December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

image: s0780b

CECILIA [1] Syriae urbs, ad Euphratem fluv. Ptol.

CECILIA [2] Mellinum, Lusitaniae uths. Ptol.

CECILIANA sunt ruinae, inter amnes Agualva et Agua de Moura, qui ibi cadunt in Cadaon fluv. vix z. leuc. a vico Martea in Occasum, in Extremadura Lusitanica.

CECILIANUS Diaconus Mensurii Episcopi Carthaginiensis ei successit, A. C. 306. A qua dignitate exclusos se dolentes Borrus et Celesius, secessionem fecerunt, Donatistae, a Donato, Maiorini successore, dicti; dein in duas partes divisi, per duo saecula Africanam Ecelesiam turbaverunt. Cecilianus vero a criminibus sibi tributis liber pronuntiatus Romae primo, A. C. 313. dein Arelati A. C. 314. niceno Concilio Generali interfuit. Obiit A. C. 323. Augustin. l. 1. contra Parm. c. 5. Brev. Coll. di. 3. c. 14. l. 3. c. Crescon. c. 27. Optat. l. 1. contra Parm.

CECILION locus Hispaniae inter Emeritam et Salamanticam. Antonin.

CECINA melius Cecinna, fluv. ad Volaterras. Mela, l. 2. c. 4. et Plin. l. 3. c. 5. Vide Cluver. Ital. Ant. l. 2. p. 469. Oritur inter Senas Et Volaterras; dein auctus aliquot fluviis, in Mare mediterran. se exonerat, 18. milliar. a Liburno in Eutum. Abeo vallis amoena et fertilissima in territorio Pisano nomen habet. Baudrand.

A. CECINNA equestris ordinis vir, quadrigariorum magister, Pompeianarum partium; tempore belli Civilis hirundines parvas e nidis Romae comprehensas nutriebat, quas postea nuntias belli mittebat amicis, ut Plin. refert. Scripsit libraum contra Casarem. Fuit Ciceroni familiaris, et cliens, defensus ab eo in quadam hereditatis causa: exstant et inter eos epistolae conscriptae, Librum quoque de fulguribus procurandis edidit, quem Seneca, l. 2. quaest. nat. c. 56. se faretur imitari, dicitque eum virum facundum, nisi a Ciceronis rebus primo recessiset. Cicer. Orat. c. 29. et l. 15. Epist. 66. etc.

CECINNA [1] Octavii Caesaris scriba, pront legitur, in Epp. ad Atticum. l. 16. Ep. 8.

CECINNA [2] vir Consularis, ob coniurationis suspicionem a Tito Iinperatore ad cenam vocatus, ac per proditionem intersectus, Sueton. c. 6. in Tito.

CECINNA [3] Dux Vitellianus, cum exercitu e Gallia prosectus, ad Bebriacum, cum Othonianis congressus felieiter dimicavit; Missus dein cum exercitu 30000. contra Primum Moesiae Praesidem, Vespasiani partes amplexum, Ioseph. de Bell. Iud. l. 4. c. 40.

CECINUM oppidul. Stilo, quod et Carcinum et Cocimhum, ad amnem cognominem, nunc Cacino, in Calabria ulter. 12. milliar. a Corintho promontor. in Occasum 15. a Soriano, 22. Mileto in Ortum. Maginus, Alii.

CECRENA urbs Troadis. Phavorinus.

CECROPIA vide Ceorops.

CECROPIDAE vide infra Novum Nomen, it. ubi de praemiss Militum.

CECROPIS prima et antiquissima Atheniensium Rei publ. Tribus, ita nominata in hovorem Cecropis, qui 4. tribubus, in quas prinritus civitas divisa fuerat, nomina primus indidit: quae postea Cranaus mutavit, ut et Erichthonius ac Ion, nominibus pro uniuscuiusque arbitrio iis impositis. Donec Alemaeon Archon, aucto [orig: auctô] Tribuum numero [orig: numerô], a Semideis Atheniensium, inter quos et Cecrops fuerat, illas denominavit: tum iterum Cecropidis emersit nomen. Vide Pausan. in Atticis.

*dh=moi seu Municipia Tribus Cecropidis.

Aexone. Alae Aexonides, Athmonon vel Athmonia. Dadalidae. Epiecidae. Phlya. Pithus. Sypalettus. Trinemei, Xypete. Vide Franc. Rossaeum Archaeol. Atticae, l. 1. c. 6.

CECROPIUS [1] Dux Dalmatarum, Heracliani iussu Gallienum interemit, Zosimus et Trebellius Pollio, in Vita Gallienerum, c. 14.

CECROPIUS [2] Episcopus Sebastae, Concilio Chalcedonensi interfuit. De illo vide Acta Concil. Baron. A. C. 451. Item, Episcopus Nicomediae, Arianus et hostis Athansii, post Eusebium eiusdem farinae hominem. Periit urbis ruina [orig: ruinâ], in horrendo illo terrae motu, de quo Ammian. Marcellinus, l. 17. A. C. 358. Vide Socr. l. 2. Sozom. l. 4.

CECROPS [1] primus Atheniensium Rex. Euseb. in Chron. l. 1. *(oi de\ ou)=n kata to\n *)/wgugon, kai\ to\n kataklusmo\n, basilei=s2; ei)si(n oi(/ de/. *prw=tos2 *ke/kroy, o( *difuh/s2. Iohannes Tzetzes, Chil. 5. Hist. 18.

*prw=tos2 a(pa/ntwn *)attikh=s2 o( *ke/kroy basileu/ei,

Apollodotus, l. 3. *ke/kroy au)to/xqwn, sumfue\s2 e)/xwn sw=ma a)ndro\s2 kai\ dra/kontos, th=s2 *)attikh=s2 e)basi/leuse prw=tos2. Et observa, indigenam illic eum dici; cum Aegyptium alii faciant. Suidas: *ke/kroy *ai)gu/ptios2 w)\n to\ ge/nos, w)/|khse ta\s2 *)aqh/nas2. Atque idem rursus dicit in *promhqeu/s2. Totidem quoque verbis Schol. Aristoph. ad Plutum. Et Io. Tzetzes eum refert e Sai, Aegypti uthe, Athenas commigrasse [orig: commigrâsse] post diluvium Ogygis, Chil. 5. Hist. 18.

*(ws2 de\ a)po\ th=s2 *sa/ews2, po/lews2 *ai)gupti/as2,
*meta\ to\n kata *)/wgugon kataklusmo\n e)kei=non,
*(o *ke/kroy parage/gonen *)aqh/nais2 th=s2 *)ella/dos2.

Isacius Tzetzes ad Lycophronem: *(h *)attikh\ basilei/a h)=n *ke/kropos. *ou(=tos2 ga\r e)lqw\n a)po\ po/lews2 *ai)gu/ptou, ta\s2 *aqh/nas2 sunw/|kise. Inde Cecroptum lutum apud Papinium, pro Aegyptio, Sylv. l. 3. in Propemptico Metii Celeris, v. 107.



image: s0781a

--- --- Te praeside noscat
Unde paludosi fecunda licentia Nili:
Cur vada desidant, et ripa coerceat undas,
Cecropio [orig: Cecropiô] stagnata luto [orig: lutô].

Certe peregrinum facere etiam videtur Strabo, qui Boeotiae praefuisse eum ante regnum tradit, l. 9. *le/getai kai\ kata *ke/kropa, h(ni/ka th=s2 *boiwti/as2 u(ph=rce. Gotfridus Viterbiensis, Regem Cretae fuisse resert, Chronici parte 4.

Cum dominum Cecropem Regem tenet insula Creta.

Quod non dubium est, quin ille ab antiquo auctore acceperit; innuitque hoch ipsum Plautus in Trinummo, Actu 4. sc. 2. v. 83.

Pol illum reliqui ad Rhadamanthum, in Cecropia insula.

De Aegypto quod dictum, nititur Historiae fide. Illa [orig: Illâ] enim a Pastoribus occupata [orig: occupatâ], ut dicemus infra, gente barbara et Aegyptiis infensa quam maxime, incolarum veterum pars magna solum vertere et novas sede quaerere coacta est. Tres igitur eorum Coloniae illustres brevi in Graeciam deductae, prima a Cecrope, altera a Cadmo, tertia a Danao, uti pluribus, docet Marshamus Canone Chronico ad Sec. VIII. Unde et ex Aegypto mores magis civiles in Graeciam induxit, et secundum legem in Aegypto a Vulcano latam, virginem uni viro elocari iussit; et Minervae ac Iovis cultum indidem attulit Cecrops; ut de more mortuos humandi nil addam. Vide paulo infra. Quod parentes eius attinet, matrem Hyginus Terram facit, fab. 48. patrem autem Vulcanum, fab. 158. Acmatrem Terram refert etiam Antonius Liberalis, Metamorphos. c. 6. *peri/fas2 e)ge/neto e)n th=| *)attikh=| au)to/xqwn, pro/sqen h)\ fanh=nai *ke/kropa to\n *gh=s2. *ou(=tos2 e(basi/leuse tw=n arxai/wn a)nqrw/pwn. Isacius vero Tzetzes ad Lycophronem, ex draconis dentibus enatum scribit, qua de re videndus quoque Schol. Aristoph. ad Plutum. Et Athenienses quidem ab eo dicti Cecropidae. Herodot. l. 8. *)aqhnai=oi de\ e)pi\ *ke/kropos2 basilh=os2 e)peklh/qhsan *kekropi/dai. Virg. l. 6. Aen. v. 21.

--- --- Tunc pendere poenas
Cecropidae iussi. --- --

Ovid. Met. l. 7. v. 670.

Phoebus in interius spatium pulchrosque recessus
Cecropidas duxit.

Silius, l. 13. v. 484.

Cecropidae ob patriam Mavortis sorte peremptos
Decrevere [orig: Decrevêre] simul communibus urere flammis.

Claudian. l. 1. de Raptu Proserp. v. 11.

--- -- Templumque remugit
Cecropidum, sanctasque faces extollit Elusis.

Ausonius, Epist. 24. v. 55.

Sistere Cecropidum in terris monumenta paranti
Obstitit. --- --

Inde etiam Athenae Cecropia. Plin. l. 7. c. 56. Oppidum (Athenas) Cecrops a se appellavit Cecropiam. Hinc mons Cecropus, Athenis proximus. Attica quoque universa, Cecropia dicta. Apollodorus, l. 3. ubi de Cecrope: *kai\ th\n gh=n, pro/teron legome/nhn *)/akthn, a)f' e(autou= *kekropi/an w)no/masen. Catullus in Argonaut. Epigr. 65. v. 79.

Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro.

Porro Cecrops hic, Mosi et Deucalioni caevus, Crotopo item Argivorum Regi, uti supra innuimus, *difuh\s2 cognominatus est. Archelaus in Epigrammate, apud Antigonum Carystium, Hist. Mirab. c. 96.

--- -- *ei' de\ to\ d' e)stin,
Ou' qau=ma, blastei=n to\n difuh= *ke/kropa.

Ovid. Geminum dicit, l. 2. Met. v. 555.

Virginibusque tribus, gemino de Cecrope natis,
Servandam dederat. --- --

Cuius cognominis variae rationes proferuntur. Sunt qui velint a staturae magnitudine, aut duarum linguarum peritia [orig: peritiâ], Graecae nempe et Aegyptiacae, ita dictum. Euseb. Chron. l. 1. *ke/kroy o( *difuh\s2 th=s2 to/te *)/akths2, nun= de\ *)attikh=s2, e)basi/leusen e)/th penth/konta, dia\ mh=kos2 sw/matos2 ou(/tw kalou/menos, w(/s2 fhsin o( *filo/xoros. h)\ o(/ti, *ai)gu/ptios2 w(\n, ta\s2 duo\ glw/ssas2 h)pi/stato. Idem tradunt Hieronymus et Cedrenus. Aliis placet, quod, coniugio [orig: coniugiô] instituto [orig: institutô], virum feminae coniunxerit. Athenaeus, l. 13. *)en de\ *aqh/nais2 prw=tos2 *ke/kroy mi/an e(ni\ e)/zeucen a)ne/dhn to\ pro/teron ou)sw=n tw=n suno/dwn, dio\ kai\ e)/doce/ tisi *difuh\s2 o)nomasqh=nai. Iustin. l. 2. c. 6. Ante Deucalionis tempora Regem habuere [orig: habuêre] (Athenae) Cecropem, quem, ut omnis fabulosa est antiquitas, Biformem tradidere [orig: tradidêre], quia primus marem feminae matrimonio iunxit. Syrianus in Hermogenem: *ke/xroy prw=ton sunh/gagen a)/ndra kai\ gunai=ka, o(\s2 kai\ a)pi\ tou/tou *difuh\s2 e)klh/qh. Idem quoque Eustathius refert, ad Iliad. s/. et w/. Certe a Cecrope institutum matrimonium, etiam testatur istis verbis Nonnus Panopolitanus, l. 41.

*ka/dmos2 e)u+glw/ssoio dida/sketai o)/rgana fwnh=s2
*qesma\ *so/lwn a)/xranta, kai\ e)/nnomon *)atqi/di peu\kh|
*suzogi/hs2 a)lu/toio sunwri/dadi/zuga *ke/kroy.

Alii tradunt, partim hominem, partim draconem fuisse. Aristoph. in Vespis:

*w+' *ke/kroy, h(/rws2 a)/nac, ta\ pro\s2 podw=n drakonti/dh.



page 781, image: s0781b

Ubi Schol. *fasi\ to\n *ke/kropa *difua= gegone/nai, kai\ ta\ ka/tw o)/fews2 e)xhke/nai. Apollodorus, l. 3. *ke/kroy au)to/xqwn, sumfue\s2 e)/xwn to\ sw=ma, a)ndro\s2 kai\ dra/kontos2. Nonnus, ubi supra:

*ke/kropos2 ou) tu/pon ei)=xon, o(\s2 i)obo/lw| podo\s2 o(/lkw|
*gai=an e)picu/nwn o)fiw/dei+ su/reto tarsw=|,
*ne/rqe dra/kwn, kai\ u(/perqen, a)p' i)cu/os2 a)/xri karh/nou,
*)allofuh\s2 a)te/lestos2 e)fai/neto di/xroos2 a)nh/r.

Quare autem hoc confinxerint, explicatur a Demosthene in Orat. Fun. *)/hdesan *kekropi/dai to\n e(autw=n arxhgo\n, ta\ me\n w(s2 e)/sti dra/kwn, ta/d' w)s2 e)/stin a)/nqrwpos, lego/menon, ou)k a)/lloqe/n poqen, h)\tw=| th\n su/nesin au)tou= prosomoiou=v a)nqrw/pw|, th\n a)lkh\n de\ dra/konti. Alii vero sic existimabant, hominis pariter ac draconis formam illi attributam, quod ex bono Rege postea ferus factus fuerit. Quorum sententia refutatur a Plutarcho, De sera num. vind *)=oimai me\n ou)=n kai\ to\n *ke/kropa *difua= trosagoreu=sai tous2 palaiou\s2, ou)x' w=s2 e)/nioi le/gousin, e)k xrhstou= basile/ws2 a)/grion kai\ drakontw/dh geno/menon tu/rannon, a)lla\ tou\nanti/on e)n arxh=| skolio\n o)/nta kai\ fobero\n ei)=q' u(/steron a)/rcanta pra/ws2 kai\ filanqrw/pws2. Haec Meursius; apud quem vide sis plura de Cecrope, l. 1. de Reg. Athen. c. 8. 9. 10. 11. 12. Primus hic inter Gentiles Sacrificia instituisse, et ad civiliorem vitam, legibus sancitis, subiectos perduxisse legitur. Vide supra, Regnavit annos 50. ab an. 35. Mosis, qui erat Mundi 2498. ante Christum Natum 1556. Sedecim Successores habuit, usque ad Codrum, per annos 487. Illius monumento certos quosdam characteres insculptos, plurimos Gallinaceos eius Manibus sacrificatos, umbramque demortui sub Leonis forma apparuisse, tradunt quidam. Chronologus ignotus Insulae Pari, a Seldeno editus, ab eo Epocham orditur, Euseb. Chron. Cyrillus Alexand. l. 1. contra Iulian. Augustin. de Civ. Dei, l. 18. c. 8. 9. Pausan. Achaic. Nic. Lloydius. Ei successit Cranaus, quem vide. Addo saltem, ab adventu Cecropis consurgere aeram Atticam, per Reges Archontesque Athenienses deductam, ad quam res Graecae accommodantur. Sic Auctor Parius Arundelliani marmoris, modo indigitatus, descripsit superiora tempora, a)po\ *ke/kropos2 tou= prw/tou basileu/santos2 *)aqhnw=n ei(/ws2 *)/arxontos2 *)aqh/nh|sin *diognh/tou, auspicatus a Cecrope primo Athenarum Rege usque ad Archontem Athenis Diognetum. Id est, per annos 1318. Terminum huius intervalli citeriorem constituit Seldenus ad annum Periodi Iul. 4450. deme annos 1318. habes annum Periodi Iul. 3132. sive primum Cecropis atque aerae Atticae. Marshamus praefat. d. l. ad Sec. IX. Fuit alius Cecrops, Atheniens. Rex VII. post fratrem Erechtheum, regnavit annos 40. de quo idem Meursius, l. 2. de Reg. Ath. c. 14. Iul. Africanus, Euseb. Chron. etc. Sub eo Perseus Mycenis, Megapenthes Argis, floruere [orig: floruêre], Ibid. Ei successit Pandion II. fil. quem vide.

CECROPS [2] Aureolus, insignis pugnator, de quo vide Salmas. ad Pollion. in Claudio, c. 5.

CECROPS [3] Maurus, apud Zosimum, nominatur inter illos, qui, Gallieno [orig: Gallienô] imperante, res novas moliti sunt: diversus a Cecropio, de quo supra.

CECRYPHALEA promontor. seu insul. Peloponnesi, ubi Atheniensenses ab Aeginetis praelio [orig: praeliô] superati fuerunt. Steph.

CECYLISTRIUM oppid. Galliae Narbonensis, Sex. Avienus.

CECYRINA Achaiae in Peloponneso urbs. Pausan. l. 7.

CEDAR [1] Arabiae regio in Agarenorum, i. e. Saracenorum solitudine, a Cedar secundo filio Ismaelis. Gen. c. 25. v. 13. Hieron. de Loc. Hebr. Etymologo *kh/dar est vox Graeca, quae shmai/nei, inquit, to\ skoteino\n, para\ to\ kh/dw to\ koimw=mai. Verum autem etymon est ab Ebraeo [gap: Hebrew word(s)] kadar, atratus fuit, sive fuscus, qualis fere Arabum color, unde Sponsa Cantic. c. 1. v. 5. nigram se esse dicit, ut tentoria Cedar. Saepe pro Arabia ponebatur antiquitus: Ita enim Arabia Petraea Hebraeis dicta. Baudrand. Deserta, quae prope Mesopotamiam et sinum Persicum. Morerius.

CEDAR [2] civitas est gloriosa in tribu Manasse in montanis Seir, alto [orig: altô] ac firmo [orig: firmô] loco [orig: locô] sita, quae a civitate Corozanim, versus Orientem, quatuor milliaribus abest.

CEDELLUS in veteri Charta, apud Car. du Fresue, vas portatile est aquae in Ecclesia Romana benedictae inserviens. Gallis etiamnum Celet.

CEDEM i. e. oriens, fil. Ismaelis, Kedemab. Geu. c. 25. v. 15.

CEDERE viâ honoris genus, vide infra Via At Cedere bene ac feliciter, apud Arnobium, adv. Gentes, l. 3. Graecis eu)roei=n et en(= plei=n. quibus etiam res dicitur o(dw=| badi/zein, quae ad finem suum, nullis impedimentis tardata perducitur. Plut. Pyrrho, kai\ th\n e)pi\ boulh\n o(dw=| badi/zein oi)o/menos2 ou) katei=xen. Sic Ovid. Fastor. l. 1. v. 531.

Gaudet; et a pedibus tracto velamine, vota
Ad sua felici coeperat ire via.

Quare et i(kano\s2, o( e)pi\ pa=n a)parapodi/stws2 i(ka/nwn: scribitque Artemidorus, laetum quid significari, si quando nos somniamus [correction of the transcriber; in the print somiamus] facile domo [orig: domô] egredi, proi/+e/nai de\ eu)marw=s2 e)/wqen - - a)gaqo\n, l. 2. c. 2., vide Desid. Heraldum Animadversion. ad Arnobii locum.

CEDES [1] urbs in tribu Iudae. Ios. c. 15. v. 23. Latine sanctitas.

CEDES [2] magna et munita tribus Nephthalim urbs est, ob agri adiacentis ubertatem nullis non rebus abundans, quae ad distinctionem aliarum eiusdem nominis civitatum in tribubus Isaschar et Iuda Ios. c. 15. sitarum, plerumque Cedes Nephthalim vocatur. Sita est in Galilaea superiore, super montem Nephthalim, et versus Boream a civitate Cephet quatuor, totidemque contra Corum, ab urbe Capharnao miliaribus distat: quam Iosue caeso [orig: caesô] huius urbis Rege cum suburbanis suis sacerdotibus et Levitis habitandam dedit. Haec etiam fugitivis deputata, qui nescii homicidium perpetraverant. Ios. c. 10. v. 41. c. 20. v. 22.