CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

CAESAR [7] Bussius, fundator Congregationis doctrinae Christianae, natus est Cavallione, A. C. 1544. Caecitatem sibi immissam caelitus tanta [orig: tantâ] animi aequitate tulit, ut illi amoliendae nullum collyrium voluerit adhibere. Obiit A. C. 1607. Iacob. de Beauvais et Iac. Marcellus, in eius vita. Gautier. 17. sec. Chron. p. 848.

CAESAR [8] Estensis, ab Alphonso II. haeres institutus, A. C. 1597. Ferrariensi Ducatu Clementi VIII. cedere coactus est, Mutino [orig: Mutinô] et Regio [orig: Regiô] solum retento [orig: retentô]. Ex Anna Virginia de Medicis, pater Alphonsi, Ludovici, Hippolyti, aliorumque, et trium filiarum.

CAESAR [9] Sextius Paconianus Praetorius audax, maleficus, omnium secreta rimans, dilectusque a Seiano, cuius ope dolus C. Caesari pararetur. Quia indicium professus fuit, summo supplicio est exemptus, Tacitus l. 6. Annal. c. 3. Postea tamen in carcere, ob carmina illic in Principem factitata, strangulatus est. Ibid. c. 39.

CAESAR [10] Vopiscus, cum causam apud Censores ageret, campos Roseae Italiae dixit esse sumen, in quo relicta pertica postridie non appareret propter herbam. Varro de R. R. l. 1. c. 7. Idem totidem verbis habet Plinius l. 17. c. 4. Virg. Georg. l. 2. v. 201.

Et quantum longis carpent armenta diebus,
Exigua [orig: Exiguâ] tantum gelidus ros nocte repomt.

CAESARAUGUSTA Hispaniae Tarraconensis civitas, Augusta Caesarea Ptolemaeo ac Straboni, ab Augusto ad Iberi amnis ripam eo [orig: eô] loco [orig: locô] fundata, quo Subduba oppid. antea situm erat. Haec Prudentii Poetae patria fuit, hodie autem Saragoza dicitur. longitud. 20. 20. latitud. 42. 30. Aragoniae primaria est, Archiepiscopalis cum ponte ad Iberum fluv. Academia [orig: Academiâ] insignis. Deficit in dies. Regum Aragoniae olim sedes, et iuxta illam Iberus fluv. recipit Guervam et Gallaecum amnes, 48. leuc. Hispan. a Valentia, 46. a Barcinone, a Burgis 42. Toleto 54. ab Herda in Circium 20. 10. ab Huesca in Occasum, 12. a Bilili in ortum 14. A Turiazone in Eurum Baudrand. In planitie sedet amoenissima. Templum ibi celebre, Nostra Sennora del Pilar, suprema Curia, etc. Hic [orig: Hîc] Concilium A. C. 381. quo [orig: quô] Priscillianus condemnatus est, cum sectatoribus suis, quorum tum ingens in Hispania numerus. Porro A. C. 516. 592. 691. Prudentius in perist. Hymn. 7. v. 3.

CAESAREA [1] insul. maris Britannici. Antonin. Normanniae olim pars, quae Iersey dicitur Camdeno. Nunc Suthamptoniae provinc. Angliae annexa, cum Angliae regi sola supersit una cum Garnseia ex avita hereditate Ducatus Normanniae, a cuius ora vix 5. leuc. distat. 12. habet Parochias, et castrum Montorgneil in eius ora Orientali.

CAESAREA [3] cognomento [orig: cognomentô] Magna, quae et Mazaca prius, Tisaria et Caisar a Tiberio nominata, urbs Archiepiscopalis Cappadociae ad Melam fluv. et montis Argaei radices, cui D. Basilius Magnua praefuit Episcopus. Straboni l. 12. et Stephano lim etiam Edessa Partheniana. Poulero p. 2. c. 8. etaim apamia, hodie Erseron: Caesarea item Ptolemaeo penes Anazarbum; aliis Anzarbus, urbs Ciliciae est. item urbs Bithyniae. Ptol.

CAESAREA [4] pagus Germaniae apud Ingolstadium in Bavaria, vulgo Resching.

CAESAREA [5] Mauritaniae urbs. Plin l. 3. c. 3. Cabo Figalo Pineto. In Africa. Celebris in Histor. Rom. Afris dicta Tiguident, seu vetus urbs, a Califis destructa, A. C. 959. Rudera magnitudinem loquuntur. Sub Arabibus, divitiis Academiisque, unde Poetae et Philosophi excellentes prodierunt, inclita. Strabo l. 17. Marmol. l. 5. c. 34. Eam Bochi Regiam facit Solinus c. 25. Caesariensi coloniae Caesarta inest, a D. Claudio deducta Bocchi prius Regia, postmodum Iubae indulgentia [orig: indulgentiâ] populi Romani dono data. Sed Iubae Regiam fuisse, tradunt Plinius, Strabo, Pomponius, alii. Nec etiam Caesarea data est Iubae, verum tota Mauritania, quae prius Bocchi fuerat, idque non a Populo Roman. sed ab Augusto Caesare. Plin. l. 5. c. 2. Namque diu Regum nomina obtinuere [orig: obtinuêre], ut Bogudiana appellaretur, itemque Bocchi, quae nunc Caesareensis. A Caesarea videl. quae toti provinciae nomen dedit, postquam a Iuba instaurata, Caesareaeque nomine accepto [orig: acceptô], sede eius Regia [orig: Regiâ] nobilitata esset: cum antea ignobile fuisset oppidum, Iol nomine, uti ex Mela discimus, l. 2. c. 6. Vide quoque Strabonem l. 17. Coloniae postea iure donata est a Claudio Caesare deductis in eam veteranis: Salmas. ad Solin. p. 309.

CAESAREA [6] inter Ravennam et Classem oppidum, aut potius suburbium, ut est apud Iornandem. Blondus et Rubeus tradunt Monasterium S. Maria in portico hodie ibi extare; idem scribit Leander.

CAESAREA [7] Pannoniae superioris oppidul. Thata, teste Lazio [orig: Laziô], in Hungaria.

CAESAREA [8] nomen templi Alexandrini, in Aegypto, de quo mira habet Eutychius Patric. ut infra videbimus, ubi de Michaele Archangelo.

CAESAREA [10] Palaestinae, quae et Turris Stratonis, et Apollonia; urbs Archiepiscopalis ac, post Hierosolyma, primaria, inter Ptolemaidem ad Boream 40. et Ioppen in Austrum 30. mill. pass. ab Hierosolymis 50. in Occasum, et Circium, prorsus iacens in litore maris. Ab Herode, in honorem Caesaris, aedificata, in qua idem in eiusdem honorem magnificam domum e marmore construxit, ubi nepos eius ab angelo percussus, eo quod non dedisset honorem Deo, consumptus a vermibus exspiravit. Actor c. 12. v. 23. In hac Cornelius Centurio a Petro baptizatus est. Magnificentiam huius urbis prolixe describit Iosephus, Iud. Ant. l. 15. c. 13. l. 4. c. 9. Postmodum Metropolis Palaestinae, nomine Coloniae Romanae honorata, quod

Vespasiani copias humaniter tractasset [orig: tractâsset]. Creditur Agabi Prophetae patria; ab Eusebio, Theophilo, etc. illustrata. Euseb. l. 5. c. 22. Beda de aequin. verno. Hic [orig: Hîc] a Gentibus Iudaei omnes, ad XXM. occisi, quam cladem ulturi, dum vicos Syrorum vastabant, gentes in se exasperarunt [orig: exasperârunt], A. C. 66. Origenes hic [orig: hîc] docuit. A. C. 222. Ibi Synodus, propter Paschatis celebrationem, ab hoc Theophilo, et A. C. 334. ob Athanasium, Tyrum translata. Tom. 2. Conc. Expugnata est a Muhavia, post 7. annor. obsidionem, A. C. 653. longitud. 66. 15. latitud. 32. 20.

CAESAREA Paneas oppid. Phoeniciae, alias *panea\s2 simpliciter. Stephanus, *panea\s2, poli/xnion *foini/khs2: a Paneade, Iordanis fonte ex geminis altero, qui in hac urbe oriebatur. Plin. l. 5. c. 18. de urbibus Decapolitanae Syriae, Intercursant cinguntque has urbes Tetrachiae, regionum instar singulae et in Regna contribuuntur, Trachonitis, Paneas in qua Caesarea cum supradicto fonte, Abila, Arca, Ampeloessa, Gorbe. Nomen Caesareae, ei Philippus Tetrarcha, in honorem Caesaris, imposuit, postquam eam restaurasset [orig: restaurâsset]: hanc enim illi Herodes Magnus reliquerat cum Trachonitide, Batanea et Auranitide, ut illas nomine Tetrarchiae haberet. Unde et Caesarea Phtlippi dicta est etc. Vide Ioseph. Iud. Ant. l. 15. c. 13. Salmas. ad Solin. p. 575. et seqq. ut et in voce Caesarea Philippi.

CAESAREA Philippi a Philippo filio Herodis, in honorem Caligulae, restaurata, prius Paneas, urbs Palaestinae apud ortum Iordanis fluv. in finibus Coelesyriae. Belina G. Tyrio, Postello et Brocardo, Balbec Bellonio. Occupata est, a Fulcone Balduini successore, Saracenis ad Antiochiam victis, A. C. 1135. Guil Tyr. l. 14 P. Aemil l. 5. Recepta a Noradino, post victum Raimundum, cum Almericus in Palaestina rerum potiretur. A. C. 1169. Tyr. l. 19. etc. longitud. 67. 40. latitud. 33. 00.

CAESAREA Insignia ab Imperatoriis distincta, qualia fuerint, ex parte vidimus supra. Ut alia quaedam addam, Caesares diademate usos fuisse, negat Vir doctissimus; et nummi sunt, in quibus nuda [orig: nudâ] fascia [orig: fasciâ] aut taenia [orig: taeniâ] caput cinguntur, ut Constantinus Iunior in eo, qui inscriptionem praefert, PRINCIPI IUVENTUTIS. At in aliis corona [orig: coronâ] radiata [orig: radiatâ] cincti et ii visuntur, ut Constantinus Chlorus in compluribus, praeterea Licinius Iunior in altero, cui inscriptum, VIRTUS EXERCIT. et Constantius Constantini M. filius in aureo, cuius aversa pars typo [orig: typô] caret. Denique Iuliani Caesaris caput, eodem [orig: eôdem], quo [orig: quô] is postmodum Imperator usus est, diademate, duplici scil. margaritarum linea [orig: lineâ], cum lapillo ad frontem grandiori, exornatum exhibet eiusdem votorum Quinquennaliorum nummus. Idem evincit nummus Constantini M. a Tristano et Gretsero descriptus, in quo crispus et Constantinus Iunior filii, cum gemmato diademate repraesentantur. Sed et diadema Caesaribus tribuunt Zonaras, Theophanes, Manasses, Glycas, alii, ut observatum Carolo du Fresne ad Ioinvill. ubi de Imperatorum ac Regum coronis, accurate multa congessit. Idem firmat praeterea Eusebius de Vita Constantini l. 1. c. 18. Nam quod ex Scriptoribus aliis diadema soli Augusto fastigio vindicatur, id verum omnino: cum in Augustis Imperatoriae, in Caesaribus Caesareae dignitatis Symbolum haberetur. Vide eundem Car. du Fresine Dissertat. de infer. aent Numism. ubi Caesareae dignitatis, ab Imperatorio apice divisae primordia arcessit, a principatu Traiani, a quo cum Hadrianus adscitus esset ad imperium, divisa nomina Caesarum atque Augusti ex Aur. Victore, quo et Salmas. facit ad Histor. Aug. Ibidem de Caesareis insignibus plura.

CAESAREANUM Nomen apud Iul. Capitolin. in Clodio Albino, c. 3. quid sit, vide supra in Caesar.

CAESAREOPOLIS Urbs Hungariae superioris in Comitatu Zepusiensi, iuxta Carpathum montem, in finibus Hungariae et Poloniae, cum arce 2. milliar. a Leutlcha, 8. ab Epperia in Occasum; vulgo Kesmarckt seu Keysersmarckt.

CAESARIANI et CAESARIENSES, dicuntur Officiales procuratoris Caesaris, qui et Catholiciani, l. prohibitum et l. desfens. C. de iure Fisc. lib. 10. et l. penult. fin. C. de bonis proscr. Rationes illi fiscales tractabant et bona ad Principem devoluta, velut vacantia, occupabant. Vide titulum de Caesarianis Cod. Theodos. l. 7. et Arrianum in Epictetum l. 3. c. 24. Cuiacius hinc deductam vocem Gallicam Sergent et Germ. Scharianthen deducit ad l. 7. Cod. de Iure Fisci. Vide Ioh. Calvin. Lexic. Iurid. et Car. du Fresne in Glossar. uti de titulo eorum honorario, infra voce Egregiatus.

CAESARIATI equis Numidae memorantur Tertulliano de Pallio c. 4. Unde apud aliquos Numidas, etiam equis caesariatos, iuxtae cutem tonsor et cultri vertex solus immunis; Ubi Carthaginenses alloquens, dicere vult; unde apud nos, qui vicini Numidis, et paene Numidae estis, iuxta cutem tondendi mos inolevit, cum Numidae vicini vestri, non tantum naturalem Caesariem alant, sed etiam aliena [orig: alienâ] Caesarie, equinis nimirum iubis, caput ornare soleant. Non itaque haec verba sic accipienda, ut Numidae non suam tanturn, sed etiam equorum caesariem aluisse dicantur: Nam neque Caesaries de equis dicitur; nec si diceretur, soli Numidae illam nutriissent, sed et illi Graeci quoque, quorum tonsuram hic [orig: hîc] Carthaginensibus exprobrat Tertullianus. Nempe, cum Graeci elegantiores strictim tondetentur: Numidae contraria omnia sequuti, non solum capita sua non tondebant, nec strictim, nec per pectinem, sed etiam praeter naturalem caesariem, equinas caudas, quasi alteram caesariem, in capite gestabanot. Hoc est, quod Scriptor hic ait, Numidas equis caesaeriatos esse, equinis seil. iubis aut caudis cristatos. Poeta.

*(/ippourin Graeci huiusmodi cristam vocant. Fecerunt autem id Numidae, utpote militares: militare enim Caesariem alere. Unde, cum ingenui et palaestrici adolescentes coma [orig: comâ] circumtonsa [orig: circumtonsâ], seu cum

capillatura in orbem tonsa [orig: tonsâ], ad instar coronae, quam stfa/nhn, item peridromon Graeci vocabant, introducerentur in Comoedia: Milites caesariati erant, ut colligere est ex Plauti Milite glorioso, Actu 3. sc. 1. v. 172. Hinc e)pi/seistoi appellati, quod longani comam quaterent, Polluci. Vide Salmas. Not. ad loc.

CAESARIENSIS Colonia Iubae olim Regia fuit, uti supra vidimus. Hinc toti provinciae, seu Mauritaniae interiori, quae olim sub Boccho fuerat, nomen: quae Casariensis absolute vocatur Solino c. 32. Deinde in Caesariensis pede (Nilus) prorumpens amplior, eadem indicia praefert etc. ubi pedem pro tractu vel limite posuit. Vide in voce Mauritania.

CAESARIES Graece ko/mh kouriw=sa, a caedendo, hinc de viris tantum; et quidem de capite praecipue. Hanc Deo devovendi ritus, occurrit inter Naziraeatus Leges, Numer. c. 6. v. 5. Omnibus diebus voti Naziraatus sui novacula ne transito super caput eius (Naziraei) usque dum compleantur dies illi --- -- sanctus esto, sinendo crescere comam, capillos capitis sui. Quod tanra [orig: tanrâ] religione observatum, ut nec unicum quidem pilum abradere vel evellere fas foret, nisi tempore voti peracto [orig: peractô]. Quo [orig: Quô] facto [orig: factô] attondebantur oblaroque [orig: oblarôque] sacrificio [orig: sacrificiô], votivam Caesariem, tamquam rem sacram, in peculiari Templi couclavi concremabant. Durabat autem votum fere ad certum tempus: quod si expreslum non foret, menstruum erat, uti Iudaei colligunt, ex Numer. c. 6. c. 5. Alia ratio nativorum fuit Naziraeorum, intei quales Simson primus erat, unus ex ultimis Israelitarum Iudicibus, Iudic. c. 13. v. 7. cui proin Caesaries in immensum crevit, ut in septem crines seu sertas distingui necesse habuerit, cincinni dicuntur Iudic. c. 16. v. 13. Qui dixit ei, si attexueris septem cincinnos capitis mei ad iugum textoris: et v. 19. accersivit quendam (Delila) ut abr aderet septem cincinnos capitis eius. Sed sertas proprie fuisse crinesque plexos, docet Burmannus: cuiusmodi ploka/das2 naziraeorum caesaties habuisse videtur, ut et coma Absolonis, de qua videre est 2. Sam. c. 18. v. 9. Quemadmodum senis crinibus ornatas olim matronas, apud Festum legimus, h. e. senis comatum ordinibus in funes vel sertas nexis: qui vetustissimus eatum ornatus fuit. Nempe cum mulieri ornamento sit coma promissa, viro dedecori, muliebri modo [orig: modô] capillos promittere iubebantur Naziraei, ad maiorem sui humiliationem et abnegationem, uti docet Franc. Burmannus ad locum Numerorum cit. Quod vero modo de Caesarie Simsonis dictum, in qua symbolice inexpugnabile eius robur consistebat, id, ut plura e Sacris alia, Fabula ad Nisum transtulit Megarensium Regem, de quo Ovid. Met. l. 8. v. 9.

Ubi fatalem vocat, quod urbis regnique fata in eo consistere crederentur etc. Sed et de barba vox occurrit apud Stat. Theb. l. 2. v. 96.

Tiresiae vultus vocemque et vellera nota
Induitur, mansere [orig: mansêre] comae propexaque mento
Caesaries.

Cum Deus in Somnis Opifer consistere visus
Caesariem longae dextra [orig: dextrâ] deducere barbae,
Et placido [orig: placidô] tales emittere pectore voces.

At genitor --- -- --- --
Inicit ipse rogis tergoque [orig: tergôque] et pectore fusam
Caesariem ferro [orig: ferrô] minuit, sectisque iacentis
Obnubit tenuia ora comis. --- ---

Ubi ritum indigitat caedendi et funeri imponendi capillos, iisque os inprimis obnubendi, de quo ubertim scripsere [orig: scripsêre], Kirchmannus l. 2. c. 15. I. Geartius ad Silvas p. 235. Io. Wowerius ad Petronium p. 456. Delrius ad Senecae Hippolytum v. 1177. Passeratius ad Propertium l. 1. El. 17. Alii. Vide quoque hie [orig: hîe] passim in vocibus Caesariati, Capilli, Coma, Crinis, Funus etc. Addo hoc unum, quod Indis omnibus promissam caesariem, non sine fuco caerulei aut crocei coloris, scribit Solin. c. 65. de qua eorum, aliarumque gentium circa comam barbamque cura, vide praeter modo laudatos Auctores, Tiraquellum ad Alex. ad Alexandro Genial. Dier. l. 5. c. 18.

CAESARION I. Caesaris ex Cleopatra filius, iussu Augusti occisus. Sueton. in Caesare c. 52. et Augusto [orig: Augustô] c. 17.

CAESARIS Arae *kai/saros2 *bwmoi\, ad Tanaim Sarmaticum locus, memoratus Ptolemaeo, de quo vide salmas. ad Solin. p. 790.

CAESARISBURGUM quod alias Caesaris Burgus, hodie Cherbourg oppidum, vel potius munimentum maritimum, in pago Constantino, ad rivulum in Oceanum influentem. Non tam a Caio Iulio Caesare, cui per novem annos bellum in Gallia gerenti non vacavit ullas ibi colonias condere, ulla loca aedificare: quam ab Augusto Caesare, in prioris vel ab incolis aut militibus Romanis praesidiariis, in Augusti ipsius, qui post adoptionem Iulius Caesar dictus est, honorem appellatum. Saepe etiam observatum, ex castris exercituum Romanorum postea ab incolis facta esse castella: ut etiam de Iuliobona Caletorum. de Sacro Caesaris in Biturigibus, et de Iuliaco Ubiorum dici fortasse convenit. Castellum Carusburc, i. e. Carusburgus vocatur a Richardo III. D. N. A. C. 1026. Hadr. Vales. Notit. Gall.