December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised
image: as0005JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.
image: as0006
[gap: praeliminaria]
image: s0636bCAJUS [104] Marius, Marii filius, Consul, Collega Cn. Papyrii, Carbonis, an. Urb. Cond. 672.
CAJUS [105] Marius Censorinus, Consul, Collega C. Asinii Galli, an. Urb. Cond. 746.
CAJUS [106] Martius Coriolanus a Tribunis Plebis exilio [orig: exiliô] damnatus, an. Urb. Cond. 263. Hic multas Latinorum civitates cepit, Romam obsedit, Veturiae matris, et Volumniae uxoris cum imperio [orig: imperiô] tum precibus obsidionem solvit an. Urb. Cond. 266. Eo [orig: Eô] tempore templum muliebri Fortunae conditum, et dedicatum fuit.
CAJUS [107] Martius Figulus Consul, Collega P. Scipionis Nasicae, an. Urb. Cond. 592. 2. Consul, Collega L. Cornelii Lentuli, an. Urb. Cond. 598. Parum prospere primum, hinc feliciter adversus Dalmatas pugnavit.
CAJUS [108] Martius Rutilius Consul, Collega Cn. Manlii Capitolini, an. Urb. Cond. 399. Ex plebe Dictator, an. Urb. Cond. 400. 2. Consul, Collega P. Valerii Publicolae, an. Urb. Cond. 404. 3. Consul, Collega T. Manlii Torquati, an. Urb. Cond. 412. 4. Consul, Collega Q. Servilii Halae, an. Urb. Cond. 414.
CAJUS [109] Martius Rutilius Consul, Collega Q. Fabii Rutiliani, an. Urb. Cond. 445.
CAJUS [110] Menenius Dictator an. Urb. Cond. 441.
CAJUS [111] Menius Nepos Consul, Collega L. Furii Camilli, an. Urb. Cond. 418. Caio Maecenati triennio [orig: trienniô] supremo [orig: supremô] nullo horae momento [orig: momentô] intermissus contigit somnus. Plin. l. 7. c. 51.
CAJUS [112] Mutius, civitatem ab hostibus liberavit, an. Urb. Cond. 247.
CAJUS [113] Mutius Scaevola Consul, Collega L. Calphurnii Pisonis, an. Urb. Cond. 621.
CAJUS [114] Nautius Rutilius Consul, Collega P. Valerii Publicolae, an. Urb. Cond. 279. 2. Consul, Collega L. Minutii Augurini, an. Urb. Cond. 296.
CAJUS [115] Nautius Rutilius Consul, Collega M. Payyrii Mugillani, an. Urb. Cond. 315.
CAJUS [116] Norbanus Balbus Consul, Collega L. Scipionis Asiatici an. Urb. Cond. 671. Hic a Sylla Italiam ingresso victus est. Eutrop. l. 5. c. 5.
CAJUS [117] Norbanus Flaccus Consul, Collega Appii Claudii Pulchri, an. Urb. Cond. 716.
CAJUS [118] Norbanus Flaccus Consul, Collega C. Caesaris Octaviani, an. Urb. Cond. 730.
CAJUS [119] Norbanus Flaccus Consul, Collega Drusi Caesaris, an. Urb. Cond. 767.
CAJUS [120] Octavius, Pater Augusti, Praetor Macedoniae, fugitivos, reliquam Spartaci et Catilinae manum initinere delevit: Bessos ac Thraces magno [orig: magnô] praelio [orig: praeliô] fudit. Decedens Macedonia [orig: Macedoniâ], priusquam confiteri se candidatum Consulatus posset, morte obiit repentina [orig: repentinâ], superstitibus liberis, Octavia [orig: Octaviâ] maiore, quam ex Ancharia, et Octavia [orig: Octaviâ] minore, item Octavia [orig: Octaviâ], nondum Augusta [orig: Augustâ], quos ex Accia susceperat. Consulito Sueton. in Augusti vita.
CAJUS [121] Oppius, Historicus, cui quidam Commentatios Caesaris de bello Alexandrino, Africano et Hispan. adscriptum eunt. Sueton. in Coes. c. 53. etiam vitas illustrium virorum scripsisse creditur. Tacit. l. 12. Annal. c. 60. illum ex primis fuisse refert, quibus a Caesare de bello et pace tractandi summa commissa.
CAJUS [122] Papyrius Balbus Consul, Collega P. Manilii, an. Urb. Cond. 634.
CAJUS [123] Papyrius Carbo Consul, Collega C. Caecilii Metelli Captarii, an. Urb. Cond. 641. A Cimbris, qui in Illyricum venerunt, victus atque fusus est.
CAJUS [124] Papyrius Crassus Tribun. militum an. Urb. Cond. 372.
CAJUS [125] Papyrius Massus Consul, Collega M. Pomp. Mathonis, an. Urb. Cond. 523.
CAJUS [126] Petilius Balbus Consul, Collega M. Fabii Ambusti an. Urb. Cond. 396. 2. Consul, Collega M. Val. Corvini, an. Urb. Cond. 410. 3. Consul, Collega L. Papyrii Mugillani an. Urb. Cond. 429. Consulibus aere alieno [orig: alienô] gravatis, ne quis in compedibus teneretur, legem tulerunt.
CAJUS [127] Petronius, Neronis iussu occisus, Tacit. l. 16. Annal. c. 19.
CAJUS [128] Piso Vopiscus Consul, Collega Servii Astae, an. Urb. Cond. 866.
CAJUS [129] Plautius Decianus Consul, Collega L. Aemilii Mamerci, an. urb. Cond. 426. De Privernatibus triumphavit.
CAJUS [130] Plautius Proculus Consul, Collega C. Fabii Ambusti, an. Urb. Cond. 398. Magister equitum an. Urb. Cond. 400. Ad Salinas, Hetruscos, Faliscos, et Tarquinienses vicit, fudit, cecidit, ac triumphum egit.
CAJUS [131] Plautinus Venox Consul, Collega T. Manlii Totquati, an. Urb. Cond. 409. 2. Consul, Collega L. Aemilii Mamerci an. Urb. Cond. 415.
CAJUS [132] Pompeius Gallus Consul, Collega Q. Verannii, an. Urb. Cond. 801.
CAJUS [133] Pontius Nigrinus Consul, Collega C. Arannii, an. Urb. Cond. 789. Agrippam in vincula coniecit. Ioseph. Iud. Ant. l. 18. c. 15.
CAJUS [134] Pompeius, Samnitum Imperator, a Q. Fabio Max. filio Gurgitis securi percussus est, an. Urb. Cond. 461.
CAJUS [135] Poppaeus Sabinus Consul. Collega Q. Sulpitii Camerini, an. Urb. Cond. 761.
CAJUS [136] Popilius Laenas Consul, Collega P. Aelii Ligonis, an. Urb. Cond. 582. 2. Consul, Collega M. Aemilii Lepidi, an. Urb. Cond. 596.
CAJUS [137] Quintius Claudius Consul, Collega L. Genutii Clepsinae, an. Urb. Cond. 482.
CAJUS [138] Quintius Flaminius Consul, Collega P. Furii Philonis, an. Urb. Cond. 531. 2. Consul, Collega Cu. Servilii
image: s0637aGemini, an. Urb. Cond. 537. In pugna ad Thrasimenum lacum occisus est.
CAJUS [139] Quintius Faminius Consul, Collega M. Aemilii Lepidi, an. Urb. Cond. 567.
CAJUS [140] Quintilius, Dictator an. Urb. Cond. 427. Eo [orig: Eô] tempore 170. mulieres veneficae, Romae deprehensae, damnatae fuerunt.
CAJUS [141] Rubellius Geminus Consul, Collega C. Fulvii Gemini, an. Urb. Cond. 781.
CAJUS [142] Scribonius Curio Consul, Collega Cn. Octavii, an. Urb. Cond. 678.
CAJUS [143] Sempronius Blaesus, ConsulCollega C. Servilii Caepionis, an. Urb. Cond. 500. 2. Consul, Collega Au. Manlii Attici an. Urb. Cond. 509.
CAJUS [144] Sempronius Tuditanus Consul, Collega M. Aquilii an. Urb. Cond. 626. Contra Iapygas primo male rem gessit, mox victoria [orig: victoriâ] cladem acceptam emendavit.
CAJUS [145] Sentius Saturninus Consul, Collega Sp. Lucretii Cinnae an. Urb. Cond. 375.
CAJUS [146] Servilius Hala Consul, Collega L. Papyrii Mugillani an. Urb. Cond. 329. Tribun. Militum, magister equitum an. Urb. Cond. 348. 2. Tribun. Militum an. Urb. Cond. 345.
CAJUS [147] Servilius Portius Tribun. militum an. Urb. Cond. 339.
CAJUS [148] Servilius Priscus Consul, Collega L. Aemilii Mamerci, an. Urb. Cond. 276.
CAJUS [149] Servilius Structus Tribun. Militum an. Urb. Cond. 338. 2. Tribun. militum 339.
CAJUS [150] Servilius Tucca Consul Collega L. Caelii Metelli. an. Urb. Cond. 461.
CAJUS [151] Sextilius, Trbun. militum An. Urb. Cond. 337.
CAJUS [152] Silius, Consul, Collega L. Munatit Planci, an. Urb. Cond. 765.
CAJUS [153] Suetonius Paulinus Consul, Collega L. Telessini, an. Urb. Cond. 818.
CAJUS [154] Sulpitius Galba Consul, Collega P. Popilii Laenatis, an. Urb. Cond. 622.
CAJUS [155] Sulpitius Galba Consul, Collega D. Haterii Agrippae, an. Urb. Cond. 774.
CAJUS [156] Sulpitius Gallus Consul, Collega C. Fundani Funduli, an. Urb. Cond. 510.
CAJUS [157] Sulpitius Gallus Consul, Collega M. Claudii Marcelli, an. Urb. Cond. 588. Ligures subegit.
CAJUS [158] Sulpitius Longus Consul, Collega P. Aelii Paeti, an. Urb. Cond. 419. quo [orig: quô] tempore Minutia Vestalis Virgo, ob incestum, viva defossa est, Oros. l. 3. c. 9. Eutrop. l. 1. c. 1.
CAJUS [159] Sulpitius Longus Consul, Collega M. Petilii Libonis, an. Urb. Cond. 441.
CAJUS [160] Sulpitius Paeticus Consul, Collega C. Licinii Stolonis Calvii, an. Urb. Cond. 392. 2. Consul, Collega cum eodem Licinio, an. Urb. Cond. 395. 3. Consul, Collega M. Valerii Publicolae, an. Urb. Cond. 401. Ambo Patricii, contentione de consulatu, vicerunt patres. 4. Consul cum eodem Publicola an. Urb. Cond. 403. 5. Consul, Collega T. Quintii Poeni, an. Urb. Cond. 405. Tribun. Militum an. Urb. Cond. 374. Dictator an. Urb. Cond. 398. Interrex, an. 400. Urb. Cond.
CAJUS [161] Sulpitius Paterculus Consul, Collega A. Attilii Calarini, an. Urb. Cond. 490.
CAJUS [162] Terentius Varro Consul, Collega L. Aemilii Pauli an. Urb. Cond. 538.
CAJUS [163] Valer, Cotta, Consul, Collega P. Servilii Gemini, an. Urb. Cond. 505.
CAJUS [164] Valer, Flaccus, Consul, Collega Marci Herennii an. Urb. Cond. 661.
CAJUS [165] Valer, Potitius, Consul, Collega M. Aemilii Mamerci, an. Urb. Cond. 346. Tribun. Militum an. Urb. Cond. 341. 2. Tribun. Militum an. Urb. Cond. 350. 3. Tribun. militum an. Urb. Cond. 353.
CAJUS [166] Veturius, Tribun. Militum an. Urb. Cond. 380. 2. Tribun. Militum an. Urb. Cond. 386.
CAJUS [167] Vibius Pansa Consul, Collega A. Hirtii, an. Urb. Cond. 711.
CAJUS [168] Vipsanius Apronianus Consul, Collega L. Fonteii Capitonis, an. Urb. Cond. 811. aliis C. Vipsanius Publicola.
CAJUS [169] vel GAIUS Dalmata, Diocletiani Imperatoris propinquus, creatus est A. C. 283. Episcopus Roman. post Eutychianum martyrio [orig: martyriô] sublatum. Martyres sanctos, inprimis ex fratre Gabinio Presbytero neptem Susannam, quam Diocletianus genero suo Maximino Galerio conciliare uxorem volebat, ad mortem pro fide strenue subeundam hortatus, eadem [orig: eâdem] corona [orig: coronâ] dignus habitus est, A. C. 296. Euseb. in Chronic. et Histor. l. 7. c. 26. Nicephorus l. 6. c. 34. Platina, Genebrardus, Onuphr. Tom. 1. Concil. Baron. A. C. 281. 296. Balaeus, in vita Caii.
CAJUS [170] vel GAIUS eruditione insignis, disputavit publice, contra Proclum, Montani celebrem discipulum, illumque ad e)xemuqi/an redegit. Vide Euseb. l. 6. c. 14. Hieron. de Script. Accidit hoc A. C. 215.
CALABASTORES Africae oppid. Procop.
CALABER [1] Iovis fil. frater Taenari et Caeresti. Steph.
Q. CALABER libros 14. scripsit, ta\ meq' *(/omhron, sive *paraleipo/mena: quomodo inscripsit, quia Homerus Historiam de Ilio non absolvit. Vulgo solent Calabrum vocare, quia eum Bessarion, Nicaeae Cardinalis, extra Hydruntem, maritim. Calabriae oppid. in pervetusta aede B. Nicolai reperit. Atque hoc etiam in Graeca Constantini Lascaris Grammatica legere est. Nunc verisimilius Smyrnaeum nominant, quia ipse l. ult. dicat se periklu/tois2, sive illustribus Musarum ovibus Smyrnae pasceudis operam dedisse, Ex quo si de patria haud certo colligitur, saltem viemus, Scholam non
page 637, image: s0637binfrequentem habuisse Smyrnae, At nullo [orig: nullô] nititur fundamento [orig: fundamentô], quod eum Ptolemaeus Flavius Romanum putavit. Vossius. Elegans admodum auctor est, Coluthi, Tryphiodori, et Musaei non multum absimilis, dignus certe, qui omnium manibus teratur; Et ut Homerum in argumento sequitur, ita in Lectione eundem comitari debeat. Nic. Lloydius.
CALABER [2] Nicolaus, vide Nicolaus.
CALABRIA vulgo Terre de Labeur, olim Magna Graecia, Pythagora [orig: Pythagorâ] Philosophorum primo [orig: primô] insignis insula, quam veteres Mesaptam a Duce Mesapo, Peucetiam a Peucetio Oenotri fratre dixere [orig: dixêre]. Ea a)pi\ tou=' kalo\s2, et bri/qw, quoniam sit regio onerosa, et plena omni genere bonorum, dicitur. Aliam vero Etymologiam exhibet nobis vir Maximus, l. 1. de Phoen. Colon. c. 33. bis verbis: Hebraeis Doctoribus, inquit, pix alio [orig: aliô] nomine [gap: Hebrew word(s)] calab, aut [gap: Hebrew word(s)] Calba dicitur. An hinc vicinae Brutiis nomen Calabriae? quae et ipsa picea est, aliisque arboribus piciferis abunde ferax. Huc facit, quod Calabria Graece *peuketi/a Peucetia dicitur, a)pi\ tw=n peukw=n, a piceis arboribus. Apibus etiam et ovibus abundavit olim haec regio. De utrisque Horat. l. 3. Carm. Od. 16. v. 33.
Quamquam nec Calabrae mella ferant apes.
Et, Epod. Od. 1. v. 27.
Pecusve Calabris ante sidus fervidum
Lucana mutet pascua.Et, l. 1. Carm. Od. 31. v. 9.
Non aestuosae grata Calabriae
Armenta. --- --Ubi oestuosoe, ob canem Caelestem. Val. Flacc. l. 1. v. 682.
--- -- Sic cum stabulis, et messibus ingens
Ira Deium, et Calabri populator Sirius arvi
Incubuit; etc.Armenta quod attinet, idem Val. Flacc. l. 3. v. 580.
Continuo, volucri ceu pectora tactus asilo [orig: asilô],
Emicuit Calabris taurus per confraga septis
Obvia quaeque ruens. --- --- -Idem ibidem, v. 729.
--- - Calabris redit armentarins arvis.
Hinc Calabrae oves pro eximiis accipiuntur. Colum. l. 7. c. 2. Et Persius Sat. 2. v. 65.
Et Calabrum coxit vitiato [orig: vitiatô] murice vellus.
Ubi vulgo exponunt Lanas Tarentinas. Tarentum autem civitas Calabriae est, ubi lana optima, teste Plin. l. 8. c. 48. Unde Horat. 1. 2. Ep. 1. v. 207.
Lana Tarentino [orig: Tarentinô] violas imitata veneno [orig: venenô].
Oleis etiam nobilem fuisse regionem hanc innuit Columella. Sic enim ille, l. 12. c. 49. Veruntamen habetur praecipua in hos usus olea Calabrica, quam quidam, propter similitudinem, oleastellum vocant. Huius regionis incolae Calabri dicuntur, fructibus imprimis abundantes, quos quoniam hospitibus obtrudebant, sibi alioqui nulli usui futuros, factum est, ut Dona Calabri hospitis in proverb. cesserint, pro nullius pretii muneribus, quae donanti oneri magis sunt, quam usui, Horat. l. 1. Ep. 7. v. 14.
Non, quo [orig: quô] more pyris vesci Calaber iubet hospes,
Tu me fecisti locupletem. --- --- -Chersydris serpentibus olim haec regio abundabat, teste Solino [orig: Solinô], c. 8. Calabria Chersydris frequentissima, quorum meminit Virg. Georg. l. 3. v. 425.
Est etiam ille malus Calabris in saltibus anguis.
In Calabria natus est Ennius Poeta Rudiis ignobili oppido [orig: oppidô], ubi et hortos amoenissimos possedit. Ovid. l. 3. Matoeotechnias, v. 409.
Ennius emeruit, Calabris in montibus ortus.
Contiguus poni, Scipio magne, tibi.Nic. Lloydius. Olim Messapiam, teste Btietio, complectebatur, sub qua Salentini et Calabri populi, eratque in modum peninsulae extensa, inter mate Adriaticum et sinum Tarentinum; Ibique urbes praecipuae Hydruntum, Brundusium, Tarentum, Gallipolis et Aletium, ubi nunc provinc. Terra Hydruntina. Hodierna Calabria vero ampla est provinc. regni Neapolitani maxime in Austrum extensa, versus Siciliam, ubi alias Brutii et magna Graecia. Estque duplex, Citerior, quae magis in Boream, et Ulterior, quae magis in Meridiem tendit. Utraque est inter mare Tirrhenum et Ionium, a Borea in Austrum extensa. Citerioris caput Consentia, Ulterioris seu Inferioris S. Severina est. Baudrand. Vide Plin. l. 3. c. 11. Ptol. l. 3. Strab. l. 6. Cluver. 1. 3. Merul. Cosmogr. part. 2. l. 4. c. 27. Leand. descript. Italioe. Hac [orig: Hâc] Saraceni pulsi, a Pipino A. C. 809. Sigon l. 4. illam iterum vastarunt [orig: vastârunt] Duce Achapso [orig: Achapsô]. A. C. 828. Cedren. in Hist. iterumque A. C. 910. Sigon. l. 6. Graecis adempta est, ob Legatos contumeliose habitos, ab Ottone M. A. C. 968. Idem l. 7. Ottoni II. vicissim erepta est a Basilio, A. C. 978. Sed Graeci denuo pulsi ab Henrico II. Imperatore A. C. 1022. Sigon. l. 8. A Nicolao II. una cum Sicilia et Apulia, Normannis in feudum concesla est, A. C. 1058. Recepta ab Henrico VI. mortuo [orig: mortuô] Tancredo [orig: Tancredô], A. C. 1192. P. Aemil. l. 6. Carolus postea Claudus Apuliae Rex, ex captivitate istis legibus dimissus est, ut Calabria [orig: Calabriâ], cum Apulia, Neapoli et Tatento contentus, Siciliam et Sardiniam Arragoniis relinqueret. A. C. 1288. Idem l. 7. recuperata tamen est a Friderico Siciliae Rege, A. C. 1312. etc. Hodie cum toto regno Neapolitano sub Hispanis est.
page 638, image: s0638aUrbes Calabriae, quae exstant.
Bisinianum, Bisignano. Cantazara, Cantazaro. Cariathis, Cariati. Consentia, Cosenza. Nicastrum, Nicastro. Nicotera, Nicotera. Rhegium, Regio. Roslanum, Rossano. S. Severina. Umbriaticum, Umbriatico.
CALABRITES Achaiae urbs in Peloponneso. Laonicus l. 9.
CALABRUS Calabriae fluv. Pausan. l. 6.
CALABRYA Asiae minoris locus, a bonae aquae scaturiginibus sic dictus. Zonar. Curopalates.
CALACANTHA Graece kalaka/nqh, inter herbas Chymicis, quae luteo [orig: luteô] inficiunt: *zwmo\s2 bafiko/s2 e)sti, kalaka/nqh oi)konomhqei=sa, Calacantha praeparata ius tinctorium efficit. Lanas enim glaucii olim colore tinctas, luteas fuisse certum. Unde glaucina pallia Martiali l. 9. Epigr. 27. v. 2. etc. Est autem Calacantha idem cum glaucio Latinorum, quod vide, plura vero hanc in rem apud Salmas. ad Solin. p. 1164.
CALACHANA Armeniae minoris regio, Strabo.
CALACHENA Assyriae regio, Strab. l. 16. Calacina. Ptol.
CALACTA Siciliae lateris Septentrionalis urbs maritimaPtol. Acque dolci Leandro. Calora Nigro. S. Marco Fazello. Athenaeo l. 6. memoratur, *kaiki/lios2 o( r(h/twr o( a)po\ kalh=s2 a)kth=s2. Nunc ad amnem Fitaltam, 3. milliar. ab ora maris Tirrheni. Baudrand. Ciceroni Verrina [orig: Verrinâ] quarta [orig: quartâ] memoratur Eupolemus Calactinus, ubi perperam vulgo Calatinus. Antiquissima loci Calactae mentio est apud Herodot. l. 6. Vide Diodor. Sic. l. 12.
CALACTICUS sinus circa Hispaniam Baeticam, Sex. Avienus.
CALADUNUM Callaicorum Bracariorum urbs inter Asturicam et Bracaram. Ptol. Antonin. Ubi nunc Mirandela, castrum Portugall. ad Tuelum amnem, in provinc. Transmontana, inter Lamegam et Bragantiam.
CALAE civitas in India, item insula inter Taprobanam. Ptol.
CALAEGIA German. oppid. Ptol. quod Pet. Appianus Wittenberg interpretatur. In Saxonia situm est ad Albim fluv. Sansoni, Iena urbs est. Aliis Kalbe, castrum ad confluentes Salae in Albim, paulo supra Darbicum, infra Servestam et Bernaburgum.
CALAEI Insulae sunt in ostio sinus Persici. Arrian. in Periplo.
CALAENUS fons Lyciae, alias Calbius. Steph.
CALAGNA Colonia est apud Onuphrium ex Frontino.
CALAGORGIS Galliae Aquitanicae urbs, Antonin. nonnulli putant Bigerriones esse Caesaris, l. 3. Bell. Gall. c. 27.
CALAGORINA Vasconum in Hispania Tarraconensi urbs. Ptol. Calaguris Straboni est. Calagurris Nascica, Plin. l. 3. c. 3. Calaborra eam appellat Varrerius. Calagurris dicitur Livio, l. 29. c. 21. Itemque Prudentio in Peristeph. Hymn. 7. v. 31.
Nostra gestabit Calagurris ambos
Quos veneramur.Huius, ut et Quintiliani, Patria. Surita, ad Itiner. Anton. De Marca, Histor. Bearn. Vide Calaguris. Populi Calaguritani, Nascici. Plinio l. 3. c. 3.
CALAGURIS urbs Episcopalis Hispaniae Tatraconensis ad Iberum fluv. ubi recipit amnem Cidacos de Castiglia. 13. leuc. a Calciata in Ortum; prope confinia Navarrae. Vulgo Calahorra. Plinio l. 3. c. 3. Calagurris Fibularia, qui etiam alterius urbis, Calagurris Nascicoe meminit. Fortissimos olim milites tulit, in Principum excubias, ut hodie Helvetii, expetitos. Vide Suritam, ad Itin. Anton. Marcam Hist. Bearn. et supra, in Calagorina.
CALAICA apud Recentiores cum unico l. Veterib. Callaica, quod vide.
CALAIS Boreae ex Orithyia filius alatus, qui una cum Zethe fratre similiter alato cum Argonautis Colchos profectus est. Qua in expeditione cum a Phineo Rege humaniter essent accepti, Harpyias, quae epulas eius foedabant, persequi constituerunt: quas cum et alarum auxilio [orig: auxiliô] et sagittandt peritia [orig: peritiâ] in Plotas usque insulas fugassent [orig: fugâssent], ab Iside admoniti sunt, ne Iovis canes ulterius prosequerentur. Inde itaque retrorsum reversi, duas illas insulas, in quibus Harpyias reliquerunt, a conversione sua [orig: suâ] Strophadas appellarunt [orig: appellârunt], cum antea Plotoe dicerentur. Postremo ab Hercule occisi dicuntur, et in ventos commutati, qui caniculae exortum dies fere octo praeveniunt, unde et pro/dromoi, i. e. Proecursores appellantur. De his Apollon l. 1. Natalis Com. Myth. l. 8. c. 11. Alex. Rossaeus, in Mystagogo Poet. Ovid. Met. l. 6. fab. 8. v. 715.
Barbaque dum rutilis aberat subvexa capillis,
Implumes Calaisque puer, Zethesque fuerunt.Vide eundem l. 7. fab. 1. Propert. l. 1. El. 20. v. 25. De Hyla puero:
Hunc duo sectati fratres Aquilonia proles,
Hunc super et Zethes, hunc super et Calais.item nomen pueri, Horat. l. 3. Carm. 9. v. 13.
Me torret face mutua [orig: mutuâ]
Thurini Calais filius Ornithi.Nic. Lloydius.
CALAMA [1] Africae urbs inter Constantinam et Hipponem. Orosius. Huius saepe meminit D. Augustin. Calamata, ut videtur.
CALAMA [2] Carmaniae vicus litori vicinus. Arrian.
CALAMAE urbs Messeniae in Peloponneso. Steph. ex Polyb.
CALAMANCI apud mediae Latinitatis Auctores, sunt pilea rotunda, sine acumine seu apice (quo [orig: quô] bardocuculli insignes erant) ad instar haemisphaerii seu ovi divisi: cuiusmodi forma [orig: formâ] fuisse pileum Sacerdotale Iudaeotum, tradit Isidorus, Pileum ex bysso rotundum, quasi sphoera media et in occipitto vitta [orig: vittâ] constrictum, hoc Graeci tiaram vocant, nonnulli galerum. Non habet acumen in summo, sed galeam. Ad
image: s0638bquod instar et Castorum pilea erant: quae ovatas cassides vocat Appuleius, l. 10. Met. quod h(mi/tomon ovi repraesentarent etc. Graeci recentiores *kamelau/kia dixere [orig: dixêre], quasi a)po\ tou=' e)lau/nein to\ kau=ma, quod oesium arcerent. Vide infra in voce Camelaucium.
CALAMARIUM in quo atramentum reponitur, ad calamum intingendum, Graecis e)mba/fion quoque, item melando/xion, h. e. atramentale seu atramentarium, recentioribus Latinis Caniculum dictum est, diminutiva [orig: diminutivâ] forma [orig: formâ], a Canum, quod ex Graeco kano\n et kanou=n: quae vox non canistrum tantum textum vimine notat, sed etiam tru/blion et magi=da. Unde Caniclinus, nomen officii in Aula Constantinopolitana, de quo infra. Vide quoque supra in voce Atramentarium.
CALAMAULES Graece *kalamau/lhs2, mo/nanlos2, qui unicam tibiam inflabat. Tibiarum enim materia antiquitus, harundines, an prima fuerit, incertum: ex offibus enim hinnuleorum primam omnium a Minerva factam esse, sunt qui tradant. Coeterum apud Veteres tibia utplurim um ex harundine. Pollux certe, velut antiquissimam materiam tibiarum, ka/lamon primo [orig: primô] loco [orig: locô] recenset, h( de\ u(/lh tw=n au)lw=n ka/lamos, h)\ xalko\s2, de\ lwto\s2, h)\ puco\s2. Unde ka/lamos2, apud antiquos Scriptores Graecos, pro tibia. Pindarus, su\n kala/moio de\ boa=| de/xontai, cum tibiae cantu excipiunt. Ubi perperam interpretantur nonnulli, fistuloe: haec enim calamus non fuit, sed ex pluribus calamis compingebatur. Epigramma,
*ou)de\ pro\s2 eu)trh/toio me/los2 kala/moio xoreu/ei.
Et Scholiastes Pindari miraculum cuiusdam tibicinis refert, qui in agone, cum excidiflent tiblales ligulae, mo/nois2 h)/|eise toi=s2 kala/mois2, solis harundimbus cantum peregit. Est autem mo/naulos2, singularis tibia, ad differentiam tou=' zeu/gous2, cum binae simul inflantur: cuius inventionem Plinius Pani, Pollux Aegyptiis, et quidem Osiridi Athenaeus, tribuunt. Eadem et ka/lamos2 quoque dicebatur. Appuleius de puero Critia Monaulo,
Quod si aulum inspires, dona et iam carmina nostra
Cedent victa tuo dulciloquevo calamo.Unde kalamau/lhs2. Marsyas postea geminas tibias primus inflavit et fistulam invenit ex pluribus calamis comactam, hinc prudentissimus et sollertissimus, suo [orig: suô] saeculo [orig: saeculô] et apud suos habitus, ut Diodorus referr. Euphorion apud Athenaeum, th\n poluka/lamon *silhno\s2 *marsu/as2, th\n khro/deton, eu(ge, ex multis calamis compactam cera [orig: cerâ] fistulam invenit Marsyas. *au/toxe/dion vocat Pollux fistulam hanc, quae ex multis calamis sive cannis compacta, lino [orig: linô] ligata erat et cera [orig: cerâ] iuncta, inventum Marsyae, ut dictum, vel, ut aliis placet, Panis: At quae operosiore cura [orig: curâ] facta fuit, ea ex multis tibiis coniunctis ac disparibus constabat. Errant proin, qui fistulam hanc poluka/lamon, ex cicutis et avenis stipulisque compactam existimant. *ka/lamoi enim in fistula arundines sunt et cannae, unde do/nakes2 Graecis non raro, Theocrito inprimis, Plutarcho et Thcophrasto. Nee Graeci Poetae ka/lamon de avena vel frumenti calamo dixere [orig: dixêre], sed kala/man. Unde de indoctis bubulcis, qui, fistula [orig: fistulâ] ex arundinibus compacta [orig: compactâ] canere nescientes, stipula [orig: stipulâ] ludebant, Theocritus kala/man usurpat:
--- - ou)ke/ti su\n *koru/dwn
*)arkei= toi kala/mas2 au)lo\n poppu/sden e)/xonti:quod Virgilius, stridenti stipula [orig: stipulâ] disperdere carmen vertit. *p(apatau=lai vulgo dicebantur, nam r(apath\ est kala/mh Hesych. etc. Vide Salmas. ad Solm. p. 117. et 832. Maxime vero to\n gamh/lion cecinisse Calamaulas seu Monaulos, refert Pollux. Vide quoque infra passim, inprimis in voce Calamella.
CALAMBAC Indis dicitur optima Aloe, an a Latina voce Calamus? Indicae enim fere omnes species nomina habuere [orig: habuêre] ab Alexandrinis Romanisque Mercatoribus, illaque ab antiquo retinuere [orig: retinuêre], parum ad nostram usque aetatem immutata. Certe Aloen calamum aromaticum interpretatus est Nonnus,
*)indw/nhs2 *)alo/hn donakotrefe\s2 e)/rnos2 a)rou/rhs2.
Sed aliud Aloen esse, aliud calamum aromaticum seu odoratum, constat. Vide Salmas. ad Solin. p. 1057. et hic [orig: hîc] ubi de Aloe ac Calamo aromatico.
CALAMELLA vel us, fistulatorius calamus, quo [orig: quô] in bellis etiam num utuntur Helvetii. Iacobus Vittiacensis Histor. Orient. l. 3. et Oliver. Schol. Volebant enim sibi facere namen, cum tubis, calamellis, et signis multis progressi. A calamus, Gall. chalumeau hodie, olim chalemelle. Hinc Calamellarius, qui istiusmodi tibia [orig: tibiâ] cantat, apud Ugutionem, qui Calamaulis, in Notis Tyronis p. 173. kalamau/lhs2 Eustathio. Vide Car. du Fresne Glossar. et hic [orig: hîc] supra.
CALAMENTHAE urbs Libyae, vel Phoenicum. Steph.
CALAMIANA Insula oblonga Asiae in mare Indic. inter Borneum et Philippinas extensa, sub proprio Rege. Aliter Paragoia.
CALAMINA vulgo Malipur, et Lusitanis Citta di S. Thoma, urbs parva Indiae citerioris, versus oram littoralem sinus Gangetici, in regione Coromandelis, quae pars est Narsingae, satis culta, et a Christianis S. Thomae dictis, inhabitata, 25. milliar. a Paliacata in Austrum, ubi corpus D. Thomae Apostoli superioribus annis in ventum scribit Mapheus cum aliis.
CALAMINAE [1] Insulae sitae sunt in Torrhebia palnde, seu lacu, quem Nymphaeum vocant, appellanturque Nympharum insuloe, itemque Saliares, quoniam in Symphomae cantu ad ictus modulantium pedum moventur, ut Plin. l. 2. c. 95 scribit: tametsi a Calaminis distinguere videtur Cael. Rhodig. Antiq. Lect. l. 9. c. 3. Vide infra Saliares.
CALAMINAE [2] Insulae in Lydia, quae non ventis solum, sed etiam contis, quo libeat pulsae, multorum civium Mithridatico [orig: Mithridaticô] bello [orig: bellô] saluti fuere [orig: fuêre]. Plin. l. 2. c. 95.