CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

CAECUBUM oppid. Campaniae in Italia, qucd licet paludibus adiaceat, vineta tamen feracissima praecipuis enutrit arboribus. Strabo l. 5. *to\ de\ *kai/koubon, e(lw=des2 o( \n eu)oinota/thn a)/mpelon tre/fei. Plin. l. 14. c. 6. Antea Caecubo vino erat generositas celeberrima, in palustribus populetis, sinu Amyclam. Martial. l. 13. Epigv. 115.

Caecuba Fundanis generosa coquuntur Amyclis,
Vitis et in media [orig: mediâ] nata palude viret.

Caecuba siccentur, quaeque annus coxit Opimi:
Condantur parco fusca Falerna vitro.

Ebria Setino [orig: Setinô] sit saepe, et saepe Falerno [orig: Falernô],
Non nisi post niveam Caecuba potat aquam.

Caecubum, et praelo [orig: praelô] domitam Caleno [orig: Calenô]
Tu bibes uvam. --- --- -

Ceterum landatur idem Caecubum vinum Dloscoridi quoque et Columellae, quorum hic de R. R. l. 3. c. 8. extr. Neque dubiumest, massiei, Surrentinique, et Albani, atque Caecubi agri vites ommium, quas terra sustinet, in nobilitate vini principes esse. Ille l. 5. c. 10. *)o de\ *kai/koubos2 oi)=nos, gluku\s2 w' \n, a(dromere/stero/s2 e)sti tou= *)albanou=, ubi unlgo *ke/koubos2 vitiose legivir. Nic. Lloydius.

CAECULUS Vuleani fil. habitus fuit, cuius mater cum igni assideret, scintilla in gremium eius delata est, ex qua [orig: quâ] illa se gravidem factam credi voluit, expletisque legitimis mensibus puerunt peperit, quem, quod minores haberet oeulorum orbes, Caeculunt appellavit, a quo Caecilios orros putant, quor um familia Romae nobilissima fuit. Hic postea adultus, cum aliquot annos incertis sedibus vagatus esset, rapto [orig: raptô] se alens, et latrociniis, tandem praeneste condidit, cumque vicinos populos ad ludorum spectacula convocasset [orig: convocâsset], monere eos coepit, ut, relictis sedibus suis novam urbem secum incolerent, neque suum, qui Vulcani filius esset, imperium aspernarentur. Quod cum illis persuadere non posset, Vulcanum dicitur invocafle [orig: invocâfle], ut, si revera ipsius esset filius, id signo [orig: signô] aliquo [orig: aliquô] declararet. Quo [orig: Quô] facto [orig: factô] flammam protinus illuxisse aium, quae universum illum coetum circumdedit, tamamque omnibus religionem incussit, ut non aegre in Caetuli sententiam transirent. alii tradunt, Caeculum recens natum a pastoribus in igne inventem esse, nulla sui patte a flammis violatum, indeque factum esse, ut Vuleani filius crederetur. Virg. Aen. l. 7. v. 678.

Nec Praenestinae fundator defuit urbis:
Vulcano [orig: Vulcanô] genitum, pecora inter inertia Regem
Inventumque focis, amnis quem eredidit aetas,
Caeculus. --- --- -

CAEDEM lustrandi et expiandi ritus apud Athenienses, olini sollennis memoratur Lege illa [orig: illâ] apud Demosthenem comra Macart. *tou\s2 d' a)poginome/nous2 e)n toi=s2 dh/mois2 ou(\s2 a)/n mhdei\s2 a)nairh=tai, e)patgelle/tra o( *dh/marxos2 toi=s2 prosh/kousin a)nairei=n kai\ qa/ptein kai\ kaqai/rein to\n dh=mon th=| h(me/ra?, h(=| a' \n a)pogi/nhtai e(/kastos2 au/tw=n. *)epagge/llein d\e peri\ me\n tw=n dou/lwn tw=| despo/th|, peri\ d\e tw=n ilouqe/rwn toi=s2 ta\ xrk/mat' e)/xousin. *)ea\n de\ tou= *dhma/rxou a)paggei/lantos2 mh\ a\nairw=ntai oi\ prosh/kontes2, o( me\n *dh/marxos2 a)pouisq wsa/tw a)nelei=n kai\ kataqa/yai kai\ kaqa/rai tou= dh=mon an)qhmero\n, o(/pws2 a' \n d\u/naito, o(lrgi/stou. *)ea\n de\ mh\ a)pomisqw/sqh|. o)feile/tw xili/as2 draxma\s2 rw=| dhmosiw|. o(/, ti d' a' \n a)nalw/sh|, dipla/sion praca/sqw para\ tw=n o)feilo/ntwn. *)ea\n d\e mh\ pra/ch, au)to\s2 o(feilh/tw toi=s2 dhmo/tais2. Si qui in Munieipiis demor tui fuerint, neque eos sustulerit quisquam, denuntiet Demarcbus cognatis, ut tollant et sepeliant. Et populus ille seu tribus) lustretur eo [orig: eô] die, qxo [orig: qxô] quis ita demortuus. Denuntietur autem de Servis domino; de Ingenuis, eis qui in eorum bona succedunt --- Quod si post Demarcbi denuntiationem, cognati non sustulerint, Demarcbus ipse tollendum cadaver locet, et sepeliendum et lustrandum eo [orig: eô] die populum, quam minimo [orig: minimô] poterit. Sin non locarit [orig: locârit], debeto mille dracbmas arario. Quidquid aviem impenderit, duplum a debentibus exigite, Quod nisi fecerit, ipse Tribnhbus debeto.

Imo nec apud Graecos veteres ullius sceleris tam sollennis frequensque ac varia ka(qarsis2 occurrit, quam homicidii, etiam nec illiciti. Unde solum mutantes saepius homicidae ad Principes exteros, qui eos rite lustrarent, adeo que scelus expiarent, se conferebant, cuius rei obvia in Historiis testimonia. Vide quoque infra, ubi de Homicidio, item ubi de Veter. Lotionibus, nec non voce Lua, item Lustratio. Inprimis observatur mos vetus et satis mirus lustrationis, quam oi\ dolofonou=ntes2, qui sponte et dolo [orig: dolô] quempiam interfecerant, adhibere soebant. Nempe e)ca/rgmata seu a)krwthria/smata, maxali/sata item dicta, h. e. corporis occisi extremitates, (veluti nasi, aurium, digitorum, alias) abscindentes, collo sigi ita catenata, sacrarum instar reliquiarum, suspendebant, ut dia\ tw=n maxa/lwn, per axillas, etiam traicerentur, sanguinem interim occisi delingentes et in os eius despuentes. Quale quie memoratur apud Apollonium Rhodium Argonautic. l. 4. v. 478. ubi de Iasone, Absyrti extremitates sic abscindente. Et Sophoclen, in Electra, de Agamemnone et Clytemnestra,

*uf' h(=s2 qanw\n a)/timos2 w(/ste dusmenh\s2
/e)maxali/sqh.
A qua ipse morte affectus indigna [orig: indignâ]. velut bostu
Extremitatibus corporis mutilatus est.

Vide Scholiastem ibe, praeter Hesychium in *maxali/smata, et Suidam in *maxalisqh=nai, item *)emmape/ws2, ubi tw=n mori/wn o(rmaqo\n,, partium illarum catenam mimorat, sub axillis traiectam, rationem vide infra in Manes, it. voce Spectra. Cuiusmodi ritus usus etiam bello [orig: bellô] civili caesis, velut et Numinis et occisorum iram aut placans, aut minunes. Nempe coetera quidem scelera expiare se existimabant Veteres sacrificiis sollennibus: at nihil adeo sollicite, publice et frequenter curabant, atque homicidii qualiscumque, extra poenae legitimae rationem, commissi. Unde etiam Populus Romanus, qui P. Horatium a caede sororis absolverant, admiratione magis virtutis, quam iure causae, imperarunt [orig: imperârunt] Patri, filium expiarer pecunia [orig: pecuniâ] publica [orig: publicâ], apud Livium l. 1. c. 26. quod ab eo praestitum in gentis Horatianae sacris mansit. Atque ad toties iterata (scil. quolibet [orig: quôlibet] lustro [orig: lustrô] ) Suovetaurilium, ex Tullii Hostilii instituto, sacra; uti et alia aliquot insigniora, eiusmodi caedis quomodocumque patratae expiatio attinet, pro exoptatissima semper habita. Vide Dionys. Halicarn. l. 4./b> Quae omnia videntur ab Hebraeis utcumque mutuata, de quorum sollicitudine circa cadaver occisi repertum, divinitus imperata [orig: imperatâ], vide Legem Deuteronom. c. 21. v. 1. s. ut et infra ubi de Iuvenca seu Iunice rusa. Quid vero olim apud Anglos in casu huiusmodi moris fuerit fuerit, dicemus in voce Murdrum: ut et de Caede Animantum expiata, hic [orig: hîc] infra. Vide quoque retro in voce Abannatio.

CAEDENDI vestes pro corporibus, mos aulicus memoratur Plut. Apophth. vide infra vestis.

CAEDES quae apud Veteres pro occisione et contrucidatione semper sumit solet, recentis aevi Scriptoribus usurpari coepit, pro verberatione tantum et pulsatione, quae pugnis sit et manibus. Hinc Donatus ad istud Terentii, Adelpb. Actu 2. sc. 1 v. 18. Istuc ergo volo ipsum experiri. Expresse ostendit, inquit, pauperioris loquacem contumaciam, usque ad pericula caedis. Idem ad illud Ibid. v. 46. --- colapbos infregit mihi. Contumeliosa, ait, caedes et digna lenone. Et ad illud A delpborum, Actu 4. sc. 2. v. 29.

--- - Ctesipbo me pugnis miserum et istam psaltriam
Usque occidit. --- --- --

Mire inquit, interiecit miserum, et necessario usque addidit, ut ostenderet nimiae cadies verbum, non occisionis, intelligi oporter: Quibus verbis Caedem ab occisione aperte distinguit. Vide Salmas. ad Iul. capitolin. in Vero. c. 4. Hinc Caedes fustium, apud Victorem Utic. l. 3. Post caedes innumer abilium fustium trocbleis frequentibus elevatus, dum tota pae urbe penderet, nunc in sublime se tollente celeri etc. Fulgentium de Verit. Praedestin. l. 3. Iudaei Apostolos, in custodiam publicam missos et Angelo [orig: Angelô] ianuas carceris aperiente dimissos, rursus abducentes caede maceraverunt, caesisque denuntiaverunt, ne loquerentur in nomine Iesu, Alios. Ut de veteri vocis notione aliquid addam: Caddem non tantum hominum, uti dictum, sed et bestiarum expiandam esse, credidere [orig: credidêre] Veteres; persuasionem adhuc istam servantibus Mahometanis. Hinc ubi de Pythone ab Apolline caeso Statius Tbeb. l. 1. v. 569.

--- --- -- nova deinde piacula caedi
Perquirens, nostri tecta haud opulenta Crotopi
Attigit.

Nempe caedibus patratis, piacula ab Oraculis petere solebant, cuius moris exempla multa sunt, apud Apollodorum et Tragicos. Vide Casp. Barthium Animadversion. ad Statium l. 2. p. 190. et infra ubi de Tribunalibus Atheniensium. Sed et Caedes inter Numina Gentilium, ut infra videbimus, in Vitia.

CAEDICIUS Quintus, L. Manlii Vulsonis collega. An. Urb. Cond. 498. Alius collega M. Valerii Corvini An. Urb. Cond. 465. Item nomen viri cuiusdam ditissimi. Virg. Aen. l. 9. v. 362. Vide et Quintus.

CAELANUM oppid. regni Neapolitani in Aprutio ulteriore Comitatus titulo [orig: titulô] clasum, in ora lacus Fucini, qui ab eo nomen sortitur, 12. milliar. ab Aquila civitate ad radices montis Apennini.

CAELARE Cardano l. de Lapidibus, et sculpere sic distinguuntur, ut caelare de gemmis dicatur, quae cavata [orig: cavatâ] effigie insigniuntur; sculpere vero, quum imago prominens figuratur, velut in nummis, qui Principum vultibus signantur. Sed Salmasio hoc ipsum caelare Latinis dicitur, quum imago prominet ac protuberat; qui proin caelatas gemmas non de scalptis vel cavatis, sed de exprimentibus ectypam et exstantem imaginem, accipit: Scalpere vero is pro cavare sumit, vide infra ubi de Cavatoribus. Quintilianus l. 2. c. 22. Caelaturam a Sculptura distinguit, solo [orig: solô] materiae nomine: Generale

enim ei Sculptura est, at specialis caelatura, quae in auro, argento, aere, ferro operatur; praeter quae lignam, ebur, marmor, vitrum, gemmas etiam Sculptura complectitur. Certe Caelata proprie vasa dicuntur aurea vel argentea, in quibus signa vel sigilla intus aut extra eminentia expresla sunt, caelo [orig: caelô], seu glufa/nw|: unde geglumme/na Graecis, item a)na/glufa, de qua voce supra. Virgilius tamen lignum caelatum dixit, Ecl. 3. v. 37. sed improprie ac Poetice: at gemmas caelatas non legimus apud Auctores, sed sculptas vel scalptas etc. Caelatura autem interdum totad, interdem dimidiatas, figuras exstantes ostendebat, ac praecipue in argenteis olim vasis locum habuit. Graeci *toreutikho\ dixere [orig: dixêre], et to/reuma, opus hoc [orig: hôc] modo [orig: modô] caelatum. Et quidem simulacra, quae non tota extarent eminerentque, pro/stupa dixerunt iidem, Latini crustas; quae vero tota extabant, e)/ktupa, e)kfanh= et perifanh=: utraque, emblemata; quae de poculis et vasis revelli poterant ac rursus illigari, uti latius dicemus infra ubi de vasis Ectypis et Prostypis, item in vocibus Crusta et Embiema. Quibus omnibus quod carebat, dicebatur Argentum purum. Cuiusmodi vascula ex puro argento qui faciebant, Vascularii dicti sunt, a Caelatoribus, qui signa ac sigilla vasculis includenda caelabant, ubique distincti. Hinc Cicero Act. 6. in Verr. Instituit officinam Syracusis, inquit, in Regiam maximam palam Artifices omnes, Caelatores et Vascularios convocari iubet. Magni certe illi Artisrces, quorum Artem in argento caelando tantopere celebrat antiquitas, signis minoribus faciendis inclaruere [orig: inclaruêre], nec Vascularii fuere [orig: fuêre], ut Phidias et Polycletus: quorum illum Toreuticem ostendisse scribit Plinius, istum consummasse [orig: consummâsse]. Quod enim Phidias sigilla et minora simulacra ex aere optime faceret, aperuit hoc [orig: hôc] modo [orig: modô] Toreuticen et viam ostendit illi Arti, quae istusmodi sigilla in scyphis argenteis caelaret. Unde Pbidiaci toreuma caeli, apud martialem l. 4. Epigr. 39. v. 4. celebre. Antiquiorem tamen Toreuticen fuisse Phidiae, qui Olymp. 83. vixit, aetate, docet Salmas. ex Anacreonte, apud A. Gellium, quem vide ad Solinum. p. 1044. et seqq. Plura vero in hanc rem, hic [orig: hîc] passim, inprimis supra, in voce Anaglypba, ubi de duplici Artis huius methodo; item hic [orig: hîc] infra, ut et in voce Labor, et ubi de Toreutice. Non poslum tamen, qum Plinii locum addam, l. 33. c. 12. quo [orig: quô] praecipuos Caelatores eorumque opera memorat: Mirum in auro caelando inclaruisse neminem, argento [orig: argentô] multos. maxime tamen laudatus est mentor. Quatuor paria (scyphorum) ab eo omnino facta sunt: ac iam nullum extare dicitur. Varro et aereum signum eius habuisse scripsit. Proximi ab eo in admixatione Acragas et Boetbus, et Mys fuere [orig: fuêre]. Exstant bodie omnium opera in Insula Rbodiorum, vide infra. Post bos celebratus est Calamis et Antipater et Stratonicus. Mox Cyzicenus Tauriscus. Item Ariston, et Eunicus Mitylenaei laudantur, et Hecataeus, et circa Magni Pompeii aetatem Praxiteles, Posidonius Ephesius, Laedus Stratiates -- zopirus --- Fuit dein Pytheas, cuius binae unciae viginti vaenierunt --- Habuit et Teucer Crustarius famam. Subitoque Ars haec ita exolevit, ut sola [orig: solâ] iam vetustate censeatur, usque adeo attritis caelaturis, ne figura discerni possit, auctoritas constet. Ad quem locum vide Salmas. ubi supra. Opera vero Artificum hic [orig: hîc] memoratorum fuere ista.

Areopagita et Iudicium Orestis Satyrum in phiala, gravatunm in duobus scyphis, caelavit Zopirus H. S. XII. valoris. Bacchae Centaurique caelati in scyphis, acraganthis opus, in Insul. Rhodo, in Templo Liberi Patris asservatum. Cocos, magiriscia appellatos, parvulis potoriis, sed e quibus ne quidem exempla liceret exprimere, fecit Pytheas. Cupidines, Myos opus, in Aede praefata Insul. Rhodi, asservati. Diomedes et Ulysses Palladium surripientes, in phialae erant emblemate, quam Pytheas caelavit, cuiusque binae unciae viginti libris vaenierunt. Proelia armatosque caelavit Laedus Stratiates. Satyrum in phiala, gravatum somno [orig: somnô], collocasse [orig: collocâsse] verius [orig: veriûs], quam caelasse [orig: caelâsse] dictus est Scratonicus. Scyphorum paria quatuor, fecit Mentor: quorum nullum amplius extare aevo [orig: aevô], scripsit Plin. loc. cit. Silenus, Myos opus, in Aede Liberi Patris, de qua supra, asservatus. Venatio in Scyphis, Acraganthis, magnam habuit famam: quam tamen alii Myi adscribunt. Ulysse et Diomedes Palladium surripientes, vide Diomedes. Sed et Baethi, non minus, ac Acragantis et myos opera, clara fuere [orig: fuêre]: apud Lyndiam minervam assernata.

Sit mihi praeterea curvus Caelator, et alter
Qui multas facies pingat cito. --- -

Ubi vetus Interpres Caelatorem explicat servum argentarium, laboriosum, atque glypbarium: quae tamen disparare videtur antiqua Inscr. sepulchralis, quae Romae legebatur; ANTIGONUS. GERMANIC. CAESAR. ARGENTARIUS. VIXIT AN. XLII. AMIANTUS. GERMANIC. CAESAR CAELATOR. FECIT. A'caelo autem dictus: cuius meminit Ovid. Fastor. l. 3. v. 831.

Quique movies caelum, tabulamque coloribus uris,
Quique facis docta [orig: doctâ] mollia saxa manu.

Ubi quidam pro caelum legunt cestrum, et haec verba ad Encansticen referunt, submonente Plinio [orig: Pliniô] l. 35. c. 11. exir. Encausto pingendi duo fuisse antiquitus genera, cera [orig: cerâ] ê et in ebore cestro [orig: cestrô] i. e. vericulo [orig: vericulô]: quo [orig: quô] imagines mulierum maxime pinxisse, Lalam Cyzicenam

Virginem, M. Varronis iuventa [orig: iuventâ], Idem tradit, Ibid. Sed pro vulgata lectione stat Servius, ad Virgil. Aen. l. 1. v. 644.

Scribit namque: Insculpta, tamen hoc nomen in principali aliam babet naturam, in derivatione mutat. Nam caelum est, unde operantur Argentarii: quod producitur naturaliter, etc. Vide Laur. Pignor. Comm. de Servis, ubi varia hanc in rem erudite congessit, ut alios mittam. Caelatura autem luxu Romanorum in valuit: prius namque adhuc:

--- -- rudis et
Graias mirari nescius artes
Urbibus erersis, praedarum in parte reperta
Magnorum artificum frangebat pocula miles,
Ut pbaleris gaudcret equus, caelataque cassis
Romuleye simulacbra ferae mansuescere iussae
Imperii fato [orig: fatô], geminos sub rupe Quirinos,
Ac. nudam effigiem clypeo [orig: clypeô] venientis, et basta [orig: bastâ],
Pendentisque Dei perituro ostenderet bosti.
Argenti quod erat, solis fulgebat in armis,

ut ait Iuvenalis Sat. 11. v. 100. et seqq. At temporis processu, versa rerum facies. Postquam enim argentea pocula in pretio esse coepere [orig: coepêre], continentiores Cives purum, simplex nullisque emblematis caelatum argentum habere gaudebant, nepotes vero totos census in mirabiles profudere [orig: profudêre] sculpturas. Plin. l. 33. c. 12. Et quid haec attinet colligere, cum capuli militum contempto [orig: contemptô] ebore, aut etiamfastidito [orig: etiamfastiditô] caelentur argento [orig: argentô]: vaginae batillis, balthei lamimis crepitent: Iam vero raedagogia ad transitum virilitatis custodiantur argento [orig: argentô], feminae laventur et nisi argentea solia fastidiant, eademque materia et cibis et probris serviat. mentio in antiquis marmoribus, quorum unum sic habet, apud Pignorium,

Inde iocose apud Athenaeum magnum poculum puteus argenteus dicitur l. 11. Dipnosopb. ut clarum sit, inde etiam Graecis in usu fuisse. Et quid ni, cum notum apud illos poculum Solis Herculisque, in quo Heros navigasse [orig: navigâsse] fertur; ingentiaque pocula h(li/ou ploi=a dici consueverint, Eustath. in Od. 1. Quid insculpi solitum fuerit, docet Virg. Aen. l. 1. v. 644.

De caelatura hac poculorum inprimis argenteorum, quam Emblematum opus vocat vetus Scholiastes Iuvenalis ad v. 76. Sat. 1. locus est egregius Pauli ICti l. 13. ff. de condict. furtiva. Neminem in auro caelando inclaruisse miratur Plin. loc. cit. in argento maxime laudat mentorem uti vidimus. Martialis l. 8. Epigr. 51. de Pbiala Rufi, v. 1. s.

Quis labor in Pbiala? docti Myos, anne Mrronis?
Mentoris haec manus est? an Polyclete tua?
Livescit nulla [orig: nullâ] caligine fusca. --- --- --- ---

Dicebantur autem ista nobilium Artificum emblemata, proprio [orig: propriô] nomive formae. Sext. Propertius l. 4. eleg. 2. v. 61.

At tibi Mamuri, formae caelator abenae,
Tellus artisices ne terat Osca manus.

Vide Thom. Dempster. in Ioh. Rosini Antiqq. Rom. l. 5. paralip. ad c. 30. et supra. Sed et Caelatura, inter ministeria sacra recensetur, in Synodo Exoniensi A. C. 1287. can. 12. Cereus pascbalis, duo cerei processionales, celatura super Altare -- Onera omnium ornamentorum praedictorum - supportabunt libris matutinalibus, unico [orig: unicô] scilicet psalterio [orig: psalteriô], fenestris vitreis in cancello et celatura super maius Altare duntaxat exceptis, quae Rectores vel Vicarii supportabuat, Ubi Carolo du Fresne videtur id esse, quod in Ecclesia Roman. vulgo Tabernaculum vocant. Alia tamen videtur eidem esse vocis notio, apud Laur. Leodiensem in Episcopis Virdun. p. 345. Tigna, laquearia, tecta et caelaturam Ecclesiae, et vide eundem Auctorem in glossario.

CAELESTINUS [1] Valeriani et Gallieni Imperatorum temporibus vixit, atque in literas vitam eorum retulit: ut ex Pollione, in Valeriano iuniore, c. 1.cognoscimus.

CAELESTINUS [2] I. post Bonifacium I. Papa, A. C. 423. Caelestio Pelagiano restitit, Nestorium frustra reducere ad sidem conatus, excommunicavit, Novatianis conventus ademit. Augustini defuncti famam contra quosdam Galliae Italiaeque Episcopos defendit, Palladium Scotis misit, obiit A. C. 432. Sub eo Episcopatus Romanus non aliter atque Alexandrinus, quasi extra sacerdotii fines egressus, ad saecularem principatum aspir are coepit. Socr. l. 7. c. 11. 12. 13. 14. Vide plura apud Augustin. ep. 261. Prosper. sigebert. Onuphr. Genebrard. in Cbron. Euagr. l. 1. Gennad. c. 54. Plat. Baron. etc. Successit ei Sixtus seu Xystus III.

CAELESTINUS [3] II. prius Guido de Castello, Tifernas, successit Anacleto II. A. C. 143. sed mense post quinto [orig: quintô] obiit. Baron. Eum excepit Lucius II.

CAELESTINUS [4] III. Romanus, prius Hyacinthus dictus, successit Clementi III. A. C. 1191. eo fastus devenit, ut Henrico V. Imperatori primo coronam imponeret, post pede decuteret. Richardo Anglo cum illo [orig: illô] in oriente absente, Magnates quidam turbas

darent, auxilio fuit. Imperatorem Ducemque Austriae censurae subiecit, prioreque mortuo, Friderico filio eius Siciliam dedit, tribu um pactus. Episcopi Belluacensis captivi loricam videns, respondit Richardo, Non est filius meus vel Ecclesiae, potius Martis quam Cbristi miles. Obiit A. C. 1198. Sedis an. 6. mens. circiter 9. Baron. Platina, Ciacconius in eius vita. Onupbr. Genebr. Roger. Antonin. Matth. Paris. Hist. angl. Successit ei Innocentius III.

CAELESTINUS [5] IV. Godefredus, fil. Ioh. Castillionei Mediolanens. et Caslandrae Cribellae, sororis Urbani III. post Gregorium IX. Papa. A. C. 1241. a 10. solum Cardinalibus electus, reliquis in captivitate detentis a Friderico Imperatore mense post 18. ante coronationem, obiit, Sede per 21. menses vacante. Platina in vita eius. Genebr. in Cbron. Ei surrogatus est Innocentius IV.

CAELESTINUS [6] V. prius Petrus de Murrbon, dictus Eremita, Isernia [orig: Iserniâ] in Aprutio oriundus, Ordinis Caelestinorum fundator, succesit Nicolao IV. post interregnum 2. ann. 3. mens. Vitae sanctitate inclitus. Caroli II. Siciliae Regis aliorumque suasu tiaram aegre admisit; asino [orig: asinô] Aquileiam vectus, ubi coram 200000. hominum coronatus est. Sed a Cardinali Benedicto, ficta [orig: fictâ] per fraudem divina [orig: divinâ] voce, Pontificatu quinto [orig: quintô] mense exutus, et a deceptore hoc, qui Bonifacium VIII. se appellavit, vide ibi; in vinculis detentus, obiit A. C. 1295. Spondan. Bzovius. Platina in Caelestino. Ioh. Baleus in Caelst. act. l. 6. Cardin. d'Ailly in vita eius. Beunier. Caelestin. de Relig. Addo de Caelestinis, ab ipso institutis, quod reformati sunt hi Religiosi, ad regulam Benedicti, geruntque vestem candidam, cum icapulari nigro, et amplis largilque manieis. Ricbeliet. Vide quoque infra Morronensis ordo.

CAELESTIS nomen Deae cultae ab Afris. Tertullian. in Apcloget. Unicuique provinciae et civitati suus Deus est, ut Syriae astartes, ut Arabiae dysares, ut Noricit (Pithoeus legit Armorici)Belenus, ut Africae caelestis, etc. Philastrius Brixiensis in Catalogo bares. alia, inquit, baeresis in Iudaeis, quae Reginam, quam et Fortunam caeli nuncupant, quam et Caelestem vocant in Africa.

CAELESTIUS discipulus pelagii, Hibernus. Cum Magistro Romam, dein in Afrocam profectus, ab Aurelio Episcopo Carthaginensi Africa [orig: Africâ] expulsus: Inde in Siciliam delatus, a S. Augustino scriptis editis refutatus est. Postmodum ab Africae Numidiaeque Episcopis condemnatus, Zosimo imposuit. Roma [orig: Româ] dein ab Honorio pulsus, Constantinopolim abiit, inde a Patriarcha Attico exturbatus. Romam redux, denuo inde eiucitur. sic in Brittanniam, cum Pelagio, reversus, ibi uterque misere periit. Augustin. in de perfect. Iustit. de remissione pecc. Sanderus Haer. 99. Baron. S. C. 411. 412.

CAELIA Lex a Caecilio Tribuno Plebis lata, Q. Caelio [orig: Caeliô] Metello [orig: Metellô] Balearico [orig: Balearicô], T. Quinctio [orig: Quinctiô] Flaminio [orig: Flaminiô] Consulib. an. urb. Cond. 635. Ut etiam in perduellionis iudicio, quod Cassia [orig: Cassiâ] lege Tabessaria [orig: Tabessariâ] exceptum erat, populus non voce, sed tabella, sententiam ferret. Eius meminit Cicero de Legibus l. 3.

CAELINUM oppid. et fluv. in Venetia. Vide Plin. l. 3. c. 19. Caelina, et Cilina idem, Cluver.

CAELIOMONS et CAELIUS mons, oppid. Sueviae, ad Ilarum fluv. 3. leuc. infra Memmingam, 3. ab Augusta in Occasum, 5. ab Ulma in Austrum, exigut momenti.

CAELIUM [1] Calabriae oppid. non procul a a Brundusio. Plin. l. 3. c. 11. ad radices Apennini, 10. milliar. a mari Adriatico. Vulgo Ceglie. Baudrand.

CAELIUM [2] alias Zeira, vicus Lusitaniae in Extremadura provinc. 2. leuc. a Thomario in Wccasum. Multi scribunt Selium, vel Sellium, putantque esse Leiriam, urbem Episcopalem sub Archiepiscopo Ulissiponensi.

CAELIUS [2] Historiographus, memoratus Aelio Spartiano in Hadriano Caes. c. 16. Amavit praeterea genus dicendi vetustum --- Ciceroni catonem, Virgilio Ennium, Salustio Calium praetulit. Uti membranae habent, cum alias legeretur, Caecilium. Sed hic, vetus Poeta, tam inepte Sallustio comparetur, quam convenienter Crispus et Caelius componuntur. Antiquus fuit Historicus, ex quo multa A. Gellius, Priscianus, Sosipater, Charisius, alii. Vide Isaac. Casaubonum Notis ad Spartian.

CAELIUS [4] Orator, cari turbulentoque [orig: turbulentôque] ingenio [orig: ingeniô], Cieeronis discipulus, decessit admodum iuvenis, quem Quintilian. l. 10. c. 1. dignum longiore vita [orig: vitâ], et meliore mente dixit. Ab Atratino quodam accusatus, quod cum Catilina conspirasset [orig: conspirâsset] in perniciem rei publ. quodque aurum a Clodia Clodii sorore extorsisset, eique venenum propinasset [orig: propinâsset], defensus est a Cicerone. Vide Orat. Pro Marco Caelio.

CAELIUS [6] Tarracinae splendido [orig: splendidô] loco [orig: locô] natus, cum in cubiculo quiescens, in lecticulo peremptus esset, eius caedis, quoniam nulli essent alii, ad quos suspicio pervenire posset, Caelii duo filii causam dixere [orig: dixêre]: postquam vero constitit, eos dormivisse, aperto [orig: apertô] lstio [orig: lstiô] absoluti sint, quoniam in tanto facinore verisimile non fuisset, eos quietem capere potuisse. Val. Mac. l. 8. c. 1. ex. 13. ubi in editionibus quibusdam Clodius vocatur.

CAELIUS [7] Antipater Lucius scripsit historiam Roman. cuius epitomen fecit M. Brutus, Cicer. ep. ad Attic. l. 13. ep. 8. Eius meminit Valer. Max. l. 1. c. 7. ex. 6. Vide Voss. de Hist. Lat. l. 1. c. 8.

CAELIUS [8] Apollinaris, praenomine Q. Sosii Prisci collega An. Urb. Cond. 941.