CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

CONDOMUM urbs Aquitaniae Episcopalis ampla, sed nequaquam populola, unde Condomumque inhospitum, Scalig. Bellis civilibus vastara. Dupleix, Chenaeus, etc. ad Baisam fluv. Caput agri Condomensis, inter Vasatensem tractum et Comitatum Armeniacum. Moret. Condomium alias, ad Balisam fluv. Baise. Gallis Condom dicitur, poniturque in Vasconia, in Notit. Episcopatuum Galliae, scripta [orig: scriptâ] paulo post A. C. 1322. Situm enim est in parte pagi Aginnensis trans Garumnam, quo [orig: quô] flumine Vasconia ab Aquitania secunda provincia Burdigalensi dividitur. Tractus vicinus, le Condomois appellatur. Hadr. Vales. in voce Malliacum.

CONDORA provinc. Moscoviae, in Ortum extensa, versus Petzoram et Tartariam desertam. Ibi regio tota silvis obsita.

CONDORMIENTES Haeretici, saecul. 13. in Germania. A Toletano quodam seducti, Luciferi imaginem adorabant, in loco prope Coloniam, responsa accipientes. Sine discrimine sexus aetatisque somnum capiebant, etc. Seductor in Angliam transiens profundo [orig: profundô] merus est. Item secta Anabaptistarum, Gautier. in Chron.

CONDOUNDUS Alemanorum Rex, fines Gallorum cum Videmaro vastavit. Ammian. l. 14.

CONDRIACUM seu CONDRIEVIUM oppid. lepid. Galliae ad radices collis, in provinc. Lugdunensi ad Rhodan. 2. leuc. infra Viennam. Vino [orig: Vinô] suo [orig: suô] celebre.

CONDRUSI populi Belgii circa Mosam, incolentes. Trevirorum clientes dicuntur Caesari, l. 4. c. 6. quos cum Eburonibus, Ceresis et Pemanis ad bellum Roman. pollicitos esse armata milia XL. scribit, l. 2. c. 4. Silvae Arduennae proximi erant, circa Urtam fluv. Horum regio Condrotz dicitur, in ditione Leodicensi, et urbs Hoye, Huy et Hoey, prope quam hodieque locus Condreux vulgo vocatur; quemadmodum et pagus circa Urtam Condray, Aubertus Miraeus. Vide Cl. Ottonem ICtum, Notis ad B. Rhenanum, l. 1. et 3.

CONDUCTORES apud Gauterium, de Bellis Antiochenis, qui conductum praestant, i. e. salvum incolumemque aliquem ad locum destinatum deducunt. *diasw/s2ai et *)anasw/s2ai Constantino Porphyrogen. de Administrat. Imp. c. 7. Luithprando in Legat. et Pachymeri, l. 10. c. 6. Unde Gallorum phrasis, Conducere aliquem, h. e. abeuntem deducere et comitari etc. apud Car. du Fresne, Glossar. Quod ius praestandi salvum conductum in Imperio Romano pars non minima Potestatis Communicatae Statibus Imperii, ut potestatem nempe faciant tuto eundi et redeundi, per vias publicas sui territorii, sive sint banniti, sive per ditiones peregrinentur. Hinc qui Conductus hoc [orig: hôc] munitos offenderint, crimen laesae Maiestatis incidunt. Sed et si, qui salvum dedit conductum, ipse offenderit, vel offendi, cum prohibere posset, permiserit datae fidei violatae reus et communi omnium odio [orig: odiô] dignus habetur. Quod accidisse Ioanni Husso in Concilio Constantiensi, ex Historia eius notum. Vide Limnaeum, de Iure Publ.

CONDUS Promus Procurator peni memoratur Plauto, Pseudolo [orig: Pseudolô], Actu 4. sc. 2. v. 14. citante Fulgentio [orig: Fulgentiô]; quem imitatus est dubio procul Paul. Diaconus in Distichis,

Cur Prome Conde times stillam praebere Lecyti?
Dolia certe fluunt, cur Prome Conde times etc.

Vide Laur. Pignorium, Comm. de Servis, et infra in vocibus Penu et Promus.

Graece *ko/ndulos2, pars est digiti eminens, in commissura pugni; quamvis alii nomen proprium Tibicinis hic [orig: hîc] vocem esse volunt. Nempe quidquid in nodum protuberat, ko/ndulon Graeci vocant, unde partes digitorum, quae iniuncturis, velut nodi, eminent, *ko/nduloi. Sic et nodi crinium implexi ac calamistris intorti, ko/nduloi trixw=n vocantur Hesychio: *plo/kamoi ko/nduloi trixw=n peplegme/noi. Quo [orig: Quô] sensu nodos videtur dixisse de crinibus Germanorum, Martialis, l. 5. Epigr. 39. v. 7. de Erotio puella,

Solebant enim Germani crines suos obliquare et in nodum cogere. Idem, de Spectac. Epigr. 3. v. 9.

Qua de redicemus infra, in voce Nodus. A Condylis digitorum, konduli/zein, talatro [orig: talatrô] seu talitro [orig: talitrô] percurere: quo [orig: quô] gestu manum suam in tumulo sculpi voluisse, legitur Sardanapalus etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 761.

CONE [1] in nummis Phocae Constantinopoli. E. Monetarium notat, Car. du Fresne, Dissertatione de infer. aevi Numismatibus.

CONE [2] insul. exigua, non procul ab ostiis Istri fluv. Lucan. l. 3. v. 200.

CONE et Keye seu, ut in Bractoni MSS. Codd. legi annotat Cowellus, Kover et Key, ad verbum significat operculum et clavem: metonymice autem res illas, quae sub operculo aut clave, a prudentioribus matribus familias custodiri solent. Apud eundem Bractonum, l. 2. c. 37. §. 2. femina, in Sockmannis, dicitur esse plenae aetatis, cum possit et sciat domui suae disponere --- ut sciat quae

pertinent ad Cone et Keye etc. Idem §. 3. Quia in tali aetate potest disponere domi suae et Cone et Keye, Car. du Fresne, Glossar.

CONERIA urbs Hiberniae Episcopalis sub Archiepiscopo Armachano, in Ultonia et Comitatu Dunensi, ad lacum Cone, nunc in vicum redacta.

CONETODUNUS et COTUATUS Carnutes desperati homines, quibus Ducibus Carnutes, anno [orig: annô] 7. arma sumpserunt. Caesar, l. 7. Comment. c. 3.

CONFALO Archifraternitas Paenitentium in Communione Romana, a quibusdam Romanis civibus instituta. A. C. 1264. Hi liberandi Christianos, qui inter Barbaros captivi detinentur, curam gerunt. Huic fraternitati accessit societas Lugdunensis; cui Henricus tertius nomen dedit, ut Thuan. in Hist. l. 6. memorat. Vide Spondan. A. C. 1274. n. 11. 1576. n. 17. 1583. n. 10. Vide hic [orig: hîc] infra.

CONFALONIS Societas a Clemente IV. Pontifice Romano instituta A. C. 1267. nomen habuit a vexillo, Ital. Confalone, in quo Mariae Virginis imago depicta erat, cuius sub umbra sodalitas degeret. Unde in fundarionis Bulla Confraternitas Commendatorum Virgini appellatur: Eius institutum erat, Christianos apud infideles captivos redimere. Quod exemplum postea alii insecuti, varias confraternitates alias, sub variorum Sanctorum auspiciis, instituere [orig: instituêre], Dominic. Macer, in Hierolex. Vide Confalo: in Origin. Murensis Monaster. p. 29. Confano, ubi inter res Ecclesiasticas 5. confanones recensentur. Alibi Gonfano, quod vide.

CONFARREATIO modus connubiorum, apud Romanos, de quo sic Servius ad Virgilii Georgic. l. 1. Tribus modis apud veteres nuptiae fiebant: Usu, si verbi gratia [orig: gratiâ], mulier anno [orig: annô] uno [orig: unô] cum viro, licet sine legibus, fuisset: Farre, cum per Pontificem Max. et Dialem Flaminem, per fruges et molam salsam coniungebantur, unde Confarrcatio appellabatur; ex quibus nuptiis, patrtmi et matrimi nascebantur, Coemptione vero atque in manum conventione, cum illa in filiae locum, maritus in patris veniebat (Dionys. Halicarn. l. 2. illud de Confarreatione scribit) ut si quis prior fuisset defunctus, locum hereditatis iustum alteri faceret. Idem Dionysius sacras nuptias Farracia esse dicta scribit, quod eodem [orig: eôdem] farre coniuges vescerentur, quo [orig: quô] etiam victimas respergerent. Ulpianus tit. 9. Institut. Farre, inquit, convenitur in manum certis verbis et testibus decem praesentibus et sollenni sacrificio [orig: sacrificiô] facto [orig: factô], in quo panis quoque farreus adhibetur. Plin. l. 18. c. 3. In sacris nihil religiosius Confarreationis vinculo [orig: vinculô] erat, novaeque nuptae farreum praeferebant. Nempe, uti benedictionum sacrarum formulae etiam Paganis in usu obiter fuisse videntur, ex Plauti Aulul. sic et sacra Nuptiis habuere [orig: habuêre] propria, quod inprimis perspicitur ex tertio hoc Nuptiarum apud Romanos genere, quod ex ipsis Sacris constabat. Ulpian. in Fragm. tit. 9. de his qui in manu sunt, Farre convenitur in manum certis verbis, et testibus decem praesentibus etc. Ubi de 10. testibus in matrimonio loquitur, ut de aevo suo Ambrosius ad Virgin. lapsas, c. 5. Quamvis in consuetudinem tunc prorsus Confarreatio abiisse videatur, vide infra. Accessit autem aqua etiam et ignis atque sacrificio huic Nuptiali, seu ipsis per se Nuptiis sacris, praeerant Pontifex Max. et Flamen dialis, uti vidimus; cuius et Flaminicae nuptae eodem [orig: eôdem] ritu ut fierent necesse erat. Servius in l. 4. Aen. Nec nisi e parentibus confarreatis nati, Flamines rite fiebant. Romulone autem an Numae Confarreationis initiae trivenda, dubitant viri docti, qui interim Coemptione vetustiorem volunt et Sacrorum item simpliciter nomine a Tullio dictam, pro Mur. In desuetudinem postmodum abiit, Tiberii aevo [orig: aevô]; aut saltem rarissima fuit; ut praeter l. cit. Tacitus Annal. quoque, l. 4. docet. A quo tempore Coemptione et Usu annuo [orig: annuô], tum apud Romanos, tum apud Paganos Romani Imperii, plerumque acquisitae uxores: ita tamen, ut Coemptioni sollennius adhiberentur in posterum etiam Sacra, quae ex auspiciis, auguriis, immolationibus, oblationibus, constabant. Quamquam autem Sacra, quae fuere [orig: fuêre] in Confarreatione paganica, utpote Christianismo plane adversantia, sub eiusdem initia etiam apud Paganos ipsos evanuere [orig: evanuêre]; nihilominus farris ipsius usus aliquis sollennis in libis conficiendis, diffringendis, communicandis, locis saltem in nonnullis semper obtinuit. Sic frequentissimus apud Anglos est ab antiquo liborum admodum grandium in Nuptiis usus, quae Bride --- cakes, i. e. Liba Sponsalitia seu Nupttalia, appellitant; eaque tum a Sponsis ipsis confecta, tum a propinquis amicisque sollenniter muneri nuptiali data. Atque in agro nostro Alexandrino, inquit Lancillotus Gallia, perseverant adhuc quaedam antiquarum observationum vestigia, veluti in vico Villae fori Nuptiae per Confarreationem, dum libo inter nubenters et affines atque cognatos partito fiunt, in Consuetud. Alex. Quin et in Graecorum Ritibus, compotatio est in Ecclesia nuptialis, quae Confarreationis vicem praestare videtur etc. Vide Ioh. Seldenum, Uxor. Ebraic. l. 6. capp. 21. et 26. Hinc Diffarreatio apud Festum, dissolutio matrimonii dicitur confarreatione contracti. Plura apud Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 5. c. 37. Anton. Thysium in A. Gellium, l. 3. c. 2. Thom. Godwyn. Anthologiae Rom. l. 2. sect. 2. c. 20. Alios.

CONFECTORES oi( para/boloi, qui ad bestias pugnabant et illis conficiendis operam suam locabant. Sueton. in Aug. c. 45. Confectores ferarum. Quos proin hinc parabo/lous2, i. e. desperatos, appellabant: voce ad Christianos postea extensa [orig: extensâ] quod sibi non parcerent, atque animam libenter pro Deo suo ponerent, Lactantius, de Iustitia, l. 5. Vide quoque hic [orig: hîc] passim, vocibus Audaces, Bestiarii, Pancarpum, Parabolarii, Speatus. Sed et Consectores, tinctores dicti atque infectores. Dicebantur enim confici coria Latinis, quae subiguntur. Nam et dum tinguntur, domari quoque solent et subigi, ut melius colorem accipiant et imbibant, quod munus est tw=n *bursodeyw=n, qui Coriarii Latinis dicti. Certe, quod ba/ptein Theophrastus, Plinius conficere vocat, l. 13. c. 6. Etiam tus Syriae mascula fert, sterili femina [orig: feminâ], folio [orig: foliô] ulmi paulo longiore et piloso [orig: pilosô], foliorum semper inter se contrariis pediculis, gracili brevique ramo [orig: ramô]. pelles candidae conficiuntur iis. Ubi de Rhu loquitur, quam perperam Editores in Tus mutarunt [orig: mutârunt]. Hinc itaque Confectores, pro

tinctoribus, ut dictum et infectoribus, apud Vopisc. in Aureliano, c. 29. Missis diligentissmas confectoribus: et apud vererem Iuvenalis Interpretem, Toga palmata Tyria [orig: Tyriâ] purpura [orig: purpurâ] confecta, i. e. Serrana: quod a coriis traductum, *stu/yis2 derma/twn, quoque id dicitur: eo quod pleraque eorum, quibus conficiuntur pelles, aut lanae inficiuntur, th=| duna/mei stuptika\ sint; vel potius, quod premendo ac subigendo color affricctur pellibus. Sunt autem illa, folia th=s2 r(ou=, alumen, malicorium, galla et similia. Vide Salmas. ad Solin. p. 465. et infra verbum Conficere, it. Stymma.

CONFERNOVA una e 12. speciebus auguriorum Michaeli Scoto de Physiognomia, c. 56. sic descripta: Confernova est augurium, quando prius invenies hominem vel avem euntem vel volantem, et se repauset ante te in dextra parte tui, vidente et: et istud est tibi bonum signum super negotio, apud Car. du Fresne. Vide infra Venta. At Confervetus, eidem Scoto ibid. augurium est, quando prius invenis vel vides hominem vel avem se repausantem in dextra parte tui, te vidente: et istud est tibi malum signum etc.

CONFESSIO [1] Graece e)comolo/ghsis2, inter Paenitentiae actus, qua [orig: quâ] peccatum suum lapsi publice confitebantur, memoratur Cypriano, l. 3. Ep. 14. Agunt paenitentiam iusto [orig: iustô] tempore et secundum disciplinae ordinem ad exomologesin veniunt, et per manus impositionem Episcopi et Cleri ius communionis accipiunt. Ubi ordinem disciplinae publicae describit et Exomologesin vocat eam externae paenitentiae partem, quae in confessione consistit. Mox ibidem queritur, ad communionem quosdam lapsos perperam admitti, nondum paenitentia [orig: paenitentiâ] acta [orig: actâ], nondum exomologesi facta [orig: factâ], nondum mann iis ab Episcopo et Clero imposita [orig: impositâ]. Vide eundem, l. 1. Ep. 3. etc. Non solum autem notoria crimina olim in Ecclesia confitebantur, sed etiam internam tanti criminis, puta abnegationis Christi, cogitationem, ad obtinenoum conscientiae levamen, confitebantur Sacerdotibus, et re per Sacerdotes, quando expedire videbatur, publicata [orig: publicatâ] peractaque [orig: peractâque] a peccatoribus illis publica [orig: publicâ] paenitentia [orig: paenitentiâ], palam absolvebantur et communioni restituebantur: quam idem Exomologesin Conscientiae vocat, l. de Lapsis. Quod ipsum in aliis quoque flagitiis occultis fieri consuevisse, colligere est ex Tertulliano, de Poenit. c. 10. ubi ea suadet confiteri non solum Sacerdotibus, sed et aliis Fratribus, ut palam absolutio in Ecclesia obtineatur. Ne autem petulantibus derisorum linguis temere exponerentur Fratres, visum est permittere Sacerdotis iudicio, an ea culpa, quam ei soorsim quispiam esset confessus, publicari deberet, ad accipiendam publicam medelam et ad coeterorum aedificationem, teste Origene, Homil. 2. in Psalm. 37. Quod cum progressu temporis ulterius processisset, quam scopus fuerat eorum, qui in Occidente inprimis istiusmodi Confessionem velut necessariam primitus urgebant: Nectarius Episcop. Constantinopolitanus, Ambrosii su/gxronos2, privatim confessionem tw=| e)pi\ th=s2 metanoi/as2 tresbute/rw| Sacerdoti Paenitentiario, seu Confessario (uti hodie in eccles. Romano dicitur) fieri solitam, (instituto maxime, post Decianam persequutionem, ut in illa lapsi facilius averterentur a Schismate Novatianorum, apud quos publicae paenitentiae nullus erat usus) abrogavit; sequutis ipsum omnibus fere Episcopis Orientis, uti discimus ex Socrate, Histor. Eccl. l. 5. c. 19. et Cozomeno, l. 7. c. 16. Cui constitutioni suo [orig: suô] adhuc tempore obsecundatum esse, testis est Nicephorus Callisti, Histor. Eccl. l. 12. c. 28. qui annis plusquam 900. Nectario [orig: Nectariô] fuit posterior. Mansit tamen ea consuetudo Ecclesiis Occidentis, ut gravioris alicuius criminis conscii id confiterentur Presbytero Paenitentiario, vel, ut loquitur Augustinus, Antistitibus Ecclesiae, eoque [orig: eôque] procurante, si scandali gravitas aut Ecclesiae utilitas id postular evideretur, ad agendam publicam paenitentiam admissi, locum Paenitentibus assignatum in ecclesia occuparent ibique ritus imperaros, qui a Sozomeno, l. 7. c. cit. et Nicephoro, d. l. describuntur, obirent, donec palam absolverentur. Postea vero exolescente disciplina [orig: disciplinâ] publica [orig: publicâ], interdicta prorsus est Paenitentiario patefactio auditae confessionis, de poen. dist. 6. Sacerdos. Et cum distinguat Augustinus peccata atrociora, excommunicationem merentia, a quottidianis, illa sola Antistiticonfitenda scribens, Homil. 50. et Ep. 108. Innocentius III. absque ulla distinctione, ab omnibus confessionem omnium peccatorum, cum omnibus circumstantiis fieri praecepit. Quod hodieque in Communione Romana observatur, ubi tamen inter Doctos de iure ac necessitate huius ritus aliisque ad eum pertinentibus non plane convenit. Certe assertio Petri Exoniensis S. Theol. Prof. in Acad. Salmanticensi, quod Confessio de peccatus in specie, fuerit ex aliquo statuto Universalis Ecclesiae non de iure diumo, ut haeretica condemnata est A. C. 1479. in Concilio Complutensi, cui Alfonsus Carillus Archiepiscopus Toletanus praesedit, confirmante eam sententiam Sixto [orig: Sixtô] IV. Quam in rem vide plura apud Ioann. Forbesium, Instruct. Historico --- Theologic. l. 12. c. 5. ut et, quae infra dicemus, ubi de Confitendi ritu, nec non in voce Exomologesis, it. Paenitentiarius, etc. Sed. et Confessio peccatorum, saltem graviorum, in Gentilium sacris, ab initiandis exigi solita est, ut videbimus infra, voce Mysterium. Imo non desunt, qui confessionem omnium, quae aut fanda aut nefanda unquam in vita perpetravissent, ab iis extortum velint. Quod, in religionis speciem tractum, ideo revera fiebat, ut sic ipsorum conscientiis obligatis in perpetuo versarentur metu, ne si aliquid enuntiarent illorum, quae cleata volebant Sacerdotes, hi illorum flagitiis in apricum productis eos famae vitaeque certissimo periculo obicerent. Quod nasutioribus probe suboluisse, docet responsum lepidum Antalcidae, qui in Samothracia quum Sacris initiaretur, quaerenti Sacrificulo ti/ deino/teron de/draken e)n tw=| bi/w|; ecquid gravius commisisset in vita? reposuit, *ei)/timoi peprak tai toiou=ti, ei)/sasin au)toi\ oi( sqeoi\. Si quid tale egi, norunt [orig: nôrunt] ipsi Dii. Item alius [orig: alîus] Laconis apud eundem, qui de confessione compellarus cum quaesiisset ex Sacrificulo, ipsi ne an Deo crimen indicandum esset, hicque dixisset, Deo: respondit, *sutoi/nun a)poxw/rhson, Tu ergo interim recede.