December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

image: s0796a

CENTURIO [1] ab eo qui ordines ducit, distinguitur, apud Iul. Capitolin. in Maximinis, c. 4. Hic diu sub Antonino Caracallo ordines duxit, Centuriatus et coeteras militares dignitates saepetractavit. Et Symmachum, Ordines duxit ac saepe famam factis extendens, inter plures militiae gradus, Centuriatus quoque strenuitatis suae pretium tulit. Atque ita quidem, ut maioris videatur fuisse Centurionis diguitas, quam eius, qui ordines duceret, ut hinc clareliquet. Sed et in veter. Inscr. Centurio alius est ab ordinum ductore: SERGIUS. TERENTIUS. SERG. F. AEMILIANUS. CENTUR. EMER. VIX. A. LXX. ORDIN. DUX. SUB. L. POSTUMIO. MODES TINA. MARITO. MERENTISSIMO. Qui ordines ducebant, Ordinarii dicebantur, quos a Centurionibus quoque distinguit Iul. Capitolin. in Clodio [orig: Clôdio] Albino, c. 11. Nempe manipulorum sic vocati ductores videntur, manipulus autem eo [orig: ] tempore decem tantum militum fuit, quibus qui praeerat, Manipularius, Ordinum ductor, Ordinarius, appellatus est, Graece taci/arxos2. Centuriones vero centuriis praeerant: Et sic quidem aetate Severi ac Maximini. Apud Vegetium vero Ordinarii, sunt etiam primorum ordinum ductores, iidem cum illis, qui veterib. primorum Ordinum Centuriones sunt dicti: at eius aetate Centuriones non amplius dicebantur, sed Centenarii, qui centum homines ducebant. Sic illo [orig: illô] tempore maiores et digmores fuerint Ordinarii Centurionibus, ita scil. dicti primorum Ordinum ductores, qui partim quatuor, partim duas centurias regebant: aliquando centum quinquaginta homines ducebant. Polybius vero tacia/rxous2, h. e. Ordinum ductores, passim Centuriones vocat, vide Salmas. Notis. ad Capitolin. et plura infra, ubi de phrasi Vitem dare. Coeterum, uti Tribuni et Duces, sic et Centuriones, emolumenta a militibus olim accipiebant: et quidem hi vacationes munerum vendebant militibus; quod tamen boni prohibuere [orig: prohibuêre] Principes et Centurionibus vacationes annuas e fisco solvendas constituere [orig: constituêre]. Tacitus, Histor. l. 1. c. 46. Sed Otho, ne vulgi largitione Centurionum animos averteret, ex fisco soluturum vacationes annuas promisit: rem haud dubie utilem et a bonis postea Principibus perpetuitate disciplinae sirmatam. Vide supra in voce Beneficiarii, et plura hanc in rem, apud praefatum Salmas. Notis. ad Spartian. in Hadriano, c. 10.

CENTURIO [2] rerum nitentium apud Ammianum, l. 16. is dictus est, qui signorum ac statuarum ex aere et marmore, in Urbe, curam gerebat: postea Tribunus ac tandem Comes rerum nitentium, appellatus, Hent. Valesius. In Cod. Theod. l. unic. de Centurionibus, certum corpus in oppidis confecisse Centuriones legimus, quorum munus inter vilia et onerosa fuisse, indidem colligitur: Sed quinam ii, non liquet. Inter officiales Iudidem Centuriones recensentur, l. 1. Cod. Theodos. de Offic. Rect. prov. apud Car. du Fresne in Glossar.

CENTURIONES urbs Hispaniae versus Galliam Narbonensem. Antonin.

CENTURIPE ager Siciliae, a quo Centuripinum crocum hodie Centorui Fazello. Centuripae Pomponio Sabino, et Ptolemaeo ai( *kentou/ripai, reliquis Graecis auctoribus neutro [orig: neutrô] genere ta\ *kento/ripa. Quin et apud Cicer. Orat. 2. et 3. Verr. Plin. Solin. Centuripis obliquo [orig: obliquô] casu legimus. Apud Silium Centuripe, l. 14. v. 204.

Nec non altus Eryx, nec non e vertice celso
Centuripe, largoque fluens Entella Lyaeo.

De situ Strabo, l. 6. *kei=tai d' u(pe\r *kata/nhs2 ta\ *kento/ripa, suna/ptonta toi=s2 *ai)tnaioi/s2 o)/resi kai\ tw=| *sumai/qw|. Populi Centuripini. Nic. Lloydius. Vulgo Centorbi. Oppid. Siciliae, in Valle Daemona, prope Adranum fluv. 12. milliar. a Paterno. Baudrand. Croeum eius memoratur Solino, c. 5. Quidquid Sicilia gignit, sive soli, sive hominis ingenio, proximum est his, quae optima iudicantur, nisi quod fetus terrae Centuripino croco vincitur. Ubi Salmasius legit, nisi quod fetus terrae Centuripine Corycio vincitur. Nempe Corycium crocum praestantius Centuripino, ut quod tertio [orig: tertiô] demum loco [orig: locô] recensetur apud Plinium, l. 21. c. 6. Vide infra ubi de Croco.

CENTUSSIS subintellige pondus vel aes, Persius, Sat. 5. v. ult.

Et centum Graecos curto centusse licetur.

Ubi Centussem dicunt esse idem, quod quadraginta sestertios, sed male. Dirigitur enim abacus ad illud tempus, quo [orig: quô] quaternis sestertiis seu denario, non deni sed sedecim asses respondebant: et quum Persius scriberet, centum asses non quadragenis, sed vicenis quinis continebantur sestertiis: etenim sestertius non duos asses et semissem, sed quatuor valebat, Gronov. de Pec. vet. l. 3. c. 9. Hinc Fannia lex Centussis dicta est, quod ludis Romanis, item Plebeiis et Saturnalibus ac aliis quibusdam diebus, in singulos dies centenos aeris insumi concessit. De eo Macrob. Saturnal. l. 3. c. 17. Fanniae legis, inquit, severitatem in eo superasse [orig: superâsse] legem Orchiam, quod in superiore numerus tantum cenantium cohibitus fuerit, licueritque secundum eam unicuique bona sua inter paucos consumere: Famiam autem et sumptibus modum secisse assibus centum. Unde a Lucilio Poeta festivitatis suae more Centussis vocetur. Vide Ioh. Rosin. Antiq. Rom. l. 8. c. 13.

CENULPHUS vel KENULPHUS XIV. Merciorum Rex pietate et rerum praeclarissimarum gloria [orig: gloriâ] illustris. Regem Cantii victum cepit. Obiit A. C. 819. regni 24. Hist. Angl.

CENUS [1] libertus Neronis, qui cum atroci mendacio [orig: mendaciô] vulgasset [orig: vulgâsset], Vitellianos superventu XIV. Legionis iunctis a Brixello viribus, caesos victores, versam partium Fortunam, rapidus in urbem vectus, paucos post dies, iussu Vitellii, poenas luit. Tacitus, l. 2. Hist. c. 54.