CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

CARBO [2] Romae orator, frustra conatus Romani populi statum moresque corrigere, sibi ipsi necem conscivit. De hoc multa in Bruto, Tullius.

CARBO [3] eloquentissimi viri Carbonis fil. Orator non satis acutus, sed tamen orator numerosus: Erat in verbis gravitas, et facile dicebat, et auctoritatem quaudam naturalem habebat Oratio. Cicero, Bruto. Hunc postremo ab exercitu suo interfectum fuisse, quem bellis civilibus collapsum adstringere, et ad disciplinam reducere cupiebat, refert Val. Max.

Cn. CARBO huius frater, summa [orig: summâ] fuit in Republ. auctoritate, partes Marianas secutus. In tertio Consulatu suo in Sicilia [orig: Siciliâ] iussu Pompeir, dum ventrem apud latrinam exoneraret, trucidatus est. Val. Max. l. 9. c. 13.

CARBONARIA Padi fluv. ostium. Plin. l. 3. c. 16. Le fornaci teste Leandro [orig: Leandrô]. Baudrando Porto di Goro, unum ex 2. praecipuis Padi ostiis, a vicina Turri sic dictus. Eius alveus Po di Ariano, ab oppido cognomine. Vix 8. milliar. in austrum ab alio ostio Padi, nunc Porto Vieio. 20. milliar. ab Hadria in Ortum 25. a Fossa Clodia in Austrum.

CARBONARIUS qui carbones conficit, qualem Illyricum olim duxisse exercitum, notat Freinshemius ad Curtium, l. 9. c. 1. Sed et ludus gladiatorius, qui Neapoli in usu cum esset, a Iohanne XXII. sub poena excommunicationis prohibitus est, A. C. 1327. ut ipsemet ad Geroldum Capuae Archiepiscopum scribit, apud Dominic. Macrum, in Hierolex.

CARBONARIUS Saltus vel Carbanaria Silva apud Trithemium, Gregor. Turonensem, et Sigebertum, a veteribus Hercynis Silva dicitur. Gall. La forest Noire. Baudrando pars fuit Arduennae silvae, in Hannonia, inter fluv. Sabim, Scaldim et Haynam, atque inter Binchium et Quercetum, cuius vestigia in silva de Mormaux dicta manent. Valesio Carbonaria silva, seu Saltus Carbonarius, a carbonibus, qui in ea fieri hodieque consueverunt, appellationem traxit: la Forest Charboniere. Haec Arduennae silvae pars est, inter Mosam et Scaldim amnes in Nerviis ac finitimis pagis. Gotefridus Wendelinus, vir doctus, in Legibus Salicis illustratis, silvam Carbonariam in Hainoo Bracbantoque ponit, aitque eam ab ultimo Hainoo ad Lovanium et Diestam flumenque Tameram pertinere: eius silvae partes esse Mormaliam, bois de Mormal; Cerasiam, bois de Cirau; Soniacam, blis de Soigne; Levacam, Die Leu, a Lovanio ad portas Diestenses pertingentem: quem totum tractum vocari Hagelanden, vel Hageland, h. e. regionem silvestrem et arborosam. Laubiense Monasterium in silva Carbonaria esse situm, auctore Fulcuino [orig: Fulcuinô]; esse et Coenobium S. Foillani in silva Soniaca parte Carbonariae non longe a Niviala: ut literae Nicolai Camatacensis Episcopi A. C. 1137. datae docent: Mormaliam Carbonariae partem a Dintero vocari. Carbonariae mentionem facit Sulpicius Alexauder, in Historia apud Gregorium: quum multos Francorum, qui Rhenum transierant, a Romanis apud Carbonariam ferro [orig: ferrô] peremptos tradit. Et in Gestis Regum Francorum Chlodio Rheno [orig: Rhenô] transito [orig: transitô], Carbonariam silvam ingressus, Tornacensem urbem obtinuisse dicitur. Ex quo intelligitur, inter Rhenum et Scaldim fluvios Carbonariam filvam fuisse. In eisdem Gestis, Franci Carbonariam silvam transeuntes, usque Mosam fluvium terras illas vastantes succenderunt. Quae videntur confirmare opinionem inter Mosam et Scaldim Carbonariam silvam ponentium; ut et Nithardi, in l. 2. verba haec: Per idem tempus cum Lodharius a Lodhuwico reverteretur, et omnes citra Carbonarias ad illum venirent, Mosa [orig: Mosâ] traiecta [orig: traiectâ] ratem duxit, ut Sequanam usque procederet. In Chronico Monasterii S. Arnulsi, quod Andreas Chesinius Annales Mettenses appellare maluit, haec silva Neustriam ab Austria dividere dicitur his verbis: Anno 690. adunato [orig: adunatô] exercitu Prppinus ad Carbonariam silvam pervenit: qui terminus utraque Regna dividit. Tunc invocato [orig: invocatô] unanimiter Dei auxilio [orig: auxiliô] Carbonariam silvam transeunt, et ad intertores Regni illius partes imrepidi perveniunt, haud proculque ab oppido Veromandorum iuxta villam Textricium castrae posuerunt. Ex his apparet Carbonariam silvam usque ad Isaram et Suminam fere pertinuisse. Certe et Karolus ab Aquitania Carisiacum venisse, et a Carbonariis et infra ad se venientes benigne suscepisse dicitur a Nithardo, in l. 2. Est autem Carisiacum ad Isaram flumen non procul ab urbe Veromanduorum Noviomago. Notit. Gall.

CARBONIS primi et secundi descensio die 14. 21. Febr. inter Festa Syrorum. Ulug Beg. in Epochis, c. 7.

CARBUNCULI quinto [orig: quintô] loco [orig: locô] inter gemmas Veteribus habiti, post margaritas videl. adamantes, smaragdos et opalos, topaziis praeponebantur, uti docet Salmas. ad Solin. p. 239. Locae eorum, in quibus pretiosi nascuntur, Theophrasto hisce verbis describuntur, *spa/nion kai\ e)c o)li/gwn to/pwn. oi(=on e)/k te *karxydo/nos, kai\ e)n tw=n peri\ *massali/an, kai\ e)c *ai)gu/ptou kai\ e)n tw=n *katadou/pwn, kai\ *suh/nhs2 pro\s2 *)elefanti/nh| po/lei kai\ e)n th\s2 yebw\ kaloume/nhs2 xw/ras2, ubi meminit Carthaginis, Massiliae, Aegypti, Cataduporum, Syenes, et regionis Psebo, in interiori Aethiopia. Aethiopicos tamen Carbunculos non omnium optimos fuisse, liquet ex Plinio, l. 37. c. 7. Satyrus Indos non esse claros dicit, sed plerumque sordidos ac semper fulgoris horridi: Aethiopicos pingues, lucemque non emittentes aut sundentes, sed convoluto [orig: convolutô] igne flagrantes. De optimis veto ita sciscit, Optimos vero amethystizontas, h. e. quorum extremus igniculus in amethysti violam exeat: proximos illis, quos vocant autitas, innato [orig: innatô] fulgore vadiantes. Ubi autitas est ex Graeco au)ti/tous2, sie autem vocatur, qui innato [orig: innatô] fulgore radiat, non arcessito [orig: arcessitô], quique ex sese lucem emittit, etc. Ab ignium vero similitudine pyropos quoque carbunculos dictos esse, idem innuit ibid. Princ patum habent Carbunculi, a

similitudine ignium vocati, cum ipsi non sentiant ignes, ob id a quibusdam pyropi appellati, etc. Qua de re vide infra, ubi de Pyropo, etc. Plura vero hanc in rem apud Plinium, d. l. de variis huius gemmae generibus, Alabandico, Carchedonico, Corinthio, Garamamico, Indico, Lithizonte, etc. et Salmas. ad Solin. p. 380. et seqq. ut et supra in voce Anthrax, item ubi de Ardentibus gemmis. Adulterantur vitro [orig: vitrô] similime, sed cote deprebenduntur (i. e. mola [orig: molâ] e cote facta [orig: factâ], ad quam gemmae poliuntur) sicut aliae gemmae factitiae: mollior enim materia et fragilis et centrosa [orig: centrosâ] scrobe deprebenduntur et pondere, quod minus est vitreis: aliquando et pustulis argenti modo [orig: modô] relucentibus. Idem Plin. Nec omittendum, quod Carbunculi ingentis, in columna publice repositi, luce, noctem in urbe Aeduorum olim illustratam fuisse, narrat Chassanaeus, de Glor. Mundi.

CARBYLE apud Solin. c. 54. A Susis Carbyle sive Barbyte oppidum: et ex eo Marcianum, Susa iuxta Carbile sive Barbite in centum triginta milibus: alibi nuspiam occurrit. Proin Babythace reponit Salmas. Exercit. ad h. l. p. 1194. Vide ibi.

CARCAA urbs in tribu Iudae. Ios. c. 10. v. 3. Latine pavimentum, sive frigiditatem dissolvens.

CARCANOSSIA regio in Insula Madagascatiae, versus oram Australem fertilis, rigua et culta. Ibi et aliquot coluiae et munitiones Gallorum a paucis annis.

CARCANUM oppid. apud Italos Longobardicos, genus a Saxonibus, qui Carcannum, pro carcere et ergastulo dixere [orig: dixêre], ducenres. Spelmannus in Glossario Archaeol.

CARCARANNA fluv. Americae Metidionalis in Paraguaia. Oritur versus Audes montes et in fluv. Argenteum se exonerat.

CARCASSUM quod Carcaso Ptol. Carcassio Procop. Carcassum Volcarum et Tectosagum aliis, urbs triplex Galliae Narbonensis lanificio [orig: lanificiô] clara, hodie Carcassone. Ad Aracem fluv. Episcopalis sub Archiepiscopo et Parlamento Tholosavo. Cum forti castro, ubi acta vetustissima, corticibus arborum pannoque inscripta, a Visigothis, ut creditur, qui ibi tamquam in loco munitissimo gazam regiam ser vare assueverant, Roma [orig: Româ] allata asservabantur. Vide de illa Plin. l. 3. c. 4. Gregor. Turonens. l. 8. Procop. Hist. Goth. Post Visigothos, ad Saracenos, dein demum, ad Gallos pervenit, post victum in campo Vogladensi, Alaricum a Chlodovaeo, qui ibi pretionsi ssimam Salomonis supellectilem, urbe praefata [orig: praefatâ] avectam, obtinuisse legitur, A. c. 508. Bernardus Comes Tholos. huius urbis comitatum muneri accepit, a Carolo Calvo, A. C. 871. Rogerius ibi comes, A. C. 887. cuius successores plurimum ei adiunxerunt: usque ad Rogerium, Albigensium strenuum defensorem, qui a Simone Montfortii Comite, Duce copiarum contra innocentes hos, A. C. 1209. captus, (cum ceteri uttiusque sexus, nudi per exercitum transire cogerentur, partibus etiam iis, quae honeste nominari non possunt, Sanctorum illorum cruciatorum oculis expositis, verba sunt Riveti, ex Girardo du Haillan) bonisque exutus est. Neque diu hostis tanta [orig: tantâ] praeda [orig: praedâ] est fruitus, Almericus enim Simonis filius, aemulis impar, ius suum in Ludovicum VIII. Regem A. C. 1222. transtulit, Connestabilis factus, Catel. Hist. Langued. de Marca, Hist. Bearu. l. 8. San Marth. tom. 2. Gall. Christ. p. 475. Sedes Episcopatus, cum Elena, non nisi post Gothos devictos facta est, quae proin inter Episcopatus sub Narbonensi Archiepiscopo ultimo [orig: ultimô] loco [orig: locô] ponuntur. Ex quo autem ambae Episcopales evasere [orig: evasêre], usque ad Pipini principatum, non Synodis in Gallia, sed Conciliis in Hispania Toleti habitis alibique earum Episcopi interfuere [orig: interfuêre], Septimania [orig: Septimaniâ] et Gothia [orig: Gothiâ] Gothis tum primo, dein Saracenis in Hispania reguantibus subiecta [orig: subiectâ]. Caput est pagi cognominis, vulgo le Carcassez incolis, reliquis Carcassonois. Hadr. Vales. Notit. Gall.

Aquae vivae, Aigues vives. Balneola, Bannoles. Canis suspensus, Canpendu. Carcasso. Castanetum. Confluentes, Coffolens. Crassa, la Grasse. Mons clarus, Montclar. Mons laureus, Montlaur. Mons olivus, Montolieu. Mons Regalis, Montreal. Pratella, Pradelles. Rivi, Rieux. Rufiacum, Rofiac. Villare, le Villar. Villa sicca, Villesecque. etc.

CARCATHIOCERTA Armeniae maioris urbs, Tigri proxima. Plin. l. 6. c. 9. Sophenes regia. Strabo.

CARCER [1] castellum Galliae, in finibus et dioecesi Cenom anorum, vulgo la Chartre. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.

CARCER [2] a coercendo, dictus, differt ab Ergastulo: quod in hoc mancipia coniciebantur, pro lubitu herorum, ut aerumnosam ibi vitam degerent; in illo liberi homines, auctoritate publica [orig: publicâ], ob delictum aliquod enorme, asservabantur, ibique necabantur. Namque et strangulatio, quae laqueo [orig: laqueô] fiebat, et praecipitatio, quae in Robore, in Carcere suscipi solitae erant. Partes eius duae, Tullianum, quod Angliae dicas Dungeon, in quo strangulatio, et Robur, Angl. forte Strong hold, in quo praecipitatio fiebat. Cura Carceris Trium viris capitalibus, Angl. High Sheriffs erat commissa. Modum procedendi sic exponit Val. Max. l. 5. c. 4. ex. 7. Mulierem damnatam Praetor Triumviro necandam in caxcere tradidit, quam receptam is qui custodiae praeerat, misericordia [orig: misericordiâ] motus non protinus sirangulavit; aditum etiam filiae dedit, sed diligenter excussae, ne quid cibi inferret, etc.

Diversum quid a Carcere quoque fuit Mala mansio, quam quidam pro Puteo accipiunt; sed hunc proprie furacibus coquis destinatum fuisse, docet Plautus in Aulular. Actu 2. 2 Sc. 5. Alii pro Arca, in qua recondebantur illi, quos ulteriori quaestioni reservari placuit. De Sextricio, Spoliario, Nervo, Collumbari, Numella, Codice, vide suis locis, uri et voce Decanica, Fleta, Lethe, Oblivium, Turris. Primus autem Carceris auctor Ancus Rex traditur. Recentioriaevo [orig: Recentioriaevô], Carcer perpetuus, Albigensium, qui Romanam fidem amplecti nollent, poena fuit, Concil. Narbon. A. C. 1235. can. 4. 9. Hinc illorum iis, qui intra certam diem sponte veniebant, et ritus Latinos amplectebantur sociosque prodebant, Carceris immunitas data dicebatur, Ibid. de Carceris custode, vide infra voce Commentariensis.

CARCER [3] Inquisitionis, vide infra Sancta Domus. Et quidem olim Carcer inserviit non puniendis, sed custodiendis, hominibus. At Iure Canonico ad poenam potest esse carcer. Habebant vergo Lpiscopus olim et Inquisitor singuli suum peculiarem carcerem, hodie vero idem carcer, qui Inquisitotis est, in quo vincti custodiuntur, communis etiam est Episcopo, quemadmodum et carcer, qui sie ad poenam, utrique comnunis est, cum ad poenam carceris, nisiex utriusque consensu, damnari nemo possit. Phil. a Limborch, Historta [orig: Histortâ] Inquisit. l. 2. c. 18.

Nemini Fortuna currum carcere emissum intimo
Labi inoffensum per aequor candidum ad calcem sinit:

dictus est, qui alias intimum, ostium, quod primum primisque metis in Circo proximum erat. Vitam namque Varro com parat Circensium curriculo; ubi felicissime id certamen auspicabatur auriga, cui e primo vel intimo ostio exire sortito obtigerat. Sed is plerumque non perferebat felicitatem suam usque ad ultimas metas et extremum curriculum: verum praelassatis et consumptis virbus equorum, prae studio servandi primatus, ante septimum curriculum deficiebat palmamque sequentibus tradebat. Silius, l. 16. v. 338.

At quibus [orig: queis] interior cura et prudentia Circi
Altior, effusas primo certamine vires
Damnare, etc.

Carceres nempe in Circo dicebantur a)fethri/ai et i(ppafe/seis2, a quibus initium currendi sumebant quadrigae. Intra illos autem (eraut enim oi)kh/mata ) equi cum curribus continebantur, repagulis vel cancellatis foribus oppositis coerciti, priusquam signum daretur emittendi: unde Varro illos dictos ait, a coercendis equis ne inde exirent, antequam Magistratus misisset. Tum vero, uno [orig: unô] eodemque [orig: côdemque] tempore laxatis repagulis, e carceribus effusi, sese proripiebant exihibantque: cuiusmodi repagula u(/splhgges2 Graecis dicta sunt. Dionysius vero Halicarn. carceres uno [orig: unô] tempore reserari solitos, dia\ mia=s2 u(/splhggos2, dicens, uvum ac perpetuum repagulum omnibus Ostiis Circi praeduci coque [orig: côque] laxato [orig: laxatô] omnia simul puncto [orig: punctô] temporis pandi consuevisse, innuit. Uti autem inde exiere [orig: exiêre], sic eodem [orig: eôdem] reversi victores, cursum ibidem termindabant, peracto [orig: peractô] septimo [orig: septimô] curriculo [orig: curriculô], et coronabantur, in loco creta [orig: cretâ] praeducto, qui haud longe a carceribus fuit, ut infra videbimus. Erat porro duplex utrinque Carcerum ordo, senis uterque ostiis constans, unus ad sinistram primae metae, alter ad dextram: in quorum medio locus erat eius, qui machinationem movebat, qua [orig: quâ] omnia ostia aperiebantur. Altare in Olympiaco, (in quo tamen Cauceres proprie dicti non erant) Ianua Consulum seu Ostium, in Romano, dictus. Sidonius Apollin.

Haec est Ianua Consulumque sedes,
Ambit quam paries utrinque senis
Cryptis porticibusque fornicatus.

Nec tamen omnium carcerum usus erat; sed ex illis senis, qui ad dextram fuere [orig: fuêre] primarum metarum, soli quatuor primi quadrigas emittebant quatuor certaturas, singuli singulas: quod ab eo tempore obtinuit, quo [orig: quô] in colores quatuor et greges tota Circi factio divisa est; quibus cum duos addidisset Domitianus, omnibus senis opus erat, quod tamen post mortem eius non diu duravit. In altero latere tamen totidem ostia facta, forsan ad ornatum, et ut architectura aequalis esset. Initium Carcerum reicit Livius in annum Urb. Cond. 425. unde Ioannes Antiochensis, Georgius Syncellus, Cedrenus, Alii, Circum a Romulo primum exstructum cum duodenis ostiis, dicentes, merito ridentur. Et quidem primo ex topho ac ligno fuerunt; quos marmoreis permutavit Claudius Imperator, quemadmodum idem metas insigtuores inaurari voluit. Fores eorum cancellatae fuere [orig: fuêre], ut dictum, et reticulato [orig: reticulatô] opere factae, cuiusmodi fores vel fenestras Latini veteres proprie Transennas dixere, vide infra in hac voce. Priusquam vero aedificati essent in Circo catceres, funiculus praetendi solitus videtur, cohibendis equis et in aequo limite continendis: cuiusmodi funiculum in Circo Olympiaco balbi/da Graeci dixere [orig: dixêre], quamdiu scil. funis pro repagulo fuit. Alias balbi\s2, in Stadio, proprie erat linea in solo depressa et modice cavata, cui insistebant cursores: u(/splhgc repagulum vel regula paulo altius e solo elata et opposita cursoribus, quae signo [orig: signô] dato [orig: datô] ruens incidebat in lineam illam, eiusque cavitatem implebat, quae tamen non raro confunduntur. Lycophron,

*)akra\n d' e)gw\ balbi/da unri/nqou xa/sas2
*prw/thn a)ra/cas2 vu/ssan --- --
Summam ego soluto [orig: solutô] fune laxans regulam
Primo [orig: Primô] repulso [orig: repulsô] limine, etc.

Vide Salmas. hac de re pluribus agentem, ad Polin. p. 902. et seqq. et hic [orig: hîc] passim, inprimis ubi de Circi Ostiis.