CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

COEMETERIA urbis Romae,Strab. Martyrol. Rom. plura fuere: in quibus 1. Calepodii, via Aurelia, apud S. Pancratii templum. 2. Commodillae, via Ostiensi, apud Basilicam S. Pauli. 3. Komitillae, via Ardeatina, apud Ecclesiam sanctae Petronillae. 4. Priscillae, in eadem via. ubi etiam coemeterium Basilei. 5. Balbioae quoque in eademmet via. 6. Praetexti, in via Appia, apud S. Iannarium. 7. Callisti, extra portam Capenam, ad Basilicam S. Sebastiani. 8. Cyriacae, via Tiburtiona, apud Basilicam S. Laurentii extra muros. 9. Praxedis, via Salaria, apud sacram aedem S. Silvestri. 10. Inter duas lauros, via Lavicana, apud aedem lanctae Balbinae, coemeterium ad Ursum pileatum dicebarur. 11. Ad Insalatas quoque via Portuensi, apud Ecclesram S. Felicis. Vide Catacumbae, et hic [orig: hîc] infra.

COEMETERIUM Graece *koimhth/rion, vox apud medii aevi Scriptores Ecclesiasticos recepta pro sepulchro, koima=sqai, dormire: somno enim Fidelium mortem in Sacris comparari, tralatitium est. Haec omni tempore benedicta et Fidelium sepultutae consecrata fuisse, notum. Cum enim Geutiles quogue sepulchra religiosa esse agnoverint, quatenus humanum corpus in iis conderetur, Celsus, ff. Lib. 11. iit. 7. Maiori longe iure Fideles Coemeteria, Postquam mortuorum in Christo corpora, quae Templa Spiritus S. fuerant, recepissent, pro sacratis habuerunt. Et quidem in primitiva Ecclesia, cum commodioribus locis adhuc destituti essent Christiani, illus ad Deum invocandum eiusque Verbum audiendum, convenerunt. Constitut. Apostolic. quae sub Clementis nomine circumferuntur, l. 6. c. 30. Congregamini in Coemeteriis, ligite libros sacros, ac ad mortuorum tamulos Psalmodias canite. Postmodum, cum laxius habitare inciperet Ecclesia, Coemeteriis foris, Templis vero sacrorumque Conventuum locis, intra muros Urbium locus fuit. Sensim tamen superstitio gliscens Coemeteria Templis adiunxit primum; mox crescens et adulca, cumque turpi lucro (quod ex sepulchrorum et honoratiorum locorum venditione, sub beneficii specie, captabatur) coniuncta, ex Templis Coemeteria fecit. Quorum prius inter provincias prima fecit Africa, ut ex Augustino, Coemeteriorum Templis viemorum, saepius mentionem faciente, discimus. Posterius, sequenti tempore fieri incepit, quod Concilium Brachareuse corrigere hoc [orig: hôc] Can. conabatur: Placuit, ut corpora defunctorum nullo [orig: nullô] modo [orig: modô] intra Basilicam Sauctorum sepeliantur, sed, si necesse est, deforis circa murum Basilicae,usque adeo non abborret. Nam si firmissimum hoc privilegium usque nunc retinent civitates, ut nullo [orig: nullô] modo intra ambitum murorum cuiustibet defuncti corpus sit humatum, quanto magis hoc venerabilium Martyrum debet reverentia obtinere? Sed et Constitutio Caroli M. Ansegiso in Capitulari memoratur, ut nullus deinceps in Ecclesia mortuum sepeliat, quae a Durantio religiosa aut pia Maiorum constitutio vocatur, de Ritibus Eccl. l. 1. c. 23. Derivat autem eam idem ab Optati Milevitam tempore, his verbis: Nec sepultura in domo exbiberi concessa est. Cumque ostendisset, olim Imperatores magno honori duxisse, in Templorum vestibulis sepeliri: At bodie, inquit, ibid. recepta [orig: receptâ] consuetudine, praeter maiorum leges et instituta, Christiani, nedum lmperatores et Sacerdotes, quibus id postea indultum fuit, sed etiam Laici, passim intra Ecclesiam sepeliuntur. Digni proin, qui audiant Cyrilli, ad Gentiles, verba, l. 10. ubi illis exprobrat, Templa eorum celebria nominata fuisse sepulchra et sepulchra suisse templa. Certe non apud Israelitas solum, extra urbis pagosque sepulturarum loci designabantur, ut apparet ex Gen. c. 25. v. 9. ubi de Abrahamo; Matc. c. 5. v. 2. 3. ubi de Gadarenis; Lucae c. 7. v. 12. ubi de vidua Naimitica; Iohann. c. 11. v. 38. ubi de Lazaro; Ioann. c. 19. v. 41. ubi de Iosepho Arimatheensi. Sed et apud alias gentes, Romanos, de quibus vide XII. Tabb. Graecos, vide Platonem, de LL. l. 2. Alios. Hinc Chrysostomus de suo tempore, Serm. de Fide et Leg. Nat. Omnis civitas, amne castellum ante ingressum sepulchra babet, ut contendens intrare in civitatem --- videat primum quod fit. Ante portas sunt sepulchra --- ubique ante oculos est nostrae humilitatis schola. Et sane Templa, in quibus quottidie magnus hominum numerus ad Dei cultum confluit, morruis replerie re neutiquam est: quum eorum exhalationes saepius vivis damnum inferant; nec religioni id convenire, Concilium praedictum censuit. Uti vero prisci Patriarchae sepulturis fidem suam de Dei promissionibus restabantur, ita etiam Christiani in iisdem locis, quibus in fide Christi morientium corpora condebantur, sepeliri summopere desideraverunt. Hinc carpit Cyprianus in Marriali Episcopo, Ep. 78. edit. Pamel. quod, cum reliquis fidelibus eum commode iungere licuisset, in Gentilium sepulchris condi maluerit. Ab Haereticorum vero et Schismaticorum Christianorum tumulis non adeo abhorruere [orig: abhorruêre] tum Fideles, ut, cum necessitas postularer, in illis sepeliri recusaverint. Unde gravissime conqueritur Optatus Milevitanus, contra Parmen. l. 6. de Donatistis, ira Coemeteria sibi vindicantibus, ut Catholieos non admitterent. Vide plura hanc in rem apud Andr. Rivetum, Summae Controv. Tr. 2. Qu. 42. et hic [orig: hîc] passim, inprimis voce Polyandrium

COEMPTIO unum fuit ex tribus Nuptiarum apud Romanos generibus, indigitatum Virgilio, l. 1. Georg. v. 31.

Ubi Servius, Tribus, inquit, modis apud Veteres nuptiae fiebani. Usu; si verbi gratia [orig: gratiâ] aulier anno [orig: annô] cum viro, licet sine legibus, fuisset. Farie; cum per Pontificem Maximum et Dialem Flaminem, per fruges et molam salsam coniungebantur, unde Confarreatio appellabatur --- Coemptione vero atque in manum conventione, cum illa in filiae locum, Maritus in Patris veniebat, ut si quis prior defunctus esset, locum haereditatis iustum alteri faceret. In quibus verbis quod Coemptionem cum in Manum Conventione, eandem videtur facere, arguitur a Seldeno, docente, etiam eam, quae usu erat uxor, et quae farre, in manum convenisse, sicque tres has legitimas in manum

Conventiones nuptiales fuisse. Coemptioni autem ptetium intervenisse, indicat ipsa vox; quemadmodum et Sponsalibus apud Hebraeos, nummo [orig: nummô] eiusque valore initis, atque in Nuptiis, iteratis. Hinc Varro, de Vita Popul. Roman. l. 2. apud Nonium, Nubentes, ait, vetcri lege Romana [orig: Romanâ] asses tres ad maritum venientes ferre solitae; atque unum quem in manu tenerent, tamquam emendi causa [orig: causâ] Marito dare, alium, quem in pede haberent, in foco Larium familiarium punere, tertium in sacciperio cum condidissent, compito vicinali solere rezonare; alii resignare. Quomodo emebat, aut quasi, Sponsa Sponsum. Sicuti apud Indos, pari boum, Sponsas mercabantur, teste Strabone, l. 15. Et de Germanis Tacitus, c. 18. Dotem non Uxor Marito, sed Maritus Uxori offert. Intersunt Parentes et propinqui, ac munera probant --- In haec munera Uxor accipitur etc. De phiala Sponso Sponsaeve, ex Graecorum, aliorumque in Orienre populorum, more, dari solita, multa adnotavit Casaubonus, ad Atbeh. l. 13. c. 34 Equum item arnns instructum, peractis nuptialibus Sacris, dabat Spousae Sponsus, apud Thessalos, teste Aeliano [orig: Aelianô], de Animal. l. 14. c. 34. Quam in rem plura, ubi de Dote. Sed et emptas pariter Uxores, in ipsis Sponsalibus Nuptiisque, notat ex LL. veteribus Burgundionum ac Saxonum, Brissonius, de Ritu Nupt. Vide quoque Iac. Gutherium, de vet. Iure Pontific. l. 2. c. 6. Qui ritus etiam in Christianismo ex parte retentus est. sane Coemptionis veteris reliquiae manifestissimae sunt, in arris Sponsalitiis ac pecunia pro more in ipso nubendi actu memorata: uti pluribus docet Brissonius, l. cit. et Ioann. Seldenus, Uxor. Hebraic. l. 2. c. 20. et 25. Vide quoque infra Materfamilias, it. Solidus.

Nunc Priamo nostro, siquis est emptor, Coemptionalem Senem
Vendam ego, venalem quem habeo, extemplo, ubi oppidum expugnavero.

Senex ist, ex eo genere, in quibus singulis vix quisquam facit pretium, sed qui auctioni aliorum accedunt. Sic servus apud Ciceronem, Famil. Epist. l. 7. Ep. 29. Curius, sum, inquit, xrh/sei uno tuus, kth/sei de\ Attici nostri, ergo fructus est tuus, mancipium illius: quod quidem si inter senes Coemptionales venale proscripserit, egeritnon multum. Hoc est, si mihi inter reiicula istiusmodi mancipia titulum in venalitio pinxerit, vendideritque me, parum rei fecerit. Quare, quia inutiles sumus et nullius pretii: uti de se modeste. Theodoro Ad. Sibero ge/rwn sumprasimos, sunwnh/simos2 ist. Nempe in venalibus, quantumvis viles, mutilos, effetos, locum invenisse, indicat Seneca, Ep. 47. Stare ante Callisti limen dominum suun vidi, et eum qui illi impegerat titulum, qui inter reiicula mancipia produxerat, aliis intrantibus excludi. Retulit illi gratiam servus ille in primam decuriam coniectus, in qua vocem praeco experitur. Ubi Decuria vocat illum gregem, uti Columella, l. 1. c. ult. Classes vero non maiores quam decem hominum faciendo, quas decurias appellaverunt antiqui. Sic turdorum decuria vel corona, apud Martialem in Xeniis, lemma est Epigrammatis 49. Quae enim singula liceri aspernabantur homines, ea plura in unum pretium mittebantur, aut addita desideratioribus, sive mancipiis, sive rebus, venum exponebantur: quemadmodum quottidie videmus et in auctionibus, maioris pretii quae suut, singula, viliora acervatim protrudi. Cuiusmodf Coemptionalis Dervi exemplum plane lepidissimum, praeber Plinius, l. 34. c. 3. in Clesippo fullone, qui iussu Theonis praeconis accessio candelabri Corinthii factus est: vide supra in voce Clesippea *)apisqe/wsis2, et plura hanc in rem, apud Ioh. Frider. Gronov. de Pecun. vet. l. 4. c. 8.

COENA [1] quasi koinh\, quia antiquitus seorsim solebant prandere Romani, cenare cum amicis, Plut. Symp. l. 8. c. 6. Comessationem antecedebat et Prandium primo, dein Merendam sequebatur. Olim Vesperna dicta, a vespertino, quo [orig: quô] sumebatur, tempore, hora enim eius apud Romanos diei nona erat, communiter; At hora quinta, vel sexta, cum couvivia tempestiva, diebus festis ac sollennibus agitarentur. Iuvenalis, Sat. 11. v. 205.

Tertullianus, in Apologet. Saturnalibus non lavor diluculo [orig: diluculô], sed bonesta [orig: bonestâ] et salubri hora [orig: horâ] etc. Quemadmodum apud Atticos legitimum Cenae tem pus fuit, cum deka/poun aut dwdekapoun esset stoikei=on; uti loquitur Lucianus, in Saturnalibus: Sed diebus festis, quibus maturius itidem solebant inire convivium, to\ e(ca/poun observabant ave e(pta/poun; quorum illud, umbra videl. 10. vel 12. pedum, horae 9. vel 11. istud, nempe umbra 6. pedum, horae quintae vel sextae Romanorum respondet. Hora [orig: Horâ] una [orig: unâ] veroante lavabant Romani, quam Cenam auspicarentur etc. Quam in rem vide Salmas. ad Solin. p. 648. Cena autem erat semper in usu etiam cum prandia nondum invaluissent: Lautiores enim tantum olim prandia obibant, idque sine ulla ferculorum pompa aut splendido apparatu, ad magnificas et exquisitas epulas amicis in cenam condicturi. Imo erat cum Cena idem, quod Prandium, significabat, Festus. Hinc tam frequens cenarum, prandiorum nulla, certe raro mentio, in magnifici alicuius apparauts descriptione; Horat. l. 2. Carm. od. 14. v. ult.

Absumet bares Caecuba dignior,
Servata centum clavibus: et mero [orig: merô]
Tinger pavimentum superbo [orig: superbô],
Pontificum potiore cenis.

Unde de nepotum, in noctem multam, imo in alterum Solem, convivia extendentium luxu, querela M. Tullii, Orat. 2. in Catil

Liv. Dec. 3. l. 3. Ael. Lampridii, in Commodo etc. Distinxere [orig: Distinxêre] autem Cenam antiqui in tres patres, seu missus: Antecoenium seu Gustum seu Promulsida, Cenam ipsam, cuius quod ptaecipuum ferculum erat, Cenae caput dicebatur, et Bellaria, seu Mensam pomorum seu Mensas secundas. In Antecoenio mora ponenda esse, voluti Galenus: At Metellus Pontifex echinos, ostreas crudas, pelorydas, spondylos, turdum, asparagos; subtus gallinam altilem, patinam ostrearum pelorydum, balanos nigros, et albos: Interdum spondylos, glycomaridas, urticas, ficedulas, lumbos, capragines, aprugnos, altilia ex fatina involuta, murices et purpuras ante cenam apposuit, apud Macrob. Saturn. l. 3. c. 13. Ipsius Cenae initium priscis fuit lactuca, ova et lucanicae: at praedictus gurges in cena apposuit sumina, synciput aprugnum, patinam piscium, patinam suminis, anates, querquedulas elixas, lepores, altilia assa, amylum, panes Picentes, Idem ibidem. Secumdae mensae dicebantur Mensae pomorum, cum scil. apponerentur bellaria, quo [orig: quô] vocabulo [orig: vocabulô] omne genus secundae mensae significatur, puta nuces, pyra, poma, ficus, oleye, uvae et alia, de quibus multa apud eundem Macrob. Saturnal. l. 3. c. 18. 19 et 20 et Varronem, in Satyra Menippea, apud A. Gellium. Vide quogue infra Epidipnides, it. Mensae Secundae. Luxuria [orig: Luxuriâ] postmodum immensum crescente, Leges Sumptuariae latae sunt, e quibus Licinia lex cum non plus centussibus, praeter terra [orig: terrâ] nata, in cenas impendi iuberet, Cenae centenariae inde ortum traxerc. Foris autem coenasse [orig: coenâsse] Rommanos, neque mensam omnino tollere, sed semper aliquid super ea relinquere consuevisse, docent Macrob. Plut. in. Quaest. Rom et Sympos. etc. Porro Cena Adicialis, quibusdam eadem est cum Pontificia, quae lautissima esse solebat: Lipsius autem de Magnis. Rom. l. 4. c. 9. vult Aditialem legi, eam enim intelligit, quae in aditu honorum seu muneris inauguratione a Magistratibus exhibebatur. Cena Dubia dicebatur, cum mensa omnis generis exquisitissimis ferculis erat instructa, ut in tanta copia ambigerent convivae, quo potissimum manus porrigerent. Eadem Recta quoque nuncupata est, opposita sportulae, qua [orig: quâ] voce indigitabatur munus, quod Romani clientibus, Principes populo in sportula dabant, velut obsonium: cuius vicem aliquando pecunia supplevit. Budaeus, Liberaliores divites salutatoribus suis rectam Cenam exhibebant, sordidi sportulam tantum. Hinc factum, ut Sportula, pro viliore Cena, aliquando caperetur. Martial. l. 8. Epigr. 50. v. ult.

Plura vide apud Plinium passim, Stuckium, de Conviviis, l. 1. c. 35. Pancirollum, l. rer. deperditar. c. de cibi capiendi modo, Turnebum, Advers. l. 5. c. 10. Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 5. c. 29. cum Thom. Dempsteri Paralipomenis etc. Ut et supra in voce Cibus, ac infra in Convivia, Fora, Hora. Atque haec de Cena communi, sed et in multis paganicis Sacris epulae agitabantur, uti notum, quae *dei=pna itidem plerumque, h. e. Cenae, appellatae sunt. Unde in Oschophoriis Atheniensium, inter alia Ministeria mulieres fuerunt *deipnofo/roi dictae. Isaac. Casaubonus, Exercit. 16. num. 31. De Christianorum vero Cena Mystica, vide hic [orig: hîc] infra, ut et de alio eorum Convivio sacro, quod Tertullianus, Apologeici c. 29. ubi illud fuse describit, etiam Cenam appellat, quodque a priore toto [orig: totô] genetre diversum postmodum ob varios abusus Templis eiectum, ac tandem penitus sublatum est, supra in voce Agape.

COENA [2] Cerea, apud Ael. Lamprid. in Heliogabalo, c. 25. Parasitis in secunda mensa soepe ceream cenam, saepe eburneam, aliquando fictilem, nonnumquam vel marmoream vel lapideam, exhibuit: ita ut omnia illis exhiberentur videnda de diversa materia, quae ipse cenabat, quum tantum biberent per singula fercula et manus, quasi comedissent, lavarent. Vide supra Cerea cena.

COENA [4] Domini, Graece *dei=pnon *kuriako\n, 1. Corinth. c. 11. v. 20. quae aliter *eu)logi/a, Bdenedictio 1. Corinth. c. 10. v. 16. *euxa risti/a, Gratiarum actio, Matth. c. 26. v. 27. *kainh\ *diaqh/kh, Novum Testamentum, Luc. c. 22. v. 20. *tra/peza *kuri/ou, Mensa Domini, 1. Corinth. c. 10. v. 21. *kla/sis2 a)/rtou, Fractio panis, 1. Corint. c. 10. v. 16. *koinwni/a, Communio, 1. Corinth. c. 10. v. eod [orig: eôd]. et *sw=ma tou= *xristou=, Corpus Christi, appellatur ex verbis institutionis Matth. c. 26. v. 26. ut Ecclesiasticas eius appellationes, quarum 24. collegit Burmannus, praeteream: alterum est Christianorum Sacramentum, sacris veter. Israelitarum epulis ac conviviis respondens; uti in priscis inundationibus ac lotionibus Baptis mi quaedam imago fuit. Eius Auctor et Institutor Dominus noster, unde Domini cena dicitur; Administeri Apostoli, ac qui illos sequuti sunt, Ecclesiae rectores ac praesides, quibus peculiarem sacrorum curam ac ministerium dedit, ne promiscuo [orig: promiscuô] usu contaminentur, ac inter tractantium manus paulatim evilescant. Convivae in prima cena fuere [orig: fuêre] Apostoli: In Ecclesia postmodum Christiana, universi ad Mensam hanc accedebant, nullis de Fratrum coetu, qui Sacris intererant, exeuntibus, nisi qui ipsius Ecclesiae iudicio [orig: iudiciô] a)mu/htoi adhuc erant, vel ob crimen arcebantur, Catechemenis videl. et Paenitentibus, quibus et Energumenos, si forre adessent, adiungebant. Qui Christanorum fervor labente dein disciplina [orig: disciplinâ], dum Fideles socordiae sese dedunt et dignos se S. Cena facere laborem existimant, ac sacris Symbolis carere malunt, non parum refrixit. Unde factum deinceps, ut multi, qui Sacris intererant, nihilominus communione abstinerent. Instituit autem Servator Convivium hoc sacruna, commemorandae ultimae ac emortuali cenae, utque tristissimae noctis illius imago, atpue universae passionis et sacrificii eius memoria de Ecclesia numquam deperiret. Ac, sicut in Baptismo ritum quendam Iudaeorum initatus est, quem in novae Ecclesiae Sacramentum consecravit: ita haec Cena, ad mensam Paschalem primum coepta, cuius vel pars vel appendix erat, in N. T. Sacramentum commutata est, ac nobiliorem in usum dedicata; unde dein in Paschatis locum successit ac in

Ecclesia obtinuit. Postquam enim verus Agnus venisset, qui ipse in ultimo epulo praesens erat, ac luce sua [orig: suâ] umbram illam explebat, sacrificalibus Agnis opus non amplius erat. Elementum ergo, utiin Convivio sacro, hic [orig: hîc] duplex Panis et Vinum. Et quidem Panis, quo [orig: quô] Christus in prima Cena usus est, fuit azymus: quod accidentarium erat, ex lege Paschatis, quae fermento [orig: fermentô] omni abstinere per eos dies iubebat. Unde vetus Ecclesia quottidiano [orig: quottidianô] ac cibario [orig: cibariô] usa est, plane ad sensum Domini, qui panem, quo [orig: quô] in communibus epulis vescimur, ad concinniorem mysterii significationem, instituit. Quo [orig: Quô] et Apostoli tum in Iudaea, tum inter Gentes, postmodum usi sunt, Actor. c. 2. v. 42. et c. 20. v. 7. coll. cum 1. Corinth. c. 10. v. 16. 17. etc. 11. v. 26. cum azymus ad V. T. ceremonias potius pertineret. Vinum, Matthaei, c. 26. v. 29. Vitis genimen dicitur, cuius loco [orig: locô] in regionibus, ubi vini penuria est, illud, quod vini vicem ibi praestat, usurpatur; quod idem de pane quoque intellectum vult Auctor praefatus. Utriusque copia solebat apud Veteres a Fidelibus spontanea [orig: spontaneâ] liberalitate conferri, atque sic ex collatitia dape S. Cena instrui. Unde oblationis, oblatarum ac cacrificii, nomina: ac reprehendit Cyprianus, Serm. de Eleemosynis, mulierem, quae in Dominicum sine sacrificio veniebat, ac partem ex sycrisicio, quod pauper obtulerat, sumebat. Addebant et alia dona, ad Agapen instruendam, de qua dictum suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Porro Consecratio Symbolorum a Domino facta est, precibus, gratiarum actione, et expressis verbis, quibus voluntatem suam testatus Panem corporis, et Vinum sanguinis sui pignus Ecclesiae tradidit. Quod Servatoris exemplum vetus Ecclesia sancte imitata est: ut in qua audiebatur primum sacra Lectio, tum Concio vel Sermo; inde Preces concipiebantur etc. atque sic ad SS. Mysteriorum participationem accedebatur.Peractis enim precibus, post osculi colluctationem, quod Orationis signaculum Tertullianus vocat; et dextrae congressum, quod ipsi est panem miscere, afferebantur Praesidi a Ministro vel Diacono oblatarum partes. Quibus ille acceptis, postquam nomina offerentium fausta [orig: faustâ] commemoratione prosequutus esset, Panem et Vinum, clara [orig: clarâ] voce audiente et Amen acclamante Populo [orig: Populô], benedixit primum; dein Panem fregit, more a Cenis Iudaicis desumpto [orig: desumptô]; postea ipse de eo gustavit, ex eodem more; distribuitque sacris convivis, addito [orig: additô] accipiendi et comedendi mandato [orig: mandatô]. Similiter Poculum benedixit, vinum infudit, tradidit et omnes ex eo bibere iussit, secundum Marc. c. 14. v. 23. Cui S. Symbolorum usui postmodum alii usus ritusque extra S. Cenam accessere [orig: accessêre]. Processu enim temporis deferri facratus panis non solum ad absentes, sed etiam ad infirmos; quin imo vino [orig: vinô] intinctus moribundis in os ingeri coepit; Unde commeatum et viaticum dixere [orig: dixêre]. Domum etiam persaepe secum adferebant fervente praesertim persecutione, quo quottidie Christum gustare atque ad certamen sese praeparare possent. Denique et alium praeterea panem habebant Veteres, sacrum quidem, sed non sacramentalem; quem, communis Fidei testandae causa [orig: causâ], Episcopi ad dioeceseos suae Presbyteros, vel ad alios Coepiscopos, missitabant: vocabant auteni istas micas Eulogias. Qui tamen ritus, ac nonnulli alii, Conciliorum auctoritate non semel compressi leguntur etc. Clausit Cenam Dominus Hymno [orig: Hymnô] paschali, ac porro sermonibus sanctissimis extremam illam noctem transegit. Cuius exemplo [orig: exemplô] et Veteres gratiarum actione ad extremum defungi, et dara [orig: darâ] ex more pace populum dimittere solebant, sollenni formula [orig: formulâ], Ite in pace. Unde, quod concio tum missa esset, Missae nomen exortum est. Residuae autem micae, in Agaparum usum, quod S. Cenae, ut olim antecoenium, ita deinceps, mutato [orig: mutatô] ordine, perdiu velut corollarium fuit; vel, iis abolitis, Clero aut Catechumenis, aut pueris de ludo redeuntibus, aut denique pauperibus, cedebant. Locus primo privatae aedes, in quibus tamen Fratrum conventus; deinde Templa fuere [orig: fuêre].Tempus quod attinet, prima Cena celebrata est Feria [orig: Feriâ] V. ante festum Paschatis; quem diem annuatim ecclesia vetus quoque servavit: ceteroquin et aliis diebus communicabant, praesertim Dominico [orig: Dominicô] die, uti Iustinus testatur. Quod Horam, vespertino [orig: vespertinô] tempore Christus convivatus est, ob Paschatis sollenne, quod alio [orig: aliô] diei tempore fieri erat nefas. Servaruntque [orig: Servâruntque] illud diu Veteres, quorum nocturnas et deinde antelucanas Cenas saepe legimus. Quamquam et aliae cenandi horae ipsis postmodum usurpatae fuerint. Nam ubi ieiunia vel semiieiunia agitabant, qua [orig: quâ] hora [orig: horâ] illa [orig: illâ] solvebantur; vel ubi ieiunare non licebat, matutino [orig: matutinô] tempore Cenam faciebant. Plerumque autem ieiuni eam celebrabant; unde deinceps nata Latinorum lex, qua [orig: quâ] Eucharistiam nisi ieiunantes non sumunt etc. Plura hanc in rem, utpote de Convivii huius Mysteril, et re significata; de eius efficacia et usu, de erroribus circa eam tum veter. Aquariorum, Artotyritarum, Cataphrygum, Gnosticorum, Marcosiorum, Semidalitarum, aliorum; tum hodiernorum non paucorum, aliisque huc pertinentibus, vide apud Ecclesiasticae Kei Scriptores, inprimis qui iam sub praelo sudat, Io. Casp. Suicerum in Thesauro Eccl. ut et hic [orig: hîc] passim, in vocibus Dona, Eucharistia, Eulogia, Norunt [orig: Nôrunt] Fideles, Panis Fractus Synaxis etc. Nec omittendum, in Communione Roman. hodieque sic dici quintam Feriam ultimae hebomadis Quadragesimae, quod ea [orig: eâ], uti dictum, mysterium Dominicae Cenae a Christo fuerit institutum. Vide Isidorum, de officiis Eccles. l. 1. c. 28. et Honorium Augustodum. l. 3. c. 84. In ea omnes Sacerdotes totumque, uti vocant, Clerum, ex decoreto soteris Papaead sacram Synaxon. accedere teneri, dicitur can. in Cena Domini de consecrat. dist. 2. idque cum stola in collo, Concil. Bracar. 3. can. 3. Excommunicatio insuper recitatur etc. Vide Dominicum Macrum in Hierolex. voce Feria V. in Cena Domini, ut et infra, Natalis calicis, it Partes, ubi de ritu utraque [orig: utrâque] manu S. Cenam sumendi inter alia.

COENA [6] Feralis, apud Appuleium, Floridorum l. 4. Procul igitur faces abigerent; Procul ignes amolirentur; Cenam fcralem a

tumulo ad mensam referrent: inter Veter. parentalia indigitata arnobio, l. 7. in his, Nam pulticulae, tura cum carnibus rapacium alimenta sunt ignium, et parentalibus coniunctissima mortuorum. Nempe quia quemadmodum ista in rogum iniciebantur, sic et in sacrificiis in aram accensam consumenda imponebantur. Primum enim, quum mortuus tremaretur, Cena feralis in rogum inferebatur. Catullus, Epigr. 60.

Uxorne Mani, saepe quam in sepulchretis
Vidistis ipso rapere de rogo cenam,
Quum devolutum ex igne prosequens panem,
Ab semraso tunderetur ustore.

Quem ritum false ridet Tertullian, de Resurr. carn. c. 1. At ego magis ridebo vulgus tunc quoque, qui ipsos defuncios atrocissime exurit; quos postimodum gulosissime nutrit; iisdem ignibus et promerens et offendens. Idem dein in parentalibus quotannis factum, mense Februario [orig: Februariô], et ad epulas illas propinquorum animae invitatae. Unde scribit Artemidorus, memoriam eius, qui laqueo [orig: laqueô] vitam sibi abrupisset, tanta [orig: tantâ] ignominia adflictam fuisse, ut nec in parentationibus inter coeteros propinquos nominaretur, l. 1. Onirocrit. c. 5. Ritum certe docet Ausonius, Carm. pen. Prosessor. ubi de primis ei inferiis sermo,

Grammatici in studio, vel Rhetoris, aut in utroque,
Quos memorasse mihi morte obita [orig: obitâ] satis est.
Viventum inlecebra est laudatio. Nomina tantum
Voce ciere, suis sufficiet tumulis.

Atque hi, qui sic praeteribantur, nomina non habere, o)/nma ouk e)/xein dicebantur. Ut vero quisque sciret, ubi situs esset ist, cui parentare, manesque eius placare volebat, tumuli inscribi solebaut: bustum quogue ipsum nonnumquam stipite signari, et ne moveretur stipes, concremati nomen addi quod utrumque discimus ex Lucano, et quidem prius, l. 8. v. 771.

Interea parvo signemus littora saxo,
Ut nota sit busto. Si quis placare peremptum
Forte volet, plenos et reddere mortis honores,
Inveniat trunci cineres, et norit [orig: nôrit] arenae
Ad quas Magne tuum referat caput --- --

Nautaque ne bustum religato [orig: religatô] fune moveret,
Inscripsit sacrum semiusto [orig: semiustô] stipite nomen:
Hic situs est Magnus --- --

Utque haberent inferiae, quo inferrentur, in parentalibus quoque rogi exstruebantur. Ovid. l. 2. Fastor. v. 534. ubi de iis,

Aras Arnobius vocat ubi supra: docetque idem apertissime Lucianus *)epiokopou=sin. Unde Glossae, parentat, u)pokai/ei nekroi=s2 neku/sia. Vide Desid. Herald. Animadversion. ad Arnobium d. l. nec non hic [orig: hîc] passim, ubi Funebria tractamus, imprimis infra voce Rogus et Parentalia.

COENA [9] Libera, in Passione S. Perpetuae et Felicitatis, Pridie quoque, cum illa Caoena, quam Liberam vocant, quantum in ipsis erat, non cenam liberam, sed agapen cenarent, eadem [orig: eâdem] consiamtia [orig: consiamtiâ] ad populum verba ista iactabant: dicebatur illa quam cenabant in publico, qui ad ludum, vel ad bestias damnati erant, pridie antequam pugnarent: sic nuncupata, vel quod apponeretur ipsis, quidquid postulassent [orig: postulâssent]; vel quod summa cum libertate et licentia perageretur. Liberalia vocat Tertullian. Apologet. c. 42. Non in publico liberalibus discumbo, quod bestiariis supremam cenantious mos est. Ubi videmus etiam Cenam supremam appellare. Ultimam vocat vetus Interpres Iuvenalis. ad illud, Sat. 11. v. 20.

Genus, inquiens, miserabile ferculi miscellanea, cibus gladiatorum, id est ultima cena. Ideo miscellanea, quia omnia, quae apponuntur, miscent et sic manducant: Car. du Fresne, Glossar. et Salmas. ad Trebellium Pollionem in Claudio, c. 5.

COENA [13] Pura, sewta dies quae est in Parasceve, Iren. l. 1. c. 9. et l. 5. c. 23. Dicta, quod iuxta legis praescriptum, puros vestimentis, cibis, corporibus et animis Iudaeos esse dicebat, qui sacrum Pascha essent celebraturi, unde proditores Christi non intraverunt Praetorium Pilati, ne contaminarentur. Ioh. c. 18. v. 28. Vide Fevardentium, notis in Iren. locum priorem, num. 13. Augustin. tract. 120. in Ioh. bedam in c. 19. Ioh. etc. Nic. Lloydius. Vide hic [orig: hîc] infra.

COENA [14] Pura, parasitis ab Heliogabalo exhibita, apud Lamprid. in Vita eius, c. 27. Exhibuit parasitis cenas et de vitreis, et nonuunquam tot pictamantilia in mensam mittebat his edulibus picta, quae apponerentur, quot missus esset babiturus, ita ut de acu, aut de textili pictura exhiberentur. Nonnumquam tamen et tabulae illis pictae exhibebantur, ita ut quasi omnia illis exhiberentur, et tamen fame macerarentur. Vide quoque supra, Cena cerea, et Cena eburnea: uti de gemina acceptione vocis, infra voce Parasceve. Ded et, in Communione Romana Cena Pura, dicitur feria sexta maioris hebdomadae Veter. seu Parasceve; modo [orig: modô] loquendi a Gentilibus accepto [orig: acceptô]. Ad puram, et sine animalibus, cenam, Appulei. Vide quoque Plut. de esu Carnis. Sic autem dicebatur, quod religionis et dicis causa [orig: causâ] instituta, ut vult Car. du Fresne: contra quam Scaliger, ad Festum et de Emendat. Temp. p. 533. 569. Vide supra.

COENACULUM Graece *u(perw=|on, proprie locus ad cenandum idoneus: Sic autem vocabant Romavi, teste Festo [orig: Festô], postquam in superiori parte cenare coeperunt. Hinc superioris domus universa. Et quidem in istiusmodi *u(perw/|ois2, Virgines apud Graecos educari consuevisse, dicemus infra, ubi de Graeorum Oecuria: quod

huiusmodi loca aditu difficiliora et insidiis minus obnoxia essent. Figura illis ovalis, unde nomen, et fabulae de Heleva ex ovo genitae origo. Apud Iudaeos fideles primosque Christianos, sacri Conventus ibidem habebantur, ob persecutionem hostium, et Aedium sacrarum penuriam: uti liquet ex Actor. c. 1. v. 13. ubi memoratur to\ *u(perw=|on, Cenaculum, in quod Apostoli et Discipuli, Sacrorum suorum gratia [orig: gratiâ], ascendebant, velut in locum Conventus sacrisatis notum; et ex Paulo 1. Corinth. c. 11. v. 2. ubi singulorum domos diserte, ut habitationis locum, distinguit ab Ecclesia, quo [orig: quô] nomine nonnullis locus Conventus sacri innui videtur. Quo spectant illa, quae supra diximus, in voce Aurata Domus. Vide plura apud Seldenum, de Synedriis veter. ebraeorum, l. 3. c. 15. §. 2. et hic [orig: hîc] passim. Imo et quoties sine arbeitris volebant agere Veteres, in editum locum ascendebant: interdum peculiarem locum in superiori domus parte huic rei habebant. sueton. Aug. c. 72. Si quando quid secreto aut sine interpellatione agere proposuisset, erat illi locus in edito singularis. Die Tiberio Tacit. l. 6. Annal. c. 21. Quotiens supbern negotio consultaret edita [orig: editâ] domus parte utebatur. C. Nepos editi conclavis eidem fini, meminit in Dione, c. 9. quum in conclavi edito recubuisset etc. Sed et, ut aquam unusquisque in Cenaculo haberet, curasse [orig: curâsse] olim in Urbe Vigilum Praefectum, dicemus infra, ubi de eo, ex Paulo ICto.

COENATOR seu CENARIUS Officium Monasticum, cui incumbebat cura resiciendorum Fratrum aestivis diebus vespere. Apud S. Dionysium, in Francia in Claustri latere, quod est secundum Templum, visitur tumba cum hac Inscr. Gall. Hic situs est Dominus Iohannes Montmorencius, olim Cenator huius loci. Horom Promicerii mentio in Inscr. Romae ad D. Pauli extra muros: Hic [orig: Hîc] iacet nomine Mairona C. F. in pace, uxor Corneli Primiceri Cenariorum, filia Porphori Primiceri Monetariorum etc. apud Car. du Frasne, Glossario.

COENATORIA seu accubitoria vestis apud Romanos Synthesis erat. Conviviis tamen maxime publicis ac sollennibus, Togam quoque finsse adhibitam docet nos Cicero, qui Vatinium reprehendit quod in epulo Q. Arrii cum toga pulla accubuerit, cum tot hominum milia accumberent, cum ipse epuli Dominus albatus esset. Sallustius item, qui apud Macrobium, l. 3. Saturnal. c. 13. Metelli luxum in Hispania carpens inter coetera, ait, Togam pictam plerumque amiculo fuisse accumbenti: Spartianus denique, apud quem, c. 22. Adrianus ad convivium venientes Senatores stans excepit, semperque aut pallio [orig: palliô] tectus discubuit, aut toga [orig: togâ] submissa [orig: submissâ], i. e. demissa [orig: demissâ]. Qui enim togati accumbebant, partem togae sinistro [orig: sinistrô] brachio [orig: brachiô] contractam defluere sinebant ad pedes, tum ipsum brachium, quod sinui ac rugis sustentandis occupabatur, per superiorem togae oram, ut et dextrum, exserebant. Coeterum Imperatoriae cenae nemini licuisse accumbere, nisi togato, ostendit idem Spartianus in Severo. Ita quidem in epulis publicis, ac Imperatoriis: domiautem privatis conviviis togas cenatoriis mutabant, quas, ut dictum, Syntheses nuncuparunt [orig: nuncupârunt], vide infra in voce Synthesis. In antiquis Tricliniorum figuris homines seminudi cubant, solo [orig: solô] linteo [orig: linteô], quod fortasse Synthesis, semiamicti: hinc sindonem, qua [orig: quâ] indutus super nudo adolescens, CHRISTUM A Iudaeis captum sequebatur, vestem cenaotriam quidam fuisse existimant. Fuere [orig: Fuêre] et Cenatoriae muliebres; quarum meminit Pomponius. l. 33. ff. de auro argento legaro. cum ait: Q. Mutius ait, scire se quendam Senatorem muliebribus cenatoriis uti solitum. Has colore forte a virilibus distinctas fuisse, indigitare videtur Martialis, l. 10. Epigr. 29. v. 1.

Quam mihi mittebas Saturni tempore lancem,
Misisti Dominae, Sextiliane, tuae.
Et quam donabas dictis a Marte Calendis,
de nostra Prasina est synthesis empta toga.

Quasi dicat, pretio [orig: pretiô], quo [orig: quô] emere solebas togam, quam mihi natali meo [orig: meô] mitteres, emisti viridem cenatoriam amicae. Vide Octav. Ferrarium, de Re Vestiaria, l. 1. c. 30. et 31.

COENICA regio Thraciae cis Rhodopeu, a Cenis populis dicta. aliis est Caenica.

COENOBIUM Graece *koino/bion, dicta est conversatio eorum, qui ex collatis opibus vivebant. Instituti auctor Pythagoras, qui demi suae plurimos habebat iuvenes, quos hoc [orig: hôc] pacto [orig: pactô] alebat; Unde apud A. Gellium, l. 1. c. 9. et Laertium, l. 8. legimus, omnes simul, qui a Philosopho hoc in cohortem illam disciplinarum recepti erant, quod quisque pecuniae familiaeque habebat, dedisse in medium. Iustinus, l. 20. c. 4. de Pythagoraeis loquens: Trecenti, inquit, ex iuvenibus, cum sodalitii iure sacramento quodam nexi separatam a coeteris civibus vitam agerent, quasi coetum clandestinae coniur ationis haberent, civitatem in se converterunt; quaeeos, cum in unam domum convenissent, cremare voluit. Vide quoque Ciceronem, l. 2. de Leg. et infra Sacramentum iuris Sodal. item Consortium hercto non cito, Familia. Hunc morem *koinobi/ou apud Iudaeos imitati sunt Esseni, qui omnia itidem communia habebant; Quaestore constituto [orig: constitutô], qui necessaria procuraret, euseb. l. 8. prop. c. 4. ex Philone Iudaeo: Idem de Platonicis legimus. Sed quae Pythagoricorum communio, quae Essenorum societas, quae Platonicorum iactantia, cum innocua et sancta illa Apostolorum primorumque Christianorum communione paria fecit? Qui omnes erant eodem [orig: eôdem] loci, et habebant omnia communia: et possessiones et facultates vendebant, et dispertiebant ea omnibus, prout cuique opus erat: et quottidie perdurantes concorditer in templo, ac frangentes domatim panem, capielbant cibum cum exsultatione et simplicitate cordis, vide Actorum c. 5. v. 32. et seqq. Nec multum ab hac consuetudine abluserunt Collegia Doctorum qui publico [orig: publicô] sumptu alebantur, Alexandriae olim

instituta, ubi Marcum Euangelistam coetus atque agmina Philosophantium, lectionibus, disputationibus, meditationibus et interpretationibus S. Scripturae totos dies incumbentium coegisse, referunt Eusebius ac Hieronymus. Propiora vitae Collegiatae quoad sacra renata sunt deinceps exempla inter Christianos, etsi instituto [orig: institutô] non tam perfecto [orig: perfectô], inter Monachos, quorum antesignanus Paulus Thebaeus, post illum Antonius, quem Hilarion excepit, fuere [orig: fuêre]: occasione persequutionum sub Decio et Valeriano, deinceps sub Diocletiano, Licinio ac sociis in Aegypti Syriaeque solitudines multis fidelium abactis; ubi casulas erigebant, aut ne deprehenderentur sedes subinde mutabant et remittente postmodum fersecutionis furore, tranquillae vitae assueti, usque ad mortem quandoque morabantur. Coenobitarum enim primi auctores Eremitae hi fuerunt. Ita ergo Coenobia, quae et Monasteria, et postquam muris claudi coepere [orig: coepêre], Claustra dicta sunt, originem habuere [orig: habuêre]. Quod institutum porro ex necessitate, ut diximus, natum, mox alii imitati sunt: quidam ex zelo pietatis, mundive taedio; alii ob Ecclesiarum dissidia, Episcoporum factiones et fastum: nonnulli ex otii meditationumque amore; aliqui etiam ex cacozelia Virorum illorum eximiorum, qui primi vitae huius auctores exstitere [orig: exstitêre]. Nec defuere [orig: defuêre], qui ex fastu hoc genus vitae sectati sunt, ut humilitatem et vitam Angelicam amplecti viderentur etc. Dein tepescente pietate ac fervore, in urbes commigrarunt [orig: commigrârunt], quod institutum Ambrosius tribuit Eusebio, Episcopo Vercellensi, qui ab illo dicitur circa A. C. 360. primus in Occidente Monasteria in urbes introduxisse. Praecipuam autem in vita Coenobitica ordinanda na varunt [orig: vârunt] operam, in Oriente quarto [orig: quartô] saeculo [orig: saeculô] Basilius: in Occideme dnobus saeculis post Benedictus; post quem circa decimum saeculum in plures familias hic ordo Benedictinorum divisus est, unde plures ahi ordines emersere [orig: emersêre], apud quos non eadem facies mansit. Quantum enim ab hac differt, videre Serapionem sub se habentem decem Coenobitarum milia eosque omnes laborantes et messis tempore metentes? Videre in Aegypto ac Oriente quottidie ad Patrem suum audiendum verbumque Dei hauriendum concurrentes eorum ad tria milia? Videre in eorum conventu Patrem disputantem, quo [orig: quô] loquente tantum erat silentinm, ut nemo alium respicere, nemoexcreare auderet: ubi dicentis laus erat in fletu audientium: quo [orig: quô] peracto [orig: peractô] convivium solvebatur. Et hanc professionem amplectentibus res manebat integra, habebantque facultatem remigrandi ad suos vel commigrandi quo vellent, si quos instituti taederet. Ieiunia erant libera, nec iisdem omnes adstringebantur legibus. Nec a Pontifice Roman. ordinis approbatio petebatur, nec regularum, titulorum, colorum, vestium, characterum erat diversitas: Nec Clerici tunc erant, excepto [orig: exceptô] uno [orig: unô] Archimandrita [orig: Archimandritâ], habebantque non docentium, sed plangentium officium, Hieron. Vide quoque augustinum, de Opere Monachorum. Unde ex his Coenobiis, velut ieiunii, vigiliarum, precum, beneficentiae, charitatis, laboris, similiumque virtutum officinis: scholis insuper Studiosorum ac phrontisteriis, ad Rompublicam Ecclesiamque praeclarissimi Viri prodierunt. Unica Schola Alexandrina Pantaenum, Clementem, Origenem, Tryphonem, Heraclam, Dionysium, Anatolium, Pieriu, Theonem, Athanasium, Didymum, Ambrosium, Maximum Philosophum Episc. Constantinopolitanum, aliosque innumeros orbi dedit, Franc. Burmannus, Orat. inaugur. de Collegiis. Vide quoque infra in Collegium, ut et in voce Monasterium.

COENAENUM German. urbs. Ptol. ad Albim, Ducatus caput. Vulgo Lawenburg, teste villanovano [orig: villanovanô]. Est autem in Saxonia inferiore 8. leuc. ab Hamburgo in Ortum, Brietio [orig: Brietiô] telte, olim Laciburgium Angilorum, sub Vindilis fuit.

COENOMANE vel CENOMANE Aulerci, populi Galliae, memorati Caesari, Commentar. l. 7. c. 75. quibus a Gallis ad Alesiam liberandam imperata scribit hominum V. Mill. Eosdem Aulercos simpliciter eodem [orig: eôdem] libro [orig: librô] voca: Turonibus et Andibus proximos. Sic Coenomanos Livius, Aulercos, l. 5. c. 34. vocat, qui partem Italiye cum Lingonibus et Boiis coocupavere [orig: coccupavêre]. Vulgo les Manceaux, quasi Manicelli. Horum caput Subdinnum vel Suindinum Ptolemaeo, vulgo le Mans dicitur. Ager finesque Coenomanicum absolute, vel pagus Cenomanicus, vulgo le Maine appellatur. Olim quoque Ducatus Cenomanicus, qui iam inde a Chlodovaei M. filiis insignis habebatur. Unde Eginhardus scribit, Grifonem, more Ducum 12. Comitatibus a Pipino fratre donatum esse, in partibus Neustriae, vel Chronicon S. Arnulfi habet, ei Cinomannicam urbem cum 12. Comitatibus dedit. Turris Cenomanica memoratur Orderico Vitali, quam et regiam, i. e. praecipuam appellat. In eadem urbe mons Barbatus, et mons Barbatulus munimenta erant, ab Anglorum Regibus Normanniae Ducibus condita: e quibus Richardus Henrici Andevagensis fil. Coenomanos ac Turones, auxilio [orig: auxiliô] Galliae Regis sibi subiecit, patris mox in regno successor, circa A. C. 1881. Praeter hos Coenomanos Aulercos, sunt quoque Aulerci Diablintes et Eburovices, de quibus suo [orig: suô] loco [orig: locô]. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall. et in voce Cenomani.

COENOTAPHIUM melius, Cenotaphium, Graece *kenota/fion, tumulus dictus est, in honorem peregre defuncti, domi exstructus. Postquam enim istiusmodi demortui anima sollenni ritu ter vocata esset, quod a)nakale/sasqai th\n yuxh\n dixere [orig: dixêre],

--- -- Hylam nautae quo [orig: quô] fonte relictum.
Clamassent [orig: Clamâssent], ut littus Hyla, Hyla, omne sonaret.

Imaginarium ipsi fecere [orig: fecêre] funus, quod *kenota/fion, et ritum *kenotafei=n vocavere [orig: vocavêre]; Euripides, in Helena, v. 1562.

*(\on *tundari\s2 pai=s2 h(/d' u)po/nta kenotafei=,
Quem Tyndaris puella haec absentem imaginario [orig: imaginariô] tumulo [orig: tumulô] benorat.

Meminit huius moris Poetae modo laudati Scholiastes, in Hecuba: *ei)w/qasin, inquiens, ei( *(/ellhnes2 tw=| eu)kleei= ta\ kaqorqw/mata, ka)n e)p' a)/llh| th=| gh=| tafe/nti, xw=sai to\ *kenota/fion ei)s2 to\ ch=|n th=s2 mnh/mhs2, Soliti sunt Graeci in viri bene meriti, licet absentis, honorem, Cenotaphium excitare, ad nominis memoriam immertalitati consecrandam. Nonnus *kenh/rion istiusmodi monumentum vocat: Vig. Tumulum inanem, loquens de Aenea, l. 6. Aen. v. 505.

Indem honoris exhibuere [orig: exhibuêre] Athenaenses olim, omnibus in mari mortuis: Pythagoraei iis inprimis, qui a Philosophia sua descivissent; tales enim, velut peregre mortuos, iudicarunt [orig: iudicârunt] a patrio solo aberrasse [orig: aberrâsse]. Eodem [orig: Eôdem] honore dignabantur Graeci illos, quorum in praelio occisorum cadavera reperiri non poterant: Funebri enim pompa [orig: pompâ] in locum destinatum gestabatur inane feretrum, et columnis Epitaphiisque vel potius Cenot aphiis magnifice exstructis memoria defuncti honorabatur. hinc iterum Ovid. l. 11. Met. fab. 10. v. 429.

Vide Frac. Rossaeum, Archaeol. Attic. l. 5. c. 17. et hic [orig: hîc] in voce Monumentum etc.

COENREDUS Rex Merciorum, post Edilredum patrem, A. C. 704. sexto [orig: sextô] post anno [orig: annô] sponte regno [orig: regnô] cessit, Romae mortuus. Alius, A. C. 716. Beda, Hist. Angl. l. 5.

COENUS [1] secundus Macedoniae Rex, regnavit ann. 12. an. ante Urb. Cond. 385.

COENUS [2] Praetor Alexandri M. Parminionis gener, in regressu ex India, ad Acesinem fluv. morbo [orig: morbô] exstinctus. Curt. l. 9. c. 3.

COEPISCOPUS apud Paulin. Epist. 46. ad Romanianum, idem cum Coadiutore, vide supra, ut et in voce Bhorepiscopus; Namque et hi sic appellati videntur. Car. du Fresne, Glossar.

COEQUOSA Galliae Aquitanicae oppid. Antonin. in Itiner. Sansani Tasta, seu Datii, ad Aturum fluv. vulgo Acqs, unde populi Cocosates.

COERANUS [1] Philosophus Stoicorum placitorum, ut videtur apud Tacit. l. 14. Annal. c. 59. Plin. Indice, l. 2. inter auctores, quos delibavit, recenset Ceranum.

COERANUS [2] fluvii nomen. Steph. in Adana. Item viri nomen ab Ulysse interfecti. Ovid. l. 13. Met. v. 257.

Idem Coeranus naufragus a Delphino servatus; vide Historiam apud Plutarch. in l. Utrum terrestria, an aquatilia plus sapiant?

COERULEUS Color, Graecis kuanou=s2, nihil aliud, quam purpura dilutior et pallidior est, Salmas. ad Tertullian. de Pallio. Alias apud Poetas, pro atro seu nigro. Statius. Theb. l. 4. v. 449. ubi de Infernalibus sacris,

Servio vero propritim carulum est nigram viridi mixtum, ad l. 7. Aen. Ferrugineum et caerulum, eosdem colores agnoscit Cyrillus Glossographus. Hinc omni rei terribili aut belluae color hic adcribitur. Statius, l. 1. Theb. v. 562.

--- -- --- -- animos advertite, pandam:
Postquam caerulei sinuosa velumina monstri,
Terrigenam Pythena --- -- --- --

--- -- longo [orig: longô] caput extulit antro [orig: antrô]
Caeruleus Serpens --- -

--- -- --- -- pontum pater et turbata reponit
Littora; depellitque Notos; quos caerulus horror,
Et madido [orig: madidô] gravis unda sinu, longeque secutus
Imber ad Aeoliae tendunt simul aequora portae etc.

Inprimis mari et rebus marinis: Hinc Caerulus, pro Neptuno et Caeruleum agmen. i. e. omnia marina, apud eundem Papinium, aliosque Poetas passim. Unde et talis Rhapsodorum olim habitus, cum Ulyssis errores, quos mari imprimis passus est, repraesentarent etc. Vide Caspar. Barthium, Animadversion. ad Papinium Statium, Part. 1. p. 159. 204. et 292. Part. 2. p. 541. 1087. et 1088. Part. 3. p. 185. et 1743. uti de Caeruleis in lucut matronarum Romanar. vestibus infra aliquid lemmate Pingere veste, de calceis eiusdem coloris, Sebastocratis olim in Aula Constantinopolit. diu Franciae Regum, voce Tzancae. De Caerulea vero putpura, supra in Caeruleus. Vide quoque infra Indicum.

mollitieque diffluens, nimiumque compta. Inde koisurou=sqai apud Comic. pro luxuriose ornari. Nupsit Pisistrato. Vide Schol. in Aristoph. Acharn. Nic. Lloydius.

COETES et Coetus Graece *koi/ths2 et *koi=tos2, libertus Veri Imperatoris apud Capitolin. a Marco Imperatore sub specie honoris remotus. Coeti mentio in veter. Inscr. Vide Salmas. ad Capitolin. c. 9.

COETNUS fluvius Galliae, qui Normanniam a Britannia minore, Abrincatuos a Dolensibus dividit, et Fulgerias ac Pontem Ursionis alluens, paulo infra in Oceanum effluit; vulgo Coesnon, aut Coynon. Eius meminit Wilhelmus Britto, l. 8. Philipp.

COFFRARIUS in Fleta, l. 2. c. 14. §. 3. Arcarius est, qui coffra (uti recentiores dixerunt, ex Cambro Britannico coffr ) seu arcas regias servat. anglis tbe Cofserer of the kings houshold, Magni Oeconomi seu Dispensatoris Regis Contrarotulator, Vicarius, cuius munus est aliis Familiae Regiae Officiariis sua salaria seu stipendia erogare, Steph. Skinnerus, in Etymolog. Angl.

COGIENSES populi Marchiae Tarvisinae, quorum oppid. Comelianum, iuxta amnem Muttecam, 6. milliar. a Ceneta. Sub Venetis.

COGITOSUS scripsit de miraculis S. Brigittae in Scotia. vide Voss. de Hist. Lat. l. 3. p. 699.

COGNATI Regis, genus militiae Persicae. Curtius, l. 3. c. 3. ubi de acie Darii: Proximi ibant, quos Persae Immortales vocant --- Exiguo [orig: Exiguô] intervallo [orig: intervallô], quos Cognatos Regis appellant, decem et quinque milia hominum. Haec vero turba muliebriter propemodum culta, luxu magis, quam decoris armis conspicua erat. Quo [orig: Quô] elogio [orig: elogiô] honoris causa [orig: causâ] appellati sunt. Vide Brissonium, l. 1. ubi de convivio Cognatorum, quod suggeniken a)riston Athenaeus appellat. Qui idem, l. 3. c. 28. pole/a vocari panem tradit, quo [orig: quô] soli Cognati vescebantur. Uti l. ga/mbrion stolh\n nominat, quae iuxta Casaubonum, c. 23. solis Magni regis generis proprie competebat. Fieri tamen potest, ut hi revera Cognati Regis primitus essent et dicerentur; itaque etiam praecipuis honoribus et emolumentis gauderent: Postea vero in eorum nomen et veluti gradum, honoris et virtutis causa [orig: causâ] adscisceretur magnus aliorum numerus, qui dicerentur Cognati Regis, non essent. Certe, cum hic [orig: hîc] Cognatorum honoraria [orig: honorariâ] appellatione usus esset Curtius, mox subicit: dextra lyevaque Regem ducenti ferme nobilissimi propinquorum comitabantur. Ex quibus etiam fuisse videntur decem illi Legati, quos Cognatorum principes appellat, l. 4. c. 11. num. 1.

COGNIDIUM Papiae genus potionis, apud Aegyptios, vel saltem Alexandrinos, in usu. Eius meminit Gregor. M. l. 6. Ep. 37. ad Eulogium Episc. Alexandr. Suscepi autem benedictionem S. Euangelistae Marci, iuxta breve vestris Epistolis insertum. Sed quia Collatum ac Iuritheum non libenter bibo, praesumens Cognidium requiro, quod in bac urbe, post multa tempora, vestra innotescere transacto [orig: transactô] anno [orig: annô] Sanctitas fecit. Nam nos hic [orig: hîc] a negotiatoribus nomen Cognidii et non substantiam comparamus, apud Car. du Fresne, Glossario [orig: Glossariô].

COGNITOR [1] qui causam praesentis defendit. vel qui nosceret alios, Ascon. Pedianus. Vide a. Gellium, l. 1. c. 7. Festo est, gui litem alterius suscipit, coram eo, cui daius est, et quidem sponte se offerens. Horat. l. 2. Sat. 5. v. 27.

Magna, minorve foro si res certabitur olim,
Vivet uter locuples sine gnatis, improbus ultro,
Qui meliorem audax vocet in ius, illius esto
Defensor.

Hoc [orig: Hôc] discrimine a Procuratore, qui absentis, nec sine mandato, causam ahcuius suscipit, distinguebatur. Asconius alibi et Donatus in Adelphos Terentii addunt, potissimum, in causa status, quum guis patitur controversiam, an sit e civibus. At interdum a Praetore dabatur: Nam a Verre. l. in eum. 2. c. 65. datum Sthenio absenti Cognitorem, scribit Cicero. Ovidio, l. 1. Amor. El. 12. v. 24.

laxius dicitur. Cicer. pro Caecina, Mulierum adsentatoris, cognitoris viduarum, defensoris nimium litigiosi, conciti ad rixam. Idem por Roscio, Quid interest, inquit, inter eum, qui per se litigat, et qui Cognitor est datus? Qui per se litem contestatur, sibi soli petit; alterinemo potest, nisi qui Cognitor est factus. Liv. l. 39. elegantissime, Ne suas quidem simultates pro Magistratu exercere boni exempli essez alienarum vero simustatum tribunum plebis Cognitorem fieri, turpe et

indignum Collegii eius potestate et sacratis legibus esse. ab hac significatione sumptum est, ut Delatores, et Quadruplatores [orig: Quâdruplatores] et *)endei=ktai honestiore vocabulo [orig: vocabulô] dicerentur Cognitores, tamquam qui causas Aerarii ac Fisci, atque ita Populi et Principis, susciperent sponte [orig: spontê] ac tuerentur, cuius operae pretium partes de proscriptorum bonis consequebantur: Et quia huic lucro adiungebant ex illis plurimi, ut et ab hasta, quam erexerant, emerent, ideo persaepe iidem Cogmtores, qui sectores: quod ersi non facerent, tamen erant cognati et socii participesque manubiarum et lucri ex aliena calamitate. Suntque hi proprie, quos hasta Praetoris infami lucro [orig: lucrô] et quandoque suppuraturo exercebat, ut loquitur Seneca de brevitate vitae, c. 11. Vide IOh. Freder. Gronov. de Pecuma vet. l. 4. c. 3. et infra Ecdici, it. Sector.

COGNITOR [2] in Conciliis dicebatur, qui quod ad pacem et concordiam inter congregatos Patres spectaret, curae habebat, Macro in Hierolex. qui retractandis et recognoscendis Episcoporum sententiis, data [orig: datâ] occasione, mittebatur, Car. du Fresne in Glossar. ubi hanc in rem laudat Morinum, de Exercitat. Ecclesiast. l. 1. c. 20. Cuiusmodi Ministros *)epignw/monas2 vocat Concilium Sardicense, can. 3.

COGO apud recentiores, navigii genus, vide Thom. Walsinghamum, Vinc. Belvacensem, Iac. Vitriacensem, passim. A voce Gall. Coque, i. e. Concha seu testa, quod eiusinodi navigia concharum formam referrent, Spelmann. Certe ab eiusmodi navium figura vel usu, currus Gallorum publicos viminibusque contextos, appellationem accepisse, probabile est, inquit Car. du Fresne: vel quod non ut hodie in longum porrecti, sed rotundi quodammodo essent. vel quia, ut Cogones ad transvehendos itinerantes, ita et currus istiusmodi publici potissimum addicti essent. Sed alia de voce Gall. Coche commentantur Lud. la Cerda in Adversariis, c. 125. num. 12. et Menagius in Orig. Gall.

COGURETUM vicus Ital. in ora Occidentali Genuensi, C. Columbi patria, qui a. C. 1492. primus Europaeorum Americam detexit. 10. milliar. a savona.

COHIBENTIA Sacerdotum, in Praefat. Concilii Francofurtensis, a Carolo M. habiti, occurrit. Cuius Operis summa huc redit: Neque probandum esse rigorem illius Synodi sub Constantino V. celebratae, quae Imagines in historicum usum positas prorsus abolendas censurt, et multo magis reiciendam esse Synodi sub Irene habitae impudentiam, in adoratione imaginum. Paucis enim reiecta [orig: reiectâ] priore Synodo [orig: Synodô], in Praefat. reliquum opus in quatuor libros distinctum prolixe impendit refutationi posterioris in Bithynia celebratae: contra quam Carolus ait, se opus hoc aggressum esse, cum cohibentia Sacerdotum in Regno a Deo sibi concesso, Catholicis gregibus praelatorum, non arrogantiae supercilio [orig: superciliô], sed zelo [orig: zelô] Dei et veritatis stuilie [orig: stuiliê]. Ubi Cohibentia, est unanimis consensus. An quasi Conniventia, a conmvendo; pro quo cohiveo et cohibeo, nonnullos dixisse, Salmas. docet, ad Solin. p. 874. Sed et in Glossar. Cohibet, kammuei, r(asqumei=, sune/xei. et cohibentia, r(aqumi/a, sunoxh\ etc.

COHIBUS fluv. Asiae, circa Pontum, Tacit. l. 3. Hist. c. 48. forte Plinii Cobus, l. 6. c. 4. seu Chobus Agathiae. Quod melius videtur, cum et Arrianus, in Deseriptione Ponti Euxini xw/bon appellet.

COHORS peri/bolos2 est, qua [orig: quâ] plurima aedificia continentur. Varro, Cohors, quod, ut in villa ex pluribus tectis coniungitur ac quiddam fit unum, sic haec ex manipulis copulatur Cohors. Unde et cohortem pro villa dixere [orig: dixêre]. Addit, a coercendo dictam. Sed aliter Salmasius: Ex voce, mquit, Graeta xo/rtos2, facta est Latina Hortus, quo [orig: quô] nomine Villam Veteres appellabant, ut videre est apud Plin. l. 19. c. 4. Hinc Cohortem dixere [orig: dixêre], aream cum horto, i. e. cum villa iunctam. Nam Cohortes proprie, areae muro [orig: murô] et aedificiis cinctae, ad villam, adiunctae: eaeque duplices, Exterior ac Interior; ve Gallis hodieque. quam altam et bassam curtem vocant; cohortes enim postea cortes et curtes, vide ibi. Plura videl. aedificia cum horto iuncta sic dicebantur, et sq/gxorta. Erant autem rotundae huiusmodi in villa cohortes: a qua rotunditatis forma, certus numerus mitlitum in legione Cohortis nomen accepit, ut mox dicemus. Quemadmodum Graeci ab eadem ratione pei/ras2 vocarunt [orig: vocârunt], quae Latinis Cohortes. Haec namque confertae multitudinis natura est, ut in circulum se stipet et in orbem conglobet. Cohortibus porro villarum similia fuisse, quoad figuram, Mapalia Poenorum, ait Cato: quae Salustius aedificia fuisse oblonga lateribus incurvis, quasi navium carinas, adeo que ovalis figurae, scribit. Attegias vocavit Iuvenalis, Sat. 14. v. 196. Sosipater *kalu/bas2, quod idem est. Vide salmas. ad Solin. p. 310. et 311. E villisad castra vox transiit, uti dictum. Fuit autem Cohors, ex maioribus legionis partibus: quemadmodum enim equestres copiae in Turmas et Decurias: ita pedestres in Cohrotes et Centurias erant divisae. Et quidem erant Rosino in iusta Legione Cohortes decem, quarum quaelibet tres manipulos, manipulus duas militum centurias continebat: Sie Cohors sexcentis militibus constiterit. Salmasius vero illas quingenarias facit, h. e. hominum quingentorum, ad Solin. p. 717. Illarum prima reliquas et numero [orig: numerô] militum et dignitage praecessit, utpote Aquilae custos et Imperatorum imaginibus insignis. Vide Modestum ac Vegetium. A C. Mario Cohortes primum institutas volunt Eruditi, eo quod nulla earum apud Livium mentio. Cohors miliaria dicta est prima, Legionis totius caput: Pilata, a pilis, telorum genere Romanis usitato nomen habuit: Praetoria, dicta est militum Praetorianorum, quos in corporis seu tentorii sui custodiam Prartor elegit. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 10. c. 5. ac infra Turma. Sed et Cohors in Theatro locum habuit: Uti enim per cuneos disposuit Caesar, quos Praefectos ordinum appellabat, qui excitarent de sede, quam quis contra Legem oecupasser [orig: oecupâsser]: ita ad seditiones et rixas cohibendas. statio Cobortis erat in Theatro

a Principibus posita: quam Nero postmodum ad speciem libertatis sustulit. Ante Principum vero imperia, ei muneri praepositi fuerant Lictores atque Viatores: quos in eodem officio apud Graecos, *p(abdou/xous2 appellatos novimus. I. C. Scaliger, Poetices l. 1. c. 21. Tandem pro quacumque hominum congregatione, apud probatos Auctores, vox accipi coepit. Unde Cohors Pythagorae, apud A. Gellium, 1. 1. c. 9. Socratis, apud eundem, l. 2. c. 18. etc. pro Collegio discipulorum, ut clarius patet, ex eodem l. 13. c. 5. Aristoteles Philosophus annos iam fere natus duo et sexaginta, corpore oegro [orig: oegrô] affectove [orig: affectôve] ac spe vitae tenui furt. Tunc omnis eius sectatorum cohors ad eum accedit etc. Inprimis vero celebris Cohors amicorum, apud veteres Principes. De Alexandro Curtius, l. 6. c. 7. Ceoalinus --- operiens aliquem ex prima cohorte am,icorum, quo introduceretur ad Regem. Ubi prima habet, quia plures fuere [orig: fuêre] amicorum cohortes et quasi gradus, tum apud priscos Reges, tum, imitatione eorum, apud Imperatores postmodum Romanos ut Lipsius docet ad illa Taciti, l. 6. Annal. c. 9. quem Druso fratri percarum, in Cohortem suam transtulerat: et nos supra vidimus, voce Amici. Eiusautem gradus atnicos tou\s2 megi/s2ous2 fi/lous2 vocat Plut. Alexandro, c. 83. *(etai/rwn meminit Arrian. de eodem Alexandro agens, l. 3. c. 2. eorumque equitatui Philotam praefuisse, addit. Ubi Interpretem, vocem Graecam Sociorum reddentem, pro Amicorum, refellit Freinshemius, tum ex Curtio, l. 6. c. 9. ubi Principes nobilissimae iuventutis illos vocat, quibus praefectus Philotas; tum ex ipso Arriano, qui polt *(etai/rwn mentionem, tw=n *summa/xwn i. e. Sociorum, meminit. Vide quoque infra voce Pagius. Ab his itaque Cohortibus nomen dein post invenerunt Cohortalini, de quibus mox.

COHORTALINI et COHORTALES inter Ostensionales Milites Casaubono, ad Lamprid. in Alexandre Severo, c. 33. dicti primum sunt Officiales Praetorio Car. du Fresne ex L. 1 Cod. Theodos. de Cohortal. et L. 4. eod. Cod. de divers. Offic. Postmodum Rectorum Provinciarum Officiales, ex L. ult. de Cohort. ubi Apparitores cohortales: l. 1. ubi Cohortalis militia, dicuntur et l. 26. 28. hoc tit. de quibus plene eodem tit. *kortali/nous2 eos vocat Marcianus Imperat. in Edicto contra Eutychempart. 3. Concilium Chalcedon. c. 2. *(upaspista\s2 th=s2 ko/rths2, Defensores cortis, Auctor Vitae S. Georgii Episcopi Amastreni, num. 29. Chlamydem iis, utpote militibus, tribuit Paulinus, Ep. 7. ad Severum: qui illorum nomen inde arcessit, quod in Curti, h. e. Praetorio vel Palatio militarent. Praeerat iis *ko/mhs2 th=s2 ko/rths2, Comes Curtis, de qua Glossae Basilic w= n in voce *dome/sikos2, vide Car. du Fresne in Glossar. ut in voce Curtis, et infra Cortinarii. Addam hic [orig: hîc] saltem, vocis originem a Cohortibus amicorum, de quibus paulo supra, arcessere Freinshemium ad Curtium ubi supra, his verbis: Ab his Cohortibus nomen diu post invenerunt Cohortalini --- quod scil. in Proesidum cohortibus ministrarent. Est enim ea rerum humanarum mutabilitas, ut et nomina summis rerum hominumve tributa, tractu temporis, sensim devolvantur ad infimos etc.

COHORTANUS Rhoxanis Pater, Curt. l. 8. c. 4. quem tamen l. 10. c. 3. Oxatrem Persam vocat.

COHUA porticus nundinaria: item Forum ipsum placitorum, apud rerum Gallicarum Scriptores: Gall. Halle. In cuiusmodi porticibus quod ut plurimum Iudices pedanei iudicia suaexerceant, factum est, ut in plerisque Normanniae, et Pictonum vicinarumque regionum municipiis, Iudicum Auditoria Cohuae vocentur. Nominis origo a voce Chaos: est enim Cohua, indiscreta hominum et promiscua multitudo. Car. du Fresne, Glossar.

COIANCA vulgo Valentia, teste Mariana [orig: Marianâ], oppid. olim nunc pagus Hispaniae Tarraconensis in finibus Asturum, apud Ovetum urbem, in eius agro.

COINQUERE proprie dicebatur in sacris silvis, vetusto [orig: vetustô] ad hanc rem verbo [orig: verbô]; quod Festus deputare, et Cato in precatione sacrificii, quod fieri solebat ad conlucandas arbores sacras, coercere. Ita autem illa habet apud Plinium, l. 17. c. ult. Si Deus, si Dea es, cuium illud sacrum est, uti tibi ius siet porro piacula facere, illius ve sacri coercendi ergo. Idem nempe quod conlucare est, h. e. non penitus succidere, quod Graeci e)kko/ptein dicunt, sed frondes superfluas, ab afflatu aut a Sole obstantes ac lumini etiam officientes, deputare et decidere, quod in silvis sacris seu leucis non fiebat, nisi sacrificio [orig: sacrificiô], tantum abest, ut totos everti ac succidi fas esset. Ovid. l. 4. Fastor. v. 753.

Seu mea falx ramo lucum spoliavit opaco,
Unde data est teneriae fiscina frondis ovi.

Incaedui namque prorsus luci erant, nec ramum aut frondem fas erat inde decidere, nisi facto [orig: factô] sacrificio [orig: sacrificiô], facinus istud expiarent: ut totus vero lucus exscinderetur, nullo [orig: nullô] piaculo [orig: piaculô] poterat fieri satis, quo [orig: quô] tantum scelus purgaretur. Hinc coercendi tantum sacri nemoris venia precatione hac [orig: hâc] petita, quod Coinquere dicebatur, item quinquere, quod purgare exponit Sosipater. Sed falso; Propria [orig: Propriâ] enim sui notione contrarium plane significat hoc verbum: videl. contaminare, violare, impurum facere; quemadmodum para/gwgon inde coinquinare, quod contaminare, violare et impurum facere itidem denotat. Interim reapse [orig: reâpse] et effectu idem coinquere, quod deputare vel purgare est, licet contrariam significationem habeat. Quod enim in profanis arboribus et silvis putare dicebant et purgare, hoc in religiosis et sacris arboribus coinquere, i. e. contammare, vocabatur. Quippe cum nihil orunino ex his liceret amputari, aut tecidi, quae relgione sacrae et intactae essent; si quando ferro [orig: ferrô], tangerentur, piaculum committebatur, ideoque non erat permissum eas conculare, nisi piaculari sacro [orig: sacrô] prius facto [orig: factô], ei Deo sive Deae, cui sacrae habererentur. Sed et necesse aliquando fuit, totas arbores in lucis succidere, quando nenipe fulguritae erant, quae et ipsae coinqui dicebantur; ut patet ex veter. Inscr. Earumque arborum adolefactarum et coinquendearum et in eo luco aliae sint repositae etc. Quam in rem vide plura apud Salmas. ad Solin. p. 585.

COINTA nobilis mulier sub Decio apud Alexandriam martyrio [orig: martyriô] coronata, A. C. 251. Euseb. l. 6. c. 40. lege Quinta.