December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

image: s0980b

COR [2] Iacobus, vide Iacobus.

CORA [1] Iovis et Cereris filia, quae et Libera et Proserpina. Vide Core.

CORA [2] filia Aidonei et Persephones; vide plura de dictione Cora apud Cael. Rhodig. l. 7. Antiqu. Lection. c. 15.

CORA [3] oppid. Larii in finibus Volscorum antiquissimum, ante urbem Romam a Dardanis conditum, ac de Corae Catilli et Tiburti fratris nomine dictum. Nune in Campania Romana ad pedes collis, sub dominio utili populi Romani 6. milhar. a Velitris in Ortum, versus Anagniam, Bandrand. Populi Corani. Lucan. l. 7. v. 392.

--- -- Gabios Veiosque Coramque
Pulvere vix tectae poterunt monstrare ruinae.

Longitud. 36. 38. latitud. 41. 37.

CORACA Arabiae Petraeae oppid. Ptol.

CORACES fuisse locum apud Aeoles, Arnam incolentes perhibent, in quem maleficos relegabant, unde dictum e)s2 ko/rakas2. Alii locum huius nominis in Thessalia foisse contendunt, in quem nocentes dabantur praecipites. Sunt qui hoc referant ad volatum corvorum: quoniam enim in desertis volitare consueverunt, volunt ad corvos illi esse eundum, quem intelligunt in extremas solicudines publicitus deportandum.

CORACESIUM seu CORACENSIUMPtol. Scandeloro, teste Nigra [orig: Nigrâ], urbs Pamphyliae litoralis, quae a Ptol. et Livio, l. 33. c. 20. Ciliciae asperae tribuitur. Vide Strab. l. 14.

CORACESIUS pars Tauri montis. Plin. l. 5. c. 27.

CORACIAE Gall. Cuirasses, vide supra, ubi de Clibanariis.

CORACICA Sacra species Mithriacorum olim sacrorum, quae multiplicia fuisse constat: sic dicta, quod u(phretou=ntas2, ministrantes, corvas vocabant. Eorum mentio apud Ambrosium et in vererib. Inscriptionibus. Vide quoque infra Hyaenica et Leontica, it. voce Mithra.

CORACII regio in Aethiopia sub Aegypto, ubi maxima Indicarum arundinum multitudo. Strabo.

CORACINA Vellera, Straboni koraca\, dicebantur, quae Romam afferebantur ex Hispania. Ita enim is l. 3. de Hispania, kallh\ de\ e)sqh\s2 pro/teron h)/rxeto, nu=n de\ kai\ e)/ria ma=llon tw=n koracwn. Ubi de lanis loquitur coloris coracini sive corvini, quae ex Hispania in Italiam importabantur, cum prius vestes importari solitae essent. Tales autem Hispanas fuisse lanas, ex Plinio discimus, l. 8. c. 48. Hispania nigri velleris praecipuas habet. Cuiusmodi colore lanas eximias fuisse habitas, idem Strabo docet, l. 12. Vide Salmas. ad Tertullian. de Pallio, c. 3. Color hic a pullo distinguitur Vitruvio, l. 8. c. 3. Quamvis sint alba, procreant aliis locis leucophaea, altis locis pulla, aliis coracino [orig: coracinô] colore. Nempe color kora/kinos2 aliquid luminis habet, cum pullus sit a)/stilpnos2, splendoris expers. Unde kora/kinon xrw=ma docti definiunt, colorem cum aliquo splendore nigerrimum. Qui proin non in lanis solum, sed et in capillis, placuit. Hic de Sponso Cantici Cantic. c. 5. v. 11. Antiae eius pendulae nigrae, ut corvus: et Apuleii, l. 2. laudatur capillus corvina [orig: corvinâ] nigredine caerulus. Martial. quoque, l. 3. Epigr. 43. v. 1.

Mentiris iuvenem tinctis, Lentine, capillis:
Tam subito corvus, qui modo cycnus eras.

Sam. Bochart. Hieroz. Part. poster. l. 2. c. 10. Vide quoque Salmas. ad Solin. p. 876. de Coracinis vero piscibus Nilidis, lacus Aethiopiae, Ibidem p. 134.

CORACINSII Sardiniae populi. Ptol.

CORACIUM mons ixta Colophonem in Ionia. Item locus circa Byzantium.

CORACODES Corsicae insulae portus. Ptol

CORACONASUS locus Arcadiae, ubi Ladon fluv. in Alpheum excipitur. Pausan. in Arcad.

CORACONNESUS insula Libyca. Steph.

CORACOS petra i. e. Corvi saxum, locus in Ithaca. Steph.

CORADUS Ludovicus, vide Ludovicus.

CORAGUS vide Horratas.

CORALETAE Scythiae Europaeae gens. Ita veteres libri habent apud Val. Flacc. l. 6. Argon. v. 81. Ubi vulgo legebatur Coealeae.

CORALIUS Phrygiae fluv. qui alio [orig: aliô] nomine Saengarius dicitur. Plin. l. 6. c. 1.

CORALLI populi Pontici immanitate insignes. Ovid. l. 4. Ponticorum, El. 2. v. 37.

Hic [orig: Hîc] mea cui recitem flavis nisi scripta Corallis?

Idem, El. 8. v. 83.

Litora pellitis nimium subiecta Coralli.

CORALLIUM recentioribus Graecis *kora/llion, antiquioribus *koura/lion. Dionys.

*pa/nta ga\r li/qos2 e)sti\n e)ruqrou= kourali/oio.

Unde et Ovid. l. 15. Met. v. 416.

Sic et Curalium, quo [orig: quô] primum contigit auras
Tempore durescit. --- -- --- --

liqo/dendron est, i. e. arbustum seu frutex ad lapidis naturam accedens; cui quod evellatur retibus, aut acri ferramento [orig: ferramentô] praecidatur, a)pi\ th=s2 koura=s2, a tonsione nomen. In Mari Mediterraneo passim reperitur, ut et in Gallico sinu circa Stoechadas Insulas in Etrusco, apud Graviscas, in Campano ante Neapolim, in Siculo, circa Heliam et Drepanam et Pachynum promontor. in Africano, circa Erythra. Maximus vero eius circa Siciliam insul. proventus est. At in India rara merx, ideoque cara. Gignitur quidem et in Rubro mari, inquit Plinius, l. 32. c. 2. item in Persico vocatur iace, aut iacem potius, nempe


image: s0981a

quia nigrius et proin vilius. Unde in Rubri Maris Musam et in Arabiae Felicis Metropolim Sabbatha, corallium ex Aegypto deferebatur, ut Arabici littoris corallio [orig: coralliô] pretionsius, ut testatur Arrianus, in Periplo: qui idem corallii meminit ad Barbaricum emporium allari, in Sinthi seu Indi amnis faucibus situm, ex Aegypto scilicet, aeque ac in Arabiam. Mansitque ingens in India corallio pretium, usque ad aetatem Pauli Veneti, qui de Indiae provinc. Tebeih, Utuntur, inquit, ibi pro moneta corallio. Nam est is lapis apud eos magno in pretio. Et omnes feminae eum collo deferunt; appendunique quasi rem pretiosam, ad colla idolorum. At postquam reperta pyxis maria illa aperuit, corallium etiam in India paulatim coepit vilescere etc. Laudes eius plus centum versibus decantantur in supposititio Orphei libro de Lapidibus, Color optimus, cum ruber, sandarachaeque aut sandici saturae simile est, Dioscor. etc. Vide S. Bochare. Hierozoiei Part. posterior. l. 5. c. 7. Coeterum, Corallia plurima marina, cum rupe corallifera, ex Mari Meditertaneo in Musaeo Kircheriano asservantur. Ubi videre est, quanta cum providentia Natura fundum marinum corallinis arboretis vestiat et varia conchylia, ostraceas exuvias, saxaque in monticulos congerat, unde rubra arbor excrescens duritie sua [orig: suâ] et rubore humani generis luxum auget. Horum monticulorum aliqui, intra Musaei rara videntur: fragmenta vero ibi plurima ex ipsis conchyliis enata. Est enim proprium huius plantae, liquorem spermaticum ex se demittere, cuius guttae, in quodcumque obvium corpus ceciderint, ibidem novae corallinae plantae sobolem faciunt. Quod Naturae arcanum didicie Auctor ex Arabici Maris Rubri urinatoribus, uti refert Georg. de Sepibus, in Collegii Romani Societatis Iesu Musaeo, p. 45. Ut de usu aliquid superaddam, de eo sic Plinius, l. 32. c. 2. Aruspices inprimis vatesque (Indorum) religiosum id gestamen amoliendis periculis arbitrantur. Itaque et decore et eligione gaudent. Prinsquam hoc notesceret, Galli gladios, scuta, galeas adornabant eo [orig: ]. Nunc tanta penuria est vendibili merce, ut perquam raro cernatur in suo orbe etc. Nec omittendum, Corallii elaborandi vix ullibi praestantiores officinas, quam Massiliae, esse, uti refert Iac. Sponius, Itinerar. Graeciae Part. 1. p. 25. ubi album quoque corallium solidum, et rubro album se vidisse addit.

CORAN seu ALCORAN vox Arabica, liber impieratis Muhammedicae, a Kara, i. e. legere vel colligere: a collectione videl. suratarum seu capitum, quae comprehendit; sicut et Furcan cum vocant, quod in capita illa, variasque partes sit divisus. Eius originem a Deo atcessunt Muhammedani, a quo caelitus in Muhammedem dormientem haec scriptura delapsa sit. Aliis illam non nisi post mortem eius, ex chartis illius domi inventis in hanc formam redactam, dicentibus. Certe nomina successorum et discipulorum Muhammedis, de Alcorani coagmentatione ac expositione dissidentium a se invicem accurate commemorat Ricoldus Arabs Christianus, Confut. legis Saracen. c. 13. Nempe Muhammedi in Regno successit Abubecar, indignante Hali, qui ad suum modum Alcoranum construxit, alium postmodum edidit Eleage filius Nizef, alios alii; additis detractisque verbis, pro cuiusque arbitrio, et collectoribus mire inter se altercantibus. Imo de Alcorano dissentiendi finis non fuit, usque ad tempus Merpan fil. Elezen, qui Alcoranum hodiernum, reliquis omnibus, quotquot haberi poterant, combustis, composuit. Manent tamen circa expositionem eius hodieque rixae acerrimae, discordantibus Orientalibus ab Occidentalibus, et rursus utrisque inter sese. De Arabico in Latium indigestum hoc chaos transtulit Rob. Retenensis Anglus, iussu Petri Abbatis Cluniac. A. C. 1143. qui translationem misit ad Bernardum Abbatem Clarae Vallis, hortatus eum, ut contra Muhammedicos errores scriberet. Dividitur autem in Capita, seu Suratas aut Azoaras, uti Erpenius vocat, Annotat. suis in Hist. Iosephi Alcovan. ipsarum vero Suratarum aliae inscribuntur Meccenses, quas nimir. discipulis suis tradidit Muhammedes in urbe Mecca, celeberrimo Arabiae Emporio, ante suam inde fugam: aliae Medinenses, quas composuit in oppid. Iatsrib, ad quod Muhammedes consugit, ubi etiam sepultus est; cum Fatema filia, et aliquot suis Successoribus. Impia dogmata libro [orig: librô] contenta quod attinet, vide de iis erudite disserentem Io. Forbesium, Instrnction. Historico-Theolog. l. 4. c. 4. et seqq. ut et ubi de Alcorano.

CORANCALI Indiae extra Gangem populi. Ptol.

CORANI Italiae populi, vide Cora.

CORANITAE Arabiae Felicis populi. Plin. l. 6. c. 21.

CORARIUS Anton. Cardinalis nepos Gregorii XII. Venetus. Fundator Congregationis S. Gregorii, castitate et in pauperes chatitate inclitus. Auctor historiae sui temporis manuscrigtae, in Bibliotheca congregat. modo laudatae. Obiit A. C. 1445. Ciaccon. in Gregor. 12. Eugen. 4.

CORAS [1] Catilli et Tiburtii frater, unde mons Coras et urbs Cora dicta. Virg. l. 7. Aen. v. 672.

Tum gemini fratres Tyburtia moenia linquunt,
Fratris Tyburti dictam cognomine gentem,
Catellusque acerque Coras, Argiva iuventus.

CORAS [2] lacus Tarrariae verae, versus partem Borealem in regione Mongul. Recipit Tartarum fluv. Estque valde extensus, ut tradunt Geographiae periti.

CORASENI populi Asiatici. Herodot. l. 2.

CORASIAE maris Aegaei insul. Crussie, teste Nigro [orig: Nigrô].

CORASIBIE vertex sic nominatur, unus montis in India tricipitis, quem Bacchus, ad vitandos intensos aetis vapores, cum suis expeditionis sociis occupavit. Polyaen. l. 1. c. 1. ubi interpres tamen legit Corasibis.

CORASIUS mons imminens Antiochiae, apud Xiphilinum, in Traiano.

CORASPHI gens Scythiae intra Imaum. Ptol.

CORAX [1] Sicyoniorum Rex, post Echireum: Regnavit ann. 30.