CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

CINERES [2] in Sacris adhibiti leguntur Numer. c. 19. v. 19. et seqq. ubi de aqua separationis, seu aqua cinere vaccae rufae conspersa [orig: conspersâ], qua polluti e morticinio purificabantur. Erat enim haec vacca tota rufa, et comburebatur a principe Sacerdotum in monte Olivarum sanguisque eius aspergebatur: porto aquae ita aspersae cinere huius vaccae servabantur, et valebant ad purgandam immunditiem, ex contrectato cadavere contractam. Ubi inter alia, quod mactaretur et in cineres solveretur haec victima, mors Christi ab ipso ex amore oppetita; quod vero asservarentur hi cineres, et super illos aqua viva effunderetur, perpetuus valor mortis Christi et Spiritus Sanctus, propter eam effusus, indicabantur: quemadmodum aspersio postmodum eiusdem aquae, accommodationem et insinuationem sanguinis Christi in iustitiam et sanctitatem testabatur. Franc. Burmannus, Synopsi Theol. Christ. Part. 1. l. 4. c. 22. §. 16. et 17. Alias holocaustorum cineres, aerata [orig: aeratâ] lamina [orig: laminâ] foraminibus plena [orig: plenâ], quae medio [orig: mediô] spatio [orig: spatiô] erat in Altari aeneo, egerebantur, uti diximus supra in voce Altare. Sed et Veteres, inter alios paenitentiae et luctus testinficandi ritus, Cineribus quoque sese aspergebant; de quo tamen nihil divintus iniunctum reperimus: verum liberum erat, modo hoc [orig: hôc] modo illo [orig: illô] signo [orig: signô], in publicis inprimis Ieiuniis, humilitatem suam coram Deo testificari. Vide infra, ubi de Lugendi ritibus. Allud quid notat, Cinerum dies, in Ecclesia Romana, qui feria 4. est Dominicae quadragesimae, a Christianis discalceatis celebrari solita, ut habetur in Constitutionibus Cistertiensium et apud Rupertum, qui de hoc Ritu sic habet: Igitur ut --- mentnerimus quia pulvis sumus, idicirco et cinere capita nostra asperigimus et --- pedes nudamus, hoc [orig: hôc] habitu confitentes, quia non Dii --- sed homines sumus. In Ambrosiano ritu dispensautur Cineres, ad feriam secundam Rogatiovum, quae ibi post Ascensionem celebrantur. In Capella Papali, cum Pontifici a Cardinali cinis impomitur, Cardinalis stans coram eo supra scabellum, nihil dicens, imponit Papae sedenti cineres in modum crucis, Ceremonial. l. 2. c. 31. Quod ad S. Sabinam, ubi quadragesimalis statio incipit, fieri solet. Refert tamen Cencius Camerarius, Papae dici, Memento homo etc. in Ceremoniali suo, apud Macros fratres in Hierolex. Olim Halbetstadii Saxonum, hac [orig: hâc] die quaerebatur civium scelestissimus, qui lugubribus indutus ac capite velato [orig: velatô] in Ecclesiam perductus, divino [orig: divinô] officio [orig: officiô] peracto [orig: peractô] inde expellebatur. Postea per totum quadragesimae tempus nudis pedibus urbem obibat, omnesque Aedes sacras accedebat, neque tamen ingrediebatur, aut cum quoquam sermones conferebat; interim per vices a Canonicis loci invitatus: Post mediam moctem somnum capiebat. Tandem ab omnibus peccatis liber pronuntiatus, in posterum Adam nomine (in cuius memoriam hic ritus celebratur) appellatus est, Aen. Sylvius, Europae c. 2. Adhibetur autem cinis hoc [orig: hôc] die, ex palmarum et olivarum ramis, praecedenre anno [orig: annô], benedictis, ut in rubricis disponitur: quod et Graeci observant Vide eosdem Macros. De eodem Cinere sic Bernardus Monach. in Consuetud. Cluniac. MSS. apud Car, du Fresne, c. 64. Cineres, qui in Capite Ieiunii Fratrum olim paenitentium, hodie fidelium omnium capitibus imponuntur, ex industria fiunt de cremnis sarmentorum, qui etiam studiose mundantur et vibrantur et benedicti conservantur ab Infirmario, ut morientibus fratribus cum cilicio substernatur. Vide eum in Glossario in voce Cinis, item in Caput Ieiunii, ut et quae de hac Ceremonia refert Andr. Rivetus, Summae Controv. Tract. 2. Quaest. 13. nec non supra, ubi de Aqua aspersionis: uti de more Nasamonum, in amicitiae fideique tesseram, cinerem lingendi, infra verbo [orig: verbô] Linere; aliquid etiam voce Spodium.

CINESIAS Thebanus, Dithyramborum scriptor. Composuit Pyrrhichiam, ut est in proverbio *pur\rixi/hn e)/maqe *kinhsi/ou, quod hic in Choris multo [orig: multô] motu uteretur, contra Comicos agens, qui in hac parte deficiunt. Erat autem hic cinesias corpore pigro [orig: pigrô] et fracto [orig: fractô] crure, vulgoque male audiebat impietatis et improbitatis nomine. Sudias. Vide Schol. in Aristoph. Ranas, Act. 1. sc. 2. Item Act. 5. sc. 4. In Aves 605.

CINESIUS pars Alpium Cottiarum, inter Sabaudiam et Pedemontium, in via Segusio Maurianam versus, in ipsa Sabaudia, sed in confinio Pedemontii. Vide Censius mons.

CINESTARIUM oppid. Cataloniae, A. C. 1617. horrendo [orig: horrendô] diluvio [orig: diluviô] inundatae, dimidiae horae spatio [orig: spatiô], una cum omnibus incolis submersum est. Thuani supplem. ad A. C. 1617.

CINGA fluv. Hispaniae in Arragonia ex Pyrenaeis montibus in Iberum, in limite Catalauniae, influens, ubi et nomen amittit. Lucan. l. 4. v. 21.

--- - Camposque coercet
Cinga rapax, vetitus fluctus, et litora cursu
Oceani pepulisse suo [orig: suô]: nam gurgite misto [orig: mistô]
Qui praestat terris aufert tibi nomen Iberus.

CINGALI Italis dicuntur honmines pessimo [orig: pessimô] viventes, qui Aegyptios se mentiuntur. Alii Cyngaros vel Zygaros vocant: Becanus Cingalos dici ait ob vitam vagabundam. Vide *ki/gklos2.

CINGETORIX de Trevirorum Principatu contendebat, cum Indutiomaro, l. 5. c. 3. cuius erat gener, mansitque in fide Caesaris, l. 5. Comm. Alter fuit Britannus, Rex in ea parte, quae est ad Cantium, qui Cassivellauni imperio castra Caesaris improviso adortus est, l. 5. Com. c. 22.

CINGONIUS Varro, cuius meminit Tacitus, l. 14. Annal. c. 45. Consul designatus, tamquam Nymphidii socius, a Galba, ex Hispania in urbem ad capessendum Imperium reduce, interfectus. Idem, l. 1. Hist. c. 6.

CINGULUM civitas inter Picentes, inter Aesim ad Boream et Septempedam ad Austrum 12. milliar. ab Auximo in Occasum, iuxta Musonem amnem. Populi Cingulani. Plin. l. 3. c. 13. Cicer.

ad Att. l. 7. Ep. 11. Cingulum nos tenemus, Anconem amisimus. Originem ginem atque conditorem eius ostendit Caesar, Civilium l. 1. c. 15. Auximo, inquit, Caesar progressus omnem agrum Picenum percurrit. Cunctae earum regionum praefecturae libentissimis animns eum recipiunt, exercitumque eius omnibus rebus iuvant. Etiam Cingulo [orig: Cingulô] (quod oppidum Labienus constituerat, suaque pecunia [orig: pecuniâ] exaedificaverat) ad eum legati veniunt. Hinc Silius Italicus, l. 10. v. 32.

--- - Labienus et Ocris
Sternuntur leto atque Opiter, quos Setia colle
Vitifero: celsis Labienum Cingula saxa
Miserunt murus. --- --- -

Communiter Cingulum, non militum modo gestamen, sed et nota fuit, sine qua nemo militaribus ordinibus censebatur dignus, quippe Cingulis insertos gladios gestabant. Ioh. Saresber. Polycraticil. 6. c. 13. Honorem gladii in cingulo militari frustra portat. Vide in voce Baltheus supra, et infra, ubi de Militibus. Eodem [orig: Eôdem] Imperatores inaugurandi cingebantur, tamque necessarium militi fuit, ut per eum militia significaretur, et gestatum militem signaret, depositum vero denotaret exauctoratum et ignominiosa [orig: ignominiosâ] missione castris excedere iussum. Fuit autem haec Cinguli militaris ademptio in gravissimis semper et ignominiosissimis poenis, dicebaturque Discinctura, item Recinctura. Herod. l. 7. Cohortibus, quae signa amiserant, hordeum dari iussit, Centurionesque manipulorum, quorum signa amissa fuerant, districtis gladiis discinctos destituit. Vide plura infra ubi de Veter. Zonis. Ad formam militaris disciplinae et civici Magistratus cingi sunt soliti: Unde M. Manilius, l. 5. Astronomic. de Consule Rom.

Maenia succinctus curvo [orig: curvô] describit aratro [orig: aratrô], etc.

Vide Thom. Dempster. in Ioh. Rosini, Antiqq. Rom. l. 10. Paralipom. Sed et aliis sua Cingula fuere [orig: fuêre]. Vide de mulieribus infra, ubi de Claves remittendi ritu. Hinc ea pro omni cinctu, cinctusque pro omni vestitu, apud Statium, Theb. l. 8. v. 567.

--- - triplici velaverat ostro [orig: ostrô]
Surgentes etiamnum humeros et laevia mater
Pectora, tunc auro phaleras auroque sagittas
Cingulaque et manicas etc. --- -

Ipsa toros et sacra parat, cinctuque Latino,
Dissimulata Deam, crinem, vultumque genasque
Temperat. --- ---

De Cingulo inprimis Pontificali, apud Israelitas, vide supra in voce Baltheus. In iis vero solitum aliquid fingi, unde nosceretur Dominus, indicat Virg. l. 12. v. 940. ubi Pallantis cingula Turno sunt causa mortis:

--- - iam cunctantem fectere sermo
Coeperat, infelix humero [orig: humerô] cum apparuit alto [orig: altô]
Balteus, et notis fulserunt cingula bullis,
Pallantis pueri; victum quem vulnere Turnus
Straverat, atque humeris inimicum insigne gerebat.

Hic [orig: Hîc] enim inimicum insigne notra est, qua [orig: quâ] Pallantis arma a ceteris internosci possent. Et Cingula, Regni insignia habuisse, docet Val. Flaccus, l. 3. v. 342.

Dat pictas auro, atque ardentes murice vestes
--- - --- galeam dilectaque cingula Regni
Inicit, etc. --- --- -

Vide Casp. Barthium, Animadversion. ad Statium Thebaid. l. 12. v. 440. et de Cingulo, ex testudinum marinarum testulis confecto, quo [orig: quô] Mandarini Sinensium Proceres uti solent, Georg. de Sepibus, in Musaeo Collegii Romani Societat. Iesu, p. 34. Hinc Cinguli homines, Latinis dicti, qui gracilioris starurae sunt. Hoc enim zona praestat in tunicis, quae praecinguntur, ut ab ea parte, qua [orig: quâ] cinctus est, graciliores homines reddat, etc. Vide Salmas. ad Tertullian. de Pallio, p. 105. Item Centurini, de quibus supra. Sed et Cingulum, inter vestes Ecclesiasticas Ecclesiae Romanae occurrit, apud Stephanum Eduensem Episc. l. de Sacramento Altaris, c. 10. et Menardum ad librum Sacram. Gregorii, p. 260. In antiquo Pontificali MS. Cinctorium appellatur: de cuius benedictione et usu in Communione Romana at Graeca, vide Macros Fratres in Hierolex. Adde quae diximus supra itidem in voce Baltheus: de Cingulorum incisoribus vero vide infra voce Furtum, item ubi de Sacculariis, et voce Sector, ac Zonae.

CINIATA castellum munitissimum in Cinisthena [orig: Cinisthenâ] Galatiae regione a Mithridate conditum. Strabo, l. 12.

Quis dictus sit indigitat Servius in l. 12. Aen. Etiam ille pulvis, quo [orig: quô] utuntur puellae, cinis vocatur, unde etiam et Ciniflones dicti sunt. Et Acron, l. 1. Sat. 2. eleganter, Ciniflones et Cinerarii eadem [orig: eâdem] significatione apud Veteres habebantur, ab officio calamistrorum, i. e. vervum in cinere calefaciendorum, quibus matronae capillos crisphabant; iuxta illud Aen. l. cit. v. 100.

Vide quoque Varronem, de L. L. l. 4. Senecam, de Constant. Sap. c. 14. supra voce Cincinni, it Cinerarius et infra Tonsor.