CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

CICULI populi Transylvaniae, in 7. sedes seu regiones divisi, praecipue versus montem Carpathum et confinia Poloniae. Eorum sedes sunt Novomatchia, maros, Girgium, Cziikum, Kisolium, Orbaeum, et Aranias. Parent Principi Transylvaniae.

CICURATORES qui belluas cicures reddunt, domitores ferarum dicuntur Seriecae, de quibus is sic, Ep. 85. Certe sunt domitores ferarum, qui saevissima animalia et ad occursum exterrentia hominem docent pati iugum, nec asperitatem excussisse contenti, usque in contubernium mitigant. Leonibus Magister manum insertat, osculatur Tigrim suus custos, Elefantum mimus Aethiops iubet subsidere in genua et ambulare per funem. Sic sapiens est artifex domandi mala. Ad cuiusmodi officium quo [orig: quô] sidere apti nascantur, canit Manilius, l. 4.

At quibus in bifero Centauri corpore sors est
Nascendi concessa, libet subiungere currus,
Quadrupedum omne genus positis domitare Magistru,
Exorare tigres, rabiemque auferre leoni,
Cumque elephante loqui, tantamque aptare loquendo
Artibus humanis varia ad spectacula molem.

Non inimica ferae genitus sub sidere tali
Ora feret, placidas reget in commercia gentes.
Ille manu vastos poterit frenare leones,
Et palpare lupos, pantheris ludere captis,
Nec fugiet validas cognati sideris ursis,
Inque artes hominium perversaque munera ducet.
Ille elefanta premet dorso [orig: dorsô], stimulisque movebit
Turpiter in tanto cedentem pondere cunictis,
Ille tigrim rabie solyet, pacique domabit,
Quaeque alia infestant silvis animalia tervas
Iunget amicitia secum, catulosque sagaces.

Vide quoque Statium, Theb. l. 5. v. 231. et infra, in voce Mansuetarii. Usus eorum praecipuus in triumphis Romanorum, postquam illi sequiori aevo elepnantes, leones, tigres, rhinocerotes, currui iungere, gloriae duxerunt, utvidere est, ubi de Triumpho.

CICUTA [1] nomen proprium foeneratoris cuiustlam maxime avati. Horat. l. 2. Serm. Sat. 3. v. 69.

CICYNETHUS Macedoniae insula. Plin. l. 4. c. 12. hodie Pontico. De nomine Bochartus, l. 1. Chanaan, c. 12. Est in ora Magnesiae (inquit) Pagasaeus, vel Pagasicus vel Pagaseticus sinus (Ptolemaeo Palasgicus ) in quo insula Cicynethus. Strabo, l. 9. ubi de sinis Pegasetrico, e)n de\ tw=| ko/lpw| fhsi\n ei\nai th\n *kiku/nhqon nh=son, kai\ poli/xnhn o(mw/numon. Scylax, *)en de\ tw=| *patashtikw=| ko/lpw| e)sti\ nh=sos2 *kiku/nhqos2 kai\ po/lis2. Mela, l. 2. c. 7. Pagasaeus sinus Sciathon prospicit, Cicynethum amplectitur. Plin. l. 4. c. 12. Pagasicus sinus ante se habet Eutychiam, Cicynethum, etc. Quia ex eo sinu Argonaurae profecti sunt urbem Pagasas, quae nomen sinui dedit, plerique dici volunt a)po\ tou= e)kei= peph=xqai th\n *)argw/. *(oi de\ piqanw/teron h(gou=ntai tou\noma tw=| to/pw| teqh=nai| teqh=nai tou=to a)po\ th=s2 phgw=n ai(\ pollai/ te kai\ dayilei=s2 r(e/ousi. At (ex sententia [orig: sententiâ] Strabonis) probabilius statuunt loco nomen esse a fontibus (Dorice pagai=s2 ) qui frequentes bi largique fluunt. Scepsius etiam apud Apollonii Scholiasten, l. 1. Pagasas dici asserit, a)p\ tou= paai=s2 peri r)r( e(esqai tou\s2 to/pous2. Haec ideo notanda duxi, quia mihi videtur ex iis posse colligi, Cicynethus unde diatur. Nempe quam urbem Graeci Pagasas ab uberrtate fontium, eandem sua [orig: suâ] lingua [orig: linguâ] l'hoenices [gap: Hebrew word(s)] ajanoth, aut enoth, i. e. fontes appellarunt [orig: appellâtunt], et sinum Pagasaeum [gap: Hebrew word(s)] Chek aincth, i. e. sinum fontium, et insulam in medio sinu, insulam Chek ainoth, quod Graeci mutarunt [orig: mutârunt] in Cicynerhum. Baudrando est insul. parva maris Aegaei, in ora Macedoniae in sinu Pelasgico, media inter Demetriadem, a qua 20. milliar. distar et oram Boreale m Euboeae.

CICUTA [2] Latinis quaeliber canna, intus concava et inanis; unde apud Poetas Cicutae, pro calamis vel cannis, quibus filtulant pastores. Virg. Ecl. 2. v. 37.

Nempe cum antiquitus mo/nanlos2, h. e. singularis tibis inflaretur, Marlyas, an Pan? fistulam invenit, et pluribus calamis compactam, qui quod cera [orig: cerâ] iungerentur, khro/detos2 su/rigc inde nomen adepta est. Proprie vero Cicuta, Graece kw/neion, herba venenata notissima est, cuius famam magnopere auxerunt Athenien es, Philosophorum non contemptores modo, sed et hostes: qui, succo [orig: succô] eius ad mortem in pbulicis iudiciis utentes, Socratem inter alios, illius haustu e medio sustulerunt. Iuvenal. Sat. 7. v. 105.

--- -- Hunc inopem vidistis Athenae
Nil praeter gelidas ausae conferre cicutas.

Propinabant nempe eam tusam ac dilutam in calice, more medicamentorum, idque piei=n fa/rmakon dicebant. Casaubon. ad Dionem Corn. Nepotis, c. 2. Alioquin indigna herba, quae in omnium Poctarum carminibus et Sapientum commentariis, inveniretur, ut scribit Io. Bauhinus, Historiae Plantar. Univer. Tom. III. l. 27. c. 74. apud Io. Iac. Wepferum de Cicutae Aquat. Histor. et Noxis, c. 2. Sed et praeter hanc, aliam Cicutam, herbam carharticam, vulgo sic appellatam, occurrete docet almas. apud Horatium, l. 2. Ep. 2. v. 53.

--- -- Calido sub pectore mastula bilis
Intumuit, quam non extinxerit urna cicutae:

Lathyridem hoc [orig: hôc] nomine intelligens, quae caulem habet fernlaceum et concavum inanemque, unde ei cicutae nomen datum. Vide

cum Exercitat. Plin. ad Solin. p. 1054. et de Cicutae in evirando usu, aliquid infra, voce Hierophanta: adde quae de Veneno dicemus.

CICYNNA tribus Acamantidosgens, Aristoph. in Nub. Ibi festum olim sollenne in Apollinis honorem. Hinc *kikinneu\s2, qui ex hac demo erat oriundus. Inscr. vetus,

*l*u*s*i*k*r*a*t*h*s *l*u*s*i**e*i*d*o*u *k*k*u*n*n*e*u*s *e*x*q*r*h*g*e*i *a*k*a*m*a*n*q*e*s *p*a*i*d*w*n *e*n*i*k *q*e*w*n *h*u*l*e*i *l*u*s*i*a*d*h*s *a*q*h*n*i*o*s *e*d*i*d*a*s*k*e *e*u*a*i*n*e*t*o*s *h*r*x*e.
LYSICRATES LYSITHIDIS FIL. CICYNNENSIS CHORAGUS ERAT.
ACAMANTHIS IUVENTUS VICIT THEO TIBIA CACINIT.
LYSIADES ATHENIENSIS RECITAVIT EVAENETUS ERAT ARCHON.

CID vox Arabica, Dominus; qua [orig: quâ] celeberrimum illum Hispanicum Ducem Rodericum Diazium donarunt [orig: donârunt] Saraceni, ob praeclaram virturem bellicam animique magnitudinem. Verus Epitaphium apud Brizium Martinezium, Histor. Pinnatensis l. 1. c. 46.

In hac tumba requiescit Domna Eximina,
Cuius fama praenitescit, Hispaniae limina.
Regis Sanctii fuit nata, felicemque me fecit:
Roderico copulata, gentes quem vocabaut Cid.
Haec in era millesima fuit hic tumulata,
Centum et sexagesima fuit attracta et balsamata,
Martii Nonas sepulta,maneat cum gaudio,
Bona quia fecit multa praesenti coenobio etc.

apud Car. du Fresne in Glossar. Item titulus Comcediae Gallicae, a Cornelio compositae, quae in Theatrotricies exhibita numquam displicuit, Histaire de l'Academ. Franc.

CIDAE seu KIDAE Graece *khdai\, demus Atheniensis, ad Erechtheidem Tribum pertinens, cuius mentio in vetere marmore, XIII. Tribuum Atheniensium memoriam servante, apud Iac. Sponium, ubi EK KH exponit EK *k*h*d*q*n, ex Demosthene, Orat. in Euergum, *puqodo/rw| e)k *khdw=n. Vide eum ltimerar. Graeciae, Part. 3. ubi de 174. Demis Atheniensium.

CIDARIS idem fuisse, quod Diadema, ceusetur Budaeo in Pandeclis, et Pancirollo, Varier. l. 1. c. 9. At vix nisi nomine a tiara discrepasse [orig: discrepâsse], notat Alexander Neapolit Genial. dier. l. 1. c. 28. quod confirmatur ex Curtio, l. 3. c. 3. qui regmen Regum Persicorum Cidarim appellat. Agathias quoque. l. 4. regium Persarum pileum promiscue, nunc tiaram nunc Cidarim nominat, agens de Artaxerxe: quemadmodum de Varane, in utero adhuc latente, impositam fuisse Cidarim, i. e. tiaram rectam, ait Idem. Genus itaque erat pilei, e pilis contexti, Pollux, l. 10. c. 36. usique hoc [orig: hôc] capitis tegmine sunt Reges Armeniorum et Ponti, Reges Aegypti ac Aethiopiae: nec dissonat Diodor. Siculus, horum pileum dicens fuisse oblognum, aspidibus circumvolutum; nihilquippe vetat, Cidarim oblongum pileum dicere. Vide Anselm. Solerium, de Pileo, sect. 9. De eodem gestamine sic Paschalius, Quam Persae Tiaram, Armenii vocabant Cidarim, sive, ut ex Herodoto scribit Pollux *ki/ttarin, et *ki/tarin, i. e. diadema Regibus Armeniae peculiare, nec fere nisi nomine distinctum a tiara. Quamquam hoc [orig: hôc] quoque nomine fuit diadema aliorum quorundam Regum, velut Mithridatis Regis Ponti etc. Vide cum Coronar. l. 10. c. 3. Apud Hebraeos Pontificii capitis regmen sacrum, Cidaris nomine (quo [orig: quô] et Sacerdotum) designaus B. Hieronymus, Ep. ad Fabiolam illud sic describit: Rotundum pileolum, quale pictum in Ulysse conspicimus, quasi sphaera media sit divisa et pars una ponatur in capite, hoc Graeci et Nostri tiaram, nonnulli galer um vocant, Hebraei Miznepseth: Non ahbet acumen in summo, non totum usque ad comam caput tegit, sed etiam partem a fronte inopertam relinquit: atque ita in occipitio vitta [orig: vittâ] constrictum est, ut non facile labatur ex capite. Est autem byssinum e sic fabre opertum linteolo [orig: linteolô], ut nulla acus vestigia appareant. Vide quoque Iosephum, Antiqq, Iud. l. 3. c. 8. qui, quid Cidaris Pontificia supra Sacendotalem haberet, ostendens sic ait: Pileo [orig: Pileô], qualiceteri Sacerdotes utebantur: super quem extabat alius consutilis, ex hyacintho variatus. Hunc aurea corona triplici ordine circumdabat, in qua spectabantur calyculi aurei, quales videmus in herba, quae Graecu hyoscyamus, (quam herbam prolixe describens, addit:) Eiusmodi corona ab occipitio circum tempora utraque procedebat: nam frontem isti calyculi non ambiebant; sed, ceu lorum quoddam latum aureum, quod sacru characteribus Dei nomen incisum habebat. Ubi videtur Iosephus coronulas soli Pontificiae cidari adscribere: Lyranus vero in Exodi, c. 39. in Sacerdotali quoque agnoscit; non quidem aureas, quales erant Pontificiae, sed byssinas etc. Hodiernorum Pontificum Cidaris triplicem continet coronam, supra simplicem Episcoporum inferiorum mitram: inventum, ut plerisque visum, Bonifacii VIII. de quo pluribus agit Anton. Mazaronius de tribus Pontif. Coron. et Car. Paschalius ubi supra, l. 9. c. 14. et l. 4. c. 21. Fuisse tamen hoc gestamen antiquius, et a Paulo II. postquam iam exolevisset, revocatum, monuit Iacobus Cardinalis Papiensis Comm. de rebus Pauli II. l. 2. Vide paulo ante laudatum Anselm. Solerium, l. eod [orig: eôd]. sect. 12. et 13. ut et infra in Citaris et Cittaris. Sed et cidaris, Graece *ki/daris2, nomen saltationis Arcadibus olim usitatae, de qua vide Iul. Caes. Scaligerum, Poetic. l. 1. c. 18.

CIDINOLA castellum Apuliae Dauniae; circa quod planities a)/dendros2, hordeum tamen, triticum, aliaque frumenti genera mira [orig: mirâ] ubertate fundit.

CIE gummi seu gluten celebre, quod apud Sinenses in provinc. Chekiang, sub urbe Niencheu plurimum colligitut. Stillat ex arboribus persimile lacrimae terebinthi, colligitur per aestatem purgaturque ab incolis, et, quo [orig: quô] volunt, inficitur colore: optimum

aureo flavescit, proximum nigerimum. Cum nondum siccatum est, venenatam quandam dimittit exhalationem, cui non adsueti intumescunt ac pallent vultu, sed facilis est curatio. Eo [orig: Eô] cum tinguntur arculae, tardius siccatur, nisi in humido sit loco; semel autem exsiccatum amplius liquefit numquam. Quam veto res sit elegans, munda ac splendida, iam pridem didicit Enropa ex capsulis, quae e Iaponia et ipsa sina plurimae advehuntur. Auctor Anonymus, sina et Europae c. 34.

CILBIANUM urbs Asiae ad Caystrum fluv. in Lydia, quae et Valentinianopolis in Lib. Concil. appellatur. Populi Cilbiani Plinio, l. 5. c. 29. extr. et campus Clbianus apud Tmolum montem. Cilbiani quoque agri apud Ephesum.

CILE seu CHILI Regnum Americae meridional. ultra tropicum Capricorni situm, iuxta mare Pacificum in longum porrectum, versus Occasum, inter Peruviam et Patagonum regiones, a Septentrione charchantes, et Collaones habitant, ab Occidente Platam respicit, reliquum Oceano [orig: Oceanô] et Pacifici maris undis pulsatur aut abluitur, propter intensum illis in partibus frigus a frigore nomen habet. Nam Chili, Barbarorum lingua [orig: linguâ], frigus significat: tantum enim est frigus, ut equos cum sessoribus pene constringat, et marmoris instar induret. Prima adversus Chilienses expeditio fuit Didaci Almagri, cui cum ex foederis conditionibus cum Francisco Pizarro initi ea provincia obvenisset, A. C. 1534. magnis itinerum difficultatibus superatis ad Chilienses penetravit; sed cum praeter viros proceris corporibus metuendos, hispidisque marinorum luporum pellibus terribiles, fagittis a tergo lateribusque incursantes suosque assidue lacessentes, nullum adhuc usquam auri indicium invenisset, dimissa [orig: dimissâ] infructuosa [orig: infructuosâ] Chiliensium oppugnatione retro est reversus, occisusque post reditum a Pizarris, totius rei huius gloriam tandem Petro Baldivio reliquit, qui ad Chilienses Propraetor missus, gentem diuturno [orig: diuturnô] bello [orig: bellô] domuit, occupatisque maritimissocis opportunam illis in partibus coloniam deduxit, quae nunc Gentis Metropolis est. Regio ingentibus saepenumero terrae motibus infestatur, quibus praeter hominum iumentorumque miseram stragem, integros quoque montes solo aequat aut subvertit, fluviorum naturales alveos transfert, aut in lacus stagnantes comutat, et maris aestum per aliquot passuum milia divertit, navesque in sicco procul a statione relinquit. In huius etiam provinciae montanis peculiaris ventus dominatur, cuius vis adeo noxia est, ut oppresso [orig: oppressô] inter viscera vitali calore viatorem extemplo interimat, mortuorum tamen corpora non infester, sed a corruptione et putrefactione conservet: non aliqua [orig: aliquâ] tamen vehementia [orig: vehementiâ], sed nimia [orig: nimiâ] sua [orig: suâ] subtilitate adeo noxius est. Metel. Baudrando, a Septentrione Peruviam, ab Oriente Andes montes, a Meridie Terram Magellanicam habet. Subst maiori ex parte Hispanis, Boream versus. Herrera, c. 22. Linschotus, a Costa, etc.

Araucum, Arauco. Chiloa, Chiloe. Civitas conceptionis, Ciudad de la Conception. Fanum S. Iacobi, S. Iago, totius regionis primaria. Fanum S. Iohannis de confinio, S. Iuan de la Frontera. Imperialis, Imperial. Osornum, Osorno. Serena seu Coquimba, la Serene o Coqumbo. Urbs dives, villa Ricca. Valdivia.

CILIA urbs Stiriae, ad Savi fluvii ripam, uti apparet ex vestigiis, antiqua, nam inscriptiones in ea plures nominum Romanorum apparent. Mercat. Ciliae Comes Ulricus celebris fuit saeculo [orig: saeculô] 15. Huic Ladislaus Hungariae Rex Austriam gubernandam commisit, A. C. 1452. postquam Fridericum III. Imperatorem coegisset, Regem adhuc vix tredecennem suae tutelae concredere. Sed quia Austriacae nobilitati gravis vusus, paulo post ex aula dimissus est aemuli inprimis Exyzingeri machinationibus. Iterum tamen Regi reconciliatus, rediit Viennam, A. C. 1455. Tandem, quod laetatus esset Huniadis morte, ab huius filio Ladislao obtruncatus est, A. C. 1456. Vide Aen. Sylvium Bohem. c. 68. et seqq. Hermanni Ciliae Comitis filia Barbara, nupsit Sigismundo Imperatori. Vide Barbara.

CILICIA regio Asiae minoris notissima, inter Pamphyliam ad Occasum, Syriam ad Ortum, ac inter Taurum montem ad Boream, a Cappadocia separantem, et pelagus Cilicium ad Meridiem contenta. Caramam et Caramania propria vulgo, non Turcomania, ut scribit Ortelius. Alias Caramania late sumpta complectitur Ciliciam, Pamphyliam, Pisidiam et partem meridionalem Cappadociae. Baudrand. Hic Hama seu Hamsa, quae olim Tarsus, Pauli natalibus inclita, Seleme, Pompeiopolis, ad Issicum sinum Golfo d'Aiazzo, vide Ptol. l. 5. Mercat. Atl. Bellonium, l. 2. Cilicia croco [orig: crocô] maxime abundat. Lucret. l. 2. v. 416.

Nam neque quot flores Sicula [orig: Siculâ] nascantur in Hybla [orig: Hyblâ],
Quotve ferat dicam terra Cilissa crocos.

--- -- Tu largus Eoa
Germina, tu messes Cilicumque Arabumque super bis
Merge rogis. --- --

Huius incolae dicti sunt, Cilices, quos piraticam exercentes, Pompeius devicit, victosque in deditionem accepit, eorumque postea fideli opera [orig: operâ] usus est in bellis navalibus adversus Caesarem. Lucanus, l. 3. v. 228.

*lo/gos2 e)sti\ palaio\s2 (inquit quidam) mh\ radi/ws2 a)lhqeu/ein tou\s2 *ki/likas2. Hinc illud:

Chalab, Ciliciam ab Ebraeis nominari auctor est Arias Montanus: Incolas eius prius Achaeos appellatos scribit ex Herodoto Stephanus. Strabo, l. 14. Ciliciam dividit in Campestrem et Tracheam, i. e. asperam. Nomen eius quod attinet, videtur id primo et praecipue a Phoenicibus inditum Ciliciae asperae parti; neque enim a fabuloso Cilice nomen sumptum, sed a [gap: Hebrew word(s)] Challekim vel Challukim, i. e. lapidibus, quia lapidosa regio est. Sil. l. 13. v. 882.

Fuit opulentissima Populi Romani provincia et Cicerone proconsule memorabilis; postmodum ab Antonio Triumviro Regulos impetravit, quorum primus erat Polemon, quem vide. Tandem vero iterum in provinciam redacta, a Vespasiano, Sueton, in eo, c. 8. Inclinante Imperio [orig: Imperiô] Orientali a Saracenis occupata, hisque iterum fere tota erepta est a Nicephoro Phoca, A. C. 966. Olim vero Solinus auctor est, adeo potentem fuisse, ut ad Pelusium osque procurrerit, Lydis, Medis, Armeniis, Pamphylia [orig: Pamphyliâ] et Cappadocia [orig: Cappadociâ] sub imperio constitutis. *kili/kioi strathgoi\ dicebantur homines hirsuti, et pilis obsiti, unde Tibull. l. 1. El. 7. v. 11.

* Adana. Auazarba, et us. Anemurium. Antiochia super Trago, vel Crago. Augusta. * Caesatea, penes Anazarbum, Sedes Satrapae. Celenderis. Corycus. Diocaesarea. Domitiopolis. Elavias et flaviopolis. * Issus. Lamus. Mallus. Mopsuestia. Nicopolis. Olbasa. Philadelphia. Pompeiopolis seu Soli. Sebaste. Seleucia aspera. Selinus. Tarsus. Thebe.

CILICICIUM vestis gehus ex hircorum sive caprarum pilis contextum, quae tonsura quod primum in Cilicia instituta, facta inde appellatio est, ut Varro auctor est, l. 2. de R. R. in fine. Usus eorum potissimum in castris, item in navibus. Quo illud virgilii pertinet, l. 3. Georg. v. 311.

Nec minus interea barbas incanaque menta
Cinyphii tondent hirei, setasque comantis
Usum in castrorum, et miseris velamina nautis.

Asconius in 3. Verrin. Cilicia, texta in castrorum usum, atque nautarum. Porro lugentium et paenitentium vestes apud Ebraeos, quos 70. Interpp. sa/kkous2 appellant, vetus Interpres Latinus saepe Cilicia interpretatur: neque enim dubium est, hirtas et ex pilis contextas fuisse; talia autem Cilicia vel Cilicina appellabantur: quare et de/r)r(eis2 tri/gas2 Exodi, c. 26. v. 7. idem interpres sage Cilicina; et sa/kkon tri/xinon Apocalyps. c. 6. v. 12. Saccum Cilicium vertit. Qui locus id quoque indieat, nigros fuisse hos saccos, sive Cilicia. Et vero hic color maestos plangentesque maxime decet. Prudentius, Hymno [orig: Hymnô] 7. ieiunantium, de Ninevitico iustitio agens, v. 151.

Squalent recincta [orig: recinctâ] veste pullati patres,
Setasque plangens turba sumit textiles,
Impexa villis virgo bestialibus.

I. e. ciliciis induuntur. Ceterum sacci a forma [orig: formâ] (angusti enim et minime fluctuantes erant) Cilicia a materia, Pilis videl. caprarum dicebantur. Quare tunica saccea, sive saccinea, et tunica Cilicia, de eadem, B. Hieronymo dicitur, in vita Hilarionis sub finem; tali enim ille sanctus usus fuerat. Et ita ferme solebant vestiri, qui plane renunciassent [orig: renunciâssent] saeculo, propositumque serverius sequerentur, qui et Ascetoe et Monachi appellati, quibus maxime conveniebat haec vestis: cum monachus non doctoris, sed plangentis officium habeat; qui se, vel mundum lugeat, et Domini pavidus prastoletur adventum, ut idem Hieronymus alibi scribit. Paulinus Nolanus, in obitum Celsi, v. 451.

Si modo lugentem gravis hirto [orig: hirtô] tegmine saccus
Caprigenum [orig: Caprigenûm] setis dum teget, et stimulet.

Cilicia contexta erant. Quamquam Ciliciorum nomine omnes hirtas vestes comprehendi existimem, licet de aliis etiam, quam caprinis pilis contextae essent, ut Camelorum, qualis Ioannis Baptisiae fuit, item discipulorum B. Martini; de quibus Severus Sulpitius, in vita eius, c. 7. Plerique camelorum setis vestiebantur; mollior ibi habitus pro crimine erat. Utebantur autem Ascetae hirtis eiusmodi vestibus, atque in iis cubabant etiam, ut coercerent carnem, et ad Orationes vigilantiores essent. Paulinus de Ioh. Baptista,

Vestis et at curvi setis contexta cameli,
Contra luxuriam molles duraret ut artus,
Arceretque graves compuncto [orig: compunctô] corpore somnos.

Nic. Lioydius. Ad vocis etymon respiciunt Glossae Basil *kili/kia tra/goi a)po\ *kiliki/as2 dasei=s2 pa/nu ga\r.e)kei= a(pere/xousi oi( toiou=toi tra/goi, o(/qen kai\ ta\ e)k trikw=n suntiqe/mena *kili/mia ke/gontai, Cilicia hirci sunt e Cilicia villosi: ibi enim istiusmodi hrcorum eximia vis est; unde et quae e pilis contexuntur, Cilicia vocantur. Nempe, ut dictum, de pilis capratum istiusmodi velamenta fiebant. Hesychius, ta\ e)c ai)gei/wn trixw=n suntiqe/mena kili/kia. Unde patet Servium cum entonibus male cilicia confundere; Cum ait, de ciliciis poliuntur loricae et teguntur tabulata turrium, ne iactis facibus ignis possit adhaerere. Centonibus enim, qui ex lana erant coacta, neque ferro solum, sed et igni, resistebant, id fiebat, At cilicia laxe suspensa obtendebantur ad telorum iactum. Sisenna apud Nonium, Puppes aceto [orig: acetô] madefactis centonibus integuntur, quos supra per petua classi cilicia obtenduntur; adde, et laxe suspensa: Ita enim non firmitate solumsua [orig: solumsuâ], sed et laxitate, adversum tela valebant, quia molliter exceptum eorum iactum reddebant inutilen. Sed et ad facienda tentoria aliquem Ciliciorum fuisse usum, apud Scenitas Arabes, ex Plinio discimus. Porro nautae tunicas ex ciliciis induebant: Unde Virg. loc. cit.

--- - --- Setasque comantes
Castrorum in morem et miseris velamina nautis etc.

Vide Salmas. Exercitation. Plin. ad Solin. p. 488. 489. Savaronem ad Sidonium Apollinarem, l. 4. Ep. 24. et Haeftenum. Paulinus, l. 2. de. vita Martini, de Cilicio Monachorum sic canit:

Quin et contexto [orig: contextô] setis coopertus amictu
Exesa assiduo [orig: assiduô] compunxit acumine membra,
Ut tereret tenuem vestis nimis aspera pellem
Et cutis extentis stimulis attacta paveret;

apud Car. du Fresne Glossar. ubi addit Graecos recentiores centones ac feltra, quibus machinas suas tegebant, quo ab igne Graeco tutae essent, *kili/kia quoque et *kilia/kia appellitasse [orig: appellitâsse], ex Procopio, Persicor. l. 2. c. 26. et Tacticis Leonis Passim. Nec omittendu, Massalianos olim Haereticos, Synodo Oecumen. III Ephesina [orig: Ephesinâ] damnatos, Cilicium palam affectasse [orig: affectâsse]: quam illorum hypocrisin arguens Epiphanius Haer. 80. *)/edei de\, ait, ta\ th=s2 a(gi/as2 parqe/nou mhtro\s2 h(me=n th=s2 *)ekklhsi/as2 u(pa/rxein te/kna semna\ oi)koura\, *qew=| latreu/onta xrufi/ws2 tw=| ei)do/ti ta\ kru/fia, kai\ a)podido/nti e)n toi=s2 faneroi=s2, kata\ to\ gegramme/non, kai\ eu)xhmo/nws2 dia\ tou\s2 e)/cw kai\ mh\ bou/lesqai labei=n a)po\ tw=n o(rw/ntwn to\n misqo\n, kai\ th\n xa/rin. a)llo/trion ga/r e)stith=s2 kaqolikh=s2 /e)kklhsi/as2 sa/kkow profanh/s2. Oportebat autem sanctae Virginis Matris nostrae Ecclesiae liberos esse honestos, domum servantes, Deoque qui abdita novit, et palam praemia reddit, uti scriptum est, in abdito servientes: idque decenter propter exteros; adeo ut nullam ab intuentibus mercedem aut gratiam exspectarent. Est enim alienum a Catholica Ecclesia Cilicium palam prae se ferre. Certe et Cassianus, Institution. l. 1. c. 1. sapere superbiam et nullum corpori afferre emolumentum, impedire item laborantem, neque suo [orig: suô] tempore in usu fuisse, nisi apud paucos, refert etc. Vide Forbesium, Institutionum Historico Theologic. l. 2. c. 8. §. 6.

CILISCUS vel PHILISCUS Poeta Tragicus Graecus, quem Protogenes coloribus expressit, Plin. l. 35. c. 10.

CILIUM Africae propriae urbs. Antonin. Item civitas antiqua Apuliae Peucetiae.

CILIX Phoenicis filius; item qui e Cilicia est. Ita Solin. c. 38. A Cilice nomen trahit (Cilicia) quem aetas pristina pene ultra aevum memoriae abscondit. Hunc Phoenice ortum, qui antiquior Iove de primis terrae alumnis habetur. Herodotus vero Agenoris filium facit, ubi de Phoenicibus, *ou(=toi de\ to\ palaio\ *(upaxaioi\ e)kalou=nto, e)pi\ de\ *ki/likos2 tou= *)agh/noros2 a)ndrds2 *foi/nikos2 e)/xon th\n e)pwnumi/hn: sic fuerit is Cadmi, Phoenicisque frater, Nec defuere [orig: defuêre], qui Neptuno [orig: Neptunô] eum genitum dicerent, inter quos Pherecydes. Unde vetus Auctor, cum agenor filios ad Europam quaerendam misisset, una cum his ad eius investigationem exiisse Telephassam matrem addit, kai\ *qa/son to\n *poseiu\=w=nos, w(s2 de\ *fereku/dhs2, *ki/lika,, et Thasum filium Neptuni, vel ut Pherecydes, Cilicem. Pro Phoenice tamen stat Scholiastes quoque Apollonii: *)ek ga\r th=s2 *kassiepei/as2 th=s2 *)ara/bou *foi/niki gi/netai *ki/lic kai\ *fineu\ns2 kai\ *doru/klos, o( de\ *)atu/mnios2 kata men e)pi/klhsin kai\ au)tds2 tou= *foi/nikos, tai=s2 de\ a)lhqei/ais2 tou= *dio\s2. Ex Cassiepea Arabi filia nascitur Phanici Cilix, et Phineus, et Doryclus; Atymnius vero, nomine quidem et ipse Phoemcis fuit filius, revera [orig: reverâ] autem Fovis. Vide Salmas. ad Solin. p. 772.

CILLA Africae propriae urbs, Appiano. Et Aeolidis oppidum Herodoto. Item Troadis urbs, in regione Ciliciae, Thebaica dicta. Sansone teste, ad amnem Cilleum, 5. milliar. ab ora sinus Adramyteni, 12. ab Adramyttio in Boream, 9. a Thebe in Occasum Apollini sacra. Ovid. l. 13. Met. v. 274.

*klu=qi/ meu a)guro/toc), o(\s2 *xru/shn a)mfibe/bhkas2,
*ki/llan te zaqe/hn, *tene/doio/ te i)=fi a)na/sseis2.

Hesychius: *ki/lla, po/lis2 e)/nqa i(ero\n *)apo/llwnos2. Est etiam Cilla montis nomen, apud Qu. Calabrum, l. 8.

CILLEJA urbs German, in Stiria, ad Saanam fluv. qui paulo infra in Sanum fluit. Vide Celia.

CILLUS Pelopis auriga, quem cum Pelops ad Oenomaum proficiscens in itinere amisisset, iusta ei splendide persolvit, et ut memoriam eius ad posteritatem propagaret, eodem [orig: eôdem], quo [orig: quô] mortuus est loco [orig: locô], urbem condidit, quam Cillam de nomine eius appellavit. Strabo, l. 13.

CILNIUS cognomen Maecenatis. Erant autem Cilnii populi Etrusei; domo [orig: domô] autem Aretini, maximae apud cives dignitatis ac potentiae, docet hoc Livius, l. 10. c. 3. Etruriam rebellare, ab Aretinorum seditionibus motu orto [orig: ortô] nuntiabatur; ubi Cilnium genus praepotens divitiarum invidia [orig: invidiâ] pelli armis coeptum. Et Silius Ital. l. 7. v. 29.

Praefectus fuit romae Italiaeque ab Augusto, per bellum Siculum, an. Urb. Cond. 717. Vide Meibomii Maecenatem, p. 18. 19.

CILO [1] apud Ael. Spartian. in Antonino Caracalla, c. 3. Altera [orig: Alterâ] die Capitolium petiit et eos, quos occidere parabat, affabiliter est alloquutus, innitensque Papiniano et Ciloni ad Palatium rediit. Ubi alii Chilo fegunt: sed veram lectionem confirmant Dio et A. Victor. Est autem Cilo, vi vocis, cui frons veluti cellit, et sursum movetur ac surgit. Festus, Cilones, quibus frons est eminentior, ac dextra sinistraque velut recisa videtur. A verbo cellere, ke/llein seu kinei=n, et transitive, kinei=sqai kai\ kli/nein. Unde excellere, et recellere, quod est, eodem [orig: eôdem] interprete, reclinare, et inde Gallicum reculer, Lucretius, l. 6. v. 571.

Saepius hanc ob rem minitatur terra pruinas
Quam facit. Inclinatur enim retroque recellit:
Et recipit prolapsa suas se in pondere sedes.

Ab eadem origine incilare et vacilare: quorum illud erat primo incellere, i. e. maledictis impetere et vexare. Quare est veluti pleonasmus e)k parallh/lou, in eiusdem Auctoris isto, l. 3. v. 976.

--- - --- Necesse est,
Iure (ut opinor) agat: Iure increpat inciletque, etc.

CILO [2] Iunius, praefuit Bithynis et Ponto, nequiter et avare. Questi Bithyni apud Claudium poposcerunt poenam. Cum parum intellexisset Claudius in turba strepituque adstantium, quid dixissent bithyni, alios interrogat, Ibi Narcissus, pronus in Cilonem, audaci mendacio [orig: mendaciô] edidit, gratias eos agere Ciloni. Tum ille, Praesit ergo illis alterum biennium. Dio, l. 60. Tacit. l. 12. Annal. c. 21. dicitur Iunius Colo.

CILURNUM Britanniae oppid. Ottadinorum in Northumbria, ubi nunc pagus Collerton nonnullis, sive Collerford. Cum ponte ad Tinam Boreal. fluv. Camdenus autem Potius autumat vel Walwick, vel Scilicester esse ad Murum Severi.

CIMACUM locus in Ducatu Luciliburgensi, olim Comitatus nunc Principatus titulo [orig: titulô] insignis, ad Croyios, Areschoti Duces pertinens; ad caput amnis, qui Mariaeburgum, et vicos aliguot praeterlapsus, in Mosam defluit, inter Caroli Montem et Fumacum. Vulgo Chimay, alias Cimay. Ecclesia Cimacensis vetus S. Monegundis nomine censetur, Canonicosque habet. Hadr. Vales. Notit. Gall.

CIMANA aetate Hieronymi vicus erat in campo latissimo, in tribu Zabulon, sex milibus ab urbe Legione, ad Septentrionalem plagam pergentibus Ptolemaidem. Hieronym. de Loc. Hebr.

CIMARUS mons et promontor. Cretae, prope Occidentem. Insul. in territorio Caneae, nunc Capo Cisamo, quibusdam medium inter Cyamum promontor. in Ortum, et portum Grabusium in Occasum. Sophiano vero est ipsum promontor. Cyamum.

CIMBELINUS vel KIMBELINUS Rex M. Britanniae, sub Augusto, negaturus tributa, a subditis huic pendi solita, audito [orig: auditô], copias contra se mitti, per Legatos obsequium omne pollicitus est, seque Imperatoris protectioni commendavit. Regnavit diu et feliciter, relictis tribus filiis, qui mutuis dissidiis collisi. Plut. in Aug. Dio Cassius, Polydor. Virgilius, Chenaeus, Hist. Angl.

CIMBERIUS Dus Suevorum, frater Nasuae, qui centum Suevorum pagos, primo [orig: primô] Gallici belli anno [orig: annô], ad Rheni ripas subsidio Sequanis adduxerat, Rhenumque transire conabatur. Caesar, l. 1. Comm. c. 37

CIMBRI populi Germaniae extremi ad Boream, quorum regio et peninsula Cimbrica Chersonesus a Ptolemaeo appellatur; in 4. partes divisa, Holsatiam ad Meridiem Saxoniae attiguam, Ditmarsiam ad Occidentem, in ora Albis circa ostia, et Oceani, Iutlandiam ad Septentrionem, et Ducatum Slesvicensem in medio inter Holsatiam et Iutlandiam in regno Danieo contentas. Hi an. Urb. Cond. 640. Parato [orig: Paratô] maximo [orig: maximô] exercitu Teutonibus, Ambronibus et Tigurinis iuncti, vastara [orig: vastarâ] Germania [orig: Germaniâ], Istria [orig: Istriâ], Dalmatia [orig: Dalmatiâ], Rhaetiaque per Delphinatum, Aquitaniam et Provinciam Romam contenderunt, sed C. Marius eos fugavit, castrisque exuit, prope Arelatum in campo Camargue hodie, i. e. campus Marii, eos aggressus, et inter Aquas Sextias et S. Maximinum plena [orig: plenâ] victoria [orig: victoriâ] potitus.

Cuius reliquae adhuc super inter pagos de Pourrieres, et de Trets prope rivulum de l'Arc, ubi Pyramidis ibi erectae rudera, vide praeter infra laudatos, Eutrop. l. 3. Flor. l. 3. c. 3. Vellei. l. 2. c. 12. Liv. Epit. 67. 68. Plin. l. 7. c. 22. l. 16. c. 33. l. 17. c. 1 l. 36. c. 1. Melam, l. 3. c. 3. etc. A Cimbris et Holfatis, quos durius tractabat, oppugnatum legimus Valdemarum IV. Daniae Regem circa A. C. 1360. Erant homines ingenti corpore, horrendis oculis, Iuvenal. Sat. 15. v. 124.

Atque ideo, postquam ad Cimbros stragemque volabant,
Qui numquam attigerant maiora cadavera, corvi.

Tympanorum inventores habentur. Vide Strab. l. 7. Plutarchus, in Mario, Cimbrorum vocabulum Germanicum tradit, quo [orig: quô] latrones significentur; ideoque Strab, l. 4. et 7. eos pla/nhtas2 kai\ lhstrikou\s2 vocat. Et Festus; Cimbri lingua [orig: linguâ] Gallica [orig: Gallicâ] latrones dicuntur. Sed haec, ut et alia, quae de Cimbris antiqui fabulati sunt, refutat Cluverius, Germ. Ant. l. 3. c. 22. Nic. Lloydius. Cimbriam cum Ducatu Slesvicensi, beneficii titulo [orig: titulô] Holsatiae Ducibus contulit Christianus IV. Daniae Rex. Chytr. Saxon.

CIMBRIANUM oppid. Mysiae inferioris Brunhida Lazio, quasi Brionum pons. Vide et Cimbria.

CIMBRICA Chersonesus, peninsul. perampla German, a Septentrione in Meridiem extensa, inter Cimbricum et Suevicum mare, seu Codanum sinum. Pars est regni Daniae, nunc Iutia dicitur. Dividiturque in Iutiam Septentrionalem. sub qua 4. Dioeceses seu provinciae Alburgensis, Arhusiensis, Wiburgensis et Ripensis; et in Iutiam Meridionalem, ubi Ducatus Slesvicensis et Holsatia, sub qua ditmarsia, Stormaria, Holsatia propria et Wagria. Habet a Meridie Saxoniam inferiorem, et freto [orig: fretô] Middelfart Sund dicto [orig: dictô] separatur a Fionia Insul. Alias Cartris, etiam, Plinio [orig: Pliniô] teste, l. 4. c. 13.

CIMBRORUM Promontor. Scager Rif prope castrum Scaun. in parte Boreali Dioecesis Alburgensis, in Iutia Septentrionali, 10. leuc. a proximo littore Norvegiae in Occasum, 12. ab Alburgo in Boream, 40. a Bergis in Austrum.

CIMELA urbs excisa Italiae, prope Alpes et Nicaeam urbem in confinio Galliae Narbonensis. Vix 1. leuc. a mari Mediterraneo. Vide Cemeneleum.

CIMELIARCHA in Collatione facta [orig: factâ] Constantinop. sub Iuliano, Vir vener abilis Eusebius Presbyter et Cimiliarcha sanctissimae maioris Ecclesiae: *keimhlia/rxhs2, in l. fin. §. 1. Cod. de Bon. auctor. iudic. possid. et Nov. 40. §. 1. *keimhliofu/lac, in Concil. Chalcedon. Act. 10. Thesauri et Cimeliorum, h. e. vasorum donariorumque Ecclesiae custos est. Sic in Metropolitana Ecclesia Mediolanensi, Cimeliarchae meminit Corius ad A. C. 1172. Et Cimeliarcham Neapolitanae Ecclesiae, in celebrationibus divinorum officiorum ac in Processionibus, baculum ferre, dicitur in Sac. Congr. Rit. 19. Ianuarii A. C. 1619. Hinc Cimeliarchium locus ubi *keimh/lia reponuntur, *keimhliarxei=on in Epist. 2. Gregorii II. ad Leonem Isaurum in Syn. VIII. keimhliofulakei=on, in Nov. 70. c. 4. etc. A voce Graece keimh/lion, quod in genere notar to\ e)po/qeton xrh=ma, rem in futurum reconditam. Homer. Il. z. v. 47.

*polla\ d' en a)fneiou= patro\s2 keimh/lia kei=tai,
*xalko\s2 te, xruso/s2 te polu/kmhtos2 te si/dhros2.
Multa in opulenti Patris (aedibus) cimelia recondita iacent,
Tum aes, tum aurum, tum elaboratum multa [orig: multâ] aete ferrum.

In specie, thesaurum et vasa Ecclesiae, uti dictum. Vide Macros Fratres in voce Cemelia. Apud Veteres Cimeliarchium nonnullis dicitur Aurum Vicesimarium, i. e. vicesima redituum Rei publ. Pars, quam ad ultimos casus, in penitiori aedis Saturno sacrae recessu, tamquam tutiori munitiorique loco [orig: locô], Romani asservabant: quod ipsum Aerarii sanctioris nomine insignitum est. Vide Cael. Rhodig. Antiqq. Lect. l. 4. c. 9.

CIMILINE apud Honorium III. Pontif. Rom. in 5. Compil. l. 5. tit. 19. c. 1. et c. 29. de Verb. signific. vas est, in quo Sacerdos sacra faciens manus abluit, quoque [orig: quôque] postmodum uti solent Diaconi aut Subdiaconi, eidem inservientes, ad excipiendas oblationes, quae inter Missae sollennia offerunter, dum patena praebetur populo osculanda. Contractum ex Aquamanile. Car. du Fresne Glossar.

CIMINUS lacus et mons Italiae, Montagna di Viterbo: unde Silva Ciminia, sive saltus Ciminius memoratur Livio, l. 9. c. 36. 1. 10. c. 24. Plinio, Frontino, l. 1. Stratagem. c. 2. ex. 2. Straboni *kimini/a li/mnh, forte pro *kimi/na. Apud Sotionem *ki/minos2 la/kkos2. Eius meminit Virg. l. 7. Aen. v. 695.

Hi Fescenninas acies, aequosque Faliscos,
Hi Seractis habent arces, Flaviniaque arva,
Et Cimini cum monte lacum, lucosque Capenos.

Hos iuxta Nepesina cohors, aequique Falisci,
Quique tuos, Flavina, focos, Sabatia quique
Stagna tenent, Ciminique lacum, qui Sutria tecta
Hand procul, et sacrum Phoebo [orig: Phoebô] Soracte frequentant.