December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

image: s0728b

CARISIUS praenomine Publius, Legatus pro Praetore in Hispania. Emeritae, iussu Augusti, conditor.

CARISSA Paphlagoniae oppid. Plin. l. 6. c. 3.

CARISSANUM castellum quoddam in Italia, iuxta quod T. Annius Milo occisus est. Plin. l. 2. c. 56.

CARISTEAE columnae apud Capitolin. in Gordiano tertio, c. 32. Vide infra Carystiae.

CARISTI Hispaniae Tarraconensis gens. Ptol. Ubi nunc pars Guipuscoae provinc. et pars Orientalis Biscaiae, inter Iberum fluv. et Oceanum Cantabricum.

CARISTUM Liguriae oppid. Liv. l. 42. vulgo Carusco.

CARITAS cella Monachorum Cluniacens. ad ripas Ligeris, in dioecesi Antissiodorensi: una ex 5. maioribus cellis seu Prioratibus, huic Ordini subiectis. Hinc oppido non ignobili nomen la Chartie. Hadr. Vales. Notit. Gall.

CARITAS apud Gregor. M. l. 12. Ep. 6. alibique passim; Agape est, convivum Christianorum, quo [orig: quô] amici olim pauperesque excipiebantur. Hodieque in Monasteriis Caritatum nomine veniunt epulae sollennes et extraordinariae, quas Benefactores (qui praediis bonisque Monasteria locupletarunt [orig: locupletâtunt] ) vel anniversariorum suorum, vel statis et designatis aliis diebus, praesertim Festis sollennioribus a Monachis fieri praeceperunt, quo et beneficiorum et rerum concessarum memoria Monachorum animis altius haereret. Qui quidem ritus iam a Stephano Eddio memoratur, qui vixit A. C. 700. Sed et quamvis extraordinariam refectionem, maxime illam, quae fiebat extra prandium et cenam, in Monasteriis, sic dici solitam, discimus ex Udalrico Consuetud. Cluniac. l. 1. c. 13. Quam propinare, proprie Conversorum ac Iuvenum esse, docet Bernardus Monach. in Consuetud. eiusdem Abaciae MSS. apud Car. du Fresne in Glossar. Etiam mensura vini, quae in istiusmodi refectionibus extraordinariis Monacho praebebatur, sic appellata, occurrit in Histor. Abbendonensis Coenobii in Anglia, Monastic. Anglic. Tom. 1. p. 104. Et quia ad eiusmodi caritates ac extraordmarios pastus, destinati erant reditus praediorum quorundam, Monachus, cui harum subministrandarum incumbebat cura (Magister Caritatum dictus) eorundem etiam redituum ipsorumque praediorum administrator erat: Quod munus in plerisque Monasteriis Cellerario tribuitur, Monastic. Anglic. Tom. 1. p. 137. 149. etc. Vide Car. du Fresne in Glossar. Sic Caritatum Magister, Gallis Maistre de charitez, dicitur in Regni huius Monasterio San - Dionysiano Monachus, qui epulis praediisque, de quibus dictum, praefectus est. Vide quoque infra Charitas.

CARITH vel CHERITH torrens qui in Iordanem influit. 1. Reg. c. 17. v. 3. i. e. concisio, cofossio, aut exterminatio. In tribu Ephraim. Hic [orig: Hîc] Elias tempore siccitatis mansit.

CARITNI Germaniae populi. Ptol. ubi nunc Wirtembergensis Ducatus in Suevia, iuxta Nicrum fluv. Ortelius, Sanson.

CARIUM locus in Cypro, ubi Apollinis silva. Isac. in Lycophr. forte Curium scribendum.

CARIUS Iovis et Torrhebiae filius, qui circa Torrhebiam lacum oberrans, Nympharum cantum dicitur audivisse, et ab eis musicam didicisse, eamque apud Lydos propagasse [orig: propagâsse]. Quapropter divinos honores apud suos meruit, templo [orig: templô] illi magnifice exstructo [orig: exstructô] in monte, qui et ipse Carius a nomine eius appellatus est. Steph. Vide Torrhebus.

CARLEOLUM urbs Angliae munita ab Henric. VIII. ad Itunam fluv. 3. milliar. a mari, 6. a Scotia, in Cumbria, iuxta ruinas muri Pictici. Parvi circuitus. Carliste vulgo. Ptol. Leucopibia. Luguvallum antiquorum Brigantum esse credit Camdenus et alii, quod vide.

CARLILOCUS Gall. Charlieu, urbs Comitatus Carolensis, in Burgundia. Ibi Synodus A. C. 926. Tom. 9. Concil.

CARLINGFORDIA oppidul. munitum Hiberniae in Ultonia provinc. et Lugensi Comitatu. Protu gaudet utcumque capaci, 4. Milliar. a Dunkerano, 22. a Duno in Austrum.

CARLOMANNUS [1] fil. Ludovici Balbi, ex Ansgarde, nobili puella, cum Ludovic. III. fratre, coronatus, A. C. 879. regno [orig: regnô] sic diviso [orig: divisô], ut Ludovicus Neustriam, Carlomannus Aquitaniam cum Burgundia teneret. Hi cum Ludovico, Alemanniae Rege foedere inito [orig: initô], Bosonem, qui Burgundiae regnum invaserat, praelio [orig: praeliô] vicerunt, Vienna [orig: Viennâ], ubi uxorem reliquerat, obsessa [orig: obsessâ]. Sed cum Ludovicus Normannorum incursiones repressurus, domum iter parans, in reditu obiisset, Frater, obsidioni Comite Richardo [orig: Richardô] praeposito [orig: praepositô], in Picardiam transiit, ubi Barbaros aliquoties victos, tandem, aliqua [orig: aliquâ] pecuniae summa [orig: summâ] exhibita [orig: exhibitâ], discedere penitus coegit. Paulo post prope Montfortium, in venatione, an ab apro, an ab aliquo suorum, letaliter vulnertus, obiit, A. C. 884. Sponsus filiae Bosonis, Regis Arelatensis ex Hermangarde.

CARLOMANNUS [2] fil. Caroli Martelli, Dux et Princeps Francorum in Austrasia, cum fratre Pipino Griffonem minimum natu, in vincula compegerunt, Hunaldum dein, Aquitaniae Ducem, in ordinem coegerunt; dein regno [orig: regnô] diviso [orig: divisô], Carlomannus in Germaniam transiens Theobaldum, Alemannorum et Theodoricum, Bavariae Ducem subegit, quorum hic fidem mox fallens, plurimorum caede perfidiam luit. A. C. 746. Hinc commendato [orig: commendatô] prius fratri Druide filio [orig: filiô], a zacharia Papa sacris initiatus, monasticam vitam suscepit. Obiit A. C. 755. Aimoin. l. 4. Leo Ostiens. l. 1. Hist. Gall. in Childerico II. et Pipino Curto.

CARLOMANNUS [3] fil. Pipini Curti, regno [orig: regnô] cum Carolo M. fratre diviso [orig: divisô], Suessione coronatus est. Paulo post, cum fratre commissus, inquietorum hominum opera [orig: operâ], obiit A. C. 771. Pater duorum filiorum, ex Bertha, quae martio [orig: martiô] mortuo [orig: mortuô] ad Taxilonem Bavariae Ducem se recepit. Hist. Franc. in Pipino Curto et Carolo M. Tilletus, San Marth. Geneal. domus Gallicae.

CARLOMANNUS [4] maior natu fil. Ludovici Germanici, frater Ludov. II. et Caroli, regnum Bavariae, sub se continens


image: s0729a

Pannoniam, Carinthiam, Bohemiam et Moraviam tenuit, cum titulo quoque Italiae Regis. Quod regnum Imperio adiecturus, exercitu collecto [orig: collectô], Panico [orig: Panicô] terrore perculsus, frustra fuit. Paralysi ictus A. C. 880. Ottingae iacet. Pater duorum nothorum, Arnulphi, cui Carinthia obtigit, et Giselae, quae A. C. 890. Zuendipoldo, Moraviae Regi nupsit. Regino, etc.

CARLOMANNUS [5] fil. Caroli Calvi maior natu, qui cum contra Patrem conspirasset [orig: conspirâsset], diaconus factus est. Mox iterum rebellis, in vincula coniectus: unde ope Adriani II. liber denuo turbaturus, excaecatus est, et in Monasterium Corbeiae detrusus. Obiit A. C. 873. Flodorard. Aimoin. etc.

CARLOTA [1] fil. Iohannis II. Regis Cypri, Hierosolym. et Armeniae, ex Helena, filia Theodori Despotae Peloponnesi, uxor primo Iohannis Lusitani, Ducis Conimbricens. eo [orig: ] mortuo [orig: mortuô] A. C. 1457. nupsit Ludov. Sabaudo, secundogenito Ludov. Ducis, A. C. Anna Cypria, sorore Iohann, II. Nicosiae, patre mortuo [orig: mortuô], trium regnorum Regina coronata est, A. C. 1458 sed equo [orig: equô] cum illa titubante, corona, malo [orig: malô] omine, excidit. Paulo enim post Iacobus, patris ex Maria Patra fil. nothus, a Sult. Melec - Ella adiutus, eam regno [orig: regnô] excussit. Quae primo in Sabaudiam, dein Romam delata, dona vir amissum Cypri regnum nepoti suo Carolo, Sabaudiae Duci. Obiit A. C. 1487. Aen. Sylv. in Asia c. 97. et l. 7. Comm. Steph. Lusinian. Histor. Cypri, Gulcheno Hist. Sabaud.

CARLOTA [2] filia Ludov. Sabaudi, ex Anna Cypria, Sponsa Friderici Saxonis, dein uxor Ludov. XI. tum Delphini, ex eo mater trium filiorum, quorum unicus superstes mansit, Carolus VIII. Obiit A. C. 1483. in templo Mariae Clunicensis prope Aurelianum, cum matito, sepulta. Histor. Gall.

CARMACAE Asiae populi circa Maeotim. Plin. l. 6. c. 7.

CARMALUS Aliae minoris in Sagarausena regione amnis, qui in Cilicium mare effluit. Strabo.

CARMANA insula. Steph. Item urbs primaria Carmaniae. Ptol.

CARMANIA regio Asiae Maioris in regno Persico inter Persidem propriam, et Indiam sita. Habuit olim et Regni titulum. Cladinus enim Sultanus Iconiensis, ob irruptionem Tartarorum, e regno profugus, Otrugarelem Carmaniae praefecit, A. C. 1296. quo [orig: quô] post paucos menses defuncto [orig: defunctô], filio eius Ottomanno insignia regni dedit, eumque Regem Carmaniae creavit: sic prima fundamenta Ottomannicae potentiae, quae dominatur hodie, iacta sunt. Hanc duplicem esse Ptolemaeus tradit, cultam alteram, vulgo Chirman, alteram desertam, Dulcinde Castaldo, et Mingiu Ortelio. Prior Persidi haeret, ab ea in ortum recedens, sinum Persicum circa faures illius Armuzo promontor. Contra Armusam insulam et urbem attingens: Altera Oceano Indico adiacet, inter priorem Carmaniam ad occasum et Gedrosiam ad ortum perstricta. Tota Carmaniae ora 1250. mill. pass. patet ex Plin. l. 6. c. 23. Aliter eas Ptol. describit. Desertam enim in Boream versus Asiam et Parthiam, ac in occasum Persidem versus extendit; alteram ad meridiem et ortum. Carmaniae pars (inquit Bochartus, l. 4. Phaleg, c. 4.) una deserta est; Altera, ad quam Sabthecam putamus appulisse, ubi Samydace urbs et Samydacus fluv. omnium arborum est ferax, praeter oleam. Auro [orig: Aurô] etiam et argento [orig: argentô] dives esse traditur, et aere, et arsenico [orig: arsenicô], et minio [orig: miniô], et sale, et frugibus Persicarum aemulis. Sed Carmaniam nihil tantopere commendat, quam portentosa vitium ubertas, quarum uvae solent esse bicupedales, grandibus acinis, ac densis. Ita habetur in Strabone: *gew/rgia d' e)/xei paraplh/sia toi=s2 *persikoi=s2, ta/te a)/lla kai\ a)/mpelon, tau/ths2 d' h( *karmani/a legome/nh par' h(mi=n, kai\ di/phxun e)/xei polla/kis2 to\n bo/trun, pukno/r)r(aga/ te o)/nta kai\ megalo/p)p(aga, h(/n ei)ko\s2 e)kei= eu)erneste/ran ei)=nai. Et in Indicis Arriani, o(rmi/zontai d' en *badeixw/rw| th=s2 *karmani/hs2 oi)koume/nnw| de/ndrea/ te polla\ h(/mera pefuko/ta e)/xonti, plh\n e)lai/hs, kai\ a)mpe/lous2 a)gaqa/s2. Et Plin. l. 6. c. 23. ubi de Carmania, Inde vineas coli, et aiva, etc. Ab hac [orig: hâc] vitium copia [orig: copiâ] et praestantia [orig: praestantiâ] [gap: Hebrew word(s)] Carman, i. e. Carmania videtur dicta, Chaldaeis enim et Syris [gap: Hebrew word(s)] carma est vitis. Arabes scribunt [gap: Hebrew word(s)] carama, Hebraei [gap: Hebrew word(s)] cerem. Nic. Lloydius. Baudrando Carmania, regio Asiae, perampla, inter Persidem propriam ad Occasum, Gedrosiamque ad Ortum, versus oram sinus Armusiani et Oceani Indici sita, nunc Khermam, ab urbe cognomine, quae alias etiam Carmania. Continet provinc. Guadel, Dulcinda et Armuza. Carmania autem Deserta provinc. Persidis parva, inter Parthiam et Carmaniam propriam, cuius verius pars, ubi nunc pars provinc. Meridionalis Sablestan, et desertum Mingui, in Boreali parte Kermani, intra montes. Vide de Carmania, praeter praedictos, Arrian. l. 8. Melam, l. 2. c. 8. P. Fovium, Texeiram, etc. Addo, quod multarum insuper gemmarum mater est, ut in qua Astrios, Asterios, Callaica, Ceraunium candidum, aliaeque plurimae reperiuntur; Onyx imprimis, quem proin lapidem Carmaniae Plin. l. 37. c. 6. vocat, ubi de onychis gemmae nomine loquitur, Hae in gemmam transilit ex lapide Carmaniae. Idem in eadem regione probatissimum Alabastritem inventri, scribit alibi. Unde aliquot locis, apud Solinum et Marcianum Capellam, ubi de gemmis, pro Germania, Carmaniam reponit Salmas. illas enim in Germania perraras esse, notum. Porro parebat ea, una cum Persidis provinc. Susiane ac reliquis in ora maris Indici, Regi Persarum, etiam tum cum Parthi imperabant: quae causa, quod inter duodeviginti Parthorum Regna, provinciae hae non recenseantur Isidoto in libello *parsqikw=n *staqmw=n, Parthicarum Mansionum, etc. Vide praefatum Salmas. ad Solin. p. 240. 559. 1190. 1197. alibique.

CARMANIOLA urbs Pedemontii munita, 2. milliar. a Pado fluv. 9. a. Taurino in Austrum. Arcem habet et armamentarium. Sub Sabaudiae Duce, cui illa bello [orig: bellô] hoc [orig: hôc] crepta a Gallis, receptaque est.

CARMANIS Persiae Emporium, apud Eustathium.

CARMANOR Cretensis, Apollinem de caede purgavit. Pater Chrysothemidis, qui primus in Pythicis Ludis cedinit et cantu vicit. Pausan. Phocic. p. 610.