December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

image: s0535a

BIGRINAE apud Matth. Westmonasteriensem A. C. 1248. eaedem cum Beghinis Vide supra.

BIGUBA regnum Africae in Nigritia regione iuxta Nigrum fluv. ubi recipit Bigubam fluv. Ibi Cautori regnum quibusdam. P. du Val.

BII Pannoniae superioris populi. Ptol.

BIKKORETH Hebraice [gap: Hebrew] Levit. c. 19. v. 20. flagellatio est ptoprie, quae fiebat corio [orig: coriô] bovino [orig: bovinô]. Tauream Latine dixeris, ut in Vulgato 2. Maccab. c. 7. v. 1. et Iuvenalis Sat. 6. v. 492.

--- - --- taurea punit
Continuo flexi crimen facinusque capilh.

Graece etiam taurei=an, Hesychius, *ma/ragna, ma/stic, r(a)bdos, taurei=a. Et continuo post, *mara/gua, th= taurei/a. Hinc in Aulularia, Act. 4. sc. 1. v. 15. Plautus, Abstinebit censione bubula [orig: bubulâ]. Etin Poenulo, Actu 1. sc. 1. v. 10. 11.

--- - --- heri in tergo meo
Tres facile corios contrivisti bubulos etc.

Cuiusmodi supplicii genere, septem fratres cum matre affectos fuisse legimus, ma/stici, kai\ neuroi\s2 ai)kizome/nous2. Origo vocis a [gap: Hebrew] quod inter Boum nomina, a quarendo est. Boum enim in socios eximia pietas. Nam alter alterum inquirit, cum quo ducere collo [orig: collô] aratra consuevit, et frequenti mugitu pium testatur affectum, si forte defecerit, Isidor. l. 2. c. 1. Nisi malis cum Arabibus bovem bakar dictum esse, quod terram aratro [orig: aratrô] proscindat. Quemadmodum idem trio Romanis, a terendo, dictus est. Sam. Bochart. Hieroz. Part. prior. l. 2. c. 28. et 31.

BILANX vide infra Statera.

BILBAUM urbs Hispaniae, et Biscayae caput, ad Nervium fluv. 2. ab Ocean. milliar. Vide Flaviobriga.

BILBILIS oppid. Celtiberorum in Hispania Tarraconensi ad Salonem fluv. optima [orig: optimâ] ferri temperatura [orig: temperaturâ] nobile. Ex hoc oppido Martialis Poeta originem traxit, ut ipse testatur l. 1. epigr. 50. v. 3.

Videbis altam Liciniane Bilbilim
Equis et armis nobilem.

Idem l. 10. epigr. 103. v. 1.

Municipes Augusta mihi quos Bilbilis acri
Monte ereat; rapidis quem Salo cmgit aquis.

Catalaiud Villanovano. Xiloca Varrerio. longitud. 19. 20. latitud. 42. 05. Item fluvii nomen ferruni durantis. Trogus l. 44. Aliis est Rio Baubula, fluv. qui iuxta et infra Bilbilim in Salonem se exonerat. Baudrand.

BILBINA urbs Persidis. Steph.

BILBIUM vulgo Castillo Villovio, teste Morali, locus Hispaniae Tarraconensis apud Nagaram urbem, non procul a Coenobio, quod S. Maria Cogolla appellatur.

BILEDULGERID a dactylorum copia, regio Africae perampla,' ubi alias Getnli, Cluver. In longum porrigitur ab Oceano usque in Aegyptum, sed non aeque lata, habens, a Septentrione Barbariam, et a Meridie Zakaram seu Desertum. Baudr and. Hic [orig: Hîc] 4. deserta, totidemque urbes, et tria regna. Vide Marmol l. 7. c. 53.

BILIA vel BILLIA vide Biblia, et Cael. Rhodig. l. 8. c. 17.

BILICON German. Billikeim locus Hercyniae sitvae vicinus, B. Rhenano. l. 3.

BILINA lacus et fluv. Sueciae, in Sundheda regiuncula.

BILINGIUS Hermannus, vide Billingius, it. Hermannus.

BILINGUES Plauto non semel serpentes dicti, in Persa, Actu 2. sc. 4. v. 28. in Asinaria etc. Nempe, si Salmasio credimus, serpentes tam tremulo [orig: tremulô] motu crispant linguam, ut non una, sed gemina, videatur esse, Quomodo sarissam duplicare dicebantur, qui vibrabant eam et crispabant, quasi duplicem quatiendo facerent. Unde Isidor. de serpente, Origin. l. 12. c. 4. Nullum animal tanta celeritate linguam movet, adeo ut triplicem luiguam habcre videatur, cum una sit. Sed non propterea serpentem bilinguem dici, verum ideo quod eam vere bisulcam habeat, idem Plautus docet, in Poenulo, Actu 5. sc. 2. v. 74. Bisulci lingua, quasi proserpens bestia. Proinde Philosoplius asserit, dikro/an ei)=nai au)tw=n th\n glw/ttan a)kran, summam eorum linguam esse bifidam. Vide Arabem Seriptorem Damirem c. de Ser pente. Imo et trisulcam alii statuunt. Plin. l. 11. c. 37. Lingua tenuissima serpentibus et trisulca est. Quod Poetae fere sequuntur. Virg. Georg. l. 3. v. 439. et Aen. l. 2. v. 475.

Ardnus ad Solem et linguis micat ille trisulcis.

Ovidius de dracone a Cadmo caeso, Met. l. 3. v. 33.

--- - --- Corpus tumet omne veneno [orig: venenô]
Tresque micant linguae. --- --- -

Seneca in Medea, v. 686.

Hic sera serpens corpus immensum trahit,
Trifidamque linguam exsertat. --- --- -

Vide quoque Silium l. 6. v. 222. et 264. Statium de Pythone Theb. l. 1. v. 565. etc. Quo forte etiam referendum, quod maledico, qui linguam in quoscumque exserit et vibrat more serpentis, lingua triplex tribuitur, in Chaldaea Paraphrasi, Iobi c. 36. v. 33. Psalmo 101. v. 5. et 140. v. 12. Ecclesiast. c. 10. v. 11. etc. Neuque aliter Bochart. interpretatur haec Sirachidis c. 28. v. 15. *glw=ssa *tri/th pollou\s2 e)sa/leusen, Lingua triplex multos concussit. Et v. 17. *glw=ssa tri/th gunai=kas2 a)ndrei/as2 e)ce/bale, Lingua triplex feminas fortitudine exuit. Vide eum Hieroz. Part. prior. l. 1. c. 4. et Salmas. ad Solin. p. 943.

BILIS Asiae fluv. non longe ab Heraclea. Plin. l. 6. c. 1.

BILITIONUM oppid. Insubriae ad Ticinum, Ital.


image: s0535b

Bellinzona, olim magni nominis. Fuit sub Comitibus propriis, primo, dein horum familia [orig: familiâ] exstincta [orig: exstinctâ], Comitibus Monsaxiis subesse coepit: quibus propterea cum Ducibus Mediolanensibus contentio, sed hi fortiores illos oppido [orig: oppidô] exuerunt. Proin cum hoc denuo per insidias Comes cepisset. circa A. C. 1421. tribus Pagis, Uriis, suitiis, et Undervaldiis illud vendidit. Verum et hi iisdem artibus, quibus Comes usus fuerat, a Duce eo privati gravia bella recuperandi eius ergo gessere [orig: gessêre]. Hinc enim cruento [orig: cruentô] praelio [orig: praeliô], die ult. Iun. A. C. 1422. Helvetii victores, a Lucernatibus et Tugiis adiuti: cum nihilominus oppidum capere non possent, Tigurinis quoque ac Glaronensibus im ploratis, denuo Alpes tranfierunt, Ducis ditione longe lateque vastata [orig: vastatâ], A. C. 1425. Postea, accessione Bernensium animosiores, iterum fortunam experti, A. C. 1426. rursus frustra fuere [orig: fuêre]. Donec inter Sfortias et Gallos fervente bello [orig: bellô], cives, ut sibi consulerent, Uriis sese dedidere [orig: dedidêre], A. C. 1500. Gallis, qui Insubria [orig: Insubriâ] potiti, saepius oppidum, sed incassum, repetentibus. Ab inundatione ingens illi periculum, A. C. 1515. Caput est ditionis, divisae in praefecturas tres, bilitionum, vallem Palensam et Rivieram, quibus a singulis trium praefatorum Pagorum praefecti per vices contingunt. Stumpf. l. 9. c. 6. 7. 8. Diversorum Auctor. Res publ. Helvet. Hic [orig: Hîc] Valentinianus III. sepultus, ut quidam volunt. Vide et Breuni.

BILIUS Andreas, vide Andreas.

BILLA Anglis Bill vel Bille, Gallis Billet, schedula est, libellus, syngraphum, apud Knyghtonum p. 2721. Wilh. Thorn c. 41. Alios. Origo eius, secundum Spelmannum, a Saxonico Bille: secundum Somnnerum, ex Libellus, corrupte: secundum alios, a Graeco *bibli/on, Gerh. von Mastricht in voce hac agnoscit Bullae vestigia; additque, Belgis Billet vocari scripturam, in qua quid brevibus notatum, veluti in metatis seu militum inhospitationibus, cuique militi assignatur hospitium pittacio, quod vocent een Billet, etc. Vide eum Histor. Ecclesiastict Iuris num. 402.

BILLAEUS fluv. cuius meminit Apollonius Rhodius Argonaut. l. 2.

*paflago/nes2 d' e)pi\ toi/s2 *pelophi/+oi ei)/kaqon au(/tws2,
*(/ossous2 *billai/oio me/lan peria/gnutai u(/dwr.

Ubi Scholiastes, *)/esti de\ potamo\s2 *paflagoni/as2, oi( de\ *fruglas2. Eius meminit Arrianus. Nic. Lloydius.

BILLENA amnis German. in Vagria ortus, Saxoniam inferiorem ab Holsatia dividit, post ad Hamburgun in Albim cadit.

BILLICHIUS Everardus, Coloniensis, Carmelita Monachus, interfuit Colloquio Ratisbonensi A. C. 1546. Scripsit: Iudicium Cleri Colon. It. de ratione summovendi praesentis temporis dissidia, librum 1. Obiit Tridenti A. C. 1552. Antonius Teissier in Elogiis Vol. 1.

BILLINGIUS Hermannus, Vir nobilis, seu, ut alii volunt, illustri prosapia [orig: prosapiâ] oriundus, post Dietgremum, a patruele Ottone Magno Imperatore Saxonia [orig: Saxoniâ] pulsum, hoc [orig: hôc] Ducatu in fortitudinis fideique praemium ab eodem donatus est. Duravitque familiae honor, donec Magnus, Hermanni abnepos, in partes Rudolfi Suevi, adversus Henricum IV. Imperatorem iransgressus, rebellione amitteret, quae Abavus officiis et constanti in Caesarem obsequio [orig: obsequiô] meruerat. Huic itaque sive isti, quo [orig: quô] dictum, crimine, patrimonio [orig: patrimoniô] mulctato, sive, ut aliis placet, absque malcula prole exstincto, Lotharius Comes Supplinburgius, Comitum Quer fordensium stirpe oriundus, volente Henrico [orig: Henricô] V. Imperatore successit A. C. 1106. a quo illum gener accepit Henricus Superbus, cuius filio [orig: filiô] Henrico [orig: Henricô] Leone proscripto [orig: proscriptô], Fridericus I. Imperator Benatdo Ascanio Ducatum concessit, in cuius mansit posteritate, donec Alberto [orig: Albertô] sine prole exstincto [orig: exstinctô] A. C. 1422. Fridericus cognomine Bellicosus de eo in vestitus est, rediitque Electoratu auctus, ad Wirikindeos. Neuqe vero Saxoniam solum Billingii, sed et Holsatiam, tenuere [orig: tenuêre], post eosdem Witikindeos, quibus etiam in Saxonia suffecti sunt. Horum autem auspiciis Comites plerumque, eiusdem saepe cum istis prosapiae, regioni moderabantur: e quibus Godefredus, a Magno praefato Holsatis Comes datus, Vandalorum, dum praedas in Stormatia agitantes incautius persequitur, insidiis circumm ventus, Adolfum, Adolfi I. Comitis Schauenburgici nepotem, pronepotemque incertum, successorem habuit. Tob. Pfannerus, de praetipuis Germ. Princip. gentibus c. 2. et 11. et Phil. Iac. Spenerus Sylloge Geneal. Histor. in Fam. Saxon.

BILLIO Gall. Billon, Hispan. Vellon, nummus aereus est, vel ex aere et argento conflatus, interdum massa monetaria. Statuta Philippi Pulchri Regis Franciae A. C. 1305. Ne quis aurum, argentum, vel billionem extra Regnum nostrum deferre praesumat. Molinaeo in Tract. de Contract. Quaest. 100. num. 783. et Covarruviae de Vet. numism. collat. c. 1. num. 1. moneta de Vellon seu de Billon, dicitur non tantum ea, quae ex aere penditur admista [orig: admistâ] parte aliqua [orig: aliquâ] argenti; sed et illa, quae cuditur ex argento, cui mista sit tertia vel quarta, vel sane quinta, pars aeris. A voce vilis etymon Billionis arcessit Neubrissensis, ita ur vilior monera intelligatur. Car. vero du Fresne mavult sic dictum aurum vel argentum in billam, i. e. baculum, seu massam, conssatum, necdum purgatum: Billus enim, Anglis Billet, Gallis Billot, baculus est seu clava oblonga, in LL. Henrici I. Regis Angliae, vide eum in Glossar.

BILLIUS [1] Iacobus, vide Iacobus.

BILLIUS [2] Iohanues, vide Iohannes.

BILLOMUM urbecula Galliae in Alverma, 5. leuc. a Claromonte.

BILLUNGUS seu Mistevoius, fil. Visilai seu Wizlafi II. Herulorum Regis, a Vistula ad Visurgim imperitavit, et ducta [orig: ductâ] Vagonis Episcopi Oldenburgici Vagriae sorore, Christianam am plexus fidem eam postea deseruit, ac per sequutus est. Pater Miciflai, Sederici et Naconis, Ottonis I. Im peratoris hostis, qui paganam superstitionem pariter tutati sunt. Ex his Micissaus genuit Mistaevonem Herulorum Regem Mizdrachum et Grimmum, Rugiorum Principum conditorem. Vide suo [orig: suô] loco [orig: locô].