CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

--- - --- quorum ut subitis exterrita fatis
Agmina, turbatam vidit laxare catervam:

densius agmen exponitur in Gloss. MS. Quam vocem Latinam multis Graecis interpretatur Philoxenus: Caterva, poluplhqi/a. *sundromh\, *(/omilos, *plh=qos, *sustrofh\ (e)pi\ o)/xlou' *)/aqroisma, *su/llogma. Collectitium vulgus. Hinc idem, Thebaid. l. 5. v. 352.

--- - --- Huc saxa sudesque
Armaque maesta virum, atque infectos caedibus enses
Subvectant trepidae. quin et squalentia texta
Thoracu, et vultu galeas intrare soluto [orig: solutô]
Non pudet audaces rubuit mirata catervas
Pallas, etc.

Ad quaeloca vide Casp. Barthium, Animadversion. Tom. 2. p. 553. et Tom. 3. p. 182.

CATETH i. e. taedium, sive contentio, terminus tribus Zebulunis. Ios. c. 19. v. 15.

CATHAEA regio Indiae, in qua mirum in modum pulchritudo excoli dicitur, adeo ut Onesicritus auctor sit, in ea Regem pulchertimum eligi. Vide plura de Cathaeorum moribus apud Strab. l. 15. Cathaena Stephano dicitur. Sic enim ille, *ka/qaina, po/lis2 *)indikh\: timw=si de\ tou\s2 kalou\s2 e)pi\ tosou=ton, w(/ste basile/a to\n ka/lliston ai)rou=ntai. Nic. Lloydius.

CATHARI [1] Graeci kaqaroi\ qeoi\, i. e. puri Dei, colebantur ab Arcadibus, quorum templum erat in colle Pallantio, ad quorum numen iusiurandum Arcades habere solebant. Horum Deorum nomina se nescire faretur Pausan. in Arcadicis.

CATHARI [2] Galliae populi Straboni, in ultima ripa Rhodani habitantes, Salyis finitimi.

CATHARI [3] Indiae populi apud quos hic mos invaluit, ut uxores cum maritis defunctis deflagrarent. Cael. Rhodig. l. 18. c. 31.

CATHARI [4] Haeretici quidam antiqui, quos hodie Puritanos vulgus vocat. Nic. Lloydius. Hoc nomen sibi Montanistae sumpserunt, ut ostenderent, non esse se ex illis, qui tormentorum vi adacti fidem abnegarent; quem in finem candidas quoque vestes geslere [orig: geslêre]. Quibus Augustin. ad nomen alludendo regessit, Si nomen suum voluissent agnoscere, mundanos potius, quam mundos vocassent [orig: vocâssent]. Euseb. l. 6. c. 35. Socr. l. 6. c. 20. Augustin. de agon. Christi, c. 31. Baronius, A. C. 254. n. 106. 107. Nomen hoc etiam aliis, subinde per iniuriam, tributum. Mulierem nobilem haeresis Catharorum convictam Parmae, cum fratres Praedicatores subito [orig: subitô] igne cremassent [orig: cremâssent], A. C. 1280. plebs tumultu concitato [orig: concitatô], omnes urbe exegit. Blondus dec. 2. l. 9. Signo. l. 10. etc. Vide et Gazari. Addo quod haeretici olim Novatiani, quod se mundiores aliis praedicarent, sic dicti sunt, Prosper Aquit. in Chron. Isidorus, Origin. l. 8. c. 5. et Ehrardus contra Vald. Nomine postmodum ad Valdenses, ab eorum ad versariis, translato [orig: translatô]: quos in Albanenses, Concorezenses et Bagnolenses, iidem diviserunt, ut videre est apud Reinerum contra Valdens. c. 6. et Bonacursum de Vita Haeretic. initio [orig: initiô]. Eosdem cum Chazaris facit Gretserus Prolegom. ad Script. contra Sectam Valdens. c. 2. putatque Germanicam esse vocem, ex iis quae habet Ecbertus Schonaugiensis in Sermonib. adv. Cathar. Hos Germania nostra Catharos, Flandria Piphles, Gallia Texerant, ab usu texendi appellant. Sed Godefridus Henschenius ad Vitam S. Galdini Cardin. mavult illos sic appellatos esse, propter nocturnas coitiones, a voce Germanica Caters, i. e. feles, etc. Vide Car. du Fresne Glossar. De illis sic Forbesius, Instructionum Historico - Theologic. l. 14. c. 2. num. 2. Manichaeorum secta in tres partes distinguebatur, videl. in Catharistas et Mattarios et specialiter Manichaeos --- Ab his Catharistis descenderunt manichaei illi, quos in Germania Catharos dictos esse suo [orig: suô] saeculo [orig: saeculô] scripsit Eckbertus Mon. Schonaugiensis, A. C. 1160. Dicti autem Catharistae illi, quasi mundatores, vel purgatores, a turpissimo quodam illorum scelere, quod commemorat Augustinus, Haer. 46. quorum turpitudinem ac secretas spurcitias Catharos sui temporis sequutos esse, refert idem Eckbertus. Vide inprimis de his prolixe disserentem Iac. Usserium Archiepiscopum Armachanum de Christianarum Eccles. successione et statu, c. 8. §. 16. et seqq. ut et can ult. Concilii Lateran. III. celebrati A. C. 1170.

CATHARINA [1] virgo Alexandrina, a tribus Philosophis a pueritia exculta, ac deinde studio doctrinae caelestis dedita. Quae cum Maximinum cogentem Aegyptios ad ethnica sacrificia celebranda palam arguisset, primum carceri inclusa est, deinde ad disputationem cum 50. Grammaticis ac Rhetoribus educta, omnes vicit et ad fidem Christi convertit. Eos omnes Tyrannus trucidavit; Catharinam rotae impositurus erat, sed fulmen rotam disiecit; quare gladio [orig: gladiô] decollata est. A. C. 307. Corpus dicitur ab Angelis in montem Sina delatum esse. Vide Voss. de Philolog. c. 11. §. 3.

CATHARINA [2] filia Caroli VI. Galliae Regis nupsit Henrico V. Anglo, postmodum Ouvino cuidam, ex sartore Walliae Principi, qui capite plexus, sub Henrico VI. avia Henrici VII. Item filia Caroli VII. Galliae Regis, quae Carolo Burgundiae nupsit.

CATHARINA [3] Soror Phoebi, Navarrae Regis uxor Iohannis Albretani. Item haeres Portugalliae, a Philippo II. exclusa, cuius posteri iterum throno [orig: thronô] potiti. Item Regina Georgianorum, in Persia, martyrii coronam nacta, A. C. 1617.

CATHARINA [4] Soror Henrici IV. Galliae Regis, Ducis Barrensis uxor, Reformatae Religionis cum lacte haustae tenacissima, Obiit A. C. 1604. Nanceii. Ob cuius mortem cum tota Regia in

luctu esset, simulque omnes exterorum Principum Legati, Pontificis Nuntius, quid ageret, aliquandiu incertus, tandem et ipse pullatus coram Rege compatuit, dicens: maiores se habere luctus causas, quam reliquos: suum enim Dominum et se lugere interitum animae, cum reliqui tantum corporis deflerent iacturam. Cui Rex, minime dubitare se de animae sororis salute, respondit, referente Bucholcero [orig: Bucholcerô], in Indic. Chron.

CATHARINA [5] Austriaca, filia Philippi I. Hispan. Regis filii Maximiliani I. Imperatoris post Parentis nata obitum, ex Iohanna Castellana, promissa fuit Ioh. Friderico Saxon. Electori, sed non data ob religionem: postea Ioanni III. Portugalliae Regi nupsit, nepotisque Sebastiani ad versus Mauros destinatam expeditionem, quoad vixit, retardavit. Vide de illa Thuanum, Histor. l. 65. Item, filia Ferdinandi I. Imperatoris primo Francisci Ducis Mantuani; dein Sigismundi Augusti Poloniae Regis, qui priorem eius sororem Elisabetham etiam coniugem habuerat, uxor. Spenerus Syll. Geneal.

CATHARINA [7] Genuensis, duos libros Catalogorum sacrorum composuit. Obiit A. C. 1510. Coccius.

CATHARINA [9] Hispanica, filia Ferdinandi, desponsata Arthuro, filio Henrici VII. Angliae Regis, quinto post mense mortuo, ducta est a fratre eius Henrico VIII. ex eo mater Mariae, quae post Eduardum VI. Regnavit. Postmodum a marito repudiata est, qui, cum antea contra Lutherum scripsisset, Defensor Fidei proin a Papa dictus, nunc a Pontifice diris devotus, Ordinum regni decreto [orig: decretô], auctoritatem Pontificiam per regnum abrogavit. Thuan. l. 1. Sic misera Regina, in regia domo, Kimbalton, in Comitatu Bethfordiensi, fortunae suae triennium cum supervixisset, Obiit A. C. 1536. aetat. 50. meditationibus in Psalmos, etc. compositis. Polydor. Virgil. l. 17. Surius, in Comment. Verulamius, in Henrico VII.

CATHARINA [11] Medicaea, filia Laurentii, nupsit Henrico Duci Aurelianensi secundogenito Francisci I. A. C. 1533. Post sterilitatem decennalem, iam Regina, decem liberos peperit: inter quos Franciscum II. Carolum IX. Henricum III. omnes Reges, Franciscum Alenconium Brabantiae Ducem, etc. Mortuo [orig: Mortuô] marito [orig: maritô], et filiis vel minorennibus vel absentibus, Galliae Regem, omnia turbis miscuit, vere regni Furia, etc. Hanc Clemens VII. patruus eius magnus Henrico elocaverat, non ex amore, sed odio ductus, quia ex Mathematicis cognoverat, natam eam exitio Patriae, idicrco etiam Florentini de exponenda, aut prostituenda Virgine cogitarant [orig: cogitârant], Thuan. In regno 30. annos grassata, maerore animi, A. C. 1589. aetat. 72. decessit, vasti animi ac superbi luxus soemina, Thuan. l. 94. postquam de filiorum, Successorumque fortuna, per Magicum speculum, fuisset edocta, Pet. Matth. in Histor. Henrici IV.

CATHARINA [13] de Roches Pictaviensis, doctrina [orig: doctrinâ] insigni praedita. Vide elogia Virorum doctorum.

CATHARINA [14] Senensis, viguit 14. saeculo [orig: saeculô], Gregorio XI. qui Florentinos excommunicaverat, persuasit, ut Avenione relicta [orig: relictâ] Romam rediret, A. C. 1377. Obiit A. C. 1380. aetat. 33. a Pio II. in Beatarum Catalogum relata, A. C. 1461.

S. CATHARINA montis Sinai, ordo militaris in Palaestina, a Turcarum religiosis peregrinis, huc venientibus, conferri solitus. Insigne crux, in modum rotae formata. Favyn.

CATHARINUS Ambrosius Senensis, Episcopus Comanus, Concilio Tridentino interfuit. Plurima scripsit, in quibus opiniones quasdam peculiares fovit. Obiit A. C. 1552. Sixtus Sen. Possev. Bellarm. de Scriptorib. Eccles.

CATHARISTAE Haeretici, praeter deliria Montani, Gnosticorum spurcitias sectati. Macarii quoque dicti. Cyrill. Cat. 6. Augustin. Haer. 46. Baron. A. C. 277.

CATHARUM [1] urbs munitissima Dalmatiae, in ora, ad sinum Rizonicum, cum arce in colle, sub Venetis, Episcopalis sub Archiepiscopo Ragusino. Vide Ascrivium. Vulgo Cattaro.

CATHEA Indiae regio, trans Hyarotim, inter quem fluvium et Hypanim sunt Gandaridae. Vide Salmas. ad Solin. p. 993.

CATHEDRA [1] variis olim tributa. Feminearum meminit Martialis, l. 12. Epigr. 38.

Hunc qui femineis noctesque diesque cathedris
Incedit tota notus in urbe nimis, etc.

Ubi Schol. femineas, inquit, in quibus feminae sedentes, varia et ad suam Rem publ. pertinentia, miscebant colloquia. Iuvenalis, Sat. 6. v. 91. molles vocavit. Phaedrus item, l. 3. fab. 9. v. 2.

Habebat quidam filiam turpissima,
Idemque insigni et pulcra [orig: pulcrâ] facie filium.
His speculum in cathedra matris suppositum facit, etc.

Vide quoque Plinium Iun. l. 3. Ep. 16. ubi de Arria, Horatium, l. 1. Sat. ult. Propertium, l. 4. Eleg. 5. Iuvenalem, l. c. etc. Hinc pueri Cahtedralicii, i. e. delicati, teneri, effeminati, mollitie neutiquam cedentes mulieribus, quarum proprie Cathedra fuit, Hadr. Turnebus, Adversar. l. 30. c. 30. De iis Martialis, l. 10. Epigr. 13. v. 1.

Cum Cathedralicios portet tibi rheda ministros,
Et Libys in longo pulvere sudet eques.

Ubi in delicatum puerorum comitatum invehitur, de quo Cicero in Milon. quoque agit. Alii longe ab his fuerunt

Cathedrarii servi, memorati Sidonio Apollinari, l. 1. Ep. 11. Solus Curio meas in transfugarum perfidiam invectus, cum adversperasceret, per Cathedrarios servos vespillonibus tetriores, domum raptus et reportatus est. Vide Laur. Pignorum Comm. de Servis. de Cathedris vero u(po/ste/gois2, in circuitu Circi positis a Tarquinio Prisco, ut ex iis spectaret populus, infra in voce Subsellia, etc. In Ecclesia Romana Cathedra, proprie sedes est honestior et augustior Episcoporum in Aede sacra, coeteris aliorum Presbyterorum sedilibus excelsior: atque hinc ipsa Sedes, Episcopatus, Dioecesis: Guil. Britto Philipp. l. 5. de Turonensi Metropoli.

Quae cum sit Britonum caput et Metropolis, una
Bis senas sub se Cathedras laetatur habere.

Porro quoque Aedes seu Ecclesia Cathedralis, in Capitulari Aquisgran. A. C. 789. c. 40. Hinc Altarium Cathedrae, h. e. Praefecturae Ecclesiasticae, Episcopatus, apud Sidonium in Contion. Et Cathedrari dicti Episcopi, cum ad cathedram Episcopalem promoventur, item incathedrari, Graecis enqroni/zesqai, quod cum consecrarentur, in Ecclesiae cathedra collocarentur in eaque sedentes palam ab aliis Episcopis efferrentur, de quo maxime in Gallis more insignis exstat locus, apud Steph. Eddium in Vita S. Wilfridi Episcopi Eborac. c. 12. ubi auream illam fuisse inter alia refert. Et Cathedrales, nude pro Canonicis Ecclesiae Cathedralis, in Charta Leopoldi Ducis Austriae A. C. 1216. in Metropoli Salisburg. Tom. I. p. 381. 395. Et Cathedraticum, pensio, quae Episcopo ab Ecclesiis quotannis exsolvitur, in signum subiectionis, seu pro honore Cathedrae, ut est in Concilio Braccar. II. can. 2. pro respectu sedis, ut est in Concil. Ravenn. A. C. 997. can. 2. quae ad duorum solidorum quantitatem restringitur, ibid. Vide quae de Iure Cathedratici congeslere [orig: congeslêre] Rem. Chopinus de Sacr. Polit. l. 2. tit. 7. Nicol. le Maistre de Iuribus et Censibus Episcop. l. 2. c. 2. 3. Innocentius Cironus in Paratitul. Decretal. l. 5. tit. 39. ut et infra, in voce Synodaticum. Apud Iulianum vero Antecessorem Constitut. 115. §. 431. Cathedraticum est, quod Iustiniani Nov. 123. c. 3. e)nqronistiko\n vocat: nempe certa pecuniae summa, quam Episcopi recens ordinati dabant partim Episcopis, a quibus ordinati erant, partim Clericis et Notariis, qui in ea inauguratione ministraverant, etc. Vide plura hanc in rem apud Car. du Fresne in Glossar. et Macros Fratres in Hierolex. aliquid etiam infra, voce Sella: it. Stagii et supra Assidititia.

CATHEDRA [2] in vet. Regesto A. C. 1346. 14. Iulii fiebant Cathedrae ponderis aurei 52. marcha auri empta 50. Cathedr. 6. Nov. 1346. Cathedrae, ut supra marca empta 48. Cathedr. 7. April. 1347. post Pascha: marca empta 50. Cathedr. auri, apud Car. du Fresne, nummus aureus est Francicus, in quo Rex cathedrae insidens conspicitur. Sub Philippo IV. certe Floreni cum Cathedra, vulgo Florins d'or a la Chaire, cusi leguntur, A. C. 1308. pretii 20. sol. Turon. in Edicto Regis huius 18. Ianuar. ann. praedicti apud Eund. in voce Moneta, ubi etiam Denariorum aureorum ad Cathedram, ut et Florenorum cum Cathedra, meminit.

CATHEDRA Ferrea *kaqe/dra sidhra= inter martyrum olim tormenta, frequens apud Ecclesiae Graecac Scriptores, sicut et kalkai= lepi/des2, laminae seu squamae aeneae. Ita legimus apud Eusebium, Histor. Eccl. l. 5. c. 1. in Lugduvensium ac Viennensium ad Fratres Asiaticos Epist. Sanctum Diaconum kalkai=s2 lepi/si diapu/rois2, aereis squamis corpori undiquaque affixis ustulatum primo; dein (quod et in aliis quibusdam perpetratum) e)pi\ sidhra=s2 kaqe/dras2 thganizo/menon, cathedrae ferreae insidentem fuisse torrefactum. Vide quoque infra Grabatus.

CATHEDRAE S. Petri Romae festum institutum a Gregorio XIII. ad instantiam Antonii Cardinal. Carafae A. C. 1576. celebrari solet die 18. Ianuar. Franc. Torrigius de Crypta Vaticana edit 2. p. 570. Vide Dominicum Macrum Hierolex. in voce Sella gestatoria Apostolica.

CATHEDRALE Foedus seu foedus Domus Dei, Germanice Gottshaus-bundt, secundum Rhaetorum foedus, nomen habet ab Episcopo et Collegio Curiensi: Huius caput urbs Curia est: Conventus seu Communitates habet 21. quae nonnumquam in 11. maiores contrahuntur: e quibus duae Germanica [orig: Germanicâ] lingua [orig: linguâ], reliquae sua [orig: suâ] peculiari Rhaetica [orig: Rhaeticâ] utuntur. Populi praecipui Curienses Praegallienses et Engadini, apud quos Oenus et Athesis oriuntur. Ex his Episcopus et Capitulum, civitasque Curiensis cum Tigurinis foedus A. C. 1419. iunxerunt in annos 51. Dein foederi Cano iunctum Cathedrale in perpetuum foedus cum 7. Helvetiorum Pagis coiit, A. C. 1498. anno [orig: annô] postquam canum illis accesserat. Factum id autem ob negatam iustitiam et insidias ipsis structas a Maximiliano I. Imperatore, cui tum Episcopus Curiensis operam navabat. Proximo [orig: Proximô] statim anno [orig: annô], bello [orig: bellô] Suevico [orig: Suevicô], Rhaeti adversus Austrios fines suos egregie tutati sunt, et tum suis viribus, tum adiuti ab Helvetiis pluribus praeliis hostem fuderunt: pace tandem, quam cum Imperatore Helvetii saepius victores Basileae fecerant, quoque comprehensi. Plura vide apud Simlerum de Rep. Helvet. Stumf. Chronic. Helvet, etc.

Curia, Cur. Furstenovia, Furstenow. Pagi quatuor ad Asperum montem spectantes. Vatium superius, Obervatz. Raetia ampla. Imum castrum, Teuffen-Castell. Grifenstein. Bivium sive Stalla, Bevi vel Stallen. Aversa. Ardetz. Praegalia infra et supra portam, Pregell ober und nider Port. Zuzium, Sutz. Summada, Summaden. Pesclavium, Puschlaff. Stenzebergum. Scultina, Schuls. Eremusium, Remus. Monasteriensis vallis, Munsterthal.

CATHEGETA ex Graeco *kaqhghth\s2, Doctor, praeceptor, apud Theophylactum Bulgarorum Archiepiscopum in Institut. Reg. Part. 1. c. 2. Idem qui *bai/+oulos2 seu Imperatoris Magister, Codinus.

CATHEI montes Sarmatiae Asiaticae, ex quibus Lagous amnis profluit. Plin. l. 6. c. 7.

CATHELAUNI melius Catalauni, Galliae populi apud Marcellinum, l. 15. quorum urbs Cathelaunum a Neotericis, et Catalaunum in Libr. Provinciarum nominatur. Eandem hodie Chalons en Champagne, vocant; et Cathelauni campi, ubi Attila caesus est, A. C. 453. a Merovaeo, Francorum Rege, Theodorico Gothorum Rege, et ab Aetio, Romanorum Duce a pluribus sumuntur ex ea regione quam Gallicum vulgus Champagne vocat, ubi adhuc Chastillon civitas. Sed hi campi Catalaunici in tam exiguo terrarum spatio vix includi posse videntur. Quidam vero Cataluniam, quasi Gothalaniam, h. e. Gothroum et Alanorum regionem, vocari putant. Alii scribunt, esse circa Tholosam, totamque vel maximam regionem hos campos designare verisimile est ex Iornande, qui eos 100. leucas in longitud. et 50. in latitud. patere ait. Idem eos quoque Mauricios campos nuncupat. Apud Catalaunios Tetricum ab Aureliano Imperatore superatum tradit Eusebius. Baudrando sunt in Campania regionis Galliae Belgicae prope Catalaunum. Vide Catalaunum.

CATHENA Latinis ex *ka/qema Graeco unde et Kethem Hebraeis, Proverb. c. 25. v. 12. ubi iungitur cum margarita, et apud Danielem, ubi cum ophas: monile significat auro [orig: aurô] et gemmis variatum Hesych. *ka/qema o( kata sth=qos2 o(/rmos2: Polluci ka/qhma, ex Antiphane Comico. Nec defuere [orig: defuêre] certe ex Hebraeis Magistris, qui peregrinam esse vocem agnoverunt, etc. Salmas. ad Solin. p. 1084. Vide eundem p. 688. ubi funibus et cathenis, quas Perticas vocant, hodie rem agrimensoriam peragi, ait.

CATHILCI German. populi a Germanico Caes. devicti, Strabo. Lege Cathulci.

CATHESIA regio Scotiae Septentrionalior et ultima, versus Orcades Insulas, ubi alias Carini. Ibi loca quaedam parvi momenti.

CATHOLICA [1] in Symbolo dicitur Ecclesia, Graece *kaqolikh\, h. e. Universalis; Tum quatenus ea universam Dei familiam, sive olim, sive nunc, in terris peregrinantem, perque omnia Mundi tempora ac spatia diffusam uno [orig: unô] ambitu comprehendit; tum in specie; quatenus Ecclesiam N. T. pariter in terris militantem denotat. Haec enim vere universalis et una est, nulli amplius loco aut populo affixa, ut olim; non in familiis Patriarcharum dedicata, non in sacra Iudaeorum gente collocata, non aliis denique genti elocata, ac velut in servititum tradita, verum toto [orig: totô], qua patet, Orbe iam sparsa, manet ipsa communis omnium fidelium mater; quos eodem [orig: eôdem] lacte nutritos, eodem [orig: eôdem] sinu fovet, atque eandem in spem educatos, eiusdem civitatis cives facit, mundumque hunc tandem universum commune veluti Templum Dei reddit. Sed et Veteres cuivis Ecclesiae particulari orthodoxae, Catholicae elogium tribuerunt, verum ratione Fidel Catholicae, quam profitebatur; adeo que per tralationem. Hodieque idem nomen servat Aedes quaedam sacra Messanae in Sicilia, cuius Protopapas non parum a Clero Metropolitanae Ecclesiae honoratur, et ab illo, die Pentecostes, ad eam Aedem deducitur, ubi Graeco [orig: Graecô] ritu sollennes Vesperas celebrat. Quae honoris demonstratio Clericis illis Graecis ideo exhibetur, quod, cum Sicilia adhuc sub Graeco Imperio esset, Ecclesia illa cum Latina unita permansit, in articulo Catholico, de processione Spiritus S. a Patre et Filio, uti legimus apud Macros Fratres in voce Protopapas. Aliam notionem vocis habes infra, ubi de veterum Oratoriis.

CATHOLICA [2] vicus Ramandiolae, in ditione Pontificis medius fere inter Arminium et Pisaurum, in colle, et in ora maris Adriatici, tabernis tantum constans et turri.

CATHOLICUS [1] titulus Hispaniae Regum, cuius origo ad Flavium Recaredum, Regem Gothicum refertur, qui Arianis ditionibus suis expulsis, A. C. 585. Valdesius de excell. regni Hisp. in Toletano Concilio Catholicus proclamatus est, Mariana, l. 7. c. 4. Isid. in Chron. Adelphonsus dein, gener Pelagii, Saracenorum viribus attritis, et Christianismo [orig: Christianismô] reducto [orig: reductô], idem agnomen meruit, A. C. 738. Vasaeus in Chron. Hisp. Quod multis postea aetatibus interminssum repetiit Ferdinandus Aragoniae Rex, pulsis tota [orig: totâ] Hispania [orig: Hispaniâ] Mauris, A. C. 1492. effecitque, ut consequentibus Regibus proprium et hereditarium esset. Iidem: Sed et Philippum Valesium, Galliarum Regem quod iura Ecclesiastica strenue tueretur, Catholici nomen obtinuisse, legimus apud Froissard. l. 1.

CATHOLICUS [2] dignitas et Magistratus, in Africa praesertim. Eusebius, l. 8. c. 23. *kaqoliko\n th=s2 *)afrikh=s2, et de Vita Constantim, l. 4. to\n th=s2 dioikh/sews2 *kaqoliko\n, h. e. Consularem et Praefectum Africae, ut interpretantur Viri docti. At Cuiacius ad l. 5. Cod. de Iure Fisci, l. 10. contendit, probatque non uno [orig: unô] *basilikw=n loco [orig: locô], id nominis spectasse [orig: spectâsse] Fisic Procuratores, Gallis hodie Generaux des Finances, quos genikou\s2 Scriptores Byzantini vocant passim: quod clare evincit Theodorus Hermopolites ad l. ult. Cod. Si a non compet. Iud. o( *kaqoliko\s2, h)\goun o( proi+sta/menos2 kai\ fronti/zwn tw=n dhmosiakw=n pragma/twn, Cui notioni convenit Gloss. Graec. Latin. *kaqoliko\s2 Rationalis. Quamvis certum sit Consularium vel certo Proconsulum munus fuisse, tributorum exactioni incumbere, quod Dio diserte tradit, l. 53. etc. Inde Catholiciani, officiales Catholicorum, l. 9. §. 2. Cod. de Bonis proscript. ubi cum Caesarianis iunguntur. Glossae Basil. *p(ationali/ous2, tou\s2 magki\pas2, tou\s2 au)tou\s2 kai\ ka/qolikianou\s2 kai\ sitw/nas2, kaq' *(/ellhnas2. Quae forte ratio, quod pro

Spiculatoribus vocem aliquoties usurpat Sveno in Histor. Danica, c. 7. Sed et Catholicus Primas est, qui inter Episcopos Primatiae, ut vocant, dignitatem obtinet: apud Asiaticos praesertim aliquot Praesules, Aut iochenae olim sedi subditos et suffraganeos; qui, quod iurisdicitionem et dioecesin valde amplam haberent, olim hodieque Catholicos se, h. e. Universales, appellare consueverunt. Et quidem Persarmeniorum Catholicus memoratur Procpio, de Bello Pers. l. 2. c. 25. Armeinorum, Ottoni Frisingensi Chron. l. 7. c. 32. Seleuciae, in Canonibus Nicaeni Arabici a Turriano editi, c. 33. et c. 34. ubi gradus eius spra omnes Episcopos Graeciae statuitur: c. item 35. ubi Praelatus Persidis appellatur. Sed haec dignitas postmodum divisa legitur, binique ex uno Catholici Patriarch. Antiocheno subditi creati: quorum alter Aniensis, Annensis, Persidis Primas, Catholicus Ani, Romogyreos Catholicus, etc. alter Hirenopolitanus, item Bagdatensis dictus est, Papa quoque et Iacolith, seu Iacolich, Paulo Veneto (quae vox corrupta est ex Catholicus ) de quo utroque agit Guil. Tyrius, l. 4. c. 9. Armenicus Catholicus, cuius meminit idem Auctor, cum Hieronopolitano idem est. Vide eum l. 15. c. 18. Publicavit autem Armeniae Catholicorum seriem et historiam ex Graeco Scriptore et ex Codice 696. Bibliothecae Regiae Combefisius in Historia Monothelitar. ex qua liquet primitus xeirotoni/an et ordinationem accpisse ab Ecclesia Caesariensi; pacto [orig: pactô] istiusmodi inter Gregorium primum Armenorum Episcopum cum leontio Caesareae Cappadociae Archiepiscopo, a quo ordinatus fuerat, inito [orig: initô]: quod etiam eousque duravit, donec prolapsi in varias haereses Armeni ab Ecclesia Caesariensi descicerent. Sis vero urbem, Armeniae Catholici fuisse sedem suo [orig: suô] aevo [orig: aevô], refert Wildebrandus ab Oldenborg, Itinerar. Terrae Sanctae, ubi de Armenis. Titulos honorarios, quos Zachariae Maioris Armeniae Catholico adscribit Ioannes Archiepiscopus Nicaenus, l. de Nativ. Domini, ita habes: *)=w maka/rie *zaxari/a, o( dia/doxos2 tou=mega/lou *)aposto/lou *qaddai/ou geno/menos2 kai\ su/nqronos2 tou=a(gi)ou *grhgori/ou, o(dhgo\s2 de\ tou=oi)/kou *qorgw\n, kai\ e)pista/ths2 *)ara/rti e)gxwri/wn, kai\ gnwstikw/tatos2 tw=n fulw=n tw=n a)ri/stwn polemistw=n tw=n *)aza/t. O beate Zacharia, Successor magni Apostoli Thaddaei, et Sancti Gregorii synthrone, Dux viae domus, Thorgon et Praeses Ararti incolarum, scientissime tribuum optimorum bellatorum in Azat. Porro habuit Aethiopia quoque suos Catholicos, Alexandrinae sedi subiectos, non tamen tantae auctoritatis, quanta [orig: quantâ] pollebat Seleuciensis, cui ius erat ordinare Archiepiscopos, sicut Patriarchae faciunt, quod Aethiopicis Catholicis non licebat, ex can. 36. Nicaeni Arabici Canon. ubi in Conciliis Graeciae septimum locum, post Seleuciae Catholicum, cui datur sextus, Aethiopico assignari consuevisse, additur. Albaniae Catholicum memorat Auctor Narrationis de Rebus Armen. apud Combefisium, qui *kaqoliko\s2 *)ibhri/as2 dicitur in Menaeis. Caetholicus Iacobitarum, quem illi Patriarcham vocant, recensetur a Zonara in Heraclio. Vide quae praeter Car. du Fresne in Glossar. de Catholicus congesserunt Sirmondus in Adventoria, Marca Dissertat. de Primatibus, c. 26. 27. et Salmas. in Eucharistico, c. 3. De Aede primaria Graecorum quam habent Athenis, Catholicon illis dici, ait Iac. Sponius, Itinerar. Graec. Part. 2. p. 182. quae ibidem videtur loci esse, ubi olim Templum Vulcani, Ibid.

CATHRAPS apud Plinium, c. 25. l. 6. A promontorio Carmanis iunguntur Armozei, quidam interpount Arbios CCCCXII. toto littore, ibi portus Macedonum, et arae Alexandri in promontorio. Amnes Sigana. Dein Aechidana et Chatraps; amnis Asiae post Siganam ad Orientem pergenti occurrens. Hinc *ka/qrapos2 potamou= e)kbolai\, apud Ptol. etc. Salmas. ubi supra p. 1182.

CATHULCI seu CATHULCONES Ptol. Germaniae populi ad Albim fluv. Erant clientes Cheruscorum, ubi nunc Luneburgum, urbs ampla et probe munita, Ducatus cognominis caput. Cluver.

CATI [1] quinam Romanis sint dicti, exponit Plin. l. 7. c. 31. Reliquis animi bonis praestitere [orig: praestitêre] coeteri mortales: sapientia [orig: sapientiâ], ob id Cati, corculi apud Romanos cognominati: apud Graecos Socrates, oraculo [orig: oraculô] Apollinis Pythii praelatus cunctis. Ubi sensus est; Coeteri mortales praestitere [orig: praestitêre] reliquis animi bonis, ut fortitudine, eloquentia [orig: eloquentiâ], memoria [orig: memoriâ], patientia [orig: patientiâ], aliisque; at sapientia [orig: sapientiâ] apud Romanos, qui Cati et corculi ob id sunt cognominati: apud Graecos Socrates, etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 51. Cognomen id Aeliorum fuisse, adnotat Iac. Dalechampius ad h. l.

CATI [2] Fons dicebatur, ex quo aqua Petronia in Tiberim fluebat, quia in agro erat cuiusdam Cati. Festus.

CATICARDAMNA Indiae intra Gangem urbs, Ptol. Chiromandel. Petro Apiano. Baudrando quid sit, non constat.

P. CATIENUS [1] Philotimus, patronum adeo dilexit, ut haeres omnibus bonis institutus in rogum eius se iecerit. Plin. l. 7. c. 36. extr.

CATIFA oppid. Asiae, in ora Arabiae Felicis iuxta sinum Persicum, qui hinc Golfo del Catif, habet portum et arcem satis munitam; Alias Gerra dictum, Sansone teste. Vide ibi.

CATIGNATUS Allobrogum Dux, qui post coniurationem Catilinae rebellaverat. Pacati vero fuerunt Allobroges an. Urb. Cond. 694. biennio [orig: bienniô] antequam Helvetii sunt domo [orig: domô] profecti.

CATILINA [1] cognomen Avidii Cassii, qui, post Verum, imperium tenuit. Vulcatius Gallicanus, in Vita eius, c. 3. Nec defuere [orig: defuêre], qui illum Catilinam vocarent: quum et ipse se ita gauderet appellari; addens futurum se Sergium, si dialogistam occidisset, Antoninum hoc [orig: hôc] nomine significans. Nempe propter similem coniurationem, et morum inprimis similitudinem, Cassius hic non Catilina solum audiit lobens; sed ultro etiam se vel Sergium dici velle (Catilinae qui armiger fuit, perditissimi heri perditissimum manicpium) aiebat, modo Marcum occidisset. Vide Casaubon. ad loc.

patriam inita [orig: initâ] notissimus, cuius impii conatus prudentia [orig: prudentiâ] Ciceronis oppressi sunt: an. 692. Urb. Cond. Historiam eam scripsit Sallustius. Vide et Flor. l. 4. c. 1. et Plut. in Cicerone. Iuvenal. pro quovis pessimo et exitioso patriae cive posuit. Sat. 14. v. 41. cum ait:

Dixerat O mores! O tempora! Tullius olim
Sacrilegum strueret cum Catilina nefas.

CATILIUS [1] Severus, vir doctissimus, discipulus Papiniani. an. Urb. Cond. 976. Lamprid. in Alexandro, c. ult.

CATILIUS [2] Severus, Consul, Collega T. Aurelii Fulvii Antonini. an Urb. Cond. 872.

CATILLAMINA apud Arnob. l. 7. Quid taedae? quid naeniae? quid offae, non vulgi, sed quibus est nomen appellatioque penitae, ex quibus quod primum est, in exiguas arvina est miculas catillaminum infecta de more; cupedia est et delitiosa mattea, e verbo catillare, i. e. ligurire, unde Catillones dicebantur gulones, a lingendis catillis; et Catillatio, de his, qui provincias exspoliabant. Proprie vero ita vocasse [orig: vocâsse] videntur farcimina aut botulos minutis carnibus inculcatos, quod avide a catillonibus expeterentur. Quo [orig: Quô] sensu idem quoque Catillamenta posuit l. 2. Ut spirulas et botulos facerent, isicia, catillamenta Lucanica, suminatam cum his carnem et glaciali conditione tucceta; ex lectione Salmasii, cui proin catillamenta et catillamina fartus sunt ex carne minutatim et per miculas insecta, vide eum Exercit. Plin. ad Solin. p. 128.

CATILLIUS [1] filius Amphiarai, qui cum fratribus Cora [orig: Corâ] et Tyburto [orig: Tyburtô] in Italiam venit, ibique Tybur condidit, et a nomine fratris nomen ei imposuit. Virg. Aen. l. 7. v. 672.

CATILLUS superior pars molae, apud Paulum ICtum, de instructo et instrum. leg. 18. est autem meta inferior pars molae, catillus superior; uti vulgo habetur: Scaliger vero putat ICtum scripsisse, Est autem meta superior pars molae, catillus inferior. Graeci certe superiorem molae partem o)/non vocant, inferiorem mu/lon. Moeris Atticista. *mu/los2 h( tra/peza tou= mu/lou, o)/nos2 to\ a)/nw mu/lou. Sic Catillus molae, i. e. pi/nac, id fuerit quod Graeci tra/pezan mu/lou vocant: quod imponitur et superiectum est, o)/nos2 vel a)letw\n Graecis, meta Latinis, superior nempe molae lapis. Hesychius, a)letw=nes2 oi( toi=s2 mu/lois2 e)pitiqe/menoi; qui et alibi o)/nos2 interpretant a)nw/tiron li/qon tou= mu/lou, superiorum lapidem molae. Tota vero mola machina dicebatur unde machinarius asinus, qui machinam circumagit, etc. Vide Salmas. ubi supra p. 659. et 1210.

CATIMELIBOCUM Germanice Catzenelnbogen, Comitatus Germaniae, in Wetteravia, vide infra in voce Catimelibocum.

in CATINIS aurum coquendi ratio indigitatur Plinio, l. 33. c. 4. Quae e catino iactatur spurcitia, in omni metallo vocatur scoria. Haec in auro coquitur iterum et tunditur. Catini fiunt ex tasconio, haec est terra alba similis argillae: neque enim alia flatum ignemque et ardentem materiam tolerat. Auri enim ramenra in catinos coquenda mittebantur ex argilla factos, qui dein in fornace vel camino ponebantur *kera/mea a)ggei=a vocat Agatharchides istos catinos: *ka)/peita, inquiens. e)piqe/ntes2 e)pi/qema kalw=s2 h(rmosme/non, kai\ pantaxo/qen xri/santes2, e(/yousin e)n kami/nw\ pe/nte h(me/ras2. Et postea imponentes operculum bene adaptatum et undique perlinentes, coquunt in camino quinque dies, etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 1079.

Turnicii tandem rumor pervenit ad aures,
Qui Catapan fuerat Graecorum missus ab Urbe,
Cui constantinus nomen dedit.

Partibus Ausoniis Gallorum terror habetur,
Ex qua Normannos Catapan abscedere fecit.

apud Leonem porro Ostiensem, l. 2. c. 68. Lupum Protospatham, Anonymum Barensem, in Vita S. Vitalis Siculi, Ughellum Ital. sacr. Tom. IV. passim, idem quod Capitaneus est, Praeses, Praefectus provinciae seu civitatis; apud Byzantinos inprimis seu Graecos, ut infra videbimus. Hodieque Neapoli Catapanus vocatur publicus Minister, annonae, ponderibus mensurisque praefectus. praesertim vero sic dicti sunt, qui in Italiam ab Imperatoribus Byzantinis mittebantur, provincias ac urbes sui Imperii ibi administraturi, unde Italiae Catapanorum frequens mentio, apud Byzantinos atque adeo italicos medii aevi Scriptores. Leo

Ostiensis loc. cit. Alius in Apuliam Catapanus, nomine Ducliano, ab Imperatore dirigitur. Sic Romuald Salernitanus Archiep. in Chronico MS. A. C. 1013. Bugianum quendam, qui *boiwa/nnhs2 Scylitzae dicitur, a Graecorum Imperatore in Italiem missum, cum Catipani dignitate, in Apulia plures urbes condidisse, ipsamque regionem Catipantam (quae eadem est cum hodierna Capitanata) appellasse [orig: appellâsse], refert. Et quidem, pulsis Italiae finibus Gotthis, sab Iustiniano demum missos esse Praefectos seu *strathgou\s2, qui provincias et urbes regerent, populosque in officio coutinerent, certum est. Quos inter primus exstitit Bellisarius, qui exactis Gothis Italiam aliquandiu gubernavit. Narses mox Eunuchus et Patricius, qui in Italiam Longobardos evocavit, aliique: quos excepere [orig: excepêre] postmodum Exarchi Ravennates. Hos sequuti sunt Catapani, qui Apuliam et Calabriam rexere [orig: rexêre], postquam Longobardia [orig: Longobardiâ] aliisque Italiae provinciis Graeci pulsi sunt, eo [orig: eô] ordine, qui infra subtexetur. Nomen quod attinet, Auctori Vitae Lietberti Episcopi Camerac. c. 41. Tom. IX. Sptcilegii Acheriani dictus est quasi kata pantokra/tora, h. e. post Imperatorem, seu qui vices illius exsequebatur, unde cum secundum dominum vocat. Guilielmo Apulo iuxta omnes, l. 2.

Cui Catapan facto cognomen erat Bugianus,
Quod Catapan Graect, nos iuxta dicimus omnes.
Quisquis apud Danaos vice fungitur huius honoris,
Dispositor populi, parat omne, quod expedit illi,
Et iuxta, quod cuique dari decet, omne ministrat.

Sed nugas has refellit, et Byzantinos vocem hanc formasse [orig: formâsse] ex katepa/nw, quam quibusvis Capitaneis seu cuiuscumque ordinis viris primatibus tribuere soleaut, erudite ostendit Car. du Fresne Notis ad Alexiad. p. 275. e quo Catipanorum Apuliae Calabriaeque seriem hanc damus, in Glossario eius fusius memoratam.

Stephanus cognomine Maxentius Cappadox, missus ad gubernandam Italiam seu Longobardiam, a Basilio Macedone, primus occurrit: cui, ob rem male gestam, pulso, successit. Nicephorus, cognomine Phocas. Gregorius Baiulus Imperialis Graecorum A. C. 875. Casanus seu Cassanus Patricius, A. C. 883. 884. Ioannicius Candidatus, Stratigo Augustalis, A. C. 884. Tradezi Straticus, A. C. 886. Theophylactus Stratigo, A. C. 887. Constantinus Patricius, qui et Trapezi seu e)pi\ th=s2 trape/zhs2, Praefectus mensae Augustali, A. C. 887. 889. Symbaticus Protospathatius, qui et strathgo\s2 i. e. Dux Macedoniae, Thraciae, Cephaloniae atque Longobardiae. Beneventum cepit. A. C. 891. Georgius Patricius, cum Benevento praefuisset ann. 3. mens. 9. a Guidone Duce et Marchione una cum Graecis inde pulsus est. Huic successit Barsacius Patricius. Cosmas Anthius Protopatricius, Basilicus Protonotatius et Straticos Siciliae ac Longobardiae, A. C. 893. Melissenus seu Melisianus, Italiae Stratigus, A. C. 900. Nicolaus Patricius, cognomine Picyglus, A. C. 915. Ursileo, A. C. 921. Michael Schlavus, A. C. 926. Imogalaptus, A. C. 940. Platopodius, A. C. 947. Melissenus seu Malachianus, A. C. 955. Marianus Patricius, seu Marianus Anthypatus Imperialis Patricius et Stratigos, h. e. Dux Calabriae ac Longobardiae, A. C. 955. Nicephorus Magister A. C. 966. Hic primus Magistri dignitate insignis, Strategus seu Catapanus Italiae fuit. Passarus Protospatha A. C. 973. Zacharias A. C. 975. Porphyrius Protospatha A. C. 979. Calocyrus Delphinas Patricius, A. C. 982. et 983. Romanus Patricius, A. C. 985. Sergius Protospatha, a Barensibus occisus, A. C. 987 Nicolaus *krith\s2, cognomine Calabritus, eodem [orig: eôdem] anno [orig: annô], Adralistum interfecit. Ioannes Patricius, qui et Ammiropolus. A. C. 989. Hic Leonem Icannatum, Nicolaum Critim et Porphyrium interfecit. Tubali, A. C. 990. Petrum Excubitum occidit. Macrotheodorus Excubitus, occisus a Maraldo, A. C. 997. Gregorius Trachanioti, Graecis *traxaneiw/ths2, A. C. 989. 1000. Melus Barensis, A. C. 998. Xiphias vel Xiphea Catepanus, A. C. 1006. 1007. pater Xiphiae, qui sub exitum Imperii Bulgaroctoni defecit. Curacas Patricius, A. C. 1008. 1010. Basilius Mesardonites, A. C. 1010. 1012. obiit 1017. Andronicus Turnices seu Turnicius, A. C. 1017. Basilius Bugianus seu Bagianus, Scylitzae *boiwa/nnhs2, A. C. 1018. 1019. 1024. Abalantius Patricius, A. C. 1018. Safatius *krith\s2 A. C. 1023. Leo Potus A. C. 1027. Michael Protospatharius Criti, *krith\s2 tou= *bh/lou kai\ *(ippodro/mou descendit A. C. 1032. et adduxit Anatoliki e)pi\ tw=n oi)keiakw=n Catapanum. Constantinus Protospatha, cognominc Opo. A. C.1033. cuius amore Zoe capta, apud Scylitzem. Leo Opus, A. C. 1037. Nicephorus, qui et Dokino, A. C. 1039. Michael, qui et Dokiano seu Duchiano, A. C. 1041. Exagusto, filius Bugiani praefati, A. C. 1042. Georgius Maniaces, a Michaele in Apuliam missus, A. C. 1043. ubi et purpuram induit. Pardus Patricius, cum Tubaki, Protospatha descendit, A. C. 1043. quo [orig: quô] Imperator dici voluit. Constantinus Theodorocanus Proedrus, contra Maniacem in Italiam missus A. C. 1043. praefuit aliquandiu: fusus postea et captus a Nicephoro Bryennio, qui similiter Imperium arripuerat, apud Scylitzem, ubi et Georgii Theodorocani, Cycladum Praefecti,

mentio praeterea occurrit. Eustachius Palatinus A. C. 1045. 1046. Iohannes, qui et Raphael A. C. 1046. 1047. Argyrus Magister, Vestes et Dux Italiae A. C. 1051. Alexius, cognomine Charon. Trombus, A. C. 1058. Marules, A. C. 1061. Sirianus, A. C. 1062. Apochara, A. C. 1064. Curiacus A. C. 1066. Mabrix, qui et Mabriaca A. C. 1066. Stephanus Patrianus A. C. 1071. qua [orig: quâ] ferme tempestate exacti Calabria [orig: Calabriâ] Apuliaque [orig: Apuliâque] a Normannis Graeci sunt, sicque Catapanatus dignitas exstincta. Plura de his qui scire amat, adeat Lupum Protospatham, Erchempertum, Leonem Ostiensem, Leonem Gram. Zonaram, Scylitzem, Anonymum Barensem, Anonymum Salernitanum, Fragmentum Historiae Longobard. Ughellum Ital. sacr. Auctorem Vitae Nili Iun. Gail. Apulum, Romualdum Salernit. in Chron. MS. Nicephorum Bryennium, Octavium Bertrannum, Descript. Regni Neapolit. et qui hos laudat, Car. du Fresne in Famil. Byzant. Notis ad Annam Comnenam, Glossar. etc.

CATIPHA portus Insulae margaritarum piscatione celebri, Baharain oppositus. Petrus Texeira, Itinerar. et Chron. Armuziae, p. 19. Insula Barhen sita est in meditullio sinus Persici centum leucts ab Armuzia et totidem a Basora, exiguo [orig: exiguô] intervallo [orig: intervallô] a continente Arabiae, e regione portus Catiphae. Idem prope portum hunc, in sinum Persicum, ramum illum Euphratis, qui Phison in Sacris dicitur, ferri ait, Ibidem. Vide Bochart. Hieroz. Part. post. l. 5. c. 5.

CATIVULCUS Rex dimidiae partis Eburonum, frater Ambiorigis. Caes. l. 5. Comment. c. 24. et 26. l. 6. c. 30.

CATIUS [1] Deus Ethnicorum, qui catos, i. e. acutos homines faceret, aliis Cautus, quia Cautos homines efficit. Augustin. de Civ. Dei, l. 4. c. 21.

CATIZI Pygmaeorum gens a barbaris dicuntur, quos credunt a gruibus fugatos. Plin. l. 4. c. 11. Stephano *ka/ttouza et *(rakw/lh eorum regio vocatur; incolae Tussyli.

CATO [1] Huius nominis celebres aliquot fuerunt: ut M. Porcius Cato, cui postea a Censurae dignitate Censorii nomen inditum est. Ex Tusculano municipio ortum traxit, indeque persuasione atque amicitia [orig: amicitiâ] Val. Flacci adductus primus ex ea familia se Romam contulit, ubi propter singularem virtutem honores omnes sine repulsa [orig: repulsâ] est adeptus. Primo enim Tribunus Militum in Sicilia fuit, deinde Praetor Sardiniam subegit, ubi ab Ennio fuit Graecis literis institutus, cum iam natu grandior esset. Postremo Consul cum eodem Flacco creatus citeriorem Hispaniam sortitus est, ubi rebus feliciter gestis urbium omnium muros, quae intra Baetim erant, uno [orig: unô] die solo [orig: solô] aequart iussit. Hunc ob morum gravitatem, singularemque iustitiam Virgilius, Aen. l. 8. v. 670. Inferorum iudicem facic:

Tametsi locum illum aliter intelligit De la Cerda, nempe de Catone Uticensi: quem severum Martialis, l. 1. Epigr. 3. v. 3. gravem Silius, horridum Lucanus vocat. Ceterum Cato noster tres summas res praestitisse existimatus est. Erat enim Optimus Orator, Optimus Imperator, Optimus Senator, uti eum Plin. l. 7. c. 27. praedicat: Praeterea quadragies causam dixit, et quamvis toties postulatus fuit, tamen semper absolutus est. Omnium bonarum artium magister eidem Plinio vocatur, l. 25. c. 2. Scripsit varia, iam senex: Ut septem libros histor. Cornelio [orig: Corneliô] Nepote teste, quos Origines dixit: frustra ab Anna Viterbiensi mundo obtrusos, cum perierint. Aliaque, de quibus vide Voss. infra laudatum. Quintilian. l. 12. c. ult. M. Censorius Cato, idem Orator, idem Historiae comlitor, idem iuris, idem rerum rusticarum peritissimus, inter tot operas militiae, tantas domi contentiones, rudi saeculo [orig: saeculô] literas Graecas atate iam declinata [orig: declinatâ] didicit, ut esset hominibus documento, ea quoque percipi posse, quae senes concupiscent. Vide Plutarchum et Nepotem in eius vita, itemque Livium, l. 39. c. 40. Elogium quoque eius habes apud Val. Max l. 8. c. 7. ex. 1. Vide sis etiam Voss. de Hist. Lat. l. 1. c. 5. Dicere solebat, Trium potissimum rerum se paenitentiam egisse; primum eo perrexisse navigio [orig: navigiô], quo pede proficisci potuisset: Secundo ignavum praeteriisse diem; Tertio uxori secretum revelasse [orig: revelâsse]. Carthaginem delendam semper suasit, in quacumque occasione Rei publ. devotus. Quando obierit, incertum est. Plerique tamen obiisse illum an. 606 Urb. Cond. M. 3906. ante Christum Natum 148. Olymp. 158. secundo [orig: secundô] bello Punico [orig: Punicô], asserunt. Item Catones duo fuere [orig: fuêre] superioris filii, quorum alter in bello contra Perseum, sub Aemilio Paulo, magna cum laude militavit, eius, ducta [orig: ductâ] Tertia [orig: Tertiâ], gener factus: Alter Cato Salonius dictus, quem pater iam octogenarius, ex Salonia, cuiusdam domesticorum suorum filia, susceperat, patre superstite, ac Praetore designato [orig: designatô], exstinctus est, et egregios in iuris Civilis disciplina [orig: disciplinâ] libros composuit. Gellius, l. 13. c. 19. Pater Catonis Consulis, Avus Catonis Philosophi, Proavus Catonis, qui in Philippica pugna contra Augustum et Antomum pugnans occubuit, Plut. de duobus Catonibus.

M. CATO Uticensis M. Porcii pronepos fuit, quem et vitae, Stoicaeque disciplinae severitate referebat. Hic nudis interdum pedibus, brevique toga [orig: togâ] in publicum prodibat, sese adsuefaciens non nisi turpibus rebus erubescere. Consulatum frustra petiit, quod virtuti suae sidens, populo non nimium submisse voluerit supplicare. Martiam coniugem Hortensio amico, liberorum causa [orig: causâ] concessit, candemque post eius mortem recepit; quod Caesar avaritiae causa [orig: causâ] ab eo factum calumniatus est: Dimisit, inquit, inopem, ut locupletem reciperet. Post Pharsalicam cladem, reliquias Pompe.

iani exercitus collegit, ac terrestri itinere per deserta Libyae ad Iubam Regem perduxit. Tandem, victo [orig: victô] a Caesare Scipione, Uticae, quam tutandam sumpserat, necem sibi conscivit, perlecto [orig: perlectô] ante Platonis Dialogo [orig: Dialogô], de animae Immortalitate, qui Phoedon inscribitur. Lucanus, l. 1. v. 128.

Quem vino non indelectatum liquet, ex Senec. c. 15. l. 1. de Tranquillitate: Cato, inquit, laxabat animum curis publicis fatigatum, etc. Et mox, Catoni ebrietas obiecta est. At facilius effecerit, quisquis obiecerit, hoc crimen honestum, quam turpem Catonem. Sane et Plutarchus quoque auctor est, Catonem polla/kis2 e)n oi)/nw| dia/gein ei)s2 o)/rqron. Hunc Sapientis nomen in senectute habuisse, scripsit Cicer. l. de senect. Quo [orig: Quô] nomine eum vetus Poeta in Florido ita admiratus est, ut vel Socrati anteferret. Eius versus isti sunt:

Sperne mores transmarinos; mille habent offucias,
Cive Romano [orig: Romanô] per orbem nemo vivit rectius:
Quippe malo unum Catonem, quam trecentos Socratas.

Fuit nimirum severis motibus, invicti animi et continentis: Unde omnes cordati, severi et inculpatis moribus Catones vocati, ut Val. Max. l. 2. c. ult. ex. 7. observat. Lucan. l. 2. v. 380.

--- --- Hi mores, haec duri immota Catonis
Secta fuit, servare modum, finemque tenere,
Naturamque sequi, patriaeque impendere vitam,
Nec sibi, sed toti gemptum se credere mundo.

Nec alia [orig: aliâ] causa [orig: causâ] aureolo illi libello, De moribus, versibus conscripto, qui vulgo pueris proponi solet, Catonis nomen inditum est: Neque enim Cato eius auctor est: sed ita appellatur, quia de sanctitate morum praecipit, qualis in Catone fuit. Eius vitam scripsit Plutarchus. elogium eius apud Senecam habes, de Const. Sapientis, c. 1. et 2. Nic. Lloydius.

Val. CATO Grammaticus, qui Romae multos et nobiles docuit tempore Syllae, cuius famam hi versus indicant;

Scripsit, praeter Grammaticos libellos, etiam poemata, ex quibus praecipue probantur Lydia, et Diana. Lydiae Ticida meminit.

Vixit ad extremam senectam, sed in summa pauperie et pene inopia, abditus modico gurgustio, postquam Tusculana villa creditoribus cesserat, auctor est Bibaculus in his:

Si quis forte mei domum Catonis
Depictas minio assulas, et illos
Custodes videt hortulos Priapi,
Miratur, quibus ille disciplinis
Tantam sit sapientiam assecutus,
Quem tres calculi et selibra farris,
Racemi duo, tegula sub una,
Ad summam prope nutriant senctam.

Catonis modo Galle, Tusculanum,
Tota [orig: Totâ] creditor urbe venditabat.
Mirati sumus unicum magistrum,
Summum Grammaticum, optimum Poctam
Omnes solvere posse quaestiones,
Unum Difficile expedire nomen.
En cor Zenodoti, en iecur cratetis!

CATO [2] temporis sui cognomine Fabii Sabini, qui inter consiliarios Alexandri Seu. memoratur Aelio Lampridio in Vita huius Imperatoris, c. 68.

CATOBLEPAS seu CATOBLEPA nomen animalis in Aethiopia, de quo sic Solinus, c. 30. Iuxta Nigrim fluv. Catoblepas nascitur, modica atque iners bestia, caput praegrave aegre ferens, aspectu pestilenti: nam qui in oculos eius offenderint, protinus vita [orig: vitâ] exeunt. Graece katwble/pas2, ut katwfa/gas2, a ka/tw, et ble/pw video, ob rationem dictam. In Circo Romano, h( ka/tw, i. e. pars inferior, dicebatur Circi principium, ubi creta; sicut h( a)/nw, i. e. pars superior, ea quae ad ultimas metas erat, et alias sfendo/nh quoque appellabatur. Unde partem illam Circi, comparant Circi Editores terrae; istam vero, caelo. In urbe Athenarum, quid th=s2 ka/tw po/liws2 nomine venerit, diximus supra. Vide Salmas. ad Solinum p. 389. et 915.

CATOLACUM seu CATULLIACUM vicus suburbanus agri Parisiaci, 6. ab urbe lapide, in quo Dionysius Parisiorum

Episcopus sepultus est. Hic clarissimum monasterium a Dagoberto Rege exstructum et basilica magnificentissima condita est: quod monasterium S. Dionysii dicitur, et oppido originem ac nomen dedit Regumque Galliae palatio [orig: palatiô] fuit inclitum, Dagoberti, Caroli Ducis Francorum, Pippini Regis, Caroli Calvi eiuspronepotis et omnium fere ab Hugone Rege Mansolaeum. Hadr. Vales. Notit. Gall.

CATOMIDIARI apud Ael. Spartian. in Hadriano, c. 18. Decoctores bonorum suorum, si suae auctoritatis essent, catomidiari in Amphitheatro iussit et dimitti: Ita enim veteres editiones omnes habent, cum recentiores secutus Casaubonus catamidiari legat, ut vidimus; catomis caedi est. Significat autem Graecis to\ katwmon sive ta\ ka/twma partem sub collo inter scapulas: unde caedi aut verberari catomo vel catomis dixere [orig: dixêre], ut capite caedi, tergo [orig: tergô] vapulare. Usitatissimum namque Latinis partem designantia efferre per sextum casum, intellectu praepositionis. Quam proin constructionem secuti recentiores inprimis, caetomis verberare, frequenter dixerunt, uti in Martyrologiis passim videre est. Procopius, Arcan. Histor. vocat plhga\s2 cai/nein kata tw=n w)/mwn kai\ tou= nw/tou. quod virgis fere fiebat interdum etiam plumbatis. Unde apud Prudentium, in Romano, Hymno [orig: Hymnô], 14. v. 117.

Verberabantur autem certe quidam illorum pendentes, mete/wrost oi(=a ta\ ei)s2 grammatistou= foitw=nta paida/ria, velut ad Praeceptorem itantes pueri, ut Procopius ait, l. c. quod valde antiquum esse ex Comicis constat; nempe, ut eo maiorem patientiam praestarent, non innitentes solo, nec contrahendi corporis aut flectendi, aut ullo [orig: ullô] motu sive eludendorum sive molliendorum ictuum copia [orig: copiâ] facta [orig: factâ]. Unde factum, ut semiprisci Scriptores abusi vocabulo [orig: vocabulô] finxerint phrases, in Catomo levari, suspendi catomo [orig: catomô], catomis et flagellis caedi, vocemque, quae designabat corporis partem maxime dantem atque excipientem supplicium, pro ipso supplicio acceperint. Sic itaque Decoctores bonorum Hadrianus puniri voluit, nempe iussit cos catomidiari, h. e. fustibus aut virgis kat' w)/mwn verberari, nisi malis plumbatis, quarum ictibus cervices et terga contundi moris fuit; sed posteriorum tantum Imperatorum aevo [orig: aevô], l. 40. Cod. de Decurion. Vide Salmas. ad Spartian. loc. cit. et Gronovium, Observation. l. 4. c. 13. et hic [orig: hîc] paulo post.

in CATOMO LEVARI seu CATOMO SUSPENDI, in Actis S. Babylae Martyris, c. 2. num. 6. Rex iussit tres infantes levari in catomo, et primo dari duodecim plagas, secundo autem novem, etc. et apud Adonem ac Bedam 18. Nov. Catomo [orig: Catomô] suspendi eum ac verberari et postremo etiam decollari iussit: quibusdam est in alienos humeros attolli; melius idem cum catomidiari, de quo diximus: Unde et Scaliger formulam hanc loquendi intelligendam censet de iis, qui flagris caedebantur funibus utrinque a terra levati, atque ita suspensi, ut cervices a terra longius, quam pedes, extarent. Sic Nic. Alemannus, Notis ad Anecdota Procopii, p. 85. 1. Edit. kat' w)/mous2 kai\ nw=ta caedi, ait esse mete/wron ai)/resqai, sublimem pendere, quomodo pueri in ludo literario vapulare solent, ex eodem Procopio et ex Nicephori Constantinopol. Breviario. Et sane ita etiamnum pueri vapulaturi a duobus valentioribus condiscipulis in sublime educuntur, nudato [orig: nudatô] tergo [orig: tergô] ut verbera excipiaut. Neque aliter Prudentius, Hymno [orig: Hymnô] 14. de S. Romano, v. 696.

Vix haec profatus, pusionem, praecipit,
Sublime tollant, et manu pulsent nates,
Tenerumque diris ictibus tergum secent.

Vide praeter ea, quae supra diximus, plura apud Ios. Scaligerum, Epist. 144. et 146. ac Chiffletium ad Victor. laudatos Carolo du Fresne in Glossario, aliquid etiam infra, voce Verbera.

--- --- --- --- --- --- --- --- tollet bona [orig: bonâ]
Fide vos Orcus nudas in catonium:

Pro catomium perperam positum esse, contendit Vir magnus, et de colli vertebris accipit vocem, vide supra. Salmasius vero vocem mere Graecam esse, ei)s2 to\ katw/nion, et ad inferos, vel, ut infimi Aevi Scriptores dixere [orig: dixêre], ad infernum, significare docet. Ab adverbio nempe ka/tw, infra, Aeolica [orig: Aeolicâ] plane derivatione, katw/nion dictum, sicut e(terw/nion, a voce e(/teros, a)llw/nion ab a)/llos, a)nemw/nion ab a)nemos2, vide Eustathium in Il. v. Adeo que katw/nion inferorum hic locus est; cum Graeci Poetae ka/tw plerumque de Inferis accipiant, uti Latini infra. Tibullus, l. 1. El. ult. v. 35.

i. e. ou)k a)gro/s2 e)sti ka/tw, apud inferos. Quod proin verbum idem reducit in Epistolam 25. Ciceronis l. 7. Sed heus tu manum de tabula: Magister adest citius, quam putaramus [orig: putarâmus], vereor ne in catonium Catoninos i. e. ne morte afficiat Catonianarum partium homines et orco demittat. Vide Salmas. ad Spartian. in Hadriano Cas. c. 18. ubi vocem Catomidiari pluribus exponit.

CATONI populi Scythiae circa Maeotim degentes. Plin. l. 6. c. 7. Alii Carom legunt.

CATOPTERIUM locus excelsus supra Anemoriam Phocidis urbem, sive Parnassi praecipitium. Strabo.

CATOPTRICA [1] Alexandri VII. Pontificis exhibitio, in Musaeo Kircheriano. Cuius Auctor, cum ob studii et virtutis amorem, multum ab hoc Pontifice amaretur et magnis excoleretur muneribus, beneficiorum memor eiusdem effigiem in nitidissima

speculati glacie comparere voluit in laquearis fastigio; tali quidem sollertia [orig: sollertiâ], ut pro vario ambulantis situ mox accedere, mox retrocedere videatur et certo [orig: certô] demum stationis puncto [orig: punctô], curioso indagatori, se plene et maiestuose venerabilem praebeat. Cuius artis arcanum sagacissimos quosque fugit, qui quantumvis obiectas species ex omni latere inquirant, nusquam tamen eas detegere queunt. Georg. de Sepibus in Collegii Roman. Societ Iesu Musaeo, c. 37.

CATOPTRICA [2] Prospectiva, Catoptricum Theatrum, Catoptricus Proteus et Catoptricus Quadrans, vide infra, suo [orig: suô] quodque loco [orig: locô]; de Catoptrica vero Scientia aliquid supra, in voce Anacamptica, ac infra ubi de Optice.

CATOPTROMANTIA seu Vaticinatio per specula, apud Veteres multiplex fuit. Nam et Sagae Thessalae, quibus multiplex cum Luna commercium, ad divinationes suas speculo [orig: speculô] usae, in eo literas sanguine inscribebant, responsa continentes: quas, qui consuluerant, legebant non in speculo, sed in orbe Lunae. Id enim carminibus suis se praestare, esseque id Pythagorae inventum, iactitabant. Alius modus erat, cum praeter speculum et Puerum ad maggavi/smata sua adhibebaut, de cuiusmodi pueris multa Appulcius in Apolog. Vide quoque Spartian. in Didio Iuliano, c. 7. Praeterea, quot genera sunt corporum, quae imagines referunt, tot fuere [orig: fuêre] *)esoptrikh=s2 seu *katoptrikh=s2 species ac nomina, unde huc referri debent u(dromantei/a, lekanomantei/a, kulikomantei/a, e)laiomantei/a, cifomantei/a, similesque aliae, quatenus haec omnia, utpote tersa, polita, ac laevia, imagines reddere apta sunt. Iohann. Saresberiensis de Vestigiis Philosophorum l. 1. c. 12. Specularios vocant, qui in corporibus levigatis ac tersis, ut sunt lucidi enses, pelves, cyathi, speculorumque diversa genera, divinantes, curiosis consultationibus satisfaciunt. Neque vero solum ad praescientiam futurorum haec faciebant; sed etiam in adversis inde petebant subsidium, quo Iulianus spectasse [orig: spectâsse] videtur, de quo praefatus Spartianus, etc. Vide infra ubi de Cyatho et Speculariis.

CATORISSIUM seu CARTUSIA vulgo Chartrousse, vel Chatrousse, magnus Galliae in Delphinatu vicus, positus ad pedem montis cognominis nomen dantis Eremo Monasterioque maioris Cartusiae, lagrand' chartrouse. Hadr. Vales. Notit. Gall.

CATRIA insula in mari Libyco, eadem quae Aethusa. Steph. De nominis origine sic Bochart. l. 1. Chanaan, c. 27. Aegusae Libycum nomen, apud Steph. est Catria; *ai)gou=sa, inquit, nh=sos2 *libu/hs2 kata *li/buas2 legome/nh *katri/a. Ubi pro *katri/a Cluverius scribendum censet *katrari/a, quasi pro Aegusa Libyes Caprariam Romana [orig: Romanâ] voce appellaverint. Sed utut *ai)gou=sa et Capraria sint voces synonymae, tamen a Romanis ipsis Aegusa dicitur non Capraria. Vide Plin. l. 3. c. 8. Aponianam vocat Hirtius, de bello Africano, c. 2. unde hodiernum Favagnana; Caprariam nemo quod sciam. Praeterea non est credibile, Poenos a Romanis accepisse nomina insularum, quas tenuere [orig: tenuêre] diu ante Romam conditam. Catria igitur, ut vult Stephanus, Punicum nomen est, sed a Graecis interpolatum, nam et [gap: Hebrew] expressum per G. ut in Gaza, Segor, Gomorrha, et similibus, [gap: Hebrew word(s)] geder autem vel gadar est grex, non solum ovium sed et caprarum. Hinc in plurali emphatico [gap: Hebrew word(s)] gedraja vel gedreia sunt greges. Itaque insula Gadraia, unde deflexum Catria, est insula gregum, caprinorum scilicet, i. c. Aegusa. Nic. Lloydius.

CATTI [1] ab Hermonduris, ob rivum, unde sal colligebatur, victi sunt, exuviis Marti et Mercurio dicatis, i. e. hominibus, equis iumentisque internecioni datis, Tacit. l. 13. Annal. c. 57. Chattae Ptolemaeo populi German. hodie Hessi, a Druso domiti, quorum regio Hessia, seu Hassia, Hessen vulgo, teste Iunio [orig: Iuniô]: Baudrando erant, ubi nunc Hassia, cum parte Turingiae et Brunsvicensis Ducatus, prope Visurgim fluvium et Cheruscos. Postea in insul. Batavorum transgressi sunt, Tacit. Hinc in Batavis sunt Cattorum vici duo, vulgo Catwick, ad mare et Rhenum, apud Lugdunum urbem. Adversus Cattos nulla necessitate bellum sumpsit Domitianus Im perator, A. C. 85. sed amisso [orig: amislô] Poppaeo [orig: Poppaeô] Sabino [orig: Sabinô] Consulari rediit, Dion. l. 67. Horum meminerunt Martial. l. 2. Epigr. 2. v. 5.

Frater Idumaeos meruit cum patre triumphos,
Quae datur ex Cattis laurea, tota tua est.

Tamquam de Cattis aliquid, torvisque Sicambris,
Anxia praecipiti venisset epistola pinna [orig: pinnâ].

Pannonicas nobis numquam dedit Umbria cattas:
Mavult haec domino mittere dona Pudens.

Sunt, quas Martas vulgo dicimus, quae de genere felium sunt silvestrium seu mustelae silvestres. Quae enim Felis Veteribus, Recentioribus dictus est Cattus, quod cattat, i. e. videt: Isidoro: hodieque gattare, in Gallia dicunt observare et speculari. Arabico-Latinum Lexicon: Musium cattum, quod cattat, i. e. videt. Sed illud cattare, pro videre et speculari factum est, ex Latino captare, Salmas. ad Solin. p. 1009. Apud Hungaros, Bansolmora vel Bansulusmora, dicitur marturinarum harum pensio, vel ipsa carum pellis, in Decreto Ludovici Hungariae Regis A. C. 1351. c. 12. quam pensionem a Calomano Rege primitus introductam esse, diximus supra in voce Bansolmora. A Cattus porro Cattinae pelles, in Vita S. Wlfrani Episc. Wigorn. c. 2. Cuidam suggerenti, ut pelles saltem cattinas admitteret. Apud Continuatorem Florentii Wigorn.

p. 663. Nulla Abbatissa carioribus utatur indumentis, quam agninis, vel cartinis, pelles sunt catorum seu felium. Sic coopertoriorum catinorum meminit Historia Abbendomensis in Anglia Monasterii. Uri autem pelles catinae vulgares viles erant, sic contra in pretio habitae cattinae pelles Hispanicae, Gall. Peaux de chats d'Espagne, de quibus Petrus Venerab. in Consuetus. Cluniac. c. 17. Cattinarum damnabilis curiositas in tantum processerat, ut, Gallicanorum cattorum pellibus comentis, ad Iberorum vel Italorum cattos religiosorum hominum curiositas transmigraret. Pelles cattarum silvestrium, quas endru/mous2 ka/ttas2 vocat Caesarius, frater Gregorii Theol. Dial. 2. c. 110. appellat Regestum vetus Peaux de chat sauvage, apud Car. du Fresne Glossar. Vide quoque infra Felis, it. Murilegus, ut et ubi de Muribus Moscoviticis, de Mure peregrino, et voce Zibetta.

CATTI [2] Melibocci, Germann. tractus, qui Catzenelebogen dicitur B. Rhenano; Comitatus Wetteraviae; in Hassia est; sub Landgravio Hasso Cassellano. Cum oppido cognomine vix 2. leuca Nassavio in Occasum. Comitatum hunc, uxoris Annae nomine, defuncto [orig: defunctô] profratre Philippo [orig: Philippô] iuniore, ultimo [orig: ultimô] Cattimeliboci Comite, Henricus III. Hassiae Landgrav. obtinuit; cuius filius Guilielmus Iunior, absque filiis mortuus A. C. 1500. liti inter successorem Guilielmum Medium agnatum, sororesque, Mechthildem et Elisabetham, istam Iohanni Clivensi, hanc Ioanni Naslovio Dillenburgio, nuptas, causam occasionemque dedit: cum istae Comitatum maternae hereditatis iure sibi vindicarent; Guilielmo [orig: Guilielmô] contra eo [orig: eô] maxime argumento [orig: argumentô] nixo [orig: nixô], quod Guilielmus Iunior A. C. 1487. sororibus non nisi dotem 100000. aureorum pactus, integram terrarum successionem patrueli seposuerit. Et protracta [orig: protractâ] multos in annos cum Nassoviis controversia [orig: controversiâ], Clivensium quoque iuribus posteae titulo [orig: titulô] emptionis auctis, tandem pro his sententia dicta est, A. C. 1648. cui tamen transactione Passaviensi robur ademptum, et ut in illius iustitiam alio [orig: aliô] iudicio [orig: iudiciô] quaereretur, permissum. Inde ab iis, quibus cognoscendi vices delegatae, pronuntiatum A. C. 1657. ut tituli honore non Nassovii minus, atque Catti gauderent; hi vero, retento [orig: retentô] Comitatu, Nassoviis, una cum quarta Comitatus Diezensis parte 450000. aureorum exsolverent: Cattimelibocci quoque portionem, sive inferiorem, sive superiorem, aut loco [orig: locô] eius 300000. aureorum habituris, quando Hassi nulla [orig: nullâ] relicta [orig: relictâ] prole mascula [orig: masculâ] decederent. Tob. Pfannerus de praecipuis Germaniae Principp. Gentibus, c. 8. Vide quoque praefatum Rhenanum, Rer. Germ. l. 1. et ad cum Cl. Ottonis praefati Notas.

CATTIGARA Sinarum statio. Ptol. Canton Castaldo, urbs Sinarum in ora littorali, sub Lusitanis, in Indiae ultra Gangem confinio, Emporium frequens. Quibusdam est Xanton, urbs Asiae sub Tartaris, in regno Sinae, in ora littorati sinus Numquini. Baudrand.

CATTINAE Pelles, apud Continuatorem florentii Wigorn. Vide supra Cattae Pannomicae.

CATTUACI populi inter Belgas, Nerviis, Caletibus, Veromanduis et Condrusis proximi, quos forte Duaci oppidi incolas Dicoecesis Atrebatensis opinari licet. Caesar, l. 2. Corrupte pro Aduaticis, qui fuere [orig: fuêre], ubi nunc Comitatus Namutcensis, et eorum urbs Namurcum, ad confluentias Sabis in Mosam. Sanson, Brietius. Alii.

CATTUS seu CATUS vinea. Vegetius, l. 4. c. 15. Vineas dixerunt Veteres, quas nunc militari barbaricoque usu Cattos vocant. Sic dictae nempe vineae hae seu plutei, quod sub illis miles in morem felis, quem Cattum vulgo dicunt, sub insidiis lateat. Monachus Vallis Sarnaii in Hist. Albig. c. 42. Machinam quandam parvam, quae lingua [orig: linguâ] vulgari Catus dicitur, faciebat diu ad suffodiendum murum. Aimoinus Histor. l. 3. c. 71. Erant carri vimineis cratibus tabulisque tecti ligneis, in quibus latentes milites fundamenta suffoderent murorum. *th\n a)po\ tw=n r(a/bdwn stoa\n, vocat Procopius, Gothicor. l. 2. c. 19. Vide Porrenarium in Felicitate Patav. l. 5. c. 5. Matthaeum Parisium A. C. 1226. Iac. de Vitriaco Histor. Orient. passim, Alios et supra in voce Cattae. Guil. Britto, Philipp. l. 7. apud Car. du Fresne.

Hinc Catafalco, Italis machina illa, quam Chafaux Galli dicunt, quasi Chatfaux, ut observavit idem Car. du Fresne ad Ioinvillam, cum non cata vel catus sit, sed speciem saltem illius referat. Vide quoque infra, in voce Murilegus.

CATUALDA nobilis inter Gothones iuvenis, profugus olim, vi Marobodui; sed post dubiis rebus eius ultionem ausus, valida [orig: validâ] manu fines Marcomannorum ingressus, corruptisque primoribus ad societatem irrupit regiam Bubiemum, Maroboduumque regno [orig: regnô] proturbavit. Eundem casum paulo post expertus, Hermundorum opibus et Vibilio [orig: Vibiliô] Duce pellitur; receptusque Forum Iulium Narbonensis Galliae coloniam mittitur. Tacit. l. 2. Annal. c. 6.

CATULARIA porta Romae sic dicta, quia non longe ab ea, ad placandum caniculae sidus frugibus inimicum, rufae canes immolabantur, ut fruges flavescentes ad maturitatem perducerentur.

CATULI cum porcellis ludentes gratum Alexandro Sev. oblectationis genus, apud Lampridium, c. 41. ubi Catuli sunt canes iuniores. Sed et Catulus, nomen vinculi, apud Veteres, de quo vide supra in voce Canis. Alias Catuli, dicuntur quarumlibet bestiarum filii, ut ait Isidorus, apud Salmas. ad Solinum, p. 106.

CATULIANA Minervae cognomen, a Q. Lutatio Catulo, qui signum ei dedicavit, Plin. l. 34. c. 8.