CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

CERRITI Larvatis iunguntur, apud Plautum in Menaechmis, Actu 5. sc. 4. v. 2. et Nonium. Glossae, Cerritus, e)mmanh/s2, paremfa/raktos2, apud Salmal. Not. ad Vopisc. in Bonso, c. 14. Vide quoque infra Larvati.

CERRONIUS Bassus, memoratur Vopisco, in Aureliano, c. 31. ubi Imperatoris huius ad eum Epistola.

CERRUS inter glandiferas arbores, memoratur Plinio, l. 16. c. 5. Quartam vero generis eiusdem, quae cerrus vocatur, ne Italiae quidem maiore ex parte notam esse. Et c. seq. Glandem, quae proprie intelligitur, ferunt robur, quercus, esculus, cerrus, ilex, suber. Eius glandem horridam, echinato [orig: echinatô] calice, ut castaneas, dulcissimam insuper, post quernam, nec ex alia solidiorem carnem, sed duram esse, addit. Graecis o)cu/h, quam licet inter glandiferas non recenseat Theophrastus, sui generis esse dicens, Latini tamen inter balanhfo/rous2 recensuere [orig: recensuêre], propter fructum balanw/dh, glandi similem. Vide Salmas. ad Solin. p. 334.

CERSOBLEPTES Thracum Rex, subactus a Philippo Macedoniae Rege, Olymp. 109. anno [orig: annô] secundo [orig: secundô]. Eius meminit quoque Polyaen. l. 7. c. 31. f. 522.

CERSUNUM Corsicae mediterranea urbs. Ptol. Nebbio Pineto. Urbs ampla, nunc diruta, cuius ruinae Rosoli. Baudrand.

CERTA urbs supra Armenios. Hesych. Herb. [gap: Hebrew word(s)] Cartha est po/lis2, h. e. civitas.

eleganter pro certante. Alias idem cum Agone: cuiusinodi Certaminum cum varia essent olim genera, illorum IV. illa inprimis, quae Sacra dicta, Graecis *ie(roi\ *)agw=nes2, celebria fuere [orig: fuêre], Olympia, Pythia, Isthmia, Nemea, de quibus vide suo [orig: suô] loco [orig: locô], ut et hic [orig: hîc] infra, in voce Iselasticus, alibique passim. Addam hic [orig: hîc] saltem locum Plinii, l. 16. c. 4. Novissim3 (coronae) et in sacris certananibus usurpatae, in quibus hodieque non victori dantur, sed patriam ab eo coronari pronuntiatur. Inde natum, ut etiam triumphaturis conferantur, in Templis dedicandae. Sed et in Ludis Certamina, curruum inprimis, vigebant. Iul. Caes. Scaliget, Poetices l. 1. c. 29. In Ludis primariae partes quatuor: Pompa cum thensis pro Deo, cui fierent; Certamina curruum; Fabulae; Pugnae in arena. Et quidem, apud Homerum quinque currus commiserunt, in funere Patrocli; in Archemori, apud Statium, sex; apud Anonymum de Vita Alexandri, novem; apud Strabonem, in Electra, decem; in Olympiaco Circo, duodecim, unde tot ostia. Apud Romanos, duos colores a principio ceriasse [orig: ceriâsse] vult Tertullianus; postea duo alii additi, et quatuor factionum numerus velut sacer fuit. Unde licet Domitianus pristinis 4. gregum factionibus duas alias addiderit, purpurei auratique panni; post mortem tamen eius ad quaternarium numerum mox reditum, etc. Quae de re, ultra ea, quae hic [orig: hîc] passim, vide Salmas. ad Solin. p. 901. Praeterea vero ingenio [orig: ingeniô] certatum publice, ab antiquissimis temporibus, novimus, de quibus certaminum generibus alibi. Sufficiat adiecisse, neminem in Certaminibus Veter. indotatum abiisse, ne postremum quidem, victumque. Virg. Aen. l. 5. v. 365.

Sic ait, et geminum pugnae proponit honorem:
Victori, velatum auro vittisque iuvencum;
Ensem atque insignem galeam, solatia victo.

Has Adrastus opes dono victoribus ire
Imperat, at generum famula [orig: famulâ] solatur Achaea [orig: Achaeâ].

Ubi famulae notanter meminit: Huic enim rei aptum habebatur aliquod mancipium. Unde et Silius Ital. l. 16. v. 454.

--- - --- donat ductor, miseratus et aevum
Et sortem casus: Famulus florente iuventa [orig: iuventâ]
Huic datur adiuncto gentilis honore galeri.

Vide Casp. Barthium, Animadversion, ad Statium d. l. et plurima hanc in rem, apud Car. Paschalium, Coronarum l. 5. c. 6. et toto l. 6. qui est de Coronis quatuor Graeciae Certaminum: nec non supra in voce Brabeuta: et infra ubi de Ludis Gymnicis, voce Praeco, it. Reprobandi mos, Respirandi spatium.

CERTIACUM vicus Helvetiae amplissimus, ad Rhenum, nobilitatus mercatu anniversario [orig: anniversariô] celeberrimo [orig: celeberrimô], cuius originem ab ipso Tiberio Imperatore pleridque arcessunt, indeque Forum Tiberii dictum volunt. Nomen ei a Mense Iunio Certo, milite Romano ibidem sepulto. German. Zerzach, unde factum Zurzach. Vide Cl. Ottonem ICtum, Notis ad B. Rhenanum Rer. Germ. l. 3. p. 478

CERTITIUS vel CERDITIUS Saxo, cum quinque navibus, in M. Britanniam appulsus, exscensionem fecit, Britonibus frustra resistentibus. Post bellum annorum 24. in Occidua insulae parte regni sedem fixit, primus West-Saxonum Rex. Du Chesne, Histor. Angl. T. 1.

CERVA [1] Amorum, uxor viro suo grata et accepta, Salomoni dicitur Proverb. c. 5. v. 19. Nempe in pilis et toto filo corporis aliquid habent cervi, hinnuli, ibices, quod mire placet: unde non solum istiusmodi feras alere summo [orig: summô] studio [orig: studiô]; sed et lavare et pectere, et sertis ornare aut torquibus monilibusque, olim in more fuit, vide

Virgilium de cervo Sylviae Aen. l. 7. Ovidium de cervo Cypatissi, Metam. l. 10. Fab. 3. Silium Italicum de cerva Capuana, l. 12. Theocritum de hinnulis Cyclopis Idyll. 11. etc. Plura vero hanc in rem apud Bochartum, Hierozoici Part. prior. l. 3. c. 18. ut et hic [orig: hîc] infra, in voce Cervus.

CERVA [2] Aurorae, Hebr. [gap: Hebrew] , in titulo [orig: titulô] Psalmi 22. Praecentori super cervam Aurorae, nonnullis Magistrorum veterum est Stella matutina, seu Lucifer; aliis Esthera; quibusdam Synagoga Israelis: Aben-Ezra asserit id esse initium Poematis amatorio [orig: amatoriô] stylo [orig: stylô] conscripti; ut cum Cervam Amorum dilectam uxotem suam Salomo appellat Proverb. c. 5. v. 19. Vide supra. Vult igitur, Poetam Hebraeum, statim initio [orig: initiô] cantionis amatoriae, puellam aut coniugem suam, Cervam aurorae appellasse [orig: appellâsse], et ad huius cantionis numeros compositum et decantatum fuisse hunc Psalmum. In qua sententia id nunm displicet, quod amatoriam cantionem hic [orig: hîc] intelligit. Neque enim videtur cum Psalmi argumento convenire, ut ad eum canendum adhibiti sint huiusmodi cantionis numeri, atque moduli. Neque Ecclesiam id decuisset, in qua omnia fieri eu)xhmo/nws2 debent. Imo potius cum a cervo sit initium uni Psalmorum, et in cervo desinat oratio Prophetae Habacuc, plena ardoris et zeli: quidni a Cerva aurorae potuerit incipere sacra cantio tum inter Iudaeos recepta, ad cuius numeros Propheta hunc Psalmum scripserit. Cerva porro merito Cerva aurorae, vel matutina vocatur, cum statim ab aurora surgat et catulos lactet et cis cubile sternat. Unde Xenophon Cyneget. postquam cervorum venatorem monuit, ut pro\ h(me/ras2, ante diem, in eum locum contendat, in quo plures sunt cervi, atque inde circumquaque speculetur, ait, *(/ama de\ th=| h(me/ra| o)/yetai a)gou/sas2 tou\s2 nebrou\s2 pro\s2 to\n to/pon, ou(\ a)\n me/llh| e(ka)sth to\n e(anth=s2 eu)na/sein' katakli/nasai de\ kai\ ga/la dou=sai, kai\ diaskeya/menai mh\ o(rw=ntai u(po/ tinos, fula/ssei to\n e(auth=s2 e(ka/sth a)pelqou=sa ei)s2 to\ a)ntipe/ras2. Simul autem cum die cervas videbit hinnulos suos in eum locum adducentes, in quo unaquaeque cubile suum stratura est. Cum autem recubuerint et lactaverint et prospexerint, ut ne a quoquam videantur, unaquaeque suum servabit, ad oppositam stationem profecta. Bochart. Hieroz. Part. prior. l. 3. c. 17. Coeterum cerva [orig: cervâ] litatum Dianae, dicemus infra.

CERVARIA locus ad templum Veneris, Galliae Aquitanicae finis. Pomp. Mela, l. 2. c. 5. et 6. Corbiere, teste Ioh. Poldo [orig: Poldô]. Baudrando est oppidum Galliae Narbonensis, nunc vicus Cervera, iuxta Pyrenaeos montes in ora maris Mediterranei et Sinus Leonini, in Catalon. provinc. in confinio Comitatus Ruscinonensis. Oretanorum item urbs Hispan. Ptol. Cervera Moletio. Nunc castrum Castellae Novae intra montes, in tractu la Sierra, versus fontes Anae fluvii.

CERVARIUS Proculus, Eques Romanus, spe rerum novarum adiunxit se coniuratoribus, Duce Pisone in Neronem. Tacit. l. 15. Annal. c. 50. Sed cum indicium festinavisset, Nero eum impunitate remuneratus est. c. 71.

CERVEDO locus Galliae memoratus, in Vita Germani, c. 33. Cum de vico Cervedone in Morvinnum progreditur, habitatores loci adcurrentes suggerunt. Vulgo est Cervon, in pago Morvinno seu Morvinnensi, non procul a fluvio Icauna. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall. in voce Morvinnus pagus.

CERVELLERIUM cassidis species, superiorem capitis partem operiens, Ital. Cervelliera, Capelleto di ferro per difesa delcapo: de cuius inventore, sic Chronicon Nonantulanum MS. sub Friderico II. Imperatore. Per haec tempora Michael Scotus, Astrologus Friderici Imperator. --- Hic cum vidisset se moriturum ictu lapilli biuncis caput laesum, ex lamina ferrea secit sibi fieri capitis infulam, quam gestabat. Cum autem esset in Ecclesia et Eucharistia levaretur in Altari, amovit a capite infulam ferream (quam Cervellerium dixerat) ob reverentiam Christi; tum lapillus biunx in verticem eius decidit, quo [orig: quô] cutem laesit parumper. Ille dubitans, lapillum fecit pensari, quo [orig: quô] invento [orig: inventô] biunci --- rebus suis disposuit moriturus. Idem Michael scripsit. l. de Physiognomia, ad Fridericum praefatum, et alium, cui titulus, Mensa Philosophica, Car. du Fresne in Glossario.

CERVI apud Livium, l. 44. c. 11. ubi de oppugnatione Cassandreae, Divisis partibus oppugnare adorti. Romanus ad Clitas quas vocant, munimenta, Cervis etiam obiectis, ut viam intercluderet, a Macedonico ad Toronaicum mare perducit: qui qualesque fuerint in re bellica et munimentis conficiendis, discere licet ex Iulio Caesare Belli Gallici, l. 7. c. 72. de obsidione Vercingetorigis verba faciente. Unde elicimus, fuisse Cervos, ligneos, stipites, truncos seu cippos humi infixos, ad hostium impetum retardandum: ab aliis stipitibus in hoc diversos, quod in supernis cacuminibus velut bifurci essent et acuminati, instar animalium cervorum. Certe et Cervi appellati furcae, quae ad casae agrestis sustentationem figebantur. Virg. Ecl. 2. v. 29.

CERVIA [1] urbs maritima Romandiolae, Episcopalis sub Archiepiscopo Ravennae, olim Phycoles vel Ficode dicta. Salinis suis celebris, sed aegre habitata ob aeris inclementiam. Cerviani maiori ex parte salarii sunt artifices, tanto [orig: tantô] quaestu, ut Pontifex annuatim inde habeat 60. mill. coronatorum. Subest Pontifici 12. milliar. a Ravenna, 15. ab Arimino distat. Estque inter ostia Sapis et Rubiconis fluv. Vide Cerevia et Ficode.

CERVIA [2] castrum in Hainoo, vulgo Chieure, dictum a cervis forte, quibus ager eius et silva proxima olim abundabat. Quibusdam Cirvia, Hadr. Vales. Notit. Gall.

Q. CERVIDIUS Scaevola sub quo Severus et Papinianus professi, memoratur Ael. Spartiano in Antonino Caracallo, c. 8. Ex eius scriptis de Iure Ciutli, multa exstant fragmenta in Pandectis.

CERVINI populi et oppid. Corsicae mediterraneum in medio illius, Cerviani.