December 2004 Ruediger Niehl markup
typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - no spell check - orthographical standardization performed
06/2005 Peter Stroebel markup
semi-automatic lemma-correction
05/2006; 06/2008; 06/2010; 12/2010; 02/2011 Antonio Javier Ortiz Cano; Reinhard Gruhl markup
largely revised


image: as0005

JOH. JACOBI HOFMANNI SS. Th. Doct. Profess. Histor. et Graec. Ling. in Academ Basil. LEXICON VNIVERSALE, HISTORIAM SACRAM ET PROFANAM Omnis aevi, omniumque Gentium; CHRONOLOGIAM AD HAEC VSQVE TEMPORA; GEOGRAPHIAM ET VETERIS ET NOVI ORBIS; PRINCIPVM PER OMNES TERRAS FAMILIARVM Ab omni memoria repetitam GENEALOGIAM; Tum MYTHOLOGIAM, RITVS, CAERIMONIAS, Omnemque Veterum Antiquitatem, ex Philologiae fontibus haustam; VIRORVM, INGENIO ATQVE ERVDITIONE CELEBRIVM Enarrationem copiosissimam; Praeterea ANIMALIVM, PLANTARVM, METALLORVM, LAPIDVM, GEMMARVM, Nomina, Naturas, Vires, Explanans. EDITION ABSOLVTISSIMA, Praeter Supplementa, et Additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordini insertas, VBERRIMIS ACCESSIONIBVS, IPSIVS AVCTORIS MANV novissime lucubratis, tertia parte, quam antehac, AVCTIOR, LOCVPLETIOR: INDICIBVS ATQVE CATALOGIS REGVM, PRINCIPVM, POPVLORVM, TEMPORVM, VIRORVM ET FEMINARVM ILLVSTRIVM, ANIMALIVM, PLANTARVM; Tum praecipue NOMINVM, QVIBVS REGIONES, VRBES, MONTES, FLVMINA, etc in omnibus terris, vernacula et vigenti hodie ubique lingua appellantur; Caeterarum denique rerum memorabilium, ACCVRATISSIMIS INSTRVCTA. TOMVS PRIMVS Literas A, B, C, continens. [gap: illustration] LVGDVNI BATAVORVM, Apud JACOB. HACKIVM, CORNEL. BOVTESTEYN, PETR. VANDER AA, et JORD. LVCHTMANS. MDC XCVIII. Cum peculiari Praepott. D. D. Ordinum Hollandiae et West-Frisiae Privilegio.



image: as0006

[gap: praeliminaria]

page 1002, image: s1002a

COSSUTIORUM Familia, apud Roman. ex qua Cossutia uxor Caesaris. Sueton. c. 1. Sic Cossuvii, et Cossuviani.

COSTA [1] Roderici frater, Hispan. Rex, an. ab Urb. Cond. 1452

COSTA [2] apud Plin. l. 11. c. 37. Costae horum tantum octonae, suibus denae, cornigeris tredecim, serpentibus triginta: quid sit, notum. Apud Pausaniam vero, l. 1. Protophani Magnesio in Olympia eodem [orig: eôdem] die pancratio [orig: pancratiô] et lucta [orig: luctâ] victori, costae, ut in aliis hominibus, discretae non fuerunt, sed os unum continuum; a iugulo ad situm usque postremae nothae costae. Dalechampius ad h. l. Ex costa Adami Evam formatam, habemus Gen. c. 2. v. 21. et seqq. ad quem locum multis Eruditi quaerunt, an illa supernumeraria fuerit in Adamo, an una ex costis eius necessariis? Respondet Rivetus, supernumerariam superfluamque illam non fuisse colligi hinc, quod Adam, postquam e somno excitatus Evam conspexit, dixit illam fuisse os ex ossibus suis; superflua autem costa naturale eius propriumque os non fuisset. Sed et erat ad significandum coniunctionem arctissimam Adami et Evae, ac mulieris ex viro naturalem originem et dependentiam conveniens magis, ut formaretur Eva ex aliqua parte necessaria [orig: necessariâ] virilis corporis, quam si ex superflua materia fuisset constructa. Nec propterea mancus postmodum Adamus fuit, Deus enim desumpta [orig: desumptâ] una de costis eius, inclusit carnem pro illa, h. e. una [orig: unâ] costa [orig: costâ] necessaria [orig: necessariâ] ablata [orig: ablatâ] aliam eius in locum substituite quod ei facillimum fuit, et in momento, quandoquidem nihil hic [orig: hîc] naturali modo [orig: modô], sed per omnipotentiam Creatoris, factum est etc. Vide praefatum Auctorem in Genesin, Exercit. 24. Ab animalibus transiit ad naves vox. Plinius, de Acantho Aegyptia, Ob id utilissima navium costis etc. Virg. l. 2. Aen. v. 16.

--- -- --- -- Intexunt abiete costas.

Quae Graecis itidem e)gkoi/lia, uti de corpore humano. Interamenta Livius vocat etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 1110.

de COSTA Blanca Maria, vide Maria.

COSTABALLENE Liguriae locus, Antonin.

COSTARICA provinc. novae Hispan. Cuius praecipua urbs Carthago, praeter hanc Aranivesia, mercimoniis florentes. Herrera, l. 13.

COSTOBARI illustris olim inter Idumaeos familia, de qua vide aliquid supra, voce Cosan.

COSTOBOCAE sunt Ammiano Scythae, circa Daciam, ad Pontum Euxinum. Coestoboci Ptolemaei sunt.

COSTOBOCI Sarmatiae Europaeae populi, Capitolinus. Ildem, Salmasio.

COSTULATI Balthei, apud Trebellium Pollionem in Gallienis duob. c. 2. Saloninus puer his auratos constellatosque, (seu Costulatos, ut legit salmasius) baltheos rapuisse perhibetur: sunt balthei, regulis quibusdam et virgis argenteis, in modum costarum positis, distincti. Quo [orig: Quô] pacto [orig: pactô] costulae argenteae dicuntur in baltheorum ornatura, ut laminae et batilli iisdem ornandis et gladiorum vaginis, apud Plinium, memorantur. Vide Salmas. ad loc. dict. Galli Costele dicunt, costulis istiusmodi distinctum, vel in costularum speciem dispertitum, Car. du Fresne, Glossar.

COSTUMS radix iucundi odoris, de qua sic Plin. l. 12. c. 12. Radix costi gustu fervens, odore eximio [orig: eximiô], frutice alias inutili. Primo [orig: Primô] statim introitu amnis Indi in Patale insula, duo sunt eius genera, nigrum, et quod melius, candicans. Pretium in libras XVI. Dioscorides hoc costum th\n xro/an pucw=des2, colore buxeum ait; quod non in India solum, sed in Arabia quoque nasci observat Salmas. ad Solin. Eius in sacris olim usus. Plin. l. 22 c. 24. ture supplicamus et costo [orig: costô]. Unde Propertius sibi sacra facienti, ob navale Actiacum praelium, costum dari vult. Propert. l. 4. El. 6. v. 5.

Costum molle date, et blandi mihi thuris honores.

Certe inter pretiosos frutices habitum esse constat, ex Horatio Carm. l. 3. Od. 1. v. 41.

Quod si dolentem nec Phrygius lapis,
Nec purpur arum sidere clarior
Delevit usus, nec Falernae
Vitis, Achaemeniumque costum.

I. e. Persicum. Sociatur cinnamis, apud Ovid. l. 10. Met. v. 307.

--- -- --- -- sit dives amomo [orig: amomô],
Cinnamaque, costumque, suam, sudataque ligno
Tura serat etc.

Vide Car. Paschal. Coronar. l. 3. c. 16.

COSYRA insula sterilis in mari Libyco, non procul a Melite, cuius incolae Cosyraei dicuntur. De qua [orig: quâ] sic Bochartus, l. 1. Chanaan, c. 26. Non debet hic [orig: hîc] Cosyra omitti, insul. cum oppid. media inter Siciliae Lilybaeum, et Clypeam Africae, a Melite distans stadiis 500. Nomen a brevitate sumptum, si Punice fuerit [gap: Hebrew word(s)] Kosera, quomodo apud Arabes. Breve autem hic [orig: hîc] idem quod parvum, ut cum Iuvenal. Sat. 1. v. 73. dicit:

--- -- Brevibus Gyaris, et carcere ginum.

Verum hoc, sive de urbe acceperis, quam Polyb. l. 3. *polisma/tion oppidulum vocat, sive etiam de tota insula, cuius ambitus, teste Strabone, non patet ultra stadia 150. i. e. sex aut septem leucas nostrates. Hinc Silius, l. 14. v. 273.

Et bellare Tabas docilis Cosyraque parva.

Aliter Cosyrae nomen ab Ebraeo [gap: Hebrew word(s)] Choser, i. e. inopia [orig: inopiâ] deducatur, unde Ovid, l. 3. Fastor. v. 567.

Fertilis est Melite, sterili vicina Cosyrae
Insula, quam Libyci verberat unda freti.



image: s1002b

Senec. de Consol. ad. Helviam, c. 6. Deserta loca, et asperrimas insulas, Sciathum, et Seriphum, Gyarum et Cosyram pete. Ideo tamen habitatur, quia aquis est irrigua, et portum habet commodum, olivisque scatet, et capris, ut Arabs Geographus testatur Clun. 4. part. 2. Nic. Lloydius. Baudrando Insula est Africae, in mari Mediterraneo, versus Hermaeae promontorium, a quo 45. milliar. in Ortum abest, a Melita 90. circiter in Occasum, a Clupea 50. in Ortum, a Sicilia 90. in Austrum. Urbeculam habet et castrum, cum portu sat tuto. Olim sub Tunetano Rege nunc a Sicilia pender. Circuitus est 25. mill. pass.

COSYRI Indiae populi. Plin. l. 6. c. 17.

COSYRUS insula iuxta Selinuntem. Item Siciliae fluv. et urbs eiusdem nominis. Steph. Tres ibi hodie sunt insulae, Trefontane dictae.

COSYTE Umbriae urbs. Steph.

COTA seu COTTA in Concil. Moguntiacensi, apud Reginonem, l. 1. c. 335. et Bernhardum, l. 2. c. 208. tunica est Clericis propria, Gall. Cotte. German. Curt. Vide infra [orig: infrâ] Cotta, it. Surcotium. Saxonibus priscis tugurium, latibulum, spelunca; unde rusticorum mansiunculae eodem [orig: eôdem] nomine insignitae, Car. du Fresne, Glossar. Vide in voce Coterellus.

COTACE Ariae oppidum.

COTAEA Armeniae minoris regio. Ptol.

COTAENA Armeniae minoris urbs. Ptol.

COTAMBA Persiae oppid. Ptol.

COTARDIA cotae, sagi vel tunicae species, viris perinde ac feminis familiatis, apud Car. du Fresne, Glossar.

COTARELLUS vide Coterellus.

COTBUSIUM oppidum Lusatiae inferiorisad Spreham fluv. sub Electore Brandeburgic. Aliter Cotwitz. Medium fere inter Dresdam et Francofurtum ad Oderam.

COTENSII Daciae populi. Ptol.

COTERELLUS idem cum Cotario, habitator Cotae, quae vox apud medii aevi scriptores casam viliorem notat, ex Graeco koi/th, turgurium, latibulum. Unde Coterelli videntur dicti homines viliores, Gall. Cotereaux, vel Costereaux, qui sub Anglo militantes Gallis admodum erant infesti. De his Rigordus, de gestis Philippi Aug. Quodam [orig: Quôdam] die, inquit, Ricardus Comes Pictaviensis multitudinem Cotarellorum ad Castellum Radulphi pro succursu miserat. Vide Hadr. Vales. Notit. Gall. Marca vero Histor. Benearn. l. 6. c. 14. eos sic dictos esse censet, quod maioribus cultellis (de quibus infra) armati et instructi essent, cotterels Tolosanis vulgo dictis, adeo que cum Cultellariis, de quibus in Statutis Raymundi Comitis Tolosani A. C. 1152. eosdem facit. Fuere autem praedones militares, qui alias Ruptarii, ex agricolis et rusticis, qui bellorum abusi licentia [orig: licentiâ] praedationi sese addixerunt, collecti: quos a Philippo Aug. deletos A. C. 1183. natrant, praeter Rigordum, Guil. Brito, Philip. l. 1. Albericus A. C. 1183. Guil. Armoricus in Philippo Aug. Alii.

COTES [1] aliis COTTES Africae promontorium in Mauritania Tingitana, in extremo freto situm, ut constat ex his Strabonis, postquam de freto actum: *)enteu=qen de\ pro/pous2 e)/kkeitai/ tis2 u(/statos2 pro\s2 du/sin th=s2 *maurousi/as2, ai( *kw/teis2 lego/menai, i. e. Inde processus quidam obiacet, Mauritaniae pars ad occasum extrema, Cotes vocant. Proinde Ptolemaeus ibidem habet, *kw/ths2 a(/kron, Cotes promontorium. Putat Bochartus, l. 1. Chanaan, c. 37. Poenos scripsisse [gap: Hebrew word(s)] Cotes, i. c. tou= trugw=ntos2, vindemiantis, quia Mela l. 1. c. 5. Ampelusiam exponit. Verba sunt, Caput atque exordium (Africae) est promontorium, quod Graeci Ampelusiam, Afri aliter, sed idem significante vocabulo [orig: vocabulô] appellant. Plinio quoque, l. 5. c. 1. id promontorium Ampelusia dicitur; sed Cotes est vicinum oppidum. Promontorium, ait, Oceani extimum Ampelusia nominatur a Graecis. Oppida fuere [orig: fuêre] Lixa, Cotes ultra columnas Herculis, etc. At in Scylace Cotes est sinus in ipso freto inter Columnas et *(ermai/an a)/kran. Nic. Lloydius. Nunc Capo Spartel: Hispaniae obversum, prope Oceanum Atlanticum, ubi maior est Herculei Freti latitudo. 5. leuc. Hispanic. a Tingi, in Occasum, Baudrand.

COTES [2] optimae in Naxo, et in Armenia et in Cypro, Salmas. ad Vopis. in Aurelian. c. 7. Vide supra Cos.

COTHENA oppid. Anhaltinatus, in Germania superiore sub proprio Principe, e familia Ascania. Orsus est olim Cothensem ramum Albertus III. Claudus, fil. Iohannis, sicut sfrater eius Sigismundus Servestanum inchoavit: qui ambo pro Marchia Brandeburgensi, quam Sigismundus Imperator Norimbergensi Burggravio concesserat, accepere [orig: accepêre] 60000. aureos. Reliquit Albertus filios Woldemarum, Albertum et Adolfum, patrem Wilhelmi, qui dein, cum se Minoritatum ordini addixisset, Ludovici nomen assumpsit: et Adolfi, Episcopi Mersburgensis, cui Lutherus theses suas de Indulgentiis dedicavit. Iterum incepit hunc ramum Ludovicus, minimus natu filius Ioachimi Ernesti, qui unus post plura saecula totius Principatus fuerat possessor, mortuus A. C. 1586. Fuit autem Ludovicus Oeconomica [orig: Oeconomicâ] laude et literis, Societate inprimis, quam Frugiferam vocant, fundata [orig: fundatâ] clarus, obiit A. C. 1650. relicto [orig: relictô] ex Sophia Lippiensi filio [orig: filiô] Wilhelmo [orig: Wilhelmô] Ludovico [orig: Ludovicô], nato [orig: natô] A. C. 1638. Vide Phil. Iacobum Spenerum, Syll. Geneal. Histor.

COTHIA Moscis dicitur panis benedictus, quem, pro defunctorum suffragio, in Aedibus sacris distribuunt. Vide supra in Agapae, et Dominic. Macrum in Hierolex.

COTHOCIDAE Graece *koqwki/dai, demus Atheniensis, cuius tribus, incertum, patria Aeschinis. Iac. Sponius, Itiner. part. 3. p. 145.

COTHON [1] Carthaginis tres erant partes, *kw/qwn, *me/gara, et *bu/rsa. Cothon Varie definitur. A Strab. l. 17. nhsi/on perifere\s2 *eu)ri/pw| periexo/menon e)/xonti newsoi/kous2 e(kate/rwqen ku/klw|, Insula parva, rotunda, Euripo [orig: Euripô] circumdata, utrinque habente in orbem navalia. Portum fuisse muro [orig: murô] cinctum, cuius pars una rotunda fuit, altera quadrangula, colligere est ex Appiano, in Libyc. p. 79.


image: s1003a

cuius verba sunt: *)epexei/rei tw=n limen/wn tw=n kaloumen/nw| *kw/qwni=; portum Cothonem nomine est aggressus. Item o( de\ *)asdrou/bas2 nukto\s2 e)nepi/mprh me/ros2 tou= *kw/qwnos2 to\ tetra/gwnon Asdrubal noctu incendit partem Cothonis quadrangulam. Item e)pi\ qa/tera tou= *kw/qwnos2 e)s2 to\ perifere\s2 k)utou= me/ros2 a)nelqw\n, Ad alterum Cothonis latus, nempe ad partem eius rotundam ascendens. Et rursus, *lhfqe/ntos2 de\ tou= peri\ to\n *kw/qwna tei/xous2, occupato [orig: occupatô] muro [orig: murô] qui Cothonem cingebat. Diodor. Sic. l. 3. De portu Charmutha [orig: Charmuthâ], in Arbum Thamudenis: *)emferestato/s2 e)sti tw=| kata\ th\n *karxhdo/na limen/i, prozsagoreumen/w| de\ *kw/qwni, Simillimus est portui Carthaginis Cothoni nomine. In margine ex libris scriptum *ka/qwni. Hirtii, l. 5. sive de Bell. Afric. c. 62. nominatur aliquoties Cothon, non Carthaginis, sed Adrumeti urbis Africae in hoc eodem litore notissimae: Varus (inquit) Adrumeto [orig: Adrumetô] ex Cothone egressus. Festus scribit, Cothones appellari portus in mari interiores arte, et manu factos. Et Servius in illud Poetae, l. 1. Aen. v. 431. Hic [orig: Hîc] portus alii effodiunt, id est, Cothona Faciunt. Cothona sunt portus in mari non naturales, sed arte, et manufacti. Est autem et masculim, et neutrius generis. Vocem Africanam, aut Punicam esse oportet, cum neque apud Graecos neque apud Romanos scriptores uspiam pro portu occurrat, nisi quibus locis agitur de urbibus Africanis. Radix [gap: Hebrew word(s)] Katam, vel Phoenicio [orig: Phoeniciô] more Katham apud Talmudicos est incidere, unde [gap: Hebrew word(s)] Kathum incisus. Graecis, qui nullam habent desinentem in M. pro Kathum dictus est Kathon vel Kothon, et levicula [orig: leviculâ] hac [orig: hâc] mutatione factum, ut barbara vox Graeca [orig: Graecâ] civitate donaretur. Bochartus, l. 1. Chanaan. c. 24. Nic. Lloydius.

COTHON [2] Graece *kw/qwn, poculum fictile, Laconicum, et militare, quod in pera gestabant milites, Athen. l. 11. Xenophon, Paed. l. 1. Alii. Unde Cothonem insul. parvam Carthaginis, quae vicem portus praebebat et navalia habebat, quod instar cothonis poculi rotunda esset, nomen accepisse suspicatur Salmas. ad Solin. p. 1128. Sed de hac Insul. iam satis dictum, in hac voce.

COTHONEA Eleusini Regis uxor, Triptolemi ex illo mater. Hyginus in Fab. 147.

COTHURNUS [1] discipulus Prodici; ex triginta tyrannis, a Lacedaemoniis, devictis Athenis, impositis. Quare ita dictus sit, vide Scholia in Aristophamnis Nubes.

COTHURNUS [2] in Tragoediis usitatus, calceamentum erat quadrangulum, quod utrivis pedi aeque accommodari poterat, adeo suberatum ac crassum, ut eius accessione Heroum magnitudinem aequare quis videretur; cum contra Comici socco [orig: soccô], calceamento [orig: calceamentô] humili, uterentur. Claudian. de Consul. Manlii Theodori, v. 314.

--- - --- Alte graditur maiore cothurno [orig: cothurnô].

Fallitur tamen Isidorus, l. 19. c. 34. qui solis Tragoediis id calceamenti genus convenisse contendit; Namque et puellae, quae grandiores videri volebant, et viatores, ut a luto defenderentur, et venatores iis usi: Interim frequentius a Tragicis adhibitum esse, conceditur. Vide Thom. Dempster. Paralipom. in Rosini Antiqq. l. 5. c. 8. et Scaligerum, Poetic. l. 4. c. 13. Hodie Itali Cothurno vocain maiores perdices rubras, quae kakkabi/zousti, h. e. kakkabi/ suum saepius iterant, cum aliarum sit tittibi/zein. Cuiusmodi e(terofwni/as2 discrimen in Baeotiis olim Aticisque perdicibus notavit Theophrastus, vide Salmas. ad Solin. p. 150.

COTIA Silva Gall inter Crespiacum Valesium, et Suessiones, versus Firmitatem Milonis. Aliis est in eo tractu, ubi nunc vicus Soise, ad Axonam fluv. ubi influit in Ocsiam, prope Compendium. Gall. la Forest de Villers Costerez, a superbo illic Villerio castro excitato. Baudrand. Hadriano Valesio silva haec vico seu villae Cotiae nomen dedit, quod ipsa a cotibus accepisse videtur; Cuise aut laforest de Cuise. A quibusdam silva Compendiensis, la forest de Compiegne, quia Compendio villae olim publicae seu Palatio Regio proxima, dicitur. In illa Cotia, ut dictum, villa hodieque veteris Palatii in silva reliquias ostentans, vulgo Cuise: vici S. Petri S. Piere en Chaste, Exartum l'Essart, S. Nicolai S. Nicolas de Course, S. Iohannis ad silvam S. Iean au Bois, Brueriae Bruieres, a myricarum copia, sic enim illas Galli vocant: Brolium tandem Breu, quae vox silvam caeduam septamque Gallis significat, et Casnum Chesne, aliis Chene Herbelot, prope Cotiam villam. Posita est silva inter Axonam, Isaram et Ottenetam amnem, qui apud Verinbream aut Vermariam palatium in Isaram effluit. Quisa Brittoni, Philipp. l. 2. pro Cuisia silva: Notit. Gall.

COTILIA insula. sive lacus apud Festum, vide Cutiliae.

COTINAE locus circa Baetim, in quo aes aurumque nascitur. Strabo.

COTINUS Graece ko/tinos2, occurrit apud Plin. l. 16. c. 18. et oleastrum notat, e quo Olympionicis olim corona plectebatur. Nempe non ex quovis oleastro id fiebat, sed ex illa singulari tantum arbore, quae in hoc summa [orig: summâ] cura [orig: curâ] asservabatur, ut materiam praeberet huiusmodi coronis texendis, quaeque ko/tinos2 proprie dicebatur kalliste/fanos2, ut videre est apud Pausan. l. 5. *tou/touplhsi/on tou= koti/nou pepoi/htai *nu/mfais2 *bwmo\s2: kallistefa/nous2 o)noma/zousti kai\ tau/tas2. Sic Alphaeus, apud Philostratum in imag. oleastri coronam dat Pelopi, velut Olympicam et omnium excellentissimam. Solon quoque Anacharsidi, quaenam vobis sunt praemia, interroganti, respondet, Olympiis quidem corona e cotino, apud Lucianum de Gymnic. Et Nero, e Graecia reversus, Romam intravit ko/tinon e)stefanwmen/os2, cotino [orig: cotinô] coronatus, et laurum manu tenens, apud Dionem in Nerone. Ex aliis vero koti/nois2, qui proveniebant circa ripas Alphei, quamvis essent pulchri, ut qui quam proxime accederent ad crispitudinem apii, hae coronae non magis nectebantur, quam ex olea, ut perperam voluit Scholiastes Aristophanis, Pluto. Coeterum super huius singularis cotini origine discrepant Auctores. Et Aristoteles quidem eam ab Hercule Olympiis plantatam ait, a fonte Istri ab eo allatam, uti dicit Pindarus, Olymp. Od. 3. Pausanias vero ex


page 1003, image: s1003b

Hyperboreis in Graeciam ab eodem delatam, natrat. Certe tantae dignitatis fuit, ut vocata sit sacra olea. Ita enim apud Plut. in Solone Epimenides, donios, quibus colebatur ab Atheniensibus, repudiatis, nil quicquam petiit, nisi ramum a)po\ th=s2 i(era=s2 e)lai/as2, ab sacra olea. Et vero sicuti sacra religiose servabatur. Plin. l. 16. c. 44. Olympiae oleaster, ex quo primus Hercules coronatus est, et nunc custoditur religiose. Aristoteles addit locum eius, ubi custodiebatur, nempe circa Ilissum fluv. Atticae, a quo distabat 60. stadia, muro [orig: murô] circumdatum fuisse, magnamque mulctam tangenti dictam. Idem arboris huius tum folia, tum ramos singulares facit. Folia enim intus, non foris, viru isse, instar myrti; similiterque ramos eius mytris similes, et ei)s2 tou\s2 stefa/nous2 summe/trous2, h. e. ea [orig: ] longitudine, quae capiti evinciendo satis esset, docet. Unde colligitur, coronam Olympiam non fuisse contexam e duobus ramulis, sed ex uno continuo: ad cuius exemplum laurea postmodum triumphantium facta est. Antiquitus tamen e quolibet oleastro coronas Athletis plexas, elici potest ex Etymol. in ko/tinos2, ubi folia cotini primitus coniecta fuisse, in victores, ex illis capta, quae spectatoribus substrata erant vice lecti, hincque coronam Olympicam sumpsisse exordium, refert. Neque vero coronae solum Olympionicarum, sed et sceptra Regum, Heroumque clavae, ex hac arbore conficiebantur, uti legimus de Amyco Rege Bebrycum aliisque: eo quod duritie vix ulla arbor ad ko/tinon compatabilis esset. Imo et donariis in templis Deorum affigendis is adhibitus. Aristophanes, loc. cit.

*(/wsper ko(ti/+nw| prospattaleu\sw toutw+i/ etc.

Uti autem primitus ex quolibet oleastro; postmodum ex Cotino per excellentiam ita dicto; sic tandem ex auro fuere [orig: fuêre] Olympicae coronae, uti docet Car. Paschal. Coronar. l. 6. c. 20. quem de Cotino pluribus agentem, vide capp. praecedd. 18. et 19. adde, quae dicemus infra voce Rufus.

COTINUSA quae post Gades, ob multitudinem oleastrorum, vide Schol. in Aristoph. Plut. et in voce Continusa.

COTISO Dacorum Rex, cuius exercitus, cum Pannonias invasisset, a Cornelio Lentulo, Duce Augusti Caesaris victus est. Horat. l. 3. Carmin. Od. S. v. 18.

Occidit Daci Cotisonis agmen.

Abrahamus Mylius, l. de lingua [orig: linguâ] Belgica, c. 26. Cotison, quasi Gotes son, i. e., lingua [orig: linguâ] Belgica [orig: Belgicâ] Dei filius. Sic nempe Dux ille dictus est, quia Optimates se, suosque liberos pro Deorum progenie ab aliis haberi volunt.

COTOMANA Armeniae maioris oppid. Ptol.

COTONEA Mala, memorantur Plinio, l. 15. c. 11. His (pineis nucibus) proxima amplitudine mala, quae vocamus Cotonea et Graeci Cydonea, ex Creta Insula advecta. Incurvatos trahunt ramos prohibentque crescere parentem. Plura eorum genera, chrysomela, incisuris distincta, colore ad aurum inclinato [orig: inclinatô]. Quae candidiora --- odoris praestantissimi sunt. Est Et Neapolitanis suus honos. Minora ex eodem genere struthea odoratius vibrant, serotino [orig: serotinô] proventu, praecoci vero musteu etc. Coquebantur ea in musto, et alii etiam odores adiciebantur, de qua conditura Plautus agit Persa [orig: Persâ], Act. 1. Sc. 3. v. 7.

Commisce mustum, struthea colutheaque appara,
Bene ut in scutris concaleat, et calamum inice.

Vide Columellam, l. 12. c. 19. et 41. oi)=non kudwni/thn Graeci vocant, et gleu=kos2 in eadem conditura usurpant. Sunt autem Struthea, uti visum Plinio, minora cotonea: aliis tamen maiora, in quibus Dioscorides est, qui a)lh/qina vocat minora Cydonia, h. e. vera, et a maioribus, quae Struthea ille appellat, Cotonacea hodie Galli, distinguit. Et quidem parav illa Cydonia, rotunda et odorata sunt, Pommes coin vulgo Gallis, e quibus hodieque Genuenses delicatissimum suum cydoniatum parant. Sed et alius horum malorum usus fuit. Plinius, d. l. Omnia iam et virorum salutatoriis cubilibus inclusa, simualchris noctium consciis imposita. Ubi cubicula salutatoria vocat, in quibus divitem, e dormitorio suo prodeuntem, communis amicus, ut inquit Manilius, l. 7. saltutabat, vide Hadr. Turneb. Advers. l. 13. c. 28. Ad cuiusmodi cubiculorum ornatum erectas et comparatas imagines, simulacra noctium conscia appellat, Dalechampius. Not. ad loc. Vide quoque Casaubon. ad Suetonium, p. 70. et infra Cydonia. De Cydoneis vero Malis Sinensium, aliquid supra, in voce Bonia ma.

COTONEUM vulgo Codogno, oppid. Ducatus Mediolanensis, in limite agri Placentini; Gaudet titulo [orig: titulô] Comitatus Trivultiorum.

COTONIS insul. circa Echinadas. Plin. l. 4. c. 12.

COTRADES Isauriae urbs. Steph.

COTRIGURI Hunnorum gens. Agathias.

COTTA [1] Orator, qui cum Sulpitio aequali disseruit, apud Ciceronem in dialogis de Oratore. Legem tulit, ut liceret Tribunis plebis alios recipere magistratus, quod lege Syllae iis erat ademptum. Singularem eius dicendi facultatem ac dexteritatem multis nominibus laudat Tullius, l. de Oratore ac in Bruto. Alter Cotta, contra Mithridatem infeliciter pugnavit, Syllam Caesari conciliavit. Tertius, Legatus Caesaris in Gallia [orig: Galliâ], insidiis circum ventus, ab Ambiorigis Ducis exercitu interficitur. Ascon. Paedianus. Totum nomen est T. Arunculeius Cotta. Caes. l. 5. Com. Cottae cuidam Ovidius dedicavit, ep. 8. l. 2. et ep. 2. l. 3. de Ponto. Cottae Poetae meminit idem ep. ult. l. 4. An idem hic cum eo, cuius 5. eleg. l. 3. mentio? Plurium aliorum Fasti Consulares, etc. meminerunt. Nic. Lloydius.

COTTA [2] Aurelius, per luxum avitas opes dissipavit: huic tamen Nero annuam pecuniam statuit. Tacit. l. 13. Annal. c. 34.

COTTA [3] Iohannes, vide Iohannes.

COTTA [4] Messalinus, imperante Tiberio [orig: Tiberiô], Senator, adulandi


page 1004, image: s1004a

foedissima [orig: foedissimâ] arte famosus Messallae Oratoris, Patris optimi, degener proles. Tacit. l. 2. Annal. c. 9. Promptissimus cum atroci sententia [orig: sententiâ], de quibus Caesar ad Senatum retulerat. Ibid. l. 5. Annal. c. 3.

COTTA [5] Italis corrupta [orig: corruptâ] voce, forte a Crocota, dicitur tunica talaris ac manuleata olim, postea brevior facta, scissis et laxe fluentibus manicis, alibi stricta corpori, et brachiis pressa; quales Cardinalium et Clericorum Augustinianorum: alibi etiam ad instar involucri tonsorum, quod totum corpus involvit, et hinc inde brachiis in humeros reicitur, ut veteres Casulae sive Planetae. Hunc sacris operantium amictum lineum, quod tenuis esset ac mollis ad instar Crocotarum, Crocotam primo, dein contracta [orig: contractâ] voce Cottam videntur appellavisse. Quae tamen vox non ita antiqua, ut pro veste sacrorum Ministrorum accipiatur. Scriptores enim Hetrusci Cottam, pro muliebri ferme veste, interdum pro virili, usurpant: nonnumquam pro veste, quae armis inicitur. Venetiis sane adhuc est in usu; ubi muliebres tunicas Cottuias appellant, Octav. Ferrarius, de Re Vestiaria; l. 3. c. 5. Vide quoque supra Cota, et infra Superpellicium.

COTTABUS vide infra Gutta.

COTTAEOBRIGA Vettonum in Lusitania urbs.

COTTANA ficum genus: Plin. l. 15. c. 19. Ex hoc genere sunt, ut diximus, Cotrana et Caricae, quaeque conscendenti navim adversus Parthos omen fecere [orig: fecêre] M. Crasso, venales praedicantis voce, Cauneae. Et Martialis, l. 13. Epigr. 28. cui titul. Coctana.

Haec tibi quae torta [orig: tortâ] venerunt condita meta [orig: metâ],
Si maiora forent coctana, ficus erant.

Nempe ficus erant parvae, quae e Syria afferebantur. Idem, l. 4. Epigr. 89. v. 5.

Antipolitani nec quae de sanguine thynni
Testa rubet, nec quae coctana parva gerit.

Et, l. 7. Epigr. 52. v. 7.

Parvaque cum canis venerunt coctana prunis, etc.

Veniebant autem in massam composita, unde tortae metae, h. e. e tortis iuncis textae sportae, vel testae turbinatae in merae formam, mentio supra. Statius globum vocat, l. 4. Sylv. 9. in Saturnal. v. 28.

Nusquam turbine conditus ruenti
Prunorum globus atque cottanorum.

Graeci pala/qhn dixere [orig: dixêre], item ma/zan, unde Latini fecere [orig: fecêre] suum massa. Hinc pala/qh *suriakh\, cottanorum massa, quae ex Syria in alias regiones ferebantur etc. Vide hanc in rem Salmas. ad Solin. passim, et supra in voce Coctana.

COTTIA locus Galliae Cisalpinae inter Ticinum, et Taurinos. Antoninus.

COTTIAE Alpes Moncenis Ieandro, Mon Genebre Iovio, montes excelsi inter Galliam et Italiam divortia facientes, ac Taurinos ab Allobrogibus, seu a Delphinatu potius separantes. Has P. Diaconus Dertonam, et Bobium usque extendit, sed male, parremque illas Apennini facit; Extenduntur a monte Vesulo ad montem Cenisium. Harum praecipui montes, Genebra, Cenisius, Vesulus; habentque ad Austrum Alpes maritimas, ad Boream Graias. Baudrand. Valles Lucernam et Perusiam, ex parte Italiae, continentes. Moret. Plin. l. 3. c. 20. Strab. l. 4. Tacit. l. 1. Hist. c. 87. Ammian. Marcellin. Aur. Victor, Epit. c. 5. Leander Alberti, etc. Hae Alpes 12. civitates continebant olim, regnum componentes. Hinc Cottii Regis mentio, apud Sueton. in Tiberio, c. 37. qui etiam in Nerone, c. 18. memorat, hunc Regnum Ponti Polemone Rege consentiente, et Alpium, post Cottium mortuum, in provincias redegisse. Has dein Alpes Aripertus Italiae Rex ut scelera elueret, Pontifici donavit A. C. 704. P. Diac. l. 6. c. 28. quam donationem renovavit Luitprandus, A. C. 725. Sigon. l. 3. etc.

COTTIAE vel COTIAE Cozzo, pagus Ducatus Mediol. in agro Vigevanensi, 2. milliar. a Sessia fluv. et a confinio Montisferrati. Cutiae quibusdam.

COTTIARA Indiae intra Gangem urbs, in ora, Ptol. Cochin Castaldo, Calecut nonnullis. Forsan Travancor, 28. leuc. Hispan. a Cocino in Austrum, 10. a promontor. Comorino in Boream. Baudrand. Corrupte pro Cottonara, ut videtur Salmasio, quam *bla/gkwn e)mpo/rion, Blancorum emporium vocat Ptol. Unde piper, quod optimum et plurimum ibi nascitur, lintribus monoxylis, per fluvium, in maritimum emporium nomine Becaren, quod erat situm contra ostia fluvii, convehi solitum, ait Plin. l. 6. c. 23. Hodie Calicutum est eadem Salmasio, quem vide ad Solin. p. 1187.

COTTIARIS Sinarum fluv. Ptol.

COTTIS Indiae intra Gangem oppid. Potl.

COTTIUM Straboni Galliae Narbonensis locus, circa Alpes Cottias.

COTTOBARA Gedrosiae oppid. et Indiae intra Gangem.

COTTON urbs Asiae Propriae. Liv. l. 9. c. 37.

COTTONA [1] Indiae regio, unde piper monoxylis lintribus Becarem convehitur. Plin. l. 6. c. 23. Melius Cottonara, vide Cottiara.

COTTONA [2] portus Aethiopiae, ad sinum Arabicum. Solin. c. 57.

COTTONUS [1] Iohannes, Anglus, Vir pius et doctus, coeptum a Robinsono Independentismum, absolvit, circa A. C. 1635. Cum enim sub Carolo I. M. Britan. Rege Episcoporum in Anglia auctoritas, annitente inprimis Praesule Cantuariensi Laudo [orig: Laudô], ad apicem pervenisset, pars Ecclesiae Robinsonianae (fuit autem Robinsonus Semiseparatistarum auctor, ut dicemus infra ) Lugduno-Batav. quo A. C. 1634. ex Anglia concesserat, Plymontham Nov-Anglicam migravit. Eodem paulo post Cottonus, aliique Non-Conformistae ex Anglia, metu persecutionis Episcoporum


image: s1004b

profugi, venerunt. Et hi statim in viam Ronbinsonianam consenserunt, quae tum inter exules illos admodum invaluit. Difficile est non incidere in Scyllam, ubi Charybdim effugeris: Episcoporum fastum ac rigorem quod tolerare non possent, quo longius quid ab illis distabat, eo gratius erat. Placuit igitur Robinsonus: et quamquam Cottonus antehac Separatistis adversaretur, ramen Semiseparatismi auctor et fautor esse coepit, circa annum praefatum, eaque dogmata facunde interpolare aggressus est. Statim itaque missis in Angliam literis novam hanc Ecclesiae formam depraedicans in partes suas Thom. Godwinum, virumegregie doctum, mox pertraxit, quem magna Anglorum colonia, in Novam Angliam sequuta est. Cum vero progressu temporis observaret Cottonus nimiam et intolerabilem populi potestatem supra Presbyteros, Iohnsono contra Ainsworthum (qui interea circa potestatem Presbyteriorum et Congregationis acriter secum invicem disceptabant) adheaerere et Presbyrerii auctoriratem supra Fraternitatem (ut loquuntur) extollere ac defendere coepit: novo [orig: novô] commento [orig: commentô] distinctionis inter potestatem auctoritatis ac libertatis partes conciliaturus. Doncc tandem, Familiaritate Hutchinsoniae, cum pluribus aliis, ad horrendos errores, Antinomismum, Libertinismum, ipsumque novae Separationis praecipitium seduci se passus est. Vide Georg. Hornium, Historia [orig: Historiâ] Eccl. Novi Testam. Periodo III. Artic. 3. §. 18. et seqq.

COTTONUS [2] Iohannes, fil. prioris, Pastor Plymmoutenfis, in eadem Orbis parte, linguae Americanae apprime peritus, Indorum conversionem magno cum zelo, nec minore successu, promovit. Crecens Matherius, epist. ad Ioh. Leusden data [orig: datâ] Bastonio [orig: Bastoniô], die 12. Iul. A. C. 1687.

COTTONUS [3] Petrus, Iesuita, vir alias doctus, ex daemone obsessae puellae Hadrianae, inter alia, de salute Regis Henrici M. et compositione animorum inter Reges et Magnates: Item de evidentissimo Scripturae Sacrae loco, pro Purgatorio et Invocatione SS. probando, sciscitatus dicitur, Thuan. Hist. c. 132. Laetus, Compend. Hist. Univ. Vide et Petrus.

COTTUS Gigas centimanus, Hesiod. in Theogon. v. 147.

*)/alloi d' au)= *gai/hs2 te kai\ *ou)ranou= e)cegen/onto,
*trei=s2 pai=des2 mega/loi kai\ o)/brimoi, ouk o)nomastoi\,
*kotto/s2 te *bria/rew/s2 te, *gu/ghs2 q), u(perh/fana te/kna,
*tw=n e(kato\n men\ xei=res2 a)p' w)/mwn a)+i/ssonto
*)/aplastoi, kefalai\ de\ e(ka/stw| penth/konta
*)ec w)/mwn e)pe/fukon e)pi\ stibaroi=si me/lessi.

Vide Palaephatum, c. 20.

COTTULA urbs circa Ticinum. Strabo.

COTTUANTII Rhaetorum gens. Strabo.

COTUATUS vide Conetodunus: Quod nomen corrupit Caesar, Gallice Gutwad, qui est egregiis suris, *eu)knh=mis2.

COTULOSUS Campus in Provincia ad Rhodanum, qui vulgo la Crau dicitur, quod inspergatur lapidibus cotulosis, qui quaquaversum latera habent acuminata, forte in modum costae, uti vocem cotu Galli usurpant, in veter. Charta, apud Car. du Fresne, Glossar.

COTURNIX Graece o)/rtuc avis parva et migratoria. De qua sic Plin. l. 10. c. 23. Coturnices ante etiam semper advemunt, quam grues, parva avis, et cum ad nos venit, terrestris potius, quam sublimis. Advolant et hae simili modo [orig: modô], non sine periculo navigantium, cum appropinquavere [orig: appropinquavêre] terris. Quippe velis saepe insident, et hoc semper noctu, merguntque navigia. Iter est his per hospitia certa, Austro [orig: Austrô] non volant, humido [orig: humidô] scilicet et graviore vento [orig: ventô]. Aura tamen vehi volunt, propter pondus corporum viresque parvas. Hinc volantium illa conquestio labore expressa. Aquilone ergo maxime volant, ortygometra [orig: ortygometrâ] duce. Primam carum ierrae appropinquantem accipiter rapit. Semper hinc remeantes comitatum sollicitant: abeuntque una persuasae glottis et otis et cychramus etc. Vide quoque Solin. c. 12. ubi in in clarissima Cycladum, inde Ortygia dicta [orig: dictâ], primum has aves visas et in Latonae tutela constitutas fuisse addit. Quando autem praecise illarum migratio fiat, Aristoteles docet Histor. Animal. l. 8. c. 18. *poiei=tai de\ a)ei\ ta\ trw=ta th\n meta/basin ta\ a)sqene/stera kaq' e(kate/ran u(perbolh/n, oi(=on oi( men\ sko/mbroi tw=n qu/nnwn, oi( de\ o)/rtuges2 tw=n gera/nwn. ta\ men\ ga\r metaba/llei tou= *bohdromiw=nos, ta/de tou= *maimakthriw=nos2, Semper autem prius migrant infirmiora, circa utrumque excessum, ut scombri prius, quam thynni, et Coturnices quam grues. Quarum ille migrant Boedromione, hae Maemacterione. Ubi de utraque migratione loquitur, sive ex frigidis locis migrent, sive ex calidis. Aeque enim nimium aestum fugitant, ac nimium frigus, adeo que circa Aequinoctium vernum migrantes frigidiora loca petunt propter imminentes graviores aestus; Autumnale vero, in calidiora loca se conferunt, propter vim hiemis ingruentem; quod uno [orig: unô] mense maturius, quam grues, faciunt. Vide Salmas. ad Solin. l. cit. Damnatas mensis fuisse, idem refert Plinius ubi supra, Goturnicibus veneni semen gratissimus cibus: quam ob causam eas damnavere [orig: damnavêre] mensae, simulque propter comitialem morbum despui suetae, quem sola animalium sentiunt praeter hominem. Coeterum mirum in modum multiplicari constat, cum ova sedecim, et singulis annis quater parere dicantur: unde abundantia in Sacris earum tanta memoratur, ut illae cooperuisse Israelitarum castra et populo complura lustra pascendo suffecisse dicantur, qua de re vide supra in voce Chennia: uti de ludo, a Coturnicibus nomen nacto, Graece *)ortugoko/pw|, infra voce Ortygia.

COTUS Aeduus, antiquissima [orig: antiquissimâ] familia [orig: familiâ] natus, homo summae potentiae et magnae cognationis. Vergobretus in sua civitate renuntiatus. Caes. l. 1. Comment. c. 32.

COTYAEUM [1] Galariae oppid. Ptol. et Plin. l. 5. c. 32.

COTYAEUM [2] Phrygiae magnae urbs. Strab. In Bithyniae confinio. Nunc ex primis totius Regionis, Praefecti Turcarum sedes. 65. milliar. a Prusa in Ortum, 70. ab Adramyto. Dicitur Cutaige seu Chiutaie.