CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

BIARCHI in Leonis Imp. Constitution. l. 3. C. de agent. in rebus et l. ult. Cod. de offic. Praef. Praetor. Afric. Officiales sunt, annonae seu militum commeatus [orig: commeatûs] praefecti: bi/os2 enim Graecis annona inter alia seu victus est. Eorum meminit Hieronym. Ep. 61. ad Pammach. Sed ante Primicerius, deinde Senator, Ducenarius, Biarchus, Circitor, Eques, deinde Tyro. Erant autem ex Schola Agentium in rebus, in LL. praedictis. Munus Biarchia, l. 1. C. de Offic. Magistr. offic. Alciatus apud Ioh. Catvinum Lexic. Iurid.

BIARMENSES et Lappones Deum verum summumque Iumalae olim ac Tori nomine venerati sunt, Ioh. Schefferus in Lappon. c. 7. p. 61. apud Tob. Pfannerum System. Theol. Gentil. pur. c. 2. §. 16.

BIAS [1] Amythaonis fil. Argivorum Rex. Pausan. l. 2. Item fluvius iuxta Coronem oppid. Pausan. in Messenicis sive l. 4. ubi de Corone: *proelqo/niwn de\ ou) polu\, *bi/as2 endi/dwsin e)s2 qa/lassan potamo\s2, gene/sqai de\ au)tw=| le/gouti to\ o)noma a)pi\ *bi/antos2 tou= *)amuqa/onos2, Progredientibus autem non multum, Bias se exonerat in mare; nomen nactus, ut dicitur, a Biante Amychaonis filio. Hic vero non integrum regnum possedit, sed tertiam solum partem, sicut Melampus frater eius alteram tertiam a Praeto an Anaxagora, ut eius filias insanientes sanaret, obtinuerat; pro se unam et fratre alteram Pausan. l. 2. praefato Bianti vero successit fil. Talaos, Talaoni Adrastus, quem vide.

BIAS [2] Teutamidae fil. Philosophus Prienaeus, unus ex 7. Graeciae sapientibus, aureum tripodem, a piscatoribus captum, cum hac inscriptione, tw=| sofwta/tw|, et ad se allatum, Apollini Delphico remisit. Civium suorum Princeps, illos diu adversiis pericula tutatus est; sed capta [orig: captâ] tandem patria [orig: patriâ], cum universi fugerent, rerum pretiosissimarum sarcinulis onusti, ipseque interrogaretur, cur ex bonis suis solus nihil secum servet, respondit, Omma bona mea mecum porto, eruditionem et sapientiam intelligens. Duo milia versuum condidit, in amplexu ex filia nepotis, pro amico perorans, exspiravit. Diogenes, in eius vita l. 1. Plut. et Val. Max. l. 7. c. 2. ext. ex. 3. Nic. Lloydius.

BIBACULUS [1] Cremonensis, ab Eusebio cum Catullo inter Poetas Iambicos ponitur, cuius meminit Quintilian. l. 10. c. 1. Est et alter, cuius Caesar meminit in Commentariis.

BIBACUM German. urbs. Ptol. Bibrach, Villanovano. Civitas est Imperii a castore animali nomen adepta. Sub Pipino Francorum Rege pagus adhuc, A. C. 751. a Friderico II. Imperatore muris cincta est. Maximiliano I. Brugis captivo milites suo [orig: suô] aere conductos, atroque [orig: atrôque] panno [orig: pannô] vestitos misit, quaptopter Leonem aureum cum corona in insignibus accepit, cum antea castorem coronatum gereret, in campo caeruleo. Dein a Maximiliano II. ius signandi cera [orig: cerâ] rubra [orig: rubrâ] quoque nactam, refert Limnaeus de Civ. Imp. Patria fuit Iohannis Brandmylleri, insignis apud Basilienses Theologi. longitud. 31. 51. latitud. 48. 00.

BIBALI Hispaniae Tarraconensis populi Ptol. quorum oppid. Fomillam dicitur. Baudrando erant sub Callaicis Braccariis. Ei Forum Bibalorum erat ad Letam fluv. ubi nunc pagus Celme, in Gallaecia.

BIBENDI ritus apud Romanos hic fuit: Inomni convivio, cum paulo hilarius seinvitare vellent, hunc observavere [orig: observavêre] morem, ut a summo biberent ad imum: item ut Divo alicui libatent, hoc est, ex patera leviter vini aliquid defunderent, vel in mensam, vel in terram vel in alium quoque pro re nata locum: utque in dominae aut amicae honorem cyathum ebiberent, eamque palam nominarent his verbis usi, Bene vos, bene nos, bene nostrum eliam Stephanium, Plaut. in Sticho, Actu. 5. sc. 4. v. 27. Quin et illud usurpabant, ut in honorem amici aut amicae, tot biberent cyathos, quot in eius nomine essent literae. Martialis, l. 1. Epigr. 72.

Nunc mihi dic, quis erit, cui te, Calatisse, Deorum,
Sex iubeo cyathos fundere? Caesar erit.
Sutilis aptetur decies rosa crinibus, ut sit,
Qui posuit sacrae nobile gentis opus.
Nunc bis quina mihi da suavia, fiat ut illud,
Victor ab Odrysio quod Deus Orbe tulit.

Ubi cyathorum, rosarum, basiorum numerus respondit his tribus nominibus, Caesar, Domitianus, Dalmaticus, Bibebant autem ex poculis prim um fictilibus, dein faginis aut oleaginis, e cornibus item: Postea vitrum in usu esse coepit, et crystallus: Post quae murrhina, electrina, argentea, aurea, gemmata tandem adhibita sunt: Osta quoque humani capitis, sed barbaris tantum, hac [orig: hâc] fini inserviere [orig: inserviêre]. Vide infra in voce Pocula. Nec defuit illis bibendi lex, quam Festus l. 16. Tapullam appellat legem: Catullus Posthumiam, Epigr. 27. v. 3. Ausonius Myticam; cui a Graecis origo. Unde illa cantio convivalis saepissime his repetita. pe/nte wi)ne, trei=s2 pi/ne, a(/ma te/ttara, bibe quinque, bibe tres, bibe quatuor. Fuit autem Graeco [orig: Graecô] more bibere, cum cyathis mero [orig: merô] plenis saltare, et primo Deos, deinde amicos suos nominantes, toties merum bibere, quoties Deum et caros nominatim vocant, Asconius Paedian. in 3. Verrinam. Quo fiebat, ut ad vomitum saepe procederetur, in dignante Seneca [orig: Senecâ] Ep. 83. et 95. Plut. Symposiac. l. 8. quaest. 9. in fin. etc. quae consuetudo invaluisse videtur, sub aevo Pompeii M. imitantibus hanc Romanorum foeditatem inprimis e Septentrione gentibus. Vide Olaum M. l. 13. c. 14. Matthiam Michovium Sarm. Europ. l. 2. c. 3.

etc. Graeci primo meracum biberunt, cuius nimio [orig: nimiô] usu cum plurimi in insaniam agerentur, aqua [orig: aquâ] illud temperare docuit Amphictyon, quo [orig: quô] auctore Concilium Amphictyonicum exortum est: Unde duo altaria erexisse legitur, Baccho et Nymphis, sibi invicem propinqua, in rei memoriam. Aliieundem aram o)rqou= *dio\s2 staruiste referunt, in Horarum templo: cum enim meraci usus homines prius incurvasset [orig: incurvâsset], ipse postea aqua [orig: aquâ] adfusa [orig: adfusâ] vino [orig: vinô] erectos conservavit. Sunt tamen qui Melampo inventi huius gloriam tribuant. Aliter Athenaeus ex Philonide Medico l. 15. ubi narrat, Bacchum, postquam a mari Rubro vinum in Graeciam detulisset, obvios quosque sine modo vinum ingurgitantes, partem in rabiem egiste, partem leto dedisse: reliquos, qui tardius advenerant, imbre repentino [orig: repentinô] obrutos pocula semiplena in littore reliquiste, quibus admixta [orig: admixtâ] pluvia [orig: pluviâ], cum dein post redditam aeri serenitatem reversi liquorem gustarent, deprehendisse illum iucundum simul ac innocuum: haneque causam esse, cur illato [orig: illatô] in convivium vino [orig: vinô] kekerasme/nw| seu temperato [orig: temperatô], primum poculum libaverint Graeci *dii\+ *swth=ri, Iovi Servatori; secundum *dii\+ *)olumpi/w|, Iuvi Obympica, si quidem triumphale esset epulum: cui addiderunt poculum wrai/ou ga/mou, in convivio nuptiali. Sophocles tamen tertium locum Iovi Servatori tribuit,

--- --- kai\ *dio\s2 *swth=ros2
*spondh\ tri/tou krath=ros2.
--- --- Et Iovis Sospitatoris
Libamen tertii crateris.

Iidem meracum Baccho inventori libarunt [orig: libârunt], sequutum dein pro\poma, promulsis seu gustatio: Magno [orig: Magnô] post haec cratere repleto [orig: repletô], Symposiarchus propinavit illum bono Genio, cui ibant litatum, quod poculum tou= a)gaqou= *dai/monos2 dictum est: solebatque illud sorbillando, velut ex religionis praescripto, depleri; unde *)agaqodaimonista\s2 Hesychius interpretatur o)ligopotista\s2, pitissatores. Addi. solebat precatiuncula, exclamantium w)= a)gaqe\ *dai/mwn. Quod quidam ab initio statim epuli fieri solitum esse malunt. ultimum, quod bibebant, poculum, mox cubitum ituri, Mercurio, utpote somni somniorumque Praesidi, erat sacrum: Unde Aristoph. in Vespis.

--- --- --- --- *)argeifo/nth|
*(oi puma/tw| spe/ndeskon
--- --- --- --- Argicidae
Postremo libaverunt.

Sunt tamen qui *dio\s2 telei/ou, Iovis integri, id fuisse contendant. Uter, e quo vinum depromptum, communiter ex apri confectus erat exuviis, proin *ka/pros2 in Aristophanis Lysistrata, dictus est: quemadmodum vinum sanguis, et effusio eius ex utre sfa/gia et mactatio Poetica [orig: Poeticâ] licentia [orig: licentiâ] fuit appellata. Cum amicus amico propinabat, filoth/sion ku/lika seu filothsi/an, poculum amoris vocaverunt, et actum ipsum deci/wsin, iuxta Homericum illud Od. g. v. 472.

--- --- --- --- *xruse/ois2 depa/essin
*deidi/xai' a)llh/lwn.
--- --- --- --- Aureis poculis
Exceperunt se in vicem.

Cum in dignitate erat is, qui epulum dabat, porrigere solebat seyphum iis, quibus propinabat, nisi forte in sanitatem bibebat tou=e)rwme/nou seu fi/lou, tum enim partem ipse hauriebat, reliquo [orig: reliquô] humi effuso [orig: effusô] cum sonitu, quem ritum kottabi/zein dixere [orig: dixêre]. Aliquando post cenam ad pernoctem se obfirmabant compotationem, sponsionibus certando, quis ad Auroram usque pervigil duraturus ester, tum victori praemium dabantur puramou=s2, i. e. placentae ex tritico et melle confectae: quales in Thesmophoriis mulieres nanciscebantur. Griphos quoque et aenigmata proponebant, quorum sensum qui non indagasset [orig: indagâsset], adcyathum exhauriendum damnari solebat. Quod si quis discessum inde pararet, Modimperatoris venia [orig: veniâ] omnino erat opus. Ad saltationem cum animus ac vinum impellebant, maiora pocula craterque novus poscebatur, Euripid. in Ion.

*)epei\ d' ei)s2 au)lou\s2 h(=ken e)s2 krath=ra/ te
*kaino\n, ge/rwn e)/lecen, a)farpa/zein xrew\n
*oi)nhra\ skeu/h smikra\, mega/la t' ei)sfe/rein.
Postquam autem ad tibias ventum crateremque
Novum, senex ait, auferri oportet
Vini vasa exigua, magnaque introferre.

Hinc mega/lh absolute, subintellige ku/lic, apud Athenaeum l. 6. *kaq\o(/n kai\ kairo\n *dhmosqe/nhs2 par' *)arpa/lou th\n ku/lika ei)lh/fei tou=tos, e)/fh tou\s2 a)/llous2 a)kratoky\qwnas2 kalw=n, au)to\s2 th\n mega/lhn. Et Alexin eidem laudatum ibid.

*pai= th\n mega/lhn do\s2 u(poxe/as2
*fia/las2 kua/qwn tw=n paro/ntwn te/ttaras2.

Vide Desid. Heraldum Animadversion. ad Arnob. l. 5. Cantus, quem communiter tum decantabant, Harmchi titulo [orig: titulô] insignis erat, qui cum Aristogeitone, occiso [orig: occisô] Hipparcho [orig: Hipparchô], Pisistratidarum tyrannidi finem olim imposuerat Athenis; Eius initium, *fi/ltate *ar(mo/die, ou)/toipou te/qnhkas2, etc. Carissime Harmodie, non certe obiisti etc. Vide Aristoph. in Acharn. et Vespis. Aliquando carmen, cuinomen Admetus erat, cecinerunt, quod incipiebat: *)admh/tou lo/gon w)= e(tai=re maqw\n, tou\s2 a)gaqou\s2 fi/lei, tw=n deilw=n d' a)pe/xou, Admeti taudes o [orig: ô] sodalis audiens, strenuos amplectere, meticulosos vero iube facessere etc. Ita in cantibus suis, quemadmodum idem de Romanis legimus, fortium virorum facta praedicare eorumque sibi inter bibendum memoriam refricare, vuluptati duxere [orig: duxêre]. Praeterea frequentia erant in conviviis catmina, quae *sko/lia dixere [orig: dixêre], a Terpandro primum inventa, de quibus vide infra, in voce Scolia, et plura de Bibendi ritu apud antiquos, in Ioh. Rosini ac Thom. Dempsteri Antiqq. Rom. ut et Fr. Rossaei Archaeologia Attica l. 10. Non omittendus camen Bibendi in Honorem vel in sanitatem alicuius, ritus qui occurrit,

apud Paulum Warnefrickum de Gestis Longobard. l. 5. c. 2. et, qui diu ante eum fuit, Martialem l. 1. Epigr. 72. l. 9. Eipgr. 9 5. etc. Vide ubi de Poculis. Sie Priscus Rhetor. *)/ekastos2 th\n e)pididome/nhn au)tw=| o)/oou plh/rh e)ce/pie ku/lika, to\ *)atth/lan so)on ei)=nai e)peuca/menos2, Quilibet calicem sibi exhibitum, vino [orig: vinô] plenum, exhausit, ut salvus esset Attila, apprecatus. Quod ab amantibus inprimis factitari consuevisse, innuit Scholiastes Theocriti ad Idyll. 2. *ei)w/qasi oi( e)rw=ntes2 u(pe/r tw=n a)gaphme/nwn plei/ones2 kua/qous2 e)piplei=sqai, Soliti sunt amatores in samitatem eorum, quos amabant, plures cyathos deplere. Ritum accuratius idem exponit ad Idyll. 14. *(ou/tw ga\r ei)w/qasi poei=n e)n| toi=s2 sumposi/ois2 a)/kraton lamba/nein kai\ o)noma/zein tina\s2 e)rwme/nous2 h)\fi/lous2, e)pixei=n th=| gh=| kai\ fqeggesq ai tw=n filta/twn ta o)no/mata, Sic enim consuevere [orig: consuevêre] facere in conviviis, sumebant merum et nommando amasios seu amicos, fundebani in terram, et amicissimorum ciebant nomina. Vide superius dicta tium de Hunnis in Romanorum sanitatem bibentibus. Cinnamum l. 6. num. 7. Utautem hic mos, si abusus absit, in adiaphoris forte locum habeat: Sic Bibexe in amorem Sanctorum vel animae defuncti, vetitum est in Concilio Nannet. apud Hincmarum Remens. Reginonem, Alios. Memimit ritus [orig: ritûs] huius Luithprandus in Legatione: Non proderit tibi balneum, qui te assidue potas, in amore B. Iohannis Baptistae. Traditque Ianus Delmerus ad Ius Aulicum Norvegicum vetus p. 534. Danos olim ac Norvegos bibere solitos in Christi Natalitio, in memoriam S. Olai, qui Religionem Christianam in Regnum induxerat. Addens, morem hune apud eos, postquam fidem Christianam amplexi sunt, inrroductum este, ut paganas superstitiones abolerent, cum solerent antea litare honori vel memoriae Odini, Tori, Niordi et Treiae Deorum paganorum. Sed apud Eund. legas, etiamnum apud Issandos in more esse, non solum in Festo praefato, verum etiam in nuptiis et conviviis, in memoriam S. S. Triados personatum bibere hacque [orig: hâcque] fini multa illorum cornua reperiri argento [orig: argentô] deaurato [orig: deauratô] decora. Nec omittendum, quod Luitprandus, l. 6. c. 17. obiectum Iohanni Pontifici Romanoin Concilio Romano scribit, quod Diaboli in amorem vinum biberit, etc. Car. du Fresne Glossar. De more turpissimo veterum lurconum apud Romanos, per obscenitates bibendi, vide Casaubon. et Salmas. ad Capitolin. in Pertinace, c. 8. plura hic [orig: hîc] passim inprimis, ubi de Potandi ritu, et voce Potus.

BIBER vel BIBERIS masculin. in Concilio Nannetensi c. 15. apud Hincmarum Remens. in Capitulis ad Presbyteros c. 15. et 16. ut et in Regulis compluribus Monachorum, potio est, seu liquoris haustus sive sorbitio, Gall. Breuvage vel Boisson. Hinc Biberes Nonales, pocula quae Monachis post Nonas exactas et decantatas propinantur in aestate, qua [orig: quâ] aestus provocat sitim, ut est in Regula Magistri c. 13. et 27. Ekkehardus iunior de Casibus S. Galli c. 11. Sonatur ad Nonam qua [orig: quâ] peracta [orig: peractâ] invitat tandem Abbas ommes (Episcopos) pariter ad Nonales Fratrum, quibus conscripti essent, Biberes. etc. Refectio Nonae dicitur, in Regula Bened. c. 29. ubi duplicem statuit Refectionem quottidianam, Sextae et Nonae. In libro Usuum Cisterciensium c. 8 3. inscribitur, de Bibere post Nonam. Ehrardus Bethuniensis in Graecismo c. 15.

--- --- Tertia prandere postulat, ut solitum est,
Vescitur ac nona [orig: nonâ] merenda [orig: merendâ] messor in hora [orig: horâ], etc.

Indidem Biberagium, seu Beveragium, Gallis Vin du marche, Breuvage, Ital. Beveraggio, quod praeter pretium corollarii vice in emptionibus conceditur, in Chronic Senon. l. 3. c. 5. alibique passim, apud Car. du Fresne Glossar.

BIBESIA una ex Deabus, quibus olim inconvivio litabatur, altera Edesia erat. Et quidem in Bibesiae tutela mensurae erant, in Edesiae vero fide epulae: ad quod utrumque respicit Ambros. Serm. 6. Unum scio; quod si quis illa [orig: illâ] die honoratus et dives ob natalem filii sui ad decimum usque milliqrium ad prandium rogavisset: propter accuratas epue las et inaequales mensuras absque dubro vos ituros fuisse. Nempe duo commemorat doctissimus Scriptor, propter quae ad convivium libenter iretur, accuratas epulas et inaequales mensuras. Vocat autem inaequales mensuras im modicas et sine mensura mensuras, ut festive Severus Imperator apud Ael. Spartian. in Pescemmo Nigro c. 3. mensutas conviviorum non recte dici autumat, cum sine mensura potarent. Aliter inaequales calices posuit Horat. l. 2. Serm. Sat. 6. v. 68.

Tunc enim inaequales siccantur calices, cum, qui plus potest bibete, bibit plus: qui minus potest, non cogitur, sed animo suo obsequitur, nec supra vires bibit etc. Hae itaque mensurae conviviorum pocula et calices, triunces et septunces ac eiusmodi, in Bibesiae erant tutela. Vide Salmas. ad Spartian. l. cit.

BIBISCUM oppid. Galliae Narbonens. ad lacum Lemanum. Vivis hodie, teste Simlero. Castrum Helvetiorum, ad lacum Lemanum, in Romana regiunc. pagi Bernensis. Baudrand. Vivay, vide Viviacum.

BIBIUM Liburniae urbs. Antonin. Beligraz Simlero. Baudrando oppid. Iapodum fuit, in Liburnia, prope Colapim fluv. 10. milliar a Metulo in Otrtum, prope cuius rudera erectum fuit ultimo [orig: ultimô] saeculo [orig: saeculô] Carolostadium, oppid. probe munitum in Croatia, sub Austriacis, sed longe distat a Billigretia, urbecula Carnioliae superioris ad amnem Billi, prope Labacum, vide Carolostadium.

BIBLE quae et DIGBA, urbs Asiae, in Babylonia regionead Tigrim fluv. forsan nunc Cormaba, 15. milliar. infra Ctesiphontem.

BIBLIA [1] vel BILLIA uxor Duillii, qui primus Romae navali certamine triumphavit, tantae pudicitiae, ut illo [orig: illô] saeculo [orig: saeculô] pro exemplo fuerit, quo [orig: quô] im pudicitia monstrum erat, non vitium. Ad nullum enim virum tam prope accessit, ut eius halitum perciperet. Vide Duillius. Idem de Hieronis uxore, Plut.

S. BIBLIA sic per excellentiam vocatur liber eloquiorum Dei, S. Scripturam V. et N. T. continens: Vide Testamentum vet. et

Novum. Horum ex Hebraeo et Graeco, linguis authenticis, versiones iam olim variae fuerunt: paraphrasis Chaldaica V. T. a Ionathane Uzielis fil. Onkelos. etc. et editio Syriaca T. N. Ecclesiae Antiochenae nascentis opus, ut videtur. Versio Graeca LXX. Interp. 300. ante Christum annis iussu Ptolemaei Philadelphi, ab Hellenistis Alexandrinis adornata. Post Christum, Aquilae Pontici, Symmachi, Theodotionis, a)nw/numos2, sub Bassiano Caracalla, in doliis prope Iericho: Item alia incerti auctoris reperta in doliis ad Nicopolim Septentrion. sub Severo: Ex quibus inter se iunctis, Origenes confecit sua Tetrapla, LXX. nempe, Aquilae, Symmachi, et Theodotionis: Hexapla, addita [orig: additâ] prioribus editione Hebraea [orig: Hebraeâ] original. scripta [orig: scriptâ] literis tum hebraeis, tum Graecis: et Octapla, in quibus prioribus adnexuit duas versiones Graecas incertorum auctorum. Ad cuius imitationem, saeculo [orig: saeculô] superiori, Franc. Vatablus Tripla, Hebraica, Graeca, Latina. Franc. Ximenius Cardinal. Toletan. et Arias Montanus Tetrapla, Hebraea, Chaladaea, Graeca et Latina: quorum prioris opus, Opus Complutense, posterioris Biblia regia, dicitur, Elias Hutterus etiam Tetrapla, sed Hebraica, Graeca, Latina et Germanica: Augustin. Nebiensis Octapla edidit: Hebraea, Chaldaea, Graeca, Arabica, et Latina tria de verbo ad verbum, Vulgata, et Paraphrasis Chald. versionem, cum brevibus scholiis. Et nuper admodum Biblia polu/glwtta Londini prodierunt. Latinae variae, Itala, Hieronymi duae, Versio Vulgata; ex recentioribus, Versio Augustini Nebiensis, in Corsica Episcopi: Xantis Pagnini, castigata ab Aria Montano: Tigurinorum, a Leone Iudae, et Theodoro Bibliandro, V. T. Petro Cholino N. T. interpretibus facta: Seb. Munsteri: Seb. Castalionis, Em. Tremellii et Fr. Iunii: Ioh. Piscatoris. Germanica, Lutheri, Tigurinorum et Piscatoris. Gallica, Bezae et Genevensium. Italica, Ioh. Deodati, Anglica, Belgica, facta a Ioh. Rhodio, Corn. Honio, et Gnapheo Hagiensi, A. C. 1521. Item a Gomaro, Theologisque aliis, A. C. 1619. Hispanica, Suecica, opera [orig: operâ] Olai Petri, A. C. 1527. Danica, iussu Friedrici Regis A. C. 1536. Sarmatica, Nic. Radzivilii sumptibus, ab Orsacio, Zacio, Tricesio, Iacobo Lubelscio, et Statorio, accuratissime, concinnata, et Brestae excusa, A. C. 1563. Bohemica, impensis Ioh. Zerotinii Bar. ab Alberto Nicolai, Luca Helicaeo, Ioh. Aenea, Georg. Vettero, Esaia Caepolla, Ioh. Ephraimo, Paulo Iestenio, et Ioh. Capitone, summo cum studio, neque sine elogio Episcopi cuiusdam Lat. Communionis, facta, A. C. 1588. etc. Ut taceam Versiones Arabicam, Persicam, Armenicam, Aethiopicam, Indicas varias, etc. Vide Alting. Theologiam Probl. Loc. 2. Probl. 27. et in voce Scriptura. In universa Biblia prostant Commentarii variorum: Brenii Annot. in V. et N. T. in fol. Amstel. 1664. Ioh. Calvinus, Criticus sacer, in 10. vol. Londini, 1660. Criticorum Synopsis S. Scripturae, 6. vol. in fol. Londini. 1673. Deodatus Ital. H. Grotius, Huetius, de claris Interpretibus S. Scripturae, in quart. Maresius Gall. Conr. Pellicanus. Ioh. Piscator, Herbornae in fol. A. C. 1646. Prücknerus; Francof. 1663. in fol. Quistoripii Annot. Rostochii in quart. 1648. Lud. de Tena, Isagoge in S. Scripturam. A. C. 1620. Iac. Tirinus 12. vol. in fol. Paulus Tostanus Germ. etc. Plura suppeditabit Guil. Crovvaei Elenchus Scriptorum, in S. Script. Londini editus A. C. 1672. In quo praemissa sunt S. Biblia partesque Bibliorum, variis linguis, variis vicibus, editae.

BIBLIA [2] apud Car. du Fresne, machina est bellica iaculatoria: ex Alberico in Chron. MS. ann. 1238. Adducens secum Bibliam, Petrariam, et coetera bellica instrumenta. Et Chron. Leodiensi, laudato ab Isaaco Pontano Origin. Francic. l. 1. ann. 1313. Episcopus misit Leodium Mangonatia seu fundibula, sive Tribuceta, vel Arietes aut Sues, Vineas, Biblias, Petr arias, sive Cattos versatiles. Unde Biblieta diminutiv. itidem machinae huiusmodi nomen. Hist. Ms. Excidii Acconis ann. 1191. Secum ducens machinarum multitudinem fundibulaerium, sicut sunt. Petrariae, Biblietae, Perdicetae et Mangonelli, apud Eund.

BIBLIANDER Theodorus, docuit Tiguri, a Conr. Pellicavo et Petro Cholino adiutus ultimam manum admovit editioni Bibliorum, A. C. 1543. quae Lugduni postmodum a Theologis Hispanis denuo vulgata, inter Gallos Hispanosque magno in pretio, teste Thuano [orig: Thuanô]. Eius reliqua scripta habes in Elogiis Anton. Teissier: plura apud Melch. Adami , Simlerum, Alios. Obiit A. C. 1564. in extrema senecta.

BIBLII apud papiam, Artifices, qui faciunt tapetas: h. e. Biblea aut iblia lintea, ut habet Audoenus in Vita Eligii l. 2. c. 34. Est autem Byblium linteum, cannabinum, vel potius ex gosiypio, seu, ut tunc vocabant, bombace confectum. Infra namque dicemus, ex byblo vela, tegetes, vestes, storeas et funes confici consuevisse, uti Theophrastus, ait, *kai\ e)k th=s2 bu/blou i(sti/a te ple/kousi kai\ yia/qous2, kai\ e)/sqh=ta/s2 tinas2 kai\ strwmna\s2 kai\ xoini/a kai\ e(/tera plei/w. Vide Salmas. de Modo Usurarum p. 401. et 402.

BIBLICI quinam dici soleant, in Academia Parisina. Vide supra in voce Baccalarii.

BIBLINA regio Thraciae, unde Biblinum vinum, quod alii a Biblia vite dictum volunt. Demus vero Delius Naxium interpretatur, quoniam Biblus Naxi fluv. sit. Suidas, *biblinos2 oi)nos, au)sth/ros, a)po\ *bibli/nhs2 ou(/tw kaloume\nhs2 *qraki/as2 a)mpe/lou. Huius vini meminit Hesiodus, *erg. b. v. 587.

Ubi Moschopulus, *bi/blos2 (w(/s2 fhsi' potamo\s2, h)\ po/lis2 *qra/khs2. Hesych. *bi/mblinos2 ei)dos2 oi)/nou, kai\ ge/nos2 a)mpe/lou e)n *qra/kh|, kai\ o( a( palo\s2 o)nos2. Nic. Lloydius.

BIBLIOLACHAS Didymus appellatus, quod ter mille quingentos libros conscripsit. Cael. Rhodig. l. 19. c. 9.

BIBLIOTHECA [1] proprie locus ubi Libri astervantur. haec enim *bibli/a dicta, e)k th=s2 bi/blou, a libro, quod ex interis papyri corticis philyris conficerentur. Ex tota enim et solida papyro navigia; at ex cortice interiote, sive libro, funes, vestes, vela et coetera faciebant Aegyptii; chartae item, seu *bibli/a indidem fiebant etc. Salmas. ad Solin. p. 1003. Illarum statio apud Romanos, in Atrio statim fuit, ubi quoque erant Tablina et Armaria, et Pinacothecae et

Agalmatothecae locum habuere [orig: habuêre]; adeo autem omnes insederant domos, ut de ipsis Seneca his verbis declamaverit de Tranquill. c. 9. Studiorum quoque, quae liberalissima impensa est, tamdiurationem habebo, quamdiu modum. Quo mihi innumer abiles libros ac Bibliothecas, quarum dominus vix tota [orig: totâ] vita [orig: vitâ] sua [orig: suâ] indices perlegerit. Et: sicut plerisque ignaris etiam servilium literarum, libri non studiorum instrumenta, sed cenationum ornamenta sunt. Nec enim solum apud Principes viros, sed et apud privatos struebantur. Unde Idem iterum: Quid habes, cur minus ignoscas nomen marmore atque ebote captanti, quam opera conquirenti aut ignotorum Auctorum aut improbatorum et inter tot milia librorum oscitanti, cui voluminum suorum frontes maxime placent titulique. Apud desidiosissimos ergo videbis, quidquid orationum Historiarumque est, et tectotenus exstructa loculamenta. Iam enim inter balnearia, et thermas, Bibliotheca quoque ut necessarium, domus ornamentum expolitur. Curabantur illae per servos eruditos ac literis probe imbutos: Cuiusmodi servum Bibliothecae praefectum, ut sibi restituendum curet, petit a Sulpitio Cicero l. 13. Fam. Ep. 77. Dionysiut servus meus, qui meam Bibliothecam multorum nummorum tractavit, cum multos libros surripuisset, nec se impune laturum putaret, aufugit. Apud Imperatores non pauci erant, quibus munus hoc incumberet: cum haec ordinandarum et publicandatum Bibliothecarum cura, non omnino videretur Imperii Maiestatem dedecere. In veterib. certe elogiis legebantur olim C. IULIUS C. L. PHRONYMUS. A. BIBLIOTHECA. GRAECA. C. IULIUS. FALYX. A. BIBLIOTHECA GRAECA PALATI. CLAUDIUS AUG. LIBERTUS. HYMENAEUS. MEDICUS. A. BIBLIOTHECIS. L. VIBIUS AUG. SER. PAMPHILUS. SCRIBA. LIB. ET. A. BIBLIOTHECA. LATINA. APOLLINIS. Qui omnes videntur fuisse e domo Caesarum, apud quos Libertos etiam a Studiis in pretio fuisse, legimus. Vide Laur. Pignorium Comm. de Servis. In his reponi Auctorum scripta, honorificum habebatur. Unde Eusebius, inter alios honores Iosepho Historico a Romanis habitos etiam hunc refert, tou\s2 spoudasq e/ntas2 au)tw=| lo/gous2 bibliwqh/khs2 a)ciwqh=nai, quod libri eius Bibliothecae traderentur, Eccl. Histor. l. 3. c. 9. Et queritur Arnobius, Bibliothecarum reponi in arcanis Gentilium scripta, qui maledictis mordacibus publicos carperent mores, et male de Patria mererentur, adv. Gentes l. 1. ubi Observationes vide G. Elmenhorstii: aliquid et infra Hermathena, Imagines, Inveftitura.

BIBLIOTHECA [2] Graece *biblioqh/kh, titulus libri, Synopsin Epici Cycli prola [orig: prolâ] oratione conscriptam continentis, Apollodoro [orig: Apollodorô] Auctore: qui in eandem fere significationem cum Cyclo convenit. Ut enim in Cyclo, i. e. choro vel corona plures personae vel plures flores conserti: ita in Bibliotheca multi foruli in seriem siti vel etiam plures libri ordine dispositi sunt. Idem nomen Annalibus suis esse voluit Diodorus: sed huius *biblioqh/kh historica, Apollodori mythica est; mythicum namque tempus solum comprehendit. Photii liber eundem titulum inscriptum habet; idque merito. Nam ex multis librorum, quos ipse legit, velut indicibus, constat etc. Cyclus autem Epicus, contextus fuit plurium Poematum, in unum fafcem collectorum, ut infra dicemus, in voce Cyclus. Vide Salmas. ad Solin. p. 860.

BIBLIOTHECARIUS [1] in Palatio Regum Franciae dignitas fuit olim, quam sub Carolo M. obtinuiste Gervardum, auctor est Einhardus Abbas de Transtat. Marcellini et Petri Martyrum, ubi eum fuisse ait Palatii Bibliothecarium et Palatinorum operum ac structur arum praefectum. Sic Ebonem, Archiepiscopum Remensem a Ludovico Pio, dum adhuc Aquitanicum Regnum, Carolo [orig: Carolô] M. superstite, Bibliothecarium fuiste constitutum, memorat Carolus C: in Ep. ad Nicolaum Pontif. Rom. in Synodo Ticinensi A. C. 876. subscripsit Hilduinus Abbas S. Dionysii et Pibliothecarius, scil. Caroli Calvi. Dicitur autem Bibliotheca ista Regia Armarium Palatii, in Ep. Ludovici Pii ad Magnum Archiepiscopem Senonensem etc. Apud Pontifices Romanos, qui Bibliothecae, quam Bibliothecam Cubiculi vocat Gregorius M. in Sacramentar. vocatur Bibliothecarius Ecclesiae Romanae. Vide Austasium Biblioth. in Gregorio II. et Annales Bertinianos de eodem Anstasio ad A. C. 868. Cuiusmodi munus non alius olim, quam Vice-Cancellarius, obiit, usque ad Papinianum Episcopum Parmensem, qui postremus utramque dignitatem tenuit, sub Bonifacio VIII. Benedicto II. et Clemente V. Post eum namque, Romana [orig: Romanâ] Curia [orig: Curiâ] trans Alpes a Clemente traducta [orig: traductâ], novaque [orig: novâque] Bibliotheca [orig: Bibliothecâ] Avenione constituta [orig: constitutâ], nullus amplius Vice-cancellarius Ecclesiae Lateranensi praefuit, munereque hoc [orig: hôc] a Bibliothecariatu avulso [orig: avulsô], factus est novus Vice-cancellarius, qui Bibliothecarius non essen. Quemadmodum tandem Sixtus IV. de novo exstructa [orig: exstructâ] in Vaticano Bibliotheca [orig: Bibliothecâ], officium Bibliothecarii etiam a Sacristae munere, cui hactenus adiunctum fuerat, distinxit. Vide Onuph. Panvinium l. de Rebus Lateran. laudatum Carolo du Fresne in Glossar. Dominicus Macer Officium hoc in Ecclesia Romana, non nisi Cardinalibus conferri solere et antiquitus Archicancellario Imperii adnexum fuisse, ait, qui proin Archicancellarins Imperii pro Italia et Apostolicae Sedis Bibliothecarius fuerit dictus. Addit Frater, circa A. C. 1113. in Bulla Paschalis II. pro Episcopatus Arausionensis erectione, subscripsisie Paschalem per manum Iohannis S. R. E. Diaconi, Cardinalis ac Bibliothecarii. Vide utrum que in Hierolexico. In Ecclesiis porro Cathedralibus, Bibliothecarii dicebantur, quibus librorum Ecclesiasticorum cura erat commissa. Atque ii Literas et Diplomata Episcopi describebant, quod postmodum, Bibliothecarii abolita [orig: abolitâ] appellatione, Cancellariorum fuit munus. Vide Mich. Monachum in Sunctuario Capuano p. 579. apud eundem Car. du Fresne, et infra aliquid voce Theatrapus.

BIBLIS fons Lyciae, in quem Biblis, soror Cauni, conversa, apud Ovid. Metam. l. 9. v. 662.

BIBLOS insul. margaritisera, in Mari Rubro, ex Hebr. [gap: Hebrew word(s)] bedolach, Ionathani mutatis vocalibus [gap: Hebrew word(s)] Bidelach, et

[gap: Hebrew word(s)] bidlecha, i. e. margarita: quam voeem postea Graeci emollientes, ad linguae suae genium accommodaste [orig: accommodâste] videntur, *bi/blos inde facientes. Vide de hac Insul. Philostratum et Photium in Excerptis; de voce autem Hebr. bedolach, pluribus disserentem Sam. Bochart. Hieroz. Part. poster. l. 5. c. 5.

BIBLUS [1] sive BYBLOS Hebraice Gebal et Gobel, inclita Phoenices civitas est, Curt. l. 4. c. 1. cuius incolae Biblii sive Grblii in sacris Scripturis nominantur. Haec versus Aquilonem a Cane fluv. tribus, contra Austrum vero a civitate Botro quatuor milliaribus, super mare sita, ab Euro sexto filio Chanaan fundata scribitur. Cheistianis a Saladinaerepta, A. C. 1187. P. Aemil. l. 5. Blond. dec. 2. l. 6.

BIBONENSIS Ager apud Solin. c. 2. ubi de Italia: Ad haec Italia Pado [orig: Padô] clara est, quem mons Vesulus --- -- fundit, visendo [orig: visendô] fonte in Ligurum finibus, unde se primum Padus proruit, subversusque cumculo [orig: cumculô] rursus in agro Bibonensi extolhtur, nulli amnium inferior claritate etc. Et Marcianum, qui Solinum exscribit: apud alios Acotores non occurrit. Nam quod Vibonensem eum editiones vocant, sic a Vibone Valentia dici potuister; sed ille longe ab his locis. An reponendum, in Agro Forovibiensi, cuius meminit Plinius et in quo iterum exoriri ac extolii Padum docet: autcurtate, pro eodem Vibiensi? Salmas. ad Solin. p. 84.

BIBONES antiquitus culices dicti sunt, qui tabernas et cauponas infestare solent, cauponarum hinc animalia Plinio l. 9. c. 47. Afranius in his verfibus,

Dum ad me spectas, fabularique incipis,
Ex ore in oculcs tibi bibones involant.

Musciones sequens aetas vocavit, quasi parvas muscas: item vappones, a vappa, cuius, ut et vini, mire amantes ac cupidi sunt. Tabernales alucitas vocavit Petronius apud Fulgentium, quos ipse kw/nwpas2 interpretatur. Quo [orig: Quô] solo [orig: solô] sensu tabernas Hadriani temporibus et Petronii etiam, pro caupoms videl. appellaste [orig: appellâste] videntur, etc. De istiusmodi culicibus notus Hadriani Imperatoris in Florum Poetam iocus, cuius meminit Ael. Spartian. in Vita huius Imper. c. 16. Quia autem culices hi admodum infesti, hinc bibones Petro Blesensi Serm. 23. suggestiones notant diabolicas, Novit enim unusquisque nostru [orig: nostrû], et in libro experientiae didicit, quam venemferas potiones ferat in alveolo mentis nostrae serpens antiquus; quam varias et inutiles rerum imagines in thalamo cordis nostri depingat, quae tamquam mmutissim bibones, in oculos ipsius mentis involant, ino et Ministros Dei ad Altare Dommi Virtutum persequuntur, ut brevem ibi memoriam Christi in cruce pendentis abiciant vel conturbent, apud Macrum in Hierolex. De hominibus Bibonibus aliquid infra voce Phago. it. Sextarius.

BIBONUM oppid. ad Nicrum fluv. Bebelingen, ut aliquibus videtur. Rhenano autem Bobenhausen est oppid. in Ducatu Wirtembergensi. Populi Bibenses in Inscriptione antiqua. Baudr ando quid sit, non constat. Bebling oppidul. est Ducatus Wirtembergici 2. leuc. a villa Tubingam versus, et 2. a Nicro fluv. Bobenhausen, est vicus prope Tubingam.

BIBRACTE Heduorum oppid. in Gall. longe maximum, et copiosissimum olim fuit; In quo totius Galliae concilium Caesar habuit, ius dixit, et saepe hiemavit, vulgo Beurect. Caesari l. 7. c. 55. 63. dicitur oppidum apud Aeduos maximae auctoritatis; dictumque est ab illo Iulia, sicut Pola Istriae et Florentiae Tuscorum, Eumenius in Grat. act. Constantino M. Deeo Marlianus, qui Ludovico [orig: Ludovicô] XII. apud Francors regnantefloruit, Bibracte, inquit, in formam ruris redactum, et in radicibus montis non longe ab Aedua civitate, (seu Augustoduno, gentis capite) positum nomen retinet. Dicitur enim hodieque Bevuray, vel Beuray, et locus est in pago Augustodunensi, Hadr. Vales. in voce Augustodunum Aeduorum.

BIBRAX oppid. Galliae Belgicae in finibus Suessonum longitud. 25. 50. latitud. 48. 48. Brain, teste H. Leodio [orig: Leodiô], vel Bray, H. Stephano [orig: Stephanô], oppid. Comitatus [orig: Comitatûs] Retelens. Bresne Vigenereo. Baudrando est Brayne, oppidul. Campaniae, ad Vidulam fluv. in Dioecesi Suession medium inter Fimas et Suessiones, Hic Synodo [orig: Synodô] habita [orig: habitâ]. A. C. 533: Gregorius Turonensis, qui accusatus erat, Archieoiscopo Burdigal. improperati cum Fregedonde adulterii, absolutus est. Gregor. Turonens. l. 5. c. 49. Concil. Gallic. T. V.

BIBROCI oppid. Angliae in Bercheria regione apud Windesoram. Camdeno The Hundred of Bray.

BIBULUS [1] fil. M. Calpurnii Bibuli, ex Porcia, filia Catonis Uticens. collega Iulii Caesaris in consulatu, in quem exstat hoc distichon a Sueton. relatum:

Non Bibulo [orig: Bibulô] quicquam nuper, sed Caesare factum est.
Nam Bibulo [orig: Bibulô] fieri consule nul memini.

Idem Ciceroni proximam provinciam in Asia tenebat. Scripsit de rebus gestis Catonis. Plut. in huius vita.

BIBULUS [2] Consul, Veri collega, anno [orig: annô] 9. Hadriani Imperatoris, quo [orig: quô] Pertinax Imperator natus est, Ambiguum Bibulum eum vocat Isaacus Casaub. Notis ad Historiae Aug. Scriptores, Capitolin. imprimis.

BICERRES Vestes, seu Bicirres, dictae sunt Veter. vestes cirratae, Graecis krosswtai\. Sunt autem oi( krossoi\, ornamenta vestium extremitatibus assui solita, quae cirris ac filamentis tenuibus constabant: in eo a fimbriis diversae, quod nihil aliud sunt, quam villi plures in nodum coacti et ab extremitate vestis descendentes. Houpas vulgo Galli dicunt sicut fimbrias frangias. Salmas. ad Solin. p. 763. Vide quoque infra Bigerra.

BICES palus non procul a Maeotide palude. Val. Flaccus l. 6 v. 68. Quique lacum cinxere [orig: cinxêre] Bicem, etc. Vulgo le mer noir; forte Byce Ptolemaei.

BI-CHERES Rataesis Successor, Memphitarum Rex XIV. praetuit ann. 22. dum Musthis in Thebaide, et Ramesses in inferiore

BICHINA Secta Fratricellorum seu Minoritatum: qui sic appellati videntur, quod vestes coloris bigli seu grisei deferrent, quod etiamnum omnes Minotitae faciunt. Nisi forte Bichinos eosdem esse dicas cum Beghinis, sicque per contemptum Fratricellos istos, qui haereseos perinde infimulabantur, appellatos. Vide infra in voce Bizochi.

BICLINIUM mensa erat apud Romanos ubi duo lecti: sicut ubi tres, Triclinium. Posterior aetas a Vespasianorum imperio Sigma vocare coepit, quia in formam hemicy cli aut lunatae testudinis erat exstructum: tum autem, ut ex marmoribus liquet, illa aetas literam hanc, ut mediam Lunam scribebat C. Constitiste vero duobus tantum lectis Sigma, colligitur ex numero convivatum, apud Martialem, Lampridium, Alios. Vide infram voce Sigma.

BICOCULAE inlices in Appuleii Apolog. Laelio dicuntur i)/u+gges2, i. e. motacillae, quod caudae assidua [orig: assiduâ] vibratione quadantenus duplicem eam faciunt, et sic duas videntur caudas habere. Bochart. Hieroz. part. prior. l. 1. c. 4. Quemadmodum bilingues Serpentes nonnullae dicuntur, quod tam tremulo [orig: tremulô] motu linguam crispaut, ut non una, sed gemina esse videatur; et sarissam duplicare apud Poetam, est sic eam vibrare ac crispare, ut duplex quasi quatiendo fiat. Occurrit vox in Erotopaegnio Laelii e quo versus aliquos citat in Apolog. suae Appuleius,

Antipathes illud quaerito,
Philtra omnia undique irrunnt,
Trochus --- ---
--- --- --- --- surculi,
Sauri, illices biodulae, hinnientium
dulcedines.

Ubi inter philtra, quorum pleraque genera ibi coacervat, bicodulas quoque recenset illces, h. e. i)/u+ggas2. Quo [orig: Quô] nomine indigitant Graeci omne id, in quo est aliquid e(lkustiko\n, ab hac veneficarum avicula. Salmas. ad Solin. p 942. et 943.

BICON Graecus, inter colonos, ab Alexandro M. circa Bactra, relictos, aemulum Athenodorum, qui revertendi cupidine in Patriam regium nomen astumpsit, invitatum ad epulas per Boxum Macerianum occidit. Quomodo supplicio ob id irrogando evaserit, multis narrat Curt. l. 9. c. 7.

BICORNIS Arabibus Alexander M. cognominatur, non tam ob partum Orientis et Occidentis Imperium, quam a cornuta eius effigie, nummis exhibita, ut Iovis Ammonis filius agnosceretur. Muhamed Alferganus ex versione Golii: Romani et Syri aeram deducunt ab initio annorum Alexandri, cicti Bicorni, qui quidem dies fuit feria secunda: apud virum Cl. ad Iustinum l. 12. c. 16. ubi Graecos ab obitu Alexandri aeram suam duxisse, monet. Vide Voss. et Schikardum ad eund. Iustin. l. 11. c. 1. et supra Arietina Cornua.

BICULAM facere vel cerulum, in Concil. Altissiodorensi, genus erat sollennis et tralatitii ludicri, apud Paganos, in multis urbibus Galliae, quod et Christiani usurparunt [orig: usurpârunt]. Unde Proverb. manavit, n'en faire que le cerf. Galli enim, in idiomate suo, utrumque cervini generis sexum distinguentes, feminas bicas, mares autem cervos appellant. Idem Salmas. ubi supra p. 222. Vide quoque infra, in voce Cervula.

BICURGIUM urbs German. Ptol. hodie Erford. Urbs ad Ieram fluv. inter Vimariam et Gotham. 12. leuc. a Lipsia, Academia sua [orig: suâ] celebris. Paret Electori Moguntino a paucis annis, cum toto tractu adiacente. Aliis est Zuickau. Vide Erfordia.

BIDAJUM Austriae oppid. Antonin. Dietmaning Lazio, nonnulli Birckhausen volunt, uti scribit Simlerus, qui illud Bedacum Ptolemaei putat. Cluverio aliisque est Bainburg, vicus Bavariae, prope oppid. Trosperg, in confinio tractus Salisburgensis, qui paulo infra cadit in Oenum. Vide Badacum.

BIDALDI apud Continuatorem Nangii A. C. 1326. Post aliqualem paletationem factam cum Bidaldis prope Cassellum: et Aegidium de Roya A. C. 1328. Commissum est praelium, incipientibus Bidaldis --- et Balistoviis Regiis: militum, et quidem peditum, species extremis saeculis in Gallia nota, Car. du Fresne Glossar. ex Hispania originem eorum arcessit Guilielmus Guiartus, apud Eund. ubi dardis seu spiculis illos fuiste solitos dimicare refert.

BIDASCHIA castrum Galliae in Benearnia, ad Bidouse fluv. Principatus [orig: Principatûs] titulo [orig: titulô] clarum, in Vascitania. 5. leuc. a Baiona.

BIDASPIS fluv. in Indum amnem se exonerans. Ptol. Hydaspes Straboni, de quo vide Salmas. ad Solin.

BIDASSO fluv. parvus, Galliam ab Hispania separaus. Oritur ex Pyrenaeis montib. infra Mayam castrum, et post cursum aliquot leucar. in Oceanum Cantabric. se exonerat, prope Fontarabiam.

BIDELLUS Dominico Macro est officialis Universitatis Studiorum, qui curam habet exsequendi commissiones ad studia spectantes. Cuius vocis originem cum aliunde alii derivent, Carolis frater eius a voce Bidellum deducit: quam apud Langobardos primario locum publicum, plateam puta vel atrium, denorasse [orig: denorâsse] ait. Hins Corius in Historia Mediolan. A. C. 1311. Il proximo Marte, inquit, nel bidello di Santo Salvatore a Pavia su iurata la obsidione di Piacenza, i. e. Proximo [orig: Proximô] Martis, in atrio Sancti Salvatoris Tieim, obsidio Placentiae decreta fuit. Sic ergo atrii seu bidelli Universitatis officialis Bidellus ei dictus est: quod ibi tempore Studiorum excubare teneatur, ne rixae aliaque interim oriantur: quemadmodum ab ostio Ostiarius; a ianua Ianitor. Vide utrumque in hierolex. et supra in voce Bedellus.

BIDENTAL Romanis dictus est locus fulmine tactus et bidentibus ovibus expiatus consecratusque. Glossae, Bidental, to/pos2 keraunoplh\c. Quem proin nec ingredi nec calcare fas erat. Horat. de Arte Poet. extr.

--- -- --- -- --- -- utrum
Minxerit in patrios cineres, an triste Bidental
Moverit incestus. --- --- -

Omnis nempe locu Fulmine ictus statim erat religiosus: at sacer fiebat, ara [orig: arâ] ibidem exstructa [orig: exstructâ] et sacrificio [orig: sacrificiô] ex bidentibus ovibus facto [orig: factô]; quomodo sutmina condi dicebantur. Ut autem ingrestus arceretur, sepiebant locum muro [orig: murô]. Unde Pollux, perierxqe/nta de\ enhlu/sia a)yausta ei)n ei)/pois2, h. e. muro [orig: murô] consepta. Sic enim Graeci perierxqe/nta, quae Latini Bidentalia, dicebant. Hinc Bidental, Templum exponit Paulus: Bidental dicebant Templum quoddam, quod in eo bidentibus hostiis saerificaretur, ex Festo. Sed et Bidental, de homine, quem fulgur occiderat, usurpavit Persius. Sat. 2. v. 27.

Imo et ipsum fulmen Columellae Bidental dicitur etc. Quam in rem vide plura, apud Salmas. ad Solin. p. 1136. et infra Fulguritum, it. Puteal.

BIDENTES rastri dicti sunt et absolute Bidentes, qui duobus dentibus dentati, terrae fodiendae adhibebantur, sicut rastri quadridentes, seu pluribus denubus instructi, occandae terrae magis erant idonei. Columella, bidente vertitur solum. Et, prout cuique mos est, vineas colenti vel aratro [orig: aratrô] vel bidente, l. 3. c. 13. l. 4. c. 14. Sed vastros, Bidentes, ligones, passim Poetae confundunt. Qua de re vide Salmas. ad Solin. p. 5 15.

BIDERIUS Gallorum mercenariorum Dux, quos Antigonus conduxerat, pollicitus se unicuique aureum Macedonicum numeraturum. Polyaen. l. 4. c. 6. in Antigono com. 17. Interpres Latinus habet Bedorius, cum sit Polyaeno *bidh/rios2.

BIDIS oppidul. Siciliae, in mediterran. nunc S. Giovanni di Bidim, vicus 6. milliar. ab ora littorali, in valle Neetina.

BIDISCUM seu BISCHIUM oppid. German. olim dition. Palatinae, nunc subest Duci Lotharingiae, a multis annis. Ad radices montium, cum castro sat tuto, Medium ferme inter Bipontium et Hagvenoam. Vulgo Bitsch.

BIDUANA feminarum bidui ieiunium, in Capitulis Caroli M. l. 5. c. 136. et alibi passim. Ordo Rom. l. 5. Biduanas omnes faciant, tam Episcopi, Monachi et Monachae, quam Canonici. Cuius ritus originem ab Apoftolis arcestere, visum est Rabano Mauro, quos biduo [orig: biduô] illo [orig: illô], quo [orig: quô] Christus in sepuichro fuit detentus, ieiunaste [orig: ieiunâste] scribit, Institut. Cleric. l. 2. c. 26. De biduanis ieiuniis, h. e. Feria [orig: Feriâ] 4. et Parasceve, nempe Feria [orig: Feriâ] 6 in Canonibus Apostolic. uti vocantur can. 68. ita sancitur: Si quis Episcopus et Presbyter aut Diaconus, aut Iector, aut Cantor, sacram quadragesimam Paschae aut quartam Feriam aut Parasceve non ieiunaverit, deponitor; praeterquam si imbecillitate impediatur corpois: si Laicus sit, communione privetur, apud Macros. Sed biduanum aut triduanum ieiunium non dictum esse, quum bis aut ter ieiunatur in hebdomade, sed cum biduo [orig: biduô] triduoque [orig: triduôque] conti. nuo [orig: nuô] ab omni cibo abstinetur, colligere est ex Chrysostomo de Provid. Der l. 2 Vide utrumque Macrum in hierolex. et Car. du Fresne Glossar.

BIDUCASSES populi Galliae nunc in Normannia inferiore, ubi tractus le Bessin, et urbs Baiocum. Dicuntur et Baiocasses. Vide ibi.

BIDUCESII Galliae Celticae populi. Ptol. melius Biducasses et Baiocasses.

BIELA sive BIELSKI, principatus Russiae, cum castro et civitate eiusdem nominis ad fluvium Opska, in vastis silvis 60. milliar. in Occidentem a Mosqua distat: Dux Moscoviae huius titulo [orig: titulô] insignitur. Metel.

BIELCA BIELSKO, urbs Poloniae in Podlassia provinc. cum arce munita. Ad Bialam amnem, inter Bressiciam et Grodnam urbes. Baudrand.

BIELEIEZERO sive BIOLOZERO Ducatus imperii Moscovitici, et eiusdem nominis civitas: denominatur a lacu albo, penes quem reperitur, qui 13 milliar, tam in longitudine quam in latitudine extenditur, et 36. fluvios excipit. Metel.

BIENACHES Thinitarum in Aegypto Rex VIII. Semempsi Patri successit, praefuit annos 26. Toegar-Amacho [orig: Amachô] Momchiri Thebanis imperitante: succestorem habuit Bochum. Ioh. Marshamus Canone Chron. ex Manethone.

BIENNA oppid. Helvetiae, iuxta exitum lacus cognominis medium inter Neocomum et Solodurum. Aliter Bipennium dicitur, a duplici bipenni, quam in insignibus gerit. *au)tionomi/an habet et propriis immunitatibus fruitur, licet aliquid hic [orig: hîc] iuris sit E piscopo Basileensi: Primum foedere iuncti Bernatibus Biennenses sunt, A. C. 1303. sed commune id cum Argentoratensibus, Basiliensibus, Friburgensibus ac Soloduriis, imo et Austriaca tum ac Habspurgica domo, ob grassatorum multitudinem, fuit. Triennio [orig: Trienniô] post, ob controversias cum vicinis graves, peculiare foedus cum Bernensibus inierunt [orig: iniêrunt]. Quod repetitum A. C. 1532. Annis dein 15. post, cum Iohannes de Viana, continua cum vicinis bella gereret, secutitati suae consulturi, arctuis se Bernatibus iunxerunt, civitatis iute utrinque communicato [orig: communicatô]: quod cum Episcopus aegre ferens cives collectis aliquot subito oppressistet, igni quoque

oppido iniecto [orig: iniectô], A. C. 1367. Bernenses re cognita [orig: cognitâ] auxilio advolantes, arce Episcopi, quam in opptdo habebat, expugnata [orig: expugnatâ], iuncti Soloduriis, ei bellum intulerunt, captis vastatisque plurimis locis ei subiectis. Quam gratiam abunde Brennenses retulerunt, forti fidelique, in Argoia occupanda, A. C. 1415. contra Burgundiae Dnces, bello [orig: bellô] Sabaudico [orig: Sabaudicô], A. C. 1536. etc. opera Bernensibus praestita [orig: praestitâ]. Post Disputationem Bernae habitam, A. C. 1528. hi quoque Euangelium amplexi, Missam abrogarunt [orig: abrogârunt], etc. Vide Stumpf. in Cbron. Simles. de Republ. Helv. German. Biel.

BIENNENSIS lacus ab oppido praedicto dictus, amoenus et piscosus, littora vitibus consita habet: minor Neocomensi. Vocatur quoque Nidoviensis, a castro Nidau sito, ad Telae, per quem fluv. Lacus Neocomensis in Biennensem influit, effluxum. Olim lacus de Nurol. Neurol, Nerol, Nuirvil, a loco quodam supra Villam novam sito, dictus est. In medio fere lacus insulae aliquot, quarum maior S Petri amoena est, reliquae saepe merguntur. Rigente frigore lacus concerscit. uber inprinis hic [orig: hîc] pisciculorum Heurling captura. Vide Munst. l. 3. German. Bieler-see.

BIENNIUS Iuppiter, sic cognominatus a Bienno, urbe Cretae, quam aliqui denominatam putant a Bienno, uno ex Curetibus.

BIENOR nobilis Cyzicenus, Pirni filius, ab Argonautis in conflictu nocturno occisus. Val. Flaccus l. 3. v. 112.

BIENTINUS Lacus Hetruriae partim in agro Lucdensi, partim Pisano, ubi vicus Bientina, in ditione M. Ducis, aliter lago di Sesta. 2. milliar. ab Arno fluv.

BIERIA filva in Senombus, Biere vulgo. In hac vici conditi, Uriacum, Ury en Brere, Menta Regia, Brolium, superiores Logiae, Inferiores item: Eremitorium S. Ludovici la Chapelle S. Lovis: Fons Bliaudi, Fontamebleau, Murittum oppid. Moret. Ab eadem silva Boscisia, Boissise, Bosciacum Regis, Boissy le Roy, vici proximi: Nemus quoque oppid. ad Lupam fluv. Nemours Latinam appellationem traxit. Quippe Bieria ab oppido Senonum Meloduno fere ad municipium nemus pertinet, et haud dubie Nemus ipsum olim attingebat, antequam pars eius excideretur. Vales. Notit. Gall.

BIESSI iidem qui Bessi, Baudrando, populi sub Peucinis contenti, ubi nunc Polkutia regio Poloniae. Versus fontes Tirae fluv.

BIFORA apud Vitruvium l. 4. c. 6. de Foribus, Ipsaque forum ornamenta non sunt cestrota, neque bifora, sed valvata: Graece sunt *di/qura vel sundroma/des2 qu/rai; fores videl. ad imum divisae, in quibus duae qu/rai, in suis quaeque catdinibus vertunt in medio convenientes conniventesque, ubi iunguntur. *di/ptuxoi etiam dici queant, man ptu/xes2 et qu/rai et sani/des2 idem, tabulae sci. quibus operitur hiatus ianuae. Sed et valvata Ianua Biforis dici potest, nam veluti duae fores itidem sunt, vel una plicatilis. Cusbsmodi fores, et bifores, et valvatae; adde, et quadrifores, possunt commode unica [orig: unicâ] sera [orig: serâ] per transversum obducta [orig: obductâ] claudi. Diversa ab his dikli\s2 qu/ra, cuius Aratus meminit, quam occludere non est nisi duabus seris, ut duo sunt in illis ostia, unum superius, alterum inferius. Nec enim per longitudinem divisa est ac separata, ut di/qura et valvae, sed per latitudinem, et dikli\s2, ideo appellata, quod ditth=| klei=di, duplici clave, obserari debeat. Cuiusmodi fores duplici hiatu patulas ac duplici ostio [orig: ostiô] velandas, Sellularit opifices hodieque ut plurimum in pergulis ac officinis suis habent. Unde apud Hippocratem et Apollonium Citiensem *peri\ a)/rqrwn humeri reponendi modus dicitur dia\ th=s2 dikli/sos2 qu/ras2: quod in aliam foris speciem cadere non potest. Formam suis Exercuationib. ad Solin. inseruit Salmas. e qua etiam quadriforem fieri poste, memoratam Vitruvio d. l. palam est. Vide eum p. 927. et 928. Alia [orig: Aliâ] notione vox biforis occurrit, apud Ustg. Aen. l. 9. v. 617.

--- - --- --- - Ite per alta
Dindyma, ubi adsuetis biforem dat tibia cantum;
Tympana vos, buxusque vocat Berecynthia matris
Idaeae. --- --- - --- --- -

Ad quae verba ita Servius, Biforem dat tibia cantum. Bisonum, inquit, imparem. Et servavit eis tibiarum suarum, i. e. Phrygiarum, naturam. Tibiae aut Serranae dicuntur, quae sunt pares, et aequales habent cavenas: aut Phrygiae, quae et impares sunt et inaequales habent cavernas. Ergo biforem, dissonum dissimilemque; Non sunt pari modutatione compositae. ut enim ait M. Varro: Tibia Phrygia dextra [orig: dextrâ] unum foramen habet, sinistra [orig: sinistrâ] duo. Quorum unum acutum somum habet, alterum gravem etc. Vide Casp. Barthium Animadversion. ad Statium Theb. l. 5. et infra passim, inprimis in voce Tibia.

BIFRONS Iani fuit cognomen, sic dicti: Vel quod genere Graecus ex Perrhaebia fuerit, ac profectus in Italiam, sedibus apud Barbaros positis, linguam vitaeque rationem ibi mutaverit; vel quod Italos fetis utentes incultisque moribus, suadendo ad aliud vitae genus traduxerit, atque Agricultura [orig: Agriculturâ] civilique institutione instruxerit. Alii, quia prudentissimus erat, videbatque procul futura et respiciebat praeterita, quod Homer. Il. g. v. 109. vocat pro/ssw kai\ o)pi/ssw leu\ssein, sic appellatum volunt. Ovidius. ut et Augustmus ex Varrone, Ianum mundum esse gemina [orig: geminâ] facie, hac [orig: hâc] Ortum spectante, illa [orig: illâ] Occasum contendunt. C. Bassus apud Macrob. Saturn. l. 1 6. 9. dicit, Bifrontem Ianum, quasi superum ac inferum ianitorem, fingi. Sed quis veitis Bifrons Ianus Noacho [orig: Noachô] est, qui et veterem mundum diluvio [orig: diluviô] occidentem, et novum benignitate Dei orientem vidit, utriusque insuper incolas salutaribus monitis imbuit, ipse prudentia [orig: prudentiâ] supra omnes mortales insignis. Fuit et Quadrifrons Ianus: utriufque in nummis veterib. simulacrum exhibet Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 2. c. 3.

BIFURCATI Canonici, appellantur Wiclefo in Trialogo artic. 10. ex eorum pileis, quos Bonnets carrez Galli dicunt, Car. du Fresne Glossar.