CAMENA Early Modern Latin Texts

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.

CONSTANTINOVIA oppid. Poloniae, in Volhinia superiore ad Slucsum fluv. versus Podoliam, 5. leuc. a Zaslavia in Austrum, non ita pridem male a Cosaccis habitum.

Imperatores Romani.

CONSTANTINUS [1] I. Magnus, Constantii Chlori Caesaris et Helenae fil. Crispi et Minerviae pater, dein Faustae, filiae Maximiniani Herc. Maritus. A Galerio, Romae in vinculis detentus, inde feliciter evasit in Britanmam, ubi Imperator proclamatus est, Caesaris tantum titulo [orig: titulô] sumpto [orig: sumptô]. Maxentium, Maximioiani Imperatoris filium, qui Romae interea Imperator dictus est, consortem Imperii allecturus, cum id recusaret, Maximiniano [orig: Maximinianô] Massiliae strangulato [orig: strangulatô], aggressus, signo [orig: signô] in nubibus ad id animante, prope Romam devicit, illo [orig: illô] in Tiberi merso [orig: mersô], A. C. 312. a. S. P. Q. R. hinc arcu marmoreo [orig: marmoreô] ornatus, et Liberator urbis et Fundator quietis dictus. Primus Romanorum Imperatorum Christi cultum sectatus; aliquot annis cum sororio Licinio, christianorum hoste acerrimo, imperavit, per quem Maximino [orig: Maximinô] Afric, occiso [orig: occisô], ipse Francos Gallia [orig: Galliâ] depulit, Donatistis obviam iturus, Synodum Romae primo, dein Concilium Arelatense convocavit, Mediolani tandem ipsis damnatis. Interim Licinius, in Christianos Orientis saevus, primo in Hungaria, dein in Thracia: mox pace violata [orig: violatâ], terra [orig: terrâ] marique victus A. C. 325. et paulo post strangulatus est, Soctat. l. 1. Cedren. Hinc pax Ecclesiae, quam legibus firmavit Imperator. Crispo [orig: Crispô] filio [orig: filiô] iniuste a noverca accusato [orig: accusatô] et occiso [orig: occisô], hacque [orig: hâcque] dein in balneo suffocata [orig: suffocatâ] infelix. Plurima exstruxit templa, Auastas. Biblioth. de magnificentia [orig: magnificentiâ] Constantini, Concilium contra Arium Niceae celebravit, A. C. 325. Sarmatas, Scythas, Persasque in ordinem coegit, Imperium filiis Constantino et Constanti divisit, Athanasium revocavit, morbo [orig: morbô] correptus baptizatus est. Obiit A. C. 337. Imperii 31. Sozom. l. 2. Zonar. Eutrop. Rufin. etc. Multa hic Imperator praeclara fecit, sed nihil memorabilius, quam quod Romani Imperii sedem Byzantium transtulit, quam urbem a suo nomine Constantinopolin appellarit, Nic. Lloydius. Vitam eius porro ac res gestas fuse tradit Euseb. Addo hic [orig: hîc], quod Chersonitis illum, inter alia laborum pro Imperio Romano exantlatorum praemia, etiam annulos aureos, in quibus imago eius erat expressa, donasse [orig: donâsse], ut, quas per occasionem ad se missuri essent, relationes supplicationesque iis signarent, ipseque earum nuntios inde dignosceret, narrat Constantinus Porphyrogenitus, l. de administrat. Imperat. c. 83. ubi ait, *kai\ pro\s2 th\n gnhsio/thta th=s2 h(mw=n eu)noi/as2 di/domen u(mi=n kai\ daktuli/ous2 xrusou=s2 entupou=ntas2 ta\s2 h(mete/ras2 eu)sebei=s2 ei)ko/nas2, di' w(=n ta\s2 kata kairo\n mellou/sas2 a)piste/llesqai h(mi=n par' u(mw=n a)nafora/s2 te kai\ deh/seis2 sfragi/zontes2 tau/tas2, gnwri/mous2 h(mi=n a)pidei/knute tou\s2 e(ausw=n pre/sbeis2; vide Ioh. Kirchmann. de Annulis, c. 12. Sed et in Familiae praesertim huius nummis, praeclara interdum aenigmata, quae ad horum temporum historiam illustraudam non minimum conducunt, docet Car. du Fresne, qui varios huiusmodi nummos, e. g. in quibus lemma GLORIA EXERCITUS GALLICANI; in quibus exaratum FRANCIA ET ALEMANNIA; in quibus vallum descriptum etc. erudite exponit, Dissertat. de Infertoris aevi Numismat. num. 43. et seqq.

CONSTANTINUS [2] II. cognomine Iunior filius prioris, Caesar A. C. 317. factus, patre mortuo [orig: mortuô], Gallias et Hispaniam, cum M. Britannia accepit, Arhanasium Patriarcham Alexandrinum, Treveri exulem, revocavir. Fratri Constanti ditiones erepturus, iuxta Aquileiam, A. C. 340. acie vicuts et occisus est, an. aetat. 25. Imperii 3. Zosim. l. 2. Victor, in Annihalino. Cassiodor. Eutrop. Orosius, etc.

CONSTANTINUS [3] III. fil. heraclii ex Eudoxia, Patrisuccessit, A. C. 641. tertio [orig: tertiô] post mense a noverca Martina, Pyrrho [orig: Pyrrhô] Patriarcha [orig: Patriarchâ] conscio [orig: consciô], veneno [orig: venenô] sublatus. Paul. Diaconus, l. 5. Theophanes, etc.

CONSTANTINUS [4] IV. cognomine heraclconas, fil. Heracli ex Martina, non diu Constantini III. caede fuitus, Senatus consulto [orig: consultô], naribus mutilatis, cum matre in exilium missus est, A. C. 641. Iidem.

CONSTANTINUS [5] V. congnomine Pogonatus, fil. Constantis II. audito [orig: auditô] patrem a Miziza Armenio occisum Syraculis, illuc venit, eoque [orig: eôque] punito [orig: punitô] Imperator proclamatus est. Bello [orig: Bellô] contra Saracenos septennali, terra [orig: terrâ] marique felix, classe illorum, igne Graeco [orig: Graecô] opera [orig: operâ] Callinici, incensa [orig: incensâ]. Concilium Oecumenicum VI. contra Monothelitas Constantinopoli, A. C. 680. celebravit, quod ne turbaretur, Bulgaris Mysiem concessit. In fratres heraclium et Tiberium, quos naribus truncavit, virturem eorum veritus, faevus, obiit A. C. 685. Imperii 7. Iustiniano [orig: Iustinianô] filio [orig: filiô] successore relicto [orig: relictô].

CONSTANTINUS [6] VI. fil. Leonis Isaurici, Copronymus, Caballinus, Iconoclastes ab aemulis dictus, coronatus est, A. C. 720. solus imperate, mortuo [orig: mortuô] Patre, orsus, A. C. 742. Universali edicto [orig: edictô] invocationem Mariae et Sanctorum, imaginumque cultum sustulit; an ulterius processerit, non liquet. Conciltum Oecumenicum VII. convocavit, quo [orig: quô] Monothelitae iterum damnati, imaginum factura et cultus sollemniter sublatus, superstitioni huic adhaerentes Ecclesia [orig: Ecclesiâ] eiecti. Contra Bulgaros bellum gesturus, ab Affini Artavaida pulsus est, sed biennio [orig: bienniô] imperium recepit, capta [orig: captâ] fame Constantinopoli, Artavasda [orig: Artavasdâ] cum filiis excaecato [orig: excaecatô] et Anastasio [orig: Anastasiô] Pseudopatriarcha [orig: Pseudopatriarchâ] ignominiose habito [orig: habitô]. Exarchatum amisit, Saracenos fugavit, Bulgaros coercuit, in nova contra illos expeditione, excitus Telerichi perfidia [orig: perfidiâ], obiit. A. C. 775. Imperii 34. Cedren. Zonar. tom. 3. P. Diac. l. 22. Sigon. l. 3. ad an. 741. 766. Chemnitius, in exam. de imagin.

CONSTANTINUS [7] VII. fil. Leonis IV. sub tutela matris Irenes, imperate coepit, quae Concilio [orig: Conciliô] Oecumenico [orig: Oecumenicô] VIII. Nicaeae indicto [orig: indictô], rebus ita instructis, ut nemo disputate auderer, substratisque fundamenti loco [orig: locô] commentis nugacibus, Imaginum cultum restituit. Chemnit. de Imag. Imperium mox ipse remota [orig: remotâ] matre administrare aggressus, patruum Nicephorum rebellem, cum 4. eius fratribus oculis linguaque [orig: linguâque] mutilavit. Idem Alexio Patritio,

imprium affectauti, fecit. Telerichum Bulgarum pulsum in fidei communionem ac affinitarem assumpsit, Saracenos Arabasque vicit, imaginibus derurbatis, a matre excaecatus, Caelo [orig: Caelô] per Eclipsin Solarem 17. dierum seclus detestante, obiit A. C. 797. Theophanes, Cedrenus, Genebr. in Chron.

CONSTANTINUS [8] VIII. fil Basilii Macedonis, a Patre in societatem imperii ascitus. A. C. 868. Obiit ante Patrem, A. C. 878. Theophanes.

CONSTANTINUS [9] IX. Prophyrogennetus, fil. Leonis Imperatoris ex Zoe, quae a Romano classis Praefecto eo ddacta fuit, ut filius pingendis imaginibus lucrum facere, vitamque inopem in purpura tolerate necesse haberet, sub matris tutela imperate coepit, polt Alexandrum patruum an. aerat. 7. A. C. 912. Contra Bulgaros, Thraciam depopulantes, felix, ni milites spontanea [orig: spontaneâ] fuga [orig: fugâ] victoriam prodidissent: ab iisdem post ductam Romani filiam, et socerum Augustum proclamatum, secunda [orig: secundâ] clade, ob Ducm imprudentiam, affectus, mox oblessa [orig: oblessâ] Constantinopoli, pacem magno [orig: magnô] redemit. Ascitus in consortium imperii Romanus Lecapenes, data [orig: datâ] Imperatori filia [orig: filiâ] Helena [orig: Helenâ], Zoen removit, ipse imperii negotia obiturus: Dein generi simplicitate abusus, Christophorum primo, A. C. 920. postea Stephanum et Constantinum, filios A. C. 928. Caesares fecit. Sed a Stephano tasus et exilio [orig: exiliô] multatus est, A. C. 944. quem tamen paulo post, cum fratre contendentem, cepit Imperator ambobus relegatis, ipse iterum rerum Dominus. Hinc Tyrannis in Italia oppressis, Beneventum Longobardis eriput, Turcas imperii limites depopulatos largitione conciliavit, plurimis illorum Ducibus ad fidem perductis. A Romano filio, quem libro [orig: librô] insigni de negotiis Imperii, foederibus aliisque maximi momenti rebus fideliter instruxit, veneno [orig: venenô] petemptus, A. C. 959. aetat. 54. Imperii 48.

CONSTANTINUS [10] X. fil. Romani, ex Theophana, Iohanni Zimisco successit, cum Basilio II. fratre iuniore A. C. 975. per annos 50. huic rerum cura [orig: curâ] relicta [orig: relictâ], ipse voluptatibus immersus. Fratre mortuo [orig: mortuô], Constiantinus Diogenes, Smyrnae praefectus vicit Bossimos, trans Istrum: Sami vero gubernator, classem Saracenorum, Cyeladas infestantium, disiecit. Obiit A. C. 1028. aerat. 70. Socer, per Zeon, Romani Argyropili Successoris. Curopalates, Cedren. Annal.

CONSTANTINUS [11] XI. cognomine Monomachus, iussu Iohannis, Fratris Michaelis Paphlagonis, exul, hinc revocatus, Zoen, Constantini IX. filiam duxit, Imperator, A. C. 1042. Iguavus, et Romani Scleri sorori nimium deditus. Georgium Maniacen, qui in Sicilia Imperator dici voluit, occidit [orig: occîdit]; Leonem Tornitium rebellem cepit et excaecavit, Roxolanis quoque et Bossiviis in ordinem coactis. Sed an socordia [orig: socordiâ], an inopia [orig: inopiâ] eius, Turcis in Asia se diffundendi occasio. Obiit A. C. 1054. Imperii 12. Curopal. B. Egnarius. Hist. Rom.

CONSTANTINUS [12] XII. cognomine Ducas, fil. Andronici, ab Isaco Comneno Imperio admotus est. A. C. 1059. Hic prudenter immani coniuratione dissipata [orig: dissipatâ], totum se Rei publ. dedit. Iustitiae, aequitatis, Orthodoxiae amans, sed in avaritiam pronus. Ab U siis, Scythiae gente, incredibili numero [orig: numerô] Imperium inundantibus, victis Bulgaris Romanisque, infestatus, illos caelitus adiutus, iam peste plummum imminutos, caecidit. Graecia [orig: Graeciâ] postmodum a propriis incolis Turcisque vatata [orig: vatatâ], et Constantinopolis aliarumque urbium. tremore afflictus. Obiit A. C. 1067. aetat. 60. Eudoxia [orig: Eudoxiâ] uxore, tutrice trium filiorum, frustra [orig: frustrâ] ad viduitarem adacta [orig: adactâ]. Curopalat. Zonar. Glycas, in Annal. Graec.

CONSTANTINUS [13] XIII. aliis, Caesares quosdam numerantibus, XV. cognomine Dragoses, fil. Emanu. Palaeologi, Iohanni fratri successit, A. C. 1448. Turbarus a Demetrio et Thomae frarribus, illis ditiones quasdam in Peloponneso, alibique concessit. Unionem Ecclesiae Graecae cum Latina, a fratre Palaeologo, promissam irritam reddidit primo, dein, misso [orig: missô] a Nicolao V. legato [orig: legatô], admisit. Interim tardantibus auxiliis a Mahomete II. terra [orig: terrâ] marique obsessus, capta [orig: captâ] tandem Constantinopoli, post obsidionem 58. dierum, dum fortissime pugnaret, in humero laesus, et populi multitudine oppressus obiit. Demortui caput recisum et in lancea circumlatum, uxor liberique, partim occisi, partim ludibrio victoris servati. Aeneas Sylvius, de Europa, l. 7. Phranzes. l. 3. Chalcondylas, l. 8. Monstrelerius, Volum. 3.

CONSTANTINUS [14] miles gregarius, sub Honorio, Imperator in M. Britannia proclamatus. Galliam ingressus, aliquot provincias occupavit, Alarico [orig: Alaricô] nixus cum in Italiam moturus esset, impeditus, Constante filio [orig: filiô] in consortium alcito [orig: alcitô], Arelati sedem Imperii fixit. Sed a Constantio, iam aliquoties victore, obsessus, Presbyterum se fecit: filiis Constantino [orig: Constantinô] et Iuliano [orig: Iulianô] occisis, A. C. 411. Cassiodor. et Prosper, in Chron. Oros. l. 7. c. 40. Sozom. l. 9. c. 11. 12. et seqq.

CONSTANTINUS [15] Novus, titulus seu appellatio, Tiberio II. et heraclio, Heraclii Imperatoris filio, potissimum in nummis adscribi solita; voce tamen Novi expuncta [orig: expunctâ], propter numismatum exiguitatem. Iustinus nempe Iunior, morbo [orig: morbô] correptus, adoptatum Tiberium cum Caesarem creasset [orig: creâsset], *ne/on cum *kwnstanti=non, Novum Constantinum, appellavit, ut est in Chron. Alexandrino, ubi tamen interdum, suppressa [orig: suppressâ] priori voce, nude Tiberius Constantinus, quemodo etiam in nummis eiusdem Augusti, dicitur. Eadem [orig: Eâdem] postea nomenclatura [orig: nomenclaturâ] donatus est a Patre Heraclio Imperatore Heraclius filius primogenitus: dictus etiam Heraclius Novus Constantinus, ut prae ceteris arguit subscriptio Novellae Heraclii. Neque tamen his duobus appellatio haec peculiaris fuit, nisi quod cognominis vice proprie videatur iis indita, Tiberio quidem a Iustino prosocero; Heraclio vero Iuniori a parente: cum hanc ceteri quoque fere omnes ambierint Augusti. Marciano enim Aug. Novo Constantino non semel acclamatum legimus: ut et Iustino, Iustiniano, Constantino Pogonato et Constantino fil. Irenes

Idem de Michaele Palaeologo, testatur Inscr. in aede Deiparae peribleptae Constantinop. Imo et Graeci ex Francica gente Imperatores eandem appellationem sibi vindicasse [orig: vindicâsse] Leguntur, ut paret ex Ep. Innocentii III. ad Comit. Namurcens. ubi Balduinum Constantinum Imperatorem nude vocat etc. Car. du Fresne, Dissert. praed. num. 39.

Scotiae Reges.

CONSTANTINUS [16] I. Scotiae Rex, fratri Dungardo successit, A. C. 465. Contra Pictos et Saxones diu belligeratus, a quodam Hebridum incola, cuius filiam contaminaverat, strangulatus est, A. C. 482. Dempster. Hist. Scot.

CONSTANTINUS [17] II. fil. Kenneti II. succedit Dovaldo V. A. C. 860. legum egregiarum lator, Huben, Cadani Daniae Regis fratrem, Pictos restituturum vicit: postea ab eodem captus et occisus, regni 2. 13. Buchan. Hist. Scot.

CONSTANTINUS [18] III. fil. Etheri, fratris Constantini II. successit Donaldo VI. A. C. 803. Initio [orig: Initiô] felix, mox Northumbria [orig: Northumbriâ] et Cumbria [orig: Cumbriâ] amissis, acie insuper victus, in monasterium se recepit. An. regni 40.

CONSTANTINUS [19] IV. cognomine Calvus, fil. Culenii successit Kenneto III. ab huius filio notho victus, et in duello occisus, A. C. 1002. regni 2. vel 3. Dempster. Hist. Scot.

Pontifices Romani et Patriarchae.

CONSTANTINUS [20] Papa, Syrus, Sisinno Syro, successit A. C. 708. Felicem Archiepiscopum Ravennatem, sibi adversantem, in Pontum relegavit et excaecavit, ope Iustiniani Rhinotmeti, ab hoc in Graeciam vocatus. Inde redux Philippicum Imperatorem imaginum hostem, excommunicavit, primus Pontificum, haerefeos aspectu, summae in terris potestati, obedire renuens. Patres 6. primorum Conciliorum, tabella [orig: tabellâ] a Philippico abolita [orig: abolitâ], romae in S. Petri Basilica, denuo pingi curavit, etc. Obiit A. C. 714. Sedis 6. anastas. et Plarina, in eius vita. Sigonius, l. 3. Cedren. Theophan. etc. in Annal.

CONSTANTINUS [21] Antipapa, post Paulum I. A. C. 767. a fratre Totone, Duce Nepae, in Tuscia, cum exercitu Romam ingresso, intrusus, occiso [orig: occisô] A. C. 768. fratre, Roma [orig: Româ] profugus, electo [orig: electô] Stephano [orig: Stephanô] III. excaecatus est. Baronius, A. C. 767. et sequentibus.

CONSTANTINUS [22] I. Patriarcha Constantinopolitanus post Iohannem V. A. C. 664. Obiit A. C. 666. Successore Theodoro [orig: Theodorô], haererico [orig: haerericô]. Nicephorus.

CONSTANTINUS [23] II. Patriarcha Constantinopolitanus A. C. 754. post Adastasium, imaginum cultum damnavit, Nestoriasmi promulgationem inhibuit, etc. Ab Imperatore Constantino Copronymo in exilium pulsus, hinc revocatus, rasus; post et ignominiose in asino circumductus, tandem capite truncatus est, ut Theophanes refert, et Baron.

CONSTANTINUS [24] cognominc Licudex, post Michaelem Cerularium, Patriarcha Constantinopolitanus ab A. C. 1058. ad A. C. 1066. Item, alius, circa A. C. 1117. Idem.

Viri Celebres.

CONSTANTINUS [25] cognomine Africanus, Carthagine natus, circa A. C. 1070. Babylonem venit, ibique Linguis, Medicinae aliisque scientiis egregie per 39. ann. operatus, in patriam rediit. Ubi insidias popularium expertus, Salernum venit, a fratre Regis Babylonii, ibi Duci Roberto commendatus. Sed placuit ei solitudo, in qua Medicinam operibus egregiis illustravit. Vide Leon. Ostiens. Chron. l. 3. c. 34. Trithem. de Scriptor. Ecclesiast. et c. 70. de viris illustr. Ordinis Benedicti. Genebr. Chronic.

CONSTANTINUS [26] Manichaeus, Arnieniorum seductot, saeculo [orig: saeculô]. 7. iussu constantis II. a Palatino quodam, nomine Simeone, quise Titum, sicut prior Silvanum ferebat, occisus, A. C. 653 item ex Diacono Patriarcha Alexandrinus, in vincula coniectus. Baronius A. C. 686.

CONSTANTINUS [29] Manasses, circa A. C. 1156. scriptor non aspernandus, praefertim in rebus Byzantinis, scripsit versibus politicis su/noyin i(storikh\n, quam Latine vertit doctissimus Leunclavius. Chronicon est a condito mundo, usque ad Alexium Comnenum, an. 1081. vixit, sub Em. Comneno. Vide Voss. de Hist. Graec. l. 2. c. 27. p. 340.

CONSTANTINUS [30] Pontius, Carolo V. a Confessionibus, purioris doctrinae cultor, cum aliis, Hispali, postquam dirissinum carcerein tolerrasset [orig: tolerrâsset], ut exclamare cogeretur: Mi Domine deer antne in mundo Scythae, aut his immaniores Cannibali, in quorum manus, ne in istorum ungues inciderem, me coniecisses: exustus est. Thuan. Hist. l. 23. Lib. Inquis. Hisp.

CONSTANTINUS [31] Robertus, Cadomensis, professione Medicus, intimus Bezae amicus, hebraice, Graece et Latine doctus, docuit Humaniora Cadomi, Iul. Caesaris Scaligeri, cuius domesticus fuerat, Commentar. in Theophrastum partem edidit, ac complura ipse scripsit. Obiit A. C. 1605. aetat. 103. Simlerus, Biblioth. Ios. Scaliger, Ep. 17. et lib. 1. Biblioth. Cur. Anton. Teissier, in Elogiis Part. 2.

CONSTANTINUS [32] Solidus, moneta aurea Imperator. Constantinopolit. Vide supra.

Imperatores Romani.

CONSTANTIUS [1] I. Chlorus, fil. Flavii Eutropii ex Claudia, filia Fratris Claudii II. et Quintillae, Princeps plane egregius. A Maximiano hercule, in consortium imperii ascitus, ea [orig: eâ] lege, ut dimissa [orig: dimissâ] Helena [orig: Helenâ], ex qua iam Constantinum M. susceperat. Theodoram filiam eius duceret, sicut idem Galerio Armentario a

Diocletiano obtigit, Gallias nactus est. Alemannos has infestantes, primo victus, quinque post horis, immensa [orig: immensâ] strage affecit, reliquiis in gratiam receptis. Maximiano [orig: Maximianô] dein et Diocletiano [orig: Diocletianô], sponte cedentibus, constantius et Galerius soli imperate coeperunt, fidelibus abillo, in Gallia, Italia, Hispania et Africa benigne habitis. Obiit Eboraci, A. C. 306. Imperii 2. Pater ex Theodora, Constantini, Dalmatii et Constantii, quem Zonaras Annibalium vocat, cum 3. filiabus. Socr. l. 1. c. 1 Euseb. l. 8. zonar. l. 2. Cassiod. Beda, Prosper, in Chron.

CONSTANTIUS [2] II. fil. Constantini M. ex Fausta, Caesar a Patre factus, A. C. 324. Eusebien, coetera erudiram, sed Arianisino infectam, uxorem duxit. Mortuo [orig: Mortuô] Patre Orientis Dominus. In consanguineos, et Orthodoxos, uxoris instinctu, saevus, Athanasium pepulit, contra Saporem bello [orig: bellô] infelix; A fratre Constantio rogatus, Concilio [orig: Conciliô] Sardicensi indicto [orig: indictô], fraudes Arianorum subolfecit, Praesulesque exules restituit. Mox audito [orig: auditô], Constantem, a Magnentio oceisum, paenitentia [orig: paenitentiâ] ductus, sed externo intestinoque bello implicitus, huc curam omnem convertit, Gallo [orig: Gallô] agnato [orig: agnatô] in consottium imperii ascito [orig: ascitô]. Interea dum Vetranius in Pannonia Imperator proclamatur, Magnentio [orig: Magnentiô] alibi satagente, Constantius in Italiam moturus, publico [orig: publicô] edicto [orig: edictô], milites arcuit, qui non baptizati esset; sed Paulo [orig: Paulô] Patriarcha [orig: Patriarchâ] Constantinopolitano [orig: Constantinopolitanô] pulso [orig: pulsô], egregium hae contaminavit. Inde in Occidentem transgressus, Vetranio [orig: Vetraniô] in partes suas pertracto [orig: pertractô], Magnentium, biennio [orig: bienniô] post, tertia [orig: tertiâ] vice victum, sponte mortuum, audiit. Sie Imperator solus, ad ingenium rediit. Dominus mundi vocati voluit: quod dum totus facit, Iulianus, post Apostata dictus, Imperator in Gallia proclamatur, A. C. 360. quo [orig: quô] appropinquante Constantius a Persis aversus, Antiochiae hibernavit, ibique Eusebie mortua [orig: mortuâ], Faustinam duxit, postmodum Gratiano nuptam. Hinc Tharsum, inde Mopsvestiam Ciliciae perveniens, Obiit A. C. 361. aerat. 44. Imperii 25. Sozom. l. 5. Ammian. Marellin. l. 21. Eutrop. etc. Eius gemma eximia Sapphirus, Xiphiavam illius venationem exhibens, peculiari diatriba [orig: diatribâ] exposita est a Marquardo Frehero: quam suae Dissertatiom de Infer. aevi Numismat. subiunxit Car. du Fresne.

Viri Illustres.

CONSTANTIUS [3] fil. Constantii Chlori, ex Theodora, Pater Galli, quem Constantius Imperator Caesarem fecit, et Iuliani apcltarae. Cum Dalmatio, iussu Constantii, occisus, quasi seditionis auctor. Zosim l. 2. Eutrop. l. 1.

CONSTANTIUS [4] Dacus, Dux Romanus, sub Honroio, Imperii contra Tyrannos vindex, Constantinum, Constantem, Gerontium, Iovinum, etc. devicit. Gothos Gallia [orig: Galliâ] pepulit, Atralum rebellem, vinctum ad Imperatorem misit: qui ipsi sororem Gallam Placidiam, Ataulphi viduam, uxorem dedit, et in consortium Imperii ascivit, A. C. 421. septimo [orig: septimô] post mense pleuritico [orig: pleuriticô] dolore enectum. Pater fuit Valentiniani III. Sozom. l. 9. Prosper et Marcellin. Chron.

CONSTANTIUS [5] Presbyter Lugdunens. insignis orator, S. Germani vitam scripsit, circa A. C. 488. postmodum ab Errico Monacho metrice redditam.

CONSTITUTIONES Apostolicae quarum libri 8. sub nomine clementis Romani prostant, quod ignotae fnerint Patribus trium primorum feculorum; neque Arriani aut Catholici quarti saeculi, neque Laodiceni Patres, neque Basilius, neque quinto [orig: quintô] saeculo [orig: saeculô] nist decurrente Graeci Latinique earum notitiam habuerint: ab Eruditis pro suppostititiis habentur. Vide Dalaeum, in Pseudepigraphis apostolicis libb. 3. et Gerh. von Mastricht, Histor. Iuris Eccles. num. 105. et seqq.

CONSTITUTIONES Marchiae Anconitanae Aegidianae dictae, in Statu Pontificis, pro iure generali habentur, extra cum non valent. Alber. Gentilis, de libr. Iur. Can. c. 3. p. 52. Vide quoque Gerh. von Mastricht, ubi supra num. 382.

CONSUALES Ludi seu Consualia instituta in honorem Neptuni, qui Consus, item Consul cognominatus est, eo quod arcanorum consiliorum Deus haberetur: illustria erant equorum pompa [orig: pompâ], cuius ipse primus Auctor, hinc *(ippi/ou cognomen tulit. Hanc festivitatem primus instituit Euander, sub nomine *(ippi/ou vel Equestris Neptuni, unde i(ppokrasi/a Latine Equestria', dicta est. Restauravit postea Romulus, in honorem Consi, quod is consilium deraptu Sabinarum suggessisset. Val. Max. l. 2. c. 4. ex. 4. Ad id tempus Circensi spectaculo [orig: spectaculô] contenta erat civitas nostra, quod primus Romulus raptis Virginibus Sabinis, Consualium nomine, celebravit. Tum enim Circenses ludi non alii quam Consuales erant, aliter et Magni et Romani appellati: Quando celebrati sint, vide in voce Consus. Hoc [orig: Hôc] festo [orig: festô] equos asinosque coronabant Romani ac otiari finebant, vel quia feriae istae Conso seu Equestri Neptuno agebantur, vel quia tum commoda navigandi maris rempestas exhibita iumentis qualemcumque quietem praebebat. Plutarch. quaest. Rom. quaest. 48. Festus scribit, Mulis celebrari ludos in Circo max. consualibus consuevisse, quia id quadrupedum genus primum putatur currui vehiculoque adiunctum fuisse. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 4. c. 12. Thom. Govvyn. Anthol. Rom. l. 2. sect. 3. c. 6. etc.

CONSUANETES populi inter Alpinas gentes. Plin. l. 3. c. 20. Consuantae Ptolemaeo.

CONSUETUDINARIUM in Eccles. Romana dicitur, liber in quo Monasteriorum Consuetudines annotatae, Matth. Paris. in Vita Pauli Abb. Hic quoque consuetudines approbavit et conservari persuasit, quas qui videre desiderat, in Consuetudinario scriptas poterit invenire, apud Macrum in Hierolex. Voce autem Consuetudo, Regulam Monasticam seu vivendi rationem Monachorum, ab alia diversam,

saepe venite docet Car. du Fresne ex Orig. Monasterii Mur. aliisque Ecclesiae Romanae Scriptoribus. Hinc in Statutis antiqq. Ordin. Carthusiensis, Part. 1. c. 14. §. 15. Secunda [orig: Secundâ] die et tertia [orig: tertiâ] legunter Fratribus Consuetudines post Capitulum Monachorum: voce hac [orig: hâc], intelliguntur Statuta seu Consuetudines eiusdem Ordinis, a Guigone II. descriptae, quarum hic titulus est; Incipiunt Capitual Consuetudinum Domim Guigonis Prioris Cartusiae. Ita Cluniacenses Consuetudines, dicuntur eiusdem Ordinis Regulae, editae primum a Bernardo Monacho, postmodum Archiepiscopo Toletano; dein ab Udalrico etc. Vide plura hanc in rem, apud Car. du Fresne, Glossar. ubi inter alia ei Consuetudinarius, est Ritualis liber, in quo Officiorum divinorum ritus formulaeque describuntur, in quo Consuetudines Conventuales et Monasticae sunte exaratae, ex Bromptono de Osmondo Sarisburiens. Episcop. Vitis Abbatum S. Albani etc. qua [orig: quâ] posteriore notione Consuetudinarium Macro, ut visum, dicitur de Consuetudinario Gallorum Iure, vide supra in voce Codex Ludovici, uti de iure simili Aragovum, infra voce forus. et de voce Consuerudo notione alia supra, in Audientia.

CONSUL [1] tutor annuus erat Romanae Rei publ. publici consilii princeps, et exercitus Dux. Summum vero apud Romanos dignitatis fastigium fiut post exactos Reges a Iunio Bruto prim um introductum, an. Urb. Cond. 244. Consulem perpetuum se Vitellius creavit, Sueton. c. 11. Dio. Tacit. Dicti autem sunt Consules, a consulendo, h. e. providendo ac iudicando, Quintilano [orig: Quintilanô] auctore, l. 1. c. 10. Hinc illud vetus apud Varronem; qui bene consulat, Consul cluat. Diu autem hoc nomen Romae sanctum, ac summi magistratus proprium fuit; Tandem tamen et ad Proconsules et municipiorum Magi stratus translatum est, quod Casaubonus, Notis ad Apul. Apol. observat et plures Inscriptiones apud Gruterum confirmaut. A Iustintano Imperatore Treboniani instinctu A. C. 541. penitus sublatum Novell. 105. a Iustino restitutum, qui A. C. 566. Populi favorem aucupaturus se Consulem fecit. Coripp. l. 2. De Consulum officio, vide plura apud Fenestellam, l. de Rom. Magistratibus. Apud Auctores medii aevi voces Consul et Consulatus, usurparae reperiuntur pro Comite et Comitatu. Apud Orientales Consul etiam dicitur, qui, in re merecatoria, legatione defungitur, Henr. Spelmannus Glossar. Archaeol. De Consulib. Romanis addo: Erat penes Consules, quorum duo erant, eadem primitus potestas, quam Reges ante habuerant, sed ad anni solum spatium; Fueruntque primo Praetores, dein Iudices, tandem vero Consules dicti, Graecis *(/upatoi. Vide infra Hypatus. Creabantur Comitiis Centuriatis, eratque Magistratus huius capiendi legitimus annus quadragesimus rertius aetatis: Marco tamen Valerio corvino, Tit. Flaminio Scipioni et Pompeio, ob merita, citius contigit. Absentem creari Consulem potro non licuit, nec fas erat sequente quoque anno [orig: annô] eandem dignitatem tenere, quod ramen Mario, ob Cimbrici belli molem imminentem, concessum. Raro [orig: Rarô] quoque bis aut ter in eundem id dignitatis collatum, fuitque umus Marii proprium, septies Consulatum gessisse: qui cum antiquitus non nisi Patriciis obtingeret, communicatus cum plebe est, post atrocem seditionem ingentiaque certamina an. Urb. Cond. 388. quo [orig: quô] prim us de plebe Consul factus est L. Sextius ptinceps seditionis, et cuius lege partus erat, ut loquitur Liv. l. 7. Imo an. Urb. Cond. 621. eo res deducta legitur, ut tum primum ex tenore legis Liciniae ambo Consules Plebeii eligerentur: nihilominus plerum que obtinnit, ut Patricius Plebeio iungeretur. Potestatem illorum Polybius, l. 6. prolixe describit, strictius Cicero, de Legg. l. 3. c. 3. Regio Imperio, verba Legis, duo sunto, irque praeeundo, iudicando, consulendo, Praetores, Iudices, Consules appellantur: militiae summum ius habento: nemini parento: ollis salus populi suprema lex esto. Eum Magistralum nisi intervenerint decem anni, ne quis capito etc. Postea tamen potestas tanta ad Senatus auctoritatem alligata et mature provocatio a consulibus ad plebem lege Valeria [orig: Valeriâ] constiruta est: inprimis postquam Tribuni Pelb. orti, non parum de illa decessit. Insignia Consulum fuere, sellla Curulis regia seu eburnea, in qua ius dicebatur: Trabea seu purpurea pretexta, unde Poeta,

Lictoresque 12. qui alternis mensibus fasces praeferebant; Cui primo [orig: primô] mense praeferebantur, idque vel propter liberorum numerum, ex lege Iulia, vel ob aetatem, vel quia ante Collegam in Comitiis proclamatus erat, Consul maior vel Consul prior dictus est, Cael. Rhodig l. 12. c. 7. Fuit et hoc magnae dignitatis, quod hic Magistratus *)epw/numos2 esset, sic ut, cum prius ab ure condita annos Romani, postea a Consulibus, illos numerarent, hoc [orig: hôc] modo [orig: modô]: L. Vaerio [orig: Vaeriô] M. Horatio [orig: Horatiô] Consulib. Unde apud Sueronium, c. 1. Caesar dicitur designatus, sequentibus Consulibus, h. e. sequenti anno [orig: annô]. Imo et vini cados Consulis, quo [orig: quô] collectum erat, anno [orig: annô], una cum regione, ubi ortum, obsignabent. Iuvenalis, Sat. 5. v. 35.

--- - --- Cuius patriam, titulumque senectus.
Delevit multa [orig: multâ] veteris Fuligine testae.

Nec omittendum, olim ad Consulatum designari solitos esse die 24. Octobr. at Magistratum dem um Kalendis Ianuarii sequentibus iniisse, ut interea, an talis legitime renuntiatus esset, an malis artibus obrepsisset, exploraretur, Tistinus in Cicer. Orat. pro Caelio, P. Ramus in Catil. 1 etc. Et quidem hi, qui integrum in Consulatu annum exegere [orig: exegêre], Consules Honor arii, item Ordmarii vocitati sunt: reliqui autem, qui vel sponte n:unus resignarunt [orig: resignârunt], vel depositi, aut fato [orig: fatô] ante tempus functi sunt, vel aliam ob causam annuam non gessere [orig: gessêre] dignitatem dicti Non Ordinarii et Suffecti Consules leguntur. Quod inprimis coepit, circa an. Urb. Cond. 708. cum Caesar, postquam in Urbem venit, Consulatu se abdicavit, Consulesque fecit Q. Fabium ac C. Trebonium, Fabioque extrema [orig: extremâ] Magistratus sui die mortuo, statim in residuas horas C. Caninium substituit; in quem notus Ciceronis iocus. Vide Dionem, l. 43. Auctum institutum a Trium viris R. P. C. L. Marcio C. Calvisio Conlulib. ut ipsi gratiae causa [orig: causâ] m ultos in cundem annum consules designarent, qui in paucos menfes aut

etiam dies Magistratus gererent, idem est auctor, Interim annorum numerus his, qui initio [orig: initiô] anni Consules fuerunt, adseriptus hique soll ordmarii censebantur ac honoratiores erant etc. Vide quoque infra, ubi de Nundinis Consulum, Relationis iure, A Consule dicitur Consularis, qui aliquando Consulatum gesserat: quod eximii honotis erat symbolum, Unde ex Consularibus electi sunt Dictatores, Magistri Equitum et Censores. Vide Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 7. c. 9. Thom. Godwiin. Anthol. Rom. l. 3. sect. 2. c. 4. I. C. Bulenger. de Imperatore, p. 143. Theodor. Sitzmannum, ad Rutilii. Itinerar. l. 1. v. 176. Casp. Barth. ad Papin. Statium, l. 4. Sylv. 1. etc. In specie de Candidatorum more, nocte quae Comitia praecedebat, sub dio extra urbem cubandi, dein in solida sella sedendi, dum ipsis Deus aliquis bonum signum mitteret, quod augurium capere dixerunt: de Consularisacro in Capitolio Kal. Ianuar. a novis Consulib. fieri solito: de more item Consulum, de curuli descendendi, cum in Senatu verba ad Principem facturi essent, Isaac. Casaubon. ad Sueton. Aug. c. 26. 95. et Claudio, c. 12.

Ecce ubi se cumulat mea purpura, (mitibus audi
Auribus hoc Nemesis) post me dignatur oriri
Augustus Consul --- -

Consul est, qui Magistratum auspicatur. Oriri enim verbum fuit Consulari Magistratui atque Celsitudini addictum, ex imperio veceris sanctionis, Oriens Consul Magistrum populi dicat. Cuius explicationis locuples est auctor Velius Longus, apud Casp. Barth. Animadvers. l. 137. c. 16. Eiusdem rei ritulus est, quem sibi Persarum Reges adrogabant: su\n h(li/w| a)nate/llwn; de quo, vide Chosdroen Epist. ad Varanum, penes Theophylactum Simocattam, l. 4. c. 8. et plura hanc in rem, apud eundem Barth. Animadvers. ad Papin. Statium, l. 4. Sylv. 1. ubi de decimo sptimo Consulatu Domitiani Imperatoris.

CONSULARES [1] dicti provinciarum Rectores, quorum dignitatem et munus primitus invexisse videtur Hadrian. Imperator, qui, ut auctor est Spartianus, c. 22. quatuor Consulares per omnem Italiam Iudices constituit. Sed altius arcessendam eorum originem docetSalmasius. Cum enim ex provinciis, quae populo assignatae fuerant, in partitione per Augustum facta, aliae fuerint Praetoriae, aliae Proconsulares; ac duae quidem Proconsulares, quibus qui praeerant, Proconsules dicti sunt, Africa nempe et Asia: decem autem Praetoriae, quas enumerat Strabo, l. 17. sub fin. reliquas omnes Caesar sibi retinuit ac regendas suscepit. Et in eas quidem modo Consulares viros mittebat, modo Praetorios, modo Equites, quorum primi Legati Consulares, it. Consulares simpliciter; alteri Legati pro praetore: ultimi Praesides seu Procuratores dicti sunt. Hinc omnino illi Consulares, qui passim in veterib. libris et antiquis saxis occurrunt, de provinciarum Rectoribus: in quibus proin quoties legis Consularem provinciae, semper de legato Caesaris Consulari intelligas licebit. Strabo *(upatikou\s2 h(gemo/nas2 eos vocat, et *(upatikou\s2 dikaiodo/tas2, l. 3 Sed pro arbitrio suo cum provinciarum iura et administrationes saepe Imperatores mutarint [orig: mutârint], exemplum eorum sequutns Hadrianus, nova [orig: novâ] administratione instituta [orig: institutâ], Consulares singulis Italiae provinciis praeposuit, qui iura redderent. Quos Consulares *)anqupa/tous2 appellat Appianus, sed male: cum secundum illorum temporum consuetudinem, multun differrent Consularis et Proconsul; ut et provinciae Consulares, ac eae quas Proconsules regebant. Cum enim hae libera [orig: liberâ] Republ. eaedem essent, Imperatorum aevo [orig: aevô] Proconsules erant, qui sortiebantur provincias more modoque [orig: modôque] antiquo [orig: antiquô] et post peractum tempus Magistratu decedebant: Consulares autem vel Legati Caesaris Consularis ad arbitrium Caesaris, in Caesarianas provincias ibant, et ad eiusdein arbeitrium revocabantur. Caesar autem in provinciis suis Praetorios plerumque iure Consulati esse iubebat, quomodo Consulares dicebantur, qui numquam Consules fuissent. Sic Plinius Caecilius legatus Augusti pro Praetore, in provincia Ponti, Consulari potestate, dicitur in veter. Inscr. Quod sub posterioribus Imperatorib. passim usurpatum, ut qui Consulatum numquam inissent [orig: inîssent], inter Consulares allecti, provinciis Consularibus praeponerentur etc. Praeter hos autem provinciatum Consulares, qui legati Caesaris erant, occurrunt in verterib. Inscr. Consulares Aquarum et Miniciae, qui alibi Procuratores, item Curatores Aquarum et Miniciae; Item Consularis rerum privatarum, in alia Inscr. quem omnes sciunt Procuratorem appellari. Sic et in veterib. Glossis: Consularis, *kaqoliko\s2 exponitur: notum autem *kaqoliko\n Caesaris procuratorem appellari. Nempe a Consularibus ornamentis, quibus hi insigniti, appellationem eam nacti sunt, uti discimus ex Suetomo, in Claudio. Vide Salmas ad Histor. Aug. passim, inprimis ad Spartian. in Hadr. loc. cit. Per Orientem XV. per Occidentem XXII. provincias a Consularibus gubernatas, recenset Notit. Imper. Certe Consularis Palaestinae occurrit, apud Hieronymum in Hilar. Consularis Cretae apud Dictym Cretensem: Consularis Siciliae in Vita S. Agathae etc. Ioh. Frid. Gronov. Observ. in Ecel. c. 21. ubi dignitatem hanc Verspasiani aetate nondum natam, Nicephori vero principatu iam intermortuam, contendit. Sed et a Consularibus urbes praecipuas gubernatas esse, auctor est Constantinus Porphyrog. de Them l. 2. Anastasius item in Adriano P. ubi Paulus Consularis Ravennatium Urbis memoratur, vide quoque Valles. ad Ammian. l. 14. Apud Iul. Antecessorem, Constit. 56. c. 200. reperias quoque Consulares honorarios, seu codicillarios, quos ordinariis postponendos esse, ibidem dicitur etc. Diguitas horum Consularitas l. un. Cod. Theodos. de Consular. et Praesid. quam minorem fuiffe Proconsulatu, docet idem Salmas. ad Trebell. Pollion. in Vita Censorini. Addo saltem, Consulares provincias, fere omnes sub dispositione Vicariorum fuisse, ut et Praesidiales. Ita sub dispositione Vicarii Africae, quinque provinciae recensentur in Notit. Imperii, Byzacium, Numidia, Tripolitana, Mauritania Sitifensis, et Mauritania Caesariensis: e Quibus Byzacium et Numidia Consulares, ceterae

Praesidiales. Imo nec provincias eas tantum, sed ipsos etiam Rectores, Vicario eadem Notitia subicit: Sub dispositione Viri illustris praefecti praetorio Africae septem, Byzaciu, Numidia, Mauritania Sitifensis, Mauritania Caesariensis, Tripolis Praefectus Annone Africae, praesectus fundorum Patrimonialium etc. ex eod. Salmas. ad Solin. p. 807. De titulo honorario Consularium, infra aliquid voce Laudabilitas.

CONSULARES [2] Feminae, quomodo ab Ulpiano Consulum Uxores vocantur, eodem [orig: eôdem] ac simili pene habitu usae reperiuntur, quo [orig: quô] coniuges earu, uti colligere est ex iconismo, qui in vetustisfimo Diolocridis Codice scripto habetur in Bibl. Caesar. apud. P. Lambecium: ubi *megaloyuxi/a et *fro/nhsis2 habitu muliebri illustriss. Iuliavae assident; ipsa vero, fascia [orig: fasciâ] illa [orig: illâ] ampliori collum et humeros amplectente et pectus attingente, exornata conspicitur, in hoc tamen a Consulari fascia diversa [orig: diversâ], quod ista muliebris sinistro brachio non aptetur. Fasciae colrem non distinxit Lambecius, contentus observasse [orig: observâsse], in medio octogono sedere, in throno duabus Aquilis suffulto, feminam diademate regio [orig: regiô], vestituque partim aureo [orig: aureô], partim caeruleo [orig: caeruleô], et calceis rubris, instar Imperatvicis Constantinopol. exornatam, Comm. l. 2. c. 9. Certe ex Nov. Iustiniani 105. c. 2. idem apparet. Fuit autem Iuliana haec filia Olybrii Aug. et Areobindae Consul. uxor. Car. du Fresne, Dissert. de Infer. aevi Numism. num. 8.

CONSULARES Nummi dicti sunt ex nummis Imperator. inferioris aevi illi, in quibus Imperatores aut Caesares Consulari habitu effinguntur, iis quibus Consulatum gesserunt annis cusi: unicam enim Consulatus dignitatem, tamquam Imperatoriae Maiestatis prosqh/khn, ut loquitur Libanius, semper ambiisse Augustos, notum est. Varie autem efficti occurrunt: Interdum enim expressa [orig: expressâ] thorace vultus imagine, ut Pollio ait, cum stola Consulari, sceptro aquiligero in dextra, et corona radiata [orig: radiatâ], qua [orig: quâ] caput cingitur, ut sunt nummi Aurelii Probi, Constantii Chlori, cui pro lemmate, VIRTUS. AUGG. et constantini M. qui in cippo praefert, VOT. XX. Quibus adde nummum Crispi Nobilissimi Caesaris, aliquotque ex Licinianis, licet sceptrum non praeferant. Sed et simili figura [orig: figurâ] exhibentur in nummis, non lusca [orig: luscâ] quidem, sed plena [orig: plenâ] facie, protomae Tiberii Constantini, et Mauritii Tiberii, dextra [orig: dextrâ] volumen, laeva [orig: laevâ] sceptrum aquiligerum, Phocae vero, loco [orig: locô] sceptri crucem, Philippici denique, loco [orig: locô] voluminis, globum crucigerum, tenentium. Nam etsi post Iulianum in Fastis Consules non describantur, dignitas tamen adhuc longe postea obtinuit etc. Etiam aliquando paria Consulum expressa e)pi\ tou= bh/matos2 sedentium, ut in nummo Constantis Imperatoris aereo; inprimis vero in nummo aureo Theodosii Iunioris (qui inter Consulares inferioris aevi maxime insrgnis est) in quo Theodosius ipse in sella sedet cum Placidio Valentiniano, Consulari habitu uterque. Vide pluribus de his disserentem praefatum Car. du Fresne, d. l. num. 3.

CONSULARIS Habitus non idem prorsus veteri Rei publ. Romanae aevo [orig: aevô], qui citeriori Imperatorum. Norum enim quidem ex Scriptoribus priscorum Consulum, vestes fuisse togas pictas, et palmatas ac trabeas: cuius nomenclaturae indumenta etiam Consulibus sub Graecis Imperatorib. tribuuntur. Sed cum veteres Consulum imagines sive in statuis, sive in numismatibus, dignitatis istius insignium formam materiamque non ita prodant, ut res extra omnem controversiam habeatur, incertum manet, an eaedem fuerint, quae numismata ac Diptycha Consularia repraelentant. In iis quippe, maxime in Diptychis, Consules tunicis palmatis et togis pictis induti apparent, cui superfunditur fascia latior collum ambiens; cuius pars dextera strictior, a dextro humero recta circa pectus ultra genua descendit, ipsumque humerum ac brachium dextrum circumvolvens, sinistrum humerum amplectitur, explicans sese, latiorque sensim effecta, ac circa dorsum delapsa, rursum a dextro latere per umbilicum transversim agitur et infimam sinistri brachii partem, qua [orig: quâ] manui illud coniungitur, involvit reliqua [orig: reliquâ] fasciae parte retro pendula [orig: pendulâ]. Ita quidem Diptychon Leodiense et Bituriciense ab Alex. Wilthemio descripta etc. De sceptro eburneo vel aureo, dignitatis Consularis perinde in nummis symbolo, nota pleraque. Nisi quod in Consulis Anastasii sceptro, aquila corolla [orig: corollâ] laurea [orig: laureâ] ambitur et includitur, cui trina virorum capita imminent in eodem Diptycho Leodiensi. In Bituricensi aquila alis expansis circulum vel orbem amplectitur, in quo viri, Imperatoris forte, effigies delineantur etc. Verum desiit sensim gestamen illud Consulate, primusque Phocas Imperator pro sceptro aquiligero crucem assumpst, ut ex nummis eius docetur, in quibus Consulari habitu effingitur et cum volumine, quod ceteri fere deinceps Augg. servavere [orig: servavêre]: tametsi postmodum idem sceptrum Philippicus in nummis iterum tenens videatur. Idem ibid. num. 4. et seqq. Vide quoque infra in Fascia, Lorum, Mappa et Volumen.

CONSULATUM edere in Circo apud Vopisc. in Aurelian. est Ludos pro Consulatu edere sollennes. Largitates enim huiusmodi tum maxime exhibitae sunt, cum Consulatus iniretur. qua de re, praeter Historicos, lege Iustiniani Nov. 105. quae est, de Consulibus, et Leonis Imperator. Constitutionem 94. ubi magnifica istiusmodi munera Populo pro Consulatu suo rependere, vocat kaqupateu/ein, quod idem ac dou=nai u(patei/an, h. e. sportulas et missilia aliasque largitiones, quas *(upatei/an, Consulatum, dixerunt, Ludos item, populo dare, Casaub. ad Lamprid. in Heliogab. c. 8. infra Largitio: it. Quadrata moneta.

post CONSULATUM formula literis vel actis adscribi solita, a tempore Iustiniani Imperatoris. Sub hoc enim Consulum ordinariorum exstincta [orig: exstinctâ] dignitate, quum sibi solis eam assererent postmodum Imperatores ipsi qui perinde, ac iam olim Vitellius hac [orig: hâc] videntur ratione Consulis Perpetui titulum sibi atrogasse [orig: atrogâsse]: post Consulatum Basilii Iunioris, qui solus Magistratum iniit, ann. 14.

Iustiniani, Christi 541. nullus Consul ordinarius creatus est, sed anni numerari coeperunt ab eius Consulatu, hac [orig: hâc] formula [orig: formulâ], Post Consulatum Basilii Iun. anno [orig: annô] 1. 2. et sic deinceps usque ad 25. qui incidit in annum emortualem Iustiniani. Tum enim Iustinus Iunior Consulatum iniit, et, quoad vixit, hanc dignitatem sibi soli asseruit, annis ita recensitis, anno [orig: annô] 2 3. 4. etc. Consulatus [orig: Consulatûs] Iustin. Iun. Aug. ut est apud Marium Aventic. vel. anno [orig: annô] 1. Iustini, post Consulatum Iustini Iun. solius ut est in Chron. Alex. etc. Quod imitatus Carolus M. est, qui recens Augustus dictus, ut eadem [orig: eâdem] qua [orig: quâ] Constantinopolit. Imperatores dignitate se donatum ostenderet, Consulatus [orig: Consulatûs] titulum, quem illi Imperatorio semper adiunxere [orig: adiunxêre], a tempore praedicto, sibi quoque adiunxit, ut et Successores eius: Unde eadem formula in Occidente usurpata, ut patet ex Ep. Hadriani II. ad Actardum Namnet. Episc. Quinto [orig: Quintô] Kal. Martias --- imperante domino [orig: dominô] nostro --- Augusto [orig: Augustô] Ludovico [orig: Ludovicô] --- -- anno [orig: annô] 19. et post Consulatum eius anno [orig: annô] 18. Indict. 1. Ubi observa annum Imperii, anno [orig: annô] uno [orig: unô] Consulatus [orig: Consulatûs] annum praecedere, etc. Imo vero formula haec adscripta legitur, praesertim in Africanis Actis etiam ante Iustinian. cum scil. qui tum hoc [orig: hôc] anno [orig: annô], quo [orig: quô] scribebantur, Consules creati essent, ignoraretur, et necdum nuntius Constantinopol. ubi designari solebant, eo esset allatus: quae postea, uti dictum, sub Iustiniano, abrogatis Consulib. ordinariis, perpetuo ferme retenta est. Vide Car. du Fresne, in Glossar. passim, et in Dissert. de Infer. aevi Numism. num. 15.

CONSULERE Deos apud Plin. l. 28. c. 2. Quippe victimas caedi sine precatione non videtur, referri ad Deos, rite consuli: est mentem eorum sciscitari, de rebus futuris et eventuris; quemadmodum contra referebatur ad Deos de rebus, quae iam acciderant, ut de portentis, et prodigiis aliisque huiusmodi, quomodo expianda essent ac depellenda. Utrumque sine precatione non fiebat, uti videbimus infra, ubi de rita Referendi ad Deos, it. voce Teraphim. Alias Consul ad Senatum referebat de Republ. qui et consulere Senatum dicebatur. Vide Salmas. ad Solin. p. 585. et infra ubi de Relationis iure.

CONSULES in civitatibus, qui in aliis vulgo Scabini vocantur, antiquae iam dignitatis. Ausonius in Urbibus, Epigr. 14. v. 39.

Diligo Burdigalam, Romam colo, civis in illa,
Consul in ambabus, cunae hic [orig: hîc], ibi sella curulis etc.

De quorum Iuramenti formula, vide Statuta MSS. Monspeliensia, apud Car. du Fresne, Glossar. Idem titulus iis hodieque tribuitur, qui in Emporiis seu portibus maris, mercatorum iura ac merces tuentur, Charta Iacobi Regis Arrag. A. C. 1268. pro Barcin. et in mercatores suae nationis, exceptis tamen maioribus criminibus, iurisdictionem exercent: Dicti quoque Regens dels mercacliens, que van per mar, in Charta A. C. 1328. Eligebantur illi quotannis, et quum Magistratum imbant, Urbi, unde mittebantur, sollenni sacramento [orig: sacramentô] sese obstringebant, vide de illis inprimis Librum Italicum, cui titul. Il Consolato del Mare, editum Venetiis A. C. 1576. Porro Codinus, de Offic. c. 7. num. 9. Pachymeres, l. 2. c. 32. et Gregoras, l. 4. Pisanorum queque Magistratum, qui Constantinopoli degebat, et apud Veneros Baiulus, apud Genuenses Abbas, dicebatur, Consulem appellatum observant, apud eundem Car. du Fresne, Glossar. Admiralium item seu supremum rerum aut classium Praefectum, apud Saracenos, pari appellatione fuisse insignitum, discas ex Eulogio Toletano, Memorial. Sanct. l. 2. et Will. Rishangero A. C. 1272. Nec omittendum, quod in Ecclesia Romana Cardinales perpetuos Consules censeri, legitur apud Dominicum Macrum, in Hierolex. Vide quoque infra Praelocutor.

CONSUS qui Neptunus quoque, Rex laticum et rerum conditarum, consiliorum Deus putabatur, qui ideo templum sub tecto in Circo habebat, ut ostenderetur tectum esse debere consilium. Hinc Consualia festa, quae fiebant in honorem Consi. Liv. l. 1. c. 9. Ludos ex industria parat Neptuno equestri sollemnes, Consularia vocant. Vide Plut. in Romulo, ubi docet Consualia 18. Die mensis Augusti celebrari solita. Errat itaque Servius, in l. 8. Aen. v. 636. ubi sic scribit: Raptae autem Sabinae in Consualibus, h. e. mense Martio [orig: Martiô]. Quod falsum esse, praeter Plutarchum, Dionysius testatur his verbis: *(h a(rpagh\ peri\ th\n o)ktw\ kai\ deka/thn h(me/ran tou= *sectili/ou e)ge/neto e)n h(=| th\n tw=n *kwnsouali/wn e(orth\n a)/gousi. Vide Voss. in Consualia.

CONSYGNE Nicomedis Bithyniae Regis uxor, quae ob lasciviorem cum viro iocum a cane lacerata est. Plin. l. 8. c. 40. Ubi Consingis alii legunt.

CONTACOPAECTES Graece *kontakopai/kths2 vel *kondakopai/kths2, dictus est a voce ko/ndac, vel ko/ntac, genus iaculationis denotante, qui hoc [orig: hôc] genere ludi sese excercebat. Photius in Nomocanone, *mo/non de\ pai/zein e)/cesti mono/bolon kai\ kontomono/bolon kai\ *kintano\n ko/ntaka a)/neu porph=s2. Quimanae lusum hodieque Galli vocant: cuius mentio et in Codice. Est autem mono/bolon, simplex iactus: kontomono/bolon, iactus cum conto. Ruffinus in Epigramm. ko/ndaka dixit pai/zein,

*th=| kuanoblefa/rw| pui/zwn ko/ndaka fili/pph|
*)ec au)th=s2 kradi/hs2 h(du\ gela=|n e)poi/oun.
*dw/deka/ soi be/blhka, kai\ au)rion a)lla balw= soi
*)/h ple/on, h)e\ pa/lin dw/dek' e)pista/menos2.

Ei similis lusus fuit kindalismo\s2, de quo supra in voce Cindalopaectes. At alius erat kontopai/kths2, cuius meminit Diomedes Grammaticus, Scholiis in Dionysium Thracem, vetustissimum Grammaticum, qui inter exempla mataiotexni/as2 cum aliis thaumaturgis kontopai/kthn recenset. Vide infra: Plura vero hanc in rem apud Salmas. Exercit. Plin. ad Solin. p. 1032. Ceterum ko/ntac, parvus contus, qui, cum sine ferro est, pali instar habet: hinc ko/ntac a)/neu porph=s2, ut

dictum: Idem Dorice kunda/lh vel kinda/lh, de quo lusu supra. Inde et konta/kion, scapus chartarum vel volumen, ad instar baculi etc. Ibid. Vide quoque infra Hieromnemon.

CONTARINUS Franciscus, Venetus, Philosophiam Patavii docuit, Legatus ad Pium II. Senensibus contra Florentinos suppetias tulit, expeditionis huius scriptor. Voss. de Hist. Lat. l. 3. c. 7. Ex eadem Familia, Ambrosius, ad Usuncassanem Persam misus, itineris diarium confecit. Gaspar, Cardinalis, contra Pomponatium, cuius auditor fuerat, de immortalitate Animae, scripsit. Ad Carolum V. missus, a Republ. dein in Germaniam, a Paulo III. Concilii Tridentini Praeses futurus, obiit A. C. 1542. Bononiae. Ioh. Casa, in vita eius. P. Iovius, in elog. Duces varii, ut Dominicus, A. C. 1044. qui reparata [orig: reparatâ] urbe Grado [orig: Gradô], recepta [orig: receptâ] Zraa [orig: Zraâ], etc. obiit A. C. 1060. Iacobus, Istrianorum victor, Ducatu sponte cessit, A. C. 1280. Andreas, prudentiae laude inclitus, A. C. 1368. Franciscus, A. C. 1623. Nicolaus, A. C. 1630. Carolus, A. C. 1655. Vide P. Iustinianum, Balthas. Bonifacium, Elog. Contar. etc.

CONTEJUM vulgo Conty, locus Galliae in Bellovacis. Hadr. Vales. in hac voce.

CONTEMPLATIO apud Solin. c. 37. Siderites a contemplatione ferri nihil dissonat; similitndo est, vel effigies: Siderites enim ferro similis est, ait Plin. l. 35. c. 10. Sic in praecedent. de pantheris, tradunt odore earum, et contemplatione armenta mire affici, quasi Graece dixisset, th=| o)smh=| kai\| tw=| ei)/dei. Eadem [orig: Eâdem] notione *fantasi/an aliquando Graeci dicunt, Latini recentiores visionem, uti videre est apud Auctorem, qui sub Aethici nomine vulgatur. Graecia infimi aevi qewri/an et qwri/an similiter pro specie usurpat: ut qewri/a e)sqh/twn, bota/nwn, de/ndrwn, etc. Salmas. ad Solin. p. 770. Ceterum Contemplatio suorum insatiabilis est; cuius rei infinita exempla in Amatoriis. Heliodorus, l. 2. *(ou/tws2 a)/ra ka/llous2 u(perbolh\ kai\ ei/s2 mege/qous2 e)/mfasin *fe/rei prosqh/khn. ka)gw\ me\n a)xanh\s2 ei(sth/kein a)gnoi/a te tw=n gignomen/wn, kai\ a)kore/stw| qe/a| tw=n o(rwmen/wn. Et de Medea Val. Flaccus, fine l. 6.

Statius quoque, l. 8. Theb. v. 650. de Atye moribundo, et Ismene, sponsa eius,

--- -- quater iam morte sub ipsa
Ad nomen visus, deiectaque fortiter ora
Sustulit: illam unam neglecto [orig: neglectô] lumine caeli
Aspicit et vultu non exsatiatur amato [orig: amatô] etc.

CONTENTIO Graece *)/eris2, inter Martis comites, apud Homerum, Il. c. Vide infra Mars, it. voce Eris.

CONTENTIOSI Graece *)eristikoi\, Philosophorum genus, de quibus vide infra Megara.

CONTESTANIA Hispaniae citerioris regio, in qua sita est Carthago nova. Forte hodie Cocentayna. Plin, l. 3. c. 3. Contestani erant, ubi nunc maxima pars Valentiae, inter Thuriam fluv. et Illicitanum Sinum, ubi Carthago nova Illicis, Alona, Setabis, Valentia et Dianium Urb. versus oram littoralem maris Mediterranei. Baudrand.

CONTESTATIO praefatio est seu oratio, in Eccles. Romana, quae Canoni Missae praemittitur, qua [orig: quâ] disponi Sacerdotem et populum, ad mysteriorum confectionem, aiunt; quod, ut est in Codice Thuano, contestetur Sacerdos fixam ac veram professionem Populi, i. e. gratias referre Deo dignum esse etc. Vide Car. du Fresne, Glossar.

CONTHYLE in Attica, municipium tribus Ptolemaidis vel Pandionidis. Hinc *konquleu\s2, vide Schol. in Aristoph. Vesp.

CONTIACUM municipium Picardiae, in agro Ambiano Principatus titulo [orig: titulô] clarum: Hinc Condaeorum Principum stirps dicta, 4. leuc. ab Ambiano in Austrum.

CONTINENS apud Martianum, Terracina prius insula, nunc coniuncta: Rheginique ab Siciliae continenti separati, eaque in compensationem connexae telluris in insulam relegata: Ovidio, l. 15. Met. v. 289. continua,

Leucada continuam veteres habuere [orig: habuêre] coloni,
Nunc freta circumeunt. --- --

Terra est, nullo [orig: nullô] mari interrupta, cui Insula opponitur. Mela, Alias insulae videntur, alias una et continens terra, i. e. quae continenter iuncta est. Sic continenter sedere, coniunctim et uno [orig: unô] tenore:

Et in continenti aliquid facere, statim ac nulla [orig: nullâ] interposita [orig: interpositâ] mora [orig: morâ]. De tenenti, legitur in Pervigilio Veneris,

I. e. continenter tota nox pervigilanda, uno [orig: unô] tenore, ac de uno tenenti, ut vulgo Galli loquuntur etc. Salmas. ad Solin. p. 83. Apud Ciceronem Continentia scripta sunt, quae perpetuam Historiam complectuntur, ordine temporum ac rerum gestarum serie continua [orig: continuâ] expositam. Ut a continentibus tuis scriptis, in quibus perpetuamrerum gestarum Historiam complecteris, secernas hanc quasi fabulam rerum eventorumque nostrorum; habes enim varios actus, multasque actiones et consiliorum et temporum. Ubi summus Orator alludit ad formam, qua [orig: quâ] Poetae Tragici ab Epico Cyclo, perpetuam Historiae fabularis seriem complexo, dramata secernebant et fabulas quasdam, quas ornarent variis actuum et actionum episodiis. Cyclus enim Epicus perpetuam narrationem th=s2 muqikh=s2 complectebatur: uti pluribus dicemus infra, in hac voce. Etiam continuari, pro proxime et

individue comitari, quod idiomate suo [orig: suô] Galli dicunt, ioindre quelqu'un, occurrit apud Sisennam laudatum Nonio, Marius ostio Liris evehitur, atque Aenariam suos continuatur. Et continare, pro continenter ire, apud Solin. c. 22. prope Panchaiam continat in Solis urbem, ad quae loca vide eundem Salmas. ubi supra, p. 249.

CONTINENTES Graecis *egkratei=s2, item *)askhtai\, vide supra, ubi de Ascetis. In Communione Romana in specie sic dicuntur, Fratres et Sorores Tettii Ordinis Fratrum Minorum, instituti ab ipso S. Francisco; qui et de Paenitentia nuncupabantur, in Bullis Iohannis XXII. apud Waddingum. De prioribus addo: Mentio eorum in Can. 30. Concilii Laodicens. Quod non oporteat sacris officiis deditos, aut clericos aut Continentes, vel omnem Laicum Christianum lavacra cum mulieribus celebrare; quia haec apud Gentes reprehensio prima est. In Graeco *)askhtai\, Monachi sunt, quos iam tum magna ex parte non optimae notae homines fuisse, multosque hypocritas sub habitu illorum callidissimum hostem usquequaque dispersisse, quae Hieronymi verba sunt, l. de opere Monach. vel hinc discas, imo et ex Can. 78. Concilii Trullani, ubi sterum Continentibus interdicitur balneis huiusmodi. Quare non mitum, Zosimum, Historiar. l. 5. tam acriter in illos invehi, hominem Ethnicum, eosque u(w/dh bi/on vixisse dicere. Cum sane et sordibus et immunditie praeterea saepe hi scaterent, non tam pietatis studio [orig: studiô], quam ambitione et hypocrisi. Notum, quid de Hilarione testetur idem Hieronymus. Eunapius vero, Rutilius horumque similes haec minime talibus laudi ducebant. Unde Rutilius, Itiner. v. 523.

Infelix putat illuvie caelestia passi,
Seque premit saevis saevior ipse Deis.

Nec ipsos Philosophos Gentiles, a quibus *)askhtai\ Christiani sordes suas mutuaverant, ob haec bene inter suos audivisse, notum. Vide Anton. von Dalen de Oraculis Ethnicorum, Dissertat. I. p. 138. et seqq.

CONTINUSA insul. Hispaniae adiacens in freto Gaditano, aliis nominibus Gadira et Tartessus dicta. Plin. l. 4. c. 22. Lege Cotinusa, idque auctoritate Dionysii Perieg. v. 455. de hac insula loquentis:

*kai\ th\n men\ naeth=res2 e)pi\ prote/rwn a)nqrw/pwn,
*klhzomen/hn *kotinou=san e)fhmi/canto *ga/deira.

Ubi Scholiastes sic dictam ait, w(s2 pollou\s2 e)/xousan koti/nous2 o+i\ a)gri/ou e)lai/as2 ei)=do/s2 ei)si, ut quae agrestes oleas multas habuerit. Nic. Lloydius.

CONTIUS Antonius, Novioduno [orig: Noviodunô] Veromanduns, ICtus eximius, Biturigibus primum, inde Aureliani Ius docuit: postmodum Bituriges revocatus, nova [orig: novâ] editione Iuris Utriusque, plurmisque aliis scriptis inclaruit. Obiit A. C. 1577. aetat. 60. circiter. Calvini agnatus, sympatriota, at hostis acerrimus, Ios. Scaiiger, vide Scaligeriana, indicem vero librorum, quos edidit, apud Anton. Teissier in Elogiis, Part. 2. Iac. Guiacio ICto celeberrimo magni aestimatus, Ibid. ex Thuano.

CONTOBABDITAE Haeretici saeculo [orig: saeculô] 6. Theodosianorum sectatores. Niceph. l. 18. c. 49.

CONTOPAECTES Graece *kontopai/kths2, apud Balsamonem in Can. 51. Propter horum autem Canonum poenas videntur excogitatt ludi Imperiales, Contopaectes scilicet, Hastiludium est seu Troiae ludus Macris Fratribus, in Hierolex. de quo passim in vocibus Hastiludium, Torneamentum, Tibia. Sed aliud suadet aenigma Graecum, quod Iuliano Apostatae tribuit liber Regiae Bibliothecae, cum hoc lemmate:

*)ioulianou= tou= dussebou=s2 ei)s2 *kontopai/kthn.
*)esti/ ti de/ndron tw=n a)nakto/rwn me/son,
*ou(= r(i/za kai\ zei=, kai\ lalei= karpoi=s2 a(/ma.
*mi/a| d' e)n w(/ra| kai\ futeu/e tai ce/nws2
*kai\ karpo\n au)/cei, kai\ trnga=|tai r(izo/qen.

Cui interpretationis vice inserviunt verba Chrysostomi, *ti/ ai)/ tis2 ei)/poi peri\ enei/nwn tw=n a)ndrw=n, oi( ko/nton e)pi\ metw/pou hasta/zontes2, kaqa/per de/ndron e)r)r(izwmen/on e)pi\ th=s2 gh=s2, ou(/tws2 a)ki/nhton diathrou=sin, w(/ste pai/dia mikra\ e)p' a)/krou tou= cu/lou palai/ein a)llh/lois2. parask eu)azousi de\ ta\ me/twpon mo/non, desmou= panto\s2 a)sfale/steron; Quid dicamus de hominibus illis, qui, contum in fronte gerentes, velut arborem in terra radicatam, ita immobilem tenent, ut pueruli exigui in sumno ligno lusitent et luctentur secum invicem. Praeparant autem frontem solam, ut omni vinculo [orig: vinculô] sit tenacior. Nempe radix homo est, qui conto subest, quae vivit et loquitur. Fructus, pueruli sunt in summo conto lnsitantes, et luctantes, qui pariter cum radice loquuntur et vivunt. Intra unius horae spatium arbor illa erigitur ac radicitus eruitur, post finem scil. ludicri, deposito [orig: depositô] conto [orig: contô] et abiecto [orig: abiectô]. Meminit ludi huius quoque Diomedes Grammaticus Scholiis in Dionysium Thracem, vetustissimum Grammaticum, qui intra exempla mataiotexni/as2, kontopai/kthn quoque cum aliis qaumatopoioi=s2 recenset. Alius erat kontakopai/kths2, de quo supra. Vide Salmas. ad Solin. p. 1032.

CONTORNIATI dicuntur Antiquiariis nummi, ad Virorum Illustrium, qui prioribus saeculis vixerant, revocandam memoriam cusi ab Imperatorib. sicut et Revocati, sed ab his diversi. Et quidem Revocati, multo plures habentur ab ipsomet Augusto et Successoribus cusi; Contorniati primtim occurrunt, post Constantini M. aevum, atque adeo circa Honorii demum tempora: In quibus primos tenet aereus ille Medallio, in cuius antica parte idem Augustus maiori habitu faciei effingitur, cum hac Inscript. HONORIO AUGUSTO; in postica, expressus conspicitur Vir triumphali specie; aurea [orig: aureâ] caput cinctus, dextra [orig: dextrâ] flagellum, sinistra [orig: sinistrâ] palmam renens, curru quadriiugo [orig: quadriiugô] vectus, cum Inseripr. *e*n*t*u*m*i *n*i*k*a, ita ut pene geminus sit alterius Medallionis, qui a Nerone primum cusus est, in,memoriam Euthymii seu Euthymi Pyctae Locrensis, de quo Plin. l. 7. c. 47. Consecratus est, ait, vivus

sentiensque, eiusdem Oraculi iussu --- semper Olympiae victor et semel victus. Istum vero Neronianum Medallionem revocavit seu recudit Traianus, levi discrimine a priore distinctum: utrum que postea Honorius praefatus, vide Car. du Fresne, Dissert. de Infer. aevi Numism. et infra in voce Euthymius, irem Homerus.

CONTORQUERE Vitalia apud Treb. Pollionem in Claudio, c. 13. Nam iratus ei, qui sibi non baltheum, sed vitalia, contorsisset; terminus luctae fuit Veterum, Graecis e)/gkata qli/bei. Statio, ilia implicare, l. 6. Theb. v. 888.

--- -- tergo nec opinus inhaeret,
Mox latus, et firmo [orig: firmô] celer implicat ilia nexu.

Ilia est firmo [orig: firmô] nexu implicare, seu vehementi nexu stringere: quo [orig: quô] palaestrico [orig: palaestricô] schemate correpti, quia plerumque ventris crepitum emittebant, mesope/rdein etiam Graecis appellatum est. Hoc vero non semper fiebat, sed tum solum, quum severa [orig: severâ] et exacta [orig: exactâ] lege luctabantur. Alias cum ludicri tantum et exercitationis gtatia [orig: gtatiâ] lucta erat instituta, non tam severis legibus illa peragebatur. Nam nec nudi luctabantur, ut mos erat in Graecia luctantium: nec vItalia sibi sed baltheum solum, contorquebant. Baltheus au em, ut notum est, medium hominem cingebat: hinc et mesolabei=n hoc schema dictum est. Atque inde elogium veteris Athletae: ou(= me/sa ou)dei\s2 e)/laben, cuius vItalia nemo contorsit: de quo vide Salmas. ad Pollionem, loc. cit.

CONTOSTAULUS Comitis stabnli dignitas in Aula Imperatorum Constantinopolit. ex *ko/ntos2, Ital. Conte, uti Cantacuzenus exponit, l. 1. c. 4. et voce Latina [orig: Latinâ] corrupra [orig: corruprâ] Staulus, i. e. Stabulum, Car. Macer, Hierolex.

CONTRAGINNUM castellum ad Isaram, Noviomago proximum, vulgo Chauni. quod Galli etiam Calniacum olim nuncupavere [orig: nuncupavêre]: inter Faram et Noviomagum, cuiu Episcopum agnoscit. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall.

CONTRARATIO Sanctorum, sortilegii species, apud Halitgarium Cameracensem Episcopum in Paenitentiali, c. 6.

CONTRAROTULATOR Gallis dicitur, qui Graecis olim *)antigrafeu\s2, a voce Rotulus vel Rutulus, Gall. roolle, vide supra in Antigrapheus, et in voce Rotulus seu Rutulus infra.

CONTRIBUTA Iulia Beturiae oppid. in tractu Celtico, inter Berum et Anam fluvios, Plin. l. 3. c. 1. Contrebia forsan Livio, l. 40. c. 33.

CONTUBERNIUM manipulus vocabatur militum undecim, qui sub uno papilione degentes, Decano, i. e. Contubernii caput dicto, qui undecimus erat, parebant, Vegetius, l. 2. c. 13. Graec. *suneike/sien: erantque Centuriae in decem Contubernia divisae. Per translationem, a cohabitatione servi cum ancilla, vox haec etiam servilem coniunctionem significat: unde non matrimonium, sed Contubernium inter serviles personas contrahi dicitur. Sic Pedissequ Actori servo in contubernio tradita proponitur, l. 39. ff. de manum. testam. Unde quae a servis in contubernio habeutur servae, non Uxores aut Coniuges, sed Coniunctae; ut ait Varro, item Contubernales dicebantur: quo [orig: quô] nomine ea quoque coniunctio venit, quae inter liberas et serviles personas intercedit. Imo etiam libertorum, qui ex iusta servitute manumissi erant; et liberae mulieris consuetudo, non intercedentibus nuptiis: denique iniusta quaelibet atque illicita coniunctio Contubernii nomine venit, Ioh. Laurentius, in Phaedrum, l. 3. fab. ult. Sed et dicti Contubernales sunt adolescentes, qui rei militaris percipiendae et provinciae cognoscendae causa [orig: causâ] Magistratus in provinciam sequi solebant, Cic. Aliud quid est Contubernium Imperatoriae Maiestatis, apud Spartian. Hadr. Caesar. c. 8. h. e. Consilium, quod e Senatoribus primus instituit Augustus, ut cum iis, de negotiis ad frequentem Senatum referendis, ante tractaret, Sueton. c. 35. Vide supra ubi de Comitibus, Consistorianis, et infra, voce Senatores. Nominis origo a tabernis, uti pluribus docet Iac. Ouzelius, Animadv. ad Minucium Fel. p. 3. et 4.

CONTUMELIOSUS Episcopus Reiensis, A. C. 534. depositus misso a Iohanne II. Visitatore, qui Dioecesin eius gibernaret, appellavit ad Agapetum Iohannis Successorem. Vide Concil. tom. 4. Sim. Barthel. Histor. Episcopor. Reiensium, San-Marth. Gall. Christ. tom. 3. p. 936.

--- -- didici quo [orig: quô] Paeones arma rotatu,
Quo [orig: Quô] Macetae sua gesta citent, quo [orig: quô] turbine contum
Sauromates --- --

longa hasta est, veteri Scholiastae. Certe Contos equestres fuisse hastas Sarmatarum, docet Tacitus, l. 2. Histor. c. 79. Mirum dictu, ut sit omnis Sarmatarum virtus velut extra ipsos. Nihil ad pedestrem pugnam tam ignavum, ubi per turmas advenere [orig: advenêre], vix ulla acies obstiterit. Sed tum humido [orig: humidô] die et soluto [orig: solutô] gelu, neque conti, neque gladii, quos praelongos utraque manu regunt, usui etc. Val. Flaccus, l. 6. v. 161.

--- -- Comitumque celer mutator equorum
Maesus; et ingentis frenator Sarmata conti.

Vide quoque Claudian. Stilic. l. 1. v. 111. et plura hanc in rem apud Casp. Barthium, Animadversion. ad Statium, Achilleidos loc. cit. Sed et ad ludos contorum usus. Illos enim qaumatopoiou\s2 quosdam in fronde portasse [orig: portâsse], alios illorum iactu dexteritatem suam

CONVALLIS [1] Illustris, quae et Vallis Save, et Vallis Regis, Iosepho Campus Regius dicta, propter sui fertilitatem et amoemptatem, est in tribu Manasse. Incipit a mari Galileae a Bethsan, et extenditur per totum ascensum Iordanis usque ad mare mortuum, eratque illustrissima, prinsquam Dominus subverteret Sodomam et Gomorrham, ut quae medio [orig: mediô] Iordane irrigabatur sicut Paradysus Domini, et sicut Aegyptus.

CONVALLIS [2] Mambre, quae et Vallis Hebron, in tribu Iuda, fertilis et amoena valde, in qua habitabat Abraham in tabernaculo, ubi et tres Angelos hospitio [orig: hospitiô] excepit, pedes eorum lavit, et sub ilice sive quercu Mambre ministravit ad mensam. Vide Gen. c. 18. v. 1.

CONVELLERE Signa, apud Livium, l. 3. c. 7. Adeo enim nulla spes animos eorum cepit --- ut totis passim castris fremitu orto [orig: ortô], in vasto ac deserto agro, inter tabem pecorum hominumque --- tempus tererent: quum integra loca --- petere possent; signa repeme convellerent: transversisque itineribus, per Lavicanos agros in Tusculanos colles transirent: quid sit, vide supra in voce Aquila Militaris.

CONVENAE Vulgo Commingeois, quasi Commanentes, populi Galliae Aquitanicae e saltu Pyrenaeo, h. e.Hispaniae et Aqui tamae confinio oriundi, teste Caesare, l. 3. de Bello Civ. c. 19. qui fugitivos illos a saltu Pyrenaeo et praedones vocat, quia veteri vitio [orig: vitiô] gentium Hispaniae latrunculi erant, quales ibidem postea Bandularii exstitere [orig: exstitêre]. Hi igitur a Pompeio victore, ex Hispania reverso, oppugnati, pacem hac [orig: hâc] lege impetrarunt [orig: impetrârunt], ut omnes de saltu in plana Aquitaniae descenderent, et in oppidum contribuerentur: quia itaque ex iugis Pyrenaeis undique eo convenerant, Convenae appellati sunt, h. e. ut interpretatur Strabo, sunh/ludes2. Sic idem Ligures olim, et Augustus Caesar partem Cantabrorum e montibus in plana deduxit. Sedent ad fontes Garumnae, eorumque urbs praecipua fuit Lugdunum Convenarum, a situ dicta: dunum enim Gallica [orig: Gallicâ] lingua [orig: linguâ] montem significabat. In vertice erat montis, trans Garumnam, unde in circumiacentem planitiem despiciebatur, valle praecipiti undique cincta. Fons ingens ad radices montis prorumpebat, munitissima [orig: munitissimâ] turre circumdarus: quo oppidani per cuniculos descendentes, sine periculo aquari consueverant. Postea, nomine gentis assumpto [orig: assumptô], Convenae dici coepit, In veterib. Notit. inter provinc. Novempopulaniae civitates duodecim, quarto [orig: quartô], nonnumquam quinto [orig: quintô] loco [orig: locô] posita: nunc Fanum S. Bertrandi dicitur, vide infra, 16. leuc. a Tholosa, 12. ab Ausciis in colle: Urbs Episcopalis est totius tractus, quarto [orig: quartô] post Auscos Metropolim, Aquas et Lactoram loco [orig: locô]. Suavis eius Episcopus Agathensi, A. C. 506. Praesidius Aurelianensi II. Amelius Aurelianensi V. interfuere [orig: interfuêre]. longitud. 21. 37. latitud. 42. 58. Titulum Comitatus haber, qui est inter Languedociam, Pyrenaeos, Comitatum Fuxensem et Armaniacum: in Super. et Infer. divisus. Plin. l. 4. c. 19. Strabo, l. 4. etc. Ptol. etc. Urbs destructa est A. C. 585. a Gontrano Rege, quod Pseudo-Gundebaldo perfugium fuerat, cum a Pompeii M. aetate ad id tempus floruisset, et iacuit per ann. 520. donec a S. Bertrando vel Berthramno Episcop. unde ipsi nomen S. Bertrand de Cominges, in vertice collis ac in ipsis excisae urbis vestigiis, priori tamen multo minor, reparata est, A. C. 1085. ubi et claustrum aedificavit, et Canonicos regulae B. Augustini servantes instituit: patria fuit Vigilantii. Ceterum Comitatus hic, a Parlamento Tolosano dependet, donatus a Iohanna filia Comitis Conveniac. et Bononiensis, Carolo VII. A. C. 1442. Aimoin. l. 3. c. 69. Gregor. Turonens. l. 7. Oihenart. Notit. utriusque Vasconiae. Chesnius, Ant. urb. part. 2. l. 2. c. 15. San-Marth. Franciae Christ. Tom. 2. p. 547. quibus adde, inter primos dicendum Hadrian. Valesium, Notit. Gall.

S. Amantii, S. Amans. S. Beati, S. Beat. S. Bertranni, S. Bertrand de Comenge. Castellio, Castillon. Castra, Castres. Frontiacum, Fronsac. S. Gaudentii, S. Gaudens. Gentiacum, Gensac. S. Geronii, S. Girons. Granata, Granade. Insula Dodonis, l'Isie Dodon. Mons Regalis, Montreal: Leomaniae nunc accensus. Riparia ad Garumnam regio. Sammatanum, Samatan. Ponit etiam in agro Convenarum, praeter Lugdunum, Aquas Calidas Aques Strabo. Vide Cuqveni.

CONVENNOS Angliae insula Cantio adiacens apud Thamesis fluv. ostia, Ptol. vulgo Schepey. Vide Connos.

CONVENTICULA veterum Christianorum, memorantur Arnobio, l. 4. Nam nostra quidem scripta cur igmbus meruerunt dart? Cur immaniter Conventicula dirui? in quibus summus oratur Deus. Vide quoque Lactant. l. 5. c. 11. Orosium, l. 7. c. 12. Amm. Marcellin. l. 27. ubi idem nomen occurrit. Graecis oi)=kai et enklhsiw=n oi)=kai, appellatione generali, quod nihil ab aedibus privatis cultu differrent, Euseb. Hist. Eccl. l. 8. c. 14. Latinis quoque Domus Dei, Terrullian. de Idolol. c. 7. Domus orationis, Augustin. Epist. 64. etc. Nempe tenuioribus ac minus adhuc stabilibus Christianorum rebus, habebant illi sua Conventicula tatum, ubi congregarentur, eaque non fixa, ob persecutionum saevitiam, qua [orig: quâ] durante latebras quaerebant, ac in aedibus privatis, denique quibuscumque poterant locis, conveniebant. Donec laxiora conventibus agendis aedificia struere iis permissum, ut de Probo Imperatore legimus, et florescentibus eorum rebus Basilicae seu *kuriakai\ erectae, quae, licet non minus superbae, ac pleraque Gentilium templa, essent, Templa tamen appellata non sunt, nomine hoc [orig: hôc] Gentilibus relicto [orig: relictô], ut diserte docet Hieronymus, Ep. ad Riparium Presbyit. Vide quoque vode Ecclesia. In his igitur Conventiculis quod Christiani

utriusque sexus, frequentes convenirent, precibus, ieiuniis, auditioni verbi, sacraeque communioni vacaturi, idque noctu non raro, tempore persequutionum videl. im minenti, hinc Gentilium calumuiis porta data. Inter quos Caecilius apud Minncium Fel. de Christianis, Plebem, inquit, profanae coniurationis instituunt: quae nocturnis congregationibus et ieiuniis sollennibus et inhumanis cibis non sacro [orig: sacrô] quodam sed piaculo [orig: piaculô] foederantur, et quae seqq. Putabant enim, ratione moris sui, Christianos humani corporis sanguinem in suis Conventiculis lambere, et piacularibus hostiis ad foedus silentiumque mutuum oppignerari, adeo que illis, quos fama erat, sanguinem bibere in Communione Eucharistica, illicitas coniurationes et sacramenta obiciebant, Quamvis calumniam hanc aliasque satis iam antea refutasset [orig: refutâsset] Plinius Iunior, Ep. de Christianis ad Traian. Vide plura apud eiusdem Minucii Commentatores, ubi et de reliquis criminibus, quae Conventiculis Christianorum Gentiles calumniose impingebant: adde Desid. Heraldum, ad Arnob. l. 6.

CONVENTUALES Fratres apud Matth. Paris. A. C. 1233. Monachi, qui collegialiter in Conventibus vivunt. In Communione enim Romana vox Conventus specialiter dicitur de Collegio Monachorum, apud Ehrardum in Graecismo, c. 12. Ordericum Vital. l. 4. alios. Item de loco, seu camera, ubi Monachi, de rebus suis secum invicem deliberaturi, conveniunt, in Chron. Fontanellensi et Lobiensi, apud Car. du Fresne. Unde Conventum tenere, dicitur primus, qui inter Monachos, absente Abbate vel Priore, in officiis divinis, vel in refectorio, occurrit, in libro Usuum Ordinis Cisterc. c. 81. etc. Hinc Conventus S. Lucae, in Graecia, non procul Parnasso, in monre Stiri, memoratus Iac. Sponio, Itiner. Graec. Part. 2. p. 74. et seqq. Est id Monasterium difficilis accessus totias Graeciae pulcherrimum, a Romano Imperatore Orientis, filio Constantini VII. et nepote Leonis, cognomine Philosophi, fundatum, cui nomen a S Luca Eremita, montis huius incola, unde Stiritis ei cognomen. I'lura de illo vide dicto [orig: dictô] loc. Caererum Conventum et Silentum idem esse, videbimus infra, voce Silentiarius.

CONVERSAE mulieres, quae, a prava et dissoluta via, ad meliorem transeunt, vulgo Gall. Converties. His binae olim destinatae erant aedes Constantinop. quarum prior a Iustiniano M. exstructa *metanoi/as2, h. e. Paenitentiae, ut docet Procopius, de Aedif. Iustin. l. 3. altera *ne/as2 *metanoi/as2, Novae Paenitentiae, nomen habuit, ut refert Theophanes: Gallis Maisons de Repenties, vide Car. du Fresne, in Constantinop. Christiana.

CONVERSANUM urbs regni Neapolitani in provinc. Bariana, Episcopalis sub Archiepiscopo Bareusi, gaudet titulo [orig: titulô] Comitatus Gentis Aquavivae. 5. milliar. ab ora maris Adriatici 14. a Bario in Ortum, parvi circuitus. Leand. Albert. descr, Ital. p. 245. Miraeus, Geogr. Eccles. Vide Cupersanum.

CONVERSI dicti vulgo, qui a Iudaica vel Mahomerana superstitione, ad fidem Christianam convertebantur. Hinc narrant Matth. Paris. et Matth. Westmon. sub A. C. 1233. Henricum III. Anglor. Regem exstruxisse Londini Comum Conversorum, pro errorem Iudaicum relinquentibus, in qua ii sub honesta vivendi Regula, certum haberent in tota vita sua domicilium, tutum refugium et sufficiens vitae sustentamentum. Quam quidem, expulsis postmodum Iudaeis, Eduardus III. anno [orig: annô] Regni sui 51. in Scriniorum Custodiam commutavi, ut auctor est Spelmanus. His autem primo ipsi Reges victum vestitumque conferebaut; postmodum crescente numero [orig: numerô], et ingruentibus bellis, in Abbatias et Monasteria singulatim illos amandabant etc. In Gallia, frequens quoque horum mentio, ubi Baptizatorum vulgo nomine veniebant et plerumque Regem Magnatesque patrinos habebant, qui similiter illis cerros artribuerunt reditus, qui Bursa Baptizatorum dicti sunt, vide Car. du Fresne, Not. ad Ioinvill. p. 112. Apud Salvianum, ad Eccl. Cathol. l. 4. alibique hoc [orig: hôc] nomine insigniuntur Monacht, qui non ab infantia in Monasteriis enutriti essent; hinc Nutriti dicti: sed qui a saeculari vita, quam aliquandiu professi erant, ad Monachismum postea accedebant. In specie vero Conversi in Monasteriis, Gall. Freres convers dicuntur laici Monachi, laicis exercitiis et Monachorum obsequiis, addicti, eo quod primitus viri laici, pietatis, seu etiam quaerendi victus [orig: victûs] gratia [orig: gratiâ], Monasteriis totos se addicerent, operam suam eis ad vitam locantes: inde Laici, Oblati, Donati, sed et Viatores passim dicti. Vide Haeftenum, Inquisit. Monastic. l. 3. tract. 1. Distinct. 8. His inferiores esse Redditos dicemus infra in hac voce. In Tahulis tandem Ecclesiae GP. sub. Hugone Episcopo. apud Car. du Fresne, in Glossar. occurrit crebrius quidam Guigo Conversus, item Guigo Conversus Episcopi, fere semper primus in subscriptionibus Chartarum eiusdem Episcopi, etc.

CONVICTOLITANIS Aeduus, florens et illustris Adolescens, qui summum Magistratum, quem illi Vergobretum appellant, in sua civitare obtinuit. Caes. l. 7. Comment. c. 32. 33. 37. 42.

CONVITIA Gentilium, in Deos suos frequentia, cum non e voto res successerunt: quo [orig: quô] casu et statuas eorum lapidatas, alibi diximus. Vide Casp. Barthium, Animadversion. ad Statium, Theb. l. 1. v. 79. et l. 5. v. 610. Item in Superstitionum Commentariis, et Animadv. ad Lucanum. De Convitiatoris vero Poetae poena, vide Car. Paschal. in Coronarum libris. Sed et Convitia, de avibus occurrunt. Statius, l. 2. Sylv. 4. v. 15. de Psittaco Atedii Melioris, cui eo [orig: eô] carmine parentavit Poeta,

--- - --- --- - vacat ille beatus
Carcer, et augusti nusquam convitia tecti.

Ubi Convitia, garrulae huius avis clangores sunt. Ita Ovid. nemorum convitia picas vocat, Metamorphos fine l. 5. v. 676.