CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

CHALAEON [2] Boeotiae portus,a quo 7. mill. pass. introrsus liberum oppid. Delphi sub monte Parnasso. Plin. l. 4. c. 3.

CHALAL i. e. consummatio, vel totalitas, aut quasi nox, vel Syriace corona, nomen viri. Esdr. c. 10. v. 30

CHALASTRA urbs Macedoniae in Bottiaea regione, ad Thermeum sinum. Inde Chalastricum nitrum, Plin. l. 31. c. 10. Hecataeo urbs est Thraciae. Quid nucn sit, non constat. Baudrand.

CHALAZIAS Lapis, memoratur Plinio, l. 37. c. 11. Chalazias grandinum et colorem et figuram habet, adamantinae duriritae. Narrant etiam in ignem addito manere suum frigus. Et Solino, c. 37. Chalazias, grandinis et candorem praefert et figuram duritta [orig: durittâ] robustissma [orig: robustissmâ] et invicta. *xalazi/thn Geoponicorum Eclogae, vocant, sic dictum aientes, quod grandinem (quae Graecis *xa/laza ) imminentem avertat ac depellat: *(eurw\n li/qon xalazi/thn e)/xe kai\ o(/tan i)/dh|s2 th\n xa/lazan, krou=son au)to\n kai\ a)postrafh/setai, Repertum Chalaziten lapidem habe, et cum grandinem videris, concute illum, sic ea avertetur. Recentiores Graeci xa/lazan vocarunt [orig: vocârunt] margaritam, non tamen grandinis figura, ut videtur, sed a suillis grunis, quae Graecis xa/lazai. Hinc Androsthenes de margarita, apud Athenaeum, *(h de\ li/qos2 e)n th=| sarki\ tou= o)stre/ou w(/sper e)n toi=s2 suei/ois2 h( xa/laza. Et Librum a)ne/kdotan, inscriptum me/qodos2 di' h(=s2 a)potelei= sfairoeidh\s2 h( xa/laza, Methodus rotundam efficiendi grandinem, h. e. margaritam, se habere notat Salmas. ad Solin. p. 718. Ut enim in carne suis alba grana inventuntur, quas Graeci xa/lazas2 appellant; ad eam formam in carne ostrei reperiuntur uniones, etc. Idem. p. 1125.

CHALCAEA [1] Cariae urbs, Strabo, l. 17. Alia Libyae Polyhistori, quem valde reprehendit Polybius, l. 12. non civitatem esse scribens, sed aerarias officinas. Alia Phoenicum, alia Larissaeae. Chalce Thucydidi, l. 6. Theophrastus eam Chalcion vocat, Theopompus Chalcas pluraliter, Steph. Chalce urbs Libyae. Vide Bochart. de Phoen. colon. l. 1. c. 24. Nic. Lloydius.

CHALCAEA [2] festa alio [orig: aliô] nomine Athenaea dicta, Vulcano dicata, quae a cerdonibus tantum aut operariis et fabris praesertim celebrabantur. Cael. Rhodig. l. 19. c. 9.

CHALCE [2] oecus Palatii Constantinopolit. apud Poetam Byzantinum, laudatum Casaubono ad Spartian. in Hadriano, c. 13.

CHALCEDON [1] quae CHALCEDONIA Livio, urbs antiqua, an. post Romam 148. condita, Archiepiscopalis, cuius Ecclesia Metropolis, Concilio [orig: Conciliô] ibi habito [orig: habitô], de quo infra, dicta est: Bithyniae in ora ex adverso Byzantii, minus milliario [orig: milliariô] distans: Bosporo [orig: Bosporô] intercedente, septemdecim annis condita ante Byzantium a Megarensibus. Oraculi ambage Caecorum urbs Plinio dicta, l. 5. c. 32. quod priores illuc ad vecti, parum visa [orig: visâ] Turcis Calcitiu, Rimio [orig: Rimiô] teste. Marsius Niger tradit, interius reaedificatam, et a Iunioribus Cacelina nuncupari. Scutari ex ea facit hodie Alphon. Adrian. Sed Davity hanc, Turcis Iscodar, Chrysopolim vult esse: in descr. Asiae part. 1. p. 13. Petrus Gyllius prodit hodie exiguum vicum esse, sine moenium vestigiis. Steph. Hanc, ut dictum, Megarenses condidere [orig: condidêre], Caeci appellati, quod non potius oppositum litus elegere [orig: elegêre], in quo sita est Constantinopolis optimo [orig: optimô] loco [orig: locô]. Hic [orig: Hîc] olim magna Synodus 630. Episcopor. celebrata est, A. C. 451. quae quarto [orig: quartô] loco [orig: locô] inter octo numeratur, quibus Romana Ecclesia praecipuum honorem impertitur. Huic Martianus, cum Pulcheria Augusta, praeerat; ubi Eutyches et Dioscurus damnati, decretumque Mariam qeoto/kon appellandam. Porro Clericis prohibitum, ne saecularibus negotiis se immiscerent, aut in duabus Ecclesiis ministrarent; Porro Sedes Urbis Antiochenae et Alexandrinae praelata, et ut secundas a Romana obtineret, statutum: cui decreto Leo Episcopus Romanus restitit, orto [orig: ortô] inde infelici, de Titulo Universalis, certamine, etc. Euagr. l. 2. c. 18. Zonar.tom. 5. Niceph. l. 15. c. 2. Acta Concilii tom. 4. Liberatus, Prosper, etc. Claudian. de 4. Consul. Honorii, v. 177. locorum utilitate, peiora elegissent. Strabo, l. 7. Amm. Marcellin. l. 26. Tacit. l. 12. Annal. c. 63. Vide infra.

CHALCEDON [2] fluviolus, qui in Propontidem effluit, unde urbs nomen sumpsit, hodie accolae Potamion vocant, Thevetus scribit euni hodie Chalceduni vocari.

CHALCEDON [3] Graece xalkhdw\n, gemma memoratur Apocalypseos, c. 21. v. 19. ubi inter duodecim fundamenta novae Hierosolymae, tertio [orig: tertiô] loco [orig: locô] ponitur xalkhdw\n. Chalcedonius veteri Interpreti: Quem dictum esse ab Chalcedone supra Chrysopolim refert, ex iis, qui Bithynica scripserunt. Arethas, et colore similem facit carbunculo; sed confundere videtur to\n *karxhdo/nion li)qon, qui Carbunculi genus est, cum tw=| *xalkhdoni/w|, quod ob magnam utriusque nominis affinitatem proclive fuit. Nam et *xalkhdo/nios2 perperam scribitur apud Epiphanium, pro *karxhdo/nios2; et Carchedonii smaragdi, apud Plinium pro Calchedoniis vel Chalcedoniis. Quid vero proprie fuerit Veterum Chalcedonius, non adeo liquet. Certe praeter Chalcedonios smaragdos, (ominum vilissimos et minimos) quorum meminit Plin. l. 37. c. 5. Chalcedoniae iaspidis apud eundem, l. 37. c. 5. exstat mentio, ubi colores et genera patriasque

iaspidum recensens, dicit Chalcedonem turbidam Iaspidem mittere, Amisos Indicae similem mittit, Chalcedon turbidam. Qui forte lapis est, quem recentior aetas absolute Chalcedonium appellavit. Omnia namque satis apte conveniunt. Marbodeus in Dactyliotheca scribit, Chalcedonem lapidem heberi pallore refulgere; inter hyacinthum et beryllum: quam iaspidem Chalcedomam esse plane liquet. Addit,

Ubi notant Interpretes primum colorem Chalcedonii sapphitinum esse, secundum fuscum et pallidum, tertium permixtum rubro. Sic et iaspidum multi colores et infinitae pene species: inter quas et sardii lapidis quaedam colorem habent, nonnullae etiam onychis: unde non mirum, quod Chalcedonius, quae species Iaspidis est, non multum ab onyche gemma nonnullis differre dicatur. Longius vero illi abetrant, qui Chalcedonium hodiernum Veterum onychitem esse contendentes, onychitem in Germania erui, atque ex illo fieri globulos precales, capulos et mortariola, referunt: nam gemma marmor non est; nec onychites, sed Chalcedonius, in Germania reperitur, ubi multa illa gestamina ex eo excuduntur, Cassidonias vulgo apellant. Salmas. ad Solin. p. 561. Hinc de Westria Auctor Anonymus Sinae et Europae, c. 30. Montes habet plurimo [orig: plurimô] achate, iaspide, Chalcedonio [orig: Chalcedoniô], at eo [orig: eô] viliore, praegnantissimos: Hinc fiunt manubria gladiis, catini, potoria, armillae, salina, cochlearia, globuli, columnulae, ovalia aere conserenda et quidquid ingeniosus materiae potest induere politor. Id vero oculis iucundum, ea omnia vel uno [orig: unô] vel pluribus spectari coloribus, atro [orig: atrô], susco [orig: suscô], purpureo [orig: purpureô], languenti, viridi, caeruleo [orig: caeruleô], livido [orig: lividô], candido [orig: candidô], sanguineo [orig: sanguineô], cinereo [orig: cinereô], ubi puncta et venulae inseruntur, ut animum rapiant in admirationem architectricis naturae, praesertim ubi ea imitatur herbidum solum, et filamenta consiisa musci, aut capillamenta humo [orig: humô] repentis graminis, sive splendidius, sive obscurius. In Musaeo Kircheriano Chalcedonios, ex montibus Ruffoli, territorii Volaterrani in Hetruria: item tabellulam Chalcedonii glaucam, ex Catanae in Sicilia territorio, adservari, tradit Georg. de Sepibus in descript. eius p. 42. Vide quoque supra Carchedonius.

CHALCEDONENSIS cognomen Iustiniani Imperatoris de quo vide infra voce Melchiani.

CHALCENTEROS Didymi Grammatici cognomen ob indefatigabile studium sic dicti, Cael. Rhodig. l. 19. c. 9.

CHALCENTERUS cognomen Didymi Alexandrini Grammatici, apud Hieronymum in Ruffin.

CHALCIDENSES vocat Strabo qui Isthmum Ioniae incolunt; qui est inter Teium et Erythras urbes. Populi sunt etiam, circa Phasim fluvium, Diodoro, l. 14.

CHALCIDES novae Academiae Philosophus, Timaeum Platonis commentario [orig: commentariô] illustravit. Voss. de Sectis Philos. c. 16. §. 12.

CHALCIDICA regio Macedoniae. Ptol. Iamboli Castaldo. Est et Syriae regio, in qua est Chalcis urbs, eidem Ptol. Thraciae quoque Stephano: Chalcidensium etiam in Thracia meminit Thucyd. l. 2.

CHALCIOECUS Minerva dicta est, vel quia domum haberet aeneam, vel quia ex Euboea Chalcidenses fanum construxerunt. Cael. Rhodig. l. 19. c. 8. Vide Meursium in Miscell. Laconic. l. 1. c. 3. Ad huius templum, Aristomenes, Messeniorum Dux, initio [orig: initiô] belli Messeniaci II. ut hostes perterrefaceret, scutum, noctu Lacedaemonem veniens, adfixit, cum Inscr. *)aristome/nnhn a)po\ *spartiatw=n dido/nai th+h| *qew=|, Aristomenem de Spartanorum manubiis dicasse [orig: dicâsse] Deae, Pausan. l. 4. In eandem aedem Pausanias Lacedaemeniorum Dux, proditionis suspectus, confugit. Unde ne exire posset, Ephori valvas obstruxerunt, teciumque sunt demoliti, quo facilius sub dio interiret, Corn. Nepos, Vita [orig: Vitâ] eius, c. 5. ubi, notante Keuchenio [orig: Keucheniô], in nummis antiquis apud Goltzium, Minerva haec appellatur *x*a*l*k*a*s, estque *)aqhnh+ xalki/oixos2, quod alia numismata *a*q*h. *x*a*l*k repraesentant, vide et Suidam voce *xalki/oikos2. Eandem Chalciotida appellatam, observat Beroaldus ad Apuleii Milesiorum, l. 10. Addo, simile fuisse Templum Delphici Apollinis, tradere Scriptores. Cum enim id primo nil nisi casa esset lauri ramis contexta; postea ex cera apumque alis constructum, finxere [orig: finxêre] Veteres: Nempe Pteras, nomen Architecti fuit, qui illud exstruxerat. Tertio, ut durabilior aedes esset, totum ex aere factum est, quod cum terrae motum, an incendio [orig: incendiô], periisset; ex lapide quarto [orig: quartô] loco [orig: locô] reaedificatum est, a Trophonio et Agamede. Donec tandem, hoc [orig: hôc] itidem flammis consumpto [orig: consumptô], Olymp. 58. ann. 1. Amphictyones, opera [orig: operâ] Spinthari Corinthii illud denuo erexere [orig: erexêre], Pausan. loc. cit. Coeterum licet Chalcioecus proprie nomen Templi esset: interim frequentius ipsi Deae tribuitur: quae et Chalciotis, et Chalcidica dicta est: an quia bellorum habebatur praeses, in quibus armorum aeneorum frequens usus, ferrorum nullus olim fuit. Eius meminit Virg. Aen. l. 6. v. 17.

Eiusdem non cultum modo, sed etiam nomen, divictis, a quibus primo illi hoc nomen, gentibus, recepere [orig: recepêre] Romani, unde et Minervae Chalcidicae templum in 9. regione collocat Onuphrius: idque in plano, ut constat ex regionis situ. Meminit illius Dio,

l. 51. de Augusto loquens, *)e pei\ de\ tau=ta diete/lese, to/te /a)qh/naion kai\ to\ *xalkidiko\n w)nomas2 me\non, kai\ to\ *bouleuth/rion, to\ e)pi\ th=| tou= patro\s2 au)ou= timh=| geno/menon, kaqie/rwsen, Deinde Minervae templum, quod Chalcidicum vocatur, tum Curiam Iuliam, in honorem patris sui factam dedicavit. Vide Thom. Dempster. Paralipom. in Ioh. Rosini Antiqq. Rom. l. 1. c. 13. Cael. Rhodig. Antiq. lect. l. 19. c. 8. Liv. Decad. 5. l. 7. etc.

CHALCIOPE Aeaetae Regis Colchorum filia, soror Medeae et Phryxiuxor. Ovid. ep. Helenae ad Paridem, Heroid. 17. v. 231.

Non erat Aeetes, ad quem despecta rediret,
Non spsea [orig: spsêa] parens, Chalciopeque soror.

Lege Idyia. et vide omnino doctissimum Nic. Heinsium ad locum. Val. Flac. l. 6. v. 479.

Cingitur arcanis Saturnia laeta venenis,
Atque hinc virgineae venit ad penetralia sedis,
Chalciopen imitata sono [orig: sonô], formaque [orig: formâque] sororem.

CHALCIOTIS Minervae cognomen, quae et *xalki/oikos, h' *)aqhna= e)n *spa/rth|, h)\ o(/ti xalkou=n oi)=kon ei)=xen, h)\ dia\ tou\s2 *xalkidei=s2 tou\s2 e)n *eu)boi/a( *fuga/das2 au' to\n kti/sai, Suid. Vide Chalcioecus.

CHALCIS [1] cognomen heroinae cuiusdam, nomine Combe, quae nupta viro centum pueros enixa est, unde Proverb.

Item locus profundus, et cavus ad montem Atho. Steph. Item urbs Scythrae, unde Chalcitae, et regio Chalcitis. Item urbs Arabiae Felicis. Plin. l. 5. c. 26.

CHALCIS [2] Graece *xalki\s2, nomen avis, a)po\ th=s2 xa/lkhs2; quibusdam noctua est, quae Graecis glau=c. Item piscis, et serpentis, quibus similiter non tam a patria, quam a colore coeurleo, de quo diximus supra in voce Calcha, illud haesit. Et quidem Chalcidem ubique vocat Plinius, id serpentis genus, quod sepem alii dixere [orig: dixêre], ex Graeco sh/y. Nicander in Theriacis,

CHALCIS [3] Oppidum primatium Euboeae, quae et ipsa quondam sic appellata, aere primum ibi reperto [orig: repertô], ut Plin. l. 4. c. 12. observat. Avulsa est a Boeotia, modico [orig: modicô] interfluente Euripo [orig: Euripô], de quo postea. Saevissime eam aestate candere Colum. l. 1. c. 4. scribit. De nomine Bochartus, l. 1. Chanaan, c. 13. Nec a fabulosa Chalcide A- sopi filia dicta videtur, nec a monte Chalcide, nec ab aete primum ibi reperto, quae fama est valde incerta: Sed a Phoenicio [gap: Hebrew word(s)] Chhalakin, quasi divisiones dixeris: Quia putatur Euboea continenti quondam haesisse, et maris irrumpentis impetu esse abscissa, inter Euboeae Chalcidem, et Aulidem Boeotiae, quae tam angusto [orig: angustô] freto [orig: fretô] ab invicem divisae sunt, ut intermedio [orig: intermediô] ponte aliquando iunctae fuerint. Ephorus, ubi de Boeotia: *th\ *eu)/boian tro/pon tina\ me/ros2 au' th=s2 pepoi/hken o( *eu)/ripos, ou(/tw steno\s2 w)\n, kai\ gefura?= sunezeulm\nos2 pro\s2 au)th\n diple/qrw|, Euboeam Boeotiae partem aliquo [orig: aliquô] modo [orig: modô] facit Euripus, qui ita angustus est, ut duorum iugerum ponte iungatur. Strabo, l. 10. de eodem Eurip: *)/esti d' e)p' au)tw=| gefu/ra di/pleqros: pu/rgos2 d' e)kate/rwqen e)fe/sthken o( me\n e)k th=s2 *kalxi/dos, o( d' e)K th=s2 *boiwti/as2, Illi duorum iugerum pons instratus est: turris autem utrinque exstat, una a Chalcide, altera a Boeotia. Plinius, loc. cit. Euboea et ipsa avulsa Boeotiae tam modico [orig: modicô] interflueme Euripo [orig: Euripô], ut ponte iunga- tur. Quibus Procopius ita concinit, l. 4. de aedificiis Fustiniami: Euboea in mari obiecta est Graeciae, videtur autem olim abrupta esse; Quandoquidem prius una erat, quae post freto [orig: fretô] est divulsa: Maris undoso [orig: undosô] fluxu hic [orig: hîc] circa Chalcidem urbem cominentem perrumpente, et quod a terra deiectum est, in insulam redigente. Eius meminit Lucan. l. 2. v. 710.

Arctior Euboica [orig: Euboicâ], qua Chalcida verberat, unda [orig: undâ]

Colonia Atheniensium fuit, hodieque una ex praecipuis Turcarum, in Archipelago, vide infra. Inde Chalcidenses incolae, qui male audiebant, quod essent foedi puerorum amantes. Unde Chalcidissare loco [orig: locô] adagii habebatur. Hesych. xalkidi/zein, a)po\ tw=n kat' *eu)/bsian *xalkide/wn. *ti/qe tai de\ kai\ e)pi\ tw=n paiderastou/ntwn. Inde etiam Chalcidieus; quod inde est, aut eo pertinet. Virg. Eclog. 10. v. 50.

Ibo et Chalcidico [orig: Chalcidicô] quae sunt mihi condita versu
Carmina, pastoris Sicula [orig: Siculâ] modulabor avena [orig: avenâ].

Ubi Chalcidico [orig: Chalcidicô] versu designare videtur Euphorionis Chalcidensis carmen, quod inscripsit Hesiodum, ut Suidas auctor est. Idem Aen. l. 6. v. 17.

Sed ibi cumaeam arcem intelligit, Quod Cumas Campaniae in Italia civitatem Chalcidenses condiderint, unde in principio libri dixit: Euboicis Cumarum allabitur oris. Ubi Servium, si lubet, vide. Saevissime eam aestate candere Columella, l. 1. c. 4. scribit. Suidas *xalki\s2 o)/noma po/lews2 *eu)boi/as2, kai\ ei)=dos2 o)rne/ou. Quod habuit ex Homero, Il. c. v. 290.

*)/orniqi ligurh=| enali/gkos, hn(/ t' e)n o)/ressi
*xalki/da kiklh/skousi qeoi\, a)/ndres2 de\ *ku/mindin.

Est urbs valde famosa et permunita, cum castro duplici ad Euripum, et Negroponte nunc dicitur; ex hac olim coloniae aliquot deductae sunt, quae nunc etiam Insulae, nomine Negroponte vocantur: sita autem est in plano, ubi mare in angustias arctatur et continenti ponte iungitur, quo in loco praeter aquarum cursus, ut in Niger, variis invicem fluctibus venti quoque ab utrisque tertae praealtis montibus, subiti ac procellosi iaciuntur, quare nec die nec nocte quies navibus datur. Urbi huic adiacens

territorium, admitabile aetis et ferri commune metallum continebat, quod tamen evanuit. Fuit autem haec urbs a Mahomete II. A. C. 1451. ingenti apparatu expugnata et Venetis erepta, Christianis foeda [orig: foedâ] strage affectis, hodieque sub Turcis cum tota Insula, quae nunc l'is le de Negropont. Distat urbs ipsa 30. milliar. a Thebis. Hinc Chalcidicae Ficus, quae a Chalcide advehebantur, apud Macrobium, l. 3. c. 20. ubi de generibus ficorum, bifera, Carica, Chalcidica alba nigra, Chia alba nigra. Et Chalcidici galli, quos magnopere commendarunt [orig: commendârunt] Veteres. Varro, l. 3. RR. c. 9. Nec tamen sequendum in seminio legendo Tanagricos, ac Medicos et Chalcidicos. Item Chalcidae Laurus, apud P. Statium, l. 4. Sylv. 3. v. 117.

Cumanum est oraculum. Servius in Aen. l. 3. v. 441. Euboea Insula est, de cuius civitate Chalcide profecti sunt ad novas sedes quaerendis et haud longe a Baiis --- invenerunt vacuum littus, ubi visa [orig: visâ] muliere gravida [orig: gravidâ] civitatem condiderunt, quae res fecundam fore ostendebat Rem publicam et eam Cumas vocaverunt. Unde apud eundem, l. 5. Sylv. 3. v. 182. Chalcidicum, est Cumanum, Sibyllinum. Casp. Barthius, Animadversion. ad Statium Part. 1. p. 36. 387. 485. Est et alia Chalcis agri Cotinthii oppidum. Tertia Aetoliae, Acheloo [orig: Acheloô] fluvio [orig: fluviô] irrigata, prope fontes Eveni fluv. versus Athamanicam,quae etiam Hypochalcis dicta fuit alias, Strab. Quid nunc sit, non constat. Baudrand. Quatta Syriae a Monico Arabe condita. Ad Belum amnem, media inter Chelibonem et Antiochiam, a qua 35. milliar. distat ad Occasum. Est et Chalcis in Messapia Italiae urbs. Sunt et aliae a Stephano commemoratae, quem sis consule. Nicol. Lloydius De dissensione inter Andrios et Chalcidenses, ob Acanthum a Barbaris desertam, oborta, adi Plutarchum, Quaest. Graec. §. 30.

CHALCIS [4] potens syriae urbs est, ad Septentrionem Libani montis sita, in tribu Nephthalim, a qua regnum Chalcidis sive Chalcidica regio nomen habet.

CHALCITIS [1] insul. e regione Chalcedonis, aerifodinam habens, Gentile Chalcites. Steph. Chalcitis etiam Mesopotamiae regiuncula. Ptol. et Indiae intra Gangem regio, item Chalcitidis regionis promoutorium. Denique insul. contra fauces Rhyndaci amnis in Asia. Plin. l. 6. c. ult.

CHALCITIS [2] Gemma, ab aeris colore nomen accepit, de qua vide Salmas. ubi supra p. 1161. Item lapis, e quo aes coquitur; sicut sideritis, e quo ferrum. Plin. l. 34. c. 12. Chalcitim vocant lapidem, ex quo et ipsum aes coquitur. Distat a cadmia, quod illa super terram ex subdialibus petris caeditur, haec ex obrutis. Item, quod chalcitis friat se statim mollis natura [orig: naturâ], ut videatur lanugo concreta --- Habet autem aeris venas oblongas. Probatur mellei coloris, gracili venarum discursu friabilis nec lapidosa, etc.

CHALCOCONDYLAS Atheniensis Historicus, Graece Historiam Turcicam libris 10. condidit. Orditur ab Ottomanne Ortliogulis filio, qui regnare coepit circa A. C. 1300. Desinit in A. C. 1463. quo [orig: quô] Mahometes secundus bellum a Venetis, et Matthia Ungariae Rege illatum fortissime repulit. Sed aetatem ad A. usque C. 1490. vel ultra perduxit. Dicitur vulgo Laonicus Chalcocondylas. Hunc Conradus Clauserus, Tigutinus, Latine vertit, Blasius Vigenarius Gallice; Est insuper Commentariis illustratus, et duplici continuatione auctus. Vide et Demetrius.

CHALCOLIBANUS Graece xalkoli/banos2 Apocalypl. c. 1. v. 15. Bocharto vel est [gap: Hebrew word(s)] aes laban, seu album, vel [gap: Hebrew word(s)] aes libon, seu ignei candoris, quale est, cum in igne candet. Idipsum vocari [gap: Hebrew word(s)] aes Kalal, Dan. c. 10. v. 6. patebit conferenti loca. Utrobique enim vir describitur aurea [orig: aureâ] zona [orig: zonâ] cinctus et oculis igneis et voce magni fragoris et pedibus multi splendotis, qui hic [orig: hîc] quidem dicuntur esse similes chalcolibano, et ibi, ut color aeris Kalal. Sed cum non satis sciatur, quid sit aes Kalal, conicit Bochartus, aes ea [orig: eâ] voce intelligi politum ac lucidum; sicque Ioannem xalkoli/banon, h. e. aes album, edidisse voce semihebraea [orig: semihebraeâ], vel quia albedo est color lucis, vel quia hoc genus aeris revera [orig: reverâ] fuit album. Quale a Poeta [orig: Poëta] describitur orichalcum, l. 12. Aen. v. 87.

Ubi frustra est Servius, qui album dici tradit, auri comparatione, cum Graeci etiam tam nativum, quam factitium, orichalcum album describaut: et in Philosopho Mossynaecum aes, quod ille lampro/taton kai\ leuko/taton, splendore ac candore excellens, vocat, ex Tubal et Mesech Tyrum deferri solitum, Ezech. c. 27. v. 13. Ut non mirum sit, album illud aes notum fuisse Iudaeis eiusque adeo meminisse Euangelistam. Neque novum videatur, xalkoliba/nou vocabulum Graeco-Hebraeum esse, cum multa sint huiusmodi. Sic Semipersica sunt, a)pokidaro/w, cidari nudo, Levit. c. 10. v. 6. et c. 21. v. 10. *gazofnla/kion sacrum aerarium, in Euangelio passim et ei praesectus in Nonno gazofu/lac; et in Xenophonte tiaroeidh\s2 tiarae speciem habens: et in Suida ac Eustathio a)gtaroforei=n, onera ferre pes successionem. Semiaegyptia in Cicerone, Iuvenali, aliis, *)alaba/rxhs2 Alexandriae; in Polluce vestium species, h(mitu/bion et h(mifasw/nion: Semiatabica in Simeone Sethi kafoure/laion, oleum camphurae et i)ozoula/pion, zulapium vel guileb ex violis, etc. Vide Sam. Bochart. Hieroz. Part. poster. c. ult. et infra Mensa Sacra.

CHALCOMEDUSA uxor Arcesii, mater Laertae, aviae Ulyssis. Eustath. in. 16. Il.

CHALCOL i. e. nutriens, sive consummans omnia, aut sustinens omnia, filius Maol. 1. Reg. c. 4. v. 31. filius item Zarae filii Iudae. 1. Paral. c. 2. v. 6.

CHALCOPHTHONGOS Graece xalko/fqoggos2, nomem gemmae, apud Solinum, c. 37. Chalcopthongos resonat, ut

pulsata aera: pudice habitus servat vocis claritatem. Eadem cum Chalcophono, *xalkofw/nw| Plinii, de qua is l. 37. c. 10. Chalcophonos nigra est, sed illisa aeris tinnitum reddit, Tragoedis, ut suadent, gestanda. Nempe servare vocis claritatem, et proin Tragoedis, hanc maxime affectantibus, gestandam esse, Veteribus persuasum. Certe Chalcophoni, prope Anicium Vellauniorum plurimae sunt ubivis in structuris murorum et parietibus temere congestis, nigrae, leves, fistulosae, tophaceae, cum ferro [orig: ferrô] percutiuntur, tinnientes. Ibidem parietes delubri Divae Virginis alternis ordinibus huius lapidis et candidi, exstructos esse, adnotat Dalechampius Not. ad Plin. Vide quoque Salmas. ad Solin. p. 769. De fwnaski/a? vero Tragoedorum infra.

CHALCOSMARAGDUS apud Solinum, c. 15. dicitur, qui in metallis aerariis apparet. Potius, qui aerets venis turbidus Plinio, c. 5. l. 37. Non enim hoc nomen omnibus datum smaragdis, qui in aerariis metallis inventi, ut in quibus etiam veri bonaeque notae smaragdi, quorum penes Cyprios principatus erat, eidem: sed smaragdi vilissimo generi, a colore, quem diximus. Inter vitia certe smaragdorum aeris color. Idem, Omnium horum etiamnum vitium, quod fellis colorem aut aeris habent, in Sole dilucidi quidem et liquidi, sed non virides. Ubi tamen alii legunt; acris olei; quod, alias viride oleum Latinis, o)mfa/kion Graecis, ex acri et amra olea premebatur, neque austeri coloris vitidis, sed in aureum descendentis, qualis et fellis color, erat. Unde xoloba/fina, ad auri similitudinem infecta, etc. Salmas. ad Solin. p. 198.

CHALCUS [1] Dux praesidii, ut videtur, Cyzicenis, ab Alexandro M. impositi. Polyaen. l. 5. c. 44. n. 5.

CHALCUS [2] Graece xalko\s2, idem Siculis, quod ou)gki/a, uncia; duodecima nempe oboli apud illos seu li/tras2 pats: unde libra et assis partes Romanis. Polluci octava oboli pars est; Ita enim ille, *(o me/n toi o)bolo\s2 o)ktw\ xalkou\s2 ei)=xe, Obolus namque octo chalcos continebat. Eius septima pars lepto\n fuit. Idem drachmae argentcae pars fuit quadragesima octava, cum drachma sex haberet obolos, obolus vero octo, ut dictum, chalcos: victoriati vigesima quatta: sestertii duodecima: dupondii sexta: assis tertia: quasi is sit ipsum tri/xalkon Graecorum. Vide Ioh. Frider. Gronov. de Pec. vet. l. 3. c. 2. et 10. nec non infra, voce Obolus.

CHALDAEA Asiae maioris regio, inter Euphratem, Tigtim, sinum Persicum, et montana Arabiae desertae adeo que Arabiae contermina, plana, fontium indiga, in qua Babylon civitas magna. Populi Chaldaei. Hebraice Chasdim, i. e. quasi damones, aut quasi depraedatores, vel quasi mamillae, aut quasiagri. Glossae Philonis: *xaldai=oi, w(s2 daimo/nia. Putabat componi, ex Caph nota similitudinis et Scheddim, i. e. daemones a [gap: Hebrew word(s)] Schadad vastavit. Hinc Hieronym. De Chaldaeis, inquit, nullus ambiget, quin daemones sonet. Hos Arphaxad instituit (inquit Iosephus ) et a se ArphaxAdeo s nominavit. Cephenes (teste Stephano [orig: Stephanô] ) prius dicti, a Cepheo Andromedes patre. Hellamcus scribit, hanc gentem, mortuo [orig: mortuô] iam Cepheo [orig: Cepheô], relicta [orig: relictâ] ea [orig: eâ] regione, alio in militiam abiisse: proinde regionem non amplius Cepheniam dictam, sed Chaldaicam a Chaldaeo Rege, qui (Dicaearcho [orig: Dicaearchô] teste) quattus decimus a Nino fuit; et Babylone iuxta Euphratem condita [orig: conditâ] omnes Chaldaeos in eam collegit. De his ita Strabo, l. 7. Constat numquam diligentius severiusque mathematica studia exculta fuisse, quam apud Chaldaeos. Praecipue vero eam astrologiae partem tractarunt [orig: tractârunt], et invenerunt, an ab Abrahamo? cum Arithmetica et Geometria, acceperunt, quae ex stellarum positu, qui in nativitate fuit, de cuiusque fortuna pronuntiat: unde et ipsa ats Chaldaica, et qui profiterentur, Chaldaei appellati sunt, licet de gente illa haud essent. Cicer. l. 1. de Divin. c. 1. Principio [orig: Principiô] Assyrir, ut ab ultimis auctoritatem repetam, propter plamtiem magnitudinemque regionum, quas incolebant, cum caelum ex omni parte patens, atque apertum intuerentur, traiectiones, motusque stellarum observaverunt: quibus notatis, quid cuique significaretur, memoriae prodiderunt. Qua in natione Chaldaei, non ex artis, sed ex gentis vocabulo, nominati, diuturna [orig: diuturnâ] observatione siderum, scientiam putantur effecisse, ut praedici posset, quid cuique eventurum, et quo [orig: quô] quisque fato [orig: fatô] natus esset. Cum dicit, non ex artis, sed gentis vocabulo nommari, non obscure significat, Chaldaeorum nomen dupliciter sumi, semel cum gentem notat, proprie puta; deinde cum artem per figuram designat: ut in genere omnes Chaldaei dicerentur, qui Chaldaeorum rationes secuti ex natali cuiusque die futura audent praedicere. Sic Chaldaeorum natalitia praedicta, eodem [orig: eôdem] libro [orig: librô]; itemque Chaldaeorum promissa dixit. Multos, inquit, promissis suis fefellerunt Chaldaei. Idem, l. 2. de Divin. c. 47. Quam multa huic ipsi Caesari a Chaldaeis dicta memini. Aliquoties Chaldaeorum vocabulum ita Tacitus quoque posuit: Et cum Iuvenalis, Sat. 10. v. 94. scribit:

Genethliacos istos intelligit. Loquitur enim de Tiberio, qui Thrasyllum Mathematicum comitem habuit, eique multum attendit. Praeterea mundum aeternum statuentes hi Philosophi, iactabant Astrologiam a maioribus, per annos 43000. iam exercitam; Divisi in Orchenos et Borsippenos, Magos quoque inter se habuerunt, quorum quidam daemones ciendi artem, longa [orig: longâ] abstinentia [orig: abstinentiâ] et peculiaribus lustrationibus praeparati, profitebantur: Reliquis, Principum gesta aeternitati consecrandi cura [orig: curâ] imposita [orig: impositâ]. Ab his Herodotus, l. 2. Aegyptios elevationem Poli, usum quadrantis, diei dwdekamo/rion etc. edoctos ait. Plura de illorum studiis, et ratione Philosophandi lege apud Diodor. l. 2. et 3. Strab. l. 12. 15. et 16. Curt. l. 5. c. 1. Ioseph. contra Appion. l. 2. Augustin. de Civ. Dei, l. 8. c. 9. Vols. de Sectis Phil. c. 1. §. 3. de Scient. Mathem. c. 30. §. 5. et c. 38. §. 10. Inde Chaldaicus, Cicer. de Divin. l. 2. c. 42. Scylax Halicarnassaeus familiaris Panaetii, excellens in astrologia, idemque in regenda sua civitate princeps, totum hoc Chaldaicum praedicendi genus repudiavit. Idem ibidem, Lucius quidam Tarutius Firmianus

familiaris noster, inprimis Chaldaicis rationibus edoctus. Ubi per Chaldaicas ratriones, genqliakh\n designat, quam et *xaldai+kh\n Periegenes appellavit. Ita enim apud Scholiasten Apollonii, qui libros eius peri\ th=s2 *xaldai+kh=s2 tw=n maqhmatikw=n laudat, legendum esse, Ianus Rutgersius, l. 5. variarum Lectionum, c. 6. praeclare ac erudite observavit. Nic. Lloydius. Chaldaei populi et Chaldaea regio nunc Yerack et Caldar etiam dicitur, ante sub Persis, nunc fere tota Turcis subest. Ibi Euphrates et Tigris coniunguntur. Urbes praecipuae Bagdatum, Balsera, Cufa, et Wasetum. Alias etiam Babylonia dicta. Baudrandus. Addo, quod hodierni Chaldaei, Christianorum secta, iidem cum Nestorianis, quotum quinque ieiunia quotannis celebrari solita memorantur Scriptoribus. Et quidem Ieiunium seu Quadragesimam primam maximamque incipiunt Dominica [orig: Dominicâ] Quinquagesimae: Secundam, quae est SS. Apostolorum, auspicantur a feria 2. post primam Dominicam Pentecostes: tertiam Assumptionis a 1. Augusti: quartam Nativitatis Christi a 25. die ante Festum: quintam Ninives vel Ionae, quae trium dierum est, observare incipiunt hebdomade proxima [orig: proximâ] ante Septuagesimam, feria [orig: feriâ] 2. 3. et 4. Sic quidem, ut in prima nec pisces comedant, nec vinum gustent: In secunda, Sabbatho ac Dominicis non ieiunent, in tertia nec lacticinia, nec carnes comedant, excepto [orig: exceptô] Transfigurationis Festo [orig: Festô]: Quartam vero et quintam, uti rertiam, observent. Vide Filesacum de Quadragesima, et plura de horum Christianorum fide ac politei/a?, apud P. de Valle, Itiner. Part. 2. Sed et Chaldaei, pro Hispanis Saracenis, occurrunt apud Sebastianum Episcop. Salmantic. in Histor. Vide quoque supra Cephenes.

CHALDAICI Lacus Alarch Pineto, Stagna Chaldaeae regionis, in quos Tigris se effundit. Plin. l. 6. c. 27.

CHALDIA regio Armeniae, Steph. Item tractus circa Syriam Cedreno, eidem etiam est Calabriae locus.

CHALEOS Achaiae regionis urbs ad sinum Corinthiacum. Ptol. Chaleos vulgo Graecis, Aspropiti teste Sophiano [orig: Sophianô] .

CHALESTRA urbs Thessaliae litoralis, iuxta quam Axius fluv. in mare Aegaeum descendit.

CHALI [1] vel CHALE Herba, cuius cineres indurati, lapidis firmitatem superant. Vide infra in vocibus Halimum, Kali et Solda.

CHALI [2] civitas, terminus Asser, Ios. c. 19. v. 25. i. e. infirmitas, sive deprecatio, aut exspectatio, vel principium, aut gemma, aut monile. Item Chali Armeniae gens. Ptolemaeo.

CHALIFA seu CALIFA vox Arabica, h. e. Successor vel Haeres; appellatio fuit, apud Saracenos, supremi gentis suae Principis, ut docet Guil. Tyrius, l. 19. c. 19. eo quod hi summi eorum Prophetae vicem et successionem iure tenerent hereditario [orig: hereditariô]. At Nic. Fullerus, Miscellan. sacr. l. 4. c. 16. et Valerius Praefat. ad El-Macinum, censent, hoc [orig: hôc] vocabulo [orig: vocabulô], Vicarios seu Locum tenentes sese appellitasse [orig: appellitâsse], Dei nempe. Unde eo [orig: eô] nomine tanto in honote ac reverentia a suis habebantur, ut pro Dei quasi Numine colerentur, nec nisi mandato [orig: mandatô] et auctoritate illius quantumque potens aut nobilis, appellaretur Soldanus et omnes eius subditi, tam Reges, quam alii, pedes eius ad terram prostrati reverentes ofcularentur, uti loquitur Iac. Vitriacensis. Sed postmodum Suldanorum potehtia adeo invaluit, in rebus politicis ac militaribus, ut fere cum inani acspecioso dignitatis nomine sola religionis, seu potius superstitionis Mahumedicae, potestas penes Caliphas remanserit: unde Papae et Apostolici suaegentis, vulgo appellati leguntur apud Conr. Urspergensem, Vincentium Belvacensem, alios. Primus autem Chalifae nomen et dignitatem usurpavit Abubacarus, Mahometis successor; cuius titulos habes in Chronico Flandrensi, c. 82. Sed et Chaliphas videntur appellasse [orig: appellâsse] suos Sacerdotes, non supremos solum; verum inferiores etiam, Saracenorum Principes, uti videre est apud Petrum Diaconum Chron. Casin. l. 4. c. 51. etc. Car. du Fresne Glossar. Vide quoque supra in Calipha, et infra voce Muslimi. Series Calipharum ex Forbesio haec est. Abubecher, Muhamedis Pseudoprophetae socer, regnavit annos duos. Sub eo Saraceni, occuparunt [orig: occupârunt] Persidem, Aegyptum, Syriam et Mesopotamiam, vivente adhuc Heraclio [orig: Heracliô] Imperatore et occiso [orig: occisô] Iezdegirdo [orig: Iezdegirdô] Persarum Rege, A. C. 632. Omar, Mahumedis itidem socer, praefuit annos 10. a servo occisus, A. C. 643. Othman sive Osman, regnavit annos 12. Constante Heraclii nepote Romanor. Imperium obtinente; occisus domi suae A. C. 655. Ali, fil. Abiltaleph, gener Muhammedis; Persis Sophinis unice in veneratione: interfectus est in oppid. Kiofe A. C. 660. postquam quadriennio [orig: quadrienniô] regnasset [orig: regnâsset]. Ei successit filius Chasan, cui post 9. menses et 11. dies veneno [orig: venenô] exstincto, frater Chusein, secundum nonnullos: secundum alios Mavia frater, per annos 21. Mavia [orig: Maviâ] hoc [orig: hôc] regnante, Saraceni Constantinopolin olim obsedere [orig: obsedêre], integro [orig: integrô] septennio [orig: septenniô]: fortiter tandem repulsi a Constantino Pogonato, classe eorum fugata [orig: fugatâ] A. C. 673. non exigua [orig: exiguâ] Ignis Graeci, tum primum inventi, opera [orig: operâ]. Inde itaque Damascum, quam Imperii sedem Mavia elegerat, Saraceni reversi, tributarii Graecis Imperatorib. per complures annos fuere [orig: fuêre]. Obiit Mavia A. C. 680. Iezid I. eius filius, praefuit ann. 4. Eum socer Abdulla excepit, seu Abdulmelichus, sub quo Saraceni tota [orig: totâ] Armenia [orig: Armeniâ] et Africa [orig: Africâ] usque ad Oceanum Atlanticum sunt potiti. Alii Iezidi substituunt filium Marvanem, et huic demum Abdullam: qui regnavit annos 20. Walid, filius Abdelmelichi; an Walidis frater Suleiman? decessit A. C. 717. Hoc [orig: Hôc] regnante, Saraceni, Duce Tatich,

hortatu Iuliani Comitis in Hispaniam venerunt. Muniverat autem is castra sua in loco, inde Gebel Tarich, h. e. Mons Tarich, et hodie corrupte Gibraltar dicto, circa A. C. 711. Omer, filius Iezidis seu Azizis, nepos Abdelmelichi, praefuit 2. annos, mortuus A. C. 719. imperante Leone Isaurico [orig: Isauricô] Romanis. Iezid II. regnavit annos 4. Hascham sive Hacem, annos 15. vel secundum alios 20. Sub eo, Saraceni ex Hispania in Galliam irruperunt, Duce Abderama [orig: Abderamâ]; caesi memorabili proelio [orig: proeliô] Turonensi a Carolo Martello, A. C. 726. Walid, luxu et vino [orig: vinô] perditus, unum cum imperasset [orig: imperâsset] annum, ab ipsis Arabibus interfectus caputque eius Damasci ostentui circumlatum est, A. c. 743. Marvan. Iachsi vel Abulabas, qui obiit A. C. 753. Abugephar Elmantzur, primus aedificare coepit urbem Bagded, seu novam Babylonem. Obiit A. C. 775. fuitque Habdallae quoque dictus, i. e. Dei servus. Mahdi filius eius, regnavit annos 10. Aharun I. Erreschid, filius Mahdi, Aaron Graecis Scriptoribus, successit A. C. 786. regnavit annos 23. Irene, Constantino [orig: Constantinô] et Nicephoro [orig: Nicephorô] in Oriente; Carolo [orig: Carolô] M. in Occidente, rerum potitis. Bello [orig: Bellô] contra Nicephorum nimium felix Romaniam ingressus cum ingenti exercitu, Tyanis et aliis in urbibus, aedes Muhammedicae impietati dicatas erexit. Cum Carolo M. amicitiam coluit: exstinctus A. C. 809. Sub eo Imperium Saracenicum culmen attigit. Post obitum eius Saraceni Africani Siciliam et Corsicam et Sardiniam aliasque Italiae regiones devastarunt [orig: devastârunt]: ipsa urbis Romae suburbia depraedati. Imin. Mamon A. C. 813. Mutetza, A. C. 833. Aharun II. Elwathak, A. C. 841. Methucal A. C. 846. Mutnatzar A. C. 816. Elmustein A. C. 862. cuius tempore Chaliphatus divisio facta, Tolone a Torcomanis constituto [orig: constitutô] Rege Aegypti et omnis Syriae. Leunclavius autem statim ab obitu Aharunis I. Imperium hoc vastum lacerari ac dissipari coepisse, ait, Historiae Musulm. l. 1. Unde Scritores Historiae Turc. Chaliphatum seriem in Aarone illo claudunt. Certe post exstinctum Aaronem, seditionibus intestinis agitatis Saracenis, Soldani et alii terrarum Principes Chaliphis obsequium negare, Chaliphatus ipse in Bagdadensem et Damascenum (ut alios minores taceam) dividi, iidemque a Christianis maxima [orig: maximâ] ditionum parte exui coeperunt, eoque redigi, ut de Muhammedana superstitione actum videretur: ni [orig: nî] fatalibus Occidentis divisionibus, Turcis Arabum successoribus, iam Musulmanna [orig: Musulmannâ] superstitione imbutis, ad erepta Muhammedanis recuperanda, occasio fuisset praebita, etc. Vide Io. Forbesium, Instructionum Historico - Theologic. l. 4. c. 17. et 18.

CHALINITIS Minerva dicta est a)po\ tou= xalinou=, i. e. a freno quod Bellerophonti Pegasum equum praebuerit, eumque frenaverit.

CHALISIA urbs Libyae, et alia iuxta Pontum una Amazonum (forte sic dicta ab Amazone aliqua) cuius cives Chalisii. Steph.

CHALNE vel CHALANE civitas quam aedificavit Assur. Gen. c. 10. v. 12. De qua sic Bochart. in Phaleg. l. 1. c. 8. Una, inquit, e 4. urbibus, quas in terra Sinhar condidit Nimrod, Chalne dicitur, vel Chalane. Gen. c. 10. v. 10. I. e. Ctesiphon, quae ad Tigrim erat. Non satis autem scio, quibus machinis turrim Babylonicam eo transtulerint ex Babylone Graeci interpretes, apud quos ita loquitur Esaii. c. 10. v. 9. ouk e)/labon th\n xw/ran th\n e)pa/nw babnlw=nos2 kai\ *xala/nhs2, ou(= o( pu/rgos2 w|)kodomh/qh; In quem locum Basilius: *pu/rgon me\n ou)=n e)kei=non le/gei to\n a)rxai=on, o(\n e)n tw=| *xenaa\r w|)kodo/mhsan. Et Cyrillus, *xala/nh ou(= o( pu/rgos2 w|(kodomh/qh prar\ tw=n a)rxaiote/rwn, kei=tai me\n e)n e)xa/tois2 tro/pon tina\ th=s2 e)w/|as2 me/resi, e)pe/keina de\ th=s2 *babulwni/wn xwra/s2 te kai\ gh=s2. Hinc Gregorius Nazianzenus, Oratione 16. o( e)n *xala/nh| purgo\s2, o(\s2 kalw=s2 ta\s2 glw/ssas2 e)me/riss2. Et Constantinus Manasses, in Historica Synopsi,

Unde Eustath. in l. 1. Iliad. *(oi me/ntoi th=s2 h(mete/ras2 qei/as2 au)lh=s2 me/ropas2 tou\s2 a)nqrw/pous2 e)piklhqh=nai/ fasin a)po\ tou= merismou= h)/toi diamerismou= th=s2 o)po\s2, o(\n e)/paqon meta to\n th=s2 *xala/nhs2 pu/rgon. Sed Hieronymus recte monet, 70. interpretes addentes de suo regionem trans Babylonem interpretaci sunt, et Chalanem, ubi aedificata est turris. Mihi originem exquirenti tam depravatae interpretationis, aliud nihil succurrit, quam in illis verbis, Annon Chalnon sicut Carchemis? Graecos ex [gap: Hebrew word(s)] sicut Carchemis fecisse [gap: Hebrew word(s)] in ea munitio fuit: quod interpretati sunt de turri Babylonica. [gap: Hebrew] Graecum xara/kwma est; huius plurale [gap: Hebrew] pro Ebraeo [gap: Hebrew] legitur Deuteron. c. 10. v. 20. in Ionathanis paraphrasi. Alibi autem melius scribitur [gap: Hebrew] . Huius autem nomen varie scribitur [gap: Hebrew word(s)] Chalne Gen. c. 10. et Amos c. 6. v. 2. [gap: Hebrew word(s)] Chalno Esai. c. 10. v. 9. [gap: Hebrew word(s)] Channe Ezech. c. 27. v. 23. Illam confert Amos Propheta cum magnis urbibus: Transite, inquit, Chalnem et videte, et inde ite Hamath magnam, et descendite in Gath Palaestinorum, an sint meliores regnis istis? Vide Virum magnum, in Phaleg. l. 4. c. 18. Nic. Lloydius.

CHALONITIS Graece *xalwni=tis2, apud Strabonem, ubi de lacu Thoniti, *meta\ de\ to\n muxo\n li/mnhs2, ei)s2 ba/raqron e)mpesw\n o( potamo\s2, kai\ polu\n to/pon enexqei\s2 u(po\ gh=s2, a)nate/llei kata th\n *xalwni=tin. Et Plin. l. 6. c. 27. Fungitur Chalonitis cum Ctesiphonte. ad eam pervenit Zagrus mons, ex Armenia inter Medos, Adiabenosque veniens supra Paraetacenen. Pro Chavonitide quibusdam, quam ab urbe *xauo/na id nominis sortitam volunt. Salmas. vero utrobique, *xalwni=tis2

retinendum esse docet, ut quae a Chavonitide diversa. Haecenim regio Mediae, illam disterminat a Media mons Zagrus. Meminit eius Isidorus quoque in Mansionibus Parthicis, *)enteu=qen h( *xalwni=tis2, xoi=non ka/, e)n h(=| kw=maie/, e)n ai(=s2 staqmo\s2, po/list de\ e(llhni\s2 *xa/la. Ubi memorat urbem *xa/la, a qua regioni nomen. Idem paulo post, *)/oros2 o(\ kalei=tai *za/gros, o(/per o(ri/zei th\n *xalwni=tin xw/ran kai\ th\n tw=n *mh/dwn. In ea Tigrim, post egressum Thonitis lacus, in cuniculos mersum, rursum erumpere facit Strabo. Quod cum circa Nymphaeum fieri dicat Plinius, inde colligere est, in Chalonitide fuisse Nymphaeum, etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 693.

CHALUS fluv. Syriae, in quo visuntur pisces magnitudine insignes, ac miti mansuetoque [orig: mansuetôque] ingenio [orig: ingeniô]. Eos, inquit Xenophon, Deos arbitrabantur Syri, nec iniuria affici patiebantur, sicut neque columbas. Cael. Rhodig. l. 18. c. 34.

CHALUSUS German. fluvius Ptol. Dravenna vulgo Trave nonnullis, circa Lubecam urbem, qui quidem in mare Balticum se exonerat. Eider Pirchaimero, Dithmarsiam ab Holsatia separat. Credit Ortelius esse Varnam fluv. qui ad Rostochium in mare Balticum se exonerat. Sed Dav. Chrtraeus Chalusum Dravennam esse non affirmat solum, sed etiam esse circa ipsam tractum Chluseroort, et oppid. Chlus asserit.

CHALYBES seu CALIBES populi Asiae minoris Ponto vicini ad Thermodontem fluv. Homero Alizones appellati. Strabo, l. 12. Paphlagoniae proximi, Strabom Chaldaei dicti. Baudrando in Cappadocia, versus confinium Armeniae minoris inter Polemonium et Trapezuntem. Hi optimo [orig: optimô] ferri genere olim celebrabantur, quod nudi effodiebant. Apollon. Argonaut. l. 2.

--- - *meta\ de\ stugerw/tatoi a)ndrw=n
*trhxei/hn *xa/lubes2 kai\ a)teire/a gai=an e)/xousin
*)ergati/nai, toi/ d' a)mfi\ sidh/rea e)/rga me/lontai.

*toi\s2 d e)pi\ kai\ *xa/lubes2 stufelh\n kai\ a)phne/a gai=an
*nai/ousin, mogerou= dedahko/tes2 e)/rga sidh/rou,
*(oi/ r(a barugdou/poisin e)p' a)/kmosin e)sthw=tes2,
*ou)/pote pau\ontai kama/tou kai\ o)i+zu/os2 ai)nh=s2.

Nempe Chalybes creduntur primi tractasse [orig: tractâsse] ferrariam. Ammmian. l. 22. Chalybes per quos erutum et domitum est primitue ferrum. Arrianus, in Alexandro, *xa/lubes2 prw=toi a)nqrw/pwn ai)ti/an e)/xousi xalken/sasqai si/dhron. Puto illum respexisse, cum id scriberet, hos Callimachi versus.

--- - *xalu/bwn w(s2 a)po\loito ge/nos2
*geio/qen a)nte/llon ti kako\n futo\n oi(/ min e)/fh|nan.

--- - Chalybon omne genus pereat:
Et qui principio sub terra [orig: terrâ] quaerere venas
Institit, et ferri frangere duritiem.

Non ita sit metuenda tibi saevissima quamquam
Gens Chalybum, duris patiens cui cultus in arvis,
Et tonat adstricta [orig: adstrictâ] semper domus ignea massa [orig: massâ]

CHALYBONITIS Syriae regio. Ptol. Vino [orig: Vinô] suo [orig: suô] celebris, quod adeo eximium fuit, ut Persarum Reges aliud nullum biberint, Strabo, l. 15. ubi per opulentiam Reges illos eo luxuriae prolapsos esse ait, w(/ste puro\n me\n e)c *)/assou th=s2 *ai)oli/dos2 meth/esan, oi)=non de\ e)k *suri/as2 to\n *kalubw/nion, ut triticum advehi iuberent ex Asso Aeolidis, et vinum ex Syria Chalybonium. Unde Plut. de Fortuna Alex. l. 2. *ou)de\ trufai\ *mdikai\, kai\ tra/pezai kai\ gun ai=kes2, ou)de\ *xalubw/nios2 oi)=nos2, Neque deliciae Medicae, et mensae et mulieres, neque Chalybonium vinum. Cuiusmodi vites Damasci propagatas fuilse, Persis, h. e. Assyriis (ut hi populi a Graecis promiscue sumuntur) procurantibus, docet ex Posidonio Athenaeus, l. 1. c. 22. idque in vico circa urbem Chelath dicto, uti conicit Bochartus. Hinc Vinum chelbon, et lana rutila, quibus Damasceni Tyrias nundinas maxime insigniverint, memorantur Ezech. c. 27. v. 18. ubi vivem Chelbon, est vinum ex Chelbone seu Chalybone, quomodo Graeci efferunt. Vide Bochart. Hieroz. Part. prior. l. 2. c. 45.

CHALYBS [1] fluv. in Hispania, in quo ferrum optime temperatur, iuxta quem Chalybas populos collocat Iustinus, l. ult. c. 3. hodie Cabe, teste Clusio [orig: Clusiô].

CHALYBS [2] fluv. ex radicibus Tauri montis scaturiens, qui Syros et Paphlagonas interluit, et in Euxinum mare evolvitur.

CHAM [1] i. e. calidus, vel calor, vel niger, filius nae. Is patrem odio [orig: odiô] habuit, quia ab eo despiceretur. Idemque ob vitia, quibus quamplurimis, ac nefandissimis scatebat, patri infensus fuit. Itaque opportunitatem nactus, cum Noa pater iaceret madidus, illius virilia comprehendens, taciteque submurmurans, magico [orig: magicô] carmine illusit patri, adeo ut mulierem nullam fecundare potuerit. At vero cum is publice mortale genus corrumperer asserens, ac reipsa [orig: reipsâ] exsequens, congrediendum esse, ut ante inundationem, cum matribus, sotoribus, masculis, brutis, quovis alio genere, a Iano pissimo et castissimo principe eiectus, sortitus est cognomentum Chameseunus, i. e. Cham infamis, impudicus, incubus, et propagator, quem Aegyptii Saturnum appellarunt [orig: appellârunt], illique civitatem posuerunt, quam xe/mmin vocaruat [orig: vocâruat]. Berosus, l. 3. Sed

haec fabulosa sunt; et (quod aiunt) sine libro loquitur praedictus auctor u(po/bolimai=os2. Nos itaque rem paulo penitus intuentes, veritatem eius ex Bocharto, in Phalege, l. 1. c. 1. sic exhibemus. Primo occasio anathematis, a Noacho, in Chamum contorti, haec fuit, quod vidisset [gap: Hebrew word(s)] patris sui verenda nuda, atque oculos suos hoc [orig: hôc] spectaculo [orig: spectaculô] pavisset. Fuit id ex parte notum Poetis, qui latam a Saturno legem esse fingunt, qua [orig: quâ] sancitur, ne quis Deos nudos impune contem pletur. Proinde in Callimacho Minerva, cum Tiresiam occaecasset [orig: occaecâsset], qui lavantem illam viderat, apud Tiresiae mattem factum ita excusat:

--- - *)egw\ d' ou)/ toi te/knon e)/qhk' a)lao/n.
*ou' ga\r *)aqanai/a| glukero\n pe/lei o)/mmata pai/dwn
*(arpa/zein. *kro/nioi d' w(=de le/gonti no/moi,
*(/os2 ke/ tin' a)qana/twn, o(/ka mh\ qeo\s2 au)to\s2 e(/lhtai,
*)aqrh/sh|, misqw=| tou=ton i)dei=n mega/lw|.

--- - Oculos non per me perdidit ille,
Nec mihi luminibus pueros orbare voluptas,
Ast a falcigero lex sene lata iubet,
Ut poena [orig: poenâ] graviore luat, temeraria quisquis
Audet in invitos lumina ferre deos.

Secundo Cham vel Ham, vel quia fratrum minimus, Gen. c. 9. v. 24. vel propter anathema a patre in illius caput contortum, in Africae steriles atenas ablegatus est, ubi per multa saecula cultus est, sub nomine Iovis Ham, seu Hammonis. Aegyptii mollito [orig: mollitô] sono [orig: sonô] densae aspirationis *)ammou=n, vel *)amou=n dicebant. Herodotus in Euterpe, *)ammou=n ga\r *ai)gu/ptioi kale/ousi to\n *di/a. Plutarchus in Iside: *)/eti de\ tw=n pollw=n nomizo/ntwn i)/dion par' *ai)gupti/ois2 o)/noma tou= *dio\s2 ei)=nai to\n *)amou=n o(\ para/gontes2 h(mei=s2 *(/ammona le/gomen. Ab Aristotele scribitur *)ammou=s2. Hesychius, *)ammou=s2, o( *zeu\s2, *)aristote/lhs2. Et quidem, ut Noam esse Saturnum multis argumentis constat, sic tres nae filios cum Saturni tribus filiis conferenti, Hamum vel Chamum esse Iovem, probabunt hae rationes. Primo ex nomine [gap: Hebrew word(s)] Ham factum Aegyptium *)amou=n, et Africanum Ammon, vel Hammon, quae Iovis esse nomina nemo est, qui nesciat. Secundo [gap: Hebrew word(s)] Ham fervidum sonat, a radice [gap: Hebrew word(s)] Hamam, servere, inclaescere: Ita Iuppiter Graece *zeu\s2 videtur a fervendo dici, quod auctor Etymologici Magni refert ad calorem aeris, quasi Iovis nomine Poetae aerem intellexerint. *zeu\s2, inquit, para\ th\n ze/sin, qermo/tatos2 ga\r o( a)h\r, h' \ para\ to\ ce/w, w(s2 tre/w treu\s2 kai\ *)atreu\s2 Cyrillus Alexandtinus qermasi/an exponit, l. 2. Glaphyrorum in Genesin. Historice nempe Ammon ipsissimus Cham fuit, Physice vero Sol, in quo et cum quo Cham cultu mixto [orig: mixtô] colebatur, unde et ei nomen. Sol enim Hebraeis [gap: Hebrew word(s)] Chama; unde et forte Hama, veterum Saxonum Numen, de quo Fabricius in Saxon. sua, ipsum Solem fuisse, ait: Quemadmodum et inde [gap: Hebrew word(s)] Chamanim, et Deus Amanus sive Omanus, uti vult Voss. de Idolol. l. 2. c. 11. quem. hac de re pluribus agentem, adeat qui volet. Tertio ut Cham filiorum nae fuit [gap: Hebrew] natu minimus, Gen. c. 9. v. 24. Ita Iuppiter Saturni. Callimachus, hymno [orig: hymnô] in Iovem:

*tw=| toi kai\ gnwtoi\, proterhmen e/ es2 per' e)e/ntes2
*ou)rano\n ouk e)me/ghran e)/xein, e)pidai/sion oi)=kon.

Quarto, cham seu Iuppiter fingitur esse caeli dominus, quia illi obtigit Africa, cuius magna pars, cum sit inter Tropicos, solem habet et reliquos planetas supra verticem, unde est quod putatur esse caelo proxima. Lucan. l. 9. v. 351.

Terrarum primam Libyem (nam proxima caelo est
Ut probat ipse calor) tetigit.

Quinto, quod in Phornuto, et aliis legitur, Iuppiter patrem Saturnum exsecuisse, sumptum videtur ex his; Gen. c. 9. v. 22. perperam intellectis: Et vidit Cham pater Chanaan verenda patris sui, et nuntiavit, etc. Ibi enim et nuntiavit Hebraice est [gap: Hebrew word(s)] Vajagged, quod a serie orationis divulsum, tum cum vocalia puncta aberant, legi potuit Veiaggod et abscidit, tamquam a verbo [gap: Hebrew] , quod excidere significat, maxime cum de carne agitur. Deuteron. c. 14. v. 1. 1. Reg. c. 18. v. 28. ierem. c. 16. v. 6. Ultimo notandum, Hebraeum [gap: Hebrew word(s)] Ham, multi Cham scribunt, aspiratione densa [orig: densâ] mutata [orig: mutatâ] in x Graecorum. Inde est, quod a priscis incolis Aegyptus vocabatur Chamia vel Chemia, i. e. terra Cham, quomodo illam appellat Psaltes, Psal. 78. v. 51. Plutarchus, in Iside, qui Aegyptios ignorabat a Chamo esse oriundos, a terrae nigredine putavit ita nominari: *)/eti, inquit, th\n *ai)/gupton e)n toi=s2 ma/lista mela/ggeion ou)=san, w(/sper to\ me/lan tou= o)fqalmou= *xhmi/a kalou=tin. Et vero Gen. c. 30. ubi de coloribus pecudum Labanis et Iacobi agitur, [gap: Hebrew word(s)] Chom pro nigro quater v. 32. 33. 35. 40. occurrit. Tamen *xhmi/a videtur potius ad Chamum pertinere, ut et apud Steph. in *ai)/guptos2, aliud Aegypti nomen compositum *(ermoxu/mios2, et in Aegypto pagi, vel urbes xe/mmis2 yw/xemmis2, yitta/xemmis2, etc. Cophtitae etiam, qui vetusta nomina pertinacissime retinent, Aegyptum hodie Chemi vocant. Nic. Lloydius. Adde Torniel. Salian. in Annal. Genebr. l. 1. Chron. Vide et Chanaa, et Menes. Coeterum Cham, cum posteritate sua, inprimis tamen Chenaane filio, undis diluvii exstinctam sectam Kainiticam, in lucem revocare coepit: unde genus humanum iterum in duas sectas, Sethianos et Kainitas divisa est; quarum prior in sola Noachi familia, neque tamen inter omnes, neuq ediu permansit: Posterior a Chamo et Chenaane excitata, longe lateque se extendit. Vide Lactant. l. 2. c. 14. Iaphetiis quoque et Semitis in sua castra pertractis: praecipue tamen, rerum potiente Nimrodo [orig: Nimrodô], invaluit. Fuit autem haec plane Epicurea, consistens in abnegatione Providentiae divinae et immortalitatis animarum. Tunc et artes illicitae ortae sunt, ac Philosophia in Satanicam Magiam tota degeneravit, qua [orig: quâ] inprimis filius Chami Chus excelluisse dicitur: Unde Chamus Graecis Zoroastres et Iuppiter Hammon

creditus, mansitque Philosophia per plurimas aetates cum Magia coniuncta. Georg. Hornius Hist. Phil. l. 2. c. 9.

CHAM [2] Principum Tartarorum quoque nomen est, et lingua illorum Regem, vel etiam magnum Regem significat. Imperium horum Regna Catay, Tangut, et Tainfu: Item provincias Tenduc, Camul, Ciarchiam, etc. complectitur. Vide supra Caganus, Can, Canis.

CHAMAEDAPHNE Graece *xamaida/fnh, Alexandrea lurus est dicta, Dioscoridi, *xamaida/fnh, oi( de\ kai\ tau/thn *)aleca/ndreian kalou=si, et Stephano; quorum ille Chamaedaphnae hoc proprium tribuit, quod fructum ferat, toi=s2 fu/llois2 e)pipefuko/ta, i. e. in tergo foliorum adnascentem, quod idem de Alexandrea tradidit, quam ait gestare fructum e)n me/sois2 fu/llois2. Eadem et Daphnoides nonnullis. Quae tria tamen manifeste alii distinguunt, cognominibus interim non raro confundentes. Alexandrea certe laurus, Stephanos Alxandri cognominata est, quod ea [orig: eâ] coronati solitus esset Alexander: et coronariam quoque ac topiariam Chamaedaphnen Plinius facit, l. 21. c. 11. Vinca per vinca semper viret, in modum lineae folus geniculatim circumdata, topiaria herba, inopiam tamen florum aliquando supplet. haec a Graecis Chamaedaphne vocatur. Verum haec descriptio clematidis est, longe diversae ab ea Chamaedaphne, quam Dioscorides et Stephanus eandem cum Alexandrea faciunt. Chamaedaphne quippe illa, cubitales virgas a radice producit, fructumque rotundum, rubentem et foliis adnatum. Nihil tale in vinca pervinca: quae cum illa nil, nisi folium lauro simile, commune ac indiscretum habet. Unde et *dafnaeidou=s2 utraque cognomen meruit: sed Alexandrea Chamaedaphne proprie vocata est, clematis autem dafnaeide\s2, etc. Qua de re vide plura apud Salmas. ad Solin. p. 403. et 404. ut et supta, ubi de Alexandrea Lauro.

CHAMAELEON [1] commentarios libros in varios Poetas edidit, nimirum eum e)n tw==| peri\ *)anakre/ontos2 citat Athenaeus, l. 12. Item, l. 13. peri\ *sapfou=s2, et peri\ *simwni/dos2. Ad haec peri\ *qespi/dos2 Michael Apostolius, proverbio [orig: proverbiô], ou)de\n pro\s2 *dio/nuson. Idem Scholiastae Apollonii in l. 2. citatur, e)n pe/mptw| peri\ *)ilia/dos2: quod nihil aliud est, quam in quinto super Iliade, Variorum nempe Poetarum argumentum expendit. Idem et alia edidit. Eaque mter de Diis librum. Clem. Alex. l. 1. *xamaile/wn de\ e)n tw=| peri\ qew=n. Item scripsit de ebrietate. Idem Clemens eodem [orig: eôdem] l. *xamaile/wn o( *(hrakleiw/ths2 e)n tw=| peri\ me/qhs2. Quo ex loco patriam eius discimus; Commentatus quoque est peri\ *satu/rwn, cuius libri mentionem facit Mich. Apostolius, proverbio [orig: proverbiô] *)apw/lesas2 to\n oi)=non, etc. meminit et Chamaeleontis Laertius, in Platone; ubi ex eo prodit, Lycurgum quoque studiosum fuisse Platonis. Idem ex eo in Heraclide nattat, Hcraclidem hunc suffuratum sua fuisse ex Homero et Hesiodo. Vide Ions. de Script. Hist. Philosoph. l. 1. c. 17. Voss. de Hist. Graec. l. 3. p. 340. s. Nic. Lloydius.

CHAMAELEON [2] ut habet Tertullian. de Pallio, c. 3. pellicula vivit, capitulum statim a dorso, nam deficit cervix, itaque durum reflecti: sed circumspectu emissitii ocelli, ixno luminis puncta vertiginant, hebes, fessus vix a terra suspendit, molitur incessum stupens et promovet, gradum magis demonstrat, quam explicat, ieiunus scilicet semper et indesectus: oscitans vescitur, follicans ruminat, de vento cibus. Tamen et Chamaeleon mutare totus, nec aliud valet: nam cum illi coloris proprietas una sit, ut quid accessit inde suffiunditur: hoc soli chamaeleonti datun, quod vulgo dictum est, de corio suo ludere. Ubi vide quae Salmasius erudite adnotat. In Africa multum reperiri tradit Plinius, frequentiorem in India: Hodie in Syria, Aegypto et Arabia inveniri aiunt. In vineis sub pampino reperiri, addit Tertullianus: At cum offenderis apud vineam poene sub pampino totum, ridebis ilico audaciam et Graeci iam nominis. Inter folia rhamni alterius in Aegypto plurimum offendi, restantur ex Neotericis quidam. Figuta [orig: Figutâ] et magnitudine lacertae esse, scribit Plin. l. 8. c. 33. Cassiodorus parvorum serpentium generi dicit consimilem; Aristoteles o)/lon tou= sw/matos2 xh=ma sauroeide\s2 sililiter facit. Quare mirum, eundem Plinium, l. 28. c. 8. crocodilo Aegyptio Niliaco magnitudine comparare. Sed decepit eum Democritus, qui l. peculiari de Chamaeleonte, illum krokodei/lw| to\ me/geqos2 o(/moion ei)=nai, crocodilo magnitudine parem esse scribit; verum Iones, quorum lingua [orig: linguâ] is usus, krokodei/lous2 lacertas vocare, docet Herodotus disertis verbis, Musa [orig: Musâ] 2. Cauda tamen amplior ac prolixior, atque in vertiginem torta, Chamaeleonti; in cuius dorso porro spina eminet ac recurvatur, ut piscibus: at lacertae dorsum planum est. Sed et ei crura recta, et longiora, quam lacertae: rostrum haud absimile suillo, etc. Quam in rem vide quamplura apud eundem Salmas. ad Solin. p. 873. et seqq. nec non apud Iac. Sponium, Itinerar. Graeciae, ubi varieratem colorum, quibus subinde Chamaeleon se ipsum distinguit, ab animi passionibus, ira, metu, etc. quibus vatie agitatur, ingeniose arcessit: De herba vero cognomine, Salmasium iterum, l. cit. p. 302. et seqq.

CHAMAELEON [3] Aqueus, in Musaeo Kircheriano, Romae. Ludit iucunda [orig: iucundâ] differentium aquarum praecipitatione Auctor Musaei; dumque in differentes colores liquores transmutat, eosdem alia [orig: aliâ] mox alterius aquae praecipitatione semper ad pristinum statum reducit, modo [orig: modô] tali, ut duobus claris liquoribus mixtis, aureus evadat aquae color, cui, si alias guttulas alterius indas, in atramentum nigrescit; ad pristinam claritatem reditura, mox alterius speciei aqua [orig: aquâ] addita [orig: additâ] addita [orig: additâ]. Aliis vero aquis claris primo permixtis in candidum lac se mutat, quarum tertia [orig: tertiâ] admista [orig: admistâ] ambae nigrescunt. Videtur sic vere Chamaeleontum more quascumque impressiones assumere, ac iterum dimittere, solaque simplici commixtione varios exhibere ludentis artis in rerum natura iocos. Georg. de Sepibus in Collegii Romani Societatis Fesu Musaeo, p. 46. Vide quoque Athanas. Kircherii Mundum Subterraneum.

sunt amici velconsanguinei, quotum duo Sponsam, nocturno tempore, flammeo [orig: flammeô] velatam et carpento [orig: carpentô] seu pilento [orig: pilentô] vectam, in domum mariti futuri deducebant ac comitabantur. Thom. Dempster. in Ioh. Rosini Antiqq. Rom. l. 2. paralipom. ad c. 19. Melius Chamaepus, Graece *xamai/pous2, sponsa (ut dictum in hac voce) quae pedibus incedebat. Nobiliores enim Graecorum sponsae rheda [orig: rhedâ] ad Sponsum vehebantur; cuius rhedae axis pro foribus comburebatur, argumento [orig: argumentô] constantiae ac moderationis: ne coniunctionis alienae, neve novi coniugii fluctuantem animum occuparet cogitatio; neve hac illac evagandi, quod vitium est feminis maxime familiare, caperer impetus. Iul. Caes. Scaliger, Poetices l. 3. c. 101.

CHAMAEPUS sponsa nuncupatur, quae non curru, sed pedibus mariti domum petit. Cael. Rhodig. l. 28. c. 24.

CHAMETAERA apud Plin. l. 36. c. 5. ubi inter Praxitelis ex marmore opera, recenset Vestam sedentem laudatam in Servilianis hortis, duasque Chametaeras circa eam, quarum pares in Asiniis monumentis: quibusdam est scortum, cum e(tai=ra Graecis plerumque id notet. Verum quoniam Vestae pudicitiae minime conveniret, socias ei feminas istiusmodi infames adiungere, reddunt alii vocem, sociam humi sedentem, non in sedili, a Graeco xamai\, humi et e(tai=ra, socia. Nisi quis putet in facie comitum Vestae expressisse Artificem, meretricum duarum, quas sectabatur, imaginem. Quidam vero et Commotrias legunt, h. e. Ornatrices. Dalechampius ad l.

CHAMANI vel CHAMAVI populi German. Tacito, in Germ. c. 33. 34. et Ammiano, quos Ptol. Camanos vocat. Sunt qui cos Camino Pomeraniae oppido nomen reliquisse suspicentur, inquit Altbamerus. H. Iunio autem est Campen urbs Transisalanae ad ostium Rheni oriental. Chytraeo autem est Chamen, urbs Westphaliae. Baudrando erant versus Chaucos minores, qui Cluverio aliisque habitabant, ubi nunc pars Dioecesis Monasteriens. et Paderborn. aliique Comitatus in viciniis, prope Amisiam fluv. uti credit etiam Brietius.

CHAMBERIACUM Metropolis Sabaudiae, vulgo Chambery quod Camerinum antiquis appellatum fuisse notat in sua Sabaudia Paradinus: sita est haec urbs in regione antiquorum Antuatum: in ea Principes Sabaudiae fere degunt moramque trahunt, et in ea Parlamentum collocarunt [orig: collocârunt]. Merula. Metel. Vide Cameriacum.

CHAMEUNIAE Graece xameuni/ai, humi cubationes, culcitae humi stratae, apud Iulianum Antecess. Nov. 4. c. 4. quibus Ascerae olim Hebraeorum Christianorumque usi, ut somno [orig: somnô] parcius defungerentur. Vide supra, ubi de Ascetis, item voce Camae.

CHAMOAN vel CHAMAAN villula iuxta Bethlehem, in tribu Iuda. Hieronym. in Loc. Hebr.

CHAMOIS inferioris Aegypti Rex XIV. post Armiysen, praefuit ann. 12. Suphide II. adhuc apud Memphitas regnante. Eum excepit Amesises. Ioh. Marshamus Canon. Chron. ex Syncello.

CHAMOS nomen idoli Moabitarum, cui Salomon, a peregrinis nxoribus seduci se passus, fanum, in excelso monte, prope Hierosolymam, exstruxit, 1. Reg. c. 11. v. 7. aliis Chemosh. B. Hieronymus in Esaiam, c. 15. v. 2. In Nabo erat Chemosh idolum consecratum, quod alio [orig: aliô] nomine appellatur Beelphegor. Nicetas in Gregorium, dicit fuisse Veneris statuam. Quidam putant, quod [gap: Hebrew] sit *kw=mos2 Graecorum, Deus Commessationis, alii Bacchum. Vide Voss. de Idolol. l. 2. c. 7. Chanaan, fil. Cham. Gen. c. 10. v. 6. Bochartus eundem esse vult cum Mercurio, l. 1. Phaleg, c. 2. Primo, quia uterque Iovis fuit filius, i. e. Hami. Secundo, utrique a mercibus et mercatura nomen. Hebraeis enim [gap: Hebrew word(s)] Chanaan mercatorem sonat. Tertio, quomodo fratrum servus indigitatur Chanaan, ita Mercurium in caelo Ethnici servilibus ministeriis addixetunt, unde tam acerba illius apud matrem expostulatio in Luciani dialogis, in quo sunt collocutores Mercurius et Maia: Quid non dicam ego, qui solus tot negotia sustineo, quibus delassor pro\s2 tosau/tas2 a)phresi/as2 dia sp w/menos, in tam multa ministeria distractus; Me siquidem mane surgentem sai/rein to\ sumpo/sion dei=, verrere oportet convivii cenaculum. Et curiam th\n *)ekklhsi/an ubi stravero, et singula composuero, Fovi est assistendum, ad perferenda illius mandata toto [orig: totô] die sursum et deorsum cursitando. Et paulo post, cum aliorum Iovis filiorum sorte suam conferens; Hic quidem, inquit, Alcmenae, ille Semeles filius, ambo iniseris mulieribus prognati, secure epulantur, at ego Atlantide Maia [orig: Maiâ] progenitus diakonou=mai au)toi=s2, illis servio. Denique se talem esse queritur, w(/sper oi( e)n th= gh=| kakw=s2 doulen/ontes2, quales ii, qui duram in terris servitutem serviunt. Huc facit, quod a Poenis [gap: Hebrew word(s)] Sumes, i. e. minister, et ab Etruscis Camillus dicitur, i. e. servus deorum, aut minister. Nic. Lloydius.

CHAMUM Urbs Germaniae in Palatinatu superiore ad amnem Nigrum, versus confinia Bohemiae. Sed cum adiacente regiuncula peculiarem Comitatum constituit. 7. milliar. German. a Ratisbona. Vulgo Chamb.

CHANAAN fil. Chami, cui Noachus tamquam indici, et primo auctori contumeliae sibi ab hoc illatae, maledixit, Gen. c. 9. v. 25. reliquisque cum tota posteritate servum subiecit. Chrysostomus diras has in Gabaonitis impletas statuit. Genebrardus Chananaeos plurimosque Africae populos Regibus peregrinis Asiae Europaeque propterea obnoxios asserit, Persis nempe, Ptolemaeis, Graecis, Romanis, Vandalis, Saracenis, Turcis, Arabibus. Alii credunt Prophetico [orig: Propheticô] spititu praevidisse et praedixisse Noachum

abnormia crimina 7. populorum Chananaeae, et eorum destructionem, factam a Mose, Iosua, Iudicibus, et Regibus Israel. Hoc certum est, hodieque Chanaanis huius Chamique posteros, in Oriente, pecudum more distrahi, et nudam, cum reliquo corpore, etiam illam partem ostendere, quam abscondi honestas iubet. Vide Chrysost homil. 8. in Matth. Genebr. l. 1. Chr. A. C. 1657. Torniel. A. M. 1666. etc.

CHANANAEA vulgo terra Sancta, cuius limites sunt ad orientem Iordanes fluv. ad occidentem Aegyptus, et mare magnum, quod Mediterraneum dicitur; ad meridiem desertum Arabiae; ad aquilonem mons Libanus. Populi Chananaei, de quibus et eorum regione, vide Bochartum in Phaleg. l. 4. c. 34. cuius titulus est Chanaan, itemque, c. 36. quod est, de Chananaeorum sinibus.

CHANANEUS Regulus Galiciae, idem cum Theodomiro, A. C. 560. Arianam sectam, cui prius addictus erat, e ditionibus suis exulare iussit. Gregor. Turonens.

CHANANI nomen viri. Nehem. c. 9. v. 4. Latine praeparatio, vel basis mea.

CHANAO Comes Britonum, tres fratres sustulit, ut bona illorum ad se raperet, tertium Macliavum persequutus. Qui apud comitem quendam regni latitans aliquandiu, Episcopus Venetus evasit, frattique tandem successit. Gregor. Turonens. Hist. l. 4. c. 3. et 4. et l. 5. c. 16.

CHANE fluv. inter Albaniam, et Armeniam, a Cyro amne exceptus, mox cum est factus navigabilis, in mare Caspium erumpens. Strab. l. 11.

CHANGIUS Chamus, condidit regnum Cathainae amplissimum, nomine Magnae Tartariae; post excussum Sinensiumiugum. Suos iussit unum Deum colere. Circa A. C. 1203. Obiit A. C. 1207. relictis duodecim filiis, quorum natu maximus Hogotius Chamus successit. Pencerus in Chron.

Rabbi CHANINA Praeses Scholae in terra Isfraelis post obitum Rabbene a-Kodesch, saecul. ult. Millenarii IV. iuxta calculum Rabbi Ganz: Ei successit Rabbi Iohannes, qui composuit Thalmud Babylonicum. Vide Chronologiam Rabbinorum citat. Rabbi Ganz.

CHANORICUM Urbs Scotiae Boreal. Chanonry, sedes Episcopi Rossensis, in Rossia provinc. iuxta aestuarium Muray Firth, in ora Orientali Scotiae, ex adverso Moraviae provinc. 4. milliarib. Scoticis ab Innernio, 6. a Cromartio in Austrum.

CHAONES Epiri populi, a quibus Chaonia regio dicta. Nunc Canina a castro cognomine intra montes. Extenditur ab Oeneo sinu Buthrotum usque, versus oram maris Ionii subestque dominio Turcarum. Baudrand. Chaoniam autem Helenus Priami filius a Chaone fratre, quem in venatu per ignorantiam dicitur occidisse, nominavit, quasi ad solatium fratris exstincti. Fuit proprie montana pars Epiri, licet quandoque sumatur pro tota [orig: totâ]. Virg. l. 3. Aen. v. 335.

--- -- Carmina tantum
Nostra valent, Lycida, tela inter martia, quantum
Chaonias dicunt, aquila [orig: aquilâ] veniente, columbas.

Quod autem in Epiri illo nemore columbae dare responla dicuntut, Servius ideo singi putat, quia lingua [orig: linguâ] Thessala [orig: Thessalâ] Peliades et Columbae vaticinatrices vocantur. Hinc victus Chaonius, i. e. glandium cibus. Ceres apud Claudian. l. 3. De Raptu, v. 47.

Liber et alma Ceres, vestro [orig: vestrô] si munere tellus
Chaoniam pingui glandem mutavit arista [orig: aristâ].

Et l. 2. Georg. v. 67. Chaoniique patris glandes, i. e. Iovis Epirotici. Servius. Nam et Iuppiter Chaonius. Val. Flac. l. 1. v. 303.

CHAOS rudis et inordinatae materiae confusa congeries. Poetae aiunt Chaos in principio fuisse, i. e. confusionem rerum, atque elementorum. Postea vero Deum ditemisse illam congeriem, singulisque rebus ex confuso acervo separatis, in ordinemque descriptis instruxisse mundum pariter, et ordinasse [orig: ordinâsse]. Vide Ovid. l. 1. Metam. Virg. l. 4. Georg. v. 347.

Lactant. Institut. l. 1. c. 5. Hesiodus non a Deo conditore sumens exordium, sed a Chao, quod est rudis inordinataeque materiae confusa congeries. Dictum autem putatur nonnullis a se/w fundo. Hesych. xa/os2 xw/rhsis2. Lucan. l. 1. v. 74.

Cui Etymo favere videtur illud Philonis, peri\ *)afqarsi/as2 ko/smou. *tw= de\ *stwikw=n e)/nioi xa/os2 to\ u(/dwr oi)/ontai ei)nai para\ th\n xu/sin tou)/noma pepoih=sqai nomi/zontes2. Chaos autem procul dubio ab antiquo xa/w, pro xai/nw. dehisco. Rittershusio autem, notis in Guntherum, placet esse a [gap: Hebrew] i. e. caligavit. Sane Glossae Cyrilli xa/os2 tenebrae. Et Prudentius tenebras ea [orig: eâ] voce designat, Hymno [orig: Hymnô] 5. Cathemerinon [orig: Cathemerinôn], v. 3.

Inde atrum Chaos Senecae, in Agamemnone, Actu 3. v. 487. et caecum Chaos eidem, in Octavia, Actu. 2. v. 391. Denique Cimmerium Chaos Statio, l. 3. Silv. 2. v. 92. Apud Aristoph. vero in Nubibus, et Avibus ponitur pro aere, et sic exponit Scholiastes, allato [orig: allatô] quoque loco [orig: locô] hoc [orig: hôc] Ibycio [orig: Ibyciô],

Vetus interpres Bibliorum Lucae, c. 16. v. 26. Spatium quod inter caelos, inferosque est, et xa/sma Euangelista dixit, Chaos appellat, quem male in eo reprehendi summus vir H. Grotius ad eum locum ostendit. Itaque hanc vocem etiam Faustus Rhegiensis usurpavit. Nic. Lloydius.

CHAPOTENSIS Moneta, apud Scriptores rerum Gallicarum species aureae monetae, quam cum Chato eandem fuisse conicit Car. du Fresne; qui Chapotenses contracte, quasi Chatos Pictavenses, Gall. Chats de Poitou, quod apud Pictones potissimum cudetentur, dictos putat, in Glossar.

CHARABE Galilaeae superioris vicus, praerupto [orig: praeruptô] situ, in tribu Nephthalim. Ioseph.

CHARACENI Tauricae regionis populi ab oppido Charace sic dicti, quod inter huius regionis urbes commemorat Ptolemaeus.

CHARACMOBA vel Molucharax, urbs Palaestinae Ptol. Vide Steph. A nonnullis Arabiae accensetur. Stephan. *xara/kmwba po/lis2 th=s2 nun= tri/ths2 *palaisti/hhs2, h(/n a)nagra/fei *ptolemai=os2 e)n gewtrafikoi=s2 e)n pe/mptw| bibli/w| e)n tai=s2 *)arabikai=s2. Characmoba urbs nunc tertiae Palaestinae, quam Ptolemaeus Geographicorum quinto [orig: quintô] inter Arabicas numerat. Nempe pars Arabiae Petraeae in nomen ac censum tertiae Palaestinae cum tempore concessit: Characomoba autem haud longe a Petra oppido unde Arabiae illi nomen. Alias *mw/bou xa/rac, seu coniunctim *mwbouxa/rac: sicut *xarakspasi/ou et *spasinouxa/rac, inter Tigris et Eulaei fluminum e)kbola\s2, a Ptolemaeo memoratur. Est autem xa/rac, proprie fratmo\s2, seu prei/fratma, vallum seu locus castrorum, quod Latini recentiores Sudatum dixere [orig: dixêre]: unde plurimis urbibus nomen indi consuevisse, dicemus infra in voce Charax.

CHARACTERES Magici, Lutatio Malesici, qualibus ab initio rerum Magices vetitae studiosi homines mala multa bonis sibique invicem intulerunt, infaustae figurae appellantur Statio, Theb. l. 2. v. 277.

--- -- --- -- notique operum Telchines amica [orig: amicâ]
Certatim iuvere [orig: iuvêre] manu; sed plurimus ipsi
Sudor. ibi arcano florentes igne smaragdos
Cingit, et infaustas percussum adamanta figuras,
Gorgoneosque orbes.

Qua de re notarunt [orig: notârunt] multa viri docti, studio [orig: studiô] illustrandae Antiquitatis, multis se malignisque futilis suspicionibus vulgi exponentes. Divinum vero, quodque aegre vel omnino non homo ullus perfecerit, Adamantem signare pro moneta. Percussum enim eam rationem indicat, quod monetis faciendis verbum sit peculiare, Iuvenalis ferire dixit, Sat. 7. v. 55. Inscribere Claudianus, Rufin. l. 2. v. 342.

Charaxare, sequior aetas. Vide Barthium Animadversion. ad Statium d. l. et in hanc rem plura infra, in voce Daemon, item Magia. Magos imitati sunt Haeretici, qui huiusmodi characteribus inconditis insolitisque credulum vulgus ad superstitionem pellicere non raro conati sunt, de quibus vide aliquid, ubi de Basilidianis, Borboritis, etc.

Fluvius est Peloponnesi, quo Neris oppid. alluebatur. Lutatius, Neris Civitas Peloponnesi, quae fluvio Charadro [orig: Charadrô] circa eunte raditur. Fuit

autem Neris civitas Messenes memorata Stephano, quiidem et Charadri amnis meminit, ut et Pausan. in Messeniacis: Qui et Charadrum terrentem celebrat Corinthiacis: et ammem Charadrum, Achaicis; ex quo potantia pecora maximam partem credita fuerint marem sobolem gignere, ideoque ad eum non nisi bovinum pecus agi consuetum, quod ad opera boves mares apitores sint, quam feminae. Alius est torrens, qui tanta [orig: tantâ] vi procedit, ut natantia etiam saxa avertat, dictus eidem Statio, Thebaid. l. cit. v. 712. et seqq.

Aret Leona nocens, aret Lyrcius, et ingens
Inachus, advolvensque natantia saxa Charadros,
Et numquam in ripis audax Erasinus, et aevus
Fluctibus Asterion. ille alta per avia notus
Audiri, et longe pastorum rumpere somnos.

Quibus ultimis verbis Charadrum eundem innui, docet Barthius ad loc. Idem nomen urbis, vide in voce Charadrus Graecis xa/radros2 et xara/dra, proprie fossa est, seu portus fossitius; unde alle in Cilicia xaradros2 limho\ kai\ e)pi/neion. Sic Charadrum Ambraciae, pro portu, dixit Ennius: quod et forte nomen Ambraciae portui fuerit. Salmas. ad Solin. p. 1108. Indidem et Charadrio avi nomen, quod e)n tai=s2 xara/drais2, in hiatibus prope amnes et torrentes, nidificet, quasi biati-cola, uti vocem Gaza reddit, apud Philosophum Histor. l. 9. c. 19. Vide voque Aristophanis Scholiastem in Avibus. Unde, cum apud eundem Nephelococcygium urbem aves in Nubibus aedificent,

*(/udwr e)fo/roun ka/twqen ei)s2 to\n a)e/ra
*(oi xaradrioi\, kai\ t' a)/lla pota/mi' o)/rnea.
Aquam ex inferioribus locis in aerem portabant
Charadrii, et aliae aves fluviatiles, etc.

CHARADRUS [1] oppid. fuit Asiae minoris in Cilicia aspera, in ordine littorali, 20. milliar. ab Antiochia ad Tragum, in Ortum, 30. ab Anemurio promontor. in Occasum, ex adverso Insulae Cypri.

CHARADRUS [2] fluv. Phocidis, Charadram urbem Lilaeae proximam alluens, et in Cephisum influens, brevis decursus. Pausan. l. 1 c. cuius meminit Stat. Theb. l. 4. v. 46.

Est et fluv. Ciliciae cum lacu cognomme, cuius aqua mares giguere facit. Ubi oppid. eiusdem nominis.

CHARAEADAS Euphiletae filius, cum Lachete Dux missus est, cum imperio viginti navium, in Siciliam, ubi tamen occubuit. Vide Thucyd. l. 3. et 4.

CHARANDES Tyrius, apud Athenienses legisiator, qui legem tulit, ne quis armatus veniret in contionem. Vide Charondas.

CHARAX [1] Pergamenus, Sacerdos, et Philosophus, Suida [orig: Suidâ] teste, condidit Historiarum Graecarum libros 40. in quorum secundo Augusti Caesaris memoriam celebrat, w(s2 pa/lai genome/nou, tamquam antiqui. Unde, eum murto post Augusti aevum vixisse colligitur. Secundum *(ellhnikw=n adducit quoque Steph. in *adra/steia et Tai/naros. Condidit et xronika\, quorum secundum idem citat in *)agri/ai. Apud Eustath. etiam in 1. Il. citatur i( *xa/rac e)n *)italikoi=s2. Lampsacenus vocatur Lilio Gyraldo, Dialogo [orig: Dialogô] 2. de Poetis. Verum Suidas in *xa/rac adducit epigramma antiquum, ubi Pergamenus dicatur. Incipit illud,

Fortasse Gyraldo obversabatur Charon Lampsacenus. Non de nihilo vero est, quod Etymologus distmcte dicat, *xa/raki i(storiotra/fw|: Quomodo et Suidae in o(/mhros2 bis vocatur. Nam fuit praeterea alter Charax, Grammaticus, cuius item in *ei)=pon meminit. Nic. Lloydius.

CHARAX [2] Armeniae minoris oppid. et Parthiae quoque. Ptol. Item Cretae promontorium Curopalatae, et Susianae urbs ad sinum Arabicum, Ptol. Primum Alexandria, ab Alexandro eius conditore, dein Antiochia ab eius restauratore: et tandem Pasine (Spasine legit Pintianus ex Stephano) dicta fuit, auctore Plinio [orig: Pliniô], l. 6. c. 27. Pasine habet hoc [orig: hôc] loco [orig: locô] Arriani Periplus. Topasine legitur apud Xiphilinum, fortasse male iuncto [orig: iunctô] Graeco [orig: Graecô] articulo [orig: articulô]. Carmon vocat Pinetus, in suo Plinio Gallico. Quibusdam Camata, Vicus Pelleus seu Vallum Brasines P. de Via. Hermolaus, in Plinianis castigationibus, citat Indicam quandam incerti auctoris Historiam, in qua legitur Diridotim, quandove dictam, sed hoc ita nonesse, ex Ar-riano compertum est, qui Diridotim ad ostium Euphratis fluvii describit, ubi Teredon Ptolemaei est, eiusdem fere soni, et paucis literis mutatis oppidum. Inter Teredonem et Moseum fluv. ex adverso Arabiae sita est. Ab ipsa autem regio adiacens Characene dicta. Addo, quod primigenia [orig: primigeniâ] notione xa/rac Graecis fossam notat, a)po\ tou= xara/cai, quod est cavare et fodere. Inde vallum, porro exercitus vallo inclusus, vel Castra: unde multis urbibus aclocis nomen haesit, in quibus aliquando exercitus castra metati essent. Sic

praeter ea quae diximus in hac voce; Charax, urbs Parthiae fuit, in quam Mardos errones coegit Phraates: item alia ad Persicum Sinum, quae et *spasi/nou xa/rac; alia in Palaestina, quae et *mw/bou xa/rac, et *xara/kmpba. Vide supra. Quomodo multis in Europa urbibus Castrorum nomen factum est, quae hodieque id nomen retinent. Et Pasagardas, Persiae urbem, Anaximenes dictos voluit, quasi *persw=n strato/pedon, Perfarum Castra. Ibi enim Medi et Astyages a Persis victi, Orto [orig: Ortô] Duce. Gidgad item locus vocitatus est, Numer. c. 33. v. 32. in quo castra metati sunt Israelitae; ab Hebr. [gap: Hebrew word(s)] exercitus; etc. Latini recentiores xa/raka, sudatum dixere [orig: dixêre], a sude: sed et Graeci citeriores *xou=dan appellant fossam. Quia enim castra vallo [orig: vallô] et fossa [orig: fossâ] circumcingebantur, alterum pro altero sumpsere [orig: sumpsêre]. Salmas. ad Solin. p. 1202. et 1203.

CHARAX [3] locus Alexandriae iuxta Celaenas Phrygiae, ubi Alexander magnus castrametatus est. Nicetas.

CHARAX [4] maximum emporium prope Nicomediam, ineius sinu. Est et alius locus Ponticae regionis. Steph. et Ptol. Cacagioni Mercatori, Giraconda vero Nigro.

CHARAXES sive CHARAXUS Herodoto, l. 2. vir Mitylenaeus, frater Sapphus [orig: Sapphûs] poetriae, qui captus Rhodopes meretricis amore, eius causa [orig: causâ] opes suas omnes dilapidavit, et ad summam redactus inopiam piraticam exercuit. Ovid. in Epist. Sapphus, Heroid. 15. v. 117.

Gaudet, et e nostro crescit maerore Charaxus
Frater, et ante oculos, itque reditque meos.

Arsit inops frater, victus meretricis amore,
Mistaque cum turpi damna pudore tulit;
Factus inops, agili peragit freta caerula remo [orig: remô],
Quasque male amisit, nunc male quaerit opes.

CHARCAE populi Americae meridionalis in parte Australi regni Peruviae, versus mare Pacificum, et regnum Ciles, intra montes: sub dominio Hispanorum.

CHARCHAMISH Esai. c. 10. v. 9. lege Charchemish. Aliis Charcumis et Charmande, oppid. Arabiae desertae, in confinio Chaldeae, prope montes Babylonios, multis miliarib. ab Euphrate. Baudrand.

CHARCHAI nomen Eunuchi Regis Ahasveri. Esther, c. 1. v. 10. lege Charshena.

CHARENTON burgus cultissimus Galliae, cum ponte, ad Matronam fluv. qui paulo infra in Sequanam se exonerat, apud Parisios, inde duobus fere milliaribus distans, echo celebris, quae ibi duodecies redditur. In agro Parisino. Vide Carentonum.

CHARES [1] Atheniensium Dux, ad promittendum facilis, et promptus; Unde proverbium natum Charetis pollicitationes. Suidas, et Erasin. Adag. tit. magnifica promissa. Fuit et Chares Lydius statuarius, Lysippi discipulus, qui Rhodi Solis colossum fecit. Plin. l. 34. c. 7. Fuit et Chares, teste Plutarcho [orig: Plutarchô] in Artaxerxe, qui in bello Cyrum vulneravit. Denique Chares Mitylenaeus Historicus fuit, qui et ipse de rebus ab Alexandro gestis opus condidit. Citatur ab Athenaeo, l. 1. 3. 5. 10. 11. 12. et 13. Item Plutarcho in vita Alexandri; ubi *)isa/gtelos2 vocatur, uti et Gellio, l. 5. c. 2.

CHARES [2] Atheniensis, militavit Dario ultimo Persarum Regi, ac Mitylenen duorum millium Persarum praesidio [orig: praesidiô] tenuit: obsessus ab Amphotero et Egilocho, pactus ut incolumi abire liceret, urbem tradidit. Curt. l. 4. c. 5.

Isara, Sara, Chares, Schaldis, Saba, Somena, Sura,
Seu qui Mittin adit, de sale nomen habens.

Frodoardo Cara dicitur, Historiae Ecclesiae Remensis, l. 4. c. 33. Sigeberto Carus, vulgo le Chiet. Hic fluv. montem Maledictum Montmedy, Cavantiacum, Chavanci, Eposium pagi Vabrensis castrum alluit, ad 8. milliar. a Monasterio Basilicaque S. Martini et Duciacum ad Prata, Douzi les Prez: ac demum Mosae confunditur; paulo infra Duciacum. Hadr. Vales. Notit. Gall.

CHARIANDER Archon Athenis, Olympiadis centesimae primae anno [orig: annô] primo [orig: primô].

CHARIATUM urbs parva Calabriae citerioris in regno Neapolitano et ora Sinus Tarentini. Melius Cariatum, quod vide.

CHARIBAEL Graece *xaribah\l, Hemeritarum et Sabaitarum seu Sabaeorum Rex, apud Auctorem Peripli, de quo vide Salmas. ubi supra, p. 496. 498. 499. et 1186.

CHARIBERTUS [1] seu CHEREBERTUS vel Aribertus, Rex Parisiorum, successit Patri Clothario I. A. C. 561. Uxorem suam Ingobergam vel Nigebridam repudivit, ducta [orig: ductâ] Merofleda [orig: Merofledâ], huiusque paulo post sorore Marcoefa [orig: Marcoefâ], iam Moniali, utraque Carminatoris cuiusdam filia [orig: filiâ]. Quibus superinduxit Theodegildam, vel Theudelichildam, pastoris filiam. Hinc ab Episcopo Parisiensi sacris prohibitus, paulo post in Xantonia, obiit A. C. 570. regni 9. Ex legitima uxore pater Berthae, vel Editbergae, quae Ethelbertum, Cantii R. maritum ad fidem perduxit. Greg. Turonens. l. 4. Aimoin. l. 3. Sigebert. in Chron.

CHARIBERTUS [2] Aquitaniae Rex filius Clotharii II. ex Sichilde. Huic primogenitus Dagobertus, Xantoniam, Petrocorium, Aginnensem, et Tholosanum tractum, totam denique tertiam Aquitaniam, appenagii loco [orig: locô], concessit. Tholosae itaque sedem

fixit, sed ilico mortuus est, A. C. 637. Chilperico [orig: Chilpericô] fil. similiter in cunis exstincto [orig: exstinctô]. Fredegar. Chron. c. 57. Aimoin. l. 4. c. 17. Item, Comes Laudunensis, pater Berthae vel Bertradae, quae Pipino nupta, Caroli M. mater exstitit.

CHARICLES [1] ex triginta tyrannis Athenis, a Lacedaemoniis, impositis unus, qui ad ampliandam suam potentiam collegis reliquis promptissime adulabatur. Aristot. l. 5. Polit. c. 6. Qui apud Rerum conditores palmam saevitiae cum Critia possidet. Eius quoque meminit Xenophon, l. 1. Memorabil.

CHARICLES [2] Medicus arte insignis, non quidem regere valetudmem Tiberii solitus, consilii tamen copiam praebere. Is Gn. Acerronio [orig: Acerroniô] et C. Pontio [orig: Pontiô] Consulib. velut propria ad negotia digrediens et per speciem officii manum complexus pulsum venarum attigit; ac labi spiritum, nec ultra biduum duraturum Macroni firmavit. Tacit. l. 6. Annal c. 50.

CHARICLES [3] Atheniensis factionis Cassandrinae, absens a populo capitis damnatus.

CHARICLIDES [1] Archon Athenis, Olympiadis centesimae quartae anno [orig: annô] secundo [orig: secundô].

CHARICLIDES [2] a Dionysio Iuniore copiis praefectus militaribus, sed a Dione adsumptus ad deiciendum tyrannum socius. Diodor. Sic. l. 16.

CHARICLO filia Apollinis, Chironis Centauri, vel Scironis, ut alii volunt, uxor. Ovid. l. 2. Met. Fab. 10. v. 635.

Ecce venit rutilis humeros proiecta capillis
Filia Centauri, quam quondam nympha Chariclo
Fluminis in rapidi ripis enixa, vocavit
Ocyroen. --- -- --- --

CHARIDEMUM promontor. Hispaniae Tarraconens. in Baeticae confinio, sic appellatum, ab achate lapide pretioso, qui ibi reperitur. Cabo de Gates, Clusio; portus quoque eiusdem nominis sequitur apud Florianum, qui eum hodie Porto Carbonero appellari ait. Vide Bochartum, de Phoen. col. l. 1. c. 34.

CHARIDEMUS [1] ultimus Sacerdos Iovis Cranai, regnum Sicyoniorum, ab hisce administrari solitum, profugus deseruit, quod impensis par non esset. Euseb. in Chron.

CHARIDEMUS [2] Dux Chersobleptae Thraciae Regis militum. Demosth. contra Timocratem. Polyaen. l. 3. c. 14. Fuit quidam etiam Romanus feris obiectus. Martialis, l. 1. Epigr. 44. v. ult.

CHARIDEMUS [3] Atheniensis, ab Alexandro M. exulare iussus, e)s2 th\n *)asi/an para\ basile/a *darei=on feu/gei. Arrian. Hist. l. 1. Qui magno usui Persis fuit, donec ob linguae libertatem, iussu Darii interfectus est. Diodoro dicitur a)nh\r qaumazo/menos2 e)p' a)ndrei/a| kai\ deino/thti strathgi/as2. et Currio, l. 3. c. 2. belli peritus, et ob exilium infestus Alexandro, quippe Athenis iubente eo fuerat expulsus. Nic. Lloydius.

CHARIDES vel CHARICLES de Machinis scripsit, Voss. de Scient. Mathem. c. 48. §. 9.

CHARILAS una ex 3. sollennitatibus nono [orig: nonô] quoque [orig: quôque] anno [orig: annô] Delphis olim celebrari solitis, apud Plut. in Quaestion. Graec. *trei=s2 a)/gousi *delfoi\ enneathri/das2 kata to\ e(ch=s2, w(=n th\n me\n *septh/rion kalou=si, th\n d' *(hrwi/+da th\n de\ *xari/lan. Delphi tres deinceps nono [orig: nonô] quoque [orig: quôque] anno [orig: annô] agunt sollennitates, Septerum, Heroida et Charilam.

CHARILAUS [1] seu CHARILLUS fil. Polydectis Spartanorum Regis postumus, a patruo Lycurgo, qui post fratrem regnavit menses 8. tum demum natus, ad 25. aetatis annum magna cum cura educatus est, postquam illum, raro [orig: rarô] fidei amorisque exemplo [orig: exemplô], cum ei propria mater Regina necem pararet, in vita conservasset [orig: conservâsset]. Iam adultus, Argivorum, (quibus primum bellum, Ducibus Labota [orig: Labotâ] Agida [orig: Agidâ], et Prytane proavo [orig: proavô] Proclida [orig: Proclidâ], bellum indixerant Spartani) agtum igue ferro1ue [orig: ferrô1ue] vastavit; dein Tegeatas aggressus, *xrhsmw=| *kibdh/lw| pi/sunos2, captioso [orig: captiosô] fretus oraculo [orig: oraculô] (quod exhibet Herodotus, l. 1. c. 66.) sed ab illis, quibus etiam feminaese iunxerant, victus captusque, ac cum se iureiurando [orig: iureiurandô] obligasset [orig: obligâsset], bellum Tegeatibus non amplius illaturum, gratis dimissus est, nec tamen fidem servavit, Pausan. Arcadicis. Inde Archelao, ex altera familia Regi, in exscindenda Aegy, urbe finitima, adfuit. Pausan. idem Laconic. Obiit anno [orig: annô] regni 64. Nicandro [orig: Nicandrô] filio [orig: filiô] successore. Vide Archelaus, Labotas, Polymestor etc. plura vero apud Clem. l. 1. Strom. Plut. in Lycurgo. Iustin. l. 3. Pausan. loc. cit. Euseb. etc. Item alius, qui apud Herodot. l. 3. fratrem suum Maeandrum perduxit, ad arma contra Persas sumenda.

CHARILAUS [2] Spartanus, tyrannidem convertit in Aristocratiam. Vide Aristot. l. 5. Polit. c. 12. Herodot. l. 1.

CHARILAUS [3] Lacedaemonius nobilis; comae nutriendae studiosus, qui interrogatus, cur comam nutriret, respondit: Quia ex omni ornatu hic foret pulchrior, venustiorque ac sumptus minimi. Idem interrogatus, cur admodum paucas leges sanxisset Lycurgus: Quia, inquit, pauca dicentibus, paucitas legum sufficit. Cael. Rhodig. l. 18. c. 4. ex Plut.

CHARILUS Dux Lacedaemoniorum, Tegeatas superavit, auctor Pausan. apud Volaterr. forte Charilaus, cuius meminit Strabo, l. 12. Vide supra.

CHARIMENES Milesius, cum in Phaselidem confugisset, supervenientibus ei longis navibus Periclis Lycii, habitu alio [orig: aliô] assumpto [orig: assumptô], pedes per regionem Periclis evasit. Polyaen. l. 5. c. 42.

CHARINADES nomen Senis, apud Aristophan. Vesp. ob tarditatem incessus notabilis. p. 445. B.

CHARINI melius CARINI populi German. fuere [orig: fuêre], et pars Vindilorum. Plin. l. 4. c. 14. Ptolem. Habitabant inter Rugios, Sidonos et Guthones, ubi nunc pars Borealis Marchiae Brandeburgicae.