CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

CIRCUMCISIO [2] Domini, Festum ad Kal. Ianuar. ab Ecclesia celebratum, ut superstitioni Gentilium hoc [orig: hôc] die ferventi opponeretur, ut dictum supra in Cervula, ex Augustino in Psalm. 68. et Ambrosio, Serm. 2. de Kal. Ianuar. Proinde eo [orig: eô] die Alleluia omissum, ex ordinatione Concilii Tolet. c. 10. munera quoque et strenae prohibitae sunt. Cumque ad invitationem Gentilium larvas quoque eodem [orig: eôdem] festo [orig: festô] nonnulli Christianorum sumerent, increpat eos acriter Petrus Chrysologus, Serm. 155. etc. Vide Macrum Hierolex. Idem primum est ex VII. maioribus Coptitarum festis, quod illi ceiebrant die sexto [orig: sextô] mensis Beuna, qui est MaI Iuliani 31. quod illo [orig: illô], tupote octavo [orig: octavô] a Nativitate Christi, Dominum circumcisum fuisse, aiunt. Ioh. Seldenus, de Synedriis, l. 3. c. 15.

CIRCUMDUCENDI Ursos, aliaque animantia mos superstitiosus, damnatus can. 61. Synodi Trullan. Vide infra voce Minatores, it. Ursus.

CIRCUMFORANEUS vide hic [orig: hîc] passim Agyrtae, Charlattani, Circulator, Periodeuta, Pharmacopolae, Propola, Trotinoi. At Circumforaneae hostiae dictae olim hostiae piaculares, quibus portentorum expiabantur minae, et loca omnia adversus Numivis iram muniebantur. A circumferendo, quod per plateas circumferrentur, uti discimus ex Apuleio, Milesia 4. Tandem pererratis plateis omnibus, et in modum eorum qui lustralibus piamentis minas portentorum hostiis circumforaneis expiant, circumductus angulatim, forum eiusque tribunal adstituar. Vide Desid. Heraldum Animadversionib. ad Arnobium, l. 6.

CIRCUMGYRATIO in sacris Turcarum, vide infra Gyrovagi. Aliorum, hic [orig: hîc] passim, inprimis voce Orchestica, et Salii, et Siinantrum.

CIRCUMLUSTRATOR titulus Roman. Eccles. Archidiaconi peculiaris, qui etiam Diaconus Perscrutator dicebatur, quod ad illum totius cleri cura ac disciplinae Ecclesiasticae observantia spectaret, apud Dominic. Macrum in Hierolex.

CIRCUMPEDES apud Romanos, servi dicebantur, qui alias Pedisequi, a Pedibus, ad Pedes, quibus Antepedes oppositi. Agroecius de Orthogr, Circumpedes sunt obsequia servorum, Antepedes amicorum, apud Salmas. ad Pollionem in Claudio, c. 14.

CIRCUMTEXTUM Latinis idem, quod praeclavus vel praeclavium, item praetextum vel praetexta. Varroni purpura circum, Graecis porfu/ra u(fasme/nh seu parufh\ et recentioribus peri/nhson, peri/klusis2, perir\roh\, marge/llion, etc. Cuiusmodi vestium ornaturae seu circumtexturae aliae latae, aliae rotundae, aliae ex vestibus cirratim dependentes: rursus aliae monolores, aliae trilores, tetralores, pentalores tunicas efficientes, quod simplices, triplices, quadruplices, quintuplices essent, apud Scriptores, passim occurrunt. Vide Salmas. ad Vopisc. in Aureliano, c. 46. et infra passim, inprimis in vocibus, Clavus, Lorum, Pannus, Praetexta etc.

CIRCUMTONSI olim fuere [orig: fuêre] non pueri solum ingenui apud Graecos, sed et omnes elegantiae studiosi, inprimis qui in gymnasiis versabantur, tam senes, qnam iuvenes. Unde Euripides in Phoenissis longam coman non esse ex palaestrae more dicit.

*palokamo\s2 ga/r sou tanao\s2, ou) pa/lhs2 u(/po
*te/nun par' au)th\n kexume/nos2.

Circumdare vel circumradere capillum id vocat Tertullian. l. de cultu femin. Propriasque praestigias formae et hic sexus sibi agnoscit, barbam acrius caedere, intervellere, circumradere, capillum disponere, etiam colorare caniciem. Accuratius idem hoc tonsurae genus describit, l. de Pallio, c. 4. Unde --- iuxta cutem tonsor, et cultri vertex solum immunis; Nempe, verba sunt Salmas. ad h. l. hoc [orig: hôc] tondendi modo vertex intonsus et cultri immunis manebat, sub vertice omnia circumtonsa strictim et iuxta cutem. Quae capillatura, ad instar coronae, in orbem hoc [orig: hôc] modo [orig: modô] attonsa stefa/nh, item peri/dromos2, ipsum vero hoc tonsurae genus peritro/xala dicebatur. Atque hoc [orig: hôc] habitu comarum ingenui et palaestrici adolescentes ac iuvenes in Comoedia introducebantur, cum milites caesariati essent, ut ex Milite glorioso Plauti colligere est. Iidem okafio/kouroi dicebantur, quod, qua [orig: quâ] parte tondebantur, iuxta cutem rasi essent: okafi/on enim et peritro/xalon genus tonsurae idem: quod cum ex palaestra et a Graecis ad Carthaginenses transiisset, hinc Tertulliano invectivae occasio. Aliter radebantur Philosophi, Stoici praesertim, qui totum caput, atque etiam verticem derasum habebant, hinc e)n xrw=|kouri/ai dicti: quod utrumque tonsurae genus aperte Eustathius distinguit, *kei/rontai de\ kai\ me/xri nun= oi( peo\ e)n xrw=| kaqa\ kai\ *)alanoi\, oi( de\ okafi/on etc. Xysticas munditias paulo post lTertullianus vocat illud circumtondendi artificium, quo [orig: quô] cum uterentur ephebi Graeci qui xysto et palaestrae operam dabant, uti dictum. Aristodemus Cumanorum Tyrannus, qui pueros puellarum habitu et muliebribus comis comtos, incedere volebat; puellas epheborum in morem circumtonsas atque ephebicis chlamydibus amictas iussit ire, apud Plutarchum de Mulierum Virtutibus. Vide quoque infra Franci, Palaestrici iuvenes.

Sed fugit interea, fugit irreparabile tempus,
Singula dum capti circum vectamur amore.

Ad verbum est perihgei=sqai, dicendo circumvehi, et singula enarrare, ut illi solent, qui, ut omnia curiose contemplentur, per singula cunt. Unde perih/ghsis2, exacta et morosa descriptio, praecipue locorum, sed et rei cuiuslibet. Herodoto namque phoenicis avis descriptio perih/ghsis2 tou= foi/nikos: e)s2 ta\ ma/lista ai)etw=| perih/ghsin o(moio/tatos2 kai\ to\ me/geqos2. Ubi perih/ghsis2 est formae descriptio: Sed quia in singulari partium descriptione, non est similis aquilae phoenix, nam et de colore multum dissimiles; perih/ghsis2, est potius formae circuinscriptio, quam circumcaesuram Latini dixerunr. Lucret. l. 3. v. 220.

Extima membrorum circumcaesura tamen se
Incolumen praestat, nec defit corporis hilum.

Et Arnob. l. 3. At vero nos Deos parum est, quod amplectimini mensione, silo et adterminatis humano: et quod indignius midto est, terrenorum corporum circumcaesura [orig: circumcaesurâ] finitis. Ubi circumcaesura magnitudinem spectat, ut perih/ghsis2 in loco Herodoti. Unde perihgei=n est zwgra/fein, lineis circumscribere, ut Pictores solent, formarum magnitudines. Hesych. perih/gei, e)zwgra/fei, perihghtos2 xitw\n, purpurae circumtexta tunica, o( peripo/rfuros, perihgh\s2, rotundus, kukloterh\s2, in Parmenidis versu, apud Stobaeum, qui in Physicis eius tit. peri\ xhma/twn fuit,

*)all' o(/s2 ge pa/ntoqen i=sos2 e)w\n, kai pa/mpan a)/peiros2
*sfai=ros, kukloterh\s2, di/nh| perih/gei+ gai/wn.

Quem alii Empedocli tribuunt. Igitur omnia latius dicendo circumvehi, ta\ pa/nta kata\ pla/tos2 perihgei=sqai, nihil in dicendo omittere et circa patulum orbem morari, ku/klw| le/gein kai\ periodd/ein e(/kasta tw=| lo/gw|; cui opponitur, to\ tu/pw|. Salmas. ad Solin. p. 97. Vide quoque infra Periegesis.

CIRCUS [2] Maximus, locus in urbe roma amplissimus ac pulcherrimus, spectaculis olim destinatus. Eum Tarquinius Priscus non exstruxit solum sed et exornavit, Liv. l. 1. c. 35. Tum primum Circo, qui nunc maximus dicitur, designatus locus est: loca divisa Patribus Equitibusque, ubi spectacula sibi quisque facerent, Fori appellati, spectavere [orig: spectavêre] furcis duodenos b terra spectacula alta sustinentibus pedes. At Dionys. l. 3. Idem Tarquinius Priscus in Circo Maximo, inter Palatinum et Aventinum montes sito, primus circumquaque operta tecto [orig: tectô] fecit sedilia. Nam antea stantes spectare solebant furcis tabulata sustinentibus. Locos spectaculorum in 30. curias distribuit, ut Curialium quisque spectaturus, suo [orig: suô] loco [orig: locô] sederet: quod opus et ipsum procedente tempore annumerandum erat, inter spectacula totius urbis pulcherrima. Longitudo eius trium stadiorum cum dimidio, latitudo 4. iugerum, a duobus maioribus lateribus, et uno [orig: unô] minore, cingitur Euripo [orig: Euripô], qui aquas accipiat, decempedali profunditate simul ac latitudine. Post Euripum exstructae sunt triproticus, imae habent lapidea paulum scandentia sedilia, supr duplici contignatione sunt lignea, duas maiores porticus tertia minor coniungit transversun lunata [orig: lunatâ] specie apposita, ut ex tribus una conficiatur amphitheatr alis 8. stadiorum amplitudine C. pass. centum quinquaginta mill. hominum capax. Reliquum e minoribus latus, quod subdiale est, habet fornicatos carceres, unde equi emittuntur, omnes uno [orig: unô] clausi repagulo [orig: repagulô]. Extere ambit Circum simplex contecta porticus, habens officinas et superne cellas, per quas spectatores intrant, et ascendunt per officinas singulas, ut nulla confusio exoriatur inter tot hominum milia, tum venientia, tum discedentia; Nomen an a Circe, quae prima in honorem Solis ludicrum hic [orig: hîc] agi solitum excogitavit, an a circuitu, quod rotundus esset, vel quod circum metas ferretur pompa, vel quod circum spectaculis aedificaretur? Varro, l. 4. de Ling. Lat. Certe uti Circum Latini, sic Graeci *ku/klon, dixere [orig: dixêre]; nam, Circus est *ku/klos2: adeo que, quod circa metas in eo currerent equi, septemque circulos facerent, inde Circus appellatus. Apollonius de loco Certaminis curulis,

Sed et a)gw=na inde dictum Grammatici argutantur, quasi a)gw/nion, quod rotundus et sine angulis esset etc. Soli autem sacer fuit, Corippus Africanus, l. 1. num. 17.

Solis honore novi grati spectacula Circi
Antiqui sanxere [orig: sanxêre] Patres.

At ludi, qui hic [orig: hîc] celebrati, partim Neptuno, partim Cereri. Vide supra in Circenses ludi. Forma oblongiorem referebat Circulum, ovumque, qualis et Amphitheatri forma, repraesentabat: Ni malis fuisse ad instar fundae, quae in medio latior est, utrinque strictior. Certe sic dicta in Circo Constantinopolitano ultima meta est, Graece sfendo/nh, quod ea [orig: eâ] parte Circus in angustias, ad instar fundae, cogeretur. Quemadmodum Terrarum Orbem, qui ad Ortum et Occasum in arctum stringitur, sfendo/nh| e)oikh/kan Dionysius esse dixit. Unde Circum claudi utrinque in tertem orbem, ait Corippus. Et quidem pars Circi ubi metae ultimae, superior dicta est, in qua arae tres, Saturni, Iovis et Martis, a)/nwqen th=s2 purami/dos2, ut habet Io. Lydus, i. e. supra obeliscum, qui stabat in medio: pars illa, ubi carceres, inferior, in qua arae itidem tres, Veneris, Mercurii et Lunae. Media vero pars, Spina, in qua ingens obeliscus erectus stabat; Infima tandem dicta, in qua primae merae. Ulterius tribus porticibus tristegis, ut dictum, cinctus, fossis quoque circumdatus est et Euripis, quae Nero sustulit, habuitque suum podium et cancellos. Carceres item, et binos ordines ostiorum, e quibus emittebantur quadrigae, certaturique, qui committi dicebantur. Statius, Theb. l. 66. v. 372.

--- - --- Quisnam ista duo fidissima Phoebo,
Nomina commisit Deus in discrimina Reges?

ex Homerico cune/hke ma/xesqai Il. a. occasione sumpta [orig: sumptâ]; fiebatque haec commissio nominibus certantium in urnam coniectis atque inde a Praetore eductis. Virg. l. 5. Aen. v. 132.

In Circo hoc, mentorat porro Tertullianus, Ova Castori: Delphinos Neptuno: Obeliscum Soli: Euripum Cybeli: locum apud metas subterraneum Conso: aedem quoque Murciae, dicata, l. de Spectaculis. Coeterum Carceres primum ex topho, lignoque, dein sub Claudio Imperatore ex marmore fuere [orig: fuêre], qui idem metas insigniores inaurari voluit: solum minio [orig: miniô] et chrysocolla [orig: chrysocollâ] sterni Caligula;

auri argentique scobe conspergi mandavit heliogabalus, dolens quod non posset etiam electri. Et ne quis non sederet molliter, non solum Magistratibus ac hovoratioribus tomentum, quod leuconium et gnaphalium, sed et multitudini substernebatur, quod e concisis arundinibus factum, nomine proprio [orig: propriô] Circense dictum est. Ne quoque unus alteri molestus esset, cancellis sedilia discernebantur. Exornabant quoque locum Deorum sub Imperatorib. Ethnicis; Principum sub Imperatorib. Christianis (vide infra Lauratus ) imagines gypseae, ac spolia hostibus detracta: solebantque servi nuces et fractum cicer per illum clamando circumferre, ac in cortinis aquam portare, quam elurienti sitientique plebi venderent. Sub Circo in cellis antrisque impudicae prostabantk feminae, et res furto [orig: furtô] ablatae vendebantur: unde Horatio, l. 1. Sat. 6. v. 113. Circus fallax dictus est, etc. Nec prisca solum Roma suos Circos habuit, sed et nova, Constantinopolis videl. Mediolanum item, aliaeque urbes, ad Romae imitationem. Sed Circi Constantinopolitani et Romani;o ut et Romani, ac Olympiaci veteris, ad cuius exemplum Romanus Circus institutus est, ratio non in omnibus eadem fuit, uti docet Salmas. ad Solin. p. 901. et 902. quem vide: Plura vero hanc in rem, apud Ioann. Rosin. Antiqq. Rom. l. 5. c. 4. et Thom. Dempster. in Paralipom. nec non, in voce Circi: Inprimis vero apud praefatum Salmas. d. l. passim, Car. Paschalium, Coronar. l. 6. c. 15. ubi de *(ippodromi/a|, Circensibusque Olympicis2 pluribus agit, ut et hic [orig: hîc] in vocibus, Ag, Balbis, Carceres, Circenses, Creta, Euripus, Hermae a)feth/rioi, Meta, Miliarii, Missus, Ostia, Ova, Porticus, Processio, etc.

CIRICSETUM vox Saxonica h. e. Ecclesiae semen, aliis primitiae seminum, vectigal fuit Ecclesiasticum, quod Britones Anglique, secundum veterem Mosis legem primitiarum nomine quotannis, in Festo S. Martini, pendere tenebantur, sub poena 60. solidorum, et decupli persolvendi. Vide Fletam, l. 1. c. 47. §. 27. LL. Inae Regis Westsaxon. c. 4. LL. Henrici I. c. 11. Ingulfum, p. 894. Radulfum de Diceto, A. C. 1031. Wilhelm. Malmesbur. de Gest. Angl. l. 2. c. 11. et Florentium Wigorn. p. 621. laudatos Car. du Fresne in Glossar.

CIRIS [1] dicitur Scylla, Nisi Regis filia, in aveni Citim transformata. Ovid. l. 8. Met. v. 151.

--- -- In avem mutata vocatur
Ciris, et a tonso est hoc nomen adepta capillo.

*)apo\ tou= kei/rein a tondendo scilicet. Cirin autem alaudam interpretes exponunt, Ciphium Gesnerus. Duo vero Scaligeri eam avem faciunt, quae vulgo Egretta vocatur, Gallis Taurinis Garzeta. Vide sis ipsos, Patrem quidem Exoter. Exercit. 232. et ad Aristot. de Hist. Animal. l. 2. Sect. 29. Filium vero ad Carm. Virgilanum, quod Ciris vocatur, nisi Catullus eius poematii sit auctor. Nic. Lloydius.

CIRIS [2] melius Siris, Lucaniae fluv. trans Apenninum. Nunc Sino, in provinc. Capitanatae. Oritur ex Apennino, et paulo infra Tursiam urbem in sinum Tarentinum se exonerat. Adeius ostia fuit etiam antiquitus oppid. Siris, ubi nunc turris S. Basilii.

CIROLA Episcopus Arrianus, in Africa, Hunderici favore nixus, Orthodoxos crudelissime persecutus est. Titulum Patriarchae sibi ab hisce negatum verberibus, ademptione bonorum, saevitiaque [orig: saevitiâque] incredibili ultus: aliquem pecunia [orig: pecuniâ] subornavit, ut caecitatem mentitus, tactu eius, visum recepisse se diceret, sed miser non ficta [orig: fictâ] caecitate divinitus punitus est. Victor Utic. l. 2. et 3. de pers. Van. Gregor. Turonens. Hist. l. 2. c. 3. Aen. Gazaeus, de immort. animae. Marcellin. in Chron. Procopius, de bello Vandal. l. 1. Gregor. dial. 22. l. 2. Isidor. Hist. Vand. Baronius A. C. 484.

CIRPHIS urbs Phocidis, Strabo. Lego mons; sic enim vocabatur o)/ros2 Parnasso adiacens, teste Pindari Scholiaste.

CIRRATAE militares apud Iul. Capitolin. in Pertinace, c. 8. aut intelliguntur fimbriatae aut villosae, et hirtae. Cirri enim fimbrias significant, per extimam vestis oram dependentes: unde Tunicae cirratae, Phaedro Augusti liberto, in iocis, l. 2. Fab. 2. v. 11.

Ex alticinctis unus atriensibus,
Cui tunica ab humeris linteo Pelusio
Erat destricta, cirris dependentibus.

Ubi tunicam intelligit non aliam quam fimbriatam: cuiusmodi linteis succincti Atrienses erant et lautiora ministeria. *di/krossa et dikro/ssia Graeci dixere [orig: dixêre], ut videre est apud Arrian. in Periplo maris Erythraei: unde krosswtai\, vestes fimbriatae vel cirratae. Circus enim krossou\s2 interpretatur vetus Magister. Sed et cirratas possumus villosas interpretari, Graec. a)mfima/llous2 et mallwta\s2. Veteres Glossae mallo\s2, cirra, villus: mallwto\s2, villosus. Hinc vestes bicirres, quae ab utraque parte cirros habebant ac villos, et a)mfi/malloi hirtae villosaeque, etc. Verum Cirratas militares l. c. satius est accipere fimbriatas: tales enim lacernae militum ac paenulae erant; lineae quoque militares non aliae. Ut autem cirros pro vestium fimbriis et extremis oris, sic contra sibras vel fimbrias, pro capillorum cirris dixere [orig: dixêre]. Cicero in Gabinium fimbriae cirrorum madentes. Ubi Servius legit fibrae: fibrus enim Latini veteres dixere [orig: dixêre], quidquid esset extrem um aut in extremitate positum et. Salmas. Notis ad Iul. Capitolin. loc. cit. de Cirris Germanorum vide supra in Cinnabaris, et hic [orig: hîc] infra.

CIRRHA vel CYRRHA oppid. Phocidis ad radicem Parnassi, in quo Apollo religiosissime colebatur. Lucan. l. 3. v. 172.

Quid tibi cum Cyrrha [orig: Cyrrhâ]? quid cum Permessidos unda [orig: undâ]?

Quis locus ingenio, nisi cum se carmine solo
Vexant, et dominis Cyrrhae Nysaeque feruntur.

I. e. Apollini et Baccho, Situm est in ora sinus Corinthiaci, qui hinc Sinus Cirrhaeus, nunc Golfo di Lepante. 30. milliar. abora propiori Peloponnesi in Boream. Baudrand. Delphis stadia 30. distabat. Moschopulus, *ki/r)ra po/lis2 a)pe/xousa *delfw=n stadi/ous2 tria/konta kai\ *kir\rai=on pedi/on par' *ai)xi/nh| to\ parakei/menon au)th=|: quod is verbatim subduxit Harpocrationi. Plin. l. 4. c. 3. Ultra Cirrhaei Phocidos campi, oppidum Cirrha, portus Chalaeon, a quo VII. milia passuum introrsus liberum oppidum Delphi, sub monte Parnasso, clarissimum terris oraculo [orig: oraculô] Apollinis. De quo Oraculo, quia in Cyrrha monte os antri fatidici, vide Lutatium at Statium, Theb. l. 7. v. 333. Phebades antrum vocat alibi Scholiastes, unde hausto [orig: haustô] afflatu docebant futura. Hinc Lucan. l. 5. v. 95.

Fuit porro Delphorum navale, Cyrrha, ab Delphis 60. stadiis discretum, uti refert Pausan. l. 1. Quo [orig: Quô] pacto [orig: pactô] autem fluvio [orig: fluviô] averso [orig: aversô] et helleboro [orig: helleborô] infecto [orig: infectô] restitutoque [orig: restitutôque] Cirrhaei subiugati ab eisdem suerint, docet idem, l. 10. Vide Casp. Barthium Animadversion. ad papinium Statium, Theb. l. 2. v. 63.

--- -- --- -- --- -- iamque ardua Cirrhae,
Pollutamque suo despectat Phocida busto.

CIRRHAEI gentes olim prope Athenas habitantes, unde campus Cirrhaeus Aeschines contra Ciesiphontem.

Caerula quis stupuit Germani lumina, flavam
Caesariem, et madido [orig: madidô] torquentem cornua cirro [orig: cirrô]?

Et Tertullian. de Virgin. vel. Debebunt et ipsi aliqua insignia sibi defendere, aut pennas Garamantum, aut stropulos Barbarorum, aut cicadas Atheniensium, aut cirros Germanorum, non sunt capilli crispi, qui rectae comae opponuntur, sed nodi crinium, cincinni, ko/nduloi trixw=n. Graecum est okir\ro\s2, quo [orig: quô] nomive duritiem omnem nodosam significant, aut durum tumorem: inde Aeolice ki/r(ros2, et Latine Cirrus. Unde Cirri Germanorum, crines in nodum torti et coacti: aliter torti crines Aethiopum, qui natura [orig: naturâ] crispi implexi flexique ac veluti nodati; quam ob rem et cirros de huiusmodi etiam crinibus usurparunt [orig: usurpârunt]; quemadmodum et cirros sepiae ac polypi dicunt, quas Graeci plekta/nas2. Nisi malis vocem deducere, a ko/rsa vel ko/rsos2, quo [orig: quô] nomine capillum in vertice notant Graeci: quorum aliqui superciliorum, alii temporum esse volunt. Inde cirti, crines in verticem nodo [orig: nodô] substricti; ut plurimum enim verticis crines sunestramme/noi et contorti esse solent: Et porro, pro cincinnis et implexis capillis, seu extremitate crinium, quae naturaliter implexa in se reflectitur. Sed et in capillis nodo [orig: nodô] substrictis, ut erant Germanorum, extremitas implicita et cirrata est: quare vox proprie de Germanorum crinibus usurpata. Idem vero cirrus in pueris Graecorum quoque, quibus hic nodo [orig: nodô] collectus crinis mallo\s2 dicebatur et okollu\s2. Ut et in pueris puellisque Romanorum, unde Cirrati pueri et puellae, quod nodo [orig: nodô] religatam in vertice comam haberent. Horat. Epod. od. 11. v. ult.

--- -- --- -- aut puellae candidae,
Aut teretis pueri longam renodantis comam.

I. e. virginis cirratae, et pueri cirrati. Ammianus, Et licet quocumque oculos flexeris, feminas affatim multas spectare cirratas, quibus, si nupsissent, per aetatem ter iam nixus poterat suppetere liberorum. Vide quoque Tertullian. d. l. Tales enim virgines erant, at mulieres cum crinibus, iisque a fronte divisis, ut supra diximus, ubi de Capillis. Accuratius concumulatio haec crinium, apud Graecos, in viris krw/bulos2, in virginibus ko/rumbos2 et bo/trus2, in pueris okst/rpios2 dicebatur, Hesych. Hinc vero Cirri in vestibus, villi scil. plures in nodum collecti et ap extremitate vestis descendentes, Gall. Houpes: qui in hoc a fimbriis, Gall. franges, differunt, quod villi hi recti sunt ac discriminati, circa extremas vestium oras, nullo [orig: nullô] nodo [orig: nodô] constricti etc. Salmas. ad Solin. p. 762. et 763.

CIRTHA vel CIRTA Numidiae urbs, Plin. l. 5. c. 3. Ptol. Strabo, l. 7. munitissimam fuisse ait, et optime structam, Micipsae potissimum opera [orig: operâ], qui Graecos in eam habitatum deduxit, ac tantum effecit, ut decem equitum milia, et peditum viginti emitteret. Hodie Constantina. In Algeriae regno, iuxta Ampsagam fluv. 6. milliar. ab ora maris mediterranei, 70. a Cullu in Austrum totius illius tractus nunc regia et Principis sedes. Baudrand. Hic Adherbal, Micipsae fil. a Iugurtha occisus, Sallust. Bell. Iugurth. c. 21. 26. Sedes fuit sub Christianis Episcopalis. Ibi concilium, A. C. 303. contra illos, qui Gentilibus libros sacros comburendos tradiderunt. Vide Augustin. l. 3. contra Crescon. c. 26. Optat. l. 1. contra Parm. Dein, A. C. 412. Vide augustin. ep. 152.

CIRTISA seu CERTISSA Brietio aliisque est castrum Czernick, in colle, iuxta am nem cognominem inter Gradischiam et Posegam, Urbes recentes in Sclavonia, 7. milliar. a Savo fluv. in Boream. Aliis est vicus Ezech, inter Posegam et savum. Sub Turcis.