December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised

image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.


image: as0006

[gap: praeliminaria]
image: s0698a

CAPAE urbs Hellesponti. Steph.

CAPAEUS fluvius in superficie frigidus, infra calidus. Antigonus in Mirabilibus.

CAPANEUS nobilis Argivus, maritus Euadnes, qui una cum Polynice ad bellum Thebanum profectus, cum scalas muris admo. vere vellet, a Thebanis lapidibus fuitobrutus. Hinc factus est locus fabulae, Capaneum cum Deorum contemptor esset, a Iove Fulmine esse percussum. Vegetius, l. 4. De re militari, c. 21. Qui scalis (inquit) in obsidione urbium utuntur, frequenter periculum sustinent, exemplo [orig: exemplô] Capanei, panei, a quo primum scalarum oppugnatio perhibetur inventa, qui tanta [orig: tantâ] mole lapidum fuit obrutus a Thebanis, ut fulminibus dicatur exstinctus. Ovid. l. 4. Trist. El. 3. v. 63.

Cum cecidit Capaneus subito temerarius ictu.

Hinc Capaneus. Stat. l. 8. Theb. v. 662.

--- - --- Capaneaque pinus
Iam procul Aoniis volet agnoscenda catervis.

Idem, l. 12. v. 764.

--- - Capaneaque misimus umbris
Pectora. --- --- -

Item Capaneius, Stat. l. 12. Theb. v. 545.

--- Ausa ante alias Capaneia coniux.

Vide etiam Apollod. et Hyginum, Fab. 68 70. Addo, qued cutem eius in boum pelles duratam, habet Lutatius, ad Statium, Theb. l. 6. De combusto vero eius fuhninati cadavere, vide Iac. Nicolaum Loensem, Miscellan. l. 3. c. 20. laudatum Casp. Barthio, Animadversion. ad Papinium Statium l. 3. p. 1560. Inter Taurisci celebris opera, Capanei quoque imaginem reffert Plin. l. 35. c. 11.

CAPANNAE nomen plurium locorum in Gallia rusticanorum et vilium; quae partim Chabannes, partim Chavannes, nec non Chevannes dicuntur. A voce Capanna, quae apud Isidorum agrestem casam notat, Gall. Cahanne.

CAPARA Lusitaniae urbs Ptol. alias Capera.

CAPARATAEA Samariae vieus Iustino, et Eusebia, unde Menandrum quendam Simonis Magi discipulum oriundum trarlunt.

CAPARCELIS Armeniae minoris oppid. Ptol.

CAPARNAUM fons iuxta Genesareth lacum, quem nonnulli Nili fluminis venam opinantur. Ioseph. Bell. Iud. l. 3. c. 12.

CAPARO seu CAPERO Italis Caperone, Gall. Chaperon, Occitanis Capayrou, vor est recentioribus usitata, Guiberto de Vita suae, l. 1. c. 22. et in Regulis Monasticis passim: pro tegmine capitis, cuculla [orig: cucullâ]. A capronis, h. e. capillis muliebribus demissis in frontem, dicta. Viro docto ad Taciti Annal. l. 3. quod, inquit, in vultum se dimittat a capite: Aliis potius quasi brevior capa, quae maiori capae substernitur. Formam eius describit Car. du Fesne verbis Statut. MSS. Ordinis Milit. Coronae Spineae sub Carolo VI. Vide eum in Glossar. Villicos olim id caputii gestasse [orig: gestâsse], hodieque in usu esse Novitiis Capucinorum, Professis vero eorum non imponi, nisi cum ignominiae poenam merentur, leges apud Dominic. Macrum in Hierolex. Caperonem usque ad cingulum habet, Matthaens Parisius alicubi, apud Eund. Vide quoque infra in voce Cappa.

CAPAROSA Iudaeae urbs. Ptol.

CAPASA Lusitaniae urbs. Ptol.

CAPASTITE Asiae praefectura. Plin. l. 5. c. 9.

CAPDENACUM castrum Galliae, vulgo Cadenac, situm inter Figiacum, et civitatem Rutenorum. Hadr. Vales. Notit. Gall.

CAPDETUS Gall. le Capdet, cognomen impositum Carolo Albretano, qui reus Maiestatis damnatus est, quod Iohannis Armeniaci partes sectatus esset: Ita autem secundo - genitos appellant Occitani, unde reliqui Galli Cadets dicunt. Vocis origo a cap, h. e. caput, quasi minora capita, respectu primogenitorium, qui Capmas vocabantur, capita domus, Gall. les Chefs de maison: tametsi dominos quosvis sic appellasse [orig: appellâsse] videantur Bigorritani, Car. du Fresue Glossar.

CAPE Ptolemaeo Africae propriae urbs ad Syrtim minorem sita, Caps vocat Castaldus, Tacape habent hoc [orig: hôc] loco [orig: locô] Latina Ptolemaei exemplaria.

CAPEDUNUM Scordiscorum oppid. Strabo, l. 7. Capastein et Capfenbeg Lazio.

CAPELLA [1] Poeta. De quo Oiud. de Ponto, l. 4. El. 16. v. 36.

Clauderet imparibus verba Capella modis.

CAPELLA [2] arx Gall. munita, in Picard. et tirasciae tractu, vix 1. leuc. ab oesia fluv. 4. leuc. ab Avenna in Austrum in confinio Hannoniae, erecta ultimo [orig: ultimô] saeculo [orig: saeculô], contra Belgas, la Chapelle Gall. Vide Valesium.

CAPELLA [3] seu CAPRA lactens inter sacrificia; pro pecrato per ignorantiam commisso, occurrit Levit. c. 4. v. 27. et seqq. Quod si unus quispiant peccaverit per errorem ex vulgo; faciendo aliquid praeter mandatae Iehovae --- tum adducet oblationem suam capram lactentem integram, feminam --- et nitente (illo [orig: illô] ) manu sua [orig: suâ] super caput istius peccati, iugulabit (Sacerdos) peccatum istud in loco holocausti, etc. Item inter sacrificia, in aliis peccatorum leviorum casibus, offerri solita, qui recensentur, c. 5. v. 1, 2, 3, et 4. Quum peccaverit quispiam et audierit vocem blasphemiae, cuius ipse testis sit -- si non indicet --- Aut quum quispiam tetigerit rem ullam immundam aut cadaver --- aut quum tetigerit immunditiam hominis, etc. v. 6. Et adducet reatum suum Iehrovae --- feminam lactentem ovem aut capram lactentem in reatum. Cuius vice egenis duo turtures, aut duo pulli columbae, permittuatur, v. seq. etc. Vide quoque infra passim, inprimis in voce Capra. De Capellae vero, signi caelestis, ortu, Plin. l. 18. c. 26. et cultu apud Pernanos, infra Peruvia.