CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

CLAVA ramus ex utraque parte praecisus, et sic pro fuste et baculo est; ex Graeco kla/da, quod idem cum kla/dos2, ramus, apud Hesych. unde kla/ban Aeoles fecere [orig: fecêre], Latini Clavam. Hinc Clavam Herculis, ramum etiam vocant Latmi Poetae. Propert.

Fuit autem illa ex oleastro. Vide infra in Cotinus. At Poetica [orig: Poeticâ] licentia [orig: licentiâ] Pineum stipitem vocat Statius, Theb. l. 4. v. 155. tenax enim haec materia nec gravis, ut habet Glossa MS. Vide de pinu Theophrastum et Plinium. Certe arboris huius nodosa ligna durissima et durabilissima esse notum. Adeo autem Clava illa Herculi addicta, ut socium eius dicat Val. Flaccus, l. 3. v. 161.

Nec pharetram, aut acres ultra Tirynthius arcus
Exercet, socia sed dispicit omma clava [orig: clavâ].

*au)tos2 q' o(/plism\a tou\pidau/rion labw\n
*deinh=s2 koru/nhs2, diafe/rwn e)sfendo/na|,
*(omou= traxh/lous2 ka)|pokei/menon ka/ra
*kune/as2 qeri/cwn, ka)|podauli/zwn cu/lw|.
*mo/lis2 de/ pws2 e)/treyen ei)s2 fugh\n po/da.

Quam quercum Marathonida, item arborem ferratam, vocat Statius, Theb. l. 12. v. 730. et 769. Eam autem assumpsisse gestandam, caeso [orig: caesô], qui latrocinia tali telo [orig: telô] faciebat, Periphete Corynete, scribit Plutarchus. Vide quoque Apollodorum, fine l. 3. ubi a voce koru/nh, i. e. clava, hunc *korunh/thn, dictum fuisse, ait. Sed et aliorum Clava antiquissimum in pugnam telum fuit. Unde Virg. l. 7. Aen. v. 506.

Alii. Cuiusmodi clavae manuariae, medio [orig: mediô] aevo [orig: aevô], in usum redierunt. Paulus Warnefridus, Histor. Longobardic. l. 6. c. 3. Ratchis Dux, cum Slavi subito [orig: subitô] super eum irruissent et ipse adhuc lanceam suam armigero non abstulisset, eum qui primus ei occurrit, clava [orig: clavâ], quam manu gestabat, percutiens eius vitam extinxit etc. Imo hodieque Clava fortis, ex America Septentrionali, asservatur in Musaeo Kircheriano. Ex durissimo est aeruginei coloris saxo. more lentium opticarum, ex duorum circulorum segmento elaborata, sic ut circumcirca in acutiorem aciem vergat, in medio vero, ob corporis crassitiem, ictus [orig: ictûs] vibrationem augeat et soliditate robustior sit. In medio foramine exciso tripalmaris baculi manubrio inhastatur. Venerabilis est Auctori, quod aliquot Societatis suae ea [orig: eâ] interempti, ingenioso [orig: ingeniosô] Barbarorum furore etc. Georg. de Sepibus, in Collegii Romani Societatis Iesu Musaeo, p. 34. De Clavarum ingestis verberibus, in Martyrum suppliciis, vide infra voce Tympanum. Pastores vero Clavam quoque, atque illam ex myrto tulisse, docet Scholiastes Papinii, ad Theb. l. 4. v. 301.

I. e. Clava [orig: Clavâ], inquir, seu robore, stipite curvo [orig: curvô] de myrto, id quod firmissimum lignum est, qualibus Pastores utuntur in Italia. Myrtum certe hastilibus electam, Virgilius docet, Georgic. l. 2. v. 447.

--- - Lyciam ut gerat ipsa faretram
Et pastoralem praefixa [orig: praefixâ] cuspide myrtum etc.

De Peruanis, tonitru, quod inter sua Numina habent, in figura hominis effingentibus, cum clava et funda, vide infra, voce Tonitru: uti de ritu medii aevi vigilias cum clava notificandi, itidem infra ubi de Vigiliis. Inde diminutivum Clavula; Varroni talea vel ramus ex arbore decisus, unde Clabularis vel Clavularis cursus, de quo supra. Sed et Clavas Latini vocabaut kw=la cu/lina, seu kwlo/baqra, quae kla/pai quoque Graecis: h. e. soleas vel gallicas, lignea nempe sandalia, quae in balneis gestabantur; item grallas: A quo Clavator, pro grallatore, apud Plautum, Poenul. Actu 3. sc. 1. v. 27.

Voce Clava vel kla/pa postea ad quemvis ligneum calceum significandum extensa [orig: extensâ], Salmas. ad Capitolinum in Pio, c. 12. et Spartian. in Antonino Caracalla, c. 4.

CLAVARE Vestem purpura idem quod oculare est; porfurw=sai in Glossis: h. e. notis, signisque exornare. Variis enim figuris, qua [orig: quâ] rotundis, qua [orig: quâ] quadratis, Veter. luxuria lusit in vestibus auro [orig: aurô] purpurave [orig: purpurâve] illudendis; quarum quae rotundae erant et in circulum flexae, plumas vocitarunt [orig: vocitârunt] Latini, item Oculos et Clavos, (quorum capita rotunda Graeci a)pidi/okous2, sfragi=das2, shmei=a, ke/gxrous2 etc.) Quae quadratae fiebant et intertexebantur vestibus, itidem Clavos appellarunt [orig: appellârunt] Latini, ut et tesseras; recentiores Graeci tabli/a vel taulia, h. e. tabulas; quo [orig: quô] tamen nomine citimae Latinitatis Auctores etiam orbiculos illos ligneos vel eboreos vocarunt [orig: vocârunt], quibus in tabula luditur. Sic tabulae et tabli/a in vestibus, rotundi clavi fuerint: cuiusmodi tabularum et orbiculorum, quibus vestes autvela clavabantur, meminit saepissime Anastasius in Vitis Pontificum. *tabli/a certe xrusa= et porfura=, pro clavis aureis et purpureis occurrunt in Fastis Graecis, etc. Non parvum autem inter vestium

paragaudes ac plumas seu clavos, ploumi/a quoque citerioribus Graecis, discrimen fuit. Paragaudis, h. e. loris auratis vestes circumtexebantur, plumis autem seu clavis aureis aut purpureis intexebantur: unde vestem purpureis clavis intertextam, Graeci mesopo/rfuron; loris vero purpureis seu paragaudis circumtextam, peripo/rfuron, Latini praetextam, vocabant; simili disctimine inter meso/leukon et peri/leukon xitw=na; apud Esaiam, c. 3. etc. Et quidem communes Romanorum tunicae albae erant, purpura [orig: purpurâ] clavatae: at triumphales, purpureae totae, auro [orig: aurô] clavatae, quas a clavorum latitudine plamatas vocabant: a quibus pictae distinguendae, quae non unius formae clavos suis locis insertos insutosque habebant; sed diversis coloribus erant intextae ac varias rerum animaliumque formas acu expressas ostendebant. Porro in Senatorum tunica consuti erant multi latiores clavi, iique quadrati, unde platu/shmos2 dicta, quam ante Caesarem nemo Senatorum cingebat: equitum vero tunica clavos angustiores insutos habebat, steno/shmos2 et yiko/shmos2 hinc vocata, super quam illi cingebantur, uti Quintilianus docet, l. 11. c. 3. etc. Sed et sigillatae non confundendae cum Clavatis: ita autem dicebantur in quibus figurae vel hominum vel bestiarum auro [orig: aurô] vel purpura [orig: purpurâ] expressae erant, Graec. hinc zwdiwtai\: cuiusmodi sigilla ei)dwla vocat Afterius, uti ostendit Salmas. ad Trebellium Pollionem in Herode, c. 15. XXX. Tyrann. Vide supra in voce Belluata: plura autem de hac clavandi seu plumandi arte, apud eundem Salmas. ad Vopisc. in Carino, c. 20. et hic [orig: hîc] infra, in voce Clavus, item ubi de Ocellis vestium etc.

CLAVARIUM apud Tacit. l. 3. Histor. c. 50. Ipsos (Vespasiani Duces) in regione bello [orig: bellô] attrita, inopia et seditiosae militum voces terrebant, Clavarium, donativi nomen est, flagitantium.

CLAVARIUS Italis Chiavaio et Chiaivolo, apud Provinciales Clavaire, nomen dignitatis, cui claves Fisci communis commissae sunt. Vide Ioan. Danetum, Histor. Balearici Regni, p. 87. 92. At Clavicarii in l. 1. Cod. de Excus. artif. lib. 10. in Basilicis, *kardara/rioi, clavium contextores: Clavicularii vero apud Iul. Firmicum, Math. l. 3. c. 6. carceris custodes sunt, *kleidofu/lakes2, et kleidou=xoi, in Synaxariis, *kapikla/rioi Graecis recentioribus dicti: Car. du Fresne Glossar.

CLAVASIUM vulgo Chivaso, oppid. Pedemontii sat munitum, iuxta Padum, ubi Orcum recepit, 12. milliar. infra Taurinum, 13. ab Eporedia in Auftrum.

CLAUDA insul. spectans Cretam inter meridiem, et occidentem. Actor. c. 27. v. 16. *klau/dion Athenaeo, *klau=dos2 Ptolemaeo, *gau=los2 et *gau=dos2 aliis, Gauloe Solino, c. 29. Ex parte, qua Cercina est, accepimus Gauloen insulam, in qua serpens neque nascitur, neque vivit invecta. Plinio Gaulos, l. 5. c. 7. etc. Melite Africana [orig: Africanâ], quae Malta hodieque, octingenta octo mi/lia distare, tradit Strabo, ex Geographi sententia: ubi mi/lia non esse stadia, ut reddidit Interpres, sed miliaria docet Salmas. ad Solin. d. l.

CLAUDAE Victimae reiectae a Deo Deuteron. c. 15. v. 21. Vide quoque Malach. c. 1. v. 8. Quod et in sacris suis Graeci Romanique accurate observarunt [orig: observârunt], ut nempe hostiae lectae et eximiae essent, neque Claudae et vitiosae. Unde Poeta, l. 4. Aen. v. 57.

Et Alexander ab Alex. Genialium dier. l. 3. c. 12. Lectae, inquit, dicuntur hodie maiores et uberius depastae, quae claudae, morbosae aut vitiosae non sunt etc. Vide hanc in rem Bochart. Hieroz. seu de Animalibus sacrae Scripturae, Part. prior. l. 2. c. 46.

CLAUDERE spatham capulô apud Ael. Spartian. in Hadriano Caes. c. 10. ut capulo [orig: capulô] vix eburneo [orig: eburneô] spatham clauderet: est eburneum capulum, vel clausulam spathae addere; quomodo Graeci dicunt kataklei/ein to\ ci/fos2, de ense, cui capulus additur. Graeci e)lefanto/kwpon pa/qhn istiusmodi spatham vocant: item e)lefanto/deton, h. e. eboreis clavis fixum capulum habentem, seu ebore clusam, aut vinctam. Capuli enim ensium auro [orig: aurô], argento [orig: argentô], ebore vincti, sunt clavis istiusmodi confixi, vel etiam aurati aut argentati. Uti auro [orig: aurô] vincta, pocula simpliciter deaurata appellavere [orig: appellavêre], ut et auro [orig: aurô] clusa, Graecis xruso/kleista: quamvis proprie sic dicta fuerint, quibus aurum inclusum est, per Artem e)mpaistikh\n, quae et xrusoko/llhta. Unde Clusores et Inclusores, de quibus infra. De Capulis vero ensium retro dictum.

CLAUDIA [1] gens Romana patricia a Sabinis venit, cognomina sibi Neronis ac Drusi usurpavit, quod Nero lingua [orig: linguâ] Sabina [orig: Sabinâ] vir strenuus et fortis dicatur; Drusi vero a Claudio Druso, qui hostium Duce Gallorum Druso [orig: Drusô] cominus trucidato [orig: trucidatô], sibi ac posteris nomen indidit. Tranquillus, Tiber. c. 1. Fuit et altera plebeia. Vide Claudii.

CLAUDIA [2] virgo Vestalis, quae cum in suspicionem stuprivenisset, et simulacrum matris Idaeae in vado Tyberis haereret, ad comprobandam pudicitiam suam, fertur cingulo [orig: cingulô] duxisse navem, quam multa hominum milia trahere nequivertmt. Alio [orig: Aliô] tempore Tribuno Plebis patrem de trinmphali curru detracturo, generose obstitit. Valer. Max. l. 5. c. 4. ex. 6. Plut. Aurel. Victor. de Viris Ill. c. 46.

CLAUDIA [3] privigna Antonii, Fulviae ex Pelodio filia, vixdum nubilis, uxor fuit Augusti, quam dimisit intactam adhuc, et virginem, exorta [orig: exortâ] simultate cum Fulvia socru: moxque Scriboniam accepit. Sueton. in Aug. c. 62.

CLAUDIA [4] Claudii II. Imperatoris ex fratre Crispo neptis, iuncta Eutropio, nobilissimo gentis Dardanae viro, ex eo mater fuit Constantii Caes. teste Trebellio [orig: Trebelliô] Pollione, in Vita Claudii, c. 13.

CLAUDIA [5] uxor Papinii Statii, ad quam exstat eius carmen, l. 3. Sylv. 5. cuius initium,

Quid mihi maesta die, sociis quid noctibus uxor
Anxia, pervigili ducis suspiria cura?

Sive chelyn complexa petit, seu voce paterna [orig: paternâ]
Discendum Musis sonat --- -

Qui tum mos receptus inter Virgines Romanas, ut ex Horatio discimus. Vide Casp. Barthium, Animadversion. ad Statium d. l.

CLAUDIA [6] filia Ludov. XII. ex Anna Britannica, A. C. 1499. matre invita [orig: invitâ], Francisco I. nupsit, A. C. 1506. 1514. Formae defectum prudentia [orig: prudentiâ] sarciit, mater Henrici II. Magdalenae, Iacobo V. in Scotia nuptae, Margaretae, Emanuel. Philiberti Sabaudiae Ducis uxoris, etc. Bouchet. San - Marth. Geneal. Gall. Mezeray, hist. Franciae tom. 2. p. 597. Item filia Henric. II. quae Carolo III. Lotharingiae Duci nupsit.

CLAUDIA [7] Bectozia, dicta Scolastica, ex Delphinatu, ob eruditionem, a Francisco I. magni habita. Latine Galliceque plurima versu scripsit, Academicorum opiniones secuta, Obiit A. C. 1547. Lud. Dominicus, de nobilitate foem. Fr. Augustin. Theatro femin. ill. Hilario Costus, elogio foem. Ill. tom. 2. part. 8. p. 755. Cl. Iuvenalis de Ursinis, etc.

CLAUDIA [8] Quinta, Appii Caeci filia, cuius statua in vestibulo templi matris Deum [orig: Deûm] posita, bis ea [orig: eâ] aede incendio [orig: incendiô] consumpta [orig: consumptâ], prius P. Nasica [orig: Nasicâ] Scipione, L. Bestia [orig: Bestiâ]: item M. Servilio [orig: Serviliô] et L. Lamia [orig: Lamiâ] Consulib. in sua basi flammis intacta stetit, Tacit. l. 4. Annal. c. 64. Val. Max. l. 1. c. 8. ex. 11.

CLAUDIA [9] Pulchra, sobrina Agrippinae, a Domitio Afro accusata, crimine impudicitiae, adulterii cum Furnio et veneficiorum in Principem Tiberium, ac devotionum; licet multum renitente et fremente Agrippina [orig: Agrippinâ], cum Furnio damnata est, Tacit. l. 4. Annal. c. 52.

CLAUDIA [10] Sacrata, mulier Ubia, cum qua Petilius Cerealis creditus est consuetudinem stupri habuisse. Tacit. l. 5. Hist. c. 22.

CLAUDIA [11] urbs Norici, Plin. l. 3. c. 24. Claudinium Ptol. Clagenfurt, teste Lazio [orig: Laziô]. Vide ibi.

CLAUDIA [12] et Claudia Castra urbs Angliae ad Sabrinam fluv. vulgo Gloucester. aliis Glevum. Vide ibi.

CLAUDIA [13] est CLAUSEN, vicus Bavar. prope Marquartstein, in lacu Chiemsee, forsan Claudium, Ptol. Cluverius.

CLAUDIA Lex lata a C. Claudio Consule cum Tit. Sempronio, an. Urb. Cond. 576. voluit: Ut qui ex sociis ac Latini nominis ipsi, maioresve eorum, M. Claudio [orig: Claudiô], T. Quinctio [orig: Quinctiô] Censoribus, postque ea apud socios nominis Latini censi essent, ut omnes in suam quisque civitatem ante Kal. Novembris redirent, Vide Liv. l. 41. c. 9. Alia lata a [orig: â] M. Claudio Consule cum Serg. Sulpitio Rufo an. Urb. Cond. 702. Ne in Magistratuum Comitiis absentium ratio haberetur, Sueton. in Caes. c. 28. Alia, cuius auctor Q. Claudius, Tribun. Pleb. P. Corn. Scipione, T. Sempronio [orig: Semproniô] Longo [orig: Longô] Consulib. an. Urb. Cond. 533. Ne quis Senator, quique Senatoris pater fuisset, maritimam navem, quae plus quam 300. amphorarum esset, haberet, Liv. l. 21. c. ult. Hanc Legem Caesar Dictator postea in Iuliam de repetundis transtulit. Alia a M. Claudio Marcello Consule cum Serg. Sulpitio Rufo an Urb. Cond. 702. lata voluit, Ut colonis, quos rogatione Vatinia [orig: Vatiniâ] Novicomum Caesar duxisset, civitas adimeratur: quod per ambitionem et ultra praescriptum esset, Sueton. in Caes. c. 28. Alia a C. Claudio Imperatore sancita est, Ut ne agnati mulierum tutelam legitimam recipere cogerentur, Ulpianus, tit. 2. Instit. et Imperator, l. 3. Cod. de legitinus tutoribus. Alia eodem [orig: eôdem] auctore, ab Atheniensibus desumpta, Creditoribus ne in mortem parentum pecunias filiis familiarum foenori darent, interdixit, Tacit. l. 11. Annal. c. 13. Alia tandem fuit de Scribarum negotiationibus, quam Claudiae de Senatorum quaestu partem fuisse, scribit Hottomannus. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 8. c. 1. 2. 3. passim

CLAUDIA Tribus a Servio Tullio instituta est, in quam cum Actius Clausus, cui postea Appio Claudio fuit nomen, cum clientibus suis Regillo profugus et civitate donatus, scriptus esset, Tribui de sua appellatione nomen imposuit, Liv. l. 2. c. 16. et Halicarn. l. 5. Vide et Virg. Aen. l. 7. et Pedianum ad Oration. Cicer. pro Scauro.

CLAUDIA Via quae a Milvio ponte inchoata Flaminiae iungebatur. Ovid. Pont. l. 1. El. 8. v. 44.

CLAUDIANA Tonitrua dicebantur quae Claudius Pulcher instituit, ut ludis factis post scenam coniectus lapidum ita fieret in circumactam pelvim, ut veri tonitrui speciem repraesentaret.

CLAUDIANISTAE secta Donatistarum, a Claudio auctore, Pseudosynodum habuerunt in Caverna Susis. Vide Augustin. in Psalm. 36.

CLAUDIANUS Poeta insignis, Theodosii et Honorii temporibus floruit, a quibus statuam meruit in foro Romano cum hac [orig: hâc] inscriptione: TRIBUNUS: NOTARIUS: INTER CETERAS INGENTES ARTES PRAEGLORIOSISSIMUS POETARUM. Quidam Florentinum faciunt, sed falso; nam Alexandrinum fuisse, ex eo recte colligebat Crinitus, quod ipse epigrammate ad Gennadium Proconsulem scribat, v. 3.

Gentilis fuit, et quidem pervicax, ut ex Augustino, de Civ. Dei, l. 5. c. 26. et Orosio, l. 5. c. 35. constat. Nec obstat Carmen de Christo, quod Claudiani nomen praefert; nam Damaso Papae adscribitur. Sed, ut Claudiani esset, non huius fuerit, sed Claudiani Mamerci, qui sub Zenone vixit. Suidas, *klaudiano\s2 *)alecandreu\s2

e)popoio\s2 new/teros ge/gonen e)pi\ tw=n xro/nwn *)arkadi/ou kai\ *)onwri/ou tw=n *basile/wn. Maximus Poeta (inquit Iul. Scal. Poet. l. 6. p. 834.) Claudianus, solo [orig: solô] argumento [orig: argumentô] ignobiliore oppressus, addit de ingenio quantum deest materiae. Felix in eo calor, cultus non invisus, temperatum iudicium, dictro candida, numeri non affectati, acute dicta multa sine ambitione. Raptus Proserpinae. Item contra Rufinum et Eutropium [orig: Eutropîum], flos carminum eius. Prosper Chron. etc. Fuit alter Claudianus Mamercus Viennensis, ex Gallia [orig: Galliâ], A. C. 460. quem miris laudibus effert Sidonius Apollinaris, l. 4. epist. 3. 11. Eum enim excelluisse ait, cum in omni Poetica, tum etiam in omni Philosophia et Theologia. Vide notas Sirmondi, Gennad. c. 83. Trithem. in Cat. Tom. 4. Bibl. Patrum edit. A. C. 1624. etc. et de utroque Lil. Gyrald. de Lat. Poet. Dial. 4. Voss. de Poet Latin. c. 4. etc. Nic. Lloydius.

CLAUDICANTES dicti sunt ex Hussitis olim illi, qui et Calixtini, et Sub utraque quod Calicis in S. Caena usu, nec non vernaculo [orig: vernaculô] in Sacris sermone retento [orig: retentô], quoad coetera, schismate et secessione a Taboritis facta [orig: factâ], ad communionem Ecclesiae Romanae redierunt, annitente inprimis Rokuzana [orig: Rokuzanâ], Archiepiscopatum Pragensem affectante. Facta autem illa reconciliatio est, in Consilio Basiliensi. A quo tempore Taboritae ab illis graviter afflicti sunt: usque dum, cum Rokyzana spe sua [orig: suâ] excidisset, ac secessionem ab Ecclesia Romana denuo moliretur, spes quaedam illis affulsit; quae tamen ipsis non aliam vicissitudinem, quam liberum in Montanis Silesiae vicinis locum habitandi, a Georgio Podiebradio Bohemiae Rege conciliavit, cum prius undique essent exagitati. Sed nec ista malacia diu duravit, persecutione contra illos de novo suscitata [orig: suscitatâ] a Rokyzana. Calixtinorum capite, qui tandem decessit A. C. 471. Georgio [orig: Georgiô] Rege prius ad Dei tribunal citato [orig: citatô], qui etiam altero [orig: alterô] secutus morientem est mense. Vide Regensvolcium, Historia Sclavon. Mutium, Chronico, Hottingerum, Sec. XV. Alios.

CLAUDII post Reges exactos annô sextô Romam venerunt quorum gentis Princeps fuit Actius Clausus, post Ap. Claudius vocatus. Is ex Regillo Sabinorum oppido Romam cum commigrasset [orig: commigrâsset], a populo inter patricios allectus est, a quo gens Claudia Romae nobilissima manavit, Sabini, Regillensis, Crassint, Caeci, Pulchri, Candicis, Centhonis, Neronis, Hortatoris et Rufi cognominibus distincta. Fuit et alia Claudia gens plebeia, a quodam Claudiae gentis Patriciae cliente procreata, nec potentia [orig: potentiâ] nec dignitate minor, quae Marcelli, Glitiae, Aesernini, Flaminini et Aselli cognomina tulit.

CLAUDIOPOLIS [1] Cappadociae urbs. Plin. l. 5. c. 24. Item Daciae perampla et celebris civitas cum arce Sambuco, hodie incolis Closuvar, et Germanis Clausburg dicta. 14. milliar. a Varadino in Austrum, ad amnem Kleyn Samos. Caput Comitatus Colocensis. Ibi omnes Transylvaniae Conventus et iudicia provincialia a Principe exercentur. 9. leuc. ab Alba Iulia, Boream versus, totidem a Bistricia.

CLAUDIOPOLIS [2] urbs fuit Ponti ad Elatem fluv. etiam Bithynium; Castomena nunc Castaldo.

CLAUDIOPOLIS [3] urbs Ciliciae, ad radices Tauri, inter Comanam urbem et Cydnum fluv. Nunc quid sit, ignoratur.

CLAUDIUS [1] I. Tiberius Drusus Nero, filius Drusi secundogeniti Liviae, Caesar, interfecto [orig: interfectô] Caligula [orig: Caligulâ] successit in imperio, A. C. 41. vir inauditae credulitatis. Lugduni natus est eo [orig: eô] ipso [orig: ipsô] die, quo [orig: quô] a 60. nationibus ara Augusto sacrata. A matre Antonia pro monstro habitus est, unde reprehensura quemquam, illum filio suo Claudio similem dixit. Sub Caligula Consul, omnibus ludibrio fuit. Hoc [orig: Hôc] occiso [orig: occisô] Imperator, prioris memoriam omni modo [orig: modô] abolerc constituit, honores ingestos recusavit, urbis praecipua [orig: praecipuâ] cura [orig: curâ], quam aquaeductibus, etc. ornavit. De M. Britannia triumphavit, postmodum libertis rerum summa [orig: summâ] permissa [orig: permissâ], qui stupris, exiliis, caedibus omnia miscuere [orig: miscuêre], uxorem Plautiam Urgulanillam repudiavit, ut et Aeliam Petinam. Messalinam, libidinis monstrum, occidi iussit, etc. Tandem ab Agrippina, peremptus, successorem habuit Neronem. A. C. 54. aetat. 63. Imperii 13. Vide Dion, l. 60. Tacit. l. 11. 12. Annal. Aur. Victor. Suetonium in Claudio, qui addit, eum adhuc iuvenem Historiam exorsum esse, a caede I. Caesaris: Durante Imperio [orig: Imperiô] 8. libris vitam suam, alio [orig: aliô] Ciceronis apologiam contra Asin. Gallum scripsisse, tres tandem literas excogitasse [orig: excogitâsse]. Boleto [orig: Boletô] obiit. Iuvenal. Sat. 5. v. 146.

Vilibus ancipites fungi ponentur amicis,
Boletus dominio, sed qualem Claudius edit
Ante illum uxoris, post quem nihil amplius edit.

--- - Minus ergo nocens erit Agrippinae
Boletus: siquidem unius praecordia pressit
Ille senis, tramulumque caput descendere iussit
In caelum et longam manantia labra salivam.

Boleti quidem per se non occidunt: u(po\ tw=n bolhtw=n mo/non (inquit Galenus ) ou)dei\s2 i(sto/rhtai teqnew/s2. At Claudio boletus venenatus fuit. Sueton. de Agrippina, c. 44. in Claudio. Quae boletum medicatum avidissimo ciborum talium obtulerat. Ptolemaeus Hephaestionis filius: *(ws2 *klau/dion ku/ousa h( mh/thr bolhtw=n tou\s2 mu/khtas2 epiqumh/sasta fagoi, kai\ *klau/dios2 pefarmakeume/nous2 fagw\n u)pobiw/|h. Vide Senecam in Apocolocythosi, ubi ait Claudium in caelum ascendisse, sed decreto [orig: decretô] Deorum ad inferos futsse detrusum. Nic. Lloydius.

Valerius Dux Romanus, Imperator Papiae proclamatus est, A. C. 268 Galieno [orig: Galienô] et Valeriano [orig: Valerianô] occilis. Gorhos, Scythas, Herulos, etc. terra [orig: terrâ] marique vicit prius Aurelio [orig: Aureliô], poltmodum Germanis luperatis. Princeps Laudatissimus, nisi in Christianos Saevisset. Peste hinc in Pannonia correptus, postquam in imperio biennium non implevisset. Ipsi Clypeus aureus, ut et statua ex consimili metallo a S. P. Q. R. in Palatio et Capitolio dicata: eo [orig: eô] inter Deos relato [orig: relatô]. Eutrop. l. 9. Trebellius Poll. in Claudio. Oros. l. 7. c. 20. Euseb. Hist. et Chron. l. 7.

CLAUDIUS [3] seu ASNASAGHETUS, Rex Aethiopiae, post patrem Davidem. Lusitanorum opem contra Turcas imploravit, occisus in praelio A. C. 1559. Maffaeus, Hist. Ind. l. 11. et 15. Hist. Aethiop. etc.

CLAUDIUS [4] primus Guisiae Dux, filius minor natu Renati II. Lotharingiae Ducis: In praelio Mariniano, gravissime vulneratus, a Francisco. I. fortitudinis elogium reportavit. Fontarabiae capieudae inter primos auctores, A. C. 1521. quam solo [orig: solô] aequari suasit, obnitente Admirali Bonniveto [orig: Bonnivetô], qui sententia [orig: sententiâ] victor, in plusquam tricennale bellum Gallos coniecit. Obiit. A. C. 1550. ex Anton. Borbonia numerosae prolis parens. Avila, l. 1. Bellai. l. 1. 3. 8. Godoft. Gen. Loth. etc.

CLAUDIUS [5] Archiepiscopus Viennensis, pietate et doctrina [orig: doctrinâ] inclitus, saeculo [orig: saeculô] 4.

CLAUDIUS [6] cognomine Scotus, Benedictinus, discipulus Bedae, Alcuini commilito, saeculo [orig: saeculô] 9. Plurima prosa [orig: prosâ] versuque scripsit, variorum commentar. in S. Script. auctor. Trithem. Catal. Th. Dempster.

CLAUDIUS [7] Hispanus, Episcopus Taurinensis, Concilio [orig: Conciliô] Francofurtano [orig: Francofurtanô] Nestoriavismi, quem ex Felice Episcopo Urgellensi hauserat, convictus, si verum est, quod quidam scribunt. Coetera Vit insignis, aulicus etiam prius Ludovici Pii contionator. Subalpinas gentes imaginum cultui deditas videns, cunctas Basilicas suae dioeceseos picturis atque im agnibus nudavit. Reprehensus a Theodomirt, Monachorum praefecto, Apologeticum conscripsit, cui Ionas Aurelianus Episcopus respondit, Circa A. C. 820. Walafr. Strab. de Off. Eccl. c. 8. Thom. Waldens. tit. 20. c. 160. P. Martyr in 1. Reg. c. 7.

CLAUDIUS [9] Agathernus, Medicus Lacedaemonius, cuius convictu apud Cornutum usus est Persius Poeta.

CLAUDIUS [10] d'Angennes frater Cardinalis Rambovilleti, Episcopus primo Noviodunensis, dein Coenomanensis, ab Henrico III. Romam missus est, veniam Cardinal. Guisii occisi rogatum. Obiit. A. C. 1601. San-Marth. Gall. Chr. tom. 2. p. 519. 520. et Tom. 3.

CLAUDIUS [12] Arabianus, inter Nobiles Romanos, sine causae dictione, occisos, iussu Severi Imperatoris recensetur Aelio Spartiano in Severo, c. 13.

CLAUDIUS [13] Balsamoseu de La Baume Archiepiscopus Vesontionis, A. C. 1543. Concilium Tridentinum in dioecesin introduxit, literatorum fautor. Purpuram a Gregorio XIII. nactus, A. C. 1578. mortuus est, A. C. 1584. cum Vice-Regis Neapolitani dignitatem obiturus esset. Ciacconius, et Auber. Hist. Cardin. Friso, Gall. Purpur. Chiffletius, de Ep. Vesontinis. Guicheno, etc.

CLAUDIUS [15] Capellianus, memoratur Vopisco in Floriano, c. 6. ubi Epistola eiusad Cereium Metianum patruum. Sapilianus habet vetus editio et Palatinus codex, Salmas.

CLAUDIUS [16] cognomento [orig: cognomentô] Caudex, Carthaginenses Messana [orig: Messanâ] expulit; Hieronem proelio [orig: proeliô] victum ad Syracusas in deditionem accepit.

CLAUDIUS [17] Centianus, quem nonnulli Centumalum, alii Centimanum minus recte scribunt. Is librum in Iure Civili tertium a P. Papyrio scripsit, et r literam introduxit, ut qui prius Fusii, deinde Furii dicerentur. Valerius.

CLAUDIUS [20] Clemens, natione Scotus, Alcuini quondam in fundatione Academiae Parisinae collega, tempore Caroli M. Episcopus Tauriensie in Subalpinis; Scripsit in ad Galatas Enarrationem, Labbaeus.

CLAUDIUS [21] Cossus, Helvetiorum ad Vitellium legatus, notae facundiae, sed dicendi artem apta [orig: aptâ] trepidatione occultans. Tacit. 1. Hist. c. 69.

CLAUDIUS [23] Demianus ob flagitia a Vetere Asiae Proconsule victus; quem Nero exsolvit in praemium accusationis, Tacit l. 16. Annal. c. 10.

CLAUDIUS [25] Espencaeus, Dr. Theologiae Parisin. Theologus eruditus praeteriti saeculi, natus Catalauni, paterno [orig: paternô] genere, ex clarissima Espencaeorum in Campania; materno [orig: maternô] illustri Ursinorum in Latio et regno Neapolitano familia [orig: familiâ], ortus; sed pietate, candore et omnigena [orig: omnigenâ] eruditione illustrior. Thuan. Hist. Interfuit colloquio Possiaceno, postquam Bononiae, in Italia, Gallici nominis gloriam facunde tuitus esset. Quo [orig: Quô] tempore purpura ipsiinterversa ab aemulis, quodcum Beza commercium fovere dicetetur, vide huius epistolam 43. alii, quod Legendam, quam vocant auream, dixisset ferream. In Iuventurt insignis contionator, provectiorem aetatem scriptis impendit, aeternam famam promerentibus. Eius inter alia exstant, Comm. in Ps. 130. in utr amque ad Tim. in ad Titum: inter opera in fol. Lutet. Paris. et alibi. De auctoritate Conciliorum et inprimis de Tridentino, quid sentiat, in Comm. ad Titum aperuit, dicens: Merite in Concilio Basil. Ludevicum Arelatensem questum

esse, in Conciliis id demum fieri, quod nationi placeat Italicae: et haec illa est Helena, quae nuper Tridenti obtinuit. Obiit Lutetiae, A. C. 1571. aetat. 60. Theologorum sui saeculi facile Princeps, Gerhardo. Eius statua ex marmore, cum elogio hodieque visitur. San-Marth. in elog. l. 2. Verderius, Biblioth. Gall. p. 170. Thuan. Hist. et Anton. Teissier, Elogiis, Parte 1.

CLAUDIUS [26] Eusthenius, Diocletiano a secretis et epistolis, eius, ut et Maximiniani, Gallerii et Constantii adeo que IV. Imperatorum vitam libris 4. scripsit, Vopisc. in Carin. c. 18.

CLAUDIUS [27] Faber, Dn de Vaugelas, Baro. Vertit Curtium, labori 30. annis impensis. Obiit A. C. 1649. Idem varia edidit.

CLAUDIUS [29] Falo, Aquitanus, consiliarius Henrici III. de bellis in Gallia civilibus, Poema composuit. Obiit A. C. 1601.

CLAUDIUS [30] Fauchetus, scripsit de antiquitatibus Galliae, traducit Tacitum et Regum Galliae Historiam, usque ad Hug. Capetum, composuit.

CLAUDIUS [31] Faventius, Centurio, per ignominiam a Galba dimissus, classem Misenensem ad defectionem traxit, fictis Vespasini siani epistolis, pretium proditionis ostentans. Tacit l. 3. Hist. c. 57.

CLAUDIUS [32] Fuscus Salinator collega Hadriani II. Consulis, ex filia Iulii Serviani, pater Fusci fuit, qui, quod Serviani caedem tulisset iniquius, Hadriani iussu similiter interfectus est. Ael. Spartian. in Hadriano, c. 23.

CLAUDIUS [33] Gasp. Bachetus Sebusianus, stirpe nobili. Linguarum, Graecae inprimis, peritus, in Algebra aliisque artibus curiosis egregie versatus. Sentiens destinari se praeceptorem Ludov. XIII. Parisiis Avaritum se recepit. Scripsit Poemata, etc. Obiit A. C. 1638. Guicheno, hist. de Bresse. Pelisson, Hist. d'Acad. Fr.

CLAUDIUS [34] Guichardus, Historiographus Ducis Sabaudiae, Poeta excellens. Livium Gallice reddidit. Mortuus A. C. 1607.

CLAUDIUS [35] Herminianus, Cappadociae Praeses, infensissimus Christanorum hostis, cum a vermibus corroderetur, occultans iudicium Dei, Nemo sciat, inquiebat, ne gaudeant Christiani, A. C. 208. Tertullian. in l. ad Scapulam.

CLAUDIUS [37] Iulius, de rebus Phoeniciis librum concinnavit, e quorum primo testimonium usurpat Stephanus in *)/akh. Nisi verum nomen sit Iolaus, prout nominatur eidem in *)ioudai/a. Vide Voss. de Hist. Graec. l. 3. p. 343.

CLAUDIUS [40] Marius Victor vel Victorinus, Rhetor Massiliensis; Poeta celeberrimus. Habemus eius 3. libros hexametrorum ad Aetherium filium, quibus Historiam Geneseos exponit usque ad Sodomae destructionem: dein epistolam ad Salmonium, de moribus saeculi sui corruptis. Circa saecul. 5. Obiit sub Theodosio et Valentiniano, c. 60. Tom. VIII. Bibl. Patrum, edit. 2. vide Appius.

CLAUDIUS [41] Maximus Philosophus Stoicus inter Praeceptores Marci Imperatoris cuius non semel hic in libb. de Vita sua meminit, ut et Secundae uxoris eius, libro [orig: librô] tertio [orig: tertiô].

CLAUDIUS [42] Nero, Consul, Livii Salinatoris collega, quiadvenientem ex Hispania cum auxilio Asdrubalem interfecit. Horat. l. 4. Carm. Od. 4. v. 37.

Quid debeas, o [orig: ô] Roma, Neronibus,
Testis Metaurum flumen, et Asdrubal
Devictus. --- --- -

CLAUDIUS [43] Nero, Tiberii Principis pater, Quaestor C. Caesaris in bello Alexandrino, ac deinde Pontifex Max. in Scipionis locum suffectus. Vide et Caius, et Titus.

CLAUDIUS [46] Phirricus, trierarchus Liburnicarum in Corsica navium a Decimo Pacario Procuratore, quod contradicere ipsi aufus esset, nolletque Vitellii partes sequi, interfectus. Tacit. l. 2. Hist. c. 16.

CLAUDIUS [48] Pompeianus, Consul, Collega Severi, an Urb. Cond. 976. gener M. Aurelii Antonini Plilosophi, Capitolin. in Antonino, c. 20. Commodo, c. 4. Pertinace, c. 4.

CLAUDIUS [49] Pontius, Samnitum Imperator Romanos ad Furcas Caudinas sub iugum misit. Liv. l. 9. c. 1. 2. 3. s.

CLAUDIUS [51] Puteanus, Turnebi, Lambini, Cuiacii discipulus. Peregrinatione, commercio [orig: commerciô] doctorum, filiis inprimis egregiis inclitus. Obiit A. C. 1594. a Thuano, Histor. Achille Harlaeo, Orat. fun. coram toto Parlamento, cuius is praeses erat, Scaevola Sanctae Marthae Elog. Nic. Rigaltio, vita Petri Puteani, Aliis magnifice laudatus. Fratrem habuit Clementem Iesuit. in filiis excelluit Petrus, de quo suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Vide et Anton. Teissier, Elog. Part. 2.

CLAUDIUS [52] Quadrigarius, Historicus veteribus saepius laudatus. Voss. de Hist. Lat. l. 1. c. 10. p. 44.

CLAUDIUS [54] Rufus, in numero fuit Nobilium Romanor. quos, sinecausae dictione, Severus Imperator iussit occidi. Spartiau. in Vita Severi c. 13.

CLAUDIUS [56] Sanctius, Episcopus Ebroicensis, contionator egregius, Theologus eruditus: nomine Academiae Parisiensis, interfuit Concilio Tridentino, de quo quid senserit, hinc patet, quod quoties sollenne carmen, in Concilii ptimi Apostolorum clausula usurpatum, Visum est Spiritui S. et nobis, repeteret, dicere solitus sit, in Tridentina Synodo plus nobis, quam Spiritui S. tributum. Ex authent. Thuani incastr. Interfuit porto Colloquio

Possiaceno, conventui Ordinum Blesis indicto, et Concilio Rotomagensi, A. C. 1581. quod publice edidit. Obiit A. C. 1591. Genebr. in Chron. Turriau. Verderius, in Bibl. San-Marth. Gall. Chr. tom. 2. p. 577.

CLAUDIUS [57] Sanctus, Gallorum Dux, effoslo [orig: effoslô] oculo [orig: oculô], dirus ore, ingenio [orig: ingeniô] debilior. Tacit. l. 4. Hist. c. 62.

CLAUDIUS [58] Severus, ab Helvetiis, de caede Galbae ignaris, et Vitellii imperium abnuentibus, contra Caecinae vim, Dux lectus. Tacit. l. 1. Hist. c. 67. et 68.

CLAUDIUS [59] Severus, Philosophus, Peripateticae sectae, inter praeceptores Marci Imperatoris memoratur Iulio Capitolino, in M. Antonino Philosopho, c. 3.

CLAUDIUS [60] Seyselius, Sabaudus, a consiliis Ludovic. XII. cuius Historiam condidit, ab A. C. 1498. usque ad A. C. 1515. Legatus ad Concilium Lateravense, dein Episcopus Massiliae, tandem Archiepiscopus Taurinensis, ubi prius Ius docuerat. Obiit A. C. 1520. Scripsit contra Valdenses, de Providentia, de Monar chia Galliae, de dignitate Regis, de 3. statibus viatoris, commentarios in Lucam Euang. et Ius Civile. Gallice transtulit Eusebium, Thucydidem, Appianum, Trogum, Diodorum, Xenoph. Senecam, etc. Chassanaeus. Part 10. Catal. degloria Mundi. Ughel. de Arch. Taurinensibus, etc.

CLAUDIUS [61] Sulpitianus, Pertinacis Imperatoris socer, indicta [orig: indictâ] causa [orig: causâ] a Severo occisus. Spartianus in Severo, c. 13.

CLAUDIUS [62] Sulpicius Longus, Consul, Collega Qu. Aelii Caeritani. an. Urb. Cond. 431.

CLAUDIUS [64] Tiberius Nero Caesar, 3. Roman. Imperator Octavii Caesaris privignus, gener, et adoptione filius. Vitam eius peteex Tranquillo. Vide Nero.

CLAUDIUS [66] Venatus, virdoctissimus, Alexandro Imperatori a consiliis, an. Urb. Cond. 976.

CLAUDIUS [67] Verderius fil. Antonii, Prosopographi, scripsit censuram de Anna Viterbiensi, aliaque versu et prosa [orig: prosâ], etc.

Ap. CLAUDIUS [2] Caecus extrema [orig: extremâ] senectute in Curiam delatus Senatam iam iam inclinatum, a Pyrthi pace revocavit. Ab hoc Appia via dicta, quam Brundusium usque lapidibus stravit. Abeo quoque Appia aqua in urbem ducta. Liv. l. 9. c. 29. Filios habuit Claudium Neronem, et Claudium Pulchrum.

Ap. CLAUDIUS [3] Regillanus Decemvir, legibus scribendis summa [orig: summâ] inter collegas auctoritate, postremo ob Virginiae iudicium in carcerem coniectus, sibi manus intulit. Liv. l. 3. c. 33. 44. 47. 49. 56. 58.

CLAUDUS et CLAUDOS Cretici maris insula. Ptol. Gozo Mercatori. Contra Criumetopon, promontor. Cretae in Austrum, parvi circuitus.

CLAVENNA Helvet. oppid. non incelebre, sub Rhaetis. Cleven incolis, Chiavenna Italis dicitur. Caput Comitatus cognominis ad amnem Mairam: Ab ea etiam dicitur, vix 5. milliar. distans lacus Clavennae, 18. milliar. a Rheno fluv. 38. a Curia. 46 a Como. A Clave dictum, ob transitum in Italiam. Eius Praefectum Comissarium vocant Rhaeti, cuius post Sondriensem summa est auctoritas. Meminere [orig: Meminêre] huius loci P. Diaconus, Longob. l. 6. Antoninus, qui illud supra caput Larii 10. mill. pass. a lacu distare docet, Simlerus, de Republ. Helvet. Ioh. Bapt. Helv. Nov. Ant. etc.

CLAVERINUM seu CLAVARUM oppid. satis cultum in ora Genuensi Orientali parum a mari dissitum, ad ostia fluv. Anthellae,vulgo Lavagna, in planitie, 25. milliar. a Genua; Chiavari. Autea Burgus longus. Civem habuit Innocentium III.

CLAVES [1] Insulae, in Insul. Mannia, quinam olim dicti? vide infra, voce Mannia.

CLAVES [2] S. Petri, quibusscil. illius confessio seu sepulchrum, claudebatur, memorantur Eginhardo in Annalibus, A. C. 796. Sed et super claves B. Petri Apostoli praestitissent corporale iuramentum. Item Poetae Saxonico, de Gestis Caroli M. l. 3. anno [orig: annô] eod [orig: eôd].

Confestim claves, quibus et Confessio Sancti
Conservata Petri, vexillaque miserat Urbis
Romuleae Carolo, pariterque decentia dona.

Solebant nempe Pontifices Romani, de limatura catenarum, quae S. Petri fuisse creduntur, et religiose Romae asservantur, ad Reges et Principes, aliosque Viros primarios, ingentis loco [orig: locô] muneris mittere, quam in aurea clave, instar illarum, quibus Confessio S. Petri claudebatur, efficta, et ab Altari S. Petri accepta includebant. Eam autem, ad quos illa transmittebatur, de collo, velut sacrum contra imminentia mala amuletum, suspendebant. Cuiusmodi Clavium transmissarum meminere [orig: meminêre] Gregorius M. Gregorius Turon. Fredegarius, Aimoinus passim. Vide Theod. Studitam, de Imag. et Nic. Alemannum, Dissertat. de Lateranensibus parietinis, c. 14. laudatos Car. du Fresne, Glossar. De Clavibus vero Petro a Christo datis, vide Theologos.

CLAVES [3] temittendi ritus in signum divortii et renuntiationis curae familiae, apud Romanos in usu, memoratur Ambrosio, Ep. 47. ad Syagrium. Vide infra, ubi de Divortio. Nempe Claves Sponsae Mariti domum intranti tradebantur; quod Repotiorum die factum esse, Scaliger docet, Poetic. l. 3. c. 101. Is dies (Repotiorum) novae nuptae initium erat iuris, quod in familiam esset habitura; quam ob causam clavis dabatur ei, ad dominium potius, atque possessionem, quam, ad designandam, ut aiunt, partus facilitatem. Hanc itaque, vel has claves, plstmodum, remittebant etc. Apud Gallos solent hodieque viduae claves et cingulum supra mariti desuncti corpus proicere, in signum, quod bonorum communioni nuntium mittant, ne debitis exsolvendis teneantur. Vide Pasohasium,

Disquisitionum Francicar. l. 4. c. 10. aliosque Auctores, laudatos Car. du Fresne in Glossar. Vide quoque infra Cone.

CLAVESIGNATI Pontificis milites, quod in vexillis vestibusque claves Ecclesiae depictas gererent, memorantur Odorico Raynaldo A. C. 1228. num. 13. et seqq. apud Dominicum Macrum in Hierolexico.

CLAVETINATII Vindeliciae populi, Strab. Eosdem esse cum Catenatibus Plinii scribit Simlerus, qui utrinque ad Aenum habitant supra eum locum, ubi Danubium ingreditur.

CLAVICYMBALUM instrumentum Musicum, de quo sic Scaliger, Fuit et Simi commentum illud, quod ab eo Simicum appellatum, quinque et triginta constabat chordis: a quibus eorum origo, quos nunc monochordos volgus vocat. In quibus ordine digesta pleclra subsilienia reddunt sonos. Additae dein plectris corvinarum pennarum cuspides: ex areis filis expressiorem eliciunt harmoniam, me prero Clavicymbalum et Harpichordum, nunc ab illis mucronibus Spinetam nominant. Vide eum, Poetices l. 1. c. 48.

CLAVIGER epitheton Petri Apostoli, apud Domnizonem, de Vita Mathildis, l. 1. c. 1.

Pro quo Clavicularis vocatur, apud Cummianum Hibernum, de Controv. Paschali. Etiam Officii id nomen est Ecclesiastici in Communione Romann, idemque cum Archiclave, h. e. Ecclesiae Thesaurario. Sic Savaritus B. Hilarii Claviger, memoratur Beslio, p. 292. Wilhelmus Wallingford Clavigeratus, h. e. Clavigeri officio [orig: officiô] functus, in Monastico Anglic. Tom. 1. p. 184. At in Charta A. C. 1335. apud Schefferum, ad Chronicon Upsaliense, p. 160. Claviger idem qui Custos est. In Foris porro Oscae Iacobi I. Regis Aragoviae A. C. 1247. Politicum officium haec vox notat. Richardo tandem de S. Germano, in Chron. A. C. 1229. qui a parte Grtgorii Pontificis Romani contra Fridericum II. Imperatotem stabant, Clavigeri dicuntur, ob coaves in Pontificiis vexillis effictas. Vide suura in Clavesignati et Car. du Fresne in Glossar. ut et Cliduchus infra.

CLAVIS [1] Graece klei\s2, Ionice klhi\+s2, unde klai\+s2 et klabi/s2, et hinc Romanum Clavis, modo claustrum, modo clavem notat. Aratus,

Ubi klhi\+s2, claustrum est, to\ a)sfa/lisma th=s2 squ/ras2, adeo que idem quod o)keu\s2. At apud Homerum, Odyss f. v. 47. ubi de Penelope thalamum aedium intimum ultimumque aperiente, in quo pretiosa eius cimelia recondita, legimus,

Ubi klhi\+s2, clavem significat, quo [orig: quô] sensu vocem communiter sumimus. Sic Clavis pro claustro et sera, apud Tibullum, l. 1. El. 6. v. 34.

Ubi intus hanc novam deduxi, via [orig: viâ] recta [orig: rectâ] clavem Abduxi.

Et certe multo rationabilius, ut klei\s2 significet claustrum, et id quod ianuam claudit, quam clavem, cuius munus aperire. Quamvis enim hodiernae quaedam Claves sint, quae claudunt et aperiunt, adducendo, reducendoque claustri pessulo: aliae tamen quam plurimae tantummodo apcriunt. Laconicae quoque aperiebant solum, ut et h( balana/gra Veterum, de quibus paulo infra. Fuit autem Clavis Laconum inventum, Eustath. in Od. e. v. 447.

*)anti/k' e)ph/rtue pw=ma, sqow=s2 eu' e)pi\ desmo\n i)/hle
*poiki/lon. o(/n pote men\ de/dae fresi\ po/tnia *ki/rkh.
Statim aptavit operculum; celeriter autem vinculum ligavit varium,
Quod olim docuit ingenio [orig: ingeniô] veneranda Circe.

*palaio\n, inquit, e)/qos2 h)=n katasfali/zesqai desmoi=s2. h( klei+s2 ga\r newte/rwn kai\ *lakw/nwn eu(/rhma. kai/ e)stin a)sfale/steron desmou= poiki/lou to\ kleidi/on. Antiquus mos fuit ad aliquid bene obserandum vineulis uti. Clavis enim recentiorum et quidem Laconum inventum est. Et certe vario [orig: variô] licet vinculorum flexu tutior clavis. Unde desmo\s2 *)odussh=os2 olim celebris, quem ab ingeniosissima Circe ei monstratum fabulatur Poeta, quemadmodum alibi peritus venator a Diana, iaculator insignis ab Apolline, textrinae gnara a Pallade edocta fingitur. Hinc de iis, quae obsignata a)sfalw=s2, Ulyssis vinculum nodusque, Proverbialiter usurpari coepit. Sic cista, in qua Erichthonium, cum dracone inclusum, Pallas tribus Cecropis filiabus custodiendum commiserat, nodo [orig: nodô] solum religata legitur, apud Ovidium, Met. l. 2. Fab. 8. Unde Aglauros, videre volens, quid intus latitaret, v. 560.

Ita ergo et ianuas et cistas olim occludi obserarique mos erat; quod cum non satis esset ad furum effractorumque conatus eludendos, clavium usus increbuit. Memimt item Homeri Commentarot istiusmodi priscae clavis, in Homeri, Od. f. v. 6.

*(ei/leto de\ klhi=d' eu)kampe/a xeiri\ paxei/h|
*kalh\n, xalkei/hn: kw/ph eu' e)le/fantos2 e)ph=en:
Accepit autem clavem bene flexam manu forti
Pulchram, aream, manubrium autem eboris inerat.

In quae verba sic scribit o( *parekboli/ths2: *)arxai+ko\n ei)+dos2 klhi+dos2 fra/zei, kai\ ou) kata\ ta\ u(/steron trupw/mena ei)s2 polla\s2 o)pa\s2, Antiquum clavis genus recenset, non in varia foramina, sicut sequentibus temporibus factum est, pertusum. Interim et clavium istiusmodi fuo [orig: fuô] quoque tempore usum aliquem fuisse ibidem docet, quibus per ianuae foramen immissis funis ad aperiendam illam intus circumagebatur. Erant autem tales claves drepanaeidei=s2, falcatae seu falcis figuram habentes; et vulgo ligneis manubriis, haec vero, cuius Homerus meminit, eburneo [orig: eburneô] ornata etc. Thom. Dempsterus in Ioh. Rosini Antiqq. Rom. l. 5. c. 38. Quae ut paulo accuratius exponamus, sciendum duo habuisse priscos mortales Clavium genera, quorum unum commune, *balana/gra dictum, unico [orig: unicô] dente constans; alterum magis artificis et subtilioris sollertiae, Clavis Laconica peculiariter, item Carica appellata, in qua tres dentes erant. Et quidem *balana/gra in iis utplurimum foribus locum habebat, quae in publicum exibant, primis nempe domuum ianuis et Urbium portis, quae vecte ac sera [orig: serâ] lignea [orig: ligneâ], h. e. moxlw=| praeducto [orig: praeductô] mumebantur: cui serae balanus immissa non sinebat eam ab ostio tolli. Atbalano inserta balana/gra, i. e. clavis, eam ex foramine extrahebat, et seram removeri ac tolli facilem praestabat, utisupra latius diximus, in voce Balanagra, item Balanus. Atinteriorum conclavium et oecorum fores obicibus claustrisque ferreis concludi solitae, alias claves requirebant; quarum originem aperit Poeta Comicus *qesmoforiazou/sais2, ubi quiritantur mulieres usum Laconicarum clavium, quas viri tum gestarent, multum sibi et furtis suis incommodare: Cum enim antea solerent de facili cellaria et apothecas viris insciis aperire, et inde quae vellent depromere, hoc sibi nunc non licere prepter illas claves Laconicas, quae fraudibus minus essent obnoxiae, quam coeterae communes balana/grai. Nempe Lacones, cum viderent non satis tuto communibus clavibus oecos firmari, alias excogitarunt [orig: excogitârunt], ingenio [orig: ingeniô] sollertiori elaboratas. Habebant illae trei=s2 gomfi/ous2, ut Aristophanes habet h. l. h. e. tria crucis cornua, et dikli=des2 dicebantur, quasi duplices vel geminae claves. Cum enim communes una [orig: unâ] modo virga [orig: virgâ] ferrea [orig: ferreâ] constarent, quae in balanum iniecta eam e claustro eximebat: in Laconicis velut duae claves sese invicem decussabant in formam crucis. Atque hae totae intra claustrum immersae latebant, hinc kruptai\, illudque sursum cum impetu levatae succutiebant, hinc a)nakroustikai\ dictae: sicque prorsus fores aperiebant, uti claves illae, quibus hodie Carthusianorum familiae in sui Monasterii conclavibus utuntur, quas et Carthusianas propterea quidam appellant. Similes certe factura [orig: facturâ] illis Veter. claves illae kruptai\, quae scapum habcbant rectum et superne transversariam virgulam, ad instar tridentis, incisam, ut videre est ex icone earum, quam Salmasius exhibet infra laudandus. Ab his dein Laconicis clavibus reliqua omnia clavium genera artesque et formae diversae productae. E quibus illae inprimis menoratu dignae, quas in Batavia erutas Lipsius, Commentariô suô ad Tacit. l. 2. Annal. illustravit. Sunt illae facturâ plane similes nostris, quae et annulum habent, ut digitô teneri possit: sed scapô, qui instar manubrii sit, destitutx. Hae itaque, exceptô annulô, totae intra claustrum absconditae quoque mergebantur, sed non succutiendo ac dejiciendo, ut Laconicae, verum reducendo et adducendo, quae intus erant ferrea repagula, aperiebant. Verum cum nec Laconieae omnem fraudem averterent: factô enim digitulô ferreô seu uncinô triobolari, daktuli/w|, triwbo/lw|, ut Aristoph. ibid. ait, adeo que etiam sine clave non difficulter admodum reserari poterant illae quoque fores, quae clavibus illis a)nakroustikai=s2 aperiebantur: unde Plato Comicus in *metoi/kois2, parakleidi/ou, clavis adulterinae, meminit. Hinc non contenti Veteres Clavibus et Claustris, in asservandis rebus iis, quas cariores habuere [orig: habuêre], siguacula, Euripide auctore, inposterum adhibere coeperunt, quibus nosci poterat, an fraus clavi esset facta, qua de re vide aliquid supra, ubi de Annulis signatoriis. Imo cum ne sic quidem satis fiderent; concha [orig: conchâ] ipsa signacula insuper texerunt, vide infra Claxendix. Porro in Laconica aperiendi et claudendi ratione sera intus erat, i. e. pessulus, Clavis vero ab exteriore parte immissa, pessulum succutiebat: quemadmidum hodieque omnes claves ento/s2 ei)sin, utpote quae ab exteriore forium parte immittuntur claustro [orig: claustrô]. At balana/gra, seu clavis communis in interiore parte, ubi et sera erat: namque in seram ipsam demittebatur, ad ba/lanon extrahendam. Quam in rem foramen in ostio relinquebatur per quod manus posset immitti a foris stantibus, inserendae clavi in seram et bala/nw| evellendae etc. Vide omnino Salmas. ad Solin. p. 925. et seqq. nec non hic [orig: hîc], ubi de Aperiendi ratione, de Claustris, item de Carica, et Laconica Clavi, ut et voce Clidium.

CLAVIS [2] in Computis Ecclesiasticis, est numerus variabilis datus anno ad inveniendum principia quinque mobilium festivitatum, scil. Septuagesimae, Quadragesimae, Paschatis, Rogationum et Pentecostes: et ideo sunt quinque claves et quaelibet praedictarum festivitatum habet 30. dies, in quibus semper celebrantur -- et dicitur clavis per similitudinem; quia sicut per claves ostia reserantur, isa per talem numerum principia dictarum festivitatum nobis denotantur etc. Durandus, Ration. l. 8. c. 12. apud Car. du Fresne in Glossario.

CLAVIUM Potestas vide hic [orig: hîc] passim, Anathema, Cherem, Disciplina.

CLAVIUS [2] Martinus, Victoria [orig: Victoriâ] Cantaber, Iesuita, primus Theologiam Thomae Aquinatis in Collegio Romano publice profiteri incepit, A. C. 1553. Romae defunctus A. C. 1556. die 18. postquam lgnatio Ordinis auctori parentasset [orig: parentâsset]. Petrus Ribadentira Catal. Scriptorum Societatis Iesu.

CLAUSA seu COVELIACUM, Tirolensis Comitatus castrum, in altarupe excisum, ad Eysocum amnem, inter Boisanum et Brixinonem; Clausen.

CLAUSA Vallis Petrarchae non semel memorata, locus collibus circumclusus, atque abditus, fonte admirabili, et capite Suigae flumin. nobilis. Vulgo Vaucluse, alias Valcluse Provincialibus.

Paschalis H. meminit Vallis Clusae monasterii in Episcopatu Vesontiensi. Est et Vallis Clausa, in Cavaribus provinciae Viennensis. Hadr. Vales. Notit. Gall.

CLAUSARII vinearum Monasterii memorantur in Necrologio Victorino Paris. Kl. Sept. apud Eundem Car. du Fresne, ibid.

CLAUSENTUM Angliae oppid. littorale. Antonin. Southampton Camdeno, ad Trisantonis fluv ostia; cum portu percelebri et capacissimo, in ora maris Britannici medium inter Ventam Belg. ad Boream et Vectim insul. in Antonia provinc.

CLAUSTRA [1] apud Veteres in firmandis foribus alia lignea fuerunt; serae videl. vel vectes transversi, alia ferrea, quae verucla hodie Gallis dicuntur. Et quidem illa, ab interiore aedium parte foribus prarducebantur, quibus balanus immissa, ferrum videl. glandis facie ac cavum, illa ianuae sic committebat, ut nisi extracto [orig: extractô] eo [orig: eô] removeri ac repelli non possent, uti vidimus supra ubi de Balano. Firmabantur autem hoc [orig: hôc] pacto [orig: pactô] ta\ u)rxi/qura praesertim seu ianuae in publicum respicientes, ac urbium portae: et balanagra| per foramen in ipso ostio satis grande supra locum serae immissa [orig: immissâ], aperibantur: ut videre est quoque in voce Foramen. Ista vero, nempe ferrea, conclavium et interiorum domus membrorum foribus claudendis muniendisque inserviebant. Praeter pessulos enim, quibus iniectis occludebantur ab intrs manentibus, alios etiam obices ferreos affixos habuere, qui immissa [orig: immissâ] forinsecus clavi removerentur ac succuterentur, uti ex Odyss. f. ubi de Pevelopes thalamo, constat. Cuiusmodi pessulos duos ferme singulis foribus addi consuevisse, in superiore parte unum, in interiori alterum Plautus indigitat, in Aulul. Actu 1. sc. 2. v. 26. Ostium intus ambobus occlude pessulis. Vide quoque Apuleium, Metamorphos. l. 3. ubi duorum itidem pessulorum et uncini, cui iniciebantur, mentio est. Atque hi nulla [orig: nullâ] clave poterant removeri, ab his qui foris adstabant. Ut proin ab his, qui foris veniebant, reserari fores, et discedentibus inde iterum obserari possent, clave opus erat, qua [orig: quâ] vel succuteretur ferreum veruclum, quo [orig: quô] ostium intus vinctum tenebatur et posti iunctum; vel illud adduceretur ac reduceretur. Quorum illud Laconicae claves, istud aliae postmodum inventae (de quibus supra) praestiterunt, factura [orig: facturâ] nostris plane similes. Namqze et Claustrorum nostrorum (quae foribus obfiguntur quadrata [orig: quadratâ] ut plurimum figura [orig: figurâ], ex duplici ferro compacta, intra quae parva repagula et ipsa ferrea adductionibus ac reductionibus moventur, et adducta quidem in postem ineunt, reducta vero eum laxant ac aperiunt) notitiam fuisse Veteribus, ex clavibus antiquis colligas, quarum iconem operi suo inseruit I. Lipsius ad Annal. Tacit. l. 2. et Salmas. ad Solin. p. 931. Vide quoque hic [orig: hîc] supra Assarium, alibique passim, inprimis infra, in voce Obices, Pessulus, Sera.

CLAUSTRA [2] Canonicorum, Monachorum, occurrunt passim. Claustra Clericorum, i. e. Canonicorum, in Capitulis Caroli C. tit. 41. c. 9. Ut Episcopi in civitatibus suis proximum Ecclesiae claustrum instituant, in quo ipsi cum clero secundum Canonicam regulam Deo militent: et Sacerdotes suos ad hoc constringant, ut Ecclesias non relinquant, et alicubi habitare praesumant. Quod ipsum statuitur in Synodo Rom. sub Eugenio II. c. 7. Necessaria res exsistit, ut iuxta Ecclesiam claustra constituantur, in quibus Clerici disciplinis Ecclesiasticis vacent. Itaque omnibus sit unum refectorium ac dormitorium etc. Ubi morem, qui diu in Ecclesiis obtinuit, observat Car. du Fresne, cum in Claustris lectioni vacarent Monachi, ut est in Epitome Ludovici Imperator. in Regulam S. Bened. in Concordia S. Dunstani, c. 5. et in Actis S. Wolfgangi, c. 7. Hinc Studium Claustri seu Scholae, in veter. Charta. Et Petrus Blesensis, Serm. 25. varias Monasticas functiones, in singulis Claustri lateribus exactas, annotans, Inde est, inquit, quod in Claustro Conventuum quatuor loca cum propriis deputantur officiis: in latere claustrali occidentali est scholaris subieciio: in eo, quod contingtt Ecclesiam, lectio moralis: ad Orientem in Capitulo materialis etc. Forma namque Claustrorum quadrata erat, uti praeterea discimus, ex Adamo Bremensi, c. 103. Sed et in Claustris certis horis, fratribus invicem, confabulandi copiam dandam esse docent Lanfrancus in Constitut. Sect. 3. Petrus Venerabil. in Statutis Cluniad. c. 5. etc. Unde Prior Claustri creatus est, qui discipinae Claustri ageret curam, de quo infra. Praelectiones tandem Scholasticas in Claustris istiusmodi factas esse, videtur innuere Herimannus, de Restaurat. S. Martini Tornac. c. 3. etc. Alias Claustrum, Monasterium ipsum notat, Germanis Klooster: unde Claustrales, Monachi, et Claustrales, Moniales: apud Auctores, laudatos Car. du Fresne Glossar.

CLAUSTRA [4] Montium, quae recentioribus Clusae, Clusurae et Clausurae dicuntur, olim Portae dictae sunt, vide in hac voce: unde Puertos seu Portus hodieque Hispanis. Sic Claustra Pyrenaeorum occurrunt apud Orosium, l. 7. c. 40. Claustra Italiae apud Warnefridum, de Gestis Langobard. l. 5. c. 2. Claustra Provinciae, apud Senatorem, l. 7. Epist. 4. Clausurae Augrstanae, apud Eund. l. 2. Ep. 5. Clausurae Vulgariae, apud Anonymum Barensem in Chron. A. C. 1097. Clausurae Volerni, apud Corn. Ursperg. etc. Hinc Guntherus, Ligurini l. 4.

Ventum erat ad fauces, augustaque claustra viarum,
Qua se nubiferis horrendae nubibus Alpes,
Exiguo [orig: Exiguô] tantum penetrandas limite praebent,
Uniusque capax scopuloso semita calle,
Arcta laboranti pandit vestigia turbae, et c.

*kleisou/ras2, quoque vocant Graecl citerlores. Vide eundem ubisupra. Clavula et Clavularis Cursus, vide supra in Clabulare.

CLAUATRARII apud Ael. Lamprid. in Alexandro Sev. c. 24. Vide infra Plaustrarii.

CLAUATRINI gens Hunnica. Hunnos enim et Avares, qui exstructis novem Hagis, h. e. Circulis, in Pannonia habitaverant, octennali bello [orig: bellô] Carolus M. cdomuit exciditque. Horum at

nationem unam, cui Ugrorum et Ungarorum nomen (nam multos secum e Scythia populos adduxerant Hunni) velut nihil nocituram, illis exstinctis, submovit tantum, et vallo [orig: vallô] quodam obstruxit. Arnulphus vero Imperator bello [orig: bellô] contra Zuentebaldum Sclavinorum Principem, submotam hanc gentem reseratis aditibus in illum emisit, unde Ungaris occasio in vicinas terras erumpendi. Erant autem submoti intra angustias quasdem, quales erant angustiae Thracias dirimentes et Daciam, memiratae Matcellino, l. 27. quales etiam Sueucunorum apud eund. A quibus proin claustris illi Claustrini dicti, B. Rhenanus, Rer. Germ. Nov-Antiqq. l. 1. ubi Cl. Ottonis Notas vide.

CLAUSUS Rex Sabinorum, Turno adversus Aeneam suppetias tulit. Ab hoc Appius ille Claudius originem traxit, qui paucis post exactos Reges annis cum 5. milibus clientum se Romam contulit, urbisque partem habitandam accepit, Claudiamque familiam propagavit. Virg. l. 7. Aen. v. 707.

Ecce Sabinorum prisco de Sanguine magnum
Agmen agens Clausus, magnique ipse agminis instar,
Claudia nunc a quo diffunditur et tribus et gens.

CLAUTOMON locus flentium, Iudic. c. 2. v. 5. a planctu nomen accepit. Hieron. in loc. est in tribu Beniamin.

CLAVUM figendi ritus in parietibus aedium sacrarum, per singulos annos (unde is annalis dictus) quo per eam numerus annorum colligeretur, apud veteres Romanos, memoratur Livio, l. 7. c. 3. his verbis: Repetitum ex seniorum memoria [orig: memoriâ] dicitur, pestilentiem quondam clavo [orig: clavô] ab Dictatore fixo [orig: fixô] sedatam. Ea [orig: Eâ] religione adductus Senatus Dictatorem claut figendi causa [orig: causâ] dici iussit --- Lex vetusta est priscis literis, verbisque scripta, ut qui Praeor maximus sit, Idibus Septembribus clavum pangat. Fixus fuit dextro lateri aedis Iovis optimi maximi, ea [orig: eâ] ex parte, qua [orig: quâ] Minervae templum est. Eum clavum, quia rarae per illa tempora literae erant, notam numeri annorum fuisse ferunt: eoque Minervae Templo dicatam legem, quia numerus Minervae inventum sit. Volsiniis quoque clavos indices numeri annorum, fixos in Templo Nortiae Eiruscae Deae --- Cincius affirmat. M. Horatius Consul, ex lege Templum Iovis optimi maximi dedicavit; anno [orig: annô] post Reges exactos. a Consulibus postea ad Dictatores, quia maius imperium erat, sollemne clavi figendi transtatum est. Intermisso [orig: Intermissô] deinde more, digna etiam per se visa est res propter quam Dictator crearetur. Et, l. 8. c. 18. Neque de veneficiis ante eam diem Romae quaesuum est. Prodigii ea res loco [orig: locô] habita; captisque magis mentibus, quam consceleratis, similis visa. Itaque memoria ex Annalibus repetita, in secessionibus quondam Plebis, clavum ab Dictatore fixum, alienatasque discordia [orig: discordiâ] mentes hominum eo [orig: eô] piaculo [orig: piaculô] compotes sui fecisse. Dictatorem clavi figendi causa [orig: causâ] creari placuit. E quibus discimus ritum hunc, primo civilem, annis designandis; postea in religionem vertisse, et in gravissimis Rei publ. ne. cessitatibus, piaculi causa [orig: causâ], fuisse adhibitum, vide Gronov. ad Liv. l. cit. et nifra in voce Clavus Annalis. Alia Clavos figendi ratio, in praecipitiis scandendis, de qua idem Liv. l. 28. c. 20. ubi de Castulone a Romanis obsesso: Transfugae Afri, qui tum inter auxilia Romana erant --- conspexerunt editissimam urbis partem, quia rupe praealta [orig: praealtâ] tegebatur, neque opere nullo [orig: nullô] munitam, et ab defensoribus vacuam. Levium corporum homines et multa [orig: multâ] exercitatione pernicium, clavos secum ferreos portantes, qua per inaequaliter eminentia rupis poterant, scandunt sicubi nimis arduum et leve saxum occurrebat, clavos per modica intervalla figentes, quum velut gradus fecissent; primi insequentes extrahentes manu, postremi sublevantes eos, qui praeirent, in summum evadunt etc.

CLAVUS [1] praecipuum apud Romanos tunicae ornamentum, sed Equestris tantum et Senatoriae: Et quidem illius Clavi angustiores, huius latiores fuere [orig: fuêre], unde ad discrimen ordinum lati Clavi et angusti dicti. Hos Scaliger ad Varronem non fuisse partem tunicae, sed de collo suspensos et ad libitum sublatos, ut amuleta et numismata, quae in pectus demittuntur, existimat: Manutius vero Clavos purpurae fuisse fragmenta docet, tunicis insui solita, unde detrahi quoque et resui possent. Similiter Quintilian. l. 8. c. 5. eos vestibus insutos fuisse asserit. Nec obstat Horat. l. 1. Sat. 6. v. 27.

Nam, ut quisque insanus nigris medium impediit crus
Pellibus, et latum demisit pectore clavum:

Senatores enim, quibus lati Clavi ius erat, tunicam laticlaviam cingere non consuevere [orig: consuevêre]; Atque ita clavi purpurei, cum zona [orig: zonâ] non constringerentur, cadebant in pectus, sive, ut Horatius loquitur, pectore demittebantur. Secus in Equitibus, qui cum tunicam eingerent, angusti clavi non delcendebant in pectus, sed in sinu, quem zona succincta efficiebat, supra ipsam zonam conspiciebantur. Qui vero ex Equitibus in Senatum allegebantur, solvebant tunicas et latiores clavos itidem demittebant, atque in pectus fluere sinebant. Unde idem Horat. l. 2. Serm. Sat. 7. v. 10.

Ubi Clavus est tunica laticlavia, quam Priscus illeinaequalis ac inconstans saepissime mutabat: Hinc latum clavum tribuere vel adimere, pro Senatorem facere et Senatu movere. Vocata autem sunt haec purpurae segmenta sive frusta purpurea Clavi, quia, ut sunt capita clavorum, rotunda erant, et sic in pectore tunicae assuebantur. Fuisse eorum plures, patet ex Varrone, l. 8. de LL. qui illos plagulas appellat, quod iis tunica, ut rete plagis, distingueretur etc. Nec vestibus modo clavi purpurei latiores inditi, sed et supellectili lectorum ac mensaturn, leguntur, ut ab Lamprid. notavit Casaubonus: Hinc laciclavia mappa Petronio: et Lato variata mappa clavo, Martiali, l. 4. Epigr. 46. v. 17. et clavata lintea Lampridio, in Alex. Sev. c. 37. lintea item toralia duos clavos latissimos habentia Ammiano. Vide Octav. Ferrarium, de Re Vestiar. l. 3. c. 12. et seqq. qui idem in tunica triumphali sive plamata aureos clavos

fuisse docet; Ibid. Vide et supra in voce Clavare: uti de clavis, arboribus finalibus infixis, supra Pileum clavatum habes infra in Vestiarius.

CLAVUS [2] Annalis, dictus est, qui figebatur apud Romanos in parietibus sacrarum aedium per annos singulos, ut per eos numerus colligeretur annorum, Sext. Pompeius, l. 3. Hunc ritum primus discussit Cassellius Durantius, var. lect. l. 1. c. 5. et obscurissimis tenebris facem praetulit. Petronius Satyr.

At paries, circa palea [orig: paleâ] satiatus agresti,
Fortuitoque [orig: Fortuitôque] luto [orig: lutô]: clavos numerabat et annos,
Et viridi iunco [orig: iuncô] gracilis pendebat arundo.

Sollemnitas Septembri mense celebrata. Vide Thom. Dempster. in Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 4. paralipom. c. ult. et supra ubi de ritu Clavum figendi, nec non infra, ubi de Genutia lege et Planetis.

CLAXENDIX concha dict est, qua olim signa, rebus sollicite custodiri solitis impressa, tegebantur atque abscondebantur, fortean ne vel per imprudentiam violarentur, vel alii in fraudem similia sculperent. Priscianus, Claxendix significat concham, qua [orig: quâ] signum tegitur. Plaut. Vidularia: Apposita est claxendix, at ego signi dicam quid sit. Vide Ioh. Kirchmann. de Annulis, c. 10. et supra, in voce Annulus; ut et infra ubi de Signandi ritu agemus.

CLAZOMENAE urbs Ioniae, in ora maris Aegaei et sinus Smyrnaei, media inter Smyrnam ad Ortum, et Chium ad Occasum quam Paralus condidit, an. 98. Urb. Cond. 31. Olymp. patria Anaxagorae, Gryna postea dicta, Colophoni Vicina. Strab. l. 14. Plin. l. 5. c. 29. Horat. l. 1. Sat. 7. v. 4.

Apud Melam Clazomena singulari numero [orig: numerô] legitur, l. 1. c. 17. Vide Abdera.

CLAZOMENIA insul. a qua Clazomenii, quos in Maeonia sitos esse constat. Inde vina Clazomenia, quae olim apud Romanos in pretio fuere. Vide Marathusa.

CLC. in nummo Constantii est Cusa Lugduni, interprete Car. du Fresne, vide eum Dissertat. de infer. aevi Numismatibus.

CLEAENETUS qui sua luxu prodegit. Alii dicunt, eum decretum composuisse, ne Ducibus publica cibaria praestarentur. Schol. Aristoph. 322.

CLEANDER [1] unus ex Alexandri Magni Ducibus, per quem Parmenionem interfecit: ipse tandem ob avaritiam et libidinem, qua [orig: quâ] nobilem virginem constuptatem servo suo pellicem dederat, ab Alexandro supplicio [orig: suppliciô] affectus. Curt. l. 10. c. 1.

CLEANDER [2] primus Gelae tyrannus, qui commutata [orig: commutatâ] Oligarchia [orig: Oligarchiâ], sibi dominatum ac singulare imperium stabili vit. Aristot. l. 5. Polit. c. 12.

CLEANDER [3] Cubicularius Commodi Imperatoris, Perenno [orig: Perennô] occiso [orig: occisô], Principi gratus. Quo [orig: Quô] favore impotenter abusus, e mancipio Praetorio Praefectus munera Imperii venum exposuit, Libertos in Senatum allegit, unoque [orig: unôque] anno [orig: annô] 26. Consules designavit. Exules revocatos promovit, legitimos Magistratus depulit, apud Imperatorem, quos vellet, reddens suspectos. Sic Byrrhus, Commodi affinis, periit, plurimique alii in extremum discrimen adducti. Tandem a Commodo occisus est, in gratiam plebis ad seditovem spectantis. Lamprid. in Commodo.

CLEANDRIDAS Dux Laconum. Vide Polyaenum, l. 2. c. 10. n. 2. ubi Thuriorum est. Paulo post ab eodem vocatur Cyrenaeus vitio [orig: vitiô] librariorum. ut recte censet Casaubonus, qui persuasum habet, hunc Callicratidem esse eum, qui Lysandro successit in praefectura Asiae.

CLEANDRIDES Pericles, Ephoris Lacedaemoniorum Cleandridae et Plistianacti multum pecuniae largitus est ob proditionem. Cum ab eodem rationem exigeret civitas, nolens se ipsum et Lacedaemonios rubore confundere, respondit se in necessaria expendisse. Quo [orig: Quô] audito [orig: auditô] Lacedaemonii Cleandridem morte, Plistianactem quindecim talentis multarunt [orig: multârunt], existimantes ipsos corruptos, ut parcerent reliquae Atticae regioni, es hostico excessisse.

CLEANTHES [1] Stoicus Philosophus, Cratetis primus discipulus, Zenonis Cittiensis successor. Hic Phoniae Assii filius, egregius pugil, cum Athenas venisset, Zenoni adhaerens generose philosophatus est, et in iisdem dogmatibus permansit. Tanta [orig: Tantâ] fuit in tolerandis laboribus alacritate, ut alter Hercules dictus sit. Nam cum non haberet, unde se alere posset, noctu quidem in hortis aquam hauriebat, per diem vero in sermonibus exercebatur; unde Phreantes appellatus est, quasi puteos hauriens. Tradunt illum, quae a Zenone audierat, ossibus boum, testisque fictilibus perscribere solitum, cum pecunia non suppeteret ad chartas emendas. Patria ei Assus fuit, ubi et statua ei dicata est, magnificeutiae Romani Senatus [orig: Senatûs] specimen, ut Simplicius refert, qui et vidit. Antigonum Regem, ut et Chrysippum successorem suum discipulos habuit. Recitat eius versus quosdam non inelegantes Clem. Alex. l. 5. Strom.

*mh\ pro\s2 do/can o(/ra e)qe/lwn sofo\s2 ai)+ya geue/sqai,
*mhde\ fobou= pollw=n a)/kriton kai\ a)naidea do/can.
*ou' ga\r plh=qos2 e)/xei sunhto\n kri/sin, ou)/te dikai/an,
*ou)/te kalh\n, o)li/gois2 de\ par' a)ndra/si tou=to/ ken eu/rais2.

Alios eius versiculos a se Latine versos producit Seneca, Ep. 107. quos disertissimos vocat. Sunt autem isti:

Duc me Pater, sumniique moderator poli,
Quocumque placuit, nulla parendi mora est:
Adsum impiger: fac nolle, comitabor gemens,
Malumque patiar quae pati licuit bono.

Laudat eos quoque, sed Senecae quasi auctori tribuens Augustin. de Civ. Dei, l. 5. c. 8. Graecos ipsius Cleanthis habes Epicteti Enchiridio, c. 77. quos licet sine auctore alleget, Cleanthis tamen esse, cui et Seneca tribuit, Stmplicius quoque, in commentario ad eum locum, notat. Vide Laertium, l. 7. Hic cum morbo [orig: morbô] laborans biduum integrum cibo [orig: cibô] abstinnisset, adeo convaluit, ut Medici ipsi omnes cousueta promitterent? quod ille contemnens, inediaque [orig: inediâque] mori cupiens, exstinctus est. Inde adiectivum Cleantheus. Persius, Sat. 5. v. 63.

Cultor enim es iuvenum, purgatas in seris aurer
Fruge Cleanthea [orig: Cleantheâ]. --- -- --- --

CLEARCHUS [1] Heracleae Ponticae tyrannus, festo [orig: festô] Dionysiorum die ad spectaculum progressus, a Chione et Leonida, Platonis auditoribus, sublatus est, cum tyrannidem annos duocecim tenuisset, Olymp. centesimae sextae anno [orig: annô] quarto [orig: quartô]. Iustin. l. 16. c. 4. 5. Diodor. Sic. l. 18. et 20. etc.

CLEARCHUS [2] Dux Laccdaemoniorum, dictabat Imperatorem plus quam hostem metui oprtere: significans eos qui in praelio mottem expavescerent, certum sibi, si deseruissent, exspectare debere supplicium. Frontm. l. 4. Strategem. c. 1. ex. 16. Missus ad Byzantinos pacandos, illorum tyrannidem invasit; a Lacedaemoniis revocatus non paruit, victus ad Cyrum Iuniorem confugit, plurimisque praeliis interfuit. Diodor. Sic. l. 14. Xenoph. Hellen. l. 1.

CLEARCHUS [3] Solensis, Senior, Aristotelis discipulus, ut scribit Ioseph. l. 1. contra Apionem: ubi et eum Peripateticum vocat nulli secundum. Adfert quoque egregium fragmentum ex libro eius de somno. Vide Voss. de Hist. Graec. l. 1. c. 9.

CLEARCHUS [4] Iunior, Ponticus, Athenas profectus, ut operam daret Platoni, in somniis admenitus a studiis literarum recessit. Suidas.

CLEEMPUS Medicus fuit, cui Pythagorae liber de magicis herbis a nonnullis adsuribitur.

CLEMA Graece klh=ma, species vitis, ut ait Ammonius, sive palmes, pampinus seu putius sarmentum erat, Centurionatus apud Romanos insigne. Hinc klh=ma e(katonta/rxion Plutarcho, in Galba dictum. De quo sic Euseb. Histor. Eccles. l 7. c. 14. Marius unus ex his, qui in exercitu Romano magnum decus et honorem fuissent consecuti --- propter testimonium Christi --- capite damnatus fuit. Est quidem honos apud Romanos, qui klh=ma appellatur: quem qui adipiscuntur, eos Centuriones fieri aiunt. etc. vide infra in voce Vitis.

CLEMENS [1] I. Romanorum, III. Episcopus, auditor Divi Petri, ut quidam volunt. D. Dionysium Areopagitam misisse Parisios, dicitur Niceph. l. 2. successit Anacleto, A. C. 91. quo [orig: quô] tempore Domitianus 2. persecutionem excitavit. Constituit, ne Sacerdotes religionis praetextu uxores dimitterent, neve Clerict saecularibus curis impedirentur. Sub Traiano tertiam persecutionem movente, in Chersonesum Tauricam deportatus, et alligata [orig: alligatâ] ad collum anchora [orig: anchorâ] mari metsus est, A. C. 100. Polyd. l. 5. c. 3. Platina. Exstat eius ad Corinthios Epistola prima, quam omnes fere pro genuius agnoscunt. Edidit eam Doctiss. Vir Patricius Iunius Oxon. A. C. 1633. Anglice reddidit, notisque non ineruditis illustravit Gul. Burton. Londini A. C. 1647. Nic. Lloydius. Addo quod Compresbyterum cum cum Lino et Cleto fuisse, Viri eruditi docent: nonnullis eundem eum cum illo, cuius mentionem facit Apostolus, ad Philipp. c. 4. v. 3. censentibus. Inter scripta, quae ei tribuuntur, Constitutiones sunt Apostolicae seu Praeceptiones 8. libris comprehensae; Item Canones Apostolorum: quos noqei/as2 ex Pontificiis et Protestantibus Viros complures eruditos merito damnare, docet multis Gerb. von Mastricht, Hist. Iuris Eccl. num. 107 et seqq. Ei successit Cletus, secundum alios, qui Lini illum successorem faciunt.

CLEMENS [2] II. cognomine Singer vel Schuidger, Saxo, Episcopus Bambergensis, Papa ab Henrico III. Imperatore electus est. Gregorio [orig: Gregoriô] VI. deposito [orig: depositô], A. C. 1046. Ecclesia quippe Dei graviter iam prope per 200. ann. aegrotans et multa, et ea valida remedia requisivit. usque adeo ut ne ignem atque ferrum repudiaret. Sigon. l. 8. ad. A. C. 1047. Contra Simoniacos concilium Romae instituit, Henricum Imperatorem cum uxore a se coronatum, in Germaniam secutus est. Volaterran. Sigebert. Onupbr. Genebr. Ciacconius, etc. Eum escepit Damasus II.

CLEMENS [3] III. Romanus, prius Paulinus, Gregorio VIII. successit, A. C. 1188. Bellum contra Saracenos decrevit, cum Philippo Augusto Galliae Rege hinc tributa, seu decimas Saladinas exigens. Siciliae turbas post Guilielmi Regis obitum sedare conatus est. Caelibatum in Polonia ursit, Cromer. l. 7. Hist. Pol. Obiit A. C. 1191. Successorem habuit Caelestinum III.

CLEMENS [4] IV. Gallus, excepit Urbanum IV. A. C. 1265. prius Guido Grossus vocatus, arma tractaverat, dein Iuri operam dedit: Uxotre mortua [orig: mortuâ], Cardinalis, in Angliam missus, absens Papa electus, et Viterbii coronatus est. Carolum in Siciliae regno confirmavit, Conradino macello exposito, cum Viterbium eum praetervehi videret, Hae optimae victimae ad aras aguntur, dicens, et quaesitus, Vita Conradini mors Caroli etc. respondens, et a Carolo vicissim XL. aureorum M. quotannis stipulatus. Platina et Ciaccnius, in clemente IV. Obiit A. C. 1268. Illi successit Gregorius X.

Archiepiscopus Burdigalensis, successit Benedicto XI. Post undecim mensium dissensionem, A. C. 1305. coronatus Lugduni, ubi muri ruina [orig: ruinâ] Iohanues Dux Britanniae, Galliardus Papae frater, etc. oppressi, Philippus Pulcher et Carolus Valesius, laesi: diadema Pontifici excussum est, ingentis pretii gemma [orig: gemmâ] amissa [orig: amissâ]. Hic sedem Papalem Roma [orig: Româ] Avenionem transtulit, ubi per 72. postmodum ann. mansit. Franciscum Dandulum, Venetorum Ducem, qui excommunicationem deptecaturus venerat, ad pedes suos provolutum, canis instar, ferrea [orig: ferreâ] catena [orig: catenâ] revinctum, subrer mensam suam iacere est passus. Mox Viennae Concilio [orig: Conciliô] indicto [orig: indictô] excidium Templariorum decretum, crux in Valdenses assumpta, Reformatio Ecclesiae, sed frustra, tentata. Tandem, a Iacobo Burgundione, Ordinis Templariorum principe, Lutetiae cremando [orig: cremandô], ad Dei tribunal citatus, dicta [orig: dictâ] die 40. decessit, cum paulo ante nepotem suum, quem multum diligebat sensualiter, Mago [orig: Magô] quodam [orig: quôdam] sacris operante, in locis inferni cruciati vidisset. Libri Clementinarum congestor, Ioh. Balaeus, Clem. V. P. Aemylius, l. 8. Drexelius, in tribunali, l. 2. c. 2. etc. Vide et Morn. myst. iniq. p. 965. Eum Excepit Iohannes XXIII.

CLEMENS [6] VI. prius Petrus Rogerius, Benedicti XIII. successor, literatus, memoriaeque plane in victae. Petrarcha, rer. fam. l. 8. et l. 2. rerum memor. c. 1. Iubilaeum ad 50. annum rduxit, liberalis Indulgentiarum promus condus. Sed notatum, vix 10. ex millenis, qui Romam confluxerant, ob ingentem pestem, rediisse. Has dein indulgentias publico [orig: publicô] scripto [orig: scriptô] Academia Parisiensis refatavit. Ludovicum Bavarum persequutus, post Andreae Regis mortem Legatum Neapolim misit, Graecos cum Armeniis conciliare sategit. Idem Galliae Regibus sub utraque communicare permisit. Obiit Avenione A. C. 1352. sedis 10. an. Eius cadaver cum Clementis V. bello [orig: bellô] civili crutum. Lemovix fuit. Abr. Golnitzius. in Avenione. Platina, in vita eius. Mornaeus, etc. Illisuccessit Innocentius II.

CLEMENS [7] VII. Antipapa, prius Robertus, fil. Amadei, Comitis Genev. a Cardinalibus Cis-Montanis, vim sibi illatam a po pulo Romano questis, Urbano VI. oppositus est, A. C. 1378. Gallis, Hispanis et Apulis ipsi adhaerentibus. Quod schisma 50. ann. duravit; utroque [orig: utrôque] se verum Petri successorem venditante, et alterum ditis devovente, plurimis Principibus, ut Rege Arragoniae, Duce Britanniae, Comite Hannoniae, Republ. Leodiensi neutrum agnoscentibus; ipsa [orig: ipsâ] quoque Gallia [orig: Galliâ] per 3. annos Papae eclipsin facile ferente. Obiit Avenione, A. C. 1394. sedis 16. Ciacconius, in vita eius. Onuphr. Genebr. Chron. Platina, etc. successorem habuit Benedictum II.

CLEMENS [8] VIII. Antipapa, prius Aegidius, Arrago, a solo Arragoniae Rege agnitus, A. C. 1429. paulo post sponte cessit.

CLEMENS [9] VII. fil. Iuliani Medicei, Adriano VI. successit, A. C. 1523. ab Aethiopum Rege, per legatum salutatus est. Carolum V. Imperatorem literis paulo durioribus irritavit, a Pompeio Columna Cardinali ad Concilium Spirae indicendum, citatus. Hinc Castro S. Angeli se inclusit. Mox bella ciens, per Borbonium Ducem oppugnatus, imo Roma [orig: Româ] miraculo [orig: miraculô] expugnata [orig: expugnatâ] et direpta [orig: direptâ], in eadem arce ad incitas redactus est, inde ingenti lytto [orig: lyttô] liberatus clam aufugit. Plstmodum pacem petiit. nuptiisque Alexandri Medicei, cum Margareta Caroli fil. Catharinae item cum Henrico Francisci Regis fil. Sedem firmavit. Nimium largus fulminum evibrator, henricum VIII. repudiata [orig: repudiatâ] Catharina [orig: Catharinâ] Austriaca [orig: Austriacâ], excommunicavit, qui exinde Papae auctoritate in suo regno abolita [orig: abolitâ], se Caput Ecclesiae dixit. Obiit, Paulo [orig: Paulô] III. successore. A. C. 1534. Sedis 11. vitae 56. P. Iovius, in elog. et Histor. Ciacconius, Masson. Onuphr. in vita eius. Genebr. in Chron. etc.

CLEMENS [10] VIII. Florentinus, prius Hippolitus Aldobrandinus, successit Innocentio IX. A. C. 1592. Henricum IV. Galliae Regem regno [orig: regnô] primo exculsurus, moxcum eum praevalere, et consilia de Patriarcha in Gallia creando vigere animadverteret, anathemate exsolvit, Foedus sanctum inter Monarchas et Principes, ad exstirpandos Euangelicos instituit, cui omnes, Galliae Rege, et M. Duce Hetruriae exceptis, nomen dederunt. Ducatum Ferrariae, Alphonso [orig: Alphonsô] mortuo [orig: mortuô], vindicavit. Iesuitis, edito [orig: editô] scripto [orig: scriptô], Clementem VIII. credere legitimum esse Petri successorem, non esse articulum fidei, asserentibus, succensuit: illis nihilominus venia [orig: veniâ] in Galliam redeundi impetrata [orig: impetratâ]. Controversiam de Auxiliis, inter Iesuitas, auctore Molina [orig: Molinâ], et Dominicanos, Augustini sententiam contra Pelagianos defendentes, non decidit. Obiit tandem A. C. 1605. aetat. 69. sedis 13. experientia [orig: experientiâ] rerum inclitus, sed fastu et perfidia [orig: perfidiâ] infamis: ut qui Henricum IV. contra Elisabetham incitaturus, non veritus sit dicere: Posse Principes a foederibus resilire, sine famie periculo, posse mentiri, prodere, etc. Thuan. Hist. l. 113. 131. 132. Speculum Consil. Hisp. Rivetus, in Iesuita vapul. c. 4. Eum excepit Leo XI.

CLEMENS [11] IX. prius Iulius Rospigliosus, Pistoriensis, post Alexandrum VII: Papa, A. C. 1667. commericio [orig: commericiô] cum omnibus Europae literatis inclitus. Lusitaniam Episcopis instruxit, Candiae auxilia summisit, etc. Obiit A. C. 1669. successit ei.

CLEMENS [13] natus Athenis, sed dictus Alexandrinus, quod ibi Lextorem S. Scripturae ageret, Pantheni discipulus, Origenis Praeceptor, floruit sub Severo: Scriptis editis inclitus. De quibus restant nobis 8. libri Stromatum, 3. de Paedagog. etc. Cassiodor. Instit. div. l. 1. Phot. in Bibl. tmem. 109. Hieronym. de Script. Eccl. c. 38. Euseb. Hist. l. 5. c. 11. Et 13. et in Chron. A. C. 197. Tom. 1. Biblioth. Patrum Colon. 561. edit. A. C. 1624. Hieron. et Euseb. Inexhaustae doctrinae virum vocat Casaubonus, Exercit. 1. ad Baron. apparat. Feruntur eius insignia voluiina, plenaque eruditionis, et eloquentiae, tam de Scripturis divinis, quam de saecularis literaturae instrumento, Hieron. de Script. Eccles. Ei praenomen fuit, Titus Flavius, Sixt. Sen. Titus Fabius, Labbe. Claruit secundum Bellarminum ex Baronio A. C. 204. secundum Sixtum Senensem A. C. 200. Opera eius Graece cum notis Sylburgii, Canteri, Arcerii, Hoeschelii et aliorum

prodiere, in fol. Heidelbergae A. C. 1594. Graec. Latin. in fol. Lugduni Batavorum A. C. 1616. Parisiis A. C. 1641. in fol. Latin. ibi dem A. C. 1612. etc.

CLEMENS [15] Historicus, scripsit de Regibus et Imperatorib. Romanis: et ad Hieronyinum, de figuris Isocratis. Suidas

CLEMENS [16] Posthumi Agrippae servus, qui comperto [orig: compertô] fine Augusti Agrippam ferre ad exercitus Germanos concupivit: sed, caede eius patrata [orig: patratâ], furatus cineres, se ignotis locis abdidit, donec crinem barbamque promitteret. Tum ipse se Agrippam, quia aetate et forma [orig: formâ] haut dissimili in dominum erat, mentitus est. Verum astu Crispi Sallustii per duos sive milites, sive clientes, comprehensus, ac in secreta palatii parte, Tiberit iussu, est interfectus.

CLEMENS [17] scriptor versu vitae Alexandrt. Item Anglus presbyter, A. C. 1170. sub Henrico II. commentartis in S. Biblia et scriptis Astronomicis clarus. Voss. de Scient. Matbem. c. 35. et. 23.

CLEMENS [18] archipirata Daniam infestat partesque Christierni II. captivi, post Friderici I. Regis obitum, tuitus, in Christiani III. manus pervenit merito [orig: meritô] affectus supplicio [orig: suppliciô], saeculo [orig: saeculô] praeterito [orig: praeteritô]

CLEMENS [19] Iacobus, Monachus Dominicanus, admissus ad Regem Galliae Henricum III. sub specie arcanorum, Regem literas ab eo acceptas legentem, cultro [orig: cultrô] interfecit, in castris: Nihilominus tantum abhuc virium sauciato Regi erat, ut sicam extractam parricidae infligeret, quem aulici accurrentes ilico trucidarunt [orig: trucidârunt]. A. C. 1589. Vide Thuan. Hist. l. 96. Lud. Lucium, Hist. Iesuit. l. 4. c. 3.

CLEMENS [20] Marotus, Francisco I. à cubiculo, homo facetus, et natura [orig: naturâ] ad Poesin factus. Partem Psalmorum Davidis metro [orig: metrô] reddidit, aliaque satis ingeniose scripsit. Obiit Taurini. San Marth. in elog. l. 1. Strada, de bello Belg. l. 3. Verderius, Bibl. p. 220.

CLEMENS [22] Scotus, saeculo [orig: saeculô] 8. S. Canones reiecit, fratris demortui viduam duci posse cum Iudaeis credidit, I. Christum descensu suo [orig: suô] ad Inferos damnatos liberasse [orig: liberâsse] asseruit, etc. Baron. A. C. 742. 745.

CLEMENTIA [1] tamquam numen ab antiquis colebatur, unde Plutarchus scribit, in Caesare, eius Clementiae templum non ab eius moribus abhorrens decretum fuisse. Simile quid de Atheniensibus legimus, quos in Foro Urbis aram Misericordiae erexisse, ad quam non Artici solum, sed et omnes omnino homines confugiendi potestatem haberent, dicemus infra in voce Misericordia. Vide supra ubi de Hillis. Et certe Demosthenes contra Midiam, virtutem hanc Atheniensibus velut propiam ascribens, eximit solum inde suum Adversarium. Vide Ulpianum ad l. Cumprimis autem perpetua iis consuetudo adsignabatur, vi oppressos in libertatem vindicandi. Ulpianus, ibid. *(/o ti su/nhqe/s2 e)sti tou\s2 a)dikoume/nous2 e)leuqerou=n a)ei\ th=| po/lei. Cuius Clementiae exempla, in totam Graeciam redundantia, plurima indicat idem Demosthenes, de Corona. Vide quoque Libanium multis locis. Coeterum Numinis huius effigiem nullam fuisse, indicat Statius, Theb. l. 12. v. 493.

Nulla autem effigies, nulli commissa metallo
Forma Deae, mentes habitare, et pectora gaudet.

Ubi Schol. A nullo pictore, sculptore, plasta, statuario, fusore, cusore, aut ullo Artifice forma buic Numini assignata est, quia nullibi habitat, nisi in corde humano. Et Claudianus, ubi de eodem ac Stilicone suo, l. 2. v. 12.

Haec Deae pro Templis, et ture calentibus aris
Te fruitur, posuitque boc [orig: bôc] pectore sedes.

Ad quem locum consule Casp. Barthium, quae Secunda [orig: Secundâ] Recensione notavit, item, Adversar. l. 60. ad Augustinum de Civ. Dei, l. 1. c. 10. nec non eiusdem Operis, l. 42. c. 28. Similia sunt in Sixti quoque Sentent. 40. Quibus adde Fr. Lindenbrogium ad P. Warnefridum, Histor. Langobard. l. 5. Thom. Dempster. Antiqq. l. 2. c. 2. Alios.

CLEMENTIA [2] Andegavensis, uxor Ludov. Hutini Galliae Regis, filia Caroli Martelli Hungariae Regis ex Clementia Habspurgica: marito [orig: maritô] mortuo [orig: mortuô] filii posthumi Iohannis mater. Budae orphanotrophio [orig: orphanotrophiô] erecto [orig: erectô], etc. obiit, A. C. 1328.

CLEMENTIA [3] Bourgesia, Lugdunensis, Poeseos et M usices perita. Audito [orig: Auditô] sponsum in primo bello civili interemptum, dolore confecta, diem obiit.

CLEMENTIA [4] Isava, Tholosana, instituit ludos dictos Floreaux, liberalitate et doctrina [orig: doctrinâ] inclita. Verderius, Bibl. Gall. p. 218. 219.

CLEMENTINAE nomen libri Septimi Decretalium, a Clemente V. Pontifice Romano compilati. Hic enim sede Pontificia [orig: Pontificiâ] Avenionem translata [orig: translatâ] novo [orig: novô] augmento [orig: augmentô] Pontificium Ius locupletaturus libris itidem 5. iisdemque titulis (quibus compilationes Gregorii IX. et Bonifacii VIII. constant) inclusit suas et Concilii Viennensis constitutiones, sed praepropere mortuus vulgare non potuit, imo moriens vetuit, ut Adventinus refert, Annalium, l. 7. Qua [orig: Quâ] prohibitione non obstante Iohannes XXII. qui eum excepit, librum publici fecit iuris; de qua editione sic Aventinus: Septimum Iuris Pontificii librum, quem Clemens V. decessor eius composuerat, sed quod multa, quae simplicitati Christianae, libertati Religionis imponerent, ibt continerentur, publicare supersederat, atque animam agens aboleri iusserat (Iohannes XXII.) edidit, omnia, quae ibidem scripta erant rata fore constituit, quae a Benedicto, qui Ioanni successit, rursus antiquata sunt. Noluit autem has vocari librum VII. Iohannes, sed Clementinas inscripsit, misitque ad Universitatem Bononiensem, cum Praefatione sua, anno [orig: annô] 2. sui Pontificatus, qui est Christi 1317. Glossas ad eas edidit Fr. Zabatella, qui et in Decretales scripsit, vide Gerh. von Mastricht, Iuris Pontif. seu Eccles. Histor. p. 371.