December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

image: s0639a

CALAMINTA seu Pulegium, Veteribus, ad redimienda vasorum colla, in usu, memoratur Constantio Caes. l. 6. c. 14. Vide infra in voce Crater, it. Pulegum.

CALAMINUM Mel apud veterem Auctorem, qui perih/ghsin Orbis scripsit, sub Constantino, ubi de Seribus et vicinis aliis gentibus: Proedictae autem gentes vivunt pomis, et piper et mella calamina: panem enim caelestem cottidiamum accipiunt: Graecis me/li kala/minon, et a(/las2 *i/ndiko\n, dentibus friabile, ac idem est cum saccharo Mambu, seu saccharo Veter. de cuius origine diversum sensere [orig: sensęre] Auctores. Pro mannae enim genere illud accepisse videtur praefatus Auctor cum Veterum plerisque, unde dicit populos illos, apud quos haec mella reperiuntur, panem quottidianum caelestem accipere, quod de manna intelligendum caeli decidua. At Salmasius pro comperto ac certo hodie haberi ait, ex ipsa harundine Mambu, generari hoc mel et aliud esse a nianna. Certe Graeci quoque recentiores hoc saccharum ma/nna *)indikou= kala/mou vocantes, mannam vulgarem distinguunt a manna Indicae arundinis. Et Theophrastus in Fragm. de Melle, quod apud Photium exstat, tria genera mellis facit et triplicem generationem: quam apes conficiunt, quae ex aere cadit, (et manna est liquida recentiorum) a)/llh de\, pergit, e)n toi=s2 kala/mois2, alia autem, quae in barundinibus concreseit; quae tertia generatio mellis de Calamino melle seu saccharo Antiquorum accipienda. A calamis itaque nomen habet, qui in tantam crescunt amplitudinem, ut singula internodia fissa lembunculum trium hominum capacem facile efficiant etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 1299. et infra passim, inprimis ubi de Saccharo.

CALAMIS caelator egregius. Propert. l. 3. El. 8. v. 9.

Gloria Lysippo est, animosa effingere signa,
Exactis Calamis se mihi iactat equis.

Ovidius Calaim vocat, ut vulgo legitur: l. 4. Ep. 1. Pont. v. 33.

Vendicet tit Calais laudem, quos fecit, equorum.

Sed legendum Calamis. Vide Plin. l. 34. c. 7. Et Quintil. l. 12. c. 10.

CALAMISSUS Locrorum oppid. Plin. l. 4. c. 3.

CALAMISTRUM ex Graeco kalama/stron, quasi parva fistula, ferrum erat fistulae instar cavum, cui manubrium ligneum immittebatur, tebatur, ut teneri posset, dum calidum esset, torquendis vibrandisque capillis olim adhibitum. Virg. Aen. l. 12. v. 100.

Vibratos calido ferro.

Quod proin cum acu crinali male confundunt Grammatici, ut quae aurea fuit et distinguendis continendisque capillis inserviit. Martialis, in Epigr. cuius lemma, Acus aurea.

Taenia ne madidos violent bombycina crines,
Figat acus sparsas, sustineatque comas.

Sed et a discerniculo illud Varro separat, Calamistri, inquiens, quod his calefactis in cinere capillus ornatur. Discerniculum, quo [orig: quô] discernitur capillus. Nec in calamistro acumen ullius usus, at acus revera acus, h. e. acuta erat. Vocat quidem calamistrum acum maiorem Servius, quae calefacta et adhibita intorquet capillos. Sed propterea, quia calamistrum non minus, ac acum crinalem, comendis capillis mulieres adhibebant, et crinalem interdum vice calamistri usurpabant. Graece kalami\s2, item su/rigc. Hesychius tamen kalami/da, kasma/rio/n ti peri\ tou\s2 ploka/mous2, genus ornamenti circa crines, et peritraxh/lion xrusou=n, collare aureum, esse dicens, a calamistro distinguit. Phrygum autem proprium et effeminatarum gentium, quibus proin hoc probrum passim obiectum, crines gerere implexos et calamistro [orig: calamistrô] intortos. Celtae, Scythae, Germani aliter, quos caefariem, simplicissima [orig: simplicissimâ] ratione, in nodum substrinxisse, ex Martiali discimus. Vide infra in voce Nodi Rheni, et plura hanc in rem apud Salmas. ad Solin. p. 761.

CALAMITES Styrax seu Storax dictus est Graecis, non quod arundinibus reconditus haberetur, ne exspiraret, ut quidam volunt; storax enim diutissime odorem servat, nec secus ac myrrha et alia gummium odoratorum genera, in masla afferebatur, et in pellibus hircinis ac saccis: sed quod lignum arboris eius omne a vermibus intus eroderetur, sicque illa exesa ad instar arundinis redderetur, sola [orig: solâ] superficie exteriore relicta [orig: relictâ], ut diserte de styracis arbore tradit Strabo l. 12. Exeso [orig: Exesô] itaque ligno [orig: lignô], prima pars succi, quae inde manabat, scobe mixta [orig: mixtâ] circa arboris radicem adcumulabatur, quam quod abundanter efflueret, et xu/dhn emanatet, chymatiam styraca vocarunt [orig: vocârunt]. Exinanita [orig: Exinanitâ] vero iam arbore, et omni exhausta [orig: exhaustâ] scobe cum plurimo succo, lacrima, quae deinde manabat, purior et defaecatior, more gummi concrescens, kalami/ths2 stu/rac, vocabatur, ob causam praedictam, quod videl. ex arbore in modum harundinis cavata [orig: cavatâ] profluxisset. Atque hic, ut praestantissimus, ita rarissimus. Quo facit, quod Isidorus optimum storacem haberi dicit, qui calanus et virgis adhaeserit, eumque ideo calamitem appellari: Nempe virgae styracis non suapte [orig: suâpte] natura [orig: naturâ] calami instar habent, sed per accidens, ut et in casia fistulae. Quippe eroso [orig: erosô] intus liguo [orig: liguô] et scobe egesta [orig: egestâ] cum ipso liquore, virgae exenteratae harundini similes sunt: gutta vero, quae postea egetitur, calamis illis adhaerescit, et purissimus mundissimusque styrax est. Unde Galenus, optimum storacem e Pamphylia in calamis afserri solitum, docet. Albidus autem is, et instar gummi pellucidus etc. Salmas. ad Solin. p. 542. Vide quoque infra in voce Styrax.

CALAMOBOAS Antipater cognominatus est: nam cum nec vellet, nec posset congredi cominus cum Carneade, qui magna [orig: magnâ] vehementia [orig: vehementiâ] invehebatur in Stoicos, semet ad scribendum vertit, multosque libros edidit maledicos, in quibus passim contradicebat Carneadi. Etgo non lingua [orig: linguâ] sed calaino [orig: calainô] vociferabatur, Erasmus.

CALAMONA Aegypti et Arabiae oppid. Lib. Notit.

CALAMOS Asiae oppidum, in ora subiecta Libano monti. Plin. l. 5. c. 20. Urbs item Phoeniciae. Polyb. Et civitas Babyloniae. Strabo.