/rwn consuetudo cessavit: quo respexit sine dubio Aeschylus, cum ait:

*sa/lpigc d' a)u+th=| pa/nt' enei=n' e)pe/flegen.
Tuba sonore cuncta ista incendit.

Tubarum loco [orig: locô] conchas quoque sonantes, adhibitas fuisse, ex Theognide discas. Israelitae olim, his in bello ritibus usi leguntur. Primo Sacerdos classicum cecinit tuba [orig: tubâ], Numeror. c. 10. v. 9. quod nominabant [gap: Hebrew word(s)] Terugnah, i. e. clangor, vociferatio: Erat autem citus coneisulque fragor ad accendendum militum animos apprime faciens. Dein e Sacerdotum collegio electus est, qui mascula [orig: masculâ] oratione animos faceret militibus eosque ad rem trenue


image: s0506b

gerendam pathetice hortaretur, Deuteron. c. 20. v. Dixere [orig: Dixêre] hunc Unctum belli. Sic adversus hostem bona [orig: bonâ] spe pleni, idque quini ac quini, procedebant. Exod. c. 13. v. 18. etc. Vide Iohannem Rosin. Antiqq. Rom. l. 10. c. 1. et Dempsteri ad illud Paralipomena, in initio libri. Fr. Rossaei Archaeologiam Atticam l. 6. Them. Godwyn. de Ritib. Hebraeor l. 6. c. 8. etc.

BELLI [2] populi Hispaniae in Celtiberis, qorum oppid. Segeda Vide Belia.

BELLICA nomen columellae. Vide Bellona.

BELLICADRUM Gallice. Beaucaire, urbs Languedociae ad Rhodanum, nundinis S. Magdalenae annuis celeberrima. Vide Belloguarra, et Belloquadra,

BELLICASTRUM vide Belicarium.

BELLICIUS Torquatus, vide Caius.

BELLICUM Gallice Bellay, urbs Galliae in Baugesia regione cuius caput, parva, in colle, 2. mill. pass. a Rhodano fluv. Episcopalis sub Archiepiscopo Bisuntino, Francici iuris ab A. C. 1600. Sanmarth. Gall. Chr. tom. 2. p. 335. Guichenon, Hist. de Bresse et de Bugey. Vide Belica.

BELLIENUS Romanus quidam, cuius domus in funere C. Caesaris deflagravit. Cicer 2. Philipp.

BELLIEVRAEUS Pomponius, vide Pomponius: et supra Belleuraeus.

BELLIFORTIUM castrum pulchrum in tribu Isaschar.

BELLIJOCENSIS Tractus Gallice Beaviollois, regio Galliae, in provinc. Lugdunensi, cuius caput Belliiocum, vel Bellus Iocus, vide ibi Gallice Beavieu.

BELLINGUOLDIUM fortalitium Belgii, in domin. Groningensi, medium ferme inter Dullardi sinum et Burtangam, in limite Frisiae Orientalis sub Batavis.

BELLINUS [1] Angliae Regis frater Brenni illius, qui in Italia Graeciaque tantum nomen adeptus est. Dicitur regnasse [orig: regnâsse] ann. 20. Sed fides penes auctores, Morerius. Item, quem Suetonius, in Calig. c. 44. Cinobellinum vocat, Adminii a Caligula protecti patrem.

BELLINUS [2] Patavii Episcopus, qui cum urbe sua [orig: suâ] pulsus esset a Nobilibus plerisque, quod severius, sanctiusque quam ab illis probari posset, Episcopum ageret, in quoddam palustre solum, 15. mill. pass. Rhodigio [orig: Rhodigiô] distans divertit. Cael. Rhodig. l. 17. c. 28.

BELLIOLA oppidul. Belgii, in Flandria, 3. leve. ab Hipra, inter Armentarias et Castellum.

BELLIS Gallice Marguerite, flos est, in quo quid adrideat, non iniuria [orig: iniuriâ] quaeras. Caret decore et colore pene caret, et placet tamen non parum; nec vulgari habetur in pretio. An quod ei pretiosum Galli fecere nomen et Latini bellulum: nam illi Margaritam dixere [orig: dixêre], hi Bellidem. Utut sir, est in honore bellis, pusilla licet et reptilis; nam ferme humi serpit, vix mole aequanx violam. Subalbidis compacta est, subrubrisque floccullis, in sphaerulam confertis et agglomeratis, ac tam venuste, tam concinne, ut eam, qua [orig: quâ] valer, commendationem et gratiam, inde potissimum accersat omnem. Sed et alia Bellis est, agrestis ac ingloria, horteusi tamen multo formosior; nam sinum aureum radiis coronat argenteis in stellulae modum. Iacet nihilominus sine honore, quod passim obtrudat se non quaerenti; quod sponte, nulloque [orig: nullôque] satu provocata, sistat se cuilibet obvia; aut, ut verius dicam, quod ingratum spiret odorem. Fr. Pomey Div. Doseript.

BELLISAMA aestuarium Angl. Belisama.

BELLISMUM castellum Orderico Vitali l. 8. Hist. memoratum. Vulgo Bellesme, in Pertico non ignobile, ad rivum in Idoneam vel Egreniam decurrentem, apud Firmitatem Bernardi. Hadr. Vales. Notit. Gall.

BELLIZONA vide Belitio.

BELLO urbs Hispaniae citerioris ad Besipponem portum, Vulgo Tariffa.

BELLOCASSI populi inter Celtas, proximi Lexobiis, quos vulgus Baiocenses vocat. Eorum civitas Episcopalis, in provincia Rothomagensi, Ducatu Normanniae. Gallice Bayeux.

BELLOCASTRUM vide Chonia.

BELLOGARDIA urbecula Gall. in Ducatu Burgensi ad Atarim fluv. Aliter Seure, munita alias.

BELLOGRADUM oppid. quod est Taurinum, nunc Albam dicunt ad confluentes Savum Danubiumque situm. Quo in loco Mahumetes II. a paucis Christianis fugatus, caesus, castrisque exutus est, vulgo Belgrade, et Germanis Griechisch Weissenburg. Ab Amurathe, et Mahomete praefato frustra teutatum, a Solymanno vero A. C. 1521. captum. Leunclavius. Vide Belgradum, it Alba Graeca.

BELLOGUARRA vulgo Beaveayre, urbs Langudoc. Vide Bellicadrum, Belloquadrum et Bellum Quadrum.

BELLOJOCENSIS Pagus vide Bellus Iocus.

BELLOMARISCUS oppid. Angl. in Walliae Principatu in Mona insul. cum portu ad fretum Menay, e regione Arvoniae Comitat. Beaumarisch Angl.

BELLOMONTIUM [1] seu BELLUSMONS oppid. Franciae ad oesiam fluv. in provincia Insulae Franciae. Item oppid. in Normanniae Ducatu et Constantiensi agro, prope oram littoralem ex adverso Angliae. Item urbecula in cenomanensi provinc. Ducatus titulo [orig: titulô] insignis, ad Sartam fluv.

BELLOMONTIUM [2] oppid. Calabriae citerioris prope oram maris tirrheni.

BELLOMONTIUM [3] oppid. Hannoniae, Comitatus titulo [orig: titulô] clarum. Non longe a Sabi fluv. 7. leuc. a Montibus.

BELLOMONTIUM [4] in Argonna oppidul. Gall. in Campania provinc. 1. leuc. a Mosomio et Stenaeo oppid.

BELLOMONTIUM [5] Rogerii,oppid. Normanniae, ad Rillam fluv. in colle situm.

BELLONA Dea bellica soror Martis, antea iuxta Varronem


page 507, image: s0507a

Duelliona dicta. Illam Marti in bella eunti currum et equos parare, fabulatur Statius, qui et eiusdem meminit l. 2. Theb. v. 718.

Nec magis ardentes Mavors, hastataque pugnae
Impulerit Bellona tubas. --- -- --- -

Hyginus Fab. 274. refert, ab ea inventam acum. quae Graecis dicitur belo/nh: Imo ab hac eius deductum nomen. Quidam etiam Martis uxorem faciunt. Sacerdotes ipsius ab Acrone Bellonarii dicti, feriebant se ipsos cultris, ut proprio [orig: propriô] sanguine numen placarent. Lactant. l. 1. c. 21. additque Tertullian. illos proprium cruorem in volam manus collectum, illis propinasse [orig: propinâsse], qui mysteriis hisce initiabantur, c. 4. et c. 9. de Pallio. Vaticinabantur autem furentes. Fingebatur etiam Haec Dea pugnas ciere flagello [orig: flagellô]. Virg. Aen. l. 8. v. 703.

Et scissa [orig: scissâ] gauden vadit discordia palla [orig: pallâ],
Quam cum sanguineo sequitur Bellona flagello.

Et Lucan. l. 7. v. 568.

Sanguineum veluti quatiens Bellona flagellum.

Horat. Serm. l. 2. Sat. 3. v. 223.

Hunc circumtonuit gandens Bellona cruentis.

Tibullus l. 1. El. 6. v. 45.

Haec, ubi Bellonae motu est agitata, nec acrem
Flammam, non amens verbera torta timet.

De templo Bellonae ab Appio Caeo structo. Ovid. Fastor. l. 6. v. 201.

Hac [orig: Hâc] sacrata die Tusco Bellona duello
Dicitur; et Latio prospera semper adest.
Appius est auctor: Pyrrho qui pace negata [orig: negatâ]
Multum animo vidit; iumine captus erat.
Hinc solet hasta manu, belli praenuntia mitti,
In Regem et gentes, cum placet arma capi.

Nic. Lloydius. Pingebatur coma [orig: comâ] sparsa [orig: sparsâ], armata [orig: armatâ] face, Silius Punic. l. 5. v. 221.

Ipsa sacem quatiens ac --- sanguine multo [orig: multô]
Sparsa comam, medias acies Bellona pererrat.

At falcem manu praetendebat. Claudian. in Eutrop. l. 2. v. 143

--- - --- Quid dudum inflave moraris.
Tartaream, Bellona, tubam? quid stringere falcem,
Qua [orig: Quâ] populos a stirpe metis? --- --- -

Altera manu clypeum gerebat. Idem de 4. Honorii Consulatu, v. 12.

Iam trabeam Bellona gerit parmamque removit,
Et galeam. --- --- --- ---

Aedem Romae habuit in IX. urbis regione, versus portam Carmentalem, in citco Flaminio, intra quam Senatus dabatur exterarum nationum legatis, quos in urbem admittere non iudicabant consultum. Item Ducibus e bello redeuntibus. Ante illam erecta stabat columella, belliea dicta, supra quam, cum bellum indicebatur, hastam iacere moris fuit: Collocatur a Servio inter communes Deos, habebatque parem cum Marte potestatem. Contrarium illi Numen Pausus fuit, ut observat Turnebus Adversar. l. 15. c. 21. quod quies et otium, cui ille praeest, bello adversaretur. Placabatur autem pridie Nonas Iunias, an. 9. Cal. April. a suis Sacerdotibus Bellonariis dictis, qui cum antiquitus sanguinem de femore proscisso in palmulam exceptum, initiaturis darent, teste Tertulliano [orig: Tertullianô]: postea simulata [orig: simulatâ] tantum membrorum sectione usi fuisse videntur. Hinc Ael. Lamprid. in Commodo, c. 9. Bellonae servientes, inquit, vere exsecare brachium praecepit, studio [orig: studiô] crudelitatis. Vaticinabantur autem hi stragem populorum aut eversiones urbium, ubi semel concepto [orig: conceptô] furore discurrere coepissent, iisque maxima fides adhibebatur. Iuvenal. Sat. 4. v. 124.

--- --- --- --- Sed ut fanaticus oestro [orig: oestrô]
Percussus, Bellona, tuo [orig: tuô] divinat. --- -

Plura vide apud Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 4. c. 10. et Paralipom. adillud, nec non Casaubon. ad Lamprid. loc. cit.

BELLONARIA herba dicta, quam ad hoc, ut entheato [orig: entheatô] spiritu pleni viderentur, sumebant olim Galli Cybeles, de quorum ementito furore et ficta veticinatione ac gallandi, ut Varro ait apud Nonium, modo, videnda octava Apuleii Milesia. Vaticam eandem appellatam esse, testis est Apuleius alter in Herbario. Pertinebat autem hoc ad confirmandam superstitionem, ut aspicerentur furere et vaticinari hi Satanae u(po/fh=tai, quasi ab alicuius Numinis inspiratione immisso [orig: immissô] furore: etiam hac in parte veros Dei Prophetas, qui Numine pleni nonnumquam se ipsos non capiebant, utcumque Dei simia [orig: simiâ] haec imitante. Radicem halicaccabi solitos bibere, ut eam extasin Bellonarii conciperent, docet Salmas. ad Solin. p. 1087.

BELLONARII vide supra in Baal. et Bellona. Addo hic [orig: hîc] saltem, locum veter. Scholiastae Iuvenalis, ad illud Sat. 6. v. 105.

--- Nam Sergiolus iam radere guttur
Coeperat, et secto [orig: sectô] requiem sperare lacerto [orig: lacertô].

Ita autem is: Sergiolum nomine ex gladiatore amavit, qui et Ludor dictus est. Qui, ut requiem gladiaturae haberet, Bellonarium se fercerat, quibus mos est in talibus lacertos suos secare. Vide et Iac. Ouzelium ad Minucium, p. 196. obi Bellonarios non solum sanguinis sui haustu initiatos, sed et in omnibus sollennitatibus lacertos et brachia curentasse [orig: curentâsse], aliaque hanc in rem adfert. Nic. Rigalrius ad Apologeticum Tertulliani; ut et nonnulla infra, in voca Sanguinis Dies.