CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

CAMPATI Donatistarum et Circumecllionum delitia secuti-Hieron contra Luciferianos, Montenses dicuntur.

CAMPEGIUS [2] Laurent. Bononiensis, Cardinalis a Clemenre VII. in germianiam Legatus, A. C. 1524. In Angliam, A. C. 1528. ob divortium a Catharina Austriaca, quod Henricus VIII. meditabatur, etc.

CAMPESTRIA Iericho, in tribu Beniamin: in his Sedecias, Rex Iuda, captus a Chaldaeorum exercitu, in Reblatam, ad Nabuchodonosorem Regem perductus est.

CAMPESTRIS [2] Meditatio, apud Vegetium, l. 1. c. 1. illud Veter. exercitium militare seu prolusionem denotat, quae in armis et sub armis fiebat, non secus ac si cum hoste confligendum esset: in qua proin discebat tiro, et ordnines servare et vexillum suum comitari, ad hastam, ad clypeum declinate, et reliquos armaturae numeros ac gestus. Exhibebatur illa sub Campidoctore in prolusione carnpestri et decursione; in qua qui parum proficiebant, pro frumento hordeum cogebantur accipere. Condocefaciebat autem is iuniores milites, in illis pugnae simulachtis, seu arte militari, ut vocat Livius l. 44. non quae dicta modo, sed et, quo [orig: quô] pede se ab hoste reciperent, et quemadmodum obversi adversariis et in quanto spatio resisterent, quo [orig: quô] clamore in hostem irruendum esset. Ciceto, Quid exercitatio legionum? quid ille cursus, clantor, quanti laboris est? De clamore Lamprid. in Alexandro Sev. c. 53. Quin continetis. vocem --- certe Campidoctores vestri hanc vos docuerunt contra Sarmatas, et Germanos et Persas emittere. Sed et iidem meditationis huius Moderatores in agmine curabant, ne aliis festinantibus, aliis vero tardius am bulantibus, acies interrumperetur aut tenuaretur; tardius igitur incedentes accelerare compellebant et nimis alacres, tardius ire cogebant. Vide Vegetium l. 3. c. 6. et supra in voce Armatuva, quam eandem esse cum Campestri hac Mednatione, et ab Armorum exercitio diversam, ibi docuimus ex Salmasio ad Lamprid. loc. cit.

CAMPESUS unus ex Regibus sive Ducibus, qui Aeetae Colchorum Regi contra Persen auxilio [orig: auxiliô] advenerunt, typridis exuviis indutus. Val. Flacc. l. 5. Argon. v. 593. in praelio occisus, l. 6. v. 254.

CAMPI Haeretici, Arianorum sectatores, iactabant Ecclesiae communionem, tres hypostases in SS. Trinitate, i. e. tres essentias, ita enim hoc vocabulum accipiebant, asserentes, Hieron. ep. ad Damasum. CAMPI urbs Belgii in provinc. Transisulana ad fluv. Isalam, qui mox cadit in mare Austric. Vix 2. leuc. a Zwolia in Ortum, 7. leuc. infra Daventriam. In ditione Hollandorum.

--- - --- Conscenderat Alpes
Rhetorumque iugo per longa silentia ductus
Romano exsicrat populato trux Alemannus,
Perque Cavi quondam dictos de nomune Campos,
In praedam centum novies dimiserat hostes.

Et Ammiano Marcell. l. 15. ubi de Constantii Aug. in Alemannos expeditione: an civitatis Kaufbauren nomen dedere? disquirit B. Rhenanus Rerum Germ. Nov-Antiqq. l. 3. Vide quoque ibi eruditas Notas Iac. Ottonis ICti, et quem hic laudat Reusnerum de Urbibus Imperial. Parte 2. c. 20. nec non infra suo [orig: suô] locoo [orig: locoô].

CAMPI Diomedis in Apulia siti: Est et regio, quae Diomedi cessit in Apuliae divisione. Festus. Martialis l. 13. Epigr. 93. pro tota Apulia usurpat. Sil. v. 1. v. 125. Campos Aetolos vocat, et l. 8. v. 352.

CAMPI Lapidei seu Herculeus Campus, regiunc. Provinciae, lapidibus obducta, inter Rhodanum fluv. et Stagnum Astromelam, ubi alias Anatili populi. Ibi nunc Salone oppid. praecipuum. De his ita Valesius: M. Porcius Cato, in libris Originum, de Tuscia Transciminia scribit: Soana: Nan procul Saturnia [orig: Saturniâ] lapides a Iove compluti in auxilum Herculis contra Ligures Etruscos gigantes, a filio eius dicti Lamones. C. Sempronius in libello de divisione Italiae, idem refert quod Cato. A rapite (inquit) Etruriae ad Tiberim sunt Etrusci Ligures, in quibus sunt campi compluti lapidum, clart pugna [orig: pugnâ] Herculis, adhuc Lamanes dicti ab ipsius Herculis filio Lamone. Amborum libri etiamsi supposititii videantur, veteres tamen sunt: quos ego laudavi, quoniam Camporum lapideorum mentionem facinut. Lapides autem isti. vel campi compluti lapidibus, lapideive, clari pugna [orig: pugnâ] Herculus, non in Etruria Liguria, sed in Liguria Transalpina; non in Italia, sed in Gallia fuernnr: quos Lamones dictos esse a filio Herculis Lamone mihi incognito, nusquam alibi reperio. Qui ignorat (inquit Solinus c. 8.) ab ipso Hercule dictos in Liguria Lapidarios Campos, quod a Iove, eo [orig: eô] dimicante, creduntur saxa pluisse? Inter Rhodanum fossamve Marianam, et Maritimam Avaticorum stagnumque eius Mastromelam Mela Campos Lapideos ponit, et describit l. 2. c. 5. his verbis, Litus ignobile est Lapideum, ut vocant, in quo Herculem contra Albionem et Bergiona Neptuni liberas dimicantem, cum tela desecissent, ab invocato Iove adiutum imbre lapidum ferunl. Credas pluisse: adeo multi passim et late iacent. Melae Litus Lapideum sunt Campi Lapidel, Herculis praeliorum memoria, uti loquitur Plin. l. 3. c. 4. Strabo Mela [orig: Melâ] et Plinto [orig: Plintô] vetustior pedi/on lisqw=des2, i. c. Campum Lapideum vocat, et inter Massiliam ac ostia Rhodam collocat, stadiis circiter centum seu 12. milibus passuum a mari distantem. Eum campum ait rotundum, et plenum esse lapidibus, sub quibus

herbae nascantur, pascendo pecori abunde sufficientes: medio in campo aquas et salinas esse. Certe aquae ibi aliquot in locis reperiuntur, et salinae nomen ibi dederunt loco dicto Val Luec salins. Campi ipsi Lapidei vocantur vulgo la Crau, aut las Craux: et vici ibidem aliquot cognomen hoc servant, nimirum vicus S. Martin, et vicus S. Eligii; prior S. Martin de Crau, posterior S. Eloy du Crau dicti: praeter quos sunt vici, Magnianum Maignan, Folsa Fos, S. Metriae S. Mitre, qui fuit Aquisextiensium Episcopus. Hosce campos perflat niger aquilo, frigidus et vehemens, quem melambore/an Strabo; Circium olim incolae; nunc Gario et Cerce appellant; Africum Mela, quum ait Galliae Narbonensis omnem plagam Austro atque Africo expositam esse. De Circio Lucan. l. 1. v. 408. Plinius in c. 49. l. 11. Sueton. in Claudio, c. 17. aliique. Ceterum apud Mellam olim Bergiona corruptum nomen in Geryona sublata [orig: sublatâ] una [orig: unâ] littera [orig: litterâ] mutandum existimavi; propterea quod Eustathius, in Dionysii Periegesin, hoc accidisse Herculi prodit contra Geryonem dim icanti: qui et Campum Lapideum Massiliam inter et Regenem ponit, to\ *li/qinon pe/don metacu\ *massali/as2 kai\ *p(hge/nhs2. Ubi in locum *p(hge/nhs2, substituo *p(odanou=. Est enim inter Massiliam et Rhodanum effluentem Campus Lapideus. Geryona igitur apud Mellam legebam. Certe si qua Blondello fides, hodieque Nemausus statuam Geryonis servat: quam veteres posuere [orig: posuêre], ut occisi ab Hercule eius tyranni monumentum exstaret, et memoriam beneficii ad posteros transmitteret: tamquam Hercules utriusque ripae Rhodani accolas circa Nemausum et Arelatum Camposque Lapideos a Geryone impotente tyranno vindicaverit. Sed quis Geryonem huncce Neptuni filium agnovit in Gallia Narbonensi? quis Albionem eius fratrem? Geryon quidem Hispauns heic locum habere non potest, patre Chrysaore, matre Callirrhoe Oceani filia [orig: filiâ] natus, uti Apollodorus asserit. Omitto Herculem adversus Geryonem Hispanum, Regulum insularum Hispaniae, in Gallia de bobus dimicare non potuisse. In l. 11. Bibliothecae narrat Apollodorus, Herculem ex Europa in Africam, ex Africa in Hispaniam transiisse, et statutis columnis, ac Geryone interfecto [orig: interfectô], abactas eius boves in naves imposuisse apud Abderam, qui est Baeticae portus, et in Liguriam venisse, ( ei)s2 *ligu/hn lego, pro ei)s2 *libu/hn ) ubi boves istas furati sint Alebion et Dercynus Neptuni filii: ( *)alebi/wn te kai\ *de/rkunos2 ) quibus occisis, Hercules per Etruriam iter fecerit. Quae Apollodori relatio si veraest, apud Mellam Albionem et Bergiona in Alebionem et Dercynum mutari oportebit. Nam quod ad errores iterque Herculis pertinet, ab Apollodoro Virgilius, Silius, aliique dissentiunt, affirmaneque Herculem per Gallias et Pyrenaeum montem in Hispaniam venisse; ac Geryone occiso [orig: occisô], sua per vestigia revertisse; et fabulosum hoc certamen cum Neptuni filiis in Liquria Transalpina seu Gallica, alterum cum Caco Vulcani filio in Latio certavisse. In vita S. Hilarii Arelatensis Episcopi haec lego, Ut ante Resurrectionis diem, dum Campi Lapidei spatia peragrasti [orig: peragrâsti], pastores singulos und1a Baptismi regenerando baptizas. Multi nimirum erant tum, ut sunt hodieque, pastores in Campo Lapideo, nimnum bubulci, et opiliones, caprarii, ac suarii, quoniam ibi herbae inter lapides atque etiam subter (ut ait Strabo ) enascuntur, quas expetunt boves ac pecora, et quarum suavitate delectantur. Notit. Gall.

CAMPI Macri Lombardiae Cispadanae locus, ubi sollemnis conventus habebatur. Valle de Montirone Leandro.

CAMPI Phlegraei et Forum Vulcani, La Solfatura, locus Campaniae, instar theatri, collibus cinctus prope Puteolos.

CAMPI Senaar quorum mentio Genes. c. 11. v. 2. campi erant Babyloniae, in quibus Sapientes ex Noachi schola viri, Philosophiam, inprimis vero Astrologiam, excoluere [orig: excoluêre]: quod Gentilium quoque eruditiores, ex Chaldaeorum traditione, non ignorarunt [orig: ignorârunt]. Ita enim Favorinus apud A. Gellium l. 14. c. 1. Si principes Chaldaei, qui in patentibus campis colebant stellarum motus et vias et discessiones et coetus, intuentes quid ex iis efficeretur, observarum [orig: observârum]. Eorum princeps Nimrod Mosi dictus, ob insignem Astrologiae peritiam, primus feroces populos imperio [orig: imperiô] regere aggressus est. Unde et [gap: Hebrew] fuisse dicitur. [gap: Hebrew] autem virum rerum inquisitione celebrem, Paulo 1. Cor. c. 1. v. 20. suzhthth\n tou= ai/w=nos2 tou/tou, eleganter appellatum, denotat. Hic itaque ut eo melius astra contemplari, simulque facilius tyrannidem tutari posset, auctor fuit exstruendae, iis ipsis in campis, turris celissimae, cuius Historiam habes in loco Geneseos supra laudato. Postea vero Babylone condita [orig: conditâ], e eam pis in urbem migrans Philosophia, illustre ibi domicilium invenit. Similiter Mosen speculationibus et piis et eruditis rerum naturalium, in campis Taniticis vacavisse, apparet ex Psalmo 78. v. 12. sapientiae sede temporibus insequentibus Memphim translat1a. Vide Georg. Horn. Histor. Philos. l. 2. c. 2. et l. 7. c. 3.

CAMPI Veteres locus Lucaniae, nulla [orig: nullâ] re nisi morte Gracchi memorabilis.

CAMPIANUM oppid. munitum Italiae prope Tarum fluv. ad radices Apennini, in Principatu vallis Tari, sub Parmae Duce 12. milliaribus Italic. ab Appua in Boream 6. a Burgo vallis Tari in Austr.

CAMPIDOCTOR in veter. glossis o(plodidakth\s2, alias Magister exercitus, item Custos et Monitor, erat vir quidam summae auctoritatis; qui bellicis exercitationibus praefectus, non modo hortabatur, sed et coercendo impellebat tyrones. Talis Maximinus erat, ad quem Alexander Aug. ita apud Iul. Capitolin. in Maximinis, c. 5. Habes, inquit, tyrones ad tuos mores, ad tuam virtutem, ad tuum laborem, eos fac militiam addiscere, ut mihi multos Maximinos optabiles Rei publ. efficias. Talis apud Virgilium Aepytides, Aen. l. 5. v. 547.

Exercitiorum hic Magister, in segnius officia obeuntes animadvertebat, eosque pro delicti ratione castigabat, non voce modo, sed et verbere: Claudian. de 6. Consulat. Honor. v. 625.

Aelianus virgam vocat hoc coercitionis genus, i. e. bacillum, seu flagellum, Iuvenal. Sat. 5. v. 154.

--- --- --- --- --- Metuensque flagelli,
Discit ab hirsuto iaculum torquere Capella.

Nisi dicamus et verber et virgam seu flagellum, tesserae instar fuisse, non vero plectendo tyroni dicatam: quo facere videtur illud Virg. Aen. l. 5. v. 570.

--- - --- Signum clamore par atis
Aepytides longe dedit, insonuitque flagello [orig: flagellô].

Sed expeditius est, ut ad poenae usum flagellum istud pertrahamus. Horat. l. 1. Sat. 2. v. 16.

Nomina sectatur modo sumpta [orig: sumptâ] veste virili
Sub patribus duris tyronum, ect.

Vide Thom. Dempster. in Ioh. Rosini Antiqq. Rom. l. 5. paralipom. ad c. 25. et hic [orig: hîc] infra.

CAMPIDONA pervetus in Germania Almangoviae (Algow ) oppid. Ptolem. cum castro montano, sive arce Hillermontana, die Burghald, quae hodie disiecta et vastata. Sedes fuit antiqua Sueviae Ducum: inter quos magni nominis Hildebrandus, cuius fil. Hildegardis Carolo Carolo M. nupta, fundavit hic [orig: hîc] Fanum antiquissimum, sub cuius Antistite, tamquam Principe Imperialis civitas fuit. donec grandi aere ab illo libertatem redimeret: Postea in ditionem venit S. Romani Imperii, A. C. 1525. Privilegiis donata est a Friderico III. qui et illi concessit Aquilam dimidia [orig: dimidiâ] parte auratam, cum corona. Lites inter urbem et Abbatem decidit Maximilianus I. et Carolus V. Aristocratico - Democratice gubernatur. Euangelium amplexa est, A. C. 1530. Limnaeus, Zeilerus, Chronol. Suev. Bruschius de Monast. fol. 25. etc. Germanice Kempten.

CAMPIGENI apud Vegetium, l. 2. c. 7. ubi nomina et gradus principiorum legionis enumerat: Campigem, inquiens, h. e. Antesignani, ideo sic nominati, quia eorum opera [orig: operâ] atque virtute exercitii genus crescit in campo; iidem sunt cum Campidoctoribus, de quibus modo, ab his enim armatura, h. e. exercitii genus in campo, tradebatur. Iidem et Armidoctores hinc dicti. Campiductores vocantur multis locis, apud Ammianum, sed Campidoctor in antiquis Inscr. scribitur: fefellitque viros doctos Graeculorum in Latinis nominibus, sed et in suis enuntiandis, consuetudo, qui in Tacticis suis kampidou/ktwras2 dicunt. Enumerat eos inter principia Legionis Vegetius l. c. et alibi Campidoctores ac Principia simul ponit: Singulae centuriae dividentibus Campidoctoribus et principiis accipiunt pedaturas: Interpretaturque Antesignanos, quia Campidoctores et reliqua Legionis principia, ante signa pugnabant. Idem, l. 2. c. 15.

CAMPINACUM seu COMPINIACUM, urbs parva Gall. in Inculismensi provinc. ad Caranthonum fluv. vulgo Cosnac. Vide Conacum.

CAMPINIA tractus Brabantiae, in Tetrarchia Buscoducensi, sub Batavis, ubi oppid. Endovia, inter Boscum duc. Geldriam superiorem et dominium Leodiense.

CAMPIO Isidoro gladiator, h. e. miles et luctator, qui in campo clauso, ut vulgo dicitur, dimicabat. In specie hoc [orig: hôc] nomine insigniti sunt, qui pro iis, qui duellum inire ex Lege iubebantur, at quapiam [orig: quâpiam] causa [orig: causâ] sontica [orig: sonticâ] excusabantur, certamen et duellum suscipiebant, cum reus vel actor qui accusabatur vel accusabat, ad id teneretur. Vide LL. Wilhelmi I. Angliae Regis c. 62. Uti enim gladiatores in ludos se vendebant et auctorabant, ita hi sequenti aevo [orig: aevô] plerumque emptitii ac conductitii erant, hinc inter personas infames habiti, Wichbild. Magdeburg. art. 129. imo, ut homicidae, damnati, c. 2. de Cleric. pugn. Sed et ea [orig: eâ] lege interdum dominis suis se addicebant, ut, si pugilum opera [orig: operâ] pro rebus suis tutandis ac asterendis indigerent, hoc [orig: hôc] fungerentur munere, et bellum vadiare pro iis tenerentur, accepta [orig: acceptâ] ab illis certa [orig: certâ], de qua convenerat, pecuniae summa [orig: summâ], in duelli casibus persolvenda [orig: persolvendâ], ratione cuius Campiones homagium faciebant: neque vero ipsi semper pugnare tenebantur, sed pudiles dare poterant, qui eorum vices obirent. Priusquam autem in arenam descenderent, capite tondebantur, gerebantque supra aures capillos rotunde adaequatos et in coronae figuram derasos: corporalia dein subibant sacramenta --- -- dominos, pro quibus pugnam intrabant, veritatem vovere --- et quod cum omni virtute et potent â, studio [orig: studiô] et vigore partes, pro quibus pugnaverint, adiuvabunt, ut est in Constitut. Siculis l. 2. tit. 37. §. 2. Sacramento [orig: Sacramentô] praeterea se purgabant, nullis se herbis aut maleficiis usuros in ipsa pugna, in L. Longob. l. 2. tit. 55. §. 11. Oblationes quin etiam Ecclesiis offerebant, quo Deum sibi pugnaturis conciliarent, Car. du Fresne ad Alexiadem. Pugnabant porro pedites, non equites; et, quo expeditiores essent, cincti se arenae dabant. Arma fustis erant seu baculus et clypeus, in L. eod. cit. tit. 5. §. 10. cubitalem stipitem iis tribuit Saxo Gramm. Hist. Dan. l. 5. clavam non spinosam, nec cum aguzonibus, nec habentem cornua, nec ex parte fustis ad modum unguis, Constitut. Siculae ubi supra §. 1. Interea vero dum decertabant Campiones, ii. pro quibus dimicabatur, detinebantur in carcere, siquidem de crimine capitali ageretur, uti refert Phil. Bellomanerius c. 67. Quod si victus esset Campio, is, pio quo pugnaverat. si de capitali crimine non ageretur, re, pro qua pugnatum fuerat, non excidebat modo, sed et manus

abscissione mulctabatur, ut habet idem Ibid. vel habebatur infamis, uti est in Assisiis Hierosol. c. 2. Ipsius vero Campions poena, dextrae amputatio erat, propter periurium ante pugnam commissum, in Capitul. Ludovici Pii, ad L. Sal. at in crimine capitali, morte multabatur, in Constitut. Sic. l. 2. tit. 37. §. 3. At in Assisiis Hierosolym. c. 98. statutum est, ut muliere per campionem de quacumque causa decertante, et campione devicto [orig: devictô], illa igni comburatur, campio vero furcae addicatur. Sed et sepultura [orig: sepulturâ] Ecclesiastica [orig: Ecclesiasticâ], non minus, ac qui in torneamentis laesi interibant, carebat: neque Campio semel devictus ad monomachiam admittebatur amplius, nisi ipse ab alio fuisset impetitus, in iisdem Constitutionibus § 1. etc. Vide Car. du Fresne in Glossar. infra etiam aliquid voce Vadium: ut et ubi de ritu Verberandi contra ventum.

CAMPIO Regis in Anglia, Miles dictus est, qui, coronaro [orig: coronarô] Rege, dum ille mensae cum Proceribus accumbit, ad monomachiam provocat, quotquot Regem illum eslt negant, quam quidem ceremoniam ita describit Thom. Milles l. de Nobil. Polit. vel Civili p. 109. ubi de coronatione Eduardi VI. Post secundum ferculorum apparatum, Regius Agonista (Dimmocus cognomine) Eques auratus, undique armatus, equo insidens bellico, pannis aureis phalerato, paludato [orig: paludatô] feciali comitatus, ingressus est, qui primo [orig: primô] gressis glomer ante superbo [orig: superbô] ad Regem se contulit, ipsumque summa [orig: summâ] abservantia [orig: abservantiâ] adoratus est. Deinde equum concitando ovantem, quater per aulam, clangente tuba [orig: tubâ], ad duellum provocavit, si quis nimirum Eduardum eius nominis VI. Angliae, Franciae, et Hiberniae verum, indubitatum, legitimumque Regem negaret: totiesque chirotecam militarem proiecit humi, quam quum nemo attolleret, fecialis ipsi reddidit. Transiit vero munus id in Dimocorum in agro Lincolniensi gentem, iure connubii, cum prius in Marmionorum familia haesisset. In Charta Henrici I. in Monastico Anglic. Tom. 2. Robertus de Beiocis Campio Regis memoratur. Apud Froissardum Volum. 4. c. 114. ubi de inauguratione et coronatione Henrici Lancastrensis, Diurethus occurrit, etc. Videtur autem Miles iste Patriam repraesentare, quia, ut habet Bractonus, l. 3. tr. 2. c. 21. §. 11. Rex non pugnat, nec alium habet campionem, quam patriam. Vide praeter Auctores laudatos Thom. Walsinghamum, ubi de coronatione Richardi II. p. 194. Camdenum in descr. Staffordensis Comit. et qui hos citat Car. du Fresne Glossar.

CAMPIO S. Ecclesiae Romanae h. e. Defensor et Advocatus, dignitatis a Pontifice Carolo Comiti Andegavensi et Provinciae oblarae nomen, apud Villaneum, l. 6. c. 90. Vide quoque l. 7. c. 23. ut et in voce Defensor.

CAMPITAE cognomen Donatistarum, quod in campis suos colligerent coetus, qui postmodum, quod in montibus rupibusque conventicula haberent, Montenses quoque et Rupitam appellati sunt. Hieronym. advers. Luciferianos in fin. apud Car. du Fresne Glossat.

CAMPITELLUM Italis Campitelli, an corrupte pro Campo Metelli, nomen est Aedis sacrae in Urbe Roma, quae integio [orig: integiô] nomine S. Mariae in Campitelli appellatur, a porticu campoque seu platea ei adiuncta, cui Metellus Macedonicus olim nomen dedit. Paterculus, l. 1. c. 11. Hic est Metellus ille --- qui porticus, quae fuere [orig: fuêre] circumdatae duabus aedibus sine inscriptione positis, quae nunc Octaviae porticibus ambiuntur, fecerat. Incipiebat autem haec porticus a theatro Marcelli, in quo hodie Sabellianum palatium, et extendebatur versus S. Mariam in Porticu, dicebaturque etiam Schola Octaviae: item Schola Graeca; quod in eam multae picturae ac statuae e Graecia delatae assent, quarum complures recenset Plin. l. 36. c. 5. etc. Vide Macrum in Schola Graeca.

CAMPOFULGOSUS Ioh. Baptista, Dux Genuensis, dignitate per Paul. Fulgosium aliosque agnatos inique deiectus, solatii causa [orig: causâ] Historico studio se dedit, et imitatione Val. Maximi, Factorum et Dictorum memor abilium Libros IX. scripsit, filioque suo Petro dedicavit, quos Cam. Ghilinus Latine vertit, et Iustus Gaillardus Campanus locupletavit. It Tract. de Feminis doctis. Clarut A. C. 1530. Hieron. Ghilinus Theatr. Viror. eruditor.

CAMPONI populi inter Aquitaniae gentes. Plin. l. 4. c. 19. eorum locus Campan. Hadr. Vales. in voce Sibutsates.

CAMPOVERIA seu Veria, oppid. Valachriae insul. ubi Scaldis fluv. in Oceanum Germanicum se exonerat, cum portu et arce, sub dominio Principis Arausionensis, paret tamen Batavis.

CAMPSANI Germaniae populi, Ptolem. quorum sedes fuit inter urbes Brunswick et Werningerode, in Saxonia inferiore versus Chattos. Cluver.

CAMPSEONYSIS fluv. in Themiscyrena regione, prope Heniochos populos. Plin. l. 6. c. 4.

CAMPSON Cauri Sultanus Aegyptius, ex servo. praefuit magna cum prudentiae laude. Turbis regni provide compositis, in Indiam copias misit, Lusitanos exturbaturus, et mercatura [orig: mercaturâ] subditos ditaturus. Arbiter Orientis, inter Ismaelem Persam et Selimum Turcam, ac quilibrio [orig: quilibriô] servato [orig: servatô]. Sed a Praefecto Alepi et Comagenae Cayerbeio proditus, qui fervente praelio [orig: praeliô], deserto [orig: desertô] Sultano [orig: Sultanô] ad hostes tranfiit, victis sic Mamelucis, periit equi lapsu obtritus, A. C, 1516. aetat. 70. Leuncl. l. 37. P. Iov. l. 17. Item. Circassius quidam, qui, sub eiusdem saeculi initium, Sultanus factus, 8. post mense a seditiosis occisus est.

CAMPTAULAE memorati Flav. Vopisco in Carino Imp. c. 19. Nam et neurobaten --- exhibuit et tichobaten --- item centum salpistas uno [orig: unô] crepitu concinentes, et centum Camptaulas, choraulas centum:

nonnullis sunt tibicines inflexae modulationis artifices, eo quod ka/mptein Hesychius interpretatur kampa\s2 e)n th=| w)dh=| poiei=n, vocem inflectere modulando, sed hoc non proprium fuit unius generis tibicinum, verum omnium. Aliis placet, sic dictos esse a tibiarum figura, quasinflabant: et certum est, curvae tibiae genus olim quoddam notum fuisse, quae praecipue habebat locum in Bacchi sacris. Virg. l. 11. Aen. v. 737.

Ad quem locum Servius, Curva tibia, inquit, Symphoniacorum. Bacchi autem ideo, quia apud Veteres ludi Theatrales non erant, nisi in honorem Liberi Patris. Verum plagi/aulon istam tibiam vocarunt [orig: vocârunt] Graeci, non ka/ptaulon. Itaque Salmasius legi vult Cerataulae, qui cornicines erant, et recte hic [orig: hîc] cum Salpistis, h. e. tubicinibus, iunguntur, vide eum ad loc. et hic [orig: hîc] infra passim, inprimis in voce hac.

CAMPTERES Graeca vox kampth=res2, apud Auctorem incertum de Vita et gestis Alexandri, qui Graece et Latine scriptus in Bibliothecis servatur, sunt curricula seu spatia in Circo, quae alii ku/klous2, diau/lous2, item sta/dia, dixere [orig: dixêre], Latini quoque metas nonnumquam appellarunt [orig: appellârunt]. Nempe sicut meta, pro metae flexibus, apud Cassiodorum occurrit, ita *kampth\r; quae vox cum optimis Auctoribus metam notet, apud Recentiores, de flexu metae vel recursu, qui fiebat post metae flexum, accipi coepit. Cedrenus, *(o *r(wmu=los2 tupoi= to\n e)pi\ ta\s2 squ/ras2 kampth=ra th\n a)natolh\n kai\ to\n e)pi\ th\n sfendo/nhn th\n du/sin:ubi kampth=ra e)pi\ ta\s2 squ/ras2, a meta ultima ad carceres et primam metam recursum appellat; et kampth=ra e)pi\ th\n sfendo/nhn, qui a prima meta ad ultimas dirigitur. *kampto\n, pro eodem dixit Antiochensis; Graecique recentiores et kampto\n et kampth=ra, pro toto circuitu et curriculo, sumpsere [orig: sumpsêre]. unde e(pta\ kamptoi=s2 o( a)gw\n suntelei=tai, septem circuitibus (Latini Spatia dixere [orig: dixêre] ) certamen absolvitur. Septem enim spatia non prius absolvebantur, quam septem flexibus (quod proprie vox kampto\s2 notat) meta fuisset cireumacta. Vetus Epigramma gyros vocat,

Septem etiam gyris claudunt certamina palmae,
Quod caelum strmgunt cingula sorte Pari.

Atque haec fuere [orig: fuêre] legitima illa spatia, de quibus Solin. c. 45. Ingema equorum etiam Claudii Caesaris Circenses probaverunt, cum effuso [orig: effusô] rectore quadrigae currus aemulos --- praeverterent et post decursa legitima spatia, ad locum palmae sponte consisterent. Vide Car. Paschalium, Coronar. l. 6. c. 13. Salmas. ad Solin. p. 908. et seqq. ut et supra in voce Campasus, ubi a campsanda flectemdaque hoc [orig: hôc] modo [orig: modô] meta, nomen nobili illi equo impositum, diximus. In Musica ka/mptein Graeci explicant; to\ e)n th= w)dh=| kampa\s2 poiei/n, animam vertere dixit Plautus, et Tibullus, l.1. El. 7. v. 37.

Unde fwna/rion kamptiko\n, apud Pollucem et a)smatoka/mptai Graecis, qui cantilenas inflectebant, et me/lh polukampe/a, quae et duskolo/kampta. Flectitur autem vox in cantionibus; cum in alicuius sonitus finitione consistit, deinde in alterius et id ultro citroque crebre faciendo constans auribus apparet, etc. Uti vero vox assa in cantu cum flectitur, varietatem facit modulationis, ita spiritus artificis in tibiarum cantu vertitur, ut verios edat sonitus. Hinc polukamph\s2 au)lo\s2, qui flexanimo sono [orig: sonô] inflabatur. Quo pluribus enim cavis aperta esset tibia, eo et plures animae flexus, dum inspirabatur, poterat recipere et maiorem sonorum varietatem reddere. Quemadmodum et in cithara, quo pluribus instrucka est chordis, eo plura sonorum numerorumque discrimina pluresque vocum flexus admiserit: unde Timotheum ferre nou potuisse leguntur Lacedaemonii, cum undecim, pro septem, chordis citharam intendisset, et proin eum condemnasse [orig: condemnâsse], eo [orig: eô] nomine, quod veterem Musicam corrumperet. Nempe cum a simplicitate veteris Musicae est recessum, to\ poiki/lon kai\ polukampe\s2, in omni instrumentorum genere, homines consectari coeperunt, uti diximus supra in Antigenide. Vide iterum Salmas. ubi supra p. 121. et seqq.

CAMPUM eripere dicebatur olim in Circensibus ludis, qui tertio ostio [orig: ostiô] exibat, ac priores praevertebat: alias simpliciter eripere, ubi quidam praemium subintelligunt; id enim eripiendum veluti erat primo [orig: primô] et secundo [orig: secundô] loco [orig: locô] egressis, si quidem palmam consequi vellet. Sed melius est, iudice Salmasio [orig: Salmasiô], ut intelligamus, Campum eripi. Ita enim diserte Silius expressit in Circensibus Scipionis l. 16. ubi omnia Artis vocabula studiose posuit: sic loquens de Agitatore secundi loci, equos suos adhortante, v. 389.

In Tabula Agitatorum Circensium hoc [orig: hôc] ordine ista habentur exposita: Occupavit et vicit; successit et vicit; eripuit et vicit. Quod interpretandum est, de primo [orig: primô], secundo [orig: secundô], tertio [orig: tertiô] missis. Silius vero de primo dixit. praecipere limitem; de secundo, proximum esse: apud eundem secundus metuere dicitur, ne a tertio sibi campus eripiatur, etc. Salmas. ad Solin. p. 905.

CAMPUS idem Longobardis, quod Regia, Aimoinus, Francor l. 4. c. 86. inquit, Hunnorum Regia, ab iis Rhingus, a Longobardis Campus vocatur. Statio Graeci Imper. duplex fult: domestica, quae Palatium, et campeltris, quae Follatum dicebatur. Sic Longobardis forte palatium et campus. Campus etiam de duello, unde Campiones: item de ipso exercitu et ipsis castris, vide Hringus. Apud Anglos duples Campi seu Duelli formula, alia secundum Curiam militarem, quam Marescalli vocant, alia iuxta Curiam civilem, qua [orig: quâ] togati iudicant. Hic obtusis

omnino telis agitur, illic mucronatis: hic [orig: hîc] victoria tantum quaeritur, illic coedes: sollemni autem utrobique spectaculo [orig: spectaculô], et multa interea ceremonia [orig: ceremoniâ]. Utramque formulam, vide apud Henr. Spelmann. Glossar. Archaeol.

CAMPUS Cilbianus Lydiae ager dictus est, quem Cayster fluv. perluit. Strabo, Geograph. l. 13. Caystriano itaque campo, qui medio loco inter Mediterranea et Tmolum incidit, versus Orientem contermmus est Cilbianus campus magnus et habitationibus probe aptus, agrique fertilis. Unde Cilbianum urbs, quae posteriorum Imperatorum aevo [orig: aevô] Valentinanopolis dicta est. Nummum Caracallae Imperatoris cum Inscr. *n*e*i*k*a*i*e*w*n *k*i*l*b*i*a*n*w*n, et fluvii imagine, exhibet Iachobus Sponius, Itiner. Graeciae Part. 3. p. 195.

CAMPUS Iovis locus Romae memoratus Spartiano, in Pescennio Nigro, c. 12. Domus eius hodie visitur in Campo Iovis, quae appellabatur Pescenniana: in descriptionibus Urbis praetermittitur aut aliter nominatur. Vide Isaac. Casaubon. Notis ad h. l.

CAMPUS Lapideus Galliae Narbonensis campus est, centenum [orig: centenûm] fere stadiorum diametrum habens, lapidibus, qui singuli manum im pleant, plenissimus, sub quibus gramen exoritur, a quo pecoribus pabuli suppeditatur ubertas. In medio salsae scatent aquae, salisque vis magna. Campus Saxosus Plinio dicitur. Strabo eum inter Massiliam, et Rhodani ostium constituit. Campum Lapidarium habent Solinus, c. 8. et Marcianus, sed eum in Liguria ponunt. Litus Lapideum a Mela dicitur, l. 2. c. 5. Vide ibi Vossium. Hodie La Crau dicitur. Vide Campi Lapidei.

CAMPUS Magnus qui et Campus Mageddo, habet in longitudine decum milliaria, in latitudine vero ad mare Galilaeae, et Iordanem usque extenditur: gleba eius optima est, fertilis supra modum in frumento, vino et oleo, atque adeo rebus omnibus affluit, ut qui suis oculis aliquando conspexerunt, affirment sese nihil unquam perfectius, et in quod natura aeque sua omnia contulisset, aspexisse. Est in tribu Isaschar.

CAMPUS Martius [1] locus urbis Romae maximus: dictus a templo, quod antiquissimum ibi Mars habebat, alias Tiberinus quoque, a vicino fluvio, appellatus est. Erat autem locus extra urbem Romam, prope portam Flumentanam, et vel a Caia Tarratia, Virgine Vestali populo Romano donatus est, vel ut alii malunt, ab Acca Laurentia, cui proin amplissimos post mortem honores exhihuere. Eum marti Romulus sacravisse creditur: sub Servio Tullio vero primum ibi lustrum conditum et Comitia centuriata habita sunt, teste Dionysio [orig: Dionysiô], l. 4. Postea a Tarquinio Superbo, in Proprios usus conversus, ac segetibus ab ipso oppletus est: sed eiectis Regibus, Brutus et collega ad pristinam eum conditionem redegere [orig: redegêre], quidquid frumenti erat in eius campi areis, vel in stipula vel iam tritum, in Tiberim effuso [orig: effusô]: e cuius frumenti acervis putrelcentibus bene magna insula, Aesculapii vel S. Insula dicta, orta dicitur. A Belisario postea pars eius intra urbem recepta, Procop. nunc inter Quirinalem et pontem Sixti, Tiberim usque, pater. Hic [orig: Hîc] Reges ac Magistratus de more creabantur; Comitia Centuriata, quae prius in foro, locoque Secretario dicto, agitabantur, haberi erant solita, unde et ipse campus aliquando Comitium vocitatus est. Ibidem ludicra exercebantur varia, eratque locus velut schola militiae Romanae, ubi iuventus ad palum omni genere armorum et quidem veris duplo [orig: duplô] graviorum, exerceretur, caput petendo, lateribus insidiando, poplite succidendo, insiliendo, resiliendo, punctim Potius quam caesim feriendo, et interim assidue sese protegendo, item iaculando, valli altitudinem vel foslae latitudinem, saltu superando, cursu praecipue locum occupando etc. Eodem [orig: Eôdem] loci equi lignei, desultorii dicti, unde in proverb. Ingenium desultorium, statuti erant, ut insilire, desilire, dextra [orig: dextrâ], laeva [orig: laevâ], inermis, armatus, districto [orig: districtô] etiam gladio [orig: gladiô] futurus eques addisceret, veros quoque domaret et futuris adsuefaceret praeliis. Strabo, l. 5. Maximam, inquit, Deorum partem, campus Martius habet praeter nativam locorum amoenitatem, artis et sollertiae exornationes admittens. Campi enim admir abilis magnitudo et curules pariter cursus, et alia equestria certamina expedita suppeditat: nec minus, tam multis pilam, trochum, palaestram exercitatione tr actantibus aliaque incumbentia simul opera. Quid perennes solo herbas, coronatosque usque ad fluvis alveum colles? Scenicarum ostentationem picturarum eius generis spectacula praestant, ut difficile et invitus abscedas. Horat. l. 2. Sat. 6. v. 48.

--- --- --- --- Noster ludos spectaverat una,
Luser at in campo, Fortunae filius, omnes.

Inlignis erat hic locus Capitolio [orig: Capitoliô], cuius aspectu ne populus ad misericordiam inflecterctur, quum de Manlio Capitolino, eius conservatore, Iudicatum est, ex Campo Martio, Praeter morem in Lueum Petilinum Comitia translata fuere: Item ornamentis et statuis Deorum illustriumque virorum, quae omnia Capitolium, ob nimiam copiam, tenere non poterat: Horologio [orig: Horologiô], quod septem circum gradus et lineas distinctas metallo [orig: metallô] inaurato [orig: inauratô] habuit, Augusto [orig: Augustô], ut Plin. l. 36. c. 10. haber, auctore: Sepulchris virorum illustrium etc. Ipse eo [orig: eô] loco [orig: locô], ubi horologium fuit, lapide amplo [orig: amplô] quadrato [orig: quadratô] stratus et easdem habuit lineas, et in angulis quatuor ventos, cum inscriptione, ut Boreas spirat, ex opere Misino. Inprimis, memoranda in hoc campo duo loca, quorum alter prope fluvium, Area dictus, exercendis militibus vacabat: alter Septa seu Ovilia appellatus est, cui populus includebatur, donec de creandis Magistratibus suffragia tulissent. De hoc Servius ad Virg. Eclog. 1. Septa, inquit, proprie sunt loca in Campo Martio, inclusa tabulatis, in quibus stans populus Rom. suffragia ferre consueverat, sed quoniam haec septa communia sunt ovilibus, duo haec invicem pro se ponuntur. In his septis, quantum saepe ambitus furorem excitaverit, indigitat Petronius, Satyrico,

Nec minor in campo furor est, emptique Quirites
Ad praedam strepitumque lucri suffragia vertum.

--- --- --- --- Malum exitiale fovebat
Ambitus, et Graio funestior aequore campus.

Eadem porticibus circumdata, ibique ludos exhibitos, testantur Plin. l. 16. c. 40. trabs fuit in porticibus septorum a M. Agrippa relicta; et Sueton. in Nerone c. 12. Gymnico, quod in septis dabat. Deambulatum ibidem, docet Statius, l. 4. Sylv. 6. v. 1.

Forte remittentem curas, Phoeboque levatum
Pectora, cum patulis tererem vagus otia septis,
Fam moriente die, rapuit me cena benigni
Vindicis.

Sed de hoc loco, vide plura infra in vocibus Ovilia, item Septa. Porro praeter Martem, cui hunc Campumk sacrum fuisse diximus, Lares quoque in eo aedem habuere [orig: habuêre]: quo facit locus Tertulliani, l. de Spectac. c. 5. Consus consilio, Mars duello, Lares comitto potentes; ubi Comitium pro loco habendis its destinato, sicut iam supua annotatum, sumi, docent Eruditi. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 6. c. 11. et Thom. Dempster. Paralipom. In Campo hoc palatium Cardinalis Rodolpni Pii Carpensis, cum triplici Musaeo, simulacris Deorum Principumque virorum, urni, libris antiquissimis, inscriptionibus marmoreis, omnis generis vasis, epitaphiis priscis, praestantissimorum Italiae pictorum Raphaelis Urbinatis, Michaelis Angeli Bonarotae, aliorumque imaginibus etc. retertissimo accurate descriptum reperies, apud Adamum Preyelium, Sinae et Europae c. 20.

CAMPUS Martius [2] etiam nomen est, quo insigniri solet amplior planities iuxta maiores Urbes, in qua incolae armorum exercitio opram dabant, instar Camporum Martiorum iuxta Romam, quorum 8. fuisse P. Victor auctor est. Vide Marlianum, Topograph. Rom. l. 6. Sic Trevirensis Campi Martii meminere [orig: meminêre], Golscherus Monach. de Gestis Treviror. l. 1. c. 4. et Ioh. Even in Medulla Gestor. Trevir. l. 1. c. 4. Niciensis, in Provincia, Ioffredus in huius Urbis Notit. c. 4. Tornacensis, auctor Vitae S. Eleutherii Episcopi c. 2. § 5. et Veronensis Polycarpus Palermus de Patria Plinii, l. 1. c. 5. Neque aliud fuit vasta illa et patens planities iuxta Constantinopolin versus Hebdomum, in qua erectum dein subhme Tribunal, ubi Imperatores inaugurabantur ac coronabantur: *kampo\s2 nude vocata Theodoro Lectori, Eclog. 1. p. 181. Zonarae, Cedreno, aliis. Nempe Constantinus M. novam Romam coudens, non modo eadem, quae Roma habuit vetus, aedificia in ea exstruxit, sed et Campum addidit etc. Quia vero in istiusmodi patenti Campo, Comitia publica seu generales Conventus, a primis Franeorum Regibus quotannis circa anni principum et Martio [orig: Martiô] Mense, indici celebrarique solebaut, hinc et illi passim apud Scriptores rerum Francicarum Campi Martii appellari consueverunt. Vide Gregor. Turonens. Histor. Franc. l. 2. c. 27. Aimoinum, l. 1. c. 12. Alios: non tam a Marte, quae Flodoardi sententia est; quam a loco et mense, in quo haberi soliti sunt. Fiebat id Kalendis Martiis, a quo die Francos tunc annum suum auspicatos esse, verisimile est. Hinc Auctor Vitae S. Remigii, et Gesta Francorum, c. 10. de Chlodo vaeo Rege: Transacto [orig: Transactô] vero anno [orig: annô] iussit omnem cum armorum apparatu advemre phalangam, ostensuram in Campo Martio suorum armorum nitorem. Et Chron. Fredegarii, iussu Nibelungi scriptem>, de Pipino: Evoluto [orig: Evolutô] anno [orig: annô] praefatus Rex a Kal. Mart. omnes Francos, sicut mos Francorum est, Bernaco [orig: Bernacô] villa [orig: villâ] ad se venire praecepit. Dictus est autem hic Campus, etiam Campus Martii et Madii vel Magi; praeterea Conventus generalis, Conventus Maximus, Curia Gallorum etc. qui sub secunda Regum stirpe ad diem Kal. Maiarum relatus est, al Pipino. Fredegarius A. C. 766. Ibi placitum suum Campo Madio, quod ipse primus pro Campo Martio, pro utilitate Francorum, instituit, tenens, multis muneribus a Francis, et Proceribus suis donatus est. A quo tempore non Martis amplius, seu Martius, aut Martii sed Madius ac Magius Campus appellatus est. Mutationis causam affert Auctor Vitae S. Remigii, quod videl. hac [orig: hâc] anni tempestate potissimum bellorum expeditiones fierent: in his autem publicis Conventibus milites suos Reges, inter alia, recensebant; namque et de rebus ibi publicis Regisque aut Regni statum concernentibus tractabatur, et munera Regis ipsi ac xenia, a Proceribus subditisque ibidem accipiebant, Gregorius Turonens. l. c. Fredegarius A. C. 761. Alii. Sequentibus temporibus eiusmodi Conventus ad Anglos transiisse, discimus ex LL. Eduardi Confess. c. 35. quibus, licet Kal. similiter Maii indicerentur, mansit tamen Campi Martii appellatio uti docet Simeon Dunelm. de Gestis Angl. A. C. 1094. apud Car. du Fresne.

CAMPUS Masphe hucusque Iosua Chananaeos persecutus est, Ios. c. 11. v. 3. Est in tribu Aser.

CAMPUS S. Petri oppid. Veldkirchium in Rhoetia elegans. et adsita proxime regio, appellatur Bucelino, Germ. Parte 1. quod Episcopatus Curiensis ab ipso S. Petro sit fundatus: qui tamen ipse primum eius Episcopum S. Lucium vocat. Vide Cl. Spenerum, Arte Herald. Parte 2. l. 3. c. 11. ubi de Ep. Curienst.

CAMPUS Regius Germanice Konigsfelden, insigne monasterium virginum, pagi Verbigeni in Helvetia, 30. mill. pass. plus minus Tiguro [orig: Tigurô] distans, cum antea cella Fratrum non magni nominis esset: exstruxit illud Agnera Hungariae Regina, filia Alberti Imperatoris A. C. 1308. Vindoissae occisi, reditibusque amplissimis, ex parricidarum bonis, locupletavit. Fundamenta eius cum iacerentur, plurima numismata aliaque antiquitatis monumenta ibi reperta. Vide Stumpf. l. 7. de Argovia. c. 15.

CAMPUS Piorum tw=n d)sebw=n xw=ros2, quomodo eum vocat Lycurgus oratione in Leocratem; locus celebris in Sicilia iuxta Catanam, quod ibi duo iuvenes sublatos parentes evexerunt inter Aetnae flammas intacti ab igne. Solinus, c. 11. Vide Claudian.

Epigr. De piis fratribus et eorum statuis, quae sunt apud Catinam. Strab. l. 6. vocat cos Amphinoum et Anapiam. Aelian. in Var. *filono/mon kai\ *kalli/an vocat cirante vocat citante Stobaeo [orig: Stobaeô]. Martialis, Siculos fratres vocat, l. 7. Epigr. 23. v. 5. Seneca Siculos iuvenes, l. 3. de Benef. c. 37. Sil l. 14. v. 198.

*eu)sebei=s2 etiam Straboni, loco [orig: locô] dicto [orig: dictô]. Pausan. in Phocicis: *peri\ plei/stou ga\r dh\ e)poiou=nto oi( pa/lai gone/as2, w(/per e)sti\n a)/llois2 te tekmh/rasqai kai\ e)n *kata/nh| toi=s2 kaloume/nois2 *eu)sebe/sin. Catinenses siquidem fuisse constat, etsi Solinus testatur, Syracusanos etiam hos fratres sibi vindicasse [orig: vindicâsse]. Praeter locum ex Silio nuper adductum, Ausonius id abunde evincit carmine 11. de claris civitatibus, v. 1.

Quis Catinam sileat? quis quadruplices Syracusas?
Hanc amhustorum fratrum pietate celebram,
Illam complexam miracula fontis et amnis?

Videatur et Aristotel. *peri\ qaumasi/wn a)kousma/twn. Et Val. Max. l. 5. c. 4. ex ext. 4. Nic. Lloydius.

CAMPUS Sceleratus prope portam Collinam, inter hanc et Sallustiavos hortos, editus est Romae locus, ub olim Vestales virgines, quae incestum commisissent, vivae sepeliebantur. Sext. Pomp. Liv. l. 8. c. 15. Eo [orig: Eô] anno [orig: annô], inquit, Mutia Vestalis facto [orig: factô] indicio [orig: indiciô], viva sub terra ad portam Collinam dextera [orig: dexterâ] via [orig: viâ] strata [orig: stratâ] defossa [orig: defossâ] Sceler ato [orig: atô] campo [orig: campô]: ab incesto id ei loco nomen factum. Idem Agger quoque dictus est, fuitque tumulus terreus in longum porrectus. In eo autem domus subterranea non magna, in quam ex superiori parte descensus sit, parati solita est: in eaque lectus constratus, lucerna ardens, panisque et aquae, cum lacte in vasculo, paucae primitiae, tamquam nefas foret, summis conseciatum ceremoniis corpus fame perire. Tum incestus ream, in Lectica operta, loris ita revinctam, ut ne vox quidem exaudiri posset, per forum vexere [orig: vexêre]; quae, ubi ad locum supplicii perventum, postquam in domum per gradus deorsum deferentes descendit, hi sursum attracti, multaque [orig: multâque] superne terra [orig: terrâ] ingesta [orig: ingestâ] domus occultata ac complanata est. Vide Dionys. l. 3. Plut. in Numa, Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 3. c. 19.

CAMUEL i. e. surrexit Deus, vel suscitavit, aut confirmavit cum Deus, filius Nachor ex Melcha. Gen. c. 22. v. 21.

CAMULODUNUM Angliae Oppid. seu Colonia in Trinobantibus, apud Tacitum, l. 12. Annal. c. 32. et l. 14. Annal. c. 31. hanc hodie Colchester appellari scribit Humfredus. i. e. ut coniectamus, Domini seu Regis collem. Nam Arabice [gap: Hebrew word(s)] kamala dominari, Dun autem Gallis, Germanis, et Anglis est collis. Clitophon: *dou=non kalou=si to\n e)ce/xonta, i. e. locum eminentem Dunum vocant. Vide Cambodunum. Nic. Lloydius. Baudrando est Maldon, oppid. Eslexiae provinc. ad amnem Chelisterum, 8. milliar. Angl. a. mari Germanic. totidemque a Colcestria in Occasum.

CAMULOGENUS Aulercus, singulari scientia [orig: scientiâ] rei militaris ad eum est honorem evocatus, ut Parisii et fimtimae civitates ei summam imperii deferrent, anno [orig: annô] belli Gallici septimo [orig: septimô], Caesar. l. 7. c. 57.

CAMULUS Deus, sive Sangus, sive alius e Sabinis Italiae Populis colebatur: ut ex antiquo lapide apud Sabinos reperto constat, in quo Camuli ipsius simulacrum incisum est, cum titulo Camulu.

CAMUNI Italiae populi Plin. l. 3. c. 20. *kamou=noi Straboni, in aliquibus tamen exemplaribus *ka/mouloi, ut et Camuli apud Plin. Dioni *kammou/nioi, l. 54. Nomen horum retinet vallis Camunica seu Cammonica: e qua Ollius in Sebinum lacum influit. Parent hodie cum Triumpilinis, quorum similiter mentio in tropaeo Augusti, Brixiensibus: ex Euganeis montibus oriundi, secundum Plinium retro laudatum: et ex Lepontiorum numero, referente Cellario [orig: Cellariô]. Sebellicus et Guarinus Camuli legerunt, vide supra.

CAMURIUS decimae quintae legionis miles, quem crebrior sama tradidit impresso [orig: impreslô] gladio [orig: gladiô] iugulum Galbae hausisse. Tacitus, Hist. l. 1. c. 41.

CAMUS [1] Graece khmo\s2, in re tesseraria Veterum, vasculum erat, per quod in pyrgum teslerae coniciebantur: ad imitationem khmou=, per quem calculos in Iudiciales urnas immirti consuevisse, supra diximus. Aliter *yhfobo/los, fimo\s2; h)qmo\s2 quoque, quod infundibulum uterque referret, in summo latus, in imo strictus et angustus; qualis et xw/nh erat; ad cuius formam camum factum esse, docent Grammatici, xwnaeide\s2 ple/gma illum vocantes. Colum et urnam vocat veteris Epigrammatis Auctor, apud Salmas. ad Vopisc. in Proculo, c. 13. Coeterum plerique camum illum vel phimum vel infandibulum in tesleris iactandis non usurpabant, solo [orig: solô] pyrgo [orig: pyrgô] utentes; et videtur ad solam iactandi commoditatem ac facilitatem usitatus fuisse camus: ut enim lato [orig: latô] et hianti ore patebat, facilius recipiebat tesleras, quae inde quasi per infundibulum in pyrgum cadebant, mox concussae et agitatae super tabulam mivebantur, etc. Vide et infra passim.

CAMUS [2] Ioh. Petrus, Bellic. de Bellay, obiit A. C. 1652. aetat. 70. scriptis editis clarus. Gall. Chron. t. 2. p. 360.

CAN vel CHAM, titulus est, quo [orig: quô] Tartari Principes suos indigitant, h. e. Imperator vel Rex. Vincentius Belvas. l. 31. c. 10. Quem etiam Can. i. e. Imperatorem appellabant. Et c. 32 Qui et Gog. Cham, i. e. Imperator vel Rex dicitur, sublimatus est in Regno Tartavorum. Caanus dicitur in Epist. Quodblexi, Tartarorum Imperatoris apud Odoricum Rainaldum in Annal. Eccl A. C. 1278. num. 20. Chanis vel. Hams, inquit Leunclavius in Pandecte Turc. num. 3.

adspiratione forti, appellatio perquam usitata Persis et Tartaris est, apud quos etiam Reges et Principes minorum gentium Chanes dicuntur; Atque inde ftlii Principum Chanoglani vocantur. Canis quoque idem, de qua voca infra. Quae omnia orta sunt ex voce Caganus vel Cacanus, qua [orig: quâ] Avarum seu Hunnorum Reges olim dici soliros supra ostendimus, quamque eandem esse vel hinc patet, quod A. varum seu Chazarorum patria Chersonesus Taurica est, quae hodieque suos habet Chaanes. Maximus vero omnium Tartatorum Chan, cui subiecti sunt Chanes coeteri, Chitainus quoque appellari consuevit. Sed et Turcici Sultani, post osmanem Gasim se Chanes dici voluerunt, idque retinent in hodiernum usque diem. Car. da Fresne in voce Caganus.

CANA [1] oppid. in regione Arabiae Felicis thurifera, quae adhuc Rhamusio [orig: Rhamusiô] teste Canacain nominatur.

CANA [2] quod CANNA, Melae, l. 3. c. 8. Caene Ptolemaeo, oppid. Aeolidis cum promontorio cognomine, contra Methymnam urbem Lesbi insul. porrecto.

CANA [3] oppid. Galilaeae, ubi Christus primum signum edidit, aquam in vinum commutans, Ioh. c. 2. v. 1. et 11. dein filium regii ministri ibidem sanavit, Ioh. c. 4. v. 46. Vide Augustin. explicantem, Ioh. c. 4. v. 54. Nathanaelis patria, Hieron. de Loc. Hebr. Fuit autem in tribu Zabulon. Item alia Cana maior dicta, in tribu Aster. Iosue, c. 19. v. 28. Latine zelus, vel aemulatio, sive possessio, aut lamentatio, vel nidus, aut arundo. Item alia in tribu Ephraim. Hieronym. in Loc. Hebr.

CANA [4] kana=, apud Festum, dicuntur Graecis, quae Latini canistra appellant: unde Cana Magmentaria, apud Varronem, l. 4. de Lingua Lat. Magmentum a magis, quod ad religionem magis pertinet. Itaque propter hoc magmentaria cana constituta locis certis, quo id imponeretur. Ubi Cana magmentaria sunt canistra et lances, quibus magmenta imponebantur, ut in aram inferrentur. Virg. l. 8. Aen. v. 180.

Quam proin vocem suam usu cum fecissent Latini, inde deminutivum deduxerunt Caniculum; quod pro atramentario usurparunt [orig: usurpârunt] recentiores, in quo sacrum encaustum reponebatur. Unde Praepositus Caniculi, o( e)pi\ kaniklei/ou, de quo vide infra in voce Caniclinus.

CANABAS Dux Gothorum, caesis suorum V. Milib. in Thracia victus, a Valerio Aureliano, A. C. 272. Aur. Victor, Eutrop.

CANACEA Aeoli filia, quae cum Macareo fratre concumbens, ex eo concepit, peperitque filium, quem cum per nutricem exponi curcaret, inselix se suo [orig: suô] vagitu avo prodidit, qui ob exsecrandum filiorum amorem incensus, infantem canibus lacerandum proici iussit; misitque per satellitem filiae gladium, ut eo [orig: eô] pro meritis uteretur. Verum quid illa fecerit non satis liquet, Macareus autem fugiens factus est Apollinis Delphici Sacerdos.

CANACHE Ovid. Met. l. 3. v. 217. numeratus inter canes Actaeonis, quod nomen u)po\ th=s2 kanaxh=s2, h. e. a clamore, et strepitu impositum videtur.

CANADA pars Americae Septentrionalis, vasta Regio, a Gallis detecta, A. C. 1504. occupata, auspiciis Francisci I. A. C. 1525. iterumque A. C. 1534. Post haec, navigatione aliquandiu neglecta [orig: neglectâ], occasione Floridae, sub Carolo I X. iterum hic [orig: hîc] aliquid tentatum, et sub Henrico I V. A. C. 1604. colonia huc deducta, felici successu. A. C. 1640. magna vis incolarum conversa est: qui satis ingeniosi. Solum, licet frigori ingenti obnoxium, metallorum tamen et frugum ferax ext. Linschot. Lescarbot. et Relationes Canadae. Ibi et Canada fluv. unde forte regioni nomen. Vide Nova Francia. Item fluv. ibidem. Vide Fluvius S. Laurentii.

CANADIUM urbs Hungariae ad Mericz fluv. qui paulo infra cadit in Vibiscum. Comitatus Conadiensis caput, in ditione Turcarum, versus confinium Transylvaniae, 3. leuc. Germanic. a Segedino in Ortum.

CANALES [1] Iul. Capitolino Fistulae aquariae, Imperatorib. Theodosio [orig: Theodosiô] et Valentiniano [orig: Valentinianô] Sulcus publicus aquarum, Cassiodoro Formae, in urbem hortosque, ne siccitate laboraretur, aquam deferebant. Calfurnius Siculus Ecloga [orig: Eclogâ] 2.

Accipe, dixerunt Nymphae, puer accipe fontem,
Nam potes irriguos, nutrire canalibus hortos.

Devehit exceptum nativo [orig: nativô] spuma meatu,
In patulas plumbi labitur inde vias.

Et tales quidem tubuli divitum, at tenuiorum lignei fuere [orig: fuêre], ut apparet ex aenigmate 72. Caelii Symposii,

Truncum terra tegit, latitant in cespite lymphae,
Alveus est modicus, qui ripas non habet ullas,
In ligno vehitur medio, quod ligna vehebat.

Praeterea et testacei fuere [orig: fuêre]: fictilibus quoque utilissimum aquam duci, testatur Plin. Sen. l. 31. c. 6. princip. lapideorum meminit Plin. Ium. etc. Eorum primus Romae usus in an. Urb. Cond. 441. secundum Lipsium incidit, aliis in Anci Martii principatum id referentibus, et certe iam datae a Decem viris leges eorum meminere [orig: meminêre]: Nisi dicas has de Aquagio, Lipsium de Aquaeductu intelligi debere, quorum hoc arte quadam [orig: quâdam] et manu hominum absolutum perfectum que opus, illud naturalem veluti alveum aut Canalem fontis significer. Adhibebantur his fistulis extima ornamenta, quae capitis leonini speciem praeferebant, Plut. Symposiac. l. 4. c. 5. Unde Ennodius Ticinensis, Epigrammate 19.

Aspice deposita [orig: depositâ] blandum feritate Leonem,
Ore vomit lymphas pectoris obsequio [orig: obsequiô].
Effera dum vitreos effundunt guttura fontes,
Natur am perdens bellua nos satiat.

Eorumque fabrica tam mirabilis, et aquarum in iis salubritas tam singularis fuit, ut magnitudinis Romani Imperii id praecipuum esse indicium, scribat Frontinus, l. de Aquaeductibus urbis Romae. Inprimis Claudianus aquaeductus, quem Caius Caligula inchoaverat Claudius perfecit, celebris fuit, quippe a quadragesimo lapide, ad eam excetsitatem, ut in omnes urbis montes levaretur, influxere [orig: influxêre] Curtius atque Caeruleus montes: erogatumque in id opus sestertium ter miliies, Plin. l. 36. c. 15. i. e. sedem Philippaeorum milliones et semis. Municipiis postea ac coloniis canalium iure concesso [orig: conceslô], in aquaeductu Nicomedienses impenderunt HS. XXX. CCC. XXIX. qui imperfectus adhuc relictus ac etiam destructus est, Plin. Iun. l. 10. Ep. 46. Et exstant hodieque Nemausi, Narbone alibique non obscura eorum rudereta. Haud procul Metis, prope vicum Xouy, in Mosella, antiqui aquaeductus vestigia supersunt, ubi quantacumque est inter montes utrinque qui ripas ambiunt, distantia, olim connexa fuerit, cum arcuum adhuc restent multi, in medio flumine, ad ripam dextram, et in vico, nonnulli in domicilia versi sint, ex albo lapide, in laterum formam dissecto, seu potius caemento [orig: caementô] tenacissimo [orig: tenacissinrô] lateres compingente. Sagaciores Naumachiae hos aquaeductus, ex ulterioribus montibus praecipites huc coactos, inservisse olim nobis persuasum eunt: Vicini fossam serpentis vocant. In Sinis, gente illa adeo ingeniosa, non minoris nobilitatis Canales ac avaeductus Historicis memorantur. In Xantonia fluvius est Iun, cuius alveus stupenda [orig: stupendâ] arte excavatus est, numeranturque in illo canali, quia multis locis aqua pro maioribus navigiis transmittendis humilior est, supra 20. catarractae, quadratoque [orig: quadratôque] lapide ac egregio [orig: egregiô] firmoque [orig: firmôque] opere structae, relicta [orig: relictâ] porta [orig: portâ], navium capace, quam magnis crassisque asscribus claudunt, ac aquas detinent; mox illis rotae beneficio [orig: beneficiô] ac machina [orig: machinâ], facilli negotio [orig: negotiô], sublatis et aquae et navibus transitum dant, donec ad secundam catarractam, eodem [orig: eôdem] fere ordine ac methodo [orig: methodô], atque ita porro deinceps per reliquas transmittantur. Incipit autem ad Boream civitatis Socien, in ipsa ripa Crocei fluv. inde ad Ciningam usque, mox ad Lincingam civitatem pertingit, ubi in Guei fluvium aquas effundit. Intra ipsam Metropolim Cinan, lacus est Taming, ex quo canalis exiens ad Choyngum lacum tendit, qui etiam intra moenia est: E quo utroque lacu per totam urbem egregio [orig: egregiô] opere ducti canales, eam ubique navigabilem reddunt. In Ienpinga urbe, ad singulas fere domos, per canales, ex montibus ubertim aquae affluunt: ut alia omittam, vide Adam. Prexelium, Sinae et Europae c. 23. Nec minoris famae molimen hodierni Galliarum Regis, qui Atacem fluv. vulgo l'Aude, cum Garumna coniungendo Galliam ex Mati Mediterraneo in Oceanum Occidentalem perviam faoere studuit: Plura de his vide apud Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 1. c. 14. et Thom. Dempster. in Paralipom.

CANALES [2] Publici, in l. 2. Cod. Theodos. de Curiosis, et l. 15. eod [orig: eôd]. Cod. de Cursu publ. Viro docto sunt pa/rodoi seu viae transverfariae, quae in regias seu basilicas influunt: Carolo vero du Fresne ipes viae publicae. Ita enim lex haec 15. habet: Neque tamen sit cuiusquam tam insignis audacia, qui parangarias aut paraveredos in civitatibus ad canalem audeat commovere, quo [orig: quô] minis marmora privatorum vehiculis provincialium transferantur. Ubi prohibetur, ne quis audeat paraveredos, qui ad transversas vias destinati sunt, ad vias publicas commovere, seu, ut Galli loquuntur, faire marcher, quo [orig: quô] minus privati marmoribus convehendis aedium suarum cultni consulere posfint. Quo [orig: Quô] sensu Athanasius quoque, Apol. 2. quosdam Episcopos, qui ad Synodum Sardicensem convenerant, ait fuisse e)n tw=| kanali/w| th=s2 *)itali/as2, i. e. ex parte Italiae, seu qui ex Italiae viis eo confluxerant etc. Certe viam publicam in civitate Constantinopol. quae ad Imperiale Palatium ducebat, Canalem, Graece kana/lion, appellatam esse, invenias apud Macrum in Hierolex. A fluminibus vocem ad viam transductam esse, docet Salmas. ad Solin. p. 478. ubi et Slavos *kana/lh vocare, th\n kathmacdme/nhn o(do\n addit. Vide et hic [orig: hîc] infra.

CANALICOLA apud A. Cellium, l. 4. c. 20. qui iurabat, cavillator quidam et canalicola et nimis ridicularius fuit; et Festum, Canalicolae forenses homines dicti, quod circa canales fori circumsisterent. A canalibus in foro nempe Causidici et rabulae sic dicebantur, et qui in foro assidui. Canalis in foro mentio apud Plautum, in Curcul. Actu 4. sc. 1. v. 15. In medio propter canalem sunt ostentatores meri. Quod autem in illis canalibus aqua, ut fit, haerens, interdum male oleret, ideo canales odorare dixit Tettullian. de Pallio, c. 5. Iam et de negotio provocat: Ego, inquit, nihil Foro, mhil Campo, nihil Curiae debeo: nihii officio advigilo, nulla rostra praeoccupo, nulla praetorta observo, canales non odoro, subsellia non confundo etc. ubi alii legunt, cancellos non adoro. Nam mephitim illam pati cogebantur, qui assiduam Foro dabant operam; Causidici et Advocati, stantes ad caucellos, qui ante Iudicum tribunalia erant, ad turbam prohibendam. Vide Salmasium, Notis ad loc. et Vopisc. in Carino, c. 16. ubi ipsos Fori Cancellos, canales quoque nonnumquam dictos esse, videtur innuere.