CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

CALENUS [1] Vates quondam in Hetruria celeberrimus. De quo hunc in modum scripsit Plina. l. 28. c. 2. Cum in Tarpeio, inquit, fodicntes (videlicet Romani) delubro fundamenta, caput humanum invenissent, missis ob id a Senatu legaris, Hetruriae celeberrimus vates Olenus Calenus, praeclarum id fortunatumque cernens, interrogatione in suam gentem transferrc tentavit, scipione prius determinata [orig: determinatâ] templi imagine, in solo ante se; Hoc ergo dicitis Romani? Hic templum Iovis Optim. Max. futurum est: hic [orig: hîc] caput invenimus, constantissima [orig: constantissimâ] Annalium affirmatione, transiturum fuisse fatum in Hetruriam, ni praemoniti a filio vatis legati Romani respondissent: Non plane hic [orig: hîc], sed Romae inventum caput dicimus.

CALENUS [2] Legatus Caesaris in Gallia. Caes. l. 3. c. 14. Belli Civ. Integrum nomen Quintus Fusius Calenus: gessit Consulatum sub Caesare, Pompeio [orig: Pompeiô] acie Pharsalica [orig: Pharsalicâ] divicto [orig: divictô]. Huius subinde meminit Cicero in Orationibus Philippicis.

CALENUS [3] alio [orig: aliô] nomine Iulius, Aeduus Tribun. in Exercitu Vitelliano, nuntius victoriae a Vespasianaea factione in Galliam missus. Tacit. Histor. l. 3. c. 35.

CALENUS [4] Eques Roman. inter condiscipulos Marci Imperator. apud Iul. Capitolin. c. 3.

CALEPIUM oppidum Cenomanorum in Italia, 14. mill. pass. a Bergamo, patria Ambrosii Calepini. Ad Ollium fluvium, in ditione Veneta et agto Bergamensi. Hinc Gallis Calepia, prope Sebrium lacum.

Interior sacris calet, et sonat aula tumultu
Femineo [orig: Femineô], casta matres pinxere [orig: pinxêre] corona [orig: coronâ]
Argolides: pars virginibus circum undique fusa
Foedera conciliant nova --- --- -

Ad ignium festivorum amplitudinem pertinet. Quia enim auspicio [orig: auspiciô] bono [orig: bonô] et per sacrificia omnia, Foedera inprimis, fiebant, magnus erat Sacerdotum numerus, magnus Sacrorum apparatus, magna victimarum copia, unde postea ingentes epulae instruebantur. Sic Claudianus calida serta thalami vocat, l. 1. Stilicon. v. 3.

Coniugii nec dum festi vos Regia cantus
Sopierat, cecinit fuso [orig: fusô] Gildone triumfos,
Et calidis thalami successit laurea sertis.

Et crassius Sidonius, cuius tempore contortiloquentia illa de familiari et communi Sermone, qui aliter, mista [orig: mistâ] iam barbarie, placere non poterat, iu stylum transiverat:

CALES [1] Italica civitas Episcopalis, quae ab initio Ausonum, dein Romana colonia, tandemque municipium fuit finitimum Sidicinis, Livius l. 8. c. 16. Idem l. 29. c. 25. inter colonias Romanas Cales connumerat. Hanc quoque Ptol. l. 11. Geograph. inter Campaniae urbes statuit. Et de ea Horatius l. 3. Carm. Od. 9. Hanc urbem a Calai, Boreae filio, exstructam, post Argonautarum reditum, testatur Silius l. 8. Hanc hodie Calui vocant, alii Catinulam esse contendunt. Municipium effectum Cales ac lege Iulia [orig: Iuliâ] civitate donatum. Virgil. l. 7. Aen. v. 728.

Ubi vide Servium. Item urbs Corsicae, qntiquitate inclita et portu, S. Maria di Calvi.

CALES [2] Bithyniae emporium ad pontum Euxinum, Arrian. Item fluv. Eustath. et Val. Flacc. l. 4. v. 719.

Quas Tanais, flavusque Cales, Hypanisque melasque
Addat opes. --- --- --- ---

*ka/lhc est Thucydidi c. 4. *la/magos, e)n th=| *(hraklew/tidi o(rmi/sas2 e)s2 to\n *ka/lhka potamo/n. Vide Nicol. Heins. ad Pontica Nasonis l. 4. El. 10.

Aliis Calasium, melius; circa A. C. 1228. a Philippo Bononiae Comite ex Burgo castrum vel oppidum factum, murisque cinctum est: Castrum de Calais Guilielmo Abbati Andrensi, in Chronic. Monast. Andrensis haud semel dictum. Iohannes Olivarius, qui Melam adnotationibus illustravit, falso Gesoriacum portum Caletensem, vel Cales interpretatur. Fretum Gallicum, quod aliis Fretum oceani, aliis Fretum Morinum [orig: Morinûm] dicitur, unde est brevissimus ex Gallia in Britanniam traiectus, a Calesio Dubrim, Angli The Strait of Callais, alias Straight of Calais, i. e. angustias Calesienses nuncupant. Gall. Pas de Calais. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.

CALETAE melius Caleti, et Velocasses populi inter Belgas numerantur Caesari, l. 2. Bell. Gall. c. 4. qui Caletos decem milia armata pollicitos esse ait, Velocasses et Veromanduos totidem. Nimirum Gallos a Belgis Matrona [orig: Matronâ] et Sequana [orig: Sequanâ] dividi scripserat. Cum igitur utrique sint cis Sequanam dextrum, necessario Belgis adscribendi fuerunt. Hirtius similiter Caletos et Veliocasses coniungit, l. 8. Bell. Gall. c. 7. Ambo tamen ab Augusto Celticae seu Galliae Lugdunensi adscripti sunt, ac etiamnum eidem attribuuntur, cum Rotomagus caput Veliocassium et Caletorum, sit Metropolis provinciae Lugdunensis 2. Strabo Iulium Caesarem sequitur, et quamquam Celtas Belgasque confuse descripsit atque permiscuit, tamen Caletos *kale/tous2 Belgicae videtur adscripsisse; Morinis, Pellovacis, Ambianis, et Suessionibus, Belgicae circa controversiam

Gentibus Caletos usque ad Sequana ostia adiungendo. Ceteri omnes Geographi Lugdunensi Galliae Caletos adscribunt: in his Plin. in c. 18. l. 4. qui post Lexovis et Veliocasses Caletos memorat: Idem in l. 19. c. 1. de lini satione: Itane (inquit) et Galliae censentur hoc [orig: hôc] reditu, montesque mari oppositos esse non est satis, et a latere oceani obstare ipsum quod vocant inane? Cadurci, Caleti, Ruteni, bituriges, ultimique hominum existimati Morini, imo vero Galliae universae vela texunt. Illi Montes harenacei mari oppositi sunt haut dubie, quos Nostri Dunas appellitant: quid Galli inane vocaverint, plane nescio: de quo et Plinius initio [orig: initiô] l. 30. sic mentionem facit: Quid ipse ego hanc memorem artem (Magicen) Oceanum quoque transgressam, et ad naturae inane pervectam in Britanniam? Ptolemaeus in Gallia Lugdunensi vel Celtica ponit et Caletos et eorum urbem Iuliobonam. Hanc *iou\lio/bwnan; illos *kalh=tas2 nominat Caletas pro Caletos; ut Meldas, Carnutas, Andicavas, appellat, quos Meldos, Carnutes et Carnutos, ac Andicavos, plerique nuncupavere [orig: nuncupavêre]. De Iuliobona Caletorum alibi scribemus, Deppam eam esse. Caleti vulgo dicuntur Cauchois, Caucheis et Cauceis, nec non Calcenses in priscis tabulis pro Caletenses: et ab his Rotomagus unum e forensibus burgis suis habet dictum Cauchoise, hoc est, Caleticum. Apud Magnonen inter Veliocassum et Lixovium ponitur Callidus: ubi legendum Calitus vel Caletus. Caleti a Portu Gratiae ad Augam castrum, a sequana ad Aucum vel Auciam fluvium pertinent, et oppida ac castella complectuntur, Portum Gratiae, Haeeflotum Harfleur, Tancredi villam Tancarville, Caldebeccum, vel Cahdumbeccum, Fontanellum et Gemericum Monasteria, Monasterium Villare Montivilliers. Fiscamnum Fescam, Caletam villam Cauville, portum S. Walarici in Planis, vel in Caletis, S. Valery en Caus. Longamvillam Longuevielle, in Ducale fastigum evectam, Deppam seu Iuliobonam caletorum Dieppe, Augam Eu. Ulteriorem portum Tresport, Gamapium Gamache, Blangiacum, Albammarnam, vel Albammarlam Aumalle, Novum castellum Neuf chastel. Ex his Auga suum Archidiaconatum habet, a primo seu Rotomagensi proximum, cui Albamarlensis pridem adnexus est. Promontorium Caletorum vocatur Chef de Caus ad os Sequanae. Pars agri Caletorum vocatur pagus Caletensis, le pays de Caux, litera [orig: literâ] l in u mutata [orig: mutatâ]: dividiturque in maiorem et minorem. Nam inter Ecclesiae Rotomagensis sex Archidiaconatus, tertius Archidiaconatus vocatur maiorum Caletorum, du Grand Caux, sextus et ultimus minorum Caletorum, du petit Caux. Caltivum territorium corrupto [orig: corruptô] nomine appellat Vita S. Filiberti Abbatis Gemeticensis; pagum Caletinsem, h. e. Caletensem Chronicon Fontanellense in c. 7. Ordericus Vitalis in l. 12. Caletensem pagum, in l. 9. Caletensem regionem; literae Caroli Magni et Caroli Calvi de rebus datis Ecclesiae Roromagensi Calciacum pagum nuncupant mendose, pagum Caieticum alii, et Caletum absolute; Calcegiam et Calceiam recentissimi scriptores. Sunt et alii in Caletis minores pagi, videlicet pagus Augensis, le pays d'Eu, pagus Braiensis a silva Braio cognominatus, le Pays du Bray; et pagus Tellau vel Tallogius, olim quam nunc illustrior. Pagum Caleticum insulam de Caws, i. e. insulam Caletorum Walsinghamius vocat, quoviam a Caldebecco usque ad Deppam Caletensis ager Oceano [orig: Oceanô] fere cingitur instar peninsulae; Caldebecco [orig: Caldebeccô] et Deppa [orig: Deppâ] isthmum claudentibus. Ceterum Cadetes, quos Caesar in l. 7. c. 75. inter Armoricas civitates, Curiosolites, Redones, Osismios, et Unellos memorat, mutandi plane viderentur in Caletes vel Caletos, nisi in l. 2. c. 4. Belgis adnumeraret Caletos Caesar, ceu trans Sequanam Celticae ac Belgicae terminum sitos: cum Armoricas civitates, quae Ligeri et Sequana [orig: Sequanâ] clauduntur, Celtis attribui oporreat. Strabo quidem quum scribit, merces secundo [orig: secundô] flumine Sequana [orig: Sequanâ] deferri in Oceanum; et ad Lexovios et Yadetos, haut dubie emendandus est, et legendum Caletos, *kale/tous2. Marlianus Caletes inter Belgas Morinis, Ambianis, Oceanoque proximos, a quibus brevissimus in Britanniam traiectus sit, nomen retinere ait, et esse Normanniae dioeceseos, (i. e. Rotomagensis) in Regno Francorum sitos, Anglorum Regi subiectos: et in Icio portu scribit, frequens oppidum Caletas vel Caletium Normanniae esse dioeceseos, in Regno Francorum et potestate Anglorum Regis situm. Ex quibus intelligitur Caletos et Calesium a Marliano confundi magno [orig: magnô] errore: cum Calesium quod Caletium vocat, Calais ad Caletos nulla [orig: nullâ] ratione pertineat. Quippe Caleti quidem sunt in Normannia et in dioecesi rotomagensi; Calesium vero in Picardia, et in Morinis ac Bononiensi dioecesi, atque aetate Marliani ab Anglis adhuc occupabatur. Inter Caletos autem et Morinos quorum oppidum est Caletium, medii Ambiani intercedunt. Ordericus Vitalis in l. 12. cis Sequanam in Caletis seu in extrema parte Normanniae novem fluvios enumerat, Guitefledam, Talam quae Dum modo dicitur, Sedanam, Belnaium, Sedam, Guarennam, Deppam, Earam, Aucum flumen, quod vulgo dicitur Ou. Guirefleda vel Vitefleda est Vitefleu vel Vitefleur, qui oritur apud Hericurtem, seu vicum S. Malloni: alluit Canneium Cani, Witefledam sui nominis vicum Vitefleu, alias Videfleur, Paludellum Palvel, Wellas Veules, et apud Clicadentes Cliquedent in Oceanum effluit: currit leucas Plus minus 4. Vocatur Riparia de Witeflou in veteribus tabulis Fiscannensibus, item Pons des Witeflou in literis datis A. C. 1219. vicus autem ipse ibidem dicitur Witeflo super mare, Witefleium, Witefloi villa. Tala, altero [orig: alterô] nomine Dum et Dunus etiam nuncupatus, vulgo Dun, nascitur apud vicum quem a re fontem Duni appellitant, Fontaine-le-Dun: attingit vicum S. Petri veteris, S. Pierre le Vieux; Dunum, fluvii nomine clarum, le Bourg Dun; Vallem Duni Val Dun; et ad vicum S. Albini decurrit in mare. Victriacum super fluvio Duno, et Dunum locum memorat Chronicon Fontanellense. In literis Caroli Calvi Dunus tam superior quam inferior memoratur: ubi Dunus superior est, ni fallor, Bourg Dun; inferior Val Dun. Richardus II. Normannorum Dux in Duno terram commemorans; et Geroldus Miles II. Molas in villa dicta

Dun, et mercatum quem habebat apud Dun referens, ambo nomine Duni et Villae Dun, Burgum haud dubie designant. Sedana, vulgo Seane et Saane dictus, fontem habet apud Veruanam Varvane, inde alluit Anglicam villam Englefqueville, Vibodium Vibeuf, vicos S. Iusti, et S. Audoeni, Braciacum Brachi: demum accepto [orig: acceptô] Belnaio [orig: Belnaiô] Beaune, Sedanam Sane vel Saane, cui nomen suum dedit, et Sottamvillam praeterfluit, atque apud S. Margaritam, aut si alios sequimur apud Longamvallem Longueval mari infertur. Chronicon Fontanellense Braciacum super fluvio Sedanna recte memorat, Sedannam nostrum Sedinam vocans; sed Gammapium villam pulcherrimam super fluvio Sedanna male et mendose sine dubio memorat, cum sit ad Bresellam vel Breslam fluvium; quem inter et Sedanam amnem quinque flumina intercedunt. Willelmus Rex Anglorum et Dux Nortmannorum anno [orig: annô] 1070. donavit S. Amando unum mercatum in Sedana. Sedana haec vulgo dicitur Saane, vel le Bourg de Saane, civus in Ducatu Longaevillae, et in Decanatu Braciacensi, ubi est Cella Virginum, rotomagensi Monasterio S. Amandi subiecta, quem Prioratum B. Mariae de Sedana veteres tabulae vocant. Molendini apud S. Audoenum in riparia de Saane meminit Reginaldus de Petravilla in literis datis anno [orig: annô] 1204. Belnaium Beaune oritur in vico Belnaio, cui nomen dat: alluit vicum S. Marci, lambertivillam Lamberville, Bascamvillam Basqueville, Hermannivillam Hermanville, tum Sedana [orig: Sedanâ] recipitur. Vicus Belnaius Beaune aliis, aliis Beaunetot nuncupatur. Seda la Sie accolis nuncupatus, fontem habet ad vicum S. Maclovii S. Maclou: attingit Altamfagum vel Altifagum, in veteribus literis memoratum, vulgo Aufay vel Aufey; et post acceptum quemdam amniculum Longam villam Gifardi, oppidum Ducale; Longueville la Guiffart, Caroli mansionile Chanle mesnil vel Challemesnil; Novemmolas Neufmeules: deinde apud Provillam Pourville Oceano immergitur. Literae Goscelini circa annum 1030. eius fluvii meminere [orig: meminêre]. Concedimus (inquit) Monasterio S. Mariae et S. Amandi Episcopi infra muros urbis Rotomagensis sito silvam, quae habetur inter aquas Garennam et Sedam. Seda igitur Garennae proximus erat, unde Ordericus Sedam et Guarennam uti situ proximos coniungit. In veteribus tabulis fit et Sedae loci mentio amni Sedae impositi his verbis. Possessiones quas in Lambertivilla et Seda habuit. Ubi forte legendum est Sedana. Nam Lambertivilla est ad Belnaium, Sedana ad Sedanam fluv. qui Belnaio [orig: Belnaiô] augetur. Guarenna, Garenna, alias et Varenna, oritur apud castrum, S. Sidonii nomine et Monasterio [orig: Monasteriô] illustre, S. Sens, alias S. Saens: quod castrum S. Sidonii 4. ab urbe Rotomago leucis distans commemorat Ordericus Vitalis. Attingit Bellum Combrum vel Bellam concaedem Bellencombre, Fraxinetum le Fresnay, Muchedentim, Torciacum maius, et Torciacum minus, Torey le grand, et le petit, Martiniacum Martigni, Varennam nunc viculum, olim Comitatus [orig: Comitatûs] Varennae caput Varennes, et circa Arcas Atques fluvio [orig: fluviô] Deppa [orig: Deppâ] recipitur. Hic fluvius S. Sidonii a quibusdam dicitur, La riviere de S. Sens; ab aliis fluvius Torciacensis, la riviere de Torcy: quod non longe a castro S. Sidonii caput suum habeat apud Montirollerium Montirollier, et quod Torciacum utrumque praeterfluat. In c. 7. libri, de vita S. Leufredi Abbatis, Monasteriolum quod vulgo vocatur Varenna, feminarum habitaculum, videtur esse Varenna ad flumen Varennam sita. In Chronico Fontanellensi reperio Ulmirum et Warinnam fiscos duos, qui sunt in pago Tellau iuxta fluvios Tellas et Warinna: qui fluvius Warinna, et Warinna villa fiscalis a Varenna vel Guarenna flum. et oppido Comitibus olim suis nobili nulla [orig: nullâ] ratione differunt. Wariunam certe castrum et Monasterium, S. Sidonii alluere, unde et fluvius S. Sidonii dicitur, docet Chronicon Fontanellense in c. 9. Cellam S. Sidonii, quae est in Warinna, h. e. ad Varinnam, memorans. Deppa oritur apud Goislenfontem vel Goiselenfontem, i. e. Goslenifontem Galefontaine, oppidulum a situ ita ocgnominatum. Alluit Novum castellum Neufchastel, Buras, Alnetum Aunay, vicum S. Walarici S. Valeri, Ricardi villam Ricarville, ad S. Vedastum S. Vast, Fragilem villam Freulle ville, Dampetram Dampierre, vicum S. Albini in Caletis, S. Aubin le Cauf, alias S. Albini super Arcas S. Aubin sur Atques, et viculum Arcellas Archelles; Guarennamque fluvium accipit: demum infra Arcas heldonam amnem admittit, atque ad Deppam in Oceanum effluit. Deppa autem et Guarenna vetus nomen amiserunt: et Deppa quidem fluvius Novocastrensis dicitur, la riviere de Neufchastel, a Novocastro, quod alluit; Guarenna vero, fluvius S. Sidonii vel Torciacensis, uti supra diximus. Ordericus Vitalis in enumeratione fluviorum Nortmanniae cis Sequanam non meminit (quod miror) heldonae: meminit Stephanus Albamarlensis Comes, in litteris datis A. C. 1115. Hospitem unum ad flumen Heldonae. Hic fluvius dictus est et Elna, atque Alna, a quo Novavilla super Alnam cognominatur, prope Albammarlam. Accolae Eaune vocitant, et nonnumquam Yaune. Alluit Mortuum mare Mortemer sur Eaune; Heldonam vel Elnam Eaune, a fluvio cognominatam, in quibusdam tabulis Seaume mendose scriptam; vicum S. Germani S. Germain, Profundamvallem Parfondeval, Longumdenarium Longdenier in plerisque tabulis Londinieres scriptum i. e. Londinarias; Albertivillam Auberville, Ehrardi mansionile Euvermesnil, in litteris A. C. 1050. datis memoratum; quod in tabulis Anvermenil plerumque scriptum reperitur. Attingit et Martini Ecclesiam, Martinleglise, trunco [orig: truncô] nomine Martenglise vulgo nuncupatam. Demum infra Arcas ad vicum Butilam Bouteille Deppa [orig: Deppâ] flumine accipitur, mox apud Deppam portum et oppidum clarum in Oceanum intraturo [orig: intraturô]. Eara Orderico Vitali incorrupto [orig: incorruptô] nomine notus, Iera amnis Furnario Geographo nostrae aetatis dicitur, Nostris Iere, aut la riviere d'Iere, nonnullis Iers mendose. Erratum a plurimis eo in amne. Sanson Geographus Regius in tabula fluviorum Galliae le Sart pessime nuncupat inter Heldonam (Eaune ) et

Breslam. Vita S. Wandregisili et Chronicon Fontanellense Euram pro Eara appellant: ex quibus Vita Wandregisili praedium Virtlaicum situm in pago Tellau super amne Eura, ab Etinberto viro Illustri Wandregisilo donatum esse prodit. Chronicon Fontanellense in c. 8. Vierlaicum, alias Wirilaicum villam, quae sita est in pago Tellau super fluvio Eora, commemorat: et in c. 9. De Bettonecorte super fluvio Eura mentionem facit, quam in c. 4. Bettoniscurtem melius appellat, et sitam in pago Tellau esse tradit. Utrobique pro Eora et Eura scribendum emendandumque est Eara: ad quem Earam Bettoniscortem et Petreumpontem ac Virtlaicum esse constat. Ex quo etiam cognoscitur situs pagi Tellau. Nam cum haec tria loca in pago Tellau ad flumen Earam posita esse dicantur, ut revera sunt posita, apparet pagum istum Tellan ad fluvium Earam iacuisse: quem amnem etiam alio [orig: aliô] nomine Tellas vocatum esse puto in Chronico Foncanellensi et in actis Synodi Suessionicae, unde pagus Tallau nomen acceperit. Earam autem a veteribus dictum esse, et ita dici scribique oportere, ac nomen Eurae et Eorae pro corrupto et mendoso haberi debere, docet non solurn Ordericus Earam vocans: sed etiam nomen fluminis nunc usitatum Iere, e Latino in i, et a in e commutatis, ut saepissime alias. Ex Eora porro Nostri facturi fuerunt Ieure aut Ioure, ex Eura Eure: quemadmodum solent o Latinum in ou et in eu convertere, in e vertere non solent. Fluvius Eara nascitur non procul ab Alberti mansionili Aubermesnil, quod alluit: artingit et Fulcardi montem Foucarmont, locum in litteris ante annos 500. datis memoratum, hodieque Abbatia [orig: Abbatiâ] sua [orig: suâ] celebrem; Alnetum Aunoy, vicos SS. Richarii et Remigii; Bettonischortem in pago Tellau, Betencourt, auctori Chronici Fontanellensis semel atque iterum dictam; Petreum Pontem ab eodem memoratum, Pierre pont; Grandemchortem Grancourt; Petram la Pierre; Vallem Regis Val le Roy, alias Val du Roy; Septem molas Septmeules, vicum ingentem, a numero molarum suarum seu vento [orig: ventô] seu aqua [orig: aquâ] agi solitarum cognominatum; Telleium Tilley, pagi Tellau nomen servans; Albertivillam Auberville; vicum S. Sulpicci S. Soupli, alias S. Suppli: demum apud Criolium Criel, castrum in Chartario Fiscannensi celebratum, devolvitur in Oceanum, 2. a castro milliario. Ultimum est Aucum flumen, quod vulgo dici Ou asserit Ordericus Vitalis: sicuti Aucum oppidum, in Annalibus rerum Anglicarum Ou saepissime dictum reperio. In Vita vetere S. Lupi Episcopi Senonici hic fluvius vocatur Aucia haut dubie: quum in pago neustriae Vinemaco villa Andesagina super fluvium Auciae commemoratur. Est enim Andesagin Ansene ad Aucum flumen. Auciam recentiores scriptores Aucum nuncupavere [orig: nuncupavêre]: ex Auco demum Ou factum. Eundem amnem Viminam aut Vimnam alio [orig: aliô] proprioque [orig: propriôque] vocabulo [orig: vocabulô] dictum esse, et ab eo pagum Vimnau nomen accepisse, mihi persuadent verba haec ex Chronici Fontanellensis c. 7. in pago Vimnau super fluvio Vimina, in loco qui vocatur Viniolas, alias 6. molas sive Sex molas. Nunc amnis nomen mutavit, et Brisella seu Brisela vocatur, Sansoni in tabula fluminum Galliae la Bresle, Vassori in tabula Normanniae novissima atque exactissima la riviere de Breselle. Origo nominis incognita: nisi quod Nostri rumpere atque dividere dicunt vulgo brisare briser: Aucum autem flumen. Normannos a Picardis, Caletos ab Ambianis, Celticam a Belgica dividit ac dirimit. Alluit Albammarnam Aumalie, quae ab eius fonte 3. aut 4. passuum milibus distat; Carduetum les Cardonay; vicum S. Germani ad Breselam, S. Germain de Breselle; Sinardi pontem in litteris Stephani Albemarlensis Comitis datis A. C. 1115. cum Waltero suo memoratum, aliis castrum, aliis vicum maximum nuncupatum, Somardum pontem in Chronico Fantanellensi mendose dictum, vulgo Senerpont; Nigellam xenodochio [orig: xenodochiô] claram Nelle l'Hospital; Blangiacum Blangi; Andesaginam supradictam, Ausene, alias Ansene; Spinetum Espinay; Gamapium Gamache, Chronico Fontanellensi ante annos 800 notum; Longumrete Longroy; Bellumcampum Beauchamp; Burdonischortem Bourdencourt; Mariscos Marais; Pontes Pons; Aucum Eu, fluvii sui vetus nomen servans; Ulteriorem portem, quibusdam Ultrisportum vocatum Treport, qui a situ hoc nomen accepit, quoniam est Auo [orig: Auô] portu portus ulterior, seu Oceano propior. Ibi Aucum flumen seu Bresela in mare effluit. Inter Deppam et Earam est silva Arcensis, la forest d'Atques: inter Earam et Aucum flumina est saltus Aucensis, la forest d'Eu, undecim milia iugerum continens. In horum pagi Caletensis fluminum nominibus eruendis veteribus ac novis, et in cursu singulorum describendo a V. C. doctissimoque Emerico Bigotio Totomagensi, amico meo, non mediocriter sum adiutus. Hadr. Vales. Notit. Gall.

CALETUM oppid. circa Picardiae fines, Ptol. Portus Iceius apud Caesarem, l. 2. Bell. Gall. c. 3. et 7. vulgo Calais. Dives et permunitum, emporium celebre. cum arce et portu capaci, iuxta fretum Gall. 3. leuc. a Gravelinga in Occasum 5. a Bononia in Boream 7. ab ora Angliae. Ibi multi credunt fuisse Itium antiquum. Sed aliis id videtur fuisse, ubi nunc Wissant, castrum Bononiensis tractus, quod melius. Baudrand. Historia eius paucis haec est. Portus huius urbis sub Balduino IV. Barbato, Flandriae Comite, exstrui coepit, tum dictus Scalas vel Petresse. Urbs ipsa a philippo Comite Bononiense uno ex illis, qui contra Blancham, Ludovici IX. matrem, Galliam administrantem insurrexerunt, muro [orig: murô] cincta est. Eduardus III. eam cepit A. C. 1374. a quo tempore sub Anglis fuit ann. 210. iactantibus, se claves Galliae habere. Recepta autem est a Duce Guisio, A. C. 1558. Postmodum in Archiducis Alberti, Belgii Gubernatoris, manus pervenit, A. C. 1596. sed biennio [orig: bienniô] post Henrico IV. reddita. pace Vervinensi. Histor. Gall. in Philippo Valesio, Henr. II. et IV. Vide Gessoriacum, et supra in Calesium.

CALEVA vel CALLEVA, Antonin. Oxonium, Oxenford, teste Prisaeo [orig: Prisaeô], vulgo Oxford, urbs episcopalis et Academia praeclara

Albionis in Anglia ad Thamesin fluv. a Londino 47. mill. pass. in Occidentem. Sed Camdeno Caleva seu Galena est Wallingford oppid. Bercheriae provinc. ad Tamesim, cum ponte. Ceterum de Caleva vide Guil. Buttonum in Antoninum p. 222.

CALFURNIUS seu CALPURNIUS, Sura Ephemeridas vitae Gallieni Imperatoris composuit, Trebellius in Galienis, c. ult. Vide et Calphurnius.

CALIABRUM et CALIABRIA, lib. Concil. ac Calimbria alibi. Montanies, teste Morali, cum alias urbs Lusitaniae olim episcopalis sub Archiepiscopo Emeritensi, nunc oppid. non obscurum Extremadurae Equitum D. Iacobi, a Castris Caeciliis 4. leuc. distans, inter Zafram 4. et Ellerenam 10.

CALIANASSA et CALIANIRA, Nymphae, quarum altera a bene regendo, altera a viris honestandis dicta. lege Callianassa, et Callianira. Nic. Lloydius.

CALIANDRIA aut, ut alii legunt, Caliendra, in suppellectile Deorum Dearumque ab Arnobio in calce l. 6. enumerata, habentur; quae videntur esse Regilla et Calyptrae Dearum, ut exposuit Turnebus, Adversar. l. 23. c. 27. dicens, idem esse, quod recina, utique restricta ad Reginas, cuiusmodi omnes Deae censebantur. Idem rursus l. 7. c. 20. Caliandria Arnobii arbitratur esse ea capitis operimenta, quae Graeci kalu/ptran vocant: quo citat illud ex l. 1. Serm. Flacci Sat. 8. v. 48.

ubi non omnes Interpretes veram vocis notionem expresserunt. Lambinus enim, ut alii quidam, non repugnante Gualtero [orig: Gualterô], comam ascititiam exponunt: sed quod dictum, vero similius est. meminit item Caliendri, tamquam pepli feminei, Terrulliam. de Pallio c. 4. ubi queritur, sui aevi feminas eierasse [orig: eierâsse] omnia, quibus oberrare facile et videre ac videri prohiberentur; et inter coetera Caliendrum praeter misisse, commemorat. Vide Anselm. Solerium de Pileo, Sect. 6.

CALIBURNE gladius celebris Arthuri Regis Britannorum notissimi. Hovedenus in Richardo I. Et contra Rex Angliae (Richardus) dedit Regi Tancredo gladium illum optimum, quem Britones Caliburne vocant. Spelmann. Gloss.

CALICANDRUM Asiae minor. promontor. terminus navigationis positus Antiocho a Romanis superato.

CALICES fingendi artificium Commodo Imperatori in delitiis, de quo sic Lamprid. c. 1. Iam in his artifex, quae stationis Imperatoriae non erant, ut calices fingeret, saltaret, cantaret etc. Ubi legit Vir doctissimus, Calices frangeret, propter similem locum in Vero, c. 4. qui per ludum et lasciviam, cum iret comissatum, calices frangebat: iaciebat et nummos in popinas maximos, quibus calices frangebat. At Commodus id dicitur hoc [orig: hôc] loco [orig: locô] fecisse, inter studia et artificia sua, quae callebat: Quare inter coeteras artes ludicras, quas perdidicerat, et hanc quoque annumerat Lampridius, quod calices sciret fingere; quod fingendi studium plures Imperatores amavisse, patet illorum vitas pervolutantibus. Imprimis autem in calicibus fingendis excellebant olim Aegyptii; namque praeter allassontes illos, de quibus supra dictum: arte manuque pretiosa pocula in Aegypto fingebantur, de quibus ita Martialis, l. 14. Epigr. 115.

Adspicis ingenium Nili, quibus addere plura
Dum cupit, ha! quoties perdidit auctor opus?

Uti enim allassontes calices colorum varietate celebres erant, ita in his scuiptura et caelatura visebatur: Vitrum namque olim etiam argenti modo [orig: modô] caelatum fuisse, docet Plin. l. 36. c. 26. Aliud flatu figuratur, aliud torno [orig: tornô] teritur, aliud argenti modo [orig: modô] caeelatur, Sidone quondam iis officinis nobili. In flatu autem figurandis vitris, ut nunc moris est, et in torno terendis, ut olim etiam solebant, nullum operis periculum: Nam et audaces, qui plebeii erant calices et parvo [orig: parvô] vaenibant, torno [orig: tornô] formabantur; at sculpendis caelandisque periculum non exiguum. Atque ii sunt omnino calices, qui diatreti dicebantur, de quibus suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Salmas. ad Vopisc. in Saturnino, c. 8.

CALICES Aegypitii apud Trebellium Pollion. in Claudio, c. 17. Calices Aegyptios, operisque diversi, decem, ubi Casaubon. Vitrei, inquit, erant, sed singularis et stupendi artificii. Vide quae modo diximus.

CALICES Allassontes apud Vopiscum in Saturnino, c. 8. Calices tibi allassontes versicolores transmisi --- quos tu velim festis diebus conviciis adhrbeas: ex Aegypto afferebantur, versicolores et magni omnino pretii, polutelei=s2 hinc Straboni, l. 16. Vide supra in voce Allassontes.

CALICES diatreti dicti sunt calices Aegyptii, non varietate colorum, ut alassontes, sed caelatura [orig: caelaturâ] sculpturaque [orig: sculpturâque] nobiles. Vide infra Diatreti.

CALICES in gemmis seu gemmati apud Martialem, l. 14. Epigr. 109. aurei erant, gemmas habentes insertas: cum aurea emblemata argenteis poculis insererentur, Salmas. ad Vopisc. loco [orig: locô] citat.

CALICES Inaequales apud Ambrosium, Serm. 6. dicuntur propter bibendi intemperiem quasi immodici. Apud Horatium vero, l. 2. Sat. 6. v. 68. cum, qui plus potest bibere, plus bibit: qui minus, non cogitur, sed animo obsequitur suo. Salmas. ad Spartian. in Pescennio Nigro, c. 3.

CALICES Versicolores magni fuere [orig: fuêre] pretii, sicque dicti sunt, qui subinde colorem mutabant, alium atque alium aspicientibus, suspicientibus, despicientibus colorem exhibentes, sicut in palumborum collis videm us. Vitrum enim olim, uti etiamnum in

varios colores fingi pingione consuevisse, Plinius docer, loc. cit. Nec enim alia materia sequacior, aut etiam picturae accommodatior etc. de Audacibus dictum suo [orig: suô] loco [orig: locô].

CALICULA urbs Hispaniae Baeticae, Ptol. Calucula Plinio, l. 3. c. 1. lege Callidromus, hodie Caliar. Osca M. Nigro. Est etiam eiusdem nominis oppid. in Turdetanis, apud Ptol.

CALIDAE gelidaeque minister in famulitio Tricliniari, memoratur Iuvenali, Sat. 5. quo et Seneca respicit, de Ira l. 2. c. 25. Inde et illud sequitur, ut minimis sordidisque rebus non exacerbemur. Parum agilis est puer aut tepidior aqua potui erogata, aut turbatus tonus aut mensa negligentius posita; vide Laur. Pignorium Comm. de Servis.

CALIDARIA Maltha dicebatur olim, qua [orig: quâ] loca in balneis scissa et corrupta reficiebantur; quemadmodum frigidaria, qua [orig: quâ] piscinarum, cisternarum ac puteorum rimae ac lacunae, sarciebantur ac solidabantur. Et quidem utrique calx admixta; in calidariae vero compositionem, ceram quoque albam et picem additam, tradit Palladius. Unde et pisso/khron maltham Graece exponit Auctor Glossarii: Itali Smalthum hodie appellant. Ipsum vero malthationis vel solidationis hoc genus Veteres ferruminationem, Graeci ko/llhsin, dixerunt. Vide Salmas. ad Solin. p. 1096. et infra in voce Maltha, item Solda.

CALIDARIUM Vitruvio l. 5. c. 10. et Celso l. 2. c. 17. Laconicum nuncupatum, pars fuit balnearum apud Romanos, in quam ex Tepidario transibatur: cella videl. nullam aquam intra se continens, atque ad provocandum sudorem instituta; ob quod nonnullis Calida sudatio, sicut a Cicerone l. 3. ad Q. Fratr. Ep. 1. Assa nuncupata est. De qua sermonem faciens Columella praef. l. 1. de R. R. haec contra sui temporis mores scripsit: Mox deinde, ut apti veniamus ad ganeas, quottidianam cruditatem Laconicis excoquimus et exsucto [orig: exsuctô] sudore sitim quaerimus. In hac nempe vapor calidus, seu calor siccus inclusus sudorem provocabat haud aliter, ac super Baias myrtetis, ubi tempore Celsi, e terra profusus calidus vapor, aedificio [orig: aedificiô] inclusus maximos sudores ciebat: cuius rei Horatius quoque meminit, l. 1. ad Vallam Ep. 15. v. 5.

--- - --- Sane myrteta relinqui
Dictaque cessantem nervis elidere morbes
Sulpura contempsi. --- --- --

Unde errant, qui apud Vitruvium, l. 5. c. 10. Tepidarium ac Calidarium seu Laconicum idem faciunt; Namque et Celsus manifeste Laconicum vocat, ubi calor siccus eliciebat sudorem, quod Tepidario minime convenire quivis facile intelligit. Idem clarissime significat Martialis, balnea Etrusci describens, l. 6. Epigr. 42. v. 16. ubi inter alia ait,

Ritus si placeant tibi Laconum,
Contentus potes ardio [orig: ardiô] vapore
Cruda [orig: Crudâ] virgine, Marciaque mergi.

Sed et illi magnopere falluntur, qui Calidarium, quod rotundum, ac veluti turricula in haemisphaerium camerata forer, idem cum Sphaeristerio fuisse contendunt: in loco enim calido, sudationibus destinato, ludum pilae aliasque exercitationes in Sphaeristerio obiri solitas, fieri consuevisse, rationi consentaneum neutiquam est. De Laconico vero verba Iuvenalis l. 4. Sat. 11. v. 173. possunt intelligi,

Ubi reprehendit quendam, quod copiose exspuendo [orig: exspuendô] efficeret, quo [orig: quô] minus in Calidario ambulantium pedes firmari valerent, etc. Vide quoque infra in voce Laconicum. Post Calidarium sequebatur cella calida, labris aquae continendae positis referta, in qua quod lavarentur, Calidae lavationis, a Vitruvio, et loutrou= Galeno, l. 10. Meth. nomen est adepta: quam et zesto\n vocavit Antigenes apud Eundem l. 8. de compos. Medicam. Erat ea primaria Balnei pars, et proin a nemine de ipsa quidquam in dubium est vocatum: Nonnulli tamen concameratam sudationem et Calidarium et Calidam lavationem complexam fuisse, apud Vitruvium contendunt; qui in balneis Gymnasiorum Tepidarium omisit, quod id Graecorum non haberent palaestrae. Coeterum Calidario atque Calidae lavationi, Aquarium erat adnexum; Subtus vero Hypocaustum erat, uti pluribus diximus supra, ubi de Balneis. Vice Hier. Mercurialem de Arte Gymnastica, l. 1. c. 10.

CALIDIUS praenomine Marcus, de quo Caesar, l. 1. Bell. Civil. c. 2. Orator et vir Praetorius Q. Calidii Filius, obiit in hoc ipso bello civili, teste Cicerone in Bruto. Illud non praetereundum, quod Triumvir monetae cudendae cum CN. Fulvio et Q. Metello in denariis argenteis descripsitus sit. Addit Ciacconius, videri sibi hunc Calidium superiore anno [orig: annô] cum L. Paullo et M. Marcello periisse Consulatum, ac dolore repulsae Marcellis inimicum Caesaris partes secutum esse.

CALIDOBECUM urbs Normanniae, prope aestuarium Sequanae, in tractu Caletensi. Lanificio [orig: Lanificiô] celebre, 7. leucis infra Rothomagum, versus Portum Gratiae. Vulgo Caudebec. Vide Calidum Beccum.

CALIDUM Beccum quasi Calidus rivus; hoc enim Bec Francis, sicut Bach Germanis denotat: oppid. Galliae, vulgo Caudebec, ad Sequanae et rivuli ignobilis confluentes. Ita Orbecum, adsider fluvio nascenti apud Lexovios, etc. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall. et supra Calidobecum.

CALIFORNIA Insul. maxima Americae Septentrionalis oblonga, a Borea in Austrum ad 300. leuc. extensa, prope novum Mexicum, a quo dirimitur mari Purpureo [orig: Purpureô]. Nulla ibi urbs aut Colinia

Europaeorum; tantum lustrata fuit ab Hispanis versus oram Occidentalem. Ab Oriente in Occidentem 70. leuc. plusminus habet. Baudrand. Insul. in mari Australi, prope novam Granatam, a quo freto [orig: fretô] angusto [orig: angustô], Mar vermeio Hispan. dirimitur. Sterilis et deserta. Extendit se a Cabo Mendocino, usque ad Cabo S. Lucar. Morerius.

CALIGA [1] nomen calcei militaris, qui Uncinatus alias dictus est: a quo Caligula Imperator est cognominatus, vide supra in voce Calceus: item in Caligula. Veteris lapidis fragmentum: C. OPPIO. C. F. V. BASSO, P. P. P. C. PR. ID. AUX. LEG. IV. FL. FEL. ET. LEG. II. TR. FORT. EVOC. AUG. AB. ACT. FORIBUS. P. R. PR. MILIT. COH. II. PR. ET. COH. XII. ET. XIV. URBAN. OMNIBUS. OFFIC. IN. CALIGA. FUNCTO. CENTURIONES. LEG. II. TRAIANAE. FORTIS. Fuere [orig: Fuêre] autem vel spiculatoriae, vel elevatae, vel fasciatae, vel gemmatae, vel sacerdotales, de quibus Grammatici, Critici ac Historici passim. Vide Thom. Dempster. in Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 10. princ. Dictum est hoc calceamenti genus, Isidoro a)po\ tw=n ka/lwn, a lignis, quod soleis constaret, ut illi quidem visum, ligneis; s2ratiwtiko\n u(po/dhma, militaris calceus, Dioni l. 48. vocatur. Unde militis Caligata Tertulliano de Idol. c. 19. ubi tamen notandum, licet omnes milites sic calceati essent, saepius tamen Caligatorum nomine maniulares seu gregarios; et Caligae, infimum militiae ordinem indigitari consuevisse. Sic Marium Seneca de Benefic. l. 5. c. 16. dixit, a Caliga ad Consulatum pervenisse: et iuventam inopem in Caliga militari tolerasse [orig: tolerâsse], ait de Venitidio Plinius l. 7. c. 43. Cum vero militum alii aliis honoratores essent, in Caligis discrimen inter alia etiam in clavis, qui illis suffigebantur, fuit: quorum alii ferrei, alii argentei, nonnulli denique aurei essent. Et quidem auro [orig: aurô] suffixisse caligas gregarios Antiochi milites tradit Iustinus l. 38. c. 10. Vulgo autem ferreis utebantur: iisque quam plurimis, unde milia clavorum dixit Iuvenalis Sat. ult. v. 25. et extrorsum versusque solum acutis, ut ex Plinio discimus l. 9. c. 18. In idea tamen Caligae militari, sub lucernae specie, a Liceto de Lucern. l. 6. nobis exhibita [orig: exhibitâ], clavi, an ornatus [orig: ornatûs], an commodioris usus causa [orig: causâ], rotundiores sunt, vide Ben. Balduinum de Calceo antiquo c. 13. E sandaliorum sive crepidarum genere Caligae fuisse videntur: quamvis enim ad mediam usque tibiam ascendebant, digitos tamen pedum non includebant; ut videre est ex arcu Constantini, ubi Caligam clavatam videmus, apud Ios. Castalionem Dec. 2. Observ. c. 4. Unde haud male vetus Actorum Interpres sanda/lia, caligas vertit, ut et Glossae sanda/lia, caligae: Ita Alb. Rubenius de Re Vestiar. l. 2. c. 1. Nigronius vero veram et priscam caligam militarem, stante Republ. et primis sub Imperatorib. soleam tantum fuisse, plantae inhaerentem, peditalisque alligatam loris sive habenis, neque ad crus surgentem, probat ex eodem arcu, et columna insuper Traiani: atque in hoc a calceo Senatorio caligam distinguit. Neque tamen cum Rubenio conciliari non potest: siquidem in arcu praefato, milites gregales caliga [orig: caligâ] modo descripta [orig: descriptâ] calceati visuntur; Imperatoris vero solius calceus, usque ad mediam tibiam, utpote reliquis ornatior, assurgit. Fiebat autem hoc calceamenti genus e corio, et secundum quosdam lignum habebat suppactum, ut vidim us ex Isidoro, qui proin vocis originem inde arcessit: Nigronius vero, ex statuis veter. columna arcuque praedictis, non nisi soleam eamque tennem plantae substratam fuisse, docet; quae clavis, utpote minutis, facile sufficiebat. Unde Caligam definit, soleam sine obstragulo, habenis alligatam pedi, multis minutisque clavis inferne suffixam; et prolixius ex columna Traiavi de ea sic disserit: Passim hic [orig: hîc] milites calceati cernuntur calceis quibusdam, qui solearum in modum plantam muniunt, sine obstragulis, quae superiorem pedis partem tegant. Habenis adstringuntur superne saepius circumductis, quae bis supra taelos tibiam circumullvunt. Observatam a me duplicem Caligae formam hoc [orig: hôc] loco [orig: locô] exprimi curavi. Alteram, in pedibus vigilum et militum praetorianorum vidi, decussatis supra pedem corrigiis, atque inter priores digitos perductis. Alteram vulgarium militum, circumvolutis rarioribus, supra pedem tantum, non inter digitos habenis. Et paulo post, Post priores editiones, accepi Romae in arcu triumphali Constantini, multos extare milites caligatos: curavi exprimi effigiem caligae atque ad me mitti; ex qua deprehendi, per tot annos formam non esse mutatam, et cum ea, quam expressi, ex toto congruere. Axungia [orig: Axungiâ] porcina [orig: porcinâ] inungi consuevisse, idem in praecedentib. ostendit, ex Beda, qui in vita S. Cuthberti Episc. c. 8. et 20. axungiam a corvis allatam cum praebere solitum esse fratribus peregrinis, ad ungendas caligas, scribit etc. Vide Iul. Nigronium l. de Caliga toto, inprimis autem c. 2. et 4. Ut vero postea id calcei genus, ad urbanos quoque homines, viatores, rusticos, religiosos, mulieres transierit, ex eodem disces c. 3. Namque et Monachorum propriam fuisse Caligam Haefrenus docet Disquisit. Manustic. l. 5. tr. 5. disquis. 3. et 4. Erant autem et hae caligae elevatae, ut testatur Gregor. Turonensis, Gregorius item M. Dial. l. 1. c. 4. Alii, quemadmodum olim militum, uti praeter dicta Plin. l. 9. c. 18. Iuvenalis Sat. 3. et 16. Iosephus de Bell. Iud. l. 7. et Egesippus de Excidio Hierosolym. l. 5. c. 30. docent. Eaedem erant et sollicantes h. e. laxae, neque minus adstrictae etc. Imo et Episcoporum, quos, priusquam sandalia induant, caligis ad genua usque protensis crura revincire, Durandus in Rationali l. 3. c. 8. ait. Hinc Caligarii, quorum corpus memoratur Ael. Lampridio in Alexandro Sev. c. 33. Corpora omnium constituit Vicariorum, Lupinariorum, Caligariorum et omnino omnium artium, hisque ex sese Defensores dedit, et iussit, quid ad quos Iudices pertineret. Sunt autem Caligarii, Graecis recentioribus *kaliga/rioi, caligarum confectores; quorum memio in veter. Inscr. C. Attilius C. F. Iustus Sutor caligarius sibi et Corneliae etc. Ab iis dicta Constantinopoli Porta Caligariorum fuit, cuius meminit Phrantzes l. 3. c. 11. et Leunclavius in Pandecte Turcico num. 200. etc.

CALIGA [2] Maximini, Proverb. apud Romanos, de quo sic Iul. Capitolin. Quum esset Maximinus pedum --- octo et prope semis, calceamentum eius, i. e. campagum regium, quidam in luco, qui est inter

Aquileiam et Arziam, posuerunt, quod constet pede maius fuisse hominis vestigio atque mensura: unde etiam vulgo tractum est quum de longis et ineptis hominibus diceretur, Caligae Maximini, in Maximino Iun.

CALIGNONUS Sofridus, Gratianopolitanus, Cancellarius Navarrae, Philosophus, Mathematicus, ICtus, Politicus, inter sui aevi primos, in Edicto Namnetensi formando cum Thuano per triennium occupatus, Protestantibus a Rege henrico M. obtinuit, ut Carentonii divinum Cultum illis peragere liceret, cum prius id fieret in vico Blond, quatuor vel quinque leucis Lutetia [orig: Lutetiâ] distante, Scripsit Apologiam Regis Navarrae, contra librum, cui tit. Incendium Calvinisticum a Navarri Legatis, apud quosdam Imperii Ordines, ad certam Religionis ac Rei publ. conturbationem, procuratum, aliaque. Obiit A. C. 1607. aetat. 56. non sine desiderio Regis, qui illum Cancellarium Franciae facturus erat, ni [orig: nî] in Religione sua perseverare maluisset. Alardus in Vita eius, Chorerius Epitom. Histor. Delphin. l. 10. Du Verdier, Anton. Teissier Elogiis Volum. 2. ubi etiam Bullae Sixti V. Contra henricum tum Navarrae Regem respondisse, edito [orig: editô] libro [orig: librô], addit.

CALIGULA Caius Imperator dictus a caligis, quas margaritis refertas primus portavit, vel potius a caliga militari, qua [orig: quâ] frequenter in exercitu utebatur ad conciliandos sibi militum animos. Id enim militibus gratissimum fore credebat, si Imperatorem vestibus nihil a gregario milite differre videret. Germanici ex Agrippina filius, et Drusi, privigni Augusti, et ipsius Tiberii nepos, Romae imperavit A. M. 4000. post Christum natum 38. Hic veneno [orig: venenô] Tiberium, cui successit, aggressus esse dicitur, quin etiam manu sua [orig: suâ] spirantis adhuc fauces oppressisse, liberto [orig: libertô], qui ob atrocitatem facinoris exclamaverat confestim in crucem acto [orig: actô]. Initium Imperii satis tolerabile, sed mox facies conversa est. Cum omnibus sororibus suis stupri consuetudinem fecit: has etiam saepe exoletis suis prostravit: quo facilius eas condemnavit, quasi adulteras, et insidiarum adversus se conscias. Multos honesti ordinis, deformatos prius stigmatum notis, ad metalla et munitiones viarum, aut ad bestias condemnavit: aut bestiarum more quadrupedes cavea [orig: caveâ] coercuit: aut medios serra [orig: serrâ] dissecuit: nec omnes gravibus ex causis. Exiguo [orig: Exiguô] tempore immensos thesauros a Tiberio relictos prodegit, novas sibi opes per iniustitiam compataturos. Deorum imaginibus capita decussit, quo, suo [orig: suô] ibi reposito [orig: repositô], Deus videretur: et statuam quoque suam inter Castorem et Pollucem positam venerationi publicae exposnit, Lunae coniugium mentitus. Imo, per Petronium, Syriae Praefectum, statuam se Sub Iovis forma repraesentantem, in templo Hierosolymitano collocare voluit, seditionis metu, et Agrippae, filii Aristobuli, literis, absterritus. Mox, paenitentia [orig: paenitentiâ] animum subeunte, Colossum ex auro Romae conflari iussit, illum ex improviso Sanctuario Hierosol. obtrusurus. Sed a Chaerea, Praetoriae cohortis praefecto, confossus est, Impetii An. 3. mense 10. die 8. Dio, Suetonius, Aurelii Victores, in eius vita. Ioseph. Iud. Antiq. l. 18. et 19. et Bell. Iud. l. 2. Tacit. Aunal. Philo, in relatione Legationis, Alexandria [orig: Alexandriâ] ad Caligulam a Iudaeis missae, cuius ipse caput.

CALINDA Lyciae urbs. Calymna Straboni, Calydna Plinio l. 5. c. 27. Lagula hodie teste Moletio [orig: Moletiô].

CALINGAE gentes Indicae ad mate, quorum soeminae quinquennes concipere dicuntur, octavum autem vitae annum non excedere. Plin. l. 6. c. 17.

CALINGII Arabiae Felicis et Asiae populi, quibus vicina est Ampelone Milesiorum colonia. Plin. l. 6. c. 28. Metropolis eorum Mariaba, teste Plinio [orig: Pliniô] l. 7. c. 2. Calingii, quorum Mariaba oppidum, significat dominos omnium. Quam tamen ibid. omnium populorum, qui Sabaeorum nomine comprehendebantur, caput esse tradit. Vide Salmas. ad Solin. p. 497.

CALIPHA nomen Principis in Dynastia Saracenica: Divisus est autem Caliphatus, A. C. 869. quo [orig: quô] Abasidae quidem in Bagded, Tolonis autem posteri in Aegypto regnare coeperunt. Nic. Llaydius. Hornio Calipha, summus dictus est Muhammedanorum Pontifex, qui solus ius ac potestatem habuit. coronandi ac declarandi Imperatorem fidelium (uti suos vocant) Emirelmu-Menina, ex quo vocabulo natum est monstrosum illud Admiralii Murmelii, quod in Historiis christianorum frequenter occurrit. Sedes eius Bagdadum fuit, totius Asiae ac Saracenorum caput, de qua urbe occupanda, utraque geus Turcarum Persarumque tanto [orig: tantô] studio [orig: studiô] contendit, quasi imperium Asiae penes eum esset, qui illa [orig: illâ] potiretur etc. Georg. Hornius Orb. Polit. part. 4. Vide quoque infra in voce Chalifa.

CALIPPUS Mathematicus Cyzicenus, videns se exacte satis Annos Solares cum Lunaribus conciliare non posse, errore etiam in Methonis calculo [orig: calculô] observato [orig: observatô], periodum excogitavit, continentem 4. cyclos Methonicos, quorum cuihibet 19. ann. attribnit, i. e. 76. annos, seu 15. Olympiadas. Incepit autem ipsam sub finem Iunii, 3. anni. 112. Olymp. 419. Nabonassaris, 4384. Periodi Iul. 424. Urd. Cond. 3724. M. 330. ante Christ. Natum. Cum Aristophon Archon Athenis esset, anno occisi a Besso Darii. Ptolem. l. 3. p. 63. Gr. edit. Petav. l. 2. Chron. c. 16. et l. 16. c. 37. Voll. de Scient. Mathem. c. 33. §. 15.

CALIPUS Lusitaniae fluv. Ptol. Palma Goropio, Sandano Resendio. Baudrand. Cadaon seu Zadaon. Oritur in confinio Algarbiae, recipitque amnes Alvitum, Odegum, Cabrellam, et

CALIS in exercitu Alexandri Magni, in quem cum circumlatis oculis Philotas incidisset, et per eum Demetrium coniurationis convincere vellet; perturbatus voceque ac sanguine deficieine, ultro, nemine nominante, Demetrium et semetipsum id facinus cogiasse [orig: cogiâsse] confessus est. Curt. l. 6. c. 11.

CALISIA vel CALISCIA, German. oppid. Ptol. Clusburg, teste Ortelio, Kalisch autem Ferrario, Poloniae maioris urbs, ad Prosnam, qui paulo post cadit in Wartam. Ubi alias Lugii Helvaeones, 5. leuc. German. a confinio Silesiae, 12. ab Vratislavia, male habita a Suecis ultimo [orig: ultimô] bello [orig: bellô]: Ibi Concilium A. C. 1457.

CALIX [1] Eucharisticus, in omni antiqua, etiam Latina Ecclesia ad XI. usque saeculum praeceps cuivis communicanti, iuxta institutionem et exemplum Christi, Apostolorumque praxin, ministratus est. Saeculo [orig: Saeculô] vero XI. cum vehemens effundendi sacri vini metus, Lationorum animos incessisset, ad morem panis sacro [orig: sacrô] vino [orig: vinô] tingendi, tametsi a Bracarehsi Concilio olim damnatum, confugerunt: sic ut primo ita communicarent infirmi: mox tamen sese istius incinctae usus in sollennem ac publicam sacramenti communionem effunderet. Hoc [orig: Hôc] intinctae usu abolito [orig: abolitô], ab Urbano, in Concil. Claromontano, A. C. 1095. et a Paschali A. C. 1118. refutato [orig: refutatô] ac prohibito [orig: prohibitô], Calix plane omitti coepit, non tamen apud omnes saeculi ilhus XII. Ecclesias; etiam saeculo [orig: saeculô] XIII. antiquissimi moris apud plurimos reverentia mausit: Imo non saeculo [orig: saeculô] quidem XIV. plane apud Lannos prisca consuetudo desiit. Tum Viclefus a. C. 1370. restitit novo mori; et Valdensium, qui decimo [orig: decimô] tertio [orig: tertiô] saeculo [orig: saeculô] orti sunt, morem secutus, communicatibus etiam vini speciem ministrandam esse, docuit: astipulantibus Latinorum quoque plurimis. Postmodum initio [orig: initiô] saeculi XV. Bohemi, mori distribuendae sub una specie Eucharistiae iam tandem omnium Latinorum communi, repugnarunt [orig: repugnârunt], Petro [orig: Petrô] Dresdensi et Iacobello [orig: Iacobellô] Misnensi, sed utroque [orig: utrôque] nobiliore viro [orig: virô] Ioh. Husso [orig: Hussô] commumonem sub Utraque Specie ex Christi, institutione et Pauli 1. Ep. ad Cor. probantibus. Verum A. C. 1415. a Concilio Constantiensi lata, diroque [orig: dirôque] Iohannis ac Hieronymi vivicomburio [orig: vivicomburiô] sancita Lex, de Calice non amplius praebendo, Iate omnibus terrorem incussit, Bohemis exceptis, quos ne talia quidem a tradito Veter. Ecclesiae ritu absterrere potuerunt: Hinc A. C. 1417. die 10. Martii, in plena Magistrorum Pragensis Universitatis congregatione, contra Concilium pronuntiatum est. Secuta Cruciata in Bohemos, stupendae horum victoriae, Concilii Basiliensis labor, pax denique et concordia IV. articulis, quos Compactata vocant, Iglaviae A. C. 1438. comprehensa, Calicisque usus Bohenmis relictus est. Nec cesarunt [orig: cesârunt] plurimorum ex Latinis desideria, idem anhelantium saeculo [orig: saeculô] XVI. pro quibus frustra apud Papam et Concilium Trident. intercesserunt Cathatina Henrici H. Galliae Regis vidua. literis ad Pium IV. datis, A. C. 1561. Thuan. Hist. l. 27. Carolus IX. suis eodem [orig: eôdem] anno [orig: annô] ad Insulanum, suum apud Papam Oratorem, scripits: cui inter alia a Cardinali S. Angeli responsum: Numquam se essensurum, ut Galliraum populis tantum Venenum propinetur. Ferdinandus porro I. et Maximilianus II. Imperatores Albertus Bavaiae Dux etc. dictumque a Concilio Tridentino, A. C. 1562. contratium sentientibus anathema est; a quo tempore in toto Pontificis Romani regno, consuetudinis Communionis sub Utraque nullum remansit vestigium, si Sacerdotem celebrantem exceperis, cui conceditur, ut quem consecraverit Calicem, totum ipse unus hauriat. Protestanres vero, omnesque reliqui Christiani, unis Latinis exceptis, Graeci, Mosceoviae, Iacobitae, Nestoriani, Abssini, tota [orig: totâ] Eutharistiä, i. e. pane et vino [orig: vinô], ut interpretatur Cassander de Comm. utr. p. 1043. imt. ad hunc usque diem gaudent, Christum non sine ratione, aut gratis atrumque modum institusse, verba sunt Ioh. HussiTom. 1. fol. 43. a. b. et fol. 43. A. fitmiter credentes. Viede de his plura, apud doctissimum Calixtum, de Commin. sub utr. p. 13. et seqq. August. Baumgartnerum Oratorem. Bavaritum, Oratione ad Tridentinos, a Calixtocadita [orig: Calixtocaditâ], Ioh. Dallaeum de cultibus religiosis Latinorum, l. 5. c. ult. etc. De Calicibus vulgati usus, supra dictum.

CALIX [2] apud Plin. l. 21. c. 4. ubi de rosa: Quo [orig: Quô] mox intumescente et in virides alabastros fastigato [orig: fastigatô], paulatm rubescens dehiscit, ac sese pandit in calices, medio [orig: mediô] sui stantes amplexa luteos apices; proprie flos dicitur Vopisco in Aureliano: c. 5. a calice, quo [orig: quô] bibitur, Graece kh/luc, a cuiusmodi calicum similitudine, in floribus dicti calices, quos calathos etiam aliis appellatos supra vidimus. Aliter in Narcisso, ubi idem Plinius calicem vocat purpureum illus vel croceum, quod intus habet, quodque effigie calicis est et velut corona, quae in orbem currit croceum; florem vero, quae in ambitu sunt candida folia. At calix, Graece ka/luc, inter alia, significat florem rosae adhuc conniventem et nondum apertum. Hesych. *ka/luc, to\ a)nqos2 tou= r(o/dou, to\ mh\ enpetasq e\n. Glossae, conivum, ka/luc r(o/dou, memuko\s2. Vide Salmas. ad Solin. p. 102.

CALIXTINI in Bohemia dicti, qui Calicis comunione et nonunllorum aliorum retenta [orig: retentâ], ad Communionem Romanam redierunt, pace emollit, cum bello [orig: bellô] invicti fuissent: Secessione a reliquis facta [orig: factâ], qui veri Hussi discipuli ritus novos et dogmata a)/grafa, omnia eiutarunt, et Taboritae dicti sunt: quorum reliquiae hodieque superstites, Camerar. in Histor. Fratrum Bohem. Spondan. A. C. 1421. n. 2. in Polonia et confinis. Dicti autem sunt Calixtini Claudicantes quoque, it. Sub utraque. Vide ibt.

CALIXTUS [1] I. Romanus, post Zephyrinum martyrem, Episcopus Romanus. Impetrato [orig: Impetratô] Severi indulgentia [orig: indulgentiâ] Christiapis loco [orig: locô]. ubi prius caupona fuerat, ibi templum estruxisse fertur, hodie Mariae trans Tiberim. Moret. Eius tem pestate, ob crebras persecutiones occulta erant omnia; etiam ipsa sacella, potius abdita, et plerumquc subterranea fuerunt, quam publicis in locis aperta. Platina in eius

vita. Ioh. Ballaeus, in Calixto. Ipse an. 5. Episcopatus, A. C. 224. iussu Caesaris, in profundo puteo demersus est. Iidem. Quatuor temprum in anno ieiunium inventori ei adscribitur, et aliquot epistolae. Eum excepit Urbanus I.

CALIXTUS [2] II. Gallus, prius Guido, fil. Guilielmi, fratet Stephani, Ducum Burgundiae avunculus Adeladis, uxoris Ludovici VI. Crassi, post Gelasium II. Papa, A. c. 1119. Romae in Laterano 900. Patrum concilio [orig: conciliô] celebrato [orig: celebratô], inter alia, statuit, ut Clericis uxores adimerentur; caelibatu in Germania per Magistratus obtruso [orig: obtrusô]. Crantz. l. 3. c. 40. Chemnit. in exam. de Caelib. A. C. 1120. 1122. In Anglia, per Iohannem Cremonensem, idem promulgari curavit, qui tamen ipse, die illa, qua [orig: quâ] corpus Christi (ut aiunt) confecerat et consecraverat, post vespoetam in meretricio intercepius, confusione plenus domum rediit. Matth. Paris. in Henr. I. Polyd. Hist. l. 1. A. C. 1123. Antipapa [orig: Antipapâ] Burdino [orig: Burdinô] carceri incluso [orig: inclusô], obiit A. C. 1124. Aliquot. scriptis relictis. Vincentius Bellov. Spec. Histor. l. 26. c. 30. et seqq. Mariana l. 2. Ciacconius, Baronius, San Marth. Gall. Christ. tom. 1. p. 800. etc. Illi surrogatus est Honorius II.

CALIXTUS [3] III. Hispanus, successit Nicolao V. A. C. 1455. prius Alphonsus Borgia dictus, Xativa [orig: Xativâ] Valentiae oriundus, anno [orig: annô] aetat. 76. Campanas pro pace, ut vocant, contra Turcas pulsari, indulgentiis eo [orig: eô] fine largissimis distributis, instritut: Imo totam Europam contra illos excivit, sed nullo [orig: nullô] successu: monitus a Turca, Christum numquam imperasse [orig: imperâsse], ut homines ad suscipiendam suam legem vi et armis adigerentur. Monstrel. l. 3. c. 68. Obiit A. C. 1458. Ciacconius, in vita eius. Genebr. in Chronicis, etc. Illum excepit Pius II.

CALIXTUS [4] I. Monachus in Monte Athos, Isidoro successit, A. c. 1350. seditque ann. 4. Cantracuz. l. 4. c. 26.

CALIXTUS [5] II. Angelo Corrario, in eodem munere, successit. A. c. 1406. per ann. 13. Item Antipapa a Friderici Imperator. amicis, Alexandro III. oppositus, Calixti III. nomen accepit, A. C. 1170.

CALIXTUS [6] Georgius, Theologus insignis, in Acad. Iulia Professor primatius, Abbas Regio Lothar. pacis et concordiae amantissimus. Scripsit plurima, inter quae: Expositio literalis, in 14. postr. capp. Genesos, Concordia IV. Euangelistarum. Expositio Lit. in Acta, in Epist, ad Rom. ad Corinthios, ad Galatas, ad Ephesios, ad Thessalomcenses, ad Titum: Praeterea, de Immortalitate animae liber unus, de Suprcmo iudicio, de ductoritate Antiquitatis Eccl. Histor. Magorum: de auctoritate S. Scripiurae Exseroitatio: de Peccato, Apparatus seu Introductio in studium Hist. Eccl. etc. Tandem Consultatio de Toler antia Reformatorum, iudicium de Controversus Theol. inter Reform. et Lutheranos, Animadversiones in Confess. Thorunensem, a Reformtis A. C. 1645. in Colloquio oblatam, etc. Obiit Helmstadii A. C. 1655. decrepitus, Pater Friderici Ulrici, in eadem Acad. Theologiae Profestoris ac in Senatu Eccl. Guelpherbytano Consiliarii, cuius exstant: Assertio divinitias Christi, Responsiones ad Calouti Theses Anti-syncretisticas, etc.

CALIXTUS [7] Thomas, ICtus Witterbergensis celebris, obiit A. C. 1591. aetat. 68. Gotfr. Suevus. Acad. Witteberg.

CALLA apud Plin. l. 27. c. 8. duorum generum est: una sinnlis aro --- alterum genus eius quidam anchusam vecant --- radice rubr â etc. a Graeco ka/llh, quod homonymum. De purpureo enim colore vocem alias usurpat Hesych. *kallia/nqh, porfura=, lege ka/llh, a)/nqh, porfura=; ut in Etymologica, Ka/llh, ta\ a)/nqh, h' ta\ porfura= i(ma/tia; et in Suida, *ka/llh, ta\ porfura= i(ma)tia. Qua [orig: Quâ] notione eam acceperunt Aeschylus et Eupolis. Est et flos eiusdem nonrinis, ex quo fit color. Idem Hesych. *ka/llh, ei)=dos2 a)/nqoust poio\n pro\s2 bafh\n a(ruo/zon, Calle floris genus ad tingendum aptum. Inde ka/llaia, purpurea quaevis et gallorum paleae seu barbae a purpureo colore, apud Aristophanem, Equitibus, Aristotelern, Histor. l. 9. c. 49. Athenaeum, l. 9. Pausaviam in Boeoticis, Hesychium, Alios. Indidem xrw=ma kala/i+non vel kalla/i+non deducumt Etymologus et Hesych / quorum hic apud Aegyptios id vocabuli in usu esse testatur. tque sie per aphaeresin ka/llaia mutari potuit in Aethiopicum laia, quo [orig: quô] pro coccino utitur Aethiops Interptes Apocal. c. 17. v. 4. et c. 18. v. 12, 16. etc. At alibi kalla/i+non dici videas colorem Venetum seu caeruleum. Incertus Auctor de Circo, apud Salmas. ad Solin. *be/neton de\ oi( *r(wmai=oi to\ par' h(mi=n kalla/i+non xrw=ma prosagoreu/ousi. Martialisd in Apophor l. 14. Epigr. 139.

i. e. eodem [orig: eôdem] Interprete, Venetas, seu coeuleas. Arethas in Apocalypsin c. 76. de Sapphiro, *ou(=tos2 tou= kallai/+nou xrw/matos2 kaloume/nou, o(/n tines2 *be/neto/n fasi, tw=| ou)rani/w| a)peika/zetai xrw/mati, h)toi tw=| tou= a)e/ros2 ba/qei. Is eallaini cum sit coloris, quem nonnulli Venetum vocant, caerulen colori similis est aut profundo mari. Est et lapis Callais Sapphiro similis, de quo mox. Similiter apud Dioscoridem, l. 5. inter Iaspidum species est, o( terebinqi/zwn kalai/+nw| xrw/mati proto/moios2: pro quo Recentiores galai/+zon, hodieque Graeci gala/tio dicunt etc. Atque haec causa est, quod Epiphanius. idem esse dicat u(aki/qina et kalla/i+na; quoniam neinpe utraque vox non soldm pro colore purpureo, sed et pro caeruleo usurpatur, quomodo sumit Epiphanius in Alogis Sect. 34. Vide Bochart. Hierox. Part. poster. l. 5. c. 10. ubi byacinthinum colorem (de quo Hebr. [gap: Hebrew word(s)] thecheleth, in Sacris exponunt Graeci) esse eundem cum caeruleo, aut saltem illi vicinum, pluribus docet.

CALLAICA vel CALLAINA, apud Plin. l. 37. c. 10 et ex eo Solin. c. 20. Nam in Germaniae continentibus Callaica reperitur, quam gemmam Arabicis anteponunt, vincit enim gratia [orig: gratiâ]. Arabes quidem dicunt non alibi reperiri, quam in nidu avium, quas melancarphos vocant: quod nullus recepit, cum apud Germaniae Populos, quamvis rara, in saxis tamen paret. Honore et pretio [orig: pretiô] ad smaragdos, viret pallidum: nihil iucundius aurum decet: subintellige Gemma, a colote sic dicta est; cum in aliis plerisque gemmis color ab ipsis nomen habeat. Nempe pallidum viret, quem Venetum seu Callainum colorem

esse, ait Salmas. Vide supra. Optim um in ea esse smaragdi colorem, Plinius habet. Quod vero Solinus de Germania scribit, de Carmania intelligendum esse, idem docet Salmas. ex Plinio l. 37. c. 8. Neque pretio [orig: pretiô] et honore Callaica par smaragdis, fragilis enim, et pulcherrimae etaum eleo [orig: eleô], unguento [orig: unguentô] et mero [orig: merô] colorem deperdunt, cum contra sinaragdi, quae natura [orig: naturâ] minus virides sunt, oleo [orig: oleô] et mero [orig: merô] proficiant. Imo ne ropazio quidem comparanda, quem sexto [orig: sextô] loco [orig: locô] inter gemmas numerant, cum smaragdus tertium obtineat. Similem tamen topazio Plainius facit, colore videl. quem Alexander Polyhistor ait esse, velut olei recentis, quod ita viride est, ut tamen ex aureo colore aliquid trahat. Interim auro decorando, h. e. poculis aureis, quae hind liqoko/llhta et dia/liqa Graecis, aptissima visa Callaica; quod tamen et de aliis gemmis viridibus legimus. Vide infra ubi de Poculis aureis gemmatisque / Alia a Callaica gemma Callais videtur, ex eodem Plinio d. l. ubi de Callaide, Callais, inquit, Sapphirum imitatur, candidior et littorso mari sinulis. Sapphirus autem vel purpurea est vel caerulea; quarum illam Callais eo [orig: eô] auctore imitatur, quae candidior est; i. e. purpurae dilutiori et littoroso mari, nec ita alto (quod porfu/reon et kua/neon Graecis) similis. Vide Salmas. ad Solin. p. 236. et seqq. ubi inter alia Callaidem cum turquesia consundentes refellit, ut et supra in voce Calla. Sed et Callaicam inauris genus, habes infra ubi de Inauribus.

CALLAICI Lusitaniae populi Gallaici etiam dicti. Hodie Galliciae regnum. Ovid. l. 6. Fast. v. 461.

Tum sibi Callaico Brutus cognomen ab hoste
Fecit, et Hispanam sanguine tinxit humum.

Inter Callaicus Oceanus, apud eundem l. 10. Epigr. 37. v. ult. pro Hispano. Alias divisi fuere [orig: fuêre] in Callaicos Braccarios, et Callaicos Lucenses. Illi inter Durum et Minium fluv. ubi nunc pars regni Portugalliae, Transmontana, et regio inter Durium et Minium dicta, habitabant. Hi, qui et praecipui fuere [orig: fuêre], ubi nunc Galliciae regnum. Habet a Septentrione et Occidente Oceanum, a meridie Lusitaniam, ab Oriente Asturiam et regnum Legionis. Regio est montuosa. Eius Caput Coinpostella. Vide Gallaeci, Baudrand.

CALLANTIANI populi in sinistris Ponti partibus habitantes. Diodor. Sic. l. 19.

CALLAS Euboeae insul. fluv. Strab. Item Mauritaniae Caesariensis locus. Antonin.

CALLATERIA Capaniae oppid. Strab. l. 5. ad Brundusium ducens, non procul a Benevento.

CALLATIA vel CALLANTIA, Moesiae inferioris oppid. Ptol. Scilia Laxio. Pandalla Nigro. Lanonico Galliacra. De Callatianis vide Palmer. p. 563.

CALLAUM Insul. parva Americae meridionalis in ora maris Pacifici, ex adverso Urbis Limae seu Regum. Habet oppid. satis amplum, cum valida arce, efficitque portum urbis ipsius Limae, totius Peruviae regiae. Vulgo Callao, seu Callao di Lima.

CALLE [1] seu CALE et CALLIUM, urbs Umbriae, Cagli. Media fere inter Urbinum et Eugubium, in Ducatu Urbini, sub Pontifice versus Apenninum, ad Boasim, qui paulo post cadit in Cantianum fluv. 15. milliar. a Foro Sempronii, 10. a limite Piceni. Baudrandus. Vide Cale.

CALLE [2] Graece ka/llh, Hesychio ei)=dos2 a)nqopoio\n pro\s2 bafh\n a(rmo/zon. Floris genus ad tingendum aptum. Vide ibid.

CALLES apud Solin. c. 25. Serpentes proptes semitas delitescunt, per quas Elephanti assuetis callibus evagantur: sunt viae pecorum vestigiis tritae, uti Glossae exponunt. Certe Livius l. 22. Nos, ait, hic [orig: hîc] pecorum modo [orig: modô], per aestivos saltus et devios calles exercitum ducimus. Et Curtius l. 7. c. 11. Trecentos pernicissimos iuvenes --- perducite ad me, qui per calles et pene invias rupes domi pecora agere consueverunt. Ubi ad Petram expngnandam hos sibi seligi voluit Alexander, quod ad scandenda praerupta non alii magis exercitiati et in ignotis quoque montibus investigandae viae gnari essent. Hinc idem simili Duce Persidem intraverat, l. 5. c. 4. qui ibi ait pastorem se fuisse, et omnes eos calles percurrisse. Vide quoque de pastore a Caropo Principe Epirotarum ad Titum Quintium misso, Livium l. 32. c. 11. etc. Huiusmodi vias Agathrachides de elephantis loquens, ta\s2 tw=n qhei/wn dico/dous2, ferarum devia, Plinius tritum iter appellat. Hinc secreti calles, apud Virg. Aen. l. 6. v. 443.

Hic [orig: Hîc] quos durus amor crudeli tabe perdit,
Secreti celant calles --- --

Silva fuit late dumis atque ilice nigra [orig: nigrâ],
Horrida --- --
Rara per occultos ducebat semita calles etc.