CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

BERVALDIA urbecula novae Marchiae Brandeburgicae nota foedere inter Reges Franciae et Sueciae, Principesque Germaniae inito [orig: initô], A. C. 1631. Iuxta stagnum, sub Electore Brandeburgico.

BERUBIUM vel BERUVIUM promontor. Albionis. Ptol. Dumis Bei, uti tradit Buchananus. Dume Hectori Boetio, promontor. Scotiae in ora orientali. Baudrando maxime in Boream extensum contra Orcades. Nunc Dungesbyhead, in Cathanesia regione.

BERULFI villa vulgo Bruville, memoratur in literis A. C. 769. in pago Vabrensi, in Comitatu Virdunensi, super fluvium Senode. Hadr. Vales. Notit. Gall.

BERULLUS Petrus, Congregationis de l'Oratoire, fundator A. C. 1611. Mariam de Medicis cum filio Lucovic. XIII. reconciliavit, Romam ab hoc missus, dein in Hispania purpuram ab Urbano VIII. accepit, A. C. 1627. Varia scripsit, obiit A. C. 1629. Habert. de Cerisy, Doni Dattichi et P. Bourgoin, in eius vita. Sammarth. in Gall. Christ. l. 4. p. 900. etc.

BERUSOSWALDUS Medicus Basileensis saeculo [orig: saeculô] praeterito [orig: praeteritô], vide Oswaldus.

BERWICUM urbs Angl. ad ostium Tuedae fluv. in Northumbria, olim fuit in Marchia provinc. Scotiae. Sedes Regni proprir quondam. Inter 7. enim Anglo-Saxonum regna, numero [orig: numerô] quartum, East-Saxonum videlicet, quod fundatum est ab Ina A. C. 547. subdivisum postea est, in Regnum Deirae et Bervici seu Berviciae: quorum illi nomen fuit ab urbe cognomine, hodie Durham, isti ab urbe Berwico. Unde vitiose Regnum hoc Berniciam appellari a nonnullis, notat Hormus, cum omnino Berwicia dicendum sit, quemadmodum illud perpetuo appellat Ioh. Maior in Histor. Scotorum. Fuit autem sub Rege proprio, usque ad A. C. 800. quo [orig: quô] sub Rege West-Saxonum Egberto, septem Saxonum Regna in unum colaverunt, quod Angliam inposterum appellari primus hic Rex voluit. Vide Hornium Orb. Imper. p. 313. et 314.

BERYLLUS [2] Graece *bh/rullos2, octavo [orig: octavô] loco [orig: locô] numeratur inter 12. fundamenta Novae Hierosolymae, quae fingula singulis gemmis constabant, Apocalyps. c. 21. v. 20. Gemma est viriditate similis smaragdo, unde eiusdem naturae cum smaragdo multis visa: sed pallidus eius viror est. Glauci nempe sunt berylli, sicut mare parum virides: at smaragdi herbaceam praeferunt viriditatem et austeram. Hinc Beryllus Salmasio gemma videtur, quam Catti oculum, Galli oeil de chat, hodie appellant; glaucam namque Beryllum omnes Veteres vocant cam, quae probatissima sit, qui color felineorum oculorum proprius. Alii vero aquas marinas appellari malunt Veterum beryllum: quamvis smaragdo etiam maris viriditem Veteres vindicent. Sed de Beryllo Solinum audiamus. c. 52. Beryllos in sexangulas formas Indi atterunt, ut hebetem coloris lenitatem angulorum repercussu excitent ad vigorem: Beryllorum genus dividitur in speciem multifariam: eximii intervirente glauci et caeruli temperamento [orig: temperamentô], quandam praeferunt puri maris gratiamr. Infra hos sunt chrysoberylli, qui languidius micantes, nube aurea [orig: aureâ] circumfunduntur. Chrysoprasos quoque ex auro et porraceo mixtam lucem trahentes, aeque beryllorum generi adiudicaverunt. Hyacinthizontas scilicet qui hyacinthos proprie referant et ipsos probant: eos vero qui crystallo similes capillamentis intercurrentibus obscurantur, hoc enim vitio illorum nomen est, scientissimi lapidum plebi dederunt. Indici Reges hoc genus gemmas in longissimos cylindros amant fingere, eosque perforatos elephantorum setis suspendunt, ac monilia habent, aut ex utroque capite inserunt aureos umbilicos, ut marcentem faciem ad nitelam incendant pinguiorem, quo per industriam metallo [orig: metallô] hinc inde addio [orig: addiô] fulgentiorem trahant lucem. Plinius inter beryllos hyacinthizontes et eos, qui crystallo similes sunt, alia quaedam genera Solino omissa recenset, aeroides, cerinos et oleaginos, i. e. olei colore, l. 37. c. 5. At glauci optimi, ut dictum. Unde glaukh\n bh/rullon Graeci. Dionys. de Indis,

*)/alloi d' i)xneu/ousin, e)pi\ probolh=|sin a)nau/rwn,
*)hpou bhru/llou glaukh\n li/qon, h' \ a)damanta.

*kai\ mh\n kai\ xrusoi=o fe/rei xarie/stepon a)/llo
*(ugrh=s2 bhru/llou glaukh\n li/qon, h)/ piri\ xw=ron
*fu/etai e/n probolh=|s2 o)fih/tidos2 e)/ndoqi pe/trhs2.

Nempe invenitur apud Assyrios in cautibus, intra ophitem lapidem: at apud Indos in praeripiis torrentium, quod voces illae, probolai\ item e)n probolh=|s2 a)nau/rwn, sibi volunt, vide infra, ubi de Ophietide petra Quae vero de Indis Solinus habet, sic corrigit ex Plinio Salmasius, ut dicat, Indos beryllorum longitudine summopere delectatos, solos gemmarum esse praedicasse [orig: praedicâsse], qui auro [orig: aurô] melius carerent; atque ob id perforatos setis elephantorum religasse [orig: religâsse]: Alios vero, Europaeos nempe, seu Romani Orbis homines iudicasse [orig: iudicâsse], non oportere eos perforari, quorum perfecta bonitas eorum utrinque ex auro comprehendisse et cylindros ex his facere maluisse, quam gemmas, quia summa commendatio in longitudine etc. Quia porro virides Berylli, hinc ad pocula insignienda translatae; gemmas enim viridantes in oculandis poculis ut plurimum adhiberi consuevisse, dicemus infra, ubi de Smaragdo. Hinc Iuvenal. Sat. 5. v. 39.

extuberantia gemmarum. In annulo Beryllum gestavit Porsena Rex; habuit Caesar Augustus. Diadematis Berylli radiantis, memini: Fortunatus Poeta Christian. Carm. 8. etc. Plura hac de gemma vide apud Salmas. ad Solin. p. 567. et 1105. ac seqq. uti de investitura per Beryllum suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Alia notio est vocis, cum *beroni/kh quoque dicitur apud Neophystum; ibi enim beryllus idem cum succino seu electto est, quod medio [orig: mediô] aevo his nominibus appellatum esse, retro diximus.

BERYTIENSIS Colonia Augusti beneficiis gratiosa, et (ut divus Hadrianus in quadam oratione ait) Augustiana Colonia dicta. Upianus l. 1. §. 1. ff. de censib. apud Ioh. Calvinum Lexic. Iurid

BERYTUS quae a Gergesaeo, quinto filio Chamaan, eius conditore, olim Geris dicta creditur, antiqua, insignis et robusta Phoenicia urbs est, quinque contra Aquilonem a Sidone, versus Austrum vero a Cane fluvio tribus milliaribus distans, alto munitoque in loco sita: ab Occidente mari magno [orig: magnô] alluitur, ab Oriente autem campestris illi adiacet regio, multis fructiferis arboribus, satis, silvis et vineis fertilis et amoena: quam fluvius quidam irrigans iuxta urbem in mare labitur. Archiepiscopalis sub Patriarcha Antiocheno, cum adhuc sub Christianis esset. Hanc Dionys. v. 911. gai=an e)rannh\n vocat, et Geographus, sub Constantio et Constante Imperatorib. po/lin li/an trufera/n. Iustiniani temporibus legum studiis celeberrima fuit, unde Nonnus Dionysiac w= n l. 41.

Capta, a Balduino I. Rege Hierosolymitano A. C. 1104. Chronicon Hierosolymit. l. 4. c. 5. Sed Christianis rursus erepta est, a Saladino, cum tota Galilaea, et Hierosolyma tandem ipsa, A. C. 1187. Paul. Aemyl. l. 5. Blond. dec. 2. l. 6. Vide Gorhofredum ad Geographum praedictum, et Casp. Barthium ad Zachariam Mitylenaeum, p. 244. Hodie vulgo Barutum vocant. Hic [orig: Hîc] Concilium A. C. 448. contra Ibam Episcopum Edessanorum; Acta Concilii Chalced. Actu 9. et 10. Civis Berytius. Suidas, *bhru/tios, o( a)po\ po/lews2 *bhrutou=. De nomine sic Steph. *)eklh/qh de\ dia\ to\ e)/nudron. *bh\r ga\r to/ fre/ar par au)toi=s2. *)istiai=os2 d' en prw/th| th\n i)xu\n *bhrou\t *foi/nikas2 o)noma/zein, a)f' ou(= kai\ th\n po/lin, w(s2 *(ella/dio/s2 fhsin. En Beryti nominis duas origines, unam ex [gap: Hebrew word(s)] Beer, vel Ber, i. e. puteus, quod vocabulum commune habuere [orig: habuêre] Phaenices cum Ebraeis; alteram ex [gap: Hebrew word(s)] Beryth, i. e. robur. Nam Beryth, est pro Abiryth ex [gap: Hebrew word(s)] abir, quod validum sonat. Est etiam Berytus, urbs Arabiae Diospolis prius dicta. Steph. Nic. Lloydius.

BERZELLAI qui BARZILLAI diciturnomen viri divitis, qui Davidem traduxit Iordanem vide 2 Sam. c. 17. v. 27. et c. 19. v. 31. Pater item Adrielis generi Saul. 2. Sam. c. 21. v. 9. Latine ferreus, vel filius despectus.

BESA [1] nomen Dei, in Abydo Aegypti urbe culti, de cuius oraculo sic Amm. Marcellin. l. 19. Quoniam quidam praesentes, pars per alios, desideriorum indice missa Scriptura [orig: Scripturâ] supplicationibus expresse conceptis, consulia Numinum scitabantur, chartulae seu membranae continentes quae petebantur, post data quoque responsa interdum remanebant in Fano. Ex his aliqua ad Imperatorem malgne sunt missa (Constantium indigitat) qui ut erat etc. Nempe obsignatas tradebant Consultores, vel qui ab ipsis missi consultorum vice fungebantur, tabellas, quas Sacerdotes ad adyta ferebant, atque inde responsa referebant: ubi quibus fraudibus uti sint soliti, habes apud Anton. van Dalen de Oraculis Dissertat. II. p. 320. et seqq. Nec vero solum nomen Idoli, sed et urbis fuit in Aegypto, in regione Thebaide, quam Antinoum seu Antinopolim Hadriavus postea, in memoriam Antonoi appellavit, huicque novo scilicet numini, pulsoverteri [orig: pulsôverteri], consecravit. Retinuerunt tamen vocem etiam postea, altera [orig: alterâ] Graeca [orig: Graecâ] relicta [orig: relictâ], urbis incole diu, unde fuere [orig: fuêre], qui de duobus unum nomen componerent et oppidum istud Bessantinoum appellarent. Photius Patriarcha de Helladio Scriptore Aegyptio, *ou(=tos2, inquit, o( suggrafeu\s2 o( tau=ta suntaca/menos, genos2 me\n *ai)gu/ptios2 h)=n, po/lews2 de\ th=s2 *)antino/ou, h)\ w/s2 au)to\s2 e)pigra/fei, *bhsantino/ou, Iste auctor, qui haec composuit, gente quidem Aegyptius erat, oriundus vero ex urbe Antinoo, seu ut ipse inscribit, Besantinoo: duorum nempe Numinum appellationibus in unum conflatis, ut in Hermeraclas, Hermathena Heraclammon, Hermammon. Besam autem nomen fuisse unius ex Aegyptiorum Diis, Ammianus docet l. c. Oppidum est Abydum, in Thebaidis parte situm extrema. Hic BESAE Dei localiter appellati oraculum quondum futura pandebat. Hineque, ut in aliis Deorum nominibus, sic in isto accidit, ut viri etiam illud usurparent Aegyptii. Inde erat Besa ille, qui sub Decio crucis Eugangelium sanguine suo [orig: suô] obsignat. Etiam ille forte, qui veteri proverbio [orig: proverbiô] notatus est, *bhsa=s2 e(/sthken: homo ob fatuitatem Alexandriae celebris, ubi Machaon fabulas suas docuit, etc. Vide Salmasium Not. ad Ael. Spartian. in Hadriano c. 14. et ad Solin. p. 71. ubi urbem illam Abydum primitus dictam fuisse, in qua Besa qeo\s2 e)gxw/rios2 kai\ topiko\s2 colebatur, docet ex Ammiano Matcellin l. cit.

BESA [2] fons Thessaliae inter Ossam et Olympum. Strabo l. 8. Sed in emendatis exemplaribus legitur Bisa, *bi\sa est nomen tribus in agro Arrico. Idem l. 9.

BESADAE Indiae extra Gaugem populi. Ptol. qui apud eundem Pladae dicuntur; sic enim ille: *meq' ou(\s2 u(pe\r to\n *mai/andron *pla/dai. *kalou=si de\ ou(/tw tou\s2 *bhsa/das2, ei)si\ ga\r koloboi\ kai\ platei=s2, kai\ dasei=s2, kai\ platutro/swpoi, leukoi\ me/n toi ta\s2 xro/as2.

BESAI nomen viri. Nehem. c. 7. v. 23. Esdr. c. 2. v. 49. i. e. canculcatio, vel despectus.

BESANTINOUM urbs Aegypti, in Thebaide, prius Besa. Vide hic [orig: hîc] supra.

BESAR Iazidi fil. Poeta caecus, rogatus, si Deus ei daret optionem, ut fieret quod vis animal, quod potius eligeret? Respondit Alokab (Arabas enim erat, i. e. melanaeteum ) quia degat in locis, quae feris et bestiis omnibus sunt inaccessa; atque etiam ferae oves eius occursum fugiant, apud Damirem laudatum Sam. Bocharto Hieroz. Part. poster. l. 1. c. 2.