December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

page 511, image: s0511a

BENAVIDIUS vide Marcus Mantua.

BENCIUS Plautus, Tuscus, Mureti discipulus, prosa [orig: prosâ] et versu clarus: Iesuita inde factus Francisci praenomen assumsit, ac Poeseos gloriam huic Ordini intulit. Scripsit Poema Horoicum, Orationum ac Poematum volumina duo, Eraastum, Philotimum, Martyres e Soc. Iesu in India, et Annuarum Literar. de rebus Societatis tomos IV. Biblioth. Iesuit. Scaligeriana, Anton. Teissier les Eloges des H. S. Volum. 2. Obiit A. C. 1594. aetat, circiter 50. Vide et Stradam Bozium, Baronium.

BENCOCHAB se Messiam iactans, sedem Regiam in urbe Blitera locavit, magna [orig: magnâ] sectatorum turba [orig: turbâ], qui contra Adrianum Imperatorem circumcisionem prohibentem insurrexere [orig: insurrexêre], stipatus. Cui etiam adhaesit Rabbi Akibha praecellenter eruditus, 24000. discipulorum sub se habens, qui palam vociferatus est, Hic Rex est ille Messias. Sed factio ab Imperatore oppressa, caesis 50. hominum myriadibus, A, C. 135. ac mandatum, ne cui Iudaeo in Hierosolymam introire porre liceret. Oros. l. 7. c. 8. Dion. l. 96. Buxzorf. in Synag. Dictus ist fuit [gap: Hebrew word(s)] Filius stellae, ob vaticinium Bilhami de Messia, Numer. c. 24. v. 17. Processit stella ex Iacob. ubi vero Iudaei observarunt [orig: observârunt], ipsum esse Pseudo-Christum, imposuerunt illi nomen [gap: Hebrew word(s)] Filius mendacti. Vorstius Observation ad Chronol. Rabbi Davidis Ganz, ad ann. 880. Vide et Barchochabas.

BENDA urbs olim Macedoniae, in Albania, nunc in ruinis. Tractus adiaccens nomen retinet. Sub Turcis.

BENDARMASSINA urbs Asiae, in parte Australi Insul. Bornei, m mari Indico, ad ostia Paccadani fluv.

BENDECAR praefectus annonae domus Solomonis in Makaz. 1. Regum c. 4. v. 8.

BENEDIDIUM Templum memoratur Livio l. 38. c. 41. Ramqnorum primum agmen extra saltum, circa Templum Benedidium, castra loco [orig: locô] aperto [orig: apertô] posuit. Ubi Turnebus, Bendis, inquit, ut scribit Hesychius, lingua [orig: linguâ] Thracum Diana appellatur; unde et Bendidia eius feriae Athenis dictae. Vide Bendis.

BENDIS lingua [orig: linguâ] Thracum Diana dicitur. Per *be/ndin autem intelligi terram, ostendunt haec verba Hesychii, *mega/lh qeo\s2, *)aristofa/nhs2 e)/fh th/n *be/ndin, *qraki/a ga\r qeo/s2. Eandem vero Lunam esse testis est Palaephatus, c. 32. ubi agit de filiabus Phorcynis, itemque Suidas, Phavorinus, et ante utrumque Hesych. *be/ndis2 h( *)/artemis2 *qrakisti/. *para\ de\ *)aqhnai/ois2 e(orth\ *bendi/deia. Haec sacra Bacchanalibus erant affinia. Strabo l. 9. *toi=s2 *dionusi/ois2 e)/oike kai\ ta\ para\ toi=s2 *qraci\, ta/te *kotu/ttia. kai\ ta\ *bendi/deia, par' oi(=s2 kai\ *)orfika\ th\n tatarxh\n e)/xen. Celebrabantur autem Bendidia in Piraeco, vigesima [orig: vigesimâ] mensis Thargelionis, idque ante Panathenaea, Proclus l. 1. in Timaeum: *(/otige mh\n ta\ *panaqh/naia toi=s2 *bendidei/ois2 e(/peto, le/gousin oi( u(pomnhmatistai\ kai\ *)aristote/lhs2 o( *(ro/dios2 i*storei, ta\ me\n e)n *puraiei= *bendi/deia th=| ei)ka/di tou= *qarghliw=nos2 e)pitelei=sqai, e)/pesqai de\ ta\s2 peri\ *)aqh/nan e(orta/s2.. Nic. Lloydius.

BENDOCDAR Sultan Babylonius, legitimo [orig: legitimô] possessore pulse [orig: pulsê], thronum conscendit. IN Christianos saevus, obsedit Acren, A. C. 1263. vastavit Armeniam, obiit A. C. 1277. contra Tartaros pugnaturus. An veneno [orig: venenô]? Sanut. l. 3. part. 12. c. 6. Hayton. c. 36.

BENE [1] urbs Cretae sub Gortyne. Steph.

BENE [2] Meriti, Meriti, praemiis variis apud varias Gentes decorari consuevere [orig: consuevêre], ab omni aevo. Aegyptii moris crat, ut eorum memoriam sacris ad posteros symbolis propagarent: Unde beneficiis Iosephi exprimendis signum bove nullum magis idoneum iudicantes, bovem voluerunt ali a Sacerdotibus ac Opulo cum grata eius beneficii commemoratione monstrari: qui honor cum civilis primum esset, tandem in divinum, degeneravit, indeque Apis Serapisque exsculptus est, Gerh. Ioh. Voss. de Idolol l. 1. c. 29. Apud Athenienses, eorum qui de Republ. praeclare essent meriti, praemia fuere [orig: fuêre], *proedri/a in Theatris, *si/thsis2 seu Epulum in Prytaneio; Statuae, eaeque ut plurimum in Foro positae; Monumentum publice exstructum in Ceramico suburbano: Coronae, a Populo aut Senatu collatae; Excusatio munerum; demortuorum pto contione Laudatio etc. de quibus vide Sam. Peritum Comm. in LL. Attic. l. 3. tit. 6. et l. 6. tit. 8. Apud Romanos etiam statuis donabantur tales; particulatim vero, effigies eorum ferebatur in pompa Circensi; nomen item referebatur in hymnos Saliares, quem honorem contigisse etiam Mamurio Veturio et Luciae Volumniae, legimus apud Varrorem de L. I. l. 5. et 8. quemadmodum apud Athenienses praefatos, nomina Minervae quoque intexebantur peplo: Unde Viri praestantes dicti Proverbio [orig: Proverbiô] a)/cioi pe/plou, digni peplo [orig: peplô], ut videre est apud Aristoph. Equitib. Et hi honores civiles fuere [orig: fuêre]: qui, sicut de Aegyptiis notavimus, apud Gentes praedictas alia sque, non raro in heroicos divinolque abiere [orig: abiêre]; nec enim alii Heroes vel Dii animales eorum, quam homines bene de publico meriti, fuere [orig: fuêre], ut Baruchus iam annotavit, et eruditissime ostendit Vossius de orig. et progr. Idolol, toto [orig: totô] libro [orig: librô] primo [orig: primô]. Nec omittendae cantiones, quibus apud Gentes plerasque, fortium virorum gesta decantari consuevisse legimus: unde, ut de aliis taceam, Germani, inquit Tacitus de mor. Germ. c. 2. §. 3. celebrant carminibus antiquis (quod unum apud illos memoriae et annalium genus est) Tuistonem Deum terra [orig: terrâ] editunt. et filium Mannum, originem gentis conditoresque. Idem de Arminio Cheruscorum Principe Annal. l. 2. c. 83. Canitur abhuc apud barbaras gentes: et Eginhardus de Carolo M. in eius vita, Barbara et antiquissima carmina, quibus veterum Regum actus ac bella canebantur, scripsit, memorieaeque mandavit. Quod apud Gothos quoque factitatum esse, testatur Iornandes. E qua origine Magistros cantilenarum (die Meistersanger ) qui quamlibet Historiam sive sacram sive profanam, in rhythmos ac certas carminum leges componunt, illasque fuas cantilenas (die Meistergesange ) propositis brabeis, in publica hominum corona, concinere solent, morem suum hausisse, conicit Matth. Berneggerus Quaest. 5. in Tacit. Germ. et confirmat Ioh.


image: s0511b

Trithemius in Histor, Francorum. vide infra ubi de iis, insuper quaedam voce Praemia.

BENEARNI urbis primus meminit Aethicus, quam Bencharnum vocat, et inter Novempopulanae civitates 12. septimo [orig: septimô] loco [orig: locô] in vererib. Notitiis ponitur. Benearna urbs Gregorio l. 9. c. 7. Huius Episcopus Galactorius interfuit Concilio Agathae indicto A. C. 506. Sabinus vero Matisconensi 2. In huius ruinis a Ducibus Vasconiae citerioris exstructa est urbs nova, ab aquarum et fontium vagis cursibus Lascuris primum, Lascurre, post Lascar aut Lescar dicta, quae in prioris locum, dignitatem, ac iura successit. An potius nomen solum veteris urbis mutatum? Certe Notitia quaedam aute an. 350, civitate Benearnensium omissa [orig: omissâ], eius loco [orig: locô], in Vasconia, sub auscitana Metropoli Episcopatum Lascurrensem ultimum ponit. Caput est pagi cognominis, Gallic. le Bearn, aut le Biern, longus et latus itinere bidui: divisus in Superiorem, qui saltui Pyrenaeo appositus, et inferiorem, qui ei subiectus est. Hic totus Dioecesi Huronensi atque Benearnensi, sive Lascurensi continetur, constans regionibus 6. quas Parsans, i. e. partes vocant, Palensi, Vicuilensi, Huronensi, Ossavensi, Navarrensi et Hortensi: Bearnum ante 500. annos dici coepit. Olim comitatus, cuius Vicecomes Comitatum etiam Bigerrotum obtinuit, et Regibus nunc Anglorum, nunc Francorum, Aquitaniae Ducatum possidentibus, fidem promittere ac militare consueverat. Gastonis de Bierna meminit Nicolaus Trivetus A. C. 1274. qui cum teste circa collum in Angliam veniens ab Eduardo delictorum veniam impetravit. Sed de pago hoc, vide infra in Benearnia. Cuius gentis autem caput olim fuerit Benearnum civitas, ignoratur: quod enim I. Caesaris Precianos vel Pretianos Samson in Benearnos mutat, somnium est, Hadr. Vales. Notit. Gall.

BENEARNIA tegio Galliae fertilis et rigua, sita ad radices Pyrenaeorum montium, inter Bigerronium, Baionensium, aliorumque confinalium populorum territoria et agros: cum titulo Principatus: dividiturque in duas partes, quarum una montibus obsita est, cuius Oleronum est Metropolis: altera ab vallibus locisque planioribus occupatur, eiusque primaria urbs est Beneharnum, ad Gabarim fluv. aliis Lescara. Merula. Metel. Accrevit Regno Franciae, sub Henrico IV. Historia eius sic habet. Dotis loco [orig: locô] data Galsuindae, sorori Reginae Brunehildis, Gregor. Turonens. l. 9. c. 7. et 20. sub Ludovico Pio, vicecomites accepit, A. C. 819. Transiit dein in familiam Moncadiorum, Maria [orig: Mariâ] Vicecomitis Petri unica [orig: unicâ] filia [orig: filiâ], sorore Gastonis, absque prole mortui, Guilemo Moncadio enupta [orig: enuptâ], A. C. 1170. Huius fil. Gasto, ducta [orig: ductâ] herede Esquibati, Comitis Bigerrensis, genuit Margaretam, nuptam Rogerio Bernado, Comiti Fuxensi: Navarra dein ei iuncta est, nuptiis Gastonis IV. cum Eleonora Navarrea: Huius nepos Franciscus Phoebus Rex fuit, cui soror Catharina successit, ex Iohanne Albretano, mater Henrici, cuius filia Iohanna, mater Henrici IV. Galliae Regis Euangelii lucem hisce regionibus intulit, ubi per 50. annos, durante etiam Henrici regno [orig: regnô] et paulo ultra, insigniter fulsit. Vide Thuan. Histo. Ioh. de Setres, Invent. Hist. Gall. etc.

BENEDICITE verbum in salutatione olim apud Albigenses usitatum, vide ubi de eorum Salutandiritu.

BENEDICTAE Memoriae, vide infra Exsequiae.

BENEDICTI Iohannes, vide Iohannes.

BENEDICTIO in V. Testam. elevatis manibus fiebat, uti legimus Levit, c. 9. v. 22. Tum attollens Aharon manus suas versus populum benedixit eu. Et quidem Pontifex sollennem in modum in Templo, in anniversario sacro, expressa cum nuncupatione sacratissimi nominis, iuxta formulam Numer. c. 6. v. 23. 24. 25, 26. cum extra Terram sanctam in cognomine solum Dei, benedictiones ac preces Ecclesiasticas concipere fas esset; nec extra Templum sacro [orig: sacrô] Dei nomine facile uterentur. Ordinariam vero benedictionem etiam gregarii Sacerdotes peragebant. Numer. c. cit. v. 23. Alloquere Aaronem et filios eius, dicendo: Sic benedicitote filiis Israssis, dicendo eis: Benedicat tibi Iehova et custodiat te Faciat Iehova, ut luceat facies sua tibi et gratiam faciat tibi: Attollat Ichova faciem suam erga te et apponat tibi pacem. Et imponentes manus filiis Israelis, invocabunt nomen meum: et ego benedicam eis. Uti namque Pontifici et reliquis Sacerdotibus commune erat sacrificia offerre et odoramenta adolere; sic et nomine Dei Populo benedicere: excepto [orig: exceptô] quotannis die Expiationum, quo [orig: quô] ipse Pontifex omnia sacra, etiam quae diei illius propria non erant, solus obibat etc. Significabatur autem Benedictione hac [orig: hâc] divini auxilii imprecatio, uti discimus ex Exod. c. 8. v. 9. In N. Testam. Dominus noster, ascensurus in caelum, similiter elevatis manibus suis benedixit Apostolis, Lucae c. 24. v. 50. Neque aliter Benedictionem dedere [orig: dedêre] primi Christiani, quam elevatis, seu impositis manibus. Ambros. de Paenitentia l. 1. c. 7. Cum ergo manus imponitis et benedictionis opus creditis. Et S. Hieronym. Ep. ad Eustachium, Exstenta [orig: Exstentâ] manu, ut benedicere eos putes, si nescias, pretia accipiunt salutandi etc. Accessit sequiori aevo [orig: aevô] crucis signum, quod eadem [orig: eâdem], quam extendebant manu, deducere consuevere [orig: consuevêre], etc. Itaque benedictioni occurrentium Episcoporum capita submittere moris fuit, uti ex Theodoreti Histor. l. 4. c. 5. et Euagrii l. 4. c. 34. probat Henr. Vales. laudatus Carolo du Fresne in Glossar. e quo varia Bevedictionum genera, in Ecclesia maxime Romana usitata, hic [orig: hîc] iuxta seriem literarum paucis subnectere visum est: de quarum plerisque quid sentiendum, vide apud A. Rivetum, Summae controv. Tract. 2. Quaest. 17. In eadem Ecclesia, Benedici dicuntur Novitii in Monasteriis, cum expleto [orig: expletô] Novitiatus, ut aiunt, tempore, vota emittunt, in Regula Fructuosi c. 21. apud Udalricum in Consuetud. Cluniac. l. 2. c. 27. alibique passim, Car. du Fresne Glossar. Hinc Benedictionalis Liber, nomen in eadem Communione libri est Ecclesiastici, in qua Benedictionum, quae ab Episcopis et Sacerdotibus fiunt, formulae continentur: Cuiusmodi est Benedictionalis Gregorii M. quem ex Codice Caesareo descripsit Petrus Lambecius Commentar. de


page 512, image: s0512a

Biblioth. Caes. c. 5. Vide eundem Car. du Fresne et Macros, ubi supra. Contra Benedictione privari; apud Monachos species poenae fuit, minor tamen excommunicatione: qua [orig: quâ] afficiebantur rei, dum tenebantur recedere, antequam Monachis illam ex more solito Abbas impertiret. Vide Anonymum peri\ e)pitimi/wn, apud Basilium M. num. 5. 37. ubi, qui hac [orig: hâc] poena [orig: poenâ] mulctabatur, a)peulogi/as2 dicitur, etc. de Benedictione vero Graecis usitata supra voce Agiasmus.

Varia Benedictionum genera, in Ecclesia maxime
Romana usitata.

Benedictio Abbatum, quae sit ab Episcopo, et unica [orig: unicâ] oratione concluditur, memoratur in Pontificali MS. Ecclesiae Senonensis. Benedictio Aquae, vide supra. Benedictio Beatica, quae alias Viaticum, aegrotis paenitentibus conferri solita, Concil. Barcin. c. 9. Benedictio, quando ad Bellum ontra hostes itut. Item, quando contra paganos est pugnandum. Benedictio Calicis, in Monastico Anglic. Tom. II. Benedictio Cereorum, apud Anastasium Biblioth. in S. Damaso. Benedictio Ciborum, vide infra Benedictio Mensae, item ubi de ritu Orandi ad Mensam. Benedictio Clericorum, in Concilio Aurelian. III. c. 7. Vide quoque infra Capillus. Benedictio Coemeteriorum, apud Monachum Pegaviensem A. C. 1091. Benedictio Coronae, vide infra Corona. Benedictio Crucis. Benedictio Diaconalis, ordinatio Diaconi, quam descripsit Iac. Petitus post Paenitent. Theodori p. 284. Bencdictiones de singulis Dominicis et Festis. Benedictio Domus novae, Sacram. Gregor. Benedictio Episcoporum seu Consecratio, apud Gregorium Turonens. Histor. l. 8. c. 20. Vide Petitum ubi supra. Benedictio Fabae, apud Anastasium in Eutychiano. Fabae novae, apud Bernardum Mon. in Consuetud. Cluniac. c. 80. Benedictio Florum. Benedictio Fontis cuiusvis. Benedictio super Fruges novas, apud Anastas. Benedictio pro Iter agentibus. Benedictiones Iudiciorum, inter obventiones Eccles. recensentur, in Charta A. C. 1226. apud Roverium in Rcomao, quod de Iudiciis divinis seu purgationibus vulgaribus intelligendum, in quibus Ferrum candens, Aquae ferventes etc. a Sacerdote prius benedicebantur, antequam accusati ad huiusmodi iudicia descenderent. Benedictio Lactis et Mellis, pro Catechnumenis, apud Cardin. Bonam Rerum Liturgic. l. 2. c. 14. Benedictio Lecti nuptinlis, vide infra. Benedictio Lectionum, apud Ezelonem in Vita S. Hugonis Abbatis Cluniac. n. 11. Benedictio Mensae, apud omnes Christianos; imo et apud Paganos, in usu fuit. Exstat apud Alcuinum Poem. 146. formula. Vide infra in voce Mensa. Benedictio Nuptialis. Vide infra, voce Hierologia, item ubi de Nuptiis. Benedictio Olei ad infirmum. Benedictio in die Ordinationis Episcopi. Benedictio Palmarum et Florum, in Dominica Passionis, apud Lanfrancum pro Ord. S. Benedict. p. 260. Benedictio Panis, in Sacram. Gregorii M. Benedictio Perae peregrinorum, vide infra Pera. Benedictio super Plebem, a solo dabatur Episcopo, in Missa, post Dominicam orationem et ante Communionem. Finita [orig: Finitâ] enim oratione Dominica [orig: Dominicâ] postquam diaconus dixisset, Humilitate vos ad benedictionem; Populusque respondisset, Deo gratias: Tum Episcopus dicebat, Benedicat vos omnipotens Dominus etc. Inde accipiens partem panis consecrati addebat, Pax Domini sit semper vobiscum. Vide Menardum ad libr. Sacrament. Gregorii Magni p 27. Praeter hanc alia fuit, quae dabatur in fine Missae, a quovis Sacerdote sacra faciente, antequam Populus, e Missa, vetatur discedere, can. 47. Concil. Agath. Benedictio Paenitentiae, in Concilio Bareinon. A. C. 599. can. 4. Benedictio Presbyteratus, vide Iac. Petitum post Paenitentiale Theadori p. 284. Benedictio Putei novi. Benedictio Regis, i. e. coronatio, Gall. Sacre du Roy, in Ep. Silvestri II. ad Arnulfum Archiepiscopum Remens. Vide Coronationes Regias Tom. II. Oper. Hincmari, p. 741. et seqq. apud Steph. Baluzium in nupera Capitular. Edit. Benedictio Regularis, quae videl. ab Abbate sumitur; in Chron. Abbatis S. Michaelis Virdun. Benedictio in Sabbato, quando Albas deponunt. Benedictio Sacerdotalis, in Capitul. Caroli M. l. 1. c. 71. Benedictio Salis. Benedictio Sollemnis, secundum Glossam in Clement. de privitl. c. 1. §. Benedic. est illa, cum Episcopus dicit, Sit nomen Domini benedictum, apud Macrum in Hierolex. Benedictio Sponsalium. Vide infra. Benedictio in Synodi expletione. Benedictio pro Tribulatione qualibet. Benedictio Velaminis capitis Monachorum, Anastas. Biblioth. in S. Leone. Benedictio Virginum velatarum, ab Episcopo dicenda, in Pontificali MS. Senon. alibique. Benedictio Uvae sive Fabae. Anastasius Bibliothec. in S. Eutichiano, Hic constituit, ut fru ges super altare tantum, fabae et uvae benedicerentur etc. Alias Benedictiones ex Codice Ecclesiae Rotomag. descripsit Iac. Petitus lib. cit. scil. in ordinatione Presbyteri, Episcopi, Diaconi post Confirmationem, Sponsi et Sponsae, pro Defunctis, Abbatis, Monachorum, Vestium Virginis, Vestu Viduae et Viduae. Quibus omnibus


image: s0512b

addatur, quod de Benedictionibus, ab Episcopis fieri solitis, habet Gillebertus Lunicens. Episcop. de Usu Eccles. Benedicere autem dico Praesulem, ea quae non sunt utensilia Ecclesiae, conservare vero ipsa utensilia. Benedicit ergo Pontifex Reginam et Virginem cum velatur, et quemlibet fidelem benedici postulantem, et totum Populum ante Pacem. Benedicit etiam supra memorata, quae non licet Sacerdoti, in eius praesentia. Quae autem benedicantur a Sacerdote praesente Episcopo [orig: Episcopô], ita paulo ante recenset: Benedicere potest, praesente Episcoo [orig: Episcoô], aquam et sal in Dominicis Sacerdos et prandium et Sponsum et aquam Iudicii, vel panem et coetera. In absentia vero Episcopi potest benedicere coronam Clertci, et velum viduae, novos fructus, candelas in Purificatione S. Mariae, cineres in capite ieiunii, ramos in Dominica Palmarum, et peregrinaturos, et lecturum Euangelium et populum, cum dimittitur, aquam benedictam aspergit ad benedicendas domos novas et cetera nova. Nec ommitenda. Benedictio in Auro, cuius meminit Anastasius saepius laudatus in Canone Pontif. Hic dimisit omni Clero ac Monasteriis benedictionem in auro, ficut praedecessor eius Benedictus P. P. Et in Benedictio II. Hic dimisit omni clero, Monasteris, Diaconiae et Mansionariis auri libras triginta: munus est in pecunia numerata erogatum. Qua [orig: Quâ] notione eu)logi/ai xru/sai, benedictiones aureae, occurrunt, apud Theophanem, anno 40. Theodos. Iunioris. Item. Benedictio Panis et Vini, de qua apud Auctorem Vitae Ludovici Pii A. C. 816. Et benedictione panis ac vini simul (cum Stephano Pontifice Romano) participata [orig: participatâ] Imperator ad civitatem rediit. Item in Historia Transsat. S. Gregorii c. 21. Mox enim, ut benedictio missa est, panis videlicet, casei ac vini, confestim sumpto [orig: sumptô] cibo [orig: cibô] --- --- in pristinum robur convaluit. Sic Adelelmus Sagiens. de Mirac. S. Opportunae c. 5. Sumptoque benedictionis pane ad hospitium perrexit, etc. Vide Car. du Fresne l. c. et Macros Fratres in Hierolex.

BENEDICTIONES Eulogiae, munera: maxime ea xenia, quae a Sacerdotibus et Clericis mitri solebant, ab iis benedictione sua [orig: suâ] consecrata, apud Desiderium Episc. Cadurc. Histor. Franc. Tom. i. p. 875. aliosque passim. Item pastus extraordinarii Monachis exhibiti, certis ac sollennibus diebus, quos Caritates quoque appellabant, vide infra Caritas. Etiam Canticum trium puerorum, sic incipiens: Benedicite omnia opera Dominum, quod ante Laudes, in Ecclesia Romana decantatur, die illucescente. Vide Gregor. Turonensem de Vitis Patrum c. 6. Quo [orig: Quô] sensu Graeci *eu)loghta/ria vocant certos modulos, quos decantant in exsequiis mortuorum, quod haec verba, *eu)loghto\s2 ei)+ *ku/rie, Benedictus es Domine, saepius repetant, ut au ctor est Goarus ad Euchologium, apud Car. du Fresne in Glossar. Vide quoque in Hierolex. Macros Fratres, et infra in voce Eulogiae.

BENEDICTUS [1] non proprium olim, sed appellativum nomen, atque adeo synonymum nominis Christiani fuit. Sidonius Apollin. l. 7. c. 9. Benedictus Simplicius hactenus vestri, iamque ab hinc nostri (modo per vos Deus annuat) habendus ordinis comes. Paulus Ep. 9. Alius libellus ex bis est, quos ad Benedictum, id est, Christianum virum, amicum meum Endelechium scripsisse videor etc. apud Macrum Hierolex. in voce Christiani.

PONTIFICES ROMANI.

BENEDICTUS [2] I. Euagrio, l. 5. c. 16. Benosus, successit Iohanni III. A. C. 573. Cuius tempore Roma fame et incursionibus Longobardorum afflicta. Superest epistola eius ad Davidem Eviscopum Hispaniae, de SS. Trinitate agens. Obiit A. C. 577. Successit ei Pelagius II. Anastasius Biblioth.

BENEDICTUS [3] II. post Leonem II. Papa, A. C. 684. natione Romanus, fil. Iohannis, in S. Scripturae lectione egregie subactus. Cuius sanctitate permotus Constantinus Pogonatus, clero Romano pecuniam pro ordinatione Pontificis, Angustae potestati debitam, remisit, veniamque concessit Pontifices eligendi, non rogato [orig: rogatô] Imperatore vel Exarcho [orig: Exarchô]. Obut 8. mense Episcopatus. Beda, Ado, Onuphrius, Sigebert. et Genebr. in Chron.

BENEDICTUS [4] III. Romanus, fil. Petri, A. C. 856. Iohanni VIII. tactis prius prudenti cautela [orig: cautelâ] virilibus, Morn. in myster. p. 371. Laon. Chalcond. successit. Antipapam Anastasium patienter tulit. Obiit A. C. 858. Baron. Auastas. in vita eius. Duae eius epistolae habentur, una ad Hincmarum, Archiepiscopum Remensem, altera ad Galliae Episcopos.

BENEDICTUS [5] IV. Romanus fil. Mammoli, Papa, post Iohannem IX. vel potius X. aliquot saltem mensibus sedit, A. C. 905. vixit saeculo [orig: saeculô] depravatissimo [orig: depravatissimô]. Charitate in pauperes clarus. Volaterran. in Chron. Platina in vita eius.

BENEDICTUS [6] V. post Iohannem XIII. hominem sceleratissimum, Papa, tempore schismatis, ab Ottone I. excitati, suffecto [orig: suffectô] Leone VIII. qui etiam urbe fame capta [orig: captâ], Papam Hamburgum misit, ubi obiit A. C. 965. anno [orig: annô] post electionem, Ditmar. l. 3. Chron. Adam de Bremen. l. 2. c. 6.

BENEDICTUS [7] VI. Romanus Hildebrandi fil. a Bonifacio Francone in carcerem coviectus, ibique strangulatus, per Cintium quendam, hominem admodum potentem, A. C. 974. Pontificatus [orig: Pontificatûs] 1. cui ipse hic Bonifacius VII. huius nominis successit. Leo Ostiens. l. 2. c. 4. Platina, Onuphr.

BENEDICTUS [8] VII. ex Thusciae Episcopo Pontifex Romanus, ab A. C. 975. usque ad A. C. 984. Platina, Ciacconius, in vita cius.

BENEDICTUS [9] VIII. post Sergium IV. Papa, a Gregorio Antipapa opem Henrici Im peratoris im plorare coactus, ab eo restitutus est. Saracenos Italiam infestantes repressit, Graecos in Apulia vicit. Obiit Romae A. C. 1024. Pontificatus [orig: Pontificatûs] 12. Post mortem nigro caballo insidens, apparuisse dicitur, orans ut pecunia pauperibus


page 513, image: s0513a

pro se distribueretur, Odiloque Abbas pro anima sua oraret. Purgatorio fulcrum. Platina in vita eius. Ioh. Stella Venetus, Genebr. in Chron. Surius in Odillone, 1. Ian.

BENEDICTUS [10] IX. prius Theophylactus, fil. alberici, Comitis de Frescati, post Iohann. XIX. Papa A. C. 1033. vir probrosus et infamis, sacris quippe daemoniorum deditus, aliquoties sede pulsus, non tamen in melius mutatus est. Obiit A. C. 1045. post mortem Anachoretae horribili specie, cui caput et cauda asinina, corpus ursinum, apparens, Oberro, dixit, quia sine Lege et sine Deo, ut bestia vixi. Platina in vita eius. Onuphr. sigebert. Trithem. Genebrardus in Chron. Sub eo Cardinalium nomen ex parvis initiis suboriri coepit: errores et foeda vitia passim per Clerum divagata.

BENEDICTUS [11] X. Antipapa, nomine Iohannes Mincius, cesit mox Nicolao II. A. C. 1059.

BENEDICTUS [12] XI. alias Nicolaus Bocasinus, fil. opilionis, ex Marca Trevisana, successit Bonifacio VIII. A. C. 1303. cuius Bullas contra Philippum Gall. Regem Gallosque irritas reddidit, Columnarum condemnationem rescidit, Tartaris ad Syriam occupandam auxilia submissurus 38. mense post electionem Perusii venevato [orig: venevatô] ficu exstinctus obiit. Matrem splendidis vestibus ornatam agnoscere noluit, in Ecclesiam Mediolanensem et Petrum Veronensem martyrem liberalis. Ioh. Baleus in Bened. IX. Bzovius, Spondan. etc.

BENEDICTUS [13] XII. alias Iac. du Four , molitoris fil. eligentibus, scite, dicebat, fecistis, qui asinum elegeritis. Iohanni XXII. successit, decreta Praedecessoris contra Ludovicum Bavarum confirmavit, Cameram paenitentiarum excogitavit, in propinquos parum liberalis, Cardinales 6. tantum creavit; rogatus cur non plures, respondit, Fecissem, si novum mundum creare possem; qui enim est, iis qui iam sum, satis non est. Iac. Revius, in Hist. Pap. Obiit A. C. 1342. Pontificarus [orig: Pontificarûs] 7. Bosquetus, in eius vita. Genebr. in Chronicis. Henriquez, de Cistertiensibus.

BENEDICTUS [14] XIII. Antipapa, Clementi VII. Avenione successit, ea [orig: ] lege, ut unionem quaereret. Creatus elusit omnes. Edicto [orig: Edictô] Rex Galliae tum vetuit, alterutrum pro Pontifice agnoscere, quod triennium valuit, et facile Papae eclipsin Gallia tulit. Papa hic Concilio [orig: Conciliô] Constantiensi depositus, cum se ferme ab omnibus deserzum videret, Peniscolam, urbecul. Valentiae regni concessit, ubi cum 30. ann. in schismate vixisset, et paucos illos Cardinales, quos adhuc secum habebat, coegisset, Aegidium Arragonium, Papam creare, Clementem VIII. dictum, obiit A. C. 1424. Dictus Petrus de Luna, Arragon. Onuphr. Genebrardus, in Chron. Oderic. Reinaldus in Annal.

BENEDICTUS [15] patria [orig: patriâ] Nursinus, primo Subiacum secessit, ubi ordinem monachorum instituit in Italia, alii [orig: aliî] tamen in monte Cassino, ubi prius Apoilinis Oraculum eum id fecisse natrant, quem antea Basilius in Oriente constituerat. Deinde cum a frequentibus adiretur, vitandae gloriae causa [orig: causâ] Cassinum venit, A. C. 529. ubi etiam sepultus est cum Scholastica sorore, imperante Iustino [orig: Iustinô] seniore. Eius familia procedente tempore crevit in im menlum, abiitque in plures familias, videl. Cluniacenses, Camalduenses, Vallisumbrenses, Montolivitenses, Grandimontenses, Silvestrenses, qui Humiliatorum cognomen tenent, Caelestinos, S. Iustinae, et Eremitanos. D. Hieronym. Polyd. Verg. de Inv. Rer. l. 7. c. 7. Trithem. de hom. illustr. Azor. l. 12. inst. mor. c. 21. Arnolph. Wion, ligno vitae.

BENEDICTUS [16] Accoltius, Aretinus, Cardinalis, A. C. 1511. scripsit Historica quaedam. Alius eiusdem regionis, Cardinalis, A. C. 1527. Poeta Lil. Girald. Voss. Hist. Lat. l. 3. c. 7.

BENEDICTUS [17] Arias Montanus Antiquitates Iudaeorum, et Mathem. quaedam scripsit. Moret. Dictionar. Fuit Hispanus, ex urbe Hispali. Eius exstant Apparatus in S. Biblia; Commentar. in Iosuam, in Iudices, in Esaiam, in Danielem, in 12. Prophetas minores; Elucidationes in Psalm. 21. prior. in 4. Euangelia et Acta, ut et in omnes Epistolas. ac Apocalyspim: Historia generis humani, Historia Naturae, etc. Obiit A. C. 198 aetat. 71. Hispali. Vir toto [orig: totô] Orde celebcrrimus, qui Bibliis Regiis Antverpiae praefuit, Gomaro; linguae Sanctae apprime peritus, et summe pius, Mon. lit. ex Thuano. Sed de quo Possevinus, ita in Appar. Sacro, corrigenda in eo sunt pleraque tam in Commentario suo in Esaiam, et Commen. Prophet. Min. quam in Elucidationibus in quatuor Euangelia et Acta Apostolorum et in omnia Apostolorum scripta ac in Apoc. nec non in libro generationis ac regenerationis Adam, Possevinus in Appendice. Vide quoque Montanus Africus.

BENEDICTUS [18] Burdonius, Patavinus, Geographus, Obiit A. C. 1521. Leand. descr. Ital.

BENEDICTUS [19] Caietanus, Cardinalis Caelestino V. contra Carolum Neapolitanum Regem favit, A. C. 1293.

BENEDICTUS [20] Carpzovius, ex Marchia Brandeburgica, fil. Simonis Consulis, Iurisconsultus eximius, Wittenbergae in Iurecoss. Collegium cooptatus A. C. 1592. ibi Institutiones primo, A. C. 1599. dein Digestum Infortiatum et novum, A. C. 1601. docere coepit. Post quae Dresdam evocatus a Sophia Christiani I. Elect. vidua, Cancellarium eius, mde Christiani II. Electoris Consiliarium in Causis appellationum egit, huius tamen indulgentia [orig: indulgentiâ] Wittenbergam, liberioris quietis ergo, remigrandi venia [orig: veniâ] impetrata [orig: impetratâ]. Obiit A. C. 1624. aetat. 59. Pater inter alios Cunradi, in Acad. Wittenbergensi Profess. Consistoriiene Sacri et Provincialis Dicasterii Assessoris, et Benedicti, ac Ioh. Benedicti, de quibus mfra. Vide Paul. Freherum Theatro-Viror. Claror.

BENEDICTUS [21] Carpzovius, fil. prioris, ICtus ibidem magni nominis, Scabinatus Lipsiensis Assessor primum, exin Dicasterii supremi Provincialis, postea Consiliarius et Electoris in Iudicio Appellarionunm, quod Dresdae est, Assessor, per 24. annos; Consiliarius Electoralis Aulicus dein electus, ad Ordinariatus [orig: Ordinariatûs] Lipsiensis


image: s0513b

muns, una cum Professione Decretalium, Lipsiam rediit. Consiliarius post ista secretus Ich. Georgii I. et Iohannis Georgii II Electorum crearus, iterum Diesdae aliquandiu subsistit, donec cum gratia Principis, ingravescente aetate, Lipsiam reversus est, A. C. 1661. a quo tempore, Albis ut vocant Studiosorum, haec verba, Extra Lipsiam vivere est miserrime vivere, inscribere solitus est. Inde pietatis studiis addictior, Sacrum Codicem, cum Commentariis, diligentissime evolvit, ter et quinquagies Bibliorum lectione a capite ad calcem defunctus, in quae et proprias meditationes scripto [orig: scriptô] consignavit. Obiit 3. Kal. Sept. A. C. 1666. aetat. 72. Scripsit Practicam rerum Criminalium, Iurisprudentiam Forensem Romano-Saxonicam ad Constitutiones Electoris Augusti, Comm. ad L. Regiam Germanorum, Responsa Iuris Electoralia, opus Definittonum Ecclesiast, et Consistorialium, Decisiones Saxonicas, Processum Iuris Saxon. etc. Freherus, ubi supra.

Joh. BENEDICTUS Carpzovius Prioris frater, Theologus celebris, Archidiaconus prius Lipsiensis in aede Thomana, inde Professioni Theologicae admotus: Scripsit Disputationes super cxamen Concilii Tridentini D. Mart. Chemnitii, Extract. Locorum et specimen Theologiae Chemnitianae, Systema theolog. in usum Collegiorum et exercitiorum Theologic. Collegium Anti-Papisticum, Isagogen in Libros Ecclestar. Lutheranarum Symbolicos etc. Obiit A. C. 1657. aerat. 51. Pater Davidis Benedicti, Iohannis Benedicli, Augusti Benedicti, Sanivelis Benedicti et Frider. Benedicti, praeter filiam Mart. Geyero S. Linguae Prof. et Verbi Dei Ministro elocatam. Idem ibid.

BENEDICTUS [22] Florentinus, Arithmeticam scripsit, Voss. de Scient. Mathemat. c. 51. §. 10.

BENEDICTUS [23] Gentianus, Doctor Parisinus interfuit Concilio Constantiensi. A. C. 1415.

BENEDICTUS [24] Herbestus, Mathematica quaedam edidit, Voss. de Scient. Mathem. c. 41. §. 9. et c. 52. §. 24.

BENEDICTUS [25] Ioh. Baptista, Venetus, Mathematicus celeberrimus, Emanueli Duci Sabaudiae redditionem Pinaroli et Saviliani, ac filiae suae sibique ipsi mortem diu ante praedixit. Scripsit Speculationes Mathematicas et Physicas, Resolutiones Euclidis Problematum, aliaque plura. Obiit Taurini A. C. 1590. aetat. 60. Anton. Teissier Elogus Vol. 2.

BENEDICTUS [26] Levita, scripsit Capitular. Caroli M. A. C. 819. De hoc ita incertus Soriptor in Elogio, quod praemisit Pithoeus editioni primae Capitularis Caroli M. Benedictus Moguntiacensis Ecclesiae Levita, Capitula quaedam Regalia, Synodalia et alia collegit ex lis, quae in scriniis eiusdem Metropolis reponi fecerat Ricolfus Archiepiscopus, qui Monasterium S. Albani renovavit et Moguntinae Synodo sub D. K arolo praefuit, et otgarius eius consanguineus et sesundus post Haistulphum successor, quorum uterque huiusmodi Capitulorum percuriosus fuit, et erga S. Sedem Rom. valde devotus; adeo ut Otgario etiam Apostolicus Gregorius suas vices in Germania aliquando commiferit. Hic Hludovici Imperatoris filiis contra Patrem favit, sed postea reconciliatus est, et decedens A. C. DCCC. XLVII. Lotharii Imperatoris VII. successorem habuit in Archiepiscopatu D. Rhabanum Abbatem Fuldensem. Post Ansegisum nempe Abbatem, qui primus Collectionem Capitularis Caroli M. et Ludovici Pii edidit, ad opus se Benedictus accinxit, et quatuor libris ab Ansegiso non satis plene collectis, libros tres alios addidit, in quos non tantum Imperatorum praedictorum Capirula, sed alia insuper inseruit, ut videre est in Praefat. quam Collectioni suae praemisit. Et quidem continet quintus liber, inter additos ab eo primus, Capitula CCLI. Sextus CCCXXX. septimus CCCLXXII. Sequuntur Appendices, quarum prima continet Capitula LXXX. secunda XXV. tertia LXXIX. quarta CVIII, clauduntque volumen hoc Capitula XX. Caroli Imperator. Ludovici filii, de quibus vide Pithoeum ubi supra, et Gerh. von Mastricht Histor. Iuris Eccles. num. 192. et seqq. Eundem Blondellus suspicatur auctorem esse, qui sub nomine Isidori Mercatoris sunposuit Decretales primis Pontificibus Rom. Vide ibid. num. 227.

BENEDICTUS [27] Montanus, inter illustres Historicos Bononienses. Leand. descr. Ital.

BENEDICTUS [28] Pererius, Iesuita, Philosophicis Theologicisque scriptis celebris, etc. Fuit Valentia [orig: Valentiâ] Hispanus. Opera eius 2: Vol. in fol. prodierunt, Colon. Agrippinae 1622. inter quae Commentaria in Genesin docta et laboriosa dicuntur, Montacutio.

BENEDICTUS [29] Renatus, vide Renatus.

BENEDICTUS [30] Tlumacensis, Pastor, in Moravia, ob religionem, ustulatus est, circa A. C. 1460. Cuius mors tanto dolori fuit, ut ad 8. milliaria frequentes commearent, ad visitandum locum, particulas ossium conquirentes.

BENEDICTUS [31] Zacharias, vide Zacharias.

BENEDICTUS [32] qui venit etc. Verba sunt, quae in Communione Romana in Missa canuntur, post elevationem calicis iuxta Expositionem Episcopalis Ceremon. l. 2. c. 8. quod etiam in Missa, ut vocant, defunctorum observatur, uti Praxis Papalis Cappellae in qualibet Missa docet. Remigius Episc. in Exposit. Missae, verba haec a S. Ignatio Martyre, in Missa, addita fuisse, ait, sed nullo [orig: nullô] idoneo [orig: idoneô] Auctore. Vide Macrum in Hierolex et infra Canticum.

BENEDURUM locus in Rhaetia, a dextris habens eam pum S. Petri.

BENEFACTUM in Tabularii Vindocin. Thuani Charta veteri: Venit itaque in Capitulum nostrum acceptoque [orig: acceptôque] a nobis societatis nostrae Bene facto [orig: factô] etc. Item in Charta alia in Histor. Monasterii S. Nicolai Andegav. Ob hoc --- dederunt communionem orationis et Benefactorum suorum. Ut et in Perardi Burgundicis p. 116. Canonici eos in Benefactis et fraternitate sua susceperunt etc. Societatem denotat Monasticam, quae Beneficium quoque appellatur, in Chron. Turonensi, et Charta alia Tabularii memorati, apud Car. du Fresne Glossar,

BENEFICIARII Festo dicuntur, qui vacationem munerum habebant, beneficio, adeo que munificibus opponuntur. Hinc in


page 514, image: s0514a

veterib. Monumentis, Beneficiarii Praesidum, Praefectorum, Consulum, Proconsulum, et Legatorum Tribunorumque, inter quos Beneficiarii Tribunorum occurrunt frequentissime, quo [orig: quô] nomine Vegetius illos ait dictos, qui beneficio [orig: beneficiô] Tribuni promovebantur. Sueton. in Tiberio c. 12. Venit etiam in suspicionem per quendam beneficii sui Centurionem etc. Quia autem persaepe improbi Magistratus per istos scelera sua patrabant et concussiones exercobaut, ideo a Tertulliano Beneficiarios Curiosis, Tabernatiis, Laniis, Furibus Balnearum, Aleonibus et Lenonibus accenseri vult Casaubon. a Iustinano quoque Novella [orig: Novellâ] 13. inter Praefecti Vigilum Ministros rapinis suis notos, *benefikiali/ous2 nominari ait. Sed negat id a Tertulliano fieri Salmas. locus sic habet l. de Fuga in Persecut. Nescio dolendum, an erubescendum, sit, cum in matricibus Beneficiariorum et Curiosorum, inter tabernarios et lanios et fures balnearum et aleones et lenones, Christiani quoque vectigales continentur. Ubi certe Beneficiarii et Curiosi simul nominantur, sed reliquis non accensentur. Imo dolendum, ait Scriptor Afer, quod in matricibus Beneficiariorum et Curiosorum, una cum tabernariis coeterisque id genus Christiani vectigales recenseantur. Simul autem Beneficiarios et Curiosos ponit Tertullianus, quod iis exigendorum vectigalium cura incumberet: ideo enim in eorum matricibus Christiani vectigales eontinebantor. Neque hoc dolet, quod Christiani vectigales in libris censualibus Beneficiariorum conrinerentur; sed quod, tamquam impurae vitae homines, impuris accenserentur et improbitatis notae hominibus, ut lenonibus, aleonibus etc. Fuisse vero Beneficiarios in officio Ratioalis, quibus exhibitio cursus publici et primipili necesstas iniungeretur, habemus Cod. Theodos. de cohort. princip. cornic. et primip. Beneficiarii vel Officiales Rationalis etc. sed et in aliorum Praesidum Praefectorumque officiis Beneficiarii apparebant. Ex diviersis autem officiis mittebantur, qui cursum publicum exhiberent, qui vectigalia exigerent, et pastum primipili curatent, ut Stationarii, Curiosi, Beneficiarii, Primipilarii, Cornicularii, Principes et id genus coeteri. Eorundem Beneficiariorum opera [orig: operâ] et ministerio [orig: ministeriô], in reis quoque conquirendis et exhibendis, utebantur Magistratus. Sic enim in Edicto Maximini apud Eusebium, de Christianis: *(/omws2 i(/na mh/te u(po\ tw=n *benefikiali/wn, mh/te u)p' a)/llan tw=n tuxo/ntwn u(/breis2, mh/te seismo\s2 u(po me/nein, a)ko/louqon eno/misa kai\ tou/tois2 toi=s2 gra/mmasi th\n shnstibaro/thta u(po mnh=sai. Ubi qui Beneficiales dicuntur, in altero eiusdem Maximini Edicto Officiales, appellantur etc. Vide Salmas. Not. ad Spartian. in Hadriano, c. 2. et infra Officialis. Quia vero Centuriones, Tribuni, Duces emolumenta a militibus, quibus vacationem munerum vendere consuevere [orig: consuevêre], accipiebant, prohibuere [orig: prohibuêre] id boni Principes et Centurionibus vacationes annuas e fisco solvendas constituere [orig: constituêre]; quod ab Ochone Imperatore primum factum Tacitus memorat laudatque Histor. l. 1. De Tribunis res variavit. Hadrianus, ne quid a militibus acciperent, cavit. Alii item post eum Principes in Tribunos severe vindicarunt [orig: vindicârunt], qui aliquid per stellaturam a militibus accepissent. Non hoc tamen perpetuum, nec sub omnibus Principibus obtinuit. Quis enim dubitat, quin et vacationes vendiderint militibus Tribuni et commeatus pecuniamque eo [orig: ] nomine aut annonam ab iis acceperint? Hinc passim, ut diximus, Beneficiarii Tribunorum in veterib. Inscr. Ut enim aliquem commeatalem ex militibus facerent, h. c. commeatum illis darent, pecuniam ab eo auferebant: quod prohibuit Iustinianus Cod. de offic. P. P. Africae l. 2. Post quem Anastasius quoque, ne Tribunis liceret commeatales milites facere, Lege cavit, quae legitur Cod. de erog. milit. ann. unde plane constat, Tribunos ex commeatibus, quos militibus dabant, solitos fuisse quaestum facere, etc. Vide eundem ad cund. spartian. ibid. Paulo post: qui Beneficiarios istiusmodi Tribunorum. una cum Draconariis, Imaginiferis, Vexillariis, Corniculariis, Ducenariis, inter principales milites fuisse, addit ad Vopisc. in Probo, c. 6. Item ad Solin. p. 547. et 548. ubi Beneficiarios Tribunorum ac Centurionum, a galeae parasemo, in Militia antiqua Rom. Cornicularios quoque appellatos esse refert, utpote qui exempti gregariorum turbae, insignitas galeas corniculis vel corniculo [orig: corniculô], i. e. apice, gestarent. Certe honoratos milites hac [orig: hâc] maxime parte insignes, Lucanus indigitat, l. 7. v. 585.

Illic plebeia [orig: plebeiâ] contectus casside vultus,
Ignotusque hosti, quod ferrum Brute tenebas!

Ubi plebeia cassis, quae insigni caret, a)/falon Graeci voeant. Et visitur in lapide antiquo provinc. Narbonensis, miles legionatius, galeam tenens, in qua coruna gemina recurva pro insigni habentur etc. Qua de re vide plura infra ubi de Corniculariis.

BENEFICIORUM Liber, pars fuit Rationarii Imperii, quod ab Augusto sapienissimo et maximo Principum fuerat institutum. In eo descriptum erat accuratissima [orig: accuratissimâ] diligen ia [orig: ], qui agri quibus colonis essent divisi et quae subcesiva agrorum soperessent, quae dividi aliis possent. meminit illus Hygenus de limitibus constituend. Libros aeris et typum totius perticae linteis descriptum secundum suas terminationes adscriptis affinibus tabulario Caesares inferemus: et si qua beneficio concessa aut assignata coloniae fuerint, sive in proximo, sive inter alias vicitates, in LIBRO BENEFICIORUM ascribemus. Sed de agris solum Hygenus loquitur. Alexander vero Severus, apud Ael. Lamprid. c. 46. non agros tantum, verum et alia, quae largiri Principes solent, habuit descripta; Cogitabat secum, ait Auctor, et descriptum habebat, cui quid praestitisset: et si quos sciret vel nihil petiisse, vel non multum, unde sumptus suos augerent, vocabat eos --- -- Dabat autem haec in beneficiis, quae famam eius non laederent, bona punitorum, sed numquam cum auro argento vel gemmis (nam id omne in aerario reponebat) dabat praeposituris locorum civilium non militum etc. Erat vero Liber hic penes Primiscrimum Beneficiorum, sub dispositione Comitis Rerum privatarum domus divinae, de quo Not. Imp. vel penes eum, qui a Commentariis Beneficiorum appellatur in veter. Inscr. Adcuiusmodi Beneficia


image: s0514b

spectat illud Augustini in Vigil. Pentecost. Serm. I. Notum est, --- quod milites saeculi beneficia temporalia a temporalibus dominis accepturi, prius militaribus sacramentis obligantur et dominis suis fidem se servaturos pollicentur. Alius fuit Rei publicae temporibus liber ille Beneficiorum, in quem Rectores provinciarum, simul ac Romani redierant, Tribuno militum, Centuriones contubernalesque suos et quoscumque in provinciis promovissent, deferebant; quod dici solitum est, ad aerarium in beneficiis deserre, ati apud Tullium passim, vide Casaubon. ad Lamprid. d. l.

BENEFICIUM [1] pro Numino Romanis: Plin. l. 2. c. 7. Innumerabiles (Deos scil.) credere atque etiam ex virtutibus vitiisque. hominum, ut Pudicitiam, Concordiam, mentem, Spem, Honorem, Clementiam, Fidem aut duos omnino, Poenam et Beneficium, maiarem ad socordiam accedit. idque e Democriti sententia, qui solum duos hos Deos, Beneficium ac Poenam agnovit. Vide Tob. Pfannerum Systemi Theol. Gentil. purior. c. 1.

BENEFICIUM [2] apud citimae aetatis Scriptores, praediunt est fiscale, quod a Rege vel Principe viro nobili ad vitam utendum conceditur: eo quod talis ex mero dantis beneficio ac liberalitate illud possideat, sic dictum. Quo [orig: Quô] pene sensu Latini quoque vocem hanc usurparunt [orig: usurpârunt], de praediis, quae a Principibus milites aliique ad vitam utenda acceperunt, sub fidelitatis sacramento, uti vidimus. Certe ea fuit apud Francos Beneficiorum conditio, ut, qui ea impetrabant, aut quibus conferebantur, et fidem praestarent, seu, ut tunc loquebantur, se in Vassaticos commendarent, et servitium militare facerent iis, qui ea conferebant: quo [orig: quô] utroque [orig: utrôque] fine a Principibus illa conferebantur. Unde Beneficiarii honores, Beneficia publica, seu Regia, Beneficia Militaria etc. istiusmodi funda dicebantur. Erant autem ad vitam, unde proprietatibus passim opponuntur: dicebanturque, qui hac [orig: hâc] conditione eiusmodi praedia tenebant, Beneficiario [orig: Beneficiariô] iure illa possidere, seu Beneficii iure tenere. Aliquando tamen et pro lubitu auferebantur. Imo nonnumquam ad posteros quoque transibant, sed Principis interveniente consensu, ut de Bernardo Septimaniae Duce, et Utone Comite, Nitharaus l. 3.et Regino A. C. 940. referunt. Dabantunporro hac [orig: hâc] conditione, ut ea sartatecta servarentur et integra, nec ea distrahi possent: secus iis privabantur possessoras, ex L. Longobard. l. 3. tit. 8. § 1. et Capitulis Caroli M. l. 3. c. 19. Qui ea a Rege consequebantur, Vassi dicebantur aut Vassalli dominici: ipsa vero beneficia, seu praedia, quod beneficii iure Nobilibus a Rege darentur, vel principe, Regalia appellata sunt: quo [orig: quô] nomine deprehendimus insignita non modo dicta fiscalia Regum praedia, quae sic concedebantur; sed et Ecclesiastica, quae viris militaribus, ita invalescente ea [orig: ] tempestate usu, a Regibus in Beneficium dabantur, quorum ratione militare servitium ab iis vicissim praestandum erat. Quae cum postea Episcopis et Abbatibus concossa et in proprietatem procedente tempore versa fuissent, factum est, ut Regalia appellarentur quaevis Ecclesiarum praedia ac dominia, utpote a Regibus primitus beneficii iure, concessa etc. Quod autem Beneficum primitus appellatum est, postmodum Foudi nomen accepit: postquam videl. ea, quae primitus ad vitam dabantur Beneficia et usufructuario [orig: usufructuariô] iure possidenda, progressu temporis ad filios et ex filiis nepotes, atque adeo ex parte Patris ad Fratres, transire coeperunt, ex Constitutione Conradi Imperatoris quae in LL. Longobardicis l. 3. tit. 8. §. 4. descripta legitur. Vide in voce Feodum, ut et infra Manufirma. In specie Beneficia Ecclesiastica quod attinet, sic dicebantur, universim res Ecclesiae in beneficium datae, sive a Principibus sive ab ipsis Ecclesiis et earum Praelatis in beneficium dataeessent: quarum possessores hoc [orig: hôc] nomine tenebantur nonas et decimas iisdem Ecclesiis quotannis persolvere, et restaurationes earum facere, ut ex Capitulis Caroli M. et Caroli C. colligitur. Atque hic mos res Ecclesiae Laicis ad beneficium dandi tantopere invaluit, ut postmodum in donationibus Ecclesiae factis, quo eae ab omni alienatione deinceps tutae essent, id potissimum caveretur, ne in beneficium darentur. Neque vero Laciis tantum, sed et ipsis Clericis, praedia Ecclesiastica hoc [orig: hôc] modo ab Episcopis et Praelatis dabantur: sed benemeritis tantum, ut habet Symmachus in Ep. etc. Plura hanc in rem vide apud Car. du Fresne in Glossar. et supra, in voce Abbacomites. Macro, Beneficium, praebenda Ecclesiastica est, cum onere recitandi officium, vel alterius obligationis, ut ad Missas celebrandas etc. Antea enim Clerus suum menstruum stipendium accipiebat, deinde vero eis Episcopi vita [orig: vitâ] durante Ecclesiae concessae sunt, Beneficiorum nomine, quia, ut in epistola ad Caesarium Arelat. Symmachus Papa scripsit, benemeritis tantum concedebantur: usu hoc [orig: hôc] a Pontifiae isto [orig: istô] introducto [orig: introductô], inter Ecclesiasticos, quos Clericos postulantes Veteres dixere [orig: dixêre]. Et quidem Nicolai III. inprimis in huiusmodi Beneficiorum distriburtione consuetudo laudabilis fuit, quem habuisse idoneorum virorum catalogum diligentissima [orig: diligentissimâ] inquisitione notartum, et starim ac Beneficium vacabat, illud ex iis uni contulisse, refert Odoricua Rinaldus, Eccles. Annal. 1280. num. 27. Requirebatur autem in Beneficiandis, rpaeter vitae probitatem, notitia legendi, construendi et canendi, Gloss. in Clement. de concess. praebende. §. Reputamus. Plura vero in unum Beneficia conferri, prohibuit Collegium, a Guilielmo Paris. habitum A. C. 1238. cui sententiae quod Philippus Cancellarius se nollet submittere, ad poenas aeternas illum damnatum esse et post mortem praefato Guilielmo comparuisse. refert in Epitome Annal. Eccles. Spoudanus. Coeterum teneri Beneficiatum in Officio commemorationem facere illius Sancti, sub cuius titulo beneficium possider, et similiter de pluribus sigillatim, sr forte plura possideat: Item, in die Festi Ecolesiae, si Beneficiati titulus est, teneri eum recitare Officium in ritu duplici primae classis, cum octava; Sin propria Ecclesia diruta fuerit et eius titulus ad aliquod alterius Templi altare translatus, tunc Beneficiatum, si in officio Sanctus ille non habet novem lectiones, recitare debere sub ritu semiduplici, quaeque alia sunt huc facientia, legas apud eundem Macrum in Hierolex.