CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

CIS filius Abel, pater Sauli Regis. 1. Sam. c. 9. v. 1 Latin. durus, aut stipula, vel cucumerarium. *)anh\r eu gegonw\s2, kai\ a)gaqo\s2 to\ h)qos2 dicitur Iosepho, l. 6. Iud. Ant. c. 5.

CISA fluvius Galliae, quem prope castrum Blesense Ligeri confluere, scribit auctor Vitae Ludovici Pii Imperator. hodie forsan le Cousson, qui in sinistrum Ligerim contra castrum Blesense influit. Aliud est est Cusilla amnis: item Sicera, vulgo la Cisse. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall. in voce Sicera et infra in Cusilla.

CISALPINA Gallia, quae et citerior, et Gallia Togata dicitur, flnvio [orig: flnviô] Rubicone finitur, cuius basin Alpes efficiunt.

CISAMUS urbs Cretae. Ptol. Chisamo, vel Chisamopoli. Nunc castrum in ora Boreali Insul. versus Occasum, prope Cimarum promontor. quod Capo Chisamo dicitur. 10. milliar. in Occasum, a Ciamo promontor. et totidem a Celio promontor. Capo Baso dicto.

CISARA urbs sic dicta, a Cisa Dea in Norici finibus, ubi duo rapidissimi amnes confluunt, Colonia Romanorum. An legendum Cisae Ara?

CISERUSSA insula non longe a Cnido distans, cuius meminit Plin. in descriptione insularum ante Asiam, l. 5. c. 31.

CISIANTHI populi Scythis vicini. Plin. l. 66. c. 13. Scribitur et Cicianthi.

CISIUM vehiculi biroti genus fuit, ut et carpentum. Eius meminit Ausonius, Ep. 14. ad Paulum, quando is Amico cuidam seni et a morbo resurgenti, scribens, monet, Cisio [orig: Cisiô] et veredo tarde vehatur, rhedas, petorita et equorum veloces motus fugiat: cum ait, v. 11.

Pelle soporiferi senium, nubemque veterni:
Atque alacri niediam carpe vigore viam.
Sed Cisium, aut pigrum cautus conscende veredum,
Non tibi sit rhedae, non amor acris equi etc.

Hinc Cisiarii, quorum mentio, l. 13. ff. locat. Vide Pignorium Com. de Serv. et Hieron. Mercurialem, de Arte Gymnast. l. 6. c. 10.

CISOMAGUS locus Galliae, ad Carum flumen vulgo Chisseau: eius meminit Gregor. Turonens. Hist. Franc. l. 10. c. ult.

CISON vel KISHON torrens Galilaeae iuxta montem Thabor; ab antiquitate laudatus. Iudic. c. 4. v. 7.

CISPIUS mons Romae in regione Exquilina, de nomine Cispi hominis dictus, teste Festo [orig: Festô]. Varro, l. 1. de L. L. Exquilinus est. Cispius mons sexticeps apud aedem Iunonis Lucinae: unus e collibus montis Esquilini Romae: reliiqui sunt Oppius ac Septimius, teste Varrone, loc. cit. De hoc Festus ex eodem rer. hum. l. 8. Oppius, inquit, appellatus est ab Opita Oppio Tusculano, qui cum praesidio Tusculanorum missus ad Romam tuendam, dum Tullus Hostilius Veios oppugnaret, consederat in Carnis, et ibi castra habuerat. Similiter cispius, a Laevo Cispio Anagnino qui eiusdem rei causa [orig: causâ] eam partem Esquiliarum, quae iacet ad vicum Patricium versus, in qua regione est aedes Mephitis, tuitus est. Meminit eiusdem A. Gellius, Noct. Attic. l. 15. c. 1.

CISSA fluv. Ponti Cappadocici. Ptol. vulgo Quisa. Item insula iuxta Istiorum agrum. Plin. l. 3. c. 26. Item urbs Thraciae Chersonesi.

CISSANUS Cous, gregibus pecuariis supra modum dives, unde Proverb. Cissanus Cous.

CISSEUS Thraciae Rex, pater Hecubae, quae inde Cisseis dicta. Virg. 1. 7. Aen. v. 320.

CISSI populi circa Trapezuntem Cappadociae. Ptol. Supra Babylonem Dionysio Asro, ubi tamen eius interpres Avienus Cossi legit, forte rectius. Sunt forsan Cessaei apud Val. Facc. l. 6.

CISSIDES alter Dionyfii Dux, in 9. triremibus Lacedaemoniis subsidio missis, ab Iphicrate et Timotheo interceptus. Diodor. Sic. l. 15.

CISSUS [1] adolescens erat, et Bacchi saltator, qui, quum coram Deo tripudiaret, ad terram prolapsus est et interiit. Terra autem in honorem Bacchi hederam produxit iuveni cognominem, quae, ubi ex terra progessa est, vitem amplecti solet. Auctor Geoponicon [orig: Geoponicôn], l. 11. c. 30.

CISSYBIUM Graece kissu/bion inter pocula mensaria apud Graecos, quod hedera ambibat, Graece kisso\s2, unde nomen. Fuit autem adeo vernaculum, ut factum fuerit a)groikikon poth/rion, agrestis seu agricolarum calix. Vide Etymologum in voce *kissu/bion. Certe multus olim hederae in conviviis usus, neque homines solum ea [orig: eâ] coronati, sed et pocula illa [orig: illâ] cincta, imo quaedam plane hedaracea fuere [orig: fuêre]. Hinc Hercules apud Euripidem, Alcest. Actu 4.

*poth=ra d' e)n xei/ressi ki/ssinon labw/n,
*pi/nei melai/nhs2 mhtro\s2 eu)/zwron me/qu.
Poculum vero in manibus hederaceum accipiens,
Bibit nigrae matris purum vinum.

Et apud eundem, Cycl. Act. 3. scyphus Cyclopis ki)ssinos2, hederaceus est, latus tres ulnas et profundus quatuor etc. Vide Car. Paschalium, Coronar. l. 1. c. 17. et infra, ubi de Hedera. Becmannus hoc [orig: hôc] poculi genere vinum explorari consuevisse ait, an esset permixturn aqua [orig: aquâ], in Origin. L. L. At vas hederaceum non continere vinum, traditur apud Catonem, de R. R. c. 111.

CISTA a kei+sqai, quod in ea aliquid reponatur, in sacris Gentilium, ut in Cybelae mysteriis, Bacchi orgiis, Cereris initiis, passim occurrit, ut in qua mysteria abscondita iacebant. Inprimis celebris olim de vimine Cista, in qua

Pallas Erichthonium, prolem sine matre creatam,
Clauserat --- --
Virginibusque tribus gemino de Cecrope natis
Servandam dederat sed enim inconfessa quid esset;
Et legem dederat, sua ne secreta viderent,

apud Ovidium, Metam. l. 2. v. 553. ubi, e tribus sororibus Aglauros ac Herse cistam resignant. v. 561.

Pandrosus sola fidem servat hincque Minervae contiguum Athenis templum nanciscitur. Quo facit Cretensium numisma, in quo serpens cistulam vimineam semiapertam ingreditur, apud Ioh. Marshamum Canone Chron. Sec. IX. et nummus, quem percussit *koino\n *makedo/nwn neoko/rwn, in honrem Alexandti, ubi Serpens visitur exporrectus in cista itidem semiaperta, apud Goltzium Tab. 34. Sed et in Bacchicis sacris non modo cistulae verum etiam serpentes. Sic enim Bacchantium:

Pars sese tortis serpentibus incingebant,
Pars obscura cavis celebrabant orgia cistis,

apud Catullum Epithalam. Thet. Epigr. 65. v. 258. Hinc inter symbola Sacrorum Eleusiniorum cista quoque, apud Clementem, ubi totam hanc illorum scenam pluribus traducit: Ipsa denique symbola, quae rogati sacrorum in acceptionibus respondctis: ieiunavi atque ebibi cyceonem, ex cista sumpsi et in calathum misi: accepi rursus, in cistulam transtuli etc. Porro et cistae adhibitae, in quibus servarentur saerificio neces aria: quas sertis redimitas et coronatas Fuisse, constat ex Euripide, lon. Actu 5.

*(ora=|s2 to/d' a)/ggos2 u(p' a)gka/lais2 e)mai=s2;
*)iwn. o(rw= palaia\n a)nti/phg' e)n ste/mmasi.
Vides hanc cistam sub brachio meo?
I. Video antiquam arcam sertis implicatam et floribus.

Sic Tibullus se et canistra (quod supra vide) coronat myrto [orig: myrtô], l. 1. El. 10. v. 27.

Illa [orig: Illâ] forte die castae de more puellae,
Vertice supposito [orig: suppositô] festas in Palladis arces
Pura coronatis portabant sacra canistris.

Vide Paschalium ubi supra, l. 4. c. 19. et infra Cistophori, Nyctelia etc. Porro in cistis panis cibusque delatus, ut videbimus voce Sitarcha: Etiam in cistas suffragiorum tabellae missae, vide infra Sitella etc. Quaenam vero cistarum materia optima sit, docet Plin. l. 16. c. 40. Levissima ex his ficus et salix, ideo utilissimae. Omnes autem etiam ad cistas quaeque flexili crate constat. Habent et candorem rigoremque et in sculpturis facilitatem.

CISTENA urbs Aeolidis. Mela, l. 1. c. 18. Cisthene Plinio, l. 5. c. 30. Insula item et oppid. Lyciae. Strabo.

CISTERNA [1] Graece *decamenh: receptaculum, scil. aquarum, quam ab *u(drei/w| distinguit his verbis Strabo, l. 17. *nuni\ de\ kai\ u(drei=a kateokda/kasin o)ru/cantes2 polu\ ba/qos, kai\ e)n tw=n ou)rani/wn kaiper o)/ntwn pani/wn o(mou= decamena\s2 pepoi/hntai ). Nunc, autem et hydrea seu aquavia fecerunt, profunde fodientes et pro aquis caelestibus, quamvis raris, cisternas. De illis sic Plin. l. 36. c. 23. Et Cisternas harenae purae et alperae quinque partibus, calcis quam vehementissimae duabus construi convenit, fragmenis silicis non excedentibus libras. Ita ferratis vectibus calcari solum, parietesque, similiter. Utilius geminas esse, ut in prior vitia considant aquae, atque per colum in proximam transeat maxime pura aqua. Earum tectorium kru/on dictum esse Graecis recentioribus, discimus ex Salmasio, ad Solin. p. 1099. Favissas vocat locum, in quo aqua erat inclusa circa Templa, apud Paulum Festus: quae proprie Cisterna. Sed et infra terram Cisternae: Ideo et subterraneum locum, ut erant thesauri Templorum et favissae, forte quod ad illud instar structae essent, Cisternam appellarunt [orig: appellârunt]. Paulus Cisterna dicta, quod cis inest infra terram. Glossae, cisterna, la/kkos2: Graecis proprie fovea vel puteus ad concipiendam aquam et retinendam in terra cavatus ac munitus. Unde, quas Varro Cisternas vocat, cellas nempe et favissas in Capitolio, ubi reponi erant solita ea quae in Templo vetustate erant facta inutilia, apud Paulum Cisternis similes dicuntur. Vide infra in voce Favissa, et plura hanc in rem apud Salmas. d. l. p. 1210.

CISTERNA [2] Bethlehem, fons circa portam Behlehem aquae perennis, in tribu Iuda.

CISTHENE *kisqhnh\, Insularum Lyciae maxima, apud Strabonem, ubi de Lycia: Sed *mhki/sth legendum, docet idem Salmas. ubi supra, p. 785.

CISTERO urbs Episcopalis Galliae Narbonensis, antiqua admodum, Latin. Sistero, Sistaricum, Sequestero, Segustero et Segestero. Itiner. Antonin. Tabul. Peutinger. Olim Comitatus, hodie una ex Provinciae praecipuis, cum fortalitio et sede Seneschalli, ab A. C. 1635. Duchesnius, rech. des antiq. des villes. Bouch. Hist. Prov. Columbi, in Ep. Sist. Vide Segesterorum urbs.